ﺮﺛا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ
ﺮﺑ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﻧاد
ارﺎﮐ و ﯾ فﺮﺼﻣ ﯽ نژوﺮﺘﯿﻧ
رد اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا
(Brassica napus L.)
ﯽﻔﯾﺮﺷ ﺪﯿﺳ فﻮﺋر
1
يﺪﯿﺳ ﺮﺻﺎﻧ ﺮﯿﻣ ،*
و2
ﯽﻔﯿﻌﺿ ﺪﻤﺤﻣ 2هداز
(E-mail: [email protected])
ﺖﻓﺎﯾرد ﺦﯾرﺎﺗ :
17 /1 / 88 شﺮﯾﺬﭘ ﺦﯾرﺎﺗ و :
11 /4 / 90
هﺪﯿﮑﭼ
رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ
ﺮﺑ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و
مﺎﻗرا اﺰﻠﮐ ، آ ﯽﻋارز لﺎﺳ رد ﯽﺸﯾﺎﻣز
1386 ترﻮﺻ ﻪﺑ تﺮﮐ
هﺪﺷ دﺮﺧ يﺎﻫ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد
رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ ﺪﺷ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ
. دﻮﮐ نژوﺮـﺘﯿﻧ رد
ﺢﻄـﺳ رﺎـﻬﭼ
)
،ﺮﻔﺻ 50
، 100 و 150 رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﻨﻋ ﻪﺑ ناﻮ تﺮﮐ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ مﺎﻗرا و
اﺰﻠﮐ رد ﻪﺳ ﺢﻄﺳ ) اﺮﭘوا ،روﻼﮐ ﯽﭘﺎﮐوا و
( تﺮﮐ رد يﺎﻫ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﻋﺮﻓ .
ﺺﺧﺎـﺷ ،ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ،ﻪـﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ ،مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ و ﻢﻗر ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا و ﺖﺷادﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ راد
. ﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر ﻪـﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا و ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ ،مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋﺮﺑ ﺰﯿﻧ نژوﺮﺘﯿﻧ
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﯾدﺮﮔ راد . ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ يدﻮﮐ ﺢﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
. توﺎﻔﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ -
ﻪﺑ ،ﺖﺷاد دﻮﺟو ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا ﯽﯾﺎﻫ يرﻮﻃ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﻢﻗر ﻪﺑ
اﺮﭘوا لدﺎـﻌﻣ يدﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺎـﺑ 18
/1 و رﺎـﺘﮑﻫ رد ﻦـﺗ
ﻢﻗر ﻪﺑ نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﯽﭘﺎﮐوا
لدﺎﻌﻣ يدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎﺑ 78
/0 ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ رﺎﺘﮑﻫ رد ﻦﺗ .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ،ﻪـﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ ،مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد تﺮﮐ رد ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗراو
ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻢﻗر ﻪﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳد اﺮﭘوا
ﺎﺑ 150 ﻮﻠﯿﮐ ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ مﺮﮔ دﻮـﺑ هﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ
.
تﺮﮐ رد ﺰﯿﻧ ﺎﻬﻧآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺮﺑ ﯽﯾﺎﻫ
آ ﺪـﺷ هدﺮـﺑ رﺎـﮐ ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ نوﺪﺑ ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ درو .
دﺮﺑرﺎـﮐ ﻪـﺘﺒﻟا 100
و 150
ﻢﻗر رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ زا مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ اﺮﭘوا
ﺪﻨﺘﺷاد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ .
ﺄﺗ ﺖﺤﺗ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ حﻮﻄـﺳ ،ﻢـﻗر ﺮﯿﺛ
ﺮـﺛا و نژوﺮـﺘﯿﻧ
نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﻨﻌﻣ
ﺪﯾدﺮﮔ راد .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ دﻮﮐ ﯽﯾارﺎﮐ ﯽﻓﺮﺼﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺖﻓﺎﯾ و توﺎﻔﺗ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ ﺖﺷاد دﻮﺟو ﯽﯾﺎﻫ
. ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺜﮐاﺪﺣ )
26 /5 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
تﺮﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ، ﻢﻗر ﻪﮐ دﻮﺑ ﯽﯾﺎﻫ
وا اﺮﭘ يدﻮﮐ ﺢﻄﺳ ﺎﺑ 100
نآ ﻞﻗاﺪﺣ و رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ )
64 /2 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
تﺮﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻢـﻗر ﻪـﮐ دﻮﺑ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﭘﺎـﮐوا ﺎـﺑ
يدﻮﮐ ﺢﻄﺳ 150
ﻪﺑ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺪﻧﺪﺷ هدﺮﺑ رﺎﮐ
.
يﺪﯿﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ :
،اﺰﻠﮐ ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ نﺎﻣﺪﻧار نژوﺮﺘﯿﻧ
1 - و ﺖﻋارز هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد ﻞﯿﺑدرا ،ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا
- ناﺮﯾا ) تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ (*
2 - ﯽﺑﺮﻣ
،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ ﻞﯿﺑدرا ،ﻞﯿﺑدرا ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد
- ناﺮﯾا
ﻪﻣﺪﻘﻣ
اﺰﻠﮐ و تﺎﻔﺻ ﻦﺘﺷاد ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو
ﯽﯾﺎﻫ ﺮﯿﻈﻧ ﺐـﯿﮐﺮﺗ
يﺎﻫﺪﯿﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ بﺮﭼ
هﺪـﺷ حﻼـﺻا مﺎـﻗرا ﻦـﻏور
، ﯽﯾﺎـﻧاﻮﺗ
ﻪﻧاﻮﺟ ﺎﭘ يﺎﻫﺎﻣد رد ﺪﺷر و ﯽﻧز ﯾ
ﻦﯿ و رﺎﮔزﺎﺳ ي ًﺎﺘﺒﺴـﻧ بﻮـﺧ
اﯾ ﻦ ﮔ ﯿ هﺎ ﺎﺑ اﺮـﺷ ﯾ ﻂ آ ب و اﻮـﻫ ﯽﯾ ،ﻒـﻠﺘﺨﻣ نﺎـﮑﻣا
ﺖﺸـﮐ رد
ﻖﻃﺎــﻨﻣ ــﺳو ﯿﻌ ﯽ زا رﻮﺸــﮐ دراد ار ) 21 ( .ا ــﯾ ﮔ ﻦ ــﯿ ﻧﺮﭘ هﺎ ــﯿ و زﺎ
دﻮﮐ ﭘﺬ ﯾ ﺪـﺷر هرود لﻮـﻃ رد و هدﻮـﺑ ﺮ ي
دﺎـﻘﻣ دﻮـﺧ ﯾ
ﻞـﺑﺎﻗ ﺮ
ﻬﺟﻮــﺗ ﯽ زا اﺬــﻏ ﺮــﺻﺎﻨﻋ ار ﯽﯾ
ــﻣ ﺖــﺷادﺮﺑ كﺎــﺧ زا ﯽ
ﺪــﻨﮐ .
ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﺖﺸﮐ ﻪﮐ آ
كﺎﺧ رد ن ﺎﻫ
ي ﻘﻓ ﯿ ﺮ ﺎﯾ لدﺎﻌﺘﻣ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ
ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ نژوﺮﺘﯿﻧ هﮋﯾو ﻣ
ﯽ ﺗ ﺖﺤﺗ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺄﺛﯿ
نداد راﺮﻗ ﺮ
ﺪﻨﻣدﻮﺳ ي ﺎﺳ دﺮﺑرﺎﮐ ﯾ ـﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ،ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮ ﯽ
ﮐ و ﯿﻔ ﯽ ا ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ هﺎ دﻮﺷ ) 5 .(
راﺰـﮔ هﺪـﺷ ش دﺮﺑرﺎـﮐ ﻪـﮐ ﺖـﺳا
ﯽﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺮـﺑاﺮﺑ ود ﻪـﺑ ار اﺰـﻠﮐ ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﻫد ﺶﯾاﺰﻓا )
20 .(
ﺪﻨﻫ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ ﺞﯾﺎﺘﻧ و
ﻪﻧﻮﮔ ود ﺮﺑ ،نﺎﺘﺳ
B. compestris و
B. juncea راﺪـﻘﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ
زا نژوﺮﺘﯿﻧ 30
ﻪﺑ 120 زا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ 81
/0
ﻪﺑ 78 /1 د ﻦﺗ اﺪـﯿﭘ ﺶﯾاﺰـﻓا رﺎﺘﮑﻫ ر دﺮـﮐ
) 18 .(
رد ،ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ
ﺺﺧﺎـﺷ و ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻪـﮐ ﺪـﺷ ﺺﺨﺸـﻣ يﺮﮕﯾد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﭗﯿﺗﻮﻧژ ﺖﺷادﺮﺑ نژوﺮـﺘﯿﻧ دﺎـﯾز ﺮﯾدﺎـﻘﻣ فﺮﺼـﻣ ﺎـﺑ اﺰﻠﮐ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺑﺎﯾ
) 2 .(
نژوﺮـﺘﯿﻧ ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﯽﺧﺮﺑ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﯾﺎﻬﻧرد و ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ) 24 .(
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺧﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ و دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﯽـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮﮐ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ اﺰﻠﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ﺪـﺑﺎﯾ
) 16 و 17 .(
ﺮـﺑ نژوﺮـﺘﯿﻧ ﺮﯿﺛﺄـﺗ صﻮﺼـﺧرد ﯽـﺳرﺮﺑ ﮏﯾ رد
فﺮﺼـﻣ ﻪـﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ رﺎﻬﻇا اﺰﻠﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ دﺮـﮑﻠﻤﻋ و ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ ،مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد
ﻪﻧاد ﯽﻣ اﺰﻠﮐ دﻮﺷ ) 12 .(
ﯽﺳرﺮﺑ رد هﺪـﺷ شراﺰﮔ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ يﺎﻫ
،ﻪـﺗﻮﺑ رد مﺎـﯿﻧ ،مﺎـﯿﻧ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ،نژوﺮﺘﯿﻧ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺑ ار اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و هﺎﯿﮔ عﺎﻔﺗرا ﯽـﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﺶﯾاﺰـﻓا يراد
ﯽﻣ ﺪﻫد ) 1 ، 6 و 19 (،
ﻪﺑ يرﻮﻃ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ 33
ﻪﻧاد رد يﺪﺻرد
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ نژوﺮﺘﯿﻧ دﺮﺑرﺎﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ اﺰﻠﮐ )
18 .(
فﺮﺼـﻣ ﯽﯾارﺎـﮐ ﺖـﺳا مزﻻ دﻮﮐ ﻪﻨﯿﻬﺑ ﻪﯿﺻﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ دﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ دﻮﮐ
، زا ﯽﮑﯾ هزوﺮﻣا اﺮﯾز ﻞﻣاﻮﻋ
ﻢـﻬﻣ
ﻪـﺑ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿـﺷ يﺎﻫدﻮﮐ زا ﺖﺳردﺎﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻂﯿﺤﻣ ﯽﮔدﻮﻟآ هﮋـﯾو
ﯽﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﺪﺷﺎﺑ
.ا زا هدﺎﻔﺘﺳ ﻻﺎﺑ ﯽﯾآرﺎﮐ ﺎﺑ مﺎﻗرا
رد هدﺎﻔﺘﺳا
زا زﺎـﯿﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ يدﻮﮐ ﻖﯿﻗد ﻪﯿﺻﻮﺗ ،نژوﺮﺘﯿﻧ زا هﺎـﯿﮔ
ﻪـﻠﻤﺟ هار
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﯾآرﺎﮐ ﺶﯾاﺰﻓا يﺎﻫ ﯽﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ
ﺪﻨـﺷﺎﺑ . ًﻻﻮـﻤﻌﻣ
نآ فﺮﺼـﻣ يﺎﻫﺪـﺣاو ﻦﯿﻟوا رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾآرﺎﮐ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺖﺳد ﺪﯾآ . ﻪﺑ ،دﻮـﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﺞﯾرﺪﺗ دﻮـﺒﻤﮐ
ﯽﻣ فﺮﻃﺮﺑ هﺎﯿﮔ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ دﻮـﺷ
. ،ﺪـﻌﺑ ﻪـﺑ ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﻦـﯾا زا
فﺮﺼـﻣ ﯽﯾآرﺎـﮐ و هﺪﺷ ﻢﮐ ﯽﻓﺮﺼﻣ دﻮﮐ ﺮﺑاﺮﺑ رد هﺎﯿﮔ ﺶﻨﮐاو ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ ﺪﺑﺎﯾ
) 4 .(
تﻻﻮﺼـﺤﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﯽﻧژوﺮﺘﯿﻧ يﺎﻫدﻮﮐ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار ﯽﻨﻏور ﺪﻨﻫد
، ار ﺎﻫدﻮﮐ ﺮﯾﺎﺳ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻪﮑﻠﺑ
ﯽﻣ دﻮﺒﻬﺑ ﺰﯿﻧ و ﺪﻨﺸﺨﺑ
ﻪﻨﯾﺰﻫ ،ﻖﯾﺮﻃ ﻦﯾا زا ﺶﻫﺎﮐ ار ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﺸــﮔزﺎﺑ و هداد ا
هﺪــﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮــﺑ يدﺎﺼــﺘﻗ ﺶﯾاﺰــﻓا ار ﺎــﻫ
ﯽﻣ ﺪﻨﻫد ) 5 .(
ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﺧﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺖـﺳا هداد نﺎﺸـﻧ ﺎﻫ
ﯽﻬﺟﻮـﺗ ﻞـﺑﺎﻗ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ،نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺑﺎﯾ
، ﺪﺣ رد نژوﺮﺘﯿﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ ﯽﻟو
ﻻﺎﺑ ﯽـﻣ ﺶﻫﺎـﮐ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﯾ ﺪـﺑﺎﯾ
) 13 و 14 .(
دﻮـﺟو توﺎـﻔﺗ نژوﺮـﺘﯿﻧ لﺎﻘﺘﻧا و بﺬﺟ ﺮﻈﻧ زا اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ دراد ) 10 .(
كﺎـﺧ زا نژوﺮـﺘﯿﻧ بﺬـﺟ ﯽﯾارﺎـﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﯽﺧﺮﺑ
راﺪـﻘﻣ ﻪـﺑ زﺎﯿﻧ ،اﺰﻠﮐ ﺐﺳﺎﻨﻣ دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺮﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳا ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽـﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ يدﺎﯾز ﺪـﺷﺎﺑ
) 7 و 10 .(
ﻼﺘﺧا ﻪـﮑﻧآ ﻦﻤـﺿ تﺎـﻓ
ﯽﻨﻌﻣ ﯽﮑﯿﺘﻧژ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ و دﺮﮑﻠﻤﻋ رد يراد
دراد دﻮﺟو اﺰﻠﮐ )
25 و 26 .(
ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄـﺳ ﺮﯿﺛﺄـﺗ ﯽـﺳرﺮﺑ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦﯾا نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا ،دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ
ﺎﺑ ﺎﺗ ﺪﯾدﺮﮔ اﺮﺟا ﻞﯿﺑدرا ﯽﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ رد اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد هدﺎﻔﺘﺳا
ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ ا ز ﻄﺳ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺢ دﻮﮐ
و ﯽﻧژوﺮﺘﯿﻧ بﺎـﺨﺘﻧا
،ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻢـﻗر
ﻦﻤﺿ ﻪﻨﯾﺰﻫ ﺶﻫﺎﮐ دﻮـﮐ فﺮﺼـﻣ يدﺎـﯾز ﻪـﺑ طﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ
، ﻪـﺑ
دﻮﻤﻧ ﮏﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﯽﻋارز لﺎﺳ رد ﺶﯾﺎﻣزآ 1386
ﯽﺗﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد
ﻞﯿﺑدرا ﺪﺣاو ﯽﻣﻼﺳا دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ترﻮﺻ ﻪﺑ
تﺮﮐ دﺮﺧ يﺎﻫ
هﺪﺷ كﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﮐ يﺎﻫ
رد ﯽ اﺮﺟا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ
ﺪﺷ . ﻪﻤﯿﻧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻢﯿﻠﻗا ،ﻦﺳﻮﮔ ﯽﻤﯿﻠﻗا تﺎﻤﯿﺴﻘﺗ سﺎﺳاﺮﺑ
نﺎﺘﺴﻣز ﺎﺑ دﺮﺳ ﮏﺸﺧ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و ﯽﻧﻻﻮﻃ يﺎﻫ
و مﺮﮔ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﮏﺸﺧ .
ﺎﯾرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗرا 1350
ضﺮﻋ و لﻮﻃ و ﺮﺘﻣ
ﻪﺑ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ
ْ ﺐﯿﺗﺮﺗ 48
َ و 20
ْ و ﯽﻗﺮﺷ 38
َ و 15 ﯽﻟﺎﻤﺷ
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . رﻮﺘﮐﺎﻓ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ﻞﻣﺎﺷ لوا ﻧ
هروا عﻮﻧ زا نژوﺮﺘﯿ رد
تﺮﮐ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ )
،ﺮﻔﺻ 50
، 100 و 150 رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رﺎﺘﮑﻫ
( و
رﻮﺘﮐﺎﻓ مود
، ﺢﻄﺳ ﻪﺳ رد اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا )
ﻞﻣﺎﺷ و اﺮﭘوا ،روﻼﮐ
ﯽﭘﺎﮐوا ( تﺮﮐ رد ﯽﻋﺮﻓ يﺎﻫ دﻮﺑ
. هدﺎﻣآ تﺎﯿﻠﻤﻋ ﻦﯿﻣز يزﺎﺳ
دﻮﺑ ﺰﯿﯾﺎﭘ رد ﮏﺴﯾد و ﻢﺨﺷ ﻞﻣﺎﺷ .
ﺮﻫ تﺮﮐ ﯽﻋﺮﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﺞﻨﭘ
لﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺷﺎﮐ ﻒﯾدر ﺶﺷ
ﺮﺘﻣ در ﻦﯿﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ ﻔﯾ
ﯽ 25 /0 ﺮﺘﻣ
دﻮﺑ . ﺖﺸﻫ ناﺰﯿﻣ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
رﺬﺑ رﺎﺘﮑﻫ رد زا مﺎﻗرا اﺰﻠﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ
رد 22 هﺎﻣ رﻮﯾﺮﻬﺷ ﺪﺷ ﺖﺸﮐ
ﺪﻧ . و ﺖﺷﺎﮐ زا ﺪﻌﺑ يرﺎﯿﺑآ ﻦﯿﻟوا
ﺑآ رﺎﯿ ي يﺪﻌﺑ يﺎﻫ ﻮﻃر ﺖﯿﻌﺿو ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗﺎﺑ
ﺘﺑ و كﺎﺧ ﯽ ﻂﯾاﺮﺷ
ﻄﯿﺤﻣ ﯽ و ﻪﺘﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا رد
ﻃ ﺪﺷر هرود ﯽ لﺮﺘﻨﮐ
ﻒﻠﻋ ﻫﺎ زﺮﻫ ي
ﯽﺘﺳد ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
. ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺳ رد ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ
ﻢﻫ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد كﺮﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺖﺸﮐ ﺎﺑ نﺎﻣز ﺖﺸﻫ ﺎﺗ ﺶﺷ
ﻪﻗﺎﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد و ﯽﮔﺮﺑ ﺪﺷ هداد ﯽﻫد
. درواﺮﺑ ياﺮﺑ ﯽﯾارﺎﮐ
ﻪﻄﺑار زا دﻮﮐ فﺮﺼﻣ Ee= (Ydf - Yef)/F
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا )
8 (.
رد
،ﻪﻄﺑار ﻦﯾا Ee
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾآرﺎﮐ )
مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﻪﻧاد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد
ﻮﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ يد
( ، ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ Ydf تﺮﮐ رد
ﯽﯾﺎﻫ دﻮﮐ ﻪﮐ
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد )
رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
، ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋYef رد
ﺪﻫﺎﺷ ) يدﻮﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ مﺪﻋ (
) رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
و F
هﺪﺷ فﺮﺼﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺼﻨﻋ ﺎﯾ دﻮﮐ راﺪﻘﻣ )
رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯿﮔ
ﺮ ي ﯽﺗﺎﻔﺻ ﻈﻧ ﯿ ﻧ رد ﻪـﻧاد داﺪـﻌﺗ ﺮ ،مﺎـﯿ
داﺪﻌﺗ ،ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ مﺎﯿﻧ
ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد و
،ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا رد
ز ﻞﺼﻓ نﺎﯾﺎﭘ ﻋار
تﺮـﮐ ﺮـﻫ ﯽﻠـﺻا طﻮـﻄﺧ زا ﯽ 15
ﻪـﺑ ﻪـﺗﻮﺑ
فدﺎﺼﺗ ﻪﯿﺷﺎﺣ ﺮﺛا ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ بﺎـﺨﺘﻧا يا
هداد ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ و ﺎـﻫ
ي
زا ﻞﺻﺎﺣ آ
ﺮﺑ ﺎﻬﻧ ا ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ي .
ﻄﺳ زا ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺤ
لدﺎﻌﻣ ﯽ ﯾ زا ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ ﮏ ـﺻا طﻮﻄﺧ
ﻠ ﯽ
ﻪﯿﺷﺎﺣ ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ و تﺮﮐ ﺮﻫ تﺪـﻣ ﻪـﺑ يﺮـﯿﮔراﺮﻗ زا ﺪـﻌﺑ
48
ﺖﺑﻮﻃر ندﻮﺑ اراد ﺎﺑ ﻪﻋرﺰﻣ رد ﺖﻋﺎﺳ 5/
12 ﺪﺻرد ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ .
هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ مﺮـﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ ﻢﺳر و ﺎﻫ
يﺎـﻫراﺰﻓا
وSAS Excel ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﺎـﻫ
نﻮﻣزآ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا LSD
.
ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ :
ﻪﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐ ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ
يراد ) ﮏـﯾ لﺎـﻤﺘﺣا ﺢﻄـﺳ رد
ﺪﺻرد ( ﻢﻗر ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ،ﻢﻗر ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ نژوﺮـﺘﯿﻧ ﺢﻄـﺳ و
) لوﺪـﺟ 1 .(
ﯽـﻨﻌﻣ نﺪــﺷ راد
د نژوﺮـﺘﯿﻧ حﻮﻄـﺳ يرﺎـﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ر
ﺪـﺻرد ﮏـﯾ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا ﯽـﻣ
ﺪـﺷﺎﺑ و
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻢـﻗر ﻪـﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
يدﻮﮐ ﺢﻄﺳ رد اﺮﭘوا 150
ﺖـﺷاد ﻖـﻠﻌﺗ رﺎـﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ
) لوﺪﺟ يﺎﻫ 1 و 3 .(
يدﻮـﮐ حﻮﻄﺳ ﻦﯿﺑ ﻢﻗر ﻦﯾا رد ﻪﺘﺒﻟا 100
و 150 ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺣا ﺢﻄـﺳ رد يراد
لﺎـﻤﺘ
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺪﺻرد ﮏﯾ .
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮـﮐ زا هدﺎﻔﺘـﺳا مﺪـﻋ ﺖﻟﺎﺣ رد ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ .
هﺪﻋ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ يا
ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻣ اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ياﺰﺟا و دﺮﮑﻠﻤﻋ راد
،دﻮـﺷ
ـﮐاو ظﺎـﺤﻟ زا ﻒـﻠﺘﺨﻣ مﺎـﻗرا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ حﻮﻄـﺳ ﻪـﺑ ﺶﻨ
توﺎـﻔﺗ نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ دراد دﻮـﺟو ﯽﯾﺎـﻫ
) 1 .(
ﯽـﺧﺮﺑ
نﺎﻣﺪـﻧار ﺶﯾاﺰـﻓا ﻞـﯿﻟد ﻪـﺑ نژوﺮـﺘﯿﻧ فﺮﺼـﻣ ﻪﮐ ﺪﻧراد هﺪﯿﻘﻋ ﯽﻣ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺢﻄﺳ ﺪﺣاو رد ﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ دﻮـﺷ
) 3 .(
مﺎﻗرا اﺰﻠﮐ ار ﯽﻓﺮﺼـﻣ نژوﺮـﺘﯿﻧ ﻪﺑ ﺶﻨﮐاو ﺮﻈﻧ زا ﻪـﺳ رد
ﻦﯾﺪﺑ هوﺮﮔ ﻪﻘﺒﻃ ترﻮﺻ
هدﺮﮐ يﺪﻨﺑ ﺪﻧا
) 23 :(
ﻒﻟا ( ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ
نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ
ﯽـﻣ ﺶﯾاﺰـﻓا دﺮﮑﻠﻤﻋ ، ﺪـﺑﺎﯾ
. ب ( ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ
ﯽـﻣ ﺖﺑﺎﺛ ﺲﭙﺳ و ﺶﯾاﺰﻓا اﺪﺘﺑا دﺮﮑﻠﻤﻋ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﺪـﻧﺎﻣ
.
ج ( ﺶﯾاﺰﻓا اﺪﺘﺑا دﺮﮑﻠﻤﻋ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﯽـﻣ
ﺲﭙـﺳ ،ﺪـﺑﺎﯾ
ﯽﻣ ﺖﺑﺎﺛ ﯽﺗﺪﻣ
ﺪﻧﺎﻣ و ﺪﻌﺑ هرﺎﺑود نآ زا ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ
ﺪﺑﺎﯾ . ﺮـﻈﻧ ﻪﺑ
ﯽﻣ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﺪﺳر هوﺮـﮔ ﺎﺑ مﺎﻗرا وﺰﺟ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا
ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ لوا ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ .
مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﺲﻧﺎـﯾراو ﻪـﯾﺰﺠﺗ لوﺪـﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ :
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ زا ﯽﮐﺎﺣ ﺮـﺑ ﻢـﻗر رد نژوﺮـﺘﯿﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﻢﻗر راد
حﻮﻄﺳ ﻦﯿﺑ ﯽﻟو دﻮﺑ مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ زا نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ
توﺎـﻔﺗ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا ﺖـﺷاﺪﻧ دﻮـﺟو ﯽﯾﺎـﻫ
) لوﺪـﺟ 1 .(
ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ داﺪـﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر ﻪﺑ مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد )
33 / 20 ( اﺮﭘوا ﻢﻗر ﻪﺑ نآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و
) داﺪﻌﺗ ﺎﺑ 9/
24 مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد (
ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ )
لوﺪﺟ 2 .(
ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ
ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮـﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ
ﻪﺑ رد مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺮﯾدﺎـﻘﻣ يﺮﯿﮔرﺎﮐ
100 و 150 نآ ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ و اﺮﭘوا ﻢﻗر رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا مﺪﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﻪﮐ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
ﻪﺑ مﺎﯿﻧ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﯽﻣ ﺮﺛﺄﺘﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ زا يراد
و دﻮـﺷ
ﯽـﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ ،دراد دﻮـﺟو يراد
دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ )
لوﺪﺟ 3 ( ) 11 و 12 .(
ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ دﺎﻘﺘﻋا
نژوﺮﺘﯿﻧ ﻪﺑ ﻆـﻔﺣ ﻞﯿﻟد تﺪـﻣ ﯽﻧﻻﻮـﻃ
گﺮـﺑ داﺪـﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸـﯿﺑ
ﻦﮑﻤﻣ
، ﻆﻔﺣ ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ نﺎﯾﺮﺟ فﻼـﻏ و ﻞـﮔ يﻮـﺳ ﻪـﺑ
،
ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺟﻮﻣ ﯽﻣ مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
دﻮﺷ ) 22 .(
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ اﺰﻠﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻢﻬﻣ ياﺰﺟا زا ﯽﮑﯾ :
ﯽﻣ ﻪﺗﻮﺑ رد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻢـﻫ ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ،نآ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ
ﺖﻓﺎﯾ ﺪﻫاﻮﺧ .
رد مﺎـﯿﻧ داﺪـﻌﺗ دﻮﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻠﻣﺎﻋ ﺮﻫ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
اﺎﺑ ،ﺪﺑﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺗﻮﺑ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﯿﻤﻫ
. ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
زا ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﻪﮐ داد 4/
70 مﺪـﻋ ﺖﻟﺎﺣ رد ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ
دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا نژوﺮﺘﯿﻧ
ﺎﺗ 98 / 84 ﻪﺑ رد يﺮﯿﮔرﺎﮐ 150 مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ
نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﺑ نﺎﺳﻮﻧ رد رﺎﺘﮑﻫ رد )
لوﺪﺟ 2 .(
ﻦﯿﮕﻧﺎـﯿﻣ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ
ﺸـﯿﺑ ﻪـﮐ داد نﺎﺸـﻧ يدﻮـﮐ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾﺮﺘ
ﻪﺑ رد ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ يﺮﯿﮔرﺎﮐ
150 دﻮﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ
رد
زا هدﺎﻔﺘـﺳا مﺪـﻋ ﺖﻟﺎﺣ رد نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و اﺮﭘوا ﻢﻗر رد و رﺎﺘﮑﻫ دﻮﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﻪﺑ ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر رد و ﺪﻣآ ﺖﺳد
. ﺰـﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸـﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
دﻮـﮐ فﺮﺼـﻣ ﻪﻄـﺳاو ﻪـﺑ ﻪـﺗﻮﺑ رد مﺎـﯿﻧ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﮔ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﺮﮕﯾد ﻂﺳﻮﺗ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰ
) 5 و 12 .(
ﻪﻧاد راﺰﻫ نزو :
ﯽﮐﺎـﺣ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ لوﺪﺟ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ زا دﻮـﺑ ﻪـﻧادراﺰﻫ نزو ﺮﺑ مﺎﻗرا و نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ راد
ﺖـﺷاﺪﻧ توﺎـﻔﺗ ﺮـﻈﻧ ﻦـﯾا زا ﻢـﻗر رد نژوﺮﺘﯿﻧ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﯽﻟو ) لوﺪﺟ 1 .(
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ درﻮـﻣ مﺎـﻗرا ﻦﯿـﺑ ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
توﺎﻔﺗ ﯽﺳرﺮﺑ دراد دﻮﺟو ﯽﯾﺎﻫ
. ﻢـﻗر ﻪﺑ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
ﯽﭘﺎﮐوا ) 089 /3 مﺮﮔ ( اﺮﭘوا ﻢﻗر ﻪﺑ نآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و )
302 /3 مﺮﮔ (
ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ )
لوﺪﺟ 2 .(
دﻮـﮐ ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
رد ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ د نآ ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ و نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ زا ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ مﺪـﻋ ر
نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﮕﯾد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ
ﺎﻫ
ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﻪﻧادراﺰﻫ نزو
ﻪﺑ ﯽـﻨﻌﻣ رﻮﻃ دﻮـﮐ حﻮﻄـﺳ زا يراد
ﯽﻣ ﺮﺛﺄﺘﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ توﺎـﻔﺗ ﺮـﻈﻧ ﻦﯾا زا ﻒﻠﺘﺨﻣ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ و دﻮﺷ
ﯽﻨﻌﻣ دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ دراد دﻮﺟو يراد )
لوﺪﺟ 2 (.
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﯽﻨﻌﻣ :
زا ﺰـﺟ ﻦـﯾا نﺪﺷ راد ﺖـﺤﺗ دﺮـﮑﻠﻤﻋ
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ و ﻢﻗر ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪـﮐ داد نﺎﺸـﻧ ﺎﻫ
ﻢـﻗر ﻪـﺑ نآ ﻦﯾﺮـﺘﻤﮐ و اﺮﭘوا ﻢﻗر ﻪﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ ﯽﭘﺎﮐوا ﺮـﮕﯾد نﺎﻘﻘﺤﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ )
لوﺪﺟ يﺎﻫ 1 و 2 ( . ﻪـﮐ ﺪﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا نﺎﻧآ
ﻪﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ فﺮﺼﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﯿﻟد
ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ﯽﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﯾاﺰﻓا زا اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ددﺮﮔ
توﺎـﻔﺗ نژوﺮﺘﯿﻧ زا ﯽﺘﺑﺎﺛ ﺢﻄﺳ رد ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﻈﻧ ﯽﯾﺎـﻫ
دراد دﻮﺟو )
11 .(
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ـﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ :
نﺎﺸـﻧ ﺲﻧﺎـﯾراو ﻪـﯾﺰﺠﺗ لوﺪـﺟ زا ﻞ
ﯽﻣ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ،ﻢﻗر ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻪﮐ ﺪﻫد نژوﺮـﺘﯿﻧ
و
ﺗ ﺪـﺻرد ﮏـﯾ لﺎـﻤﺘﺣا ﺢﻄـﺳ رد ﻞـﻣﺎﻋ ود ﻦﯾا يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮ
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ راد )
لوﺪﺟ 1 .(
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺎﺑ اﺮﭘوا ﻢﻗر 43
/ 107 ﯽﺘﻧﺎﺳ دﻮـﺧ ﻪﺑ ار ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﺘﻣ
داد صﺎﺼﺘﺧا )
لوﺪﺟ 2 .(
ﺰـﯿﻧ يدﻮـﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ نﺎﯿﻣ رد
دﺮﺑرﺎﮐ مﺪﻋ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ وﺮﺘﯿﻧ
نژ ﺖـﺷاد ﻖﻠﻌﺗ
) لوﺪﺟ 2 .(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ دﺮﺑرﺎـﮐ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ
دﻮﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺪﺑﺎﯾ
) 11 .(
ﻒـﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ دﻮﮐ نژوﺮﺘﯿﻧ ﺎـﺑ اﺮـﭘوا ﻢﻗر رد ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
فﺮﺼﻣ 100 و 150 رد نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و دﻮﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﯽﭘﺎـﮐوا ﻢـﻗر
دﻮـﮐ فﺮﺼﻣ نوﺪﺑ نژوﺮـﺘﯿﻧ
ﻪـﺑ ﺪـﻣآ ﺖـﺳد )
لوﺪـﺟ 3 .(
ﯽـﻃ
ﯽﺳرﺮﺑ ﺎـﺑ اﺰـﻠﮐ ﻪـﺗﻮﺑ عﺎـﻔﺗرا ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ رﺎﻬﻇا ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺑﺎﯾ
) 5 ، 12 و 15 .(
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﺮﺛا و ﻢﻗر ،نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ ﺮﺛا :
فﺮﺼﻣ ﯽﯾآرﺎﮐ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد دﻮﮐ
ﯽﻨﻌﻣ ﺪﺻرد ﮏﯾ دﻮﺑ راد
) لوﺪﺟ 1 .(
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﺎﺗ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ،ﯽﻓﺮﺼﻣ دﻮﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ 100
مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﻪﺑ ،ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﭙﺳ و ﺶﯾاﺰﻓا رﺎﺘﮑﻫ رد يرﻮﻃ
ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ
زا ﯽﯾآرﺎﮐ 65
/3 ﻪﺑ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ يﺮﯿﮔرﺎﮐ
50 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﺎﺗ
99 /2 رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ 150
مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ نژوﺮﺘﯿﻧ )
ﻞﮑﺷ 1 .(
ﯽﺧﺮﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻦﯾا
ﻦﯿﻟوا رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﮐ نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﺑ نآ فﺮﺼﻣ يﺎﻫﺪﺣاو ﯽﻣ ﺖﺳد
ﺖﺳا ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ،ﺪﯾآ ،
اﺮﯾز
ﻪﺑ ﯿﮔ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ دﻮﺒﻤﮐ ،دﻮﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ فﺮﺼﻣ ﺎﺑ ﺞﯾرﺪﺗ هﺎ
ﯽﻣ فﺮﻃﺮﺑ دﻮﮐ ﺮﺑاﺮﺑ رد هﺎﯿﮔ ﺶﻨﮐاو ،ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦﯾا زا دﻮﺷ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ نآ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ و هﺪﺷ ﻢﮐ ﯽﻓﺮﺼﻣ ﺪﺑﺎﯾ
) 4 و 7 .(
توﺎﻔﺗ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﻈﻧ زا ﺰﯿﻧ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا ﻦﯿﺑ
ﯽﻨﻌﻣ ﺖﺷاد دﻮﺟو يراد )
لوﺪﺟ 1 .(
لوﺪﺟ 1 - ﺗ ﺲﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺄ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛ اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد ﻂﺒﺗﺮﻣ تﺎﻔﺻ زا ﯽﺧﺮﺑ و
ns
* ،
** و - ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺪﺻرد ﮏﯾ و ﺞﻨﭘ ﺢﻄﺳ رد راد
لوﺪﺟ 2 - اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد ﻂﺒﺗﺮﻣ تﺎﻔﺻ زا ﯽﺧﺮﺑ و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
تﺎﻔﺻ
رﺎﻤﯿﺗ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ) رﺎﺘﮑﻫ رد ﻦﺗ (
ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ مﺎﯿﻧ رد ﻌﺗ
مﺎﯿﻧ داﺪ ﻪﺗﻮﺑ رد نزو
ﻪﻧادراﺰﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
(%)
ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا ) ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ (
اﺮﭘوا 18a
/ 1 19a
/ 24 -
30a
/ 3 31b
/ 0 43a
/ 107
روﻼﮐ 90b
/ 0 07a
/ 24 -
20b
/ 3 39a
/ 0 81b
/
104 اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا
ﯽﭘﺎﮐوا 80c
/ 0 33b
/ 20 -
09c
/ 3 30b
/ 0 04c
/ 95
150 17a
/ 1 -
0a
/ 85 34a
/ 3 36a
/ 0 17a
/ 110
100 02b
/ 1 -
9b
/ 77 97b
/ 2 37b
/ 0 48b
/ 103
50 96c
/ 0 -
4/c
73 67bc
/ 2 30c
/ 0 22c
/ 102
يدﻮﮐ حﻮﻄﺳ ) رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﺮﻔﺻ 81d
/ 0 -
4/c
70 48c
/ 2 30c
/ 0 84d
/ 93
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد يﺎﻫ ﺪﻧراﺪﻧ يراد
.
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺟرد
يدازآ ﮑﻠﻤﻋ
ﺮ د
ﻪﻧاد ﻪﻧاد داﺪﻌﺗ
مﺎﯿﻧ رد مﺎﯿﻧ داﺪﻌﺗ
ﻪﺗﻮﺑ رد نزو
ﻧادراﺰﻫ ﻪ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﺷادﺮﺑ عﺎﻔﺗرا
ﻪﺗﻮﺑ ﯽﯾآرﺎﮐ
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ
راﺮﮑﺗ 2
450 /
0 **
57 /
60 ns
26**
/
** 621 0103 / 1 0111
/ ns
79 **
/ 3515 38
/
4 ns
ﺳ نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄ 3
090 /
0 **
16 /
76 ns
97**
/
** 367 1360 / 0 0134 /
0 ns
25**
/ 945
**
80 / 27
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻄﺧ 6
007 / 0 00
/ 46 63
/ 661 0004 / 0 0063 / 0 07 / 397 24
/ 3
ﻢﻗر 2
425 /
0 **
75 /
5 *
80 /
57 ns
5410**
/
* 3 0397 / 0
* 98 / 910
**
27 / 8
ﻢﻗر × نژوﺮﺘﯿﻧ حﻮﻄﺳ 6
008 /
0 **
94**
/
* 875 79 / 209 0052
/
0 ns
0084 /
0 ns
06**
/ 1079
**
64 / 3
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ يﺎﻄﺧ 16
00064 / 0 04
/ 132 30
/ 0032 67
/ 0063 0 / 0 4/
346 21
/ 0
لوﺪﺟ 3 - ﻘﺘﻣ ﺮﺛا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ تﺎﻔﺻ زا ﯽﺧﺮﺑ و ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد نژوﺮﺘﯿﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﻞﺑﺎ
ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ
) رﺎﺘﮑﻫ رد ﻦﺗ (
مﺎﯿﻧ رد ﻪﻧاد
ﻪﺗﻮﺑ رد مﺎﯿﻧ ﻪﺗﻮﺑ عﺎﻔﺗرا
) ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺘﻣ (
نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ
) رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
اﺮﭘوا روﻼﮐ ﯽﭘﺎﮐوا اﺮﭘوا روﻼﮐ ﯽﭘﺎﮐوا اﺮﭘوا
روﻼﮐ ﯽﭘﺎﮐوا اﺮﭘوا روﻼﮐ ا ﯽﭘﺎﮐو
0 92bcde
/ 0 78cde
/ 0 68e
/ 0 55c
/ 16 12e
16c
1e
/ 69 4e / 67 1ef
/ 65 7d
/ 89 9d
/ 87 3d
/ 83
50 02abc
/ 1 87bcde
/ 0 75d
/ 0 00b
/ 19 14d
18cb
6c
/ 75 5d
/ 70 5cd
/ 72 0c
/ 95 4/c 93 7c
/ 94
100 22a
/ 1 05ab
/ 1 91bcde
/ 0 30a
/ 22 21ab
21ab
1c
/ 81 6c
/ 78 2cd
/ 73 0/a
124 8b
/ 103 3bc
/ 98
150 26a
/ 1 08ab
/ 1 93bcd
/ 0 50a
/ 23 22a
21ab
9a
/ 92 1b
/ 85 7b
/ 88 0/a
126 0ab
/ 122 3b
/ 103
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ فﻼﺘﺧا نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد كﺮﺘﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد يﺎﻫ ﺪﻧراﺪﻧ ﻢﻫ ﺎﺑ يراد
.
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و اﺮﭘوا ﻢﻗر ﻪﺑ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ آ
ﻢـﻗر ﻪﺑ ن
ﻠﻌﺗ ﯽﭘﺎﮐوا ﺖﺷاد ﻖ
) ﻞﮑﺷ 2 .(
يرﺎـﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﯽﯾارﺎـﮐ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻪـﮐ داد نﺎﺸـﻧ نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮـﮐ حﻮﻄﺳ رد ﻢﻗر يدﻮﮐ ﺢﻄﺳ رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ 100
و رﺎﺘﮑﻫ رد نژوﺮﺘﯿﻧ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و اﺮﭘوا ﻢﻗر رد آ
فﺮﺼﻣ رد ﺰﯿﻧ ن 150
نژوﺮﺘﯿﻧ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﻪﺑ ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر رد و رﺎﺘﮑﻫ رد ﺪﻣآ ﺖﺳد
) ﻞﮑﺷ 3 .(
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺧﺮﺑ
ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ رد ﺎﻫ مﺎـﻗرا رد نژوﺮـﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ يﺮﯿﮔرﺎﮐ زا ﯽﮐﺎﺣ اﺰﻠﮐ
آ ﯽﯾارﺎـﮐ ،ﯽﻓﺮﺼـﻣ دﻮـﮐ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﮐ ﺖﺳا ن
رد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻦـﯾا ناﺰـﯿﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا نآ فﺮﺼﻣ ﺖﺳا نآ ﯽﯾﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يدﻮﮐ ﻦﯿﯾﺎﭘ حﻮﻄﺳ )
12 ، 13 و
14 .(
ﺮﺑرﺎﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﯽﺧﺮﺑ ﺖـﻈﻠﻏ ،نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ د
ماﺪﻧا رد نژوﺮﺘﯿﻧ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا اﺰﻠﮐ ﯽﯾاﻮﻫ يﺎﻫ
ﺮﯾدﺎـﻘﻣ ﯽـﻟو ﺪـﺑﺎﯾ
ﯽـﻣ دﻮـﮐ ﻦﯾا فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نآ زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ددﺮـﮔ
) 9 و 13 .(
0 1 2 3 4 5 6
50 100 150
(رﺎﺘﮑھ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ) نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ
(مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ) دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
b
a
c
ﻞﮑﺷ 1 - ﺗ ﺄ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛ
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
) ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ )
رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
0 1 2 3 4 5
Opera Clover Okape
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا
(مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ) دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ a
b
c
ﻞﮑﺷ 2 - رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا
0 1 2 3 4 5 6
50 100 150
(رﺎﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ) نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ حﻮﻄﺳ
(مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ) دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
Opera Clover Okape
f e
a b
c c
d
e e
ﻞﮑﺷ 3 - اﺰﻠﮐ مﺎﻗرا رد دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ مﺎﻗرا
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
) مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
) مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﮔ يﺮﯿ
ﻪـﻧاد دﺮـﮑﻠﻤﻋ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﯽﺳرﺮﺑ ﻦﯾا رد ﺎـﺑ
فﺮﺼـﻣ 150
ﻢﻗر رد و رﺎﺘﮑﻫ رد ﻪﻧژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺑ اﺮﭘوا
ﻪ ﺪـﻣآ ﺖـﺳد .
فﻼﺘﺧا ﻪﺘﺒﻟا آ
ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣ حﻮﻄﺳ ﻦﯿﺑ ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﻈﻧ زا يراد
يدﻮﮐ 100 و 150 هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻢـﻗر ﻦـﯾا رد رﺎـﺘﮑﻫ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﺪﯾدﺮﮕﻧ . ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﯽﻓﺮﺼﻣ دﻮﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺎﻫ
ﻪﺑ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
يرﻮﻃ ﯽﯾآرﺎﮐ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ
زا 82 /4 ﺎــﺑ فﺮﺼــﻣ 100
ﺎــﺗ نژوﺮــﺘﯿﻧ دﻮــﮐ مﺮﮔﻮــﻠﯿﮐ 99
/2
ﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ نژوﺮـﺘﯿﻧ فﺮﺼـﻣ زا ﺢﻄـﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎـﺑ رد دﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ
. حﻮﻄـﺳ رد ﻢـﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ
ﺮﺑ نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ ﻦـﯾا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ
فﺮﺼـﻣ ﺎـﺑ اﺮﭘوا ﻢﻗر يرﺎﻤﯿﺗ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ راﺪﻘﻣ 100
مﺮﮔﻮـﻠﯿﮐ
ﯽﭘﺎﮐوا ﻢﻗر ﻪﺑ نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و دﻮﮐ ﺢﻄﺳ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ رد
فﺮﺼﻣ زا
ﺖﺷاد ﻖﻠﻌﺗ دﻮﮐ .
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖﺳد رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺪﺳر
ﯽﺑﺎـﯾ
ﺎـﺑ اﺮﭘوا ﻢﻗر زا ،ﻪﻧاد دﺮﮑﻠﻤﻋ و دﻮﮐ فﺮﺼﻣ ﯽﯾارﺎﮐ ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ فﺮﺼﻣ 100 ﻞـﯿﺑدرا ﯽـﻤﯿﻠﻗا ﻂﯾاﺮﺷ رد نژوﺮﺘﯿﻧ دﻮﮐ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ .
References
1 . Ahmad A, Abraham G, Gandotra N and Abrol YP (1998) Interactive effect of nitrogen and sulphur on growth and yield of rapeseed-mustard (Brassica juncea L. Czern. and Coss.
and Brassica campestris L.) genotypes. Agronomy and Crop Scienses 181: 193-199.
2 . Barlog P and Grzebisz W (2004) Effect of timing and nitrogen fertilizer application on winter oilseed rape (Brassica nupus L.). I. Growth Dynamics and Seed Yield. Agronomy and Crop Scienses 190: 305-310.
3 . Cheema MA, Malik MA, Hussain A, Shah SH and Basra AM (2001) Effects of time and rate of nitrogen and phosphorous application on the growth and the seed and oil yields of canola (Brassica nupus L.). Agronomy and Crop Scienses 86: 103-110.
4 . Cerghron G and Rolf C (1997) Horticultural fertigation, techniques, equipments and management. Available on:
www: URL: http://www.agric.nsw .
5 . Esmaeil Y and Patwardhan AM (2006) Physiological analysis of the growth and development of canola (Brassica nupus L.) under different chemical fertilizer application. Asian Journal of Plant Science 5: 745-752.
6 . Fismes J, Vong PC, Guckert A and Frossard E (2000) Influence of nitrogen on apparent N-use efficiency, yield and quality of oilseed rape (Brassica napus L.) grown on a calcareous soil. European Journal of Agronomy 12(2): 127- 141.
7 . Geisler G and Kullman A (1991) Change of dry matter, nitrogen content and nitrogen efficiency in oilseed rape in relation to nitrogen nutrient. In D. L. McGregor (ed.).
Proceeding of the Eighth International Rapeseed Congress, Saskatoon, Canada. Organizing Committee, Saskatoon. Pp.
1175-1180.
8 . Goodroad L and Jellum MD (1988) Effect of N fertilizer rate and soil pH on N efficiency in corn. Plant and Soil 106: 85- 89.
9 . Grant AC and Bailley LD (1993) Fertility management in canola production. Canadian Journal of Plant Scienses 73: 651-671.
10 . Greth N and Schweiger A (1991) Improvement of the use of nutrients in winter rape. A strategy of economically and ecologically responsible fertilizing. In D. L. McGregor (ed.).
Proceeding of the Eighth International Rapeseed Congress, Saskatoon, Canada. Organizing Committee, Saskatoon. Pp.
1197-1201.
11 . Guzar A, Jan A and Arif IM (2006) Phenology and physiology of canola as affected by nitrogen and sulfur fertilization. Agron. 5: 555-562.
12 . Hocking PJ, Randall PJ and Demarco D (1997) The response of dry land canola to nitrogen fertilizer: nitrogen and nitrogen effects on yield components. Field Crop Research 54: 201- 220.
13 . Hocking PJ and Staper M (2001) Effects of sowing time and nitrogen fertilizer on canola and wheat, and nitrogen fertilizer on Indian mustard. II: Nitrogen concentration, N accumulation, and N fertilizer use efficiency. Australian Journal of Agricultural Research 52: 635-644.
14 . Jackson GD (2000) Effect of nitrogen and sulfur on canola yield and nutrient uptake. Agron. 92: 644-649.
15 . Jayan G, Kar M and Patro BB (1997) Yield attributes of Mustard (Brassica nupus L.) as influenced by sulphur fertilization. Indian Journal of Plant Physiology. 3(2): 85-86.
16 . Kackroo D and Kumar A (1997) Nitrogen and sulphur fertilization in relation to yield attributes and seed yield of Indian mustard (Brassica juncea L.). Indian Journal of Agronomy 42: 145-147.
17 . Khanpara VD, Porwal BL, Sahu MP and Patel JC (1993) Effect of sulphur and nitrogen on yield attributes and seed yield of Indian mustard on vertisol. Indian Journal of Agronomy 38: 588-592.
18 . Kumar A, Singh DP, Bikram S and Yashpal Y (2001) Effect of nitrogen application an partitioning of biomass, seed yield and harvest index in contrasting genotype of oilseed brassica. Indian Journal of Agronomy 46: 162-167.
19 . Mohan K and Sharma HC (1992) Effect of nitrogen and sulphur on growth, yield attributes, seed and oil yield of Indian mustard (Brassica nupus L.). Indian Journal of
Agronomy 37: 748-754.
20 . Norrman RM (1989) Applied nitrogen and water use efficiency of canola. In G. C. Buzza (ed.). Proceeding of the Seventh Workshop of Australian Rapeseed. Agronomists and Breeders, Toowoomba, Queensland, Australia. P. 107-110.
21 . Seyed Sharifi R (2007) Industrial Plants. Mohaghegh Ardabili Press. 432 pp.
22 . Smith CJ, Writh GC and Woodroofe MR (1988) The effect of irrigation and nitrogen fertilizer on rapeseed (Brassica napus L.) production in south Eastern Australia. Irrigation Scienses 9: 15-25.
23 . Ward JT, Basford WD, Hawking JH and Holliday TM (1985) Oilseed rape. Farming press Ltd.
24 . Wright G, Smith C and Woodroofe M (1988) The effect of irrigation and nitrogen fertilizer on rapeseed (Brassica nupus L.) production in Sorth-eastern Australia. Irrigation Scienses 9: 1-13.
25 . Yau S and Thurling N (1987) Variation in nitrogen response among spring rape (Brassica nupus L.) cultivars and its relationship to nitrogen uptake and utilization. Field Crops Research 16: 139-155.
26 . Zlatko S and Zdenko R (2006) Nitrogen fertilizer efficiency in canola cultivars at grain harvest. Plant and Soil 283: 299- 307.
