ﺎﺛﯿﺮ ﺧﻼﻗﯿﺖ ﺑﺮ آﻣﻮزش و ﯾﺎدﮔﯿﺮى ﺗ

ت یریگدای و شزومآ رب تیقلاخ ریثا

یدباع اضردیمح یتیبرت مولع سناسیل

کچ ی هد

زا هلمج مهم

رت ی ن و ی گژ ی اه ی نهذ رشب اناوت یی

راکتبا و

قلاخ ی ت تسا

هک زا هتشذگ اه

ی رود ناسنا زا

نآ هرهب هتسج

و هراومه لباق

ثحب و

سررب ی هدوب تسا

. ناسنا سب

ی را ی زا تلاکشم و

لئاسم دوخ

ار زا هداس ات

تخس ار اب کمک نتفرگ هوق

قلاخ ی ت و راکتبا دوخ

لح و لصف م ی دنک . زا

ند ی ا ی زورما هب

لد ی ل و ی گژ ی اه ی سب ی را غتم ی ر و قلاخ ی هک دراد تحت

ناونع

"

رصع قلاخ ی ت و روآون ی

"

مان هدرب م

ی دوش و هراومه رد

تهج پ ی دربش

و ازفا ی ش زور نوزفا نآ

شلات هدش تسا ز ی ار رد ناهج پ

ی چ ی هد ی زورما

قلاخ ی ت کمک اه ی اش ی نا ی هب هعماج و

تفرشپ نا

دهاوخ درک

. رد ا ی ن نارود

آرف ی

،اهدن دپ

ی هد اه ی قلاخ ی

،ت روآون ی

و رفآراک ی

ن ی هصرع اه

ی سب ی را

هدرتسگ ا

ی زا هعماج ناسنا

ی ار تحت تاریثأت مع

ی ق دوخ رارق هداد

؛تسا

زا ا ی ن

،ور لماع ساسا

ی اپ ی راد ی

، وپ ی ا یی و قفوم ی ت اه ی اهداهن ی

،فلتخم

تکرح اب

روحم ی ت قلاخ ی ت و روآون ی

تسا هک م ی دناوت هعماج

ار هب تداعس

و لامک دناسرب

. شزومآ و

شرورپ زا

مهم رت ی ن داهن اه

ی ی ک هعماج رد

سم ی ر پ ی تفرش و

قرط ی تسا و سب ی را ن ی دنمزا ا

ی هد اه ی قلاخ و هناروآون

ا ی تسا هک م ی دناوت ببس

دشر و ومن هعماج و

نتخاس ره

هچ رتهب آ

ی هدن

روشک دشاب

. ناملعم اب

ی د تارکفت ی

قلاخ و ون هتشاد دنشاب

ات رد سلاک

سرد و سرادم دوخ

زا اهنآ هرهب

دنربب و

هب صحت ی ل و ی گدا ی ر ی گارف ی نار

کمک دننک . رد ا ی ن هلاقم هک

هب ش ی هو رورم ی و رب ساسا عبانم

هناخباتک

ا ی لات ی ف هدش تسا عس ی رب نآ راد ی م ات موهفم ی

زا قلاخ ی ت و عاونا نا

ار ب ی نا هدرک و

ن ی ز هار اه ی ازفا ی ش قلاخ ی ت رد شناد نازومآ

و نچمه ی ن

ثات ی ر نآ رب ی گدا ی ر ی و شزومآ ار

سررب ی نک ی م .

یدیلک تاملک شرورپ و شزومآ ، ملعم ،یریگدای ،شزومآ ، تیقلاخ :

همدقم ناسنا زا

هتشذگ ات

نونک هراومه

اب قلاخ ی ت انشآ هدوب

و رد سب ی را زا

عقاوم زا

نا هرهب هتسج

تسا . هژاو قلاخ

ی ت رد عقاو زا

لاس ۱۹۵۰ م هک

موهفم نآ

رد ا ی تلاا هدحتم رمآ

ی اک عوضوم قحت

ی تاق مهم ی رارق

،تفرگ

لومعم دش

. ا ی ن ششوک اش

ی نا هجوت هک

فده نآ

« میمعت و

قیمعت موهفم

ادتبا یی

و ار ی ج قلاخ ی ت

،دوب هب

ا ی ن هژاو تلزنم

ی صاخ شخب ی د اما رد

ع ی ن لاح هعسوت رس

ی ع و هدرتسگ دربراک

نآ رد همه مز ی هن اه بجوم دش

هک هژاو مهم

و لباق حرط

رد مامت ی لفاحم ملع

ی هب باسح آ

ی د . قلاخ ی ت

رد مامت ی مز ی هن اه ی رشب ی زئاح مها

ی ت

؛تسا زا

لئاسم هداس

هرمزور

هتفرگ ات

ثحب اه و تلاکشم تخس

و پ ی چ ی هد ملع ی . رد شزومآ و

شرورپ و

ن ی ز رد شزوما و

ی گدا ی ر ی مها ی ت ی سب ی را ز ی هدا دراد هک

هراومه دروم

ثحب و سررب ی بحاص نارظن

هدوب تسا

. رتمهم ی

ن لماع رد

رما ی گدا ی ر ی

،قلاخ شقن

ملعم رد

شرومآ تسا

و ا ی ن ناملعم دنتسه

هک حم ی ط اه ی ی گدا ی ر ی

بوخ ی م ی دنزاس و

اذل ک ی ف ی ت راک ملعم رد

سأر روما طوبرم

هب شزومآ و

ی گدا ی ر ی قلاخ

؛تسا هب

روط ی هک ردت ی س رثؤم هراومه

هب هباثم رصنع

ح ی تا ی روما ی

گدا ی ر ی تسا و ملعم رد

سلاک سرد ن ی ز م ی دناوت هب

هباثم

دم ی ر سلاک دوخ

،دشاب ز

ی ار وا ریدم نف

ی گدا ی ر ی تسا و ی گدا ی ر ی نامز ی

رثؤم تسا

هک ی ک ی زا لماوع لصا

ی

،نآ هک ملعم تسا

راک هدومزآ و

اب

گنا ی هز و هقلاع دنم

دشاب ات

دناوتب رد

اس ی ه شلات ارب ی شزومآ نب

ی دا ی

هب ناسنا ی

ان هدومزآ اب

نکت ی ک اه ی

،دوخ رما

ی گدا ی ر ی ار هست ی ل دشخب .

نونکا رد

زاغآ هرازه

موس هب تئرج م

ی ناوت تفگ

قلاخ ی ت نامه چ

ی ز ی تسا

هک گدنز ی نردم رشب

ندمتم ار

زا گدنز ی ادتبا یی

ناسنا تسخن

ی ن ادج م ی

دنک . قلاخ ی ت هراومه موهفم

ی پ ی چ ی هد هدوب تسا

و رظن ی ه اه و راعت ی ف

نوگانوگ ی

هک نونکات هرابرد

ی نآ هئارا هدش

،تسا ةیلاغ

ره مادک

اهبنج ی

صاخ زا نآ ار دروم کأت

ی د رارق هداد

دنا . رد ذ ی ل دادعت ی

زا

راعت ی ف ب ی نا م ی ددرگ :

- قلاخ ی ت لاعف ی ت اه ی خت ی ل ی حارط ی هدش ا ی تسا هک لصاح نآ

قلخ تلاوصحم

دج ی د و دنمشزرا تسا

»

- ولتساک "

ارف ی دن قلاخ ی ت ار ا ی ن هنوگ ضوت

ی ح هداد تسا

:

« ارف ی دن قلاخ ی ت

رد بلاق ا

ی هد

،اه

،راکفا واصت

ی

،ر گنر

،اه

،لاکشا

،تاملك خت

ی

،تلا

ؤر ی

،اها ه

ی تاناج و

تاساسحا ب

ی دب ی

،ل رد مض ی ر هاگآدوخ درف

رهاظ م

ی

دوش .

ر ی هچخ شزومآ و

ی گدا ی ر ی نتبم ی رب قلاخ ی ت

تقو ی زا شزومآ قلاخ

ی ت و رات ی هچخ نآ تبحص م

ی نک ی م اب مان قلاخ

،ناسنا

جع ی ن م ی

،ددرگ وا

هک ناسنا ار

قلاخ قلخ دومن و

رد رهوگ شدوجو

واکجنک ی

ار

،داهن ات

دپ ی هد اه ی نوگانوگ وا

ار رحت ی ک هدومن و

هب شسرپ ی

ا فشک

نآ غرت ی ب

،دوش و

نامه هنوگ

هک دنوادخ ون

رفآ ی د و رب وخ ی ش رفآ ی ن

تفگ :

« كرابتف الله

نسحأ نیقلاخلا

» (

،نونمؤم آ

ی ه ۱۴ )

؛ وا ن ی ز ون

ب ی رفا ی دن و اب تسد ی نتفا هب

ارچ یی دپ ی هد اه هب وخ ی نتش وخ ی ش و

شراگدرورپ دزن

ی رتک ددرگ .

شزومآ و

ی گدا ی ر ی نتبم ی رب قلاخ ی ت ی ک ی زا ش ی هو اه ی ون ی ن ی گدا ی ر ی تسا

هک هتسناوت تسا

حطس اناد یی و شناد ار

رد هعماج لااب

دربب و

هعماج

ا ی هک رد نآ شدرگ روما

نتبم ی رب تسد

،اهدروآ تاعلاطا

و صخاش اه

ی

ملع ی

،دشاب هعماج

شناد روحم

تسا هک دومن نآ

رد خ ی ل ی زا عماوج زورما

ی

راکشآ تسا

. رقت ی اب ب ی ش زا ن ی م نرق لبق زا رتاک ی ن رتاپ ی ک شزومآ و

ی گدا ی ر ی نتبم ی رب قلاخ ی ت طسوت سلااو

"

ارب ی راتفر دارفا

قلاخ حرط هدش

،دوب سلااو

ا ی ن ش ی هو ار دروم امزآ

ی ش برجت ی رارق داد

. سپ زا نآ راک ی

بش ی ه هب ا ی

،ن طسوت نمسار

ماجنا دش

. هنامل رد

قحت ی تاق دوخ عس ی رد

فشک طابترا ب

ی ن هبنج اه

ی ک ی ف ی و مک ی راتفر قلاخ

تشاد . ا ی ن لاعف ی ت

اه رد ا ی تلاا هدحتم رمآ

ی اک بجوم دش

ات زکارم فلتخم

ی ارب ی قحت ی ق

پ ی نومار ا

ی ن هلوقم هب

دوجو آ

ی د . سپس لواپ سنرات

قحت ی تاق دوخ ار رد

سررب ی حم ی ط و قلاخ ی ت زکرمتم دومن

و ولاک ی ن رلیت "

رد ا ی ن مز ی هن هب

لاعف ی ت تخادرپ .

ب ی ش زا ۴۰ لاس لبق زا اوا ی ل ههد ۵۰ رتگرزب ی

ن و رتفورعم ی

ن زکرم تسد

راکردنا قحت

ی ق و شزومآ قلاخ

ی ت هب مان

« نب ی دا رکفت قلاخ

» طسوت ققحم

ی

مانب سكلا

نروبسا رد

ولافوب ا

ی تلا ن ی و ی کرو سأت ی س

،دش ا ی ن نب ی دا ات

اپ ی نا ههد ۵۰ ب ی ش زا ۱۰۰۰ هرود

شزومآ ی

قلاخ ی ت ار رد روشک رمآ

ی اک

ارجا هدومن

دوب . رتکد نروبسا

هب هطساو لاعف

ی ت اه و تامدخ گمشچ

ی شر

رد ا ی ن مز ی

،هن رد آ ی هدن بقل

« ردپ ملع قلاخ ی ت

» ار تفرگ . رد سور ی ه

شزومآ قلاخ

ی ت طسوت

« هسردم ناروآون

» تروص م

ی گ ی در . روشک نپاژ

ن ی ز زا

ا ی ن هلفاق بقع

هدنامن و

طسوت زکرم

شزومآ قلاخ

ی

،ت راک شرورپ دادعتسا

قلاخ ی ت ار زاغآ هدومن

تسا .

هتشذگ زا

ا ی

،ن تهج وشت ی ق ناناوج هب

رکفت غ

ی ر داع ی و بسک تعاجش و

تراسج رد

حرطم ندرک

ا ی هد اه ی ون و غ ی ر لومعم ره

هلاس هقباسم

ا ی هب

مان

« پملا ی ک ناروآون

» رازگرب م

ی دوش و هدنرب نآ

صخش ی تسا هک سو ی هل

هتخاس هدش

طسوت وا

رد ع ی ن لاح هک فم ی د

،تسا زا

د ی نارگ جع

ی ب رت ن ی ز

دشاب . رد رساترس ناهج

زورما شزومآ

رکفت هناقلاخ

شخب ی مازلا ی

رد

همانرب شزومآ

ارب ی ناکدوک هدش

تسا . رد قح ی تق تشا ی قا ره درف ی هب

عوضوم و

شزومآ قلاخ

ی ت هدهاشم م

ی دوش ( ار ی ز

،گرب همجرت

فلاو ی

، ۱۳۷۸

،

ص ۱۱۵ )

، اما رد ماظن شزومآ

روشک ام

زا ظاحل قلاخ

ی ت ناصقن دوجو

؛دراد

هب روط ی هک ره چ ی ز هب تروص تاملک

ی ا تلاداعم ب

ی نا م ی دوش و اتدمع

اهرازبا ی

ب ی نا رد تخا ی را شناد نازومآ

رارق م

ی گ ی دنر هن رکفت قلاخ

اذلو ی

گدا ی ر ی و ی دا نداد قلاخ

ی ت عوضوم ی

تسا هک هنافسأتم هجوت

سک ی

ار هب دوخ بلج من ی دنک و نوچمه بلغا

هلوقم اه

ی لعت ی م و برت ی ت ون ی ن

قلاخ ی ت ن ی ز عوضوم ی

شومارف هدش

تسا .

،مشچ غارچ(

)1386

قلاخ ی ت رد ماظن شزومآ

ی

ی ک ی زا دمآراکان ی

اه یی هک رد ماظن شزومآ

ی راد ی م ا ی ن تسا هک رثکا

س ی متس اه ی شزومآ ی

ام هب اج ی کات ی د رب هدافتسا زا

تردق تفگش

گنا ی ز

زغم هب نتشابنا و

خذ ی هر زاس ی تاعلاطا م

ی دنزادرپ .

اب هجوت هب

غت یی ر

و تلاوحت رس

ی ع و راجفنا شناد

و تاعلاطا و

هدافتسا زا

ژولونکت ی

اه ی

دج ی

،د ن ی دنمزا بسک

تراهم اه

ی رکفت

،قلاخ لباق

فاطعنا و

قد ی ق م ی

شاب ی م . هتکن سب

ی را مهم ی هک اب ی د هب نآ هجوت تشاد

ا ی ن تسا هک قلاخ ی ت

لباق شرورپ

و دشر دشاب و

ا ی ن مزلتسم غت

یی ر و لوحت رد

ماظن شزومآ

ی

و هب راک گ ی ر ی ش ی هو اه ی صاخ ی تسا هک اب ی د تسد ردنا ناراک

لعت ی م و

برت ی ت زا حوطس رتلااب

هتفرگ ات

دم ی نار و ناملعم سرادم

و تح ی لوا ی ا ی

شناد نازومآ

هب نآ هجوت امن

ی دن .

شقن هداوناخ رد

ا ی داج قلاخ ی ت رد شناد نازومآ

هولاع رب

شقن ملعم رد

شورپ قلاخ

ی ت هب تروص شقن

روحم ی و هب ناونع ناکس

راد ملع و

،شناد اب

ی د هب شقن دلاو ی ن و وج فطاع ی مکاح رب

هداوناخ و

عضو ی ت داصتقا ی

بولطم هداوناخ

رد رما شرورپ و

روهظ قلاخ

ی ت شناد نازومآ

هجوت رفاو

ی دومن . هداوناخ اه

اب ی د ارش ی ط مزلا ار ارب ی لاوس

،ندرک

واکجنک ی

و فشک حم ی ط هب نادنزرف دوخ

دنهدب .

مز ی هن دشر قلاخ ی ت رد هناخ

نامز ی مهارف م

ی دوش هک هب نادنزرف دوخ

دازآ ی دهدب و

ارب ی راکفا

نانآ مارتحا

اق ی ل وش ی د . اب وشت ی ق و ئات ی د راتفر کدوک

و مهارف ندروآ

مز ی هن اه ی دعاسم و

کرادت مزاول

تردق خت

ی ل و قلاخ ی ت نانآ وقت

ی ت م ی

ی دبا .

،یشخب(

)1387

ترضح لع

ی ( ع ) م ی امرف ی د :

« رتمهم ی

ن هار لح و حص ی ح رت ی ن ش ی هو اه اب هدافتسا زا

دنا ی هش اه ی

دارفا فلتخم

هب تسد م ی آ ی د .

»

ملعم و

ش ی هو اه ی شرورپ رکفت

قلاخا

لعت ی م و برت ی ت هب ی ک انعم ترابع

تسا زا دشر هّوق تواضق حص

ی ح رد

دارفا .

لقت ی د زا د ی نارگ ی

ا پ ی ور ی زا امت ی تلا و

،تاداع ببس

دوکر رکف

ی

و زجع درف رد ربارب لئاسم

و تلاکشم م

ی دوش . هزورما هعماج

ن ی دنمزا

دارفا ی

تسا هک رکف و درخ ار مکاح رب

لامعا و

راکفا وخ

ی ش رارق م

ی دنهد

و تلاکشم ار

هب هنوگ راکتبا

ی زا رس هار دوخ مرب ی دنراد الاامجا .

اظو ی ف

ی ک ملعم رد ققحت ا

ی ن فده دب ی ن حرش تسا :

)1 شناد نازومآ ار

هب نتشاد ا

ی هد اه ی رکب و ون وشت ی ق امن ی

؛د ا ی هد اه یی

هک مک و ب ی ش ارب ی دوخ نآ اه رکب تسا . نمض ذپ ی شر ا ی هد اه ی

،رکب مز

ی هن

زاربا نآ

اه ار مهارف دنک

.

،الاثم م

ی ناوت زا

شناد نازومآ تساوخ

هک هب

اج ی هئارا شرازگ

هداس زا

ی ک

،باتک نآ

ا ار اصخش زرا

ی با ی هدرک و

ره

رظن ی هک هرابرد نآ

دنراد ب

ی نا دننک و

ی ا ا ی ن هک لصف ی زا لصف اه ی لاس

ار صوت ی ف دننک هب

روط لک ی

، شاقن ی اه ی

،دازآ هلاقم

ون ی س ی و شراگن

ناتساد اه

ی

،هاتوک مز

ی هن هئارا ا

ی هد درف و رکفت قلاخ

رد شناد نازومآ

ار رتهب مهارف

م ی دنک .

)2 بلاطم سرد

ی ار هب تروص هلأسم

و امعم ارب

ی نادرگاش حرط

؛دنک

هعلاطم باتک

و ی ا شوگ نداد هب

نانخس ملعم

و ظفح ندرک اقح

ی ق ملع ی و

رات ی خ ی

، دشر هوق راکتبا نادرگاش

ار هب لابند درادن

. ملعم هب

اج ی

ب ی نا بلاطم سرد

ی ی ا رکذ اقح ی ق ملع ی

، اب ی د شناد نازومآ ار

هب حرط

لئاسم غرت

ی ب دنک .

)3 ملعم اب

ی د هب شناد نازومآ هزاجا

دهد ات

،لئاسم تارظن

و ا ی هد اه ی

دوخ ار ملاعا دننک

و ا ی ن ا ی هد اه ار ور ی هتخت سلاک

سرد هتشون و

سپ زا

حرط لئاسم و

ا ی هد اه ی دوخ هب نانآ هزاجا

دهد هک ا ی ن لئاسم ار

دقن و

سررب ی هدرک و

دروم امزآ

ی ش رارق دنهد

.

_1 لاعف ندش

نادرگاش رد

سلاک

سلاک اه ی سرد ار م ی ناوت هب

اج ی

<

ملعم روحم

ی >

هب تروص

<

گارف ی ر روحم ی >

هرادا

؛درک رد

سلاک گارف ی ر روحم ی

، شناد زومآ رد

رما ی گدا ی ر ی تلاخد

قتسم ی م و ساسا ی دراد .

ملعم هار

اه ی ی گدا ی ر ی ار هب نادرگاش د

ی هتک من ی

،دنک هکلب

ش ی هو اه ی

فلتخم ی

گدا ی ر ی ار پ ی ش اپ ی نانآ رارق

م ی دهد ات اب هدافتسا زا

ن ی ور ی

قلاخ ی ت و راکتبا دوخ

سم ی ر و شور ی گدا ی ر ی ار وجتسج امن

ی دن . هب اج ی

ا ی ن هک ملعم ارب

ی شناد نازومآ تاعلاطا

مهارف

،دنک اب

ی د نانآ ار

رد

عقوم ی ت ی رارق دهد

ات دوخ هب وجتسج ی

تاعلاطا دنزادرپب

. ملعم رد

ا ی ن

ش ی هو ردت ی

،س تسامنهار و

شقن ی را ی هدنهد و

اده ی رگت ار ا ی اف م ی دنک .

هدافتسا زا

شور شراب زغم

brain Stormingی رد

شور شراب زغم

ی

، سپ زا ا ی ن

هک هلأسم ا

ی رد سلاک هئارا

،دش ملعم زا

شناد نازومآ م

ی دهاوخ ات

ره

دادعت هار

لح ار هک م ی دنناوت ارب

ی هلأسم ونب

ی دنس . ملعم پ

ی ش زا هئارا

همه هار لح اه هب سو ی هل شناد

،نازومآ ابن

ی د ه ی چ هنوگ رظنراهظا

ی رد ا ی ن

صوصخ امنب

ی د . ا ی ن

،شور بش

ی ه شور عادت ی دازآ تسا

هک رد ناور واک ی

دروم هدافتسا

رارق م

ی گ ی در .

_2 ا ی داج مز ی هن رکفت

ملعم اب

ی د مز ی هن ا ی مهارف دزاس

هک همه شناد نازومآ رکفت

دننک و

نودب

نارگن ی

تارکفت وخ

ی ش ار راهظا امن

ی دن . دنچره نادرگاش

رد ارف ی دن رکفت

نکمم تسا

هابتشا

،دننک اما

،مهم رکفت

و شرورپ رکف

تسا . رد ا ی ن هنوگ

سلاک اه خساپ حص

ی ح و طلغ درگاش ارب

ی ملعم شزرا

ی ناسک دهاوخ

؛تشاد

ز ی ار هب ره لاح شناد زومآ هب

رکفت هتشاداو

هدش تسا .

هب ترابع د

ی

،رگ اب ی د هب شناد نازومآ هزاجا

هداد دوش

ات هابتشا اه

یی

ار بکترم

؛دنوش ز

ی ار نکمم تسا

هابتشا اه

هب ب ی شن اه ی رمثرمثم ی

هتنم ی

دنوش . ملعم اب

ی د ارش ی ط شزومآ ی

ار هب هنوگ ا ی ترت ی ب دهد هک نادرگاش

نئمطم دنوش

هک فلاتخا رظن

نانآ اب

ملعم تلاکشم

ی ارب ی نانآ دهاوخن

تشاد . هب ه ی چ هجو ابن ی د دنا ی هش اه ی نادرگاش ار

درط درک ز ی ار رد ا ی ن

تروص نانآ

هب رکفت دنهاوخن

تخادرپ .

_3 طابترا اب

ناهذا قلاخ

هچرگ ملعم

ات دح ز ی دا ی م ی دناوت نهذ

شناد زومآ ار

رحت ی ک

،دنک اما

ا ی ن

رما فاک ی ن ی تس . راتفگ و

رادرک

،نادنمرنه نارکفتم

و ناربهر روهشم

زا رتمهم ی

ن لماوع رثؤم

رد رحت ی ک ژرنا ی قلاخ رد د ی نارگ تسا

.

،نارعاش

،ناخروم س

ی نارادمتسا و

نادنمشناد

،گرزب رد

نورق

،هتشذگ زا

رط ی ق راثآ بوتکم

دوخ اب ام نخس م ی وگ ی دن .

شتآ قلاخ نانآ م

ی دناوت هلعش

رفآ ی شن رگ ی شناد نازومآ ار

دزورفارب و

حور

تشا ی قا تباقر ار

رد نانآ دمدب

. ارب ی پ ی گش ی ر ی زا ساسحا تراقح

شناد نازومآ رد

ربارب

،ناگرزب اب

ی د هب نانآ هتفگ

دوش هک ناسنا اه

ی

گرزب مه

زا لوا قلاخ

،دندوبن هکلب

اب

،شلات راکتشپ

و شرورپ ا

ی ن هوق

هتسناوت دنا

،تاراکتبا روآون

ی اه و رفآ ی گدنن ی ار رد دوجو دوخ

افوکش

دنزاس .

اب تخانش هوحن

گدنز ی و لحارم دشر

شناد

،نازومآ م

ی ناوت زا

زورب و

پ ی اد ی ش ا ی ن ساسحا رد

اهنآ پ

ی گش ی ر ی درک .

_4 وشت ی ق دنا ی هش اه و پ ی تفرش اه ی رکب و بان

اب شسرپ اه ی ره دنچ غ ی فراعتمر شناد

،نازومآ اب

ی د دروخرب ی

قد ی ق و باسح

هدش

؛تشاد رگا

شناد زومآ ی ا ی هد غ ی نکممر ی

ار ب ی نا

،درک هب

اج ی

عقاو ارگ یی اب ی د رد ا ی ن خت ی ل شناد زومآ دراو

دش .

الاثم رگا کدوک ی وگب ی د : گس نم باتک ی هتشون

،تسا ملعم

باوج دهد

:

؟ااعقاو ا !

امتح باتک

هب مدرم صوت

ی ه م ی دنک هک اب گس اه هنوگچ راتفر

دننک . سپس هچب اه ی د ی رگ م ی دنناوت رظنراهظا

دننک هک

ند ی ا رد رظن ی ک

گس نکمم تسا

هنوگچ دشاب

و روطچ م

ی دوش روما ار

دوبهب شخب

ی د و ...

- اب ی د هب ناکدوک الامع

ناشن داد

هک اقع ی د نانآ دروم

مارتحا تسا

.

- دنا ی هش اه و هار لح اه ی غ ی لوقعمر ارب

ی لئاسم ار

اب ی د اب مارتحا قلت

ی

درک . - اب ی د هب نانآ تصرف

داد ات هب روط لقتسم ی

دا گب ی

،دنر هنادازآ

رکف دننک و

هب تافاشتکا دنزادرپب

.

۵ _ ش ی هو اه ی نوگانوگ ردت

ی س

ملعم اب

ی د رد رج ی نا ردت ی س و ارف ی دن لعت ی م و برت ی

،ت ش ی هو اه ی فلتخم ی

ار هب راک

؛درب زا

،هلمج شور

لح

،هلأسم شور

هت ی ه حرط ی ا

،هژورپ شور

ثحب دازآ و

هژورپ اه

ی هورگ ی و عمج ی بسانتم اب

عوضوم و

عقوم ی ت سرد ی .

،یدنمکرت(

)1390

عناوم قلاخ

ی ت چ ی

؟تس

رود ی س ج ی ( ۱۹۹۳ ) دقتعم تسا

هدمع عناوم

ی هک ارب ی زورب قلاخ

ی ت اه رد

ناسنا حرطم

تسا هب تروص ز

ی ر رکذ م ی دوش

،یناشیف ییاقا(.

)1377

عناوم هناگشش

قلاخ ی ت :

۱ . عناوم رات

ی خ ی : ا ی ن هتسد زا

لماوع لماش

هافم ی م رات ی خ ی ی ا فسلف ی

م ی دنشاب هک

دارفا ار

زا رکفت ندرک

زاب م ی

؛دنراد دننام

: همه چ ی ز

رد تسد دقت ی ر تسا

۲ . عناوم عامتجا

ی : حم ی ط عامتجا ی

م ی دناوت بجوم

تفا قلاخ ی ت

،ددرگ

دننام عماوج

ی هک ورمک یی ار وشت ی ق م ی امن ی دن .

۳ . عناوم ب

ی ژولو ی ک ی : لاثم اه

یی نوچ شوه و قلاخ ی ت ثرا ی

،تسا رد

تن ی هج

نتشادن اهنآ

عنام رکفت

تسا .

۴ . عناوم ف

ی ز ی ژولو ی ک ی : ا ی ن عناوم نکمم

تسا زا اقن ی ص ندب ی اب تابرض ی

هک زا ب ی رام ی و ثداوح فلتخم

رب درف دراو م

ی

،دوش هب

دوجو آ

ی دن .

۵ . عناوم ناور

ی : عناوم ی

هک لصاح ماظن

تخانشناور ی

درف

؛تسا دننام

:

،بارطضا سرت

زا تسکش .

۶ . عناوم نلاک

راتخاس ی

: ا ی ن لماع طوبرم

هب اهراتخاس ی

نلاک هعماج و

تح ی ب ی ن روشک ی م ی دوش .

ترورض عفر

عناوم قلاخ

ی ت رد سلاک سرد

زا لماوع هدنرادزاب

رد قلاخ ی ت شناد

،نازومآ حم

ی ط هاگشزومآ تسا

و رد

شزومآ و

شرورپ تنس

ی ملعم شناد

ی ار لقتنم م

ی دنک و شناد زومآ

اب

م ی ناز ظفح

،اهنآ دروم

شزرا ی با ی رارق م

ی گ ی

؛در رد تن ی

،هج مز ی هن ارب ی

ا ی داج قلاخ ی ت رد وا ا ی داج من ی دوش و ا ی ن مدع امح ی ت زا رکفت قلاخ

رد

سرادم تسا

و ن ی ز شوماخ ندش

نآ تسا . رورض ی تسا ارب ی ا ی داج شزومآ

نتبم ی رب قلاخ ی

،ت عناوم قلاخ

ی ت رد سلاک سرد هک اده ی ت هدننک نآ

ملعم

،تسا فرطرب

دوش .

نملاه ( '

۱۹۶۷ ) و ی گژ ی ناملعم ی

ار هک نکمم دوب

قلاخ ی ت ار رد شناد

نازومآ شوماخ

دننک هب

حرش ز ی ر ب ی نا م ی دنک :

فلا ) تحت راشف رارق

نداد هب

ازا ی اونمه یی

اب د ی

؛نارگ

ب ) شرگن اه

و حم ی ط اه ی هطلس وج

ی

؛هنا

پ ) صخش ی ت اه ی دج ی

؛ملعم

ت ) ءازهتسا و

؛هنعط

ث ) قارغا رد

دیكأت رب

زرا ی با ی

؛

ج ) وجتسج ی

ز ی دا ی ق ی ن لصاح

؛ندرک

چ ) تموصخ تبسن

هب صخش ی ت

؛رگاو

ح ) قارغا رب

کأت ی د رب قفوم ی ت

،سیوکنارفل(

)1370

دم ی نار شزومآ ی

و شقن نانآ رد

شرورپ رکفت

قلاخ و روآون ی

رد شناد

نازومآ دم ی نار اب درکلمع دوخ

م ی دنناوت مه

ثعاب ا

ی داج قلاخ ی ت و ی ا عنام نآ

رد دارفا ددرگ

. دم ی نار اب ی د دننادب هک

نامزاس اهنآ

هعومجم هدنز

ناسنا ی

تسا هک رد لماعت اب

رازبا و

هجت ی تاز و داوم م

ی دنشاب اهنآ

اب ی د رد تهج قابطنا و

دشر رد حم ی ط و دوبهب اناوت

یی ی گدا ی ر ی دوخ و

د ی رگ رصانع ناسنا

ی نامزاس رحت

ی ک هدننک و

باختنا رگ

دنشاب رد

ا ی ن

تروص دم

ی نار م ی دنناوت قلاخ

ی ت و روآون ی

ار ورت ی ج دهد .

▪ شقن دم ی نار شزومآ ی

دنترابع زا

:

۱ ) ودت ی ن و ارجا ی س ی تسا اه ی گنا ی شز ی و وشت ی ق ی ارب ی ناراکمه

۲ ) شزومآ ن

ی ور ی ناسنا ی

طسوت ناداتسا

برجم رد

بلاق هاگراک

اه ی

ناتسبات ی

۳ ) حرط عوضوم هب

تروص دربراک

ی رد تاسلج اروش

ی ناملعم

۴ ) وشت ی ق ناملعم هب

امزآ ی ش ندرک و

تسبراک شزرو

اه ی ون

۵ ) ا ی داج حم ی ط دازآ و

طباور مص

ی هنام م

ی نا ناملعم و

دم ی نار مسر ی

سرادم ارب

ی تسبراک ی

هتفا اه

و شور اه ی ون ی ن

۶ ) خشت ی ص شزرا راک

و وشت ی ق دارفا ی

هک هب امزآ ی ش شور اه ی ون ی ن تردابم

م ی دنزرو .

۷ ) اب هجوت هب

شقن تروشم رد

شرورپ قلاخ

ی

،ت دورو ناملعم

هب عماجم

صصخت ی هورگ اه

ی شزومآ ی

سب ی را رمثم رمث

دهاوخ دوب

. دورو هب

ا ی ن

عماجم و

ا ی داج اضف ی ونعم ی دشر قلاخ ی ت رد

،ناملعم هب

گراک ی ر ی و ارجا ی

س ی تسا اه ی گنا ی شز ی

، تباقر ی

، ورت ی ج شور اه ی دج ی

،د هبرجت رازگرب

ی سلاک

سرد جراخ زا

حم ی ط ف ی ز ی ک ی سلاک اه ورت ی ج شرگن درف

هب شزرا ی

با ی سب ی را

فم ی د م ی دشاب .

،نایناخ ماس(

)1384

تاداهنشیپ و یریگ هجیتن هک میتسناد

،شزومآ دشر

و هعسوت قلاخ

ی ت م ی دناوت ز

ی ر راتخاس لوحت

هعسوت همانرب

ر ی ز ی شزومآ و

شرورپ

،دشاب ز

ی ار هار

،دشر هعسوت

و

لاعت ی

،روشک امرس

ی ه راذگ ی رد لعت ی م و برت ی ت تسا و فرح لوا رد

اهروشک ی

هعسوت ی

،هتفا هعسوت

ناسنا ی

تسا و اپ ی ه و ساسا هعسوت

ناسنا ی

ی گدا ی ر ی نتبم ی رب قلاخ ی ت يسلاک تسا

هک رد ا ی ن هطبار صوت

ی ه هب لوصا

ز ی ر ار م ی امن یی م (:

غارچ 1386،مشچ

)

.1 تبسن هب

شناد نازومآ

شرگن قحت

ی ف ی نتشاد هب

اج ی شرگن لقت

ی د ی

۲ . مهارف ندرک

عبانم ارب

ی ا ی داج هافم ی م رد شناد نازومآ

۳ . تاقوا ار

هب لاعف ی ت اه ی لاعف و

مارآ سقت

ی م ندرک

۴ . هعسوت همانرب

اه ی دزاب ی د ملع ی ارب ی شناد نازومآ

۵ - ا ی داج گنز قلاخ ی ت و روآون ی

رد سرادم و

هت ی ه تاناکما و

هجت ی تاز

امزآ ی هاگش ی بسانم رد

؛سرادم

۶ . فرعم ی شناد نازومآ

رگشهوژپ و

قلاخ تحت ناونع شناد

زومآ هدنهوژپ

زگرب ی هد هلاس هب

وشت ی ق دنا ی هش اه و پ ی تفرش اه

ی

،رکب بان

و

گنادوخ ی

هتخ شناد نازومآ

طسوت

؛ناملعم

۷ . هجوت و

ی هژ هب هعسوت گنهرف

شناد زومآ

روحم ی ( گارف ی ر روحم ی ) هب

اج ی ملعم روحم

ی رد سرادم و

نتسناد ا

ی هکن

،ملعم تسامنهار

و شقن ی را ی

هدنهد و

اده ی رگت ار ا ی اف م ی

؛دنک

۸ . حرط تلااؤس هنادنمرنه

رد سلاک طسوت

،ملعم هار

ی هب وس ی خساپ اه

ی

قلاخ هدوشگ م

ی

؛دوش

۹ . کشت ی ل نمجنا اه

ی ملع ی شناد نازومآ

هدنهوژپ رد

سرادم

۱۰ - رشت ی ح ارف ی دن قلاخ ی ت و نداد تاعلاطا

مزلا هب شناد نازومآ

۱۱ . مهارف ندرک

مز ی هن رکفت خت

ی ل ی طسوت ناملعم

رد سلاک سرد

۱۲ . مازلا ناملعم

رب لاعف ی ت اه ی امزآ ی هاگش ی ارب ی شناد نازومآ

۱۳ . شناد نازومآ

ار هب کرحم اه

ی حم ی ط ی ساسح رت

ندرک

۱۴ . اب شناد نازومآ

،قلاخ هناروکف

و قطنم ی دروخرب دندرک

۱۵ . لاکت ی ف مامتان نداد

هب شناد نازومآ

و رثکادح تصرف

ار ارب ی

فاشتکا نداد

و مز ی هن درف ی ت و راکتبا ار

مهارف ندروآ

۱۶ . تبسن هب

شناد نازومآ

پ ی ش زا دح ناشناوت راظتنا

هتشادن شاب

ی م

هکلب هجوتاب

هب توافت اه

ی درف ی زا اهنآ راظتنا

هتشاد شاب

ی م

۱۷ . هجوت شناد

نازومآ ار

هب دنوادخ هب

ناونع عبنم

ب ی اپ ی نا قلاخ ی ت

و ماهلا شخب

بلج نک ی م و نانآ ار

هب تناعتسا زا

و ی رد لح لئاسم

راوشد نومنهر

زاس ی

؛م

۱۸ . مهارف ندرک

مز ی هن ذپ ی شر راکفا فلتخم

و وشت ی ق ارب ی راهظا

۱۹ . دنا ی هش اه و هار لح اه ی غ ی ر لومعم ارب

ی لئاسم ار

اب ی د اب مارتحا

قلت ی درک و اب ی د تصرف داد

ات هب روط لقتسم ی

دا گب ی

،دنر هنادازآ

رکف

دننک و

هب فاشتکا دنزادرپب

.

۲۰ . ملعم اب

ی د مز ی هن ا ی مهارف دنک

هک همه شناد نازومآ

ركفت امن

ی دن

و نودب نارگن

ی تارکفت وخ

ی ش ار راهظا امن

ی دن .

۲۱ . ا ی داج مز ی هن تردق لمحت

اقع ی د فلاخم رد

شناد

؛نازومآ

۲۲ . شرورپ داقتنا

هدنزاس رد

شناد

؛نازومآ

۲۳ . تسد اهدروآ ی

قلاخ ی گدا ی ناگدنر ار

دروم وشت

ی ق رارق دنهد

و رد ا ی ن

اتسار سنروت

( ۱۹۶۰ - ۱۹۶۵ ) جنپ هار رکذت هداد

تسا :

فلا ) تبسن هب

لاؤس اه

ی غ ی ر فراعتم ی

گدا ی ناگدنر اب

مارتحا دروخرب

نک ی د .

ب ) تبسن هب

دنا ی هش اه و هار لح اه ی غ ی ر لومعم ی

گدا ی ناگدنر اب

مارتحا

دروخرب نک

ی د .

پ ) هب ناکدوک ناشن

هد ی د هک دنا ی هش اه ی اهنآ اب

شزرا تسا

.

ت ) تصرف اه

یی هب ی گدا ی ناگدنر هدب

ی د ات رد نآ هب ی گدا ی ر ی اه ی دروم

هقلاع دوخ

دنزادرپب .

ث ) هب ناکدوک تصرف

هد ی د ات نودب سرت

زا بقاوع شزرا

ی با ی امش زا

ناشراک هب

ی گدا ی ر ی رکفت و

فاشتکا دنزادرپب

.

عبانم غارچ

،مشچ سابع

1386، ، سررب ی ثأت ی ر ش ی هو اه ی ردت ی س نتبم ی رب نکت ی ک اه ی

قلاخ ی ت رد شزومآ و

ی گدا ی ر ی شناد

؛نازومآ همانلصف

برت ی ت ملاسا .ی

شخب ،ی جم ی د 1387،

، سانشراک دشرا

دم ی ر ی ت شزومآ ی

؛ شقن قلاخ ی ت و روآون ی رد

پ ی تفرش صحت ی ل ی شناد

؛نازومآ تلااقم

لاسرا ی هب باتفآ .

،اضردیمح ،یدنمکرت

،1390 شقن قلاخ ی ت و روآون ی رد پ ی تفرش شناد نازومآ ثات،

ی ر

ملعم رد ا ی داج قلاخ ی ت .

اقآ یی ف ی ناش ی

، ت ی روم

، ۱۳۷۷

، قلاخ ی ت و روآون ی رد اهناسنا و

نامزاس

،اه

نارهت .

ماس ناخ ی

،نا بردمحم ی

ع

، ۱۳۸۴

، قلاخ ی ت و روآون ی رد نامزاس شزومآ

ی

، نارهت

،

تاراشتنا .

وکنارفل ی

،س اگ ی . رآ

، ۱۳۷۰

، سانشناور ی

ارب ی

،شزومآ همجرت

نم ی هژ

نهش ی

، نارهت تاراشتنا،

دشر

غارچ

،مشچ سابع

1386،

، سررب ی ثأت ی ر ش ی هو اه ی ردت ی س نتبم ی رب نکت ی ک اه ی

قلاخ ی ت رد شزومآ و

ی گدا ی ر ی شناد

؛نازومآ همانلصف

برت ی ت ملاسا ی .