ﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ *
لﻮ : ﻲﻨﻴﺴﺣ نﻮﻨﺠﻣ ﺮﺻﺎﻧ ﻦﻔﻠﺗ
: 2181297 -
0912
E-mail: [email protected]
ﺮﻴﺛﺄﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ ءاﺰﺟا و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ
ﻢﻗر ود رد سﺪﻋ
(Lens culinaris Medik)
ﻚﻠﻣ ﻪﻤﻃﺎﻓ
1ﻲﻜﻠﻣ ﻲﻨﻴﺴﺣ نﻮﻨﺠﻣ ﺮﺻﺎﻧ ،
*2
هداﺰﻴﻠﻋ ﻦﺴﺣ و 3
1 ، 2 ، 3 و ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻖﺑﺎﺳ يﻮﺠﺸﻧاد ، نادﺎﺘﺳا
ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ ﺲﻳدﺮﭘ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
20 / 12 / 87 - ﺦﻳرﺎﺗ ﺐﻳﻮﺼﺗ : 30 / 4 / 89 (
ﻜﭼ
ﻴ هﺪ
ﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ﻲ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ تاﺮﺛا ﻢﻗر ود
ﺎﻣزآ ،سﺪﻋ ﻳ
ﺸ ﻲ ترﻮﺻ ﻪﺑ
رﻮﺘﻛﺎﻓ ﻳ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻞ كﻮﻠﺑ
ﺎﻫ ي ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ ﻲ
ﺎﺑ 3 ﻪﻋرﺰﻣ رد راﺮﻜﺗ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ
دﺮﭘ ﻳ ﺲ
زروﺎﺸﻛ ي ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻴ
ﻌ ﻲ هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ
) جﺮﻛ ( ﻋارز لﺎﺳ رد ﻲ
1387 - 1386 مﺎﺠﻧا ﺪﺷ .
ﺗﻴ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲ
ﻞﻣﺎﺷ سﺪﻋ مﺎﻗرا )
ز ﻳ مدﺮﻣ و ﺎﺒ (
ﻢﻛاﺮﺗ و ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ رد 4 ﺢﻄﺳ ) 80 ، 160 ،
240 و 320 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (
ﺪﻧدﻮﺑ . ﺎﺘﻧ ﻳ ﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞ ﻴ
ﻋارز تﺎﻔﺻ ظﺎﺤﻟ زا مﺎﻗرا ﻦ ﻲ
ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻲ
رﺎﻣآ فﻼﺘﺧا ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو و ي
ﻲﻨﻌﻣ راد ي اد دﻮﺟو ﺖﺷ
ﻟو ، ﻲ
د دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا فﻼﺘﺧا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﻧا
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻗﺎﺳ عﺎﻔﺗرا ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ سﺪﻋ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﻚ اﺰﻓا
ﻳ ﺶ ﻳ ﺘﻓﺎ ﺪﻨ ﺎﻣا ، داﺪﻌﺗ زا ﻪﺧﺎﺷ
ﺎﻫ ي
ﻋﺮﻓ ﻲ ، ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ سﺪﻋ
ﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﻛ .
اﻳ ﺎﺘﻧ ﻦ ﻳ ﺑ ﺞ ﻴ ا ﺮﮕﻧﺎ ﻳ ﻌﻗاو ﻦ ﻴ ﺖ
اﺰﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻳ
ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻌﻣ ﺪﺣ ﺎﺗ
ﻴﻨ ﻲ اﺰﻓا ار لﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺶ ﻲﻣ ﺪﻫد ﺑ و ﻴ نآ زا ﺮﺘﺸ
) بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻛاﺮﺗ (
ﺮﻃ زا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ لوﺰﻧ ﻳ
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ءاﺰﺟا ﺶﻫﺎﻛ ﻖ ﻲ
ﮔرد ﻴ ﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ،هﺎ ﻴ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺴ .
ﺲﻜﻋ ﻞﻤﻌﻟا
ﺜﻛاﺪﺣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺑ سﺪﻋ مﺎﻗرا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮ
ﺑ و ﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻚ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻴ رد ﺐ
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي 160 و 240 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ .
ﺑﻴ ﻦ ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ، ﻲ
ﺎﻫ ي و ﺖﺒﺜﻣ
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد دﻮﺟو .
هژاو ﺎﻫ ي ﻠﻛ ﻴ ﺪ ي دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ،سﺪﻋ : ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد
ﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ، .
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧاد تﻻﻮﻘﺑ ا
ي سﺪﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا
(Lens culinaris
Medik.)
ﺌﺗوﺮﭘ هﺪﻤﻋ ﻊﺒﻨﻣ ﻴ
ﺬﻐﺗ رد ﻦ ﻳ
هدﻮﺑ ماد و نﺎﺴﻧا ﻪ
ﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ و ﻲ
ﺨﻠﺻﺎﺣ رد ﻴ
ﺰ ي ﺷ ﺶﻫﺎﻛ ،كﺎﺧ ﻴ
عﻮ
ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺑ ،زﺮﻫ ﻴ رﺎﻤ ي تﺎﻓآ و ﺎﻫ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ بوﺎﻨﺗ رد
ﻋارز ﻲ ا ﻳ ﺎﻔ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ )
Miguele et al., 2005
.(
ﻦﻴﻴﻌﺗ
زا ﻲﻜﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻋرﺰﻣ رد بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻛاﺮﺗ ناﺰﻴﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﺶﻘﻧ ،ﻲﻋارز
ﺮﺛﺆﻣ ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ رد ي نورد ﺖﺑﺎﻗر ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﻲﻫﺎﻴﮔ ﺶﺷﻮﭘ رد رﻮﻧ ﻊﻳزﻮﺗ
دراد ﻲﻫﺎﻴﮔ )
Koocheki et al., 1995
.(
ﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲ
رد
ﻋارز لﻮﺼﺤﻣ ﺮﻫ ﻲ
ﺑ ﺖﺑﺎﻗر ، ﻴ
نورد و ﻦ ﻪﻧﻮﮔ
ا ي ور ﺮﺑ ي
ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ﺑﻴ ﻨﭽﻤﻫ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،سﺎﻣﻮ ﻴ
ﻫددﻮﺳ ﻦ ﻲ
دﺎﺼﺘﻗا ي نآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻣ ﮔ دراﺬ )
Weber et al., 1996
.(
اﺮﺑ ي
ﺘﺳد ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﺰﺒﺳ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ،لﻮﺼﺤﻣ بﻮﺧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ
ﻧ بﻮﻠﻄﻣ ﻴ اﺮﺷ ﺖﺤﺗ و ﺖﺳا زﺎ ﻳ
ﻟﻮﺗ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻂ ﻴ
هدﺎﻣ ﺪ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻚﺸﺧ ﻳ
ﺳر ﺎﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻴ
ﺘﺑﺎﺛ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ نﺪ ﻲ
ﺑ ﺖﺑﺎﻗر نآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﻛ ﻴ
ﻦ ﻪﺗﻮﺑ يا ا ﻳ اﺰﻓا ،دﻮﺸﻧ دﺎﺠ ﻳ
ﺶ
ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ . ا ﺎﺑ ﻳ ﻀﻌﺑ رد دﻮﺟو ﻦ ﻲ
ﻢﻛاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا دراﻮﻣ زا
ﻬﺑ ﻢﻛاﺮﺗ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻴ
ﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻨ ﻴ
ﻪ ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺪ
در و ﻻﺎﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ،لﺎﺜﻣ ﻳ
ﻒ ﺎﻫ ي رﺎﺑ ﻳ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻚ
ﺎﺳ ﻳ ﻪ زاﺪﻧا ي ﺑ ﻴ ﺘﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ﺮﺘﺸ ﻲ
ﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﻒﻠﻋ
ﺎﻫ ي زﺮﻫ
اﺰﻓا ار ﻳ ﻣ ﺶ ﻲ ﺪﻨﻫد )
Miguele et al., 2005
.(
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﻦ
ﺷ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻜﻤﻣ ﻻﺎﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻴ
عﻮ ﻪﺘﺷ ﺎﻫ و
و ﻳ سوﺮ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ
ﻮﺷ ﺪﻧ . ﻢﻛاﺮﺗ
ﺮﺳ نﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ و ﻻﺎﺑ ﺖﺷﺎﻛ ﻳ
ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻊ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ ﻦﺘﻓر رﺪﻫ
ﺨﺒﺗ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا بآ ﻴ
ﺶﻫﺎﻛ ار ﺮ ﻲﻣ
ﺪﻫد . ﺎﻣا
اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻳ
ﻜﺸﺧ ﻂ ﻲ اﺰﻓا ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﮔا ﻳ
و ﺶ ﻳ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎ
در ﻳ ﺎﻫ ﻒ اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ،دﻮﺷ هداد ﺶﻫﺎﻛ ﻳ
رد بآ فﺮﺼﻣ ﺶ
اوا ﻳ ﺮﺘﻤﻛ بآ و هﺪﺷ ﻞﺼﻓ ﻞ ي
اﺮﺑ ي ﺑ رﺬﺑ ﻮﻤﻧ ﻪ
ﺎﺟ ي
ﻲﻣ ﮔ دراﺬ . ﺎﭘ عﺎﻔﺗرا ﻴﻳ ،ﻦﻴﻣز ﺢﻄﺳ زا رادرﺎﺑ هﺮﮔ ﻦﻴﻟوا ﻦ
ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز رد لﻮﺼﺤﻣ فﻼﺗا ﺚﻋﺎﺑ ﻲﻣ
ﻮﺷ د . ،ﺎﻣا
،رﻮﻧ ﺐﺴﻛ ياﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر دﺎﻳدزا ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا وا ﻪﻠﺻﺎﻓ و هﺎﻴﮔ عﺎﻔﺗرا ﻟﻴ
ﺶﻳاﺰﻓا ار كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا هﺮﮔ ﻦ
ﻲﻣ ﺪﻫد فﻼﻏ عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ ، ﺚﻋﺎﺑ ،كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا ﺎﻫ
ﺷﺎﻣ ﻂﺳﻮﺗ تﺎﻌﻳﺎﺿ ﻦﻳا ﺶﻫﺎﻛ ﻴ
ﻦ ﺎﻫ ي ﺖﺷادﺮﺑ ﻲﻣ
ﮔ ددﺮ
)
Pilbeam et al., 1991
.(
ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻦﻤﺿ بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻛاﺮﺗ
ﮔ ﻴ ﻋارز هﺎ ﻲ اﺬﻏ داﻮﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﻲﻳ
ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺑ ،ﺖﺑﻮﻃر و
ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﻧ زﺮﻫ ﻴ ﺰ ﻳ رﺎ ي ﻣ ﻲ ﺪﻧﺎﺳر
(Koocheki et
al., 1995)
. ﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ءاﺰﺟا ﻴ
ﺖﺤﺗ ﺰ ﺮﻴﺛﺄﺗ راﺮﻗ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ
ﻣ ﻲ ﮔ ﻴ دﺮ . ﺎﺘﻧ ﻳ ﻘﺤﺗ ﺞ ﻴ جﺮﻛ رد تﺎﻘ )
1354 ( ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
ز سﺪﻋ ﻢﻗر ﻳ
ﺮﺗ رد ﺎﺒ ا ﻢﻛ ﺎﻫ ي 50
، 75 و 100 رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﻴ
ﺐ 313
، 418 و 425 ﻛ ﻴ رد ﻪﻧاد مﺮﮔﻮﻠ
ﻟﻮﺗ رﺎﺘﻜﻫ ﻴ
،دﺮﻛ ﺪ ﻳ ﻨﻌ ﻲ اﺰﻓا ﻳ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﺑ
ﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار ﻴ
ﻤ ﻲ داد نﺎﺸﻧ )
Anonymous, 1975
.(
ﺎﺘﻧ ﺞﻳ
ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺴﺑ رد ﻪﻛ ﺪﻨﻫد ﻴ
رﺎ ي دﺮﻜﻠﻤﻋ دراﻮﻣ زا
سﺪﻋ ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﺪ ﺎﺑ اﺰﻓا ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻪﺗﻮﺑ
ﻪﺘﺷﺎﻛ رﺬﺑ ﺖﺒﺴﻧ و
دﻮﺒﻬﺑ هﺪﺷ
،ﺪﺑﺎﻳ ﻪﻛ داﺪﻌﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻣ و ﻴ ﺖﺸﻛ رﺬﺑ ناﺰ
اﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻳ
اﻮﻫ و بآ ﻂ ﻲﻳ
كﺎﺧ عﻮﻧ ، ﻣ ،
ﻴ ناﺰ
ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد سﺮﺘﺳد رد بآ ي
د ﻳ ﺮﮕ
ﻐﺘﻣ ﻴ ﺮ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ )
Wilson & Treare, 1972
.(
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ ﻦ
اﺮﺑ ي ﺘﺳد ﻴ ﺑﺎ ﻲ ﻬﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻴ
ﻟﻮﺗ ﻪﻨ ﻴ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ رد ﺪ ا
ي ﺎﺑ ﻳ ﺪ
ﻌﺳ ﻲ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻪﺗﻮﺑ
ﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻳ
ﺶ ﺎﻫ
دﻮﺷ ﺺﺨﺸﻣ
(Lopez Bellido et al., 2005)
. بﺎﺨﺘﻧا
ﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﮔ ﻞﻣاﻮﻋ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻛ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ ﺤﻣ و ﻴ ﻄ ﻲ ﮔ ترﻮﺻ
ﻴ ور دﺮ ي دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻣ ﮔ دراﺬ
(Beech &
Leach, 1989)
.
Lather
) (2000
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻳ
ﺶ
ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﺼﺨﺸﻣ ﺪﺣ ﺎﺗ دﻮﺨﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲ
اﺰﻓا ﻳ ﭘ ﺶ ﻴ اﺪ
ﻲﻣ ﻨﻛ زا ﻦﺘﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ و ﺪ ﻳ
ﺶﻫﺎﻛ بﻮﻠﻄﻣ ﺪﺣ ﻚ
ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﻨﭽﻤﻫ ،ﺪ ﻴ ﻦ داد شراﺰﮔ نﺎﺸﻳا ﺑﻴ
ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ﻦ
فﻼﺘﺧا ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻔﺻ رد دﻮﺨﻧ ﻲﻨﻌﻣ
راد ي هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﺷ . رد ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖﺷﺎﻛ طﻮﻄﺧ ﻞﺻاﻮﻓ
30 و 40 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ﺖﺒﺴﻧ و ﺎﻫ ي رﺬﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ 50
، 60 ،
70 و ، 80 ﻛ ﻴ ﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠ ﻴ
ﻤﻛ تﺎ ﻲ و
ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ ﻮﺳ ﻳ و ﻢﻗر ﺎ ﻳﻠ ﻴ ﺰﻣﺎ
Madani
) (2005
ﺖﺷاد رﺎﻬﻇا
ﺗ ﻪﻛ ﻴ رﺎﻤ در ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻳ ﻒ 30 ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ رﺬﺑ راﺪﻘﻣ و 60
ﻛ ﻴ ﺮﺗﻻﺎﺑ ،رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠ ﻳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦ )
6105 ﻛ ﻴ رد مﺮﮔﻮﻠ
رﺎﺘﻜﻫ ( ﺪﻨﺘﺷاد ار .
ﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻲ ﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻴ در نورد و ﻦ ﻳ
ﻒ رد
ﺎﻳﻮﺳ ﻢﻗر رﺎﻬﭼ .
Parker et al
) (1988
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻛ
در ﺮﻫ رد ﻳ ﻒ ﺖﺸﻛ در نورد ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﻳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻒ
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ ﺖﻓﺎﻳ
ﻟو ، ﻲ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد دﺮﻜﻠﻤﻋ
اﺰﻓا ﻳ داد نﺎﺸﻧ ﺶ .
اﻳ دﺰﻧ ﻞﺻاﻮﻓ ﺪﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا نﺎﺸ ﻳ
ﺮﺘﻜ
اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻳ ﻟوا ﺖﺑﺎﻗر ﺶ ﻴ
ﺑ ﻪ ﻴ ﮔ ﻦ ﻴ هﺪﺷ نﺎﻫﺎ
، ا زا ﻳ ﻦ ور
ﮔ ﻞﻛ نزو ﻴ
ﺶﻫﺎﻛ نآ دﺮﻜﻠﻤﻋ و هﺎ ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ ﺪ . .
Mckenzi et
) al
(1989
اﺰﺟا و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ي
رد نآ
ﺖﺤﺗ سﺪﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻗ ﻢﻗر عﻮﻧ و ﻢﻛاﺮﺗ راﺮ
ﻲﻣ ﮔ ﻴ دﺮ . ﻃ ﻲ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي ور ي ﺗﻮﻧژ ﻴ ﭗ ﺎﻫ ي شﺎﻣ
Singh et al.
) (1991
رد ﻳ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﺮﻫ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ
ﺖﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﻪﺧﺎﺷ و
ﻲﻨﻌﻣ راد ﻧراد دﺮﻜﻠﻤﻋ يور ﺮﺑ ي ﺪ
.
Hayat et al.
) (2003
رد ﻪﻧاد نزو ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﻤﻧ شراﺰﮔ
ﻮﺳ ﻳ ﺖﺤﺗ شﺎﻣ و ﺎ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﺷﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ .
د ر
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ژﻮﻟﻮﻓﺮﻣ ﻳ ﻜ ﻲ ﻓ و ﻴ ﺰ ﻳ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﺮﺛﺆﻣ ﺮﺑ
اﺰﺟا و دﺮﻜﻠﻤﻋ ي
ﺗﻮﻧژ رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ
ﭗ ﺎﻫ ي
سﺪﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ
.
Nakhforoosh et al
) (1994
راﺪﻘﻣ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺗﻮﻧژ ﻴ راﺮﻗ ﭗ ﻲﻣ ﮔ ﻴ دﺮﻜﻠﻤﻋ و دﺮ
ﻋﺮﻓ ﻪﻗﺎﺳ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﻧاد ﻲ
ﺪﺻ نزو ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ،
ﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﻧاد ﺑ د
ﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻚ ﻲ
و ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻨﻌﻣ راد ي دراد . ﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﻲ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ
ور ي شﺎﻣ ﻢﻗر ﻪﺳ
Habib zade et al.
) (2007
هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ ﺑ رد ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ و ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﻴ
اﺰﺟا ﻦ ي
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺑﻴ ﺖﺤﺗ ﺮﺘﺸ ﺮﻴﺛﺄﺗ
راﺮﻗ ﺖﺷﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ ﻲﻣ
ﮔ ﻴ ﺪﻧﺮ .
ﻀﻌﺑ ﻲ ﺻﻮﺼﺧ زا ﻴ
ﺒﻗ زا تﺎ ﻴ ﺪﻌﺗ ﻞ داﺪﻌﺗ ،ﻪﺗﻮﺑ رد ﻞﮔ دا
ﻣ ،فﻼﻏ رد ﻪﻧاد ﻴ
ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ناﺰ ي
ﻟﻮﺗ ﻴ و هﺪﺷ ﺪ
ﺼﺨﺗ ﻴ ا ﺺ ﻳ ﺴﻧﺎﺘﭘ و داﻮﻣ ﻦ ﻴ
ﺖﺤﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻞ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺗﻮﻧژ ﻴ ﭗ
ﮔ ﻴ راﺮﻗ هﺎ ﻲﻣ ﮔ ﻴ ﺪﻧﺮ . ا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ ﻳ
ﻘﺤﺗ ﻦ ﻴ ﻧ ﻖ ﻴ ﺰ ﻳ ﻦﺘﻓﺎ
اﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻢﻛاﺮﺗ ي
دﺮﻜﻠﻤﻋ لﻮﺼﺣ ي
ﻬﺑ ﻴ و ﻪﻨ
دﺎﺼﺘﻗا ي سﺪﻋ ﻢﻗر ود رد ﻲﻣ
ﺷﺎﺑ ﺪ .
شور و داﻮﻣ
ﻫ ﺎ
اﻳ ﺎﻣزآ ﻦ ﻳ ﻋارز لﺎﺳ رد ﺶ ﻲ
1387 - 1386 ﻪﻋرﺰﻣ رد
ﺸﻫوﮋﭘ ﻲ دﺮﭘ ﻳ زروﺎﺸﻛ ﺲ ي
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻴ
ﻌ ﻲ هﺎﮕﺸﻧاد
ﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ رد ﻊﻗاو ناﺮﻬﺗ ﻴ
ﺎ ﻲﻳ 35 و ﻪﺟرد 56
ﻗد ﻴ ﻪﻘ
ﻟﺎﻤﺷ ﻲ ﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ ، ﻴ
ﺎ ﻲﻳ 50 و ﻪﺟرد 58 ﻗد ﻴ ﻗﺮﺷ ﻪﻘ ﻲ و
عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ 1113
رد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ ﻳ
ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺎ .
كﺎﺧ
اراد ﻞﺤﻣ ي
مﻮﻟ ﺖﻓﺎﺑ ﺳر
ﻲ
، 1 / 1 ﻟآ هدﺎﻣ ﺪﺻرد ﻲ
و
2 / 7 دﻮﺑ pH=
. زﺎﺳ هدﺎﻣآ زا ﺲﭘ ي
ﻟوا ﻴ ﻣز ﻪ ﻴ رد ﺖﺸﻛ ،ﻦ
20 ﺪﻨﻔﺳا 1386 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺎﻣزآ ﻳ رﻮﺘﻛﺎﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶ ﻳ
ﻞ
ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻲ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا راﺮﻜﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ .
ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ي ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲ
ا رد ﻳ ﺎﻣزآ ﻦ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ )
80 ،
160
، 240 و 320 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (
سﺪﻋ ﻢﻗر ود و
هﺪﺷ حﻼﺻا )
ز ﻳ مدﺮﻣ و ﺎﺒ (
ﺪﻧدﻮﺑ . ز ﻢﻗر ءاﺪﺒﻣ ﻳ
جﺮﻛ ﺎﺒ
) اﻳ ناﺮ ( و هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ﻳ
هﮋ 10450 - 071 - 33 ﺰﺒﺳ رﺬﺑ ﮓﻧر و
نارﺎﺒﺳرا مدﺮﻣ ﻢﻗر اﺪﺒﻣ و ،ﻦﺷور )
اﻳ ناﺮ ( و هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ ﻳ
هﮋ
10946 - 071 - 33 هﻮﻬﻗ رﺬﺑ ﮓﻧر ﺎﺑ ا
ي ﻦﺷور . دﺎﻌﺑا
تﺮﻛ ﺎﻫ ) 5 / 1
× 3 ( ﻪﺘﺸﭘ ﻪﺳ زا ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺮﺘﻣ
ضﺮﻋ ﺎﺑ 50
ﺳ ﻲﺘﻧﺎ ﺮﺘﻣ ﻜﺸﺗ ﻴ ور و ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﻞ ي
ﺮﻫ
در ود ﻪﺘﺸﭘ ﻳ
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﻛ سﺪﻋ ﻒ .
ﺖﻟﻮﻬﺳ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
اﺮﺟا ي ﺑآ ﻴ رﺎ ي ﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻣز رد ﻴ
ﻟاﻮﺘﻣ كﻮﻠﺑ ود ﺮﻫ ﻦ ﻲ
ﻳ ﻮﺟ ﻚ ي ﺑآ ﻴ رﺎ ي اﺮﺑ و ﺪﺷ رﻮﻈﻨﻣ ي
ﮔﻮﻠﺟ ﻴ ﺮ ي ﺖﺸﻧ زا
ﺑ بآ ﻴ ﺎﻫر ﺖﺷﺎﻜﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﺘﺸﭘ ود ،روﺎﺠﻣ تﺮﻛ ود ﻦ
ﺪﺷ . ﺑآ ﻴ رﺎ ي ﺮﻫ 10 زور ﻳ ﺮﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ رﺎﺒﻜ ﺗ
ﻲ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ ي هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ :
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻲ
،
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،
،ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ،ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ،ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ،ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﺪﻧدﻮﺑ فﻼﻏ ﺮﻫ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ .
اﺮﺑ ي هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي ،عﺎﻔﺗرا
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻲ
فﻼﻏ داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ
ﺎﻫ زا تﺮﻛ ﺮﻫ 10
ﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻲ
ﻣ و بﺎﺨﺘﻧا ﻴ
ﮕﻧﺎ ﻴ ﺎﻬﻧآ عﺎﻔﺗرا ﻦ
ﺪﺷ ﺖﺒﺛ .
اﺮﺑ ي هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﻳ ﻚ
ﺖﺷادﺮﺑ تﺮﻛ ﺮﻫ لﻮﺼﺤﻣ زا ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﺪﺷ
تﺪﻣ ﻪﺑ و 72
ﺎﺑ نوآ رد ﺖﻋﺎﺳ يﺎﻣد
72 ﻪﺟرد سﻮﻴﺴﻠﺳ هداد راﺮﻗ
ﺪﺷ
ﺲﭙﺳ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺸﺧ نزو ا ﺎﺑ ﺎﻫ
وزاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳ ي
د ﻳ ﺠ ﻴ لﺎﺘ هزاﺪﻧا
ﺮﻴﮔ ي ﺪﻳدﺮﮔ . دﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ي
نزو ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﺑ ،
ﺢﻄﺳ رد ﻪﻠﺻﺎﺣ روﺬﺑ ﻳ
اﺮﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﻚ ي
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ مﺎﻗرا و
هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا هزاﺪﻧا
ﺮﻴﮔ ي ﺪﺷ . ﺴﻘﺗ زا ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻴ
ﻢ
دﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ دﺪﻋ ي
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺑ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ اﺮﺑ ي و مﺎﻗرا
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ .
روﺬﺑ ندﺮﻛ اﺪﺟ زا ﺲﭘ
نزو 100 ﻧ ﻪﻧاد ﻴ ﺰ هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي ﺪﺷ . اﺮﺑ ي هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي
زا فﻼﻏ ﺮﻫ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ 10
ﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻲ
10
ﺖﻤﺴﻗ زا فﻼﻏ ﺎﻫ
ي اﺪﺟ ﻪﺗﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺷ
ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و ﺎﻫ
شرﺎﻤﺷ ﺪﻳدﺮﮔ فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺮﺑ و ﺴﻘﺗ ﺎﻫ
ﻴ دﺪﻋ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻢ
نﺎﺸﻧ ﻪﻠﺻﺎﺣ دﻮﺑ فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ هﺪﻨﻫد
. زا ﺲﭘ
هزاﺪﻧا ﺮﻴﮔ ي تﺎﻔﺻ اﺮﺑ ي ﺠﺗ ﺰ ﻳ راو ﻪ ﻳ ﺎﻘﻣ و ﺲﻧﺎ ﻳ
ﻪﺴ
ﻣ ﻴ ﮕﻧﺎ ﻴ ﻦ ﺎﻫ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا
SPSS (version 10)
و
SAS
(version 6)
اﺮﺑ و ي ﺣاﺮﻃ ﻲ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ زا ﺎﻫرادﻮﻤﻧ
EXCEL
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺎﺘﻧ
ﻳ ﺚﺤﺑ و ﺞ
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺲﻜﻋ :
ﻞﻤﻌﻟا ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺑ سﺪﻋ مﺎﻗرا
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻞﻗاﺪﺣ و ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻴ
رد ﺐ
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي 240 و 80 ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
) لوﺪﺟ 2 ﻞﻜﺷ ، 1 .(
اﺰﻓا ﻳ اﺰﻓا ﻪﺑ ،ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ ﻳ
ﺶ
ﮔ داﺪﻌﺗ ﻴ طﻮﺑﺮﻣ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد هﺎ ﻲﻣ
ﻮﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ د
نﺎﻘﻘﺤﻣ د ﻳ ﺮﮕ ﻧﻴ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺰ
(Lopez Bellido et
al., 2005)
. ﺑﻴ ﻢﻗر ﻦ ﺎﻫ ي ز ﻳ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا مدﺮﻣ و ﺎﺒ
فﻼﺘﺧا ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻲﻨﻌﻣ
راد ي ﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺸﻧ ه
) لوﺪﺟ 3 .(
ﺑﻴ ﻦ ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
**) 634 / 0
= (r
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ، ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ
**) 824 / 0
= (r
و
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
**) 928 / 0
= (r
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ و ﺖﺒﺜﻣ
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد دﻮﺟو .
ﺳرﺮﺑ رد ﻲ ﻌﺗ ﻴﻴ ﺗ ﻦ ﻴ ﺎﻫرﺎﻤ ي
ﺑآ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻴ
رﺎ ي ﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﺖﺷﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ و ﻴ
ﺪﺷر تﺎ
ور ﻳ ﺸ ﻲ اﺰﻓا و ﻳ ﺑﻮﻟ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ ﻴ
ﺳ ﺎ ﻔ ﻴ ﺪ
Khajuee-
Nejhad et al.
) (1994
ا ﻪﺑ ﻳ ﺘﻧ ﻦ ﻴ ﺳر ﻪﺠ ﻴ ﺮﺛا رد ﻪﻛ ﺪﻧﺪ
اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ ، ﻟو ﻲ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد لﻮﺼﺤﻣ اﺰﻓا
ﻳ ﺶ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ،
ﻟد ﻪﺑ ﻴ ﺎﺳ ﻞ ﻳ ﻪ زاﺪﻧا ي
داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ و ﻪﺧﺎﺷ
ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ ﺎﻧاﻮﺗ ، ﻲﻳ ﮔ ﻴ رد هﺎ لﺎﻘﺘﻧا
ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ي
ﺶﻫﺎﻛ نﺰﺨﻣ ﻪﺑ ﻊﺒﻨﻣ زا ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ رد ﺪ
ﺘﻧ ﻴ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ زا ﻪﺠ ﻲﻣ
ﻮﺷ ﻪﺑ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد و ،د
ﻟد ﻪﺑ ﻞﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ
اﺰﻓا ﻞ ﻳ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ ﺶ
هدوﺰﻓا ﻲﻣ ﻮﺷ د )
Majnoun Hosseini et al., 2003
.(
اﺰﻓا ﻳ ﻏ ﻪﻄﺑار سﺪﻋ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ ﻴ
ﻄﺧ ﺮ ﻲ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﺶ
داﺪﻌﺗ ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﺗﻮﺑ
(Majnoun
Hosseini, 2008)
، ﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ ا ﺞ ﻳ ﺳرﺮﺑ ﻦ ﻲ ﻧاﻮﺨﻤﻫ ﻲ دراد
) ﻞﻜﺷ 1 .(
Singh et al.
) (1991
ﻧﻴ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺰ
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ شﺎﻣ
ﺖﺤﺗ ﺎﺗﺪﻤﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ اﺰﻓا ﺎﺑ و دراد راﺮﻗ ﺖﺷﺎﻛ
ﻳ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ ﻟو ، ﻲ
Habib zade et al.
) (2007
مﻼﻋا
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد ﻳ
رﺎﺘﻜﻫ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ
، ﺘﻧ ﺎﻬﻧآ ﻴ اﺰﻓا ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠ ﻳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ
ﺎﭘ ﻢﻛاﺮﺗ رد ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ ﻴﻳ
ﺎﻘﻣ رد ﻦ ﻳ
اﺮﺑ ﻻﺎﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﺑ ﻪﺴ ي
ﻓﺎﻛ دﺮﻜﻠﻤﻋ ناﺮﺒﺟ ﻲ
ﻤﻧ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲ
ﺪﺳر .
لوﺪﺟ
1 - ﺑ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻳﺰﺠﺗ لوﺪﺟ ﻲﺳرﺮ
ﻢﻗر ود ﻢﻛاﺮﺗ رد سﺪﻋ ﻪﺗﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺮﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺑ تﺎﻌ
ﻊﺑﺎﻨﻣ
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺟرد
يدازآ عﺎﻔﺗرا
داﺪﻌﺗ ﻲﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ فﻼﻏ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
فﻼﻏ رد نزو
ﻪﻧاد ﺪﺻ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻧاد ﺺﺧﺎﺷ
ﺖﺷادﺮﺑ
راﺮﻜﺗ 2
ns 6 / 320
ns 3 / 1
ns 5 / 177
ns 7 / 1
ns 2 / 5
ns 3 / 287
ns 1 / 141
ns 1 / 2
ﻢﻗر 1
**
7 / 26631
**
28 / 3
ns 6 / 655
ns 4 / 5
**
91 / 0
ns 0 / 1474
ns 3 / 103
ns 0 / 8
ﻢﻛاﺮﺗ ) ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ (
3
**
2 / 27260
**
1 / 57
**
7 / 11272
* 0 / 3
ns 6 / 1
**
7 / 15135
**
1 / 5537
**
4 / 1
ﻢﻗر
* ﻢﻛاﺮﺗ 3
**
9 / 11755
ns 29 / 0
ns 7 / 57
ns 8 / 9
ns 9 / 7
**
2 / 2148
ns 9 / 4093
ns 0 / 3
آ يﺎﻄﺧ ﺶﻳﺎﻣز 14
5 / 1860 51 / 0 8 / 109 2 / 1 6 / 1 4 / 341 7 / 256 96 / 1
ﺪﺻرد تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺐﻳﺮﺿ
- 58 / 1 9 / 6 95 / 4 54 / 2 18 / 1 9 / 1 03 / 5 39 / 4
،ns
و *
: **
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﺖﺴﻴﻧ راد و ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ رد راد 5
و 1 ﺪﺻرد .
لوﺪﺟ
2 - ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﺛا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎﻫ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ي تﺎﻔﺻ ﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻲﻋارز
سﺪﻋ
ﻞﻛ سﺎﻣﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻧاد ﻢﻛاﺮﺗ
) ﻪﺗﻮﺑ رد ﻣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘ ( ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا
) ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ( ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
ﻲﻋﺮﻓ ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
فﻼﻏ رد نزو
100 ﻪﻧاد ) مﺮﮔ ) (
رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
) ﺪﺻرد (
80 3
/ 34 c 9
/ 8 a 9
/ 77 a 30
/ 1 b 38
/ 3 a 0
/ 8795 b 7
/ 2726 b 9
/ 30 b
160 2
/ 34 c 7
/ 6 b 3
/ 44 b 40
/ 1 a 37
/ 3 a 5
/ 9694 a 6
/ 3347 a 4
/ 34 a
240 4
/ 39 b 9
/ 6 c 6
/ 38 c 33
/ 1 ab 40
/ 3 a 8
/ 9865 a 0
/ 3286 a 2
/ 33 a
320 4
/ 40 a 5
/ 5 c 6
/ 27 c 32
/ 1 ab 36
/ 3 a 0
/ 9808 a 0
/ 3359 a 1
/ 34 a
ﻲﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد ﻪﻛ نﻮﺘﺳﺮﻫ رد ﺎﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ سﺎﺳاﺮﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ
ﺢﻄﺳ رد ﻦﻜﻧاد يا 5
ﺪﺻرد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻧراﺪﻧ يراد
.
سﺪﻋ مﺎﻗرا رد (Y رﻮﺤﻣ) ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ و (X رﻮﺤﻣ) ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻪﻄﺑار -1 ﻞﻜﺷ
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ فﻼﺘﺧا :
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﻪﺗﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ سﺪﻋ ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 1 ( ،
ﻟو ﻲ ﺑ رد ﻴ ا زا سﺪﻋ مﺎﻗرا ﻦ ﻳ
فﻼﺘﺧا ﺮﻈﻧ ﻦ ﻲﻨﻌﻣ
راد ي
د ﻳ ﺪﺸﻧ هﺪ . ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻣ ﻦ ﻴ ﺑ ناﺰ ﻴ ﻞﻛ سﺎﻣﻮ سﺪﻋ
ﻢﻛاﺮﺗ رد
240 ﺮﺘﻤﻛ و ﻪﺗﻮﺑ ﻳ
ﻢﻛاﺮﺗ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦ 80
رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﺷ ﻞﺻﺎﺣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ )
لوﺪﺟ 2 ( . ﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ رد ي
ﻢﻛاﺮﺗ
ﺑ ﺖﺷﺎﻛ ﻴ ز سﺪﻋ مﺎﻗرا ﻦ ﻳ
ﻟﻮﺗ ﺮﻈﻧ زا مدﺮﻣ و ﺎﺒ ﻴ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪ
ﺑﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ فﻼﺘﺧا ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو )
ﻞﻜﺷ 2 (
،
ﻟو ﻲ ﺎﭘ ﻪﻨﻣاد رد ﻳ
ﻴ ز ﻢﻗر ﺖﺷﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ ﻦ ﻳ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺎﺒ ﻢﻗر
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ مدﺮﻣ ﻴ
ﺮﺘﺸ ي داد نﺎﺸﻧ .
ﺑﻴ ﻦ ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ
**) 659 / 0
= (r
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ،
**) 824 / 0
= (r
و
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
**) 554 / 0
= (r
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ و ﺖﺒﺜﻣ
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد . اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ ﻣ ﻴ ﻊﻤﺠﺗ ناﺰ
ماﺪﻧا ﻚﺸﺧ ﺎﻫ
ي اﻮﻫ ﻲﻳ ﮔ ﻴ و رد هﺎ ﻟد ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣا ﻴ
ﻞ
اﺰﻓا ﻳ
ﻊﺸﻌﺸﺗ بﺬﺟ ،گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ رد ﺶ
ﺷرﻮﺧ ﻴ ﺪ ي اﺰﻓا لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و ﻳ
ﺶ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ رد ،ﺪ
ﺘﻧ ﻴ ز دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﺠ ﻳ
دﺎ ﻲﻣ ﻮﺷ
،د ﻪﻛ تﺎﺷراﺰﮔ ﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا
Fallah et al.
) (2005
ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﻢﻛاﺮﺗ رد يﺎﻫ
ﻧ ﺮﺘﻤﻛ ﻴ و ﻲﻫﺎﻴﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻲﻓﺎﻛ يﺎﻀﻓ دﻮﺟو ﺎﺑ ﺰ
گﺮﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺎﻫ ﻪﻳﺬﻐﺗ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا
زا ﻚﻳﺮﻫ يا
ﻪﺗﻮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ رد ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ،ﺎﻫ
نﺎﻜﻣا ﺬﭘ ﻳ ﺮ ﻲﻣ ﮔ ددﺮ . اﺰﻓا ﺎﺑ ،ﺎﻣا ﻳ
ﻪﺑ و ﺖﺑﺎﻗر و ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
ﻟد ﻴ ﻪﺗﻮﺑ ﻚﺗ نزو ﺶﻫﺎﻛ ﻞ اﺰﻓا راﺪﻘﻣ ﺎﻫ
ﻳ
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶ
ﺑﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ ﻢﻛ ﻲﻣ ﻮﺷ اﺰﻓا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﻛ ،د ﻳ
ﺶ
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻪﺗﻮﺑ داﺪﻌﺗ ﻳ
اﺰﻓا ﺎ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻪﺗﻮﺑ
راﺪﻘﻣ ﺮﺑ
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هدوﺰﻓا ﻚ
(Koocheki et al.,
1995)
. ﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺮﺜﻛا رد ﻲ
اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻳ
،ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻂ
ﻟﻮﺗ ﻴ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﺪ ﻳ
ﺳر ﺎﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻴ
ﻪﺑ نﺪ
ﺘﺑﺎﺛ ﺢﻄﺳ ﻲ
ﺑ ﺖﺑﺎﻗر نآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﻛ ، ﻴ
ﻦ ﻪﺗﻮﺑ يا ﺮﻫ ﻊﻧﺎﻣ
اﺰﻓا عﻮﻧ ﻳ ﻟﻮﺗ رد ﺶ ﻴ
ﺪ ﻲﻣ ﻮﺷ اﺰﻓا ،د ﻳ ﺶ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ .
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻻﺎﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ :
ي
ًﺎﻣوﺰﻟ ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ
ﻟﻮﺗ ﻴ ﻻﺎﺑ ﺪ ي ا ار رﺬﺑ ﻳ ﻧ بﺎﺠ ﻲﻤ ﻨﻛ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺪ ﻳ
ﺞ
ا رد ﻪﻠﺻﺎﺣ ﻳ
ﺳرﺮﺑ ﻦ ﻲ ) لوﺪﺟ 1 ( فﻼﺘﺧا ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي
سﺪﻋ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ ﻪﺗﻮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻨﻌﻣ راد ي
رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﺖﺷاد ي
ﺑ ﻪﻛ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ رد ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦ
160 ﺮﺘﻤﻛ و ﻳ آ راﺪﻘﻣ ﻦ ﻢﻛاﺮﺗ رد ن
80 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﺑﻴ ﻦ ﺖﻔﺻ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
سﺪﻋ ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ
**) 554 / 0
= ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ و r
**) 928 / 0
= و ﺖﺒﺜﻣ ﻪﻄﺑار r
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد رﻮﻃ ﻪﺑ ، ي
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ
ا ﺶ ﻳ ﻧ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ،تﺎﻔﺻ ﻦ ﻴ
اﺰﻓا ﺰ ﻳ ﺶ
ﻳ ﺖﻓﺎ . اﺮﺑ ي ﻼﻗﺎﺑ ي هرﺎﻬﺑ
Pilbeam et al.
) (1991
نﺎﺸﻧ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻛ ﺪﻧداد ﻳ
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺎﻫ هداد ﺎﺑ ﻪﻛ ،ﺪ ي
ا زا ﻞﺻﺎﺣ ﻳ
ﺳرﺮﺑ ﻦ ﻲ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ
دراد ) لوﺪﺟ 2 ( ز ، ﻳ رد اﺮ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﻪﺗﻮﺑ ﻻﺎﺑ ) 240 و
320 ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ (
ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﻞﻛ ،
ﺑﻴ ﻟﻮﺗ زا ﺮﺘﺸ ﻴ
ﺪ
ﻪﻧاد اﺰﻓا ﻳ ﺶ داد نﺎﺸﻧ .
Tomar & Tiwari
) (1991
ﻧﻴ ﺰ
ﺘﻧ ﻴ ﻪﺠ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻳ
زا ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ،ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
ﻳ ﻟوﺰﻧ ﺪﻧور ﻚ ﻲ
هدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا
، ﻟو ﻲ ا ﻳ رد لﺰﻨﺗ ﻦ
هدوﺪﺤﻣ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻲ
رﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ي
ﻲﻨﻌﻣ راد
دﻮﺒﻧ . دﻮﺨﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻢﻗر و ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ تاﺮﺛا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
د ﻳ نﺎﺘﺳﺮﻟ رد ﻢ
Fallah et al.
) (2005
دﻮﻤﻧ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﻧ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ ﺶ ،ﺪﺷ ﻪﺘﺳﺎﻛ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ زا ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ
ﻟد ﻪﻛ ﻴ ا ﻞ ﻳ ﺮﻣا ﻦ ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﺪ ﻪﺧﺎﺷ
ﺎﻫ ي و رورﺎﺑ
رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﻢﻛاﺮﺗ
ﺎﻫ ي ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ .
ﺮﺑ رد ر ﺳ ﻲ
ﻧ ﺮﺿﺎﺣ ﻴ اﺰﻓاﺰ ﻳ ﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ
ﺶﻫﺎﻛ ﺐﺟﻮﻣ سﺪﻋ
داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ دﺮﮔ ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ و ﻳ
ﺪ ) لوﺪﺟ 2 .(
فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻢﻛاﺮﺗ :
ﺎﻫ ي ﺨﻣ ﻒﻠﺘ سﺪﻋ ﺖﺷﺎﻛ ﺮﺑ
ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻲﻨﻌﻣ راد ي ﺖﺷاد ) لوﺪﺟ 1 ( ،
ﻮﺤﻧ ﻪﺑ ي ﺑ ﻪﻛ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻦ 80
رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺮﺘﻤﻛ و ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ ﻳ
ﻢﻛاﺮﺗ رد نآ ﻦ 320
ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲ رد ﺪﺳر ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي
ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﻻﺎﺑ ﺳﺮﺘﺳد ﻲ ﻪﺑ اﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﺎﻀﻓ ﻲﻳ
اﺮﺑ ي ﺮﻫ
ﮔ ﻴ ﭘ ﺶﻫﺎﻛ هﺎ ﻴ
اﺪ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺪ ﺘﻧ رد ، ﻴ اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺠ ي
رد ﻳ ﺖﻓﺎ
اﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﻊﺸﻌﺸﺗ ﻲﻳ
اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﻞﮔ داﺪﻌﺗ و ﺎﻫ
ي
ﮔ رد رورﺎﺑ ﻴ
ﺶﻫﺎﻛ هﺎ ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ ﺪ
، داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﻛ
ﮔ رد فﻼﻏ ﻴ
هﺎ ﻲﻣ ﻮﺷ د )
Koocheki et al., 1995
.(
ا رد ﻳ ﻦ
ﺳرﺮﺑ ﻲ
، ﺑ رد ﻴ فﻼﺘﺧا فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺮﻈﻧ زا سﺪﻋ مﺎﻗرا ﻦ
ﻲﻨﻌﻣ د را ي ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
لوﺪﺟ 3 .(
Singh et al.
) (1991
ﻧﻴ ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﺰ ﺎﺗﺪﻤﻋ
ﺖﺤﺗ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي راﺮﻗ ﺖﺷﺎﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ دراد
اﺰﻓا ﺎﺑ و ﻳ ﺶ
داﺪﻌﺗ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ رد فﻼﻏ
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﻲﻣ
ﺑﺎﻳ ﺪ . ﺖﺤﺗ
اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﺎﻫ ي اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﺗﻮﺑ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻳ
ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ا هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳ . ﻊﻗاو رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ﺶﻫﺎﻛ
ﻪﺗﻮﺑ رد اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ داﺪﻌﺗ رد ﺶﻫﺎﻛ ﺮﻃﺎﺧ ﻪﺑ
ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﺧﺎﺷ ﺖﺳا هدﻮﺑ
) لوﺪﺟ 2 .(
رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي ﺮﺑ
ور ي ﺗﻮﻧژ ﻴ ﭗ ﺎﻫ ي سﺪﻋ ﺪﺷ مﻼﻋا فﻼﻏ داﺪﻌﺗ تﺎﻔﺻ ﻪﻛ
ﺘﺒﺜﻣ ﺮﺛا ﻪﺧﺎﺷ ﺮﻫ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ و ﻪﺗﻮﺑ رد ﻲ
ور ي
دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻧاد ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا )
Singh et al., 1991
(.
فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺮﺛا :
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺮﺑ سﺪﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ
فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﻲﻨﻌﻣ
راد ا ﺎﺑ دﻮﺒﻧ ﻳ ﺑ لﺎﺣ ﻦ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ و ﻦ
ﺮﺘﻤﻛ ﻳ رد نآ راﺪﻘﻣ ﻦ ﻢﻛاﺮﺗ
ﺎﻫ ي 160 و 80 رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ )
لوﺪﺟ 2 ( . ﺎﺑ فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻲ
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﻔﻨﻣ ﻲ و ﻲﻨﻌﻣ راد ي
*) 448 / 0 -
= (r
نﺎﺸﻧ و ﺖﺷاد ﻲﻣ
ﺪﻫد اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﻳ
داﺪﻌﺗ ﺶ
ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ ﻪﺘﺳﺎﻛ فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗزا ﻲﻣ
ﻮﺷ د .
ﻤﻫ ﻴ ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ فﻼﻏ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ رﻮﻃ ﻦ
**) 568 / 0
= (r
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و سﺪﻋ
*) 685 / 0
= (r
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ و ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻨﻌﻣ راد ي داد نﺎﺸﻧ ار .
Pilbeam et
) al.
(1991
ﻧﻴ ﺰ ﺑﻴ ﺪﻌﺗ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎ دا
ﻪﻧاد فﻼﻏ رد
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ ﻮﻗ ي ﺘﺑﺎﺛ و ﻲ ﻞﻣﺎﻋ و دراد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ
ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ ﻤﻬﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻲ
ﺖﺳا دﺮﻜﻠﻤﻋ رد .
ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ﺮﺛا :
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي نزو ﺮﺑ سﺪﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻪﻧاد ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺒﻧ ) لوﺪﺟ 1 ( ا ﺎﺑ ﻳ ﺑ لﺎﺣ ﻦ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ نزو ﻦ
ﻢﻛاﺮﺗ رد ﻪﻧاد ﺪﺻ 240
ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ )
40 / 3 مﺮﮔ ( ﻪﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد )
لوﺪﺟ 2 .(
ﺪﻋ ﺎﻔﻛ م ﻳ ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ داﻮﻣ ﺖ ي
رد
رد ﻪﻧاد نﺪﺷ ﺮﭘ هرود ﻢﻛاﺮﺗ
ﺎﻫ ي ﻟد ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻻﺎﺑ ﻴ
ﻠ ﻲ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺑ
ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻪﺗﻮﺑ
ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ﺪ
)
Majnoun Hosseini et al., 2003
.(
George &
Barnes
) (1992
نزو ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺷاد مﻼﻋا
ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد راﺰﻫ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﻴ ﻧ راﺮﻗ هﺎ ﻲﻤ ﮔ ﻴ دﺮ ﻪﻜﻠﺑ ، ﺎﺑ
ا اﺰﻓ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ و فﻼﻏ داﺪﻌﺗ
رﻮﻃ ﻲﻨﻌﻣ راد داﺪﻌﺗ و ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﺒﻧﺎﺟ ﻲ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ رد
ﺒﺴﻧ ﻲ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﻨ ﺪ ﻪﻛ ، ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲ ا ﺪﺳر ﻳ ﻐﺗ ﻦ ﻴﻴ تاﺮ
ﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ ﻲ ﺒﺴﻧ تﺎﺒﺛ ﻲ
ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ﻲﻣ
ﺷﺎﺑ ﻨ ﺪ . فﻼﺘﺧا
ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ﻢﻗر ود رد
سﺪﻋ ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) ﺢﻄﺳ رد 1
ﺪﺻرد (
، رﻮﻃ ﻪﺑ ي ز ﻢﻗر ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ﻪﻛ ﻳ
ﺎﺒ ) 57 / 3
مﺮﮔ ( مدﺮﻣ ﻢﻗر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ )
18 / 3 مﺮﮔ ( ﺑﻴ دﻮﺑ ﺮﺘﺸ
) لوﺪﺟ 3 .(
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺲﻜﻋ:
ﻞﻤﻌﻟا ﻢﻗر ود سﺪﻋ رد ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﺗﻮﺑ ﻴ
ﺮﺘﺸ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ رد عﺎﻔﺗرا ﻦ 320
ﺮﺘﻤﻛ و ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ رد عﺎﻔﺗرا ﻦ 160
ﻞﺻﺎﺣ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﺷ ) لوﺪﺟ يﺎﻫ 1 و 2 .(
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﺖﺑﺎﻗر ،
اﺮﺑ ي داﻮﻣ بﺬﺟ اﺬﻏ
ﻲﻳ رﻮﻧ و ﺐﺟﻮﻣ اﺰﻓا ﻳ ﻪﻗﺎﺳ عﺎﻔﺗرا ﺶ
سﺪﻋ ﻲﻣ ﻮﺷ و ،د اﻳ ور ﻦ ﺪﻧ ﺮﻃ زا ﻳ ﻖ ز ﻳ ﻪﻠﺻﺎﻓ نﺪﺷ دﺎ
ﻟوا ﻴ رورﺎﺑ هﺮﮔ ﻦ نﺎﻜﻣا كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا
ﺬﭘ ﻳ ﺮ ﻲﻣ ﻮﺷ ﻪﻛ ،د رد
ﻧﺎﻜﻣ ﺖﺷادﺮﺑ تﻼﻜﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻴ
هﺰ سﺪﻋ ﺖﻔﺻ ﻲﺑﻮﻠﻄﻣ
لوﺪﺟ
3 - ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ تﺎﻔﺻ
ﻢﻗر ود ﻲﻋارز سﺪﻋ
ﻢﻗر ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا
) ﻲﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ ( ﻲﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ
) ﻪﺗﻮﺑ رد ( فﻼﻏ داﺪﻌﺗ
) ﻪﺗﻮﺑ رد ( ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
فﻼﻏ رد نزو 100 ﻪﻧاد
) مﺮﮔ ( ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
) رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ
) رﺎﺘﻜﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ (
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ) ﺪﺻرد (
a ﺎﺒﻳز 7 / 38
a 9 / 6
a 7 / 49
a 34 / 1
a 57 / 3
a 9619
a 3201
a 2 / 33
b مدﺮﻣ 8 / 35
b 6 / 5
a 5 / 44
a 31 / 1
b 18 / 3
a 9462
a 3159
a 3 / 33
ﻲﻣ ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد ﻪﻛ نﻮﺘﺳﺮﻫ رد ﺎﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻦﻜﻧاد يا ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ سﺎﺳاﺮﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ
5 ﺪﺻرد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺪﻧراﺪﻧ يراد
.
0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000
80 160 240 320
ﺎﺒﻳز ﻢﻗر مدﺮﻣ ﻢﻗر bc
c
ab b
a a a a
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑدﺮﻜﻠﻤﻋ)رﺎﺘﻜﻫردمﺮﮔﻮﻠﻴﻛ(
ﻢﻛاﺮﺗ هﺎﻴﮔ ) ﺗ ﺗﻮﺑ داﺪﻌ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ رد ﻪ (
ﻞﻜﺷ 2 - ﺗ ﺄ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺮﻴﺛ سﺪﻋ ﻢﻗر ود ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋﺮﺑ
ﺑ ﻪ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻲ دور )
Majnoun Hosseini, 2008
.(
ﺪﻨﻠﺑ
نﺪﺷ عﺎﻔﺗرا ﻪﺗﻮﺑ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ اﺰﻓا ﻪﺑ ﻳ ﺶ
اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ي
رد رﻮﻧ ﻢﻛاﺮﺗ يﺎﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻻﺎﺑ ﺖﺳا
)
Weber et al., 1996
.(
ﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا فﻼﺘﺧا ﻪ
رد سﺪﻋ
ﺑﻴ ﻧ مﺎﻗرا ﻦ ﻴ ﺰ ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) لوﺪﺟ 3 ( رﻮﻃ ﻪﺑ ، ي ﻢﻗر ﻪﻛ
ز ﻳ ﺎﺒ سﺪﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺑ مدﺮﻣ
ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻦ ﺖﺷاد ار
) لوﺪﺟ 3 ( . ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا سﺪﻋ
ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻜ ﻲ
**) 659 / 0 (r=
ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو و
**) 465 / 0 (r=
ﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻲ
و ﺖﺒﺜﻣ ﻲﻨﻌﻣ يراد ﺖﺷاد .
ﻲﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﺮﺛا :
ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺮﺑ سﺪﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ
داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ ﻪﺗﻮﺑ رد ﻲﻨﻌﻣ راد دﻮﺑ ) لوﺪﺟ يﺎﻫ
1 و 2 (
، رﻮﻃ ﻪﺑ ي ﺑ ﻪﻛ ﻴ ﺮﺘﺸ ﻳ ﺮﺘﻤﻛ و ﻦ ﻳ
داﺪﻌﺗ ﻦ
ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ رد ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي 80 و 160 رد ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻊﺑﺮﻣﺮﺘﻣ .
ﻢﻛ ﻞﺻاﻮﻓ رد ﺑﻴ
ﻦ ﻪﺗﻮﺑ ﺎﻫ ﺎﺳ ، ﻳ ﻪ
زاﺪﻧا ي ز ﺖﺑﺎﻗر و ﻳ
ﮔ دﺎ ﻴ ﺎﺑ نﺎﻫﺎ ﻳ ﺪﻜ ﻳ رﻮﻧ بﺬﺟ رد ﺮﮕ
ﺐﺒﺳ ﻲﻣ ﻮﺷ ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﻪﻛ د ﻲ
ﮔرد ﻴ ﺶﻫﺎﻛ هﺎ ﻳ
ﺪﺑﺎ ،
ﺎﻣا ز ﻞﺻاﻮﻓ رد ﻳ
دﺎ ﺑﻴ ﻦ ﻪﺗﻮﺑ ﺎﻫ بﺬﺟ و ذﻮﻔﻧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ
ﺑﻴ ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻞﺧاد ﻪﺑ رﻮﻧ ﺮﺘﺸ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي
ﻋﺮﻓ ﻲ اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ .
Parvez et al.
) (1989
شراﺰﮔ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﻳ
ﮔ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ
رد ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺗﻮﺑ ﺮﻫ ﻳ
و ﻪﺘﻓﺎ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲ
ﺶﻘﻧ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي
ﻋﺮﻓ ﻲ ﻟﻮﺗ رد ﻴ رد فﻼﻏ ﺪ ﻢﻛاﺮﺗ
ﺎﻫ ي ﺎﭘ ﻴﻳ ﺮﺗزرﺎﺑ ﻦ ﻲﻣ ﻮﺷ د .
داﺪﻌﺗ ﻪﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﻲ ﻟﻮﺗ ﻴ ز ﻢﻗر رد هﺪﺷ ﺪ ﻳ
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺒ
ﺑ مدﺮﻣ ﻢﻗر ﻴ
دﻮﺑ ﺮﺘﺸ ) لوﺪﺟ 3 .(
ﻊﻤﺟ يﺪﻨﺑ ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ : ﻳ
ا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﻳ
ﺳرﺮﺑ ﻦ ﻲ ﻪﺑ
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﺳر ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﺮﻴﻈﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻊﻳزﻮﺗ
ﻮﻧ ﻪﺗﻮﺑ ﻦﻴﺑ ﺖﺑﻮﻃر و ﻲﻳاﺬﻏ داﻮﻣ ،ر بﻮﻠﻄﻣ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ يﺮﺗ ﻪﻛ ،ﺖﺳا
ﻦﻳا ﺶﻨﻛاو ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺑﻴ ژﻮﻟﻮ ﻳ دﺮﮔ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﻚ ﻳ
،ﺪ
رﻮﻃ ﻪﺑ ي ﻚﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ و ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد سﺪﻋ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ﻴ رد ﺐ ﻢﻛاﺮﺗ ﺎﻫ ي ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ
160 و 240 ﻪﺗﻮﺑ ﺘﻣ رد ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻊﺑﺮﻣﺮ .
ﺎﺘﻧ ﻳ ﺑ ﺞ ﻴ ﺮﮕﻧﺎ
اﻳ ﻌﻗاو ﻦ ﻴ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖ اﺰﻓا
ﻳ ﻪﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﺶ سﺪﻋ
ﺪﺣ ﺎﺗ
ﻌﻣ ﻴ ﻨ ﻲ اﺰﻓا ار لﻮﺼﺤﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻳ
ﺶ ﻲﻣ ﺪﻫد ﺑ و ﻴ نآ زا ﺮﺘﺸ
) بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻛاﺮﺗ (
دﺮﻜﻠﻤﻋ لوﺰﻧ ﻪﻧاد
ﺮﻃ زا ﻳ ءاﺰﺟا ﺶﻫﺎﻛ ﻖ
ﻋﺮﻓ ﻪﺧﺎﺷ داﺪﻌﺗ ﺪﻨﻧﺎﻣ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲ
ﮔرد ﻴ رد فﻼﻏ داﺪﻌﺗ ،هﺎ
ادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﻧاد ﺪﺻ نزو ،ﻪﺗﻮﺑ ﻣ ﺖﺷ
ﻴ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺴ .
رد ،ﻊﻗاو رد ﻢﻛاﺮﺗ
ﺎﻫ ي ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ اﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﺎﻀﻓ ﻻﺎﺑ ﻲﻳ
اﺮﺑ ي ﺮﻫ ﻪﺗﻮﺑ ﭘ ﺶﻫﺎﻛ ﻴ اﺪ ﻲﻣ ﻨﻛ ﺘﻧ رد ،ﺪ ﻴ اﺮﺑ ﺖﺑﺎﻗر ﻪﺠ ي
رد ﻳ اﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﻊﺸﻌﺸﺗ ﺖﻓﺎ ﻲﻳ
اﺰﻓا ﻳ ﺎﻫ ﻞﮔ داﺪﻌﺗ و ﺶ ي
رورﺎﺑ ) فﻼﻏ داﺪﻌﺗ (
ﮔ رد ﻴ هﺎ سﺪﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ ﺑﺎﻳ ﺪ .
ﻨﭽﻤﻫ ﻴ ﺎﺘﻧ ،ﻦ ﻳ ا ﺞ ﻳ ﺳرﺮﺑ ﻦ ﻲ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ و ﻪﻧاد
اﺰﺟا ء سﺪﻋ رد نآ دوﺪﺣ ﺎﺗ
ي ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻢﻛاﺮﺗ
ﮔ ﻴ ﻫﺎ ﻲ دراد راﺮﻗ ﻢﻗر عﻮﻧ و .
ﻢﻗر ﺎﻣا سﺪﻋ ﺮﺘﻤﻛ ﺶﻘﻧ ي
ا ار ﻳ ﺎﻔ هدﻮﻤﻧ ء ا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻳ
ﻦ ﻲﻣ ﻧاﻮﺗ ﺘﻧژ توﺎﻔﺗ ﺮﻃﺎﺨﺑ ﺪ ﻴ
ﻜ ﻲ
ﺑ رد ﻢﻛ ﻴ مﺎﻗرا ﻦ ﻋارز ﻲ حﻼﺻا هﺪﺷ ﺶﻨﻛاو و دﻮﺟﻮﻣ
اﺮﺷ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻬﻧآ دوﺪﺤﻣ ﻳ
ﺤﻣ ﻂ ﻴ ﻄ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﭘ رد ﻳ نﺎ
ﻠﻋ ﻴ ﻏﺮ ﺎﺘﻧ ﻢ ﻳ ﻢﻛاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﻞﺻﺎﺣ ﺞ ﮔ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ
ﻬﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻴ ﺮﺳ نﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﻨ ﻳ
ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻊ ﻴ
ﻫﺎ ﻲ و
اﺰﻓا ،كﺎﺧ ﺢﻄﺳ زا بآ ﺖﻓررﺪﻫ ﺶﻫﺎﻛ ﻳ
ﺘﺑﺎﻗر ترﺪﻗ ﺶ ﻲ
لﻮﺼﺤﻣ ﺎﺑ ﻒﻠﻋ ﺎﻫ ي ﺷ ﺶﻫﺎﻛ و زﺮﻫ ﻴ
ﺧﺮﺑ عﻮ ﻲ و تﺎﻓآ
ﺑﻴ رﺎﻤ ي ﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ هﺮﺧﻻﺎﺑ و ﺎﻫ ﻴ
ژﻮﻟﻮ ﻳ ﻪﻧاد و ﻚ سﺪﻋ
ﺑﻴ ﺳا ﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﺮﺘﺸ ﮔ ﻞﻣاﻮﻋ سﺎ
ﻴ ﻫﺎ ﻲ ﺤﻣ و ﻴ ﻄ ﻲ
ﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻴ ﻪ ﻲﻣ ﺷﺎﺑ ﺪ .
REFERENCES
1. Anonymous. (1975). Annual progress report of pulse crop regional project. University of Tehran, College of Agriculture, pp.204. (In Farsi).
2. Beech, D. F. & Leach, C. J. (1989). Comparative growth, water use and yield of chickpea, safflower wheat in Southeastern Queensland. Australian Journal of Experimental Agriculture, 29(5), 655-662.
3. Fallah, S., Ehsanzadeh, P. & Daneshvar, M. (2005). Grain yield and yield components in three chickpea genotypes under dry land conditions with and without supplementary irrigation at different plant densities in Khorram-Abad, Lorestan. Iranian J Agric Sci, 36(3), 719-731. (In Farsi).
4. George, D. L. & Barnes, M. (1992). Row spacing effect on two cultivars of mungbean (Vigna radiata L.
Wilczek) at Gatton School of land and food, Gatton College, University of Queensland, pp: 25-32.
5. Habib zade, Y., Mamaghani, R. & Kashani, A. (2007). Effect of different row spacing on seed yield, yield components & protein content of three mungbean cultivars (Vigna radiata (L.) Wilczek) in Ahvaz region. Agricultural Science Journal, 30(3), 1-13. (In Farsi).
6. Hayat, F., Arif, M. & Kakar, K. M. (2003). Effects of seed rates on mungbean varieties under dry land conditions. Int J Agri Biol, 5, 160-161.
