ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ
،ناﺮ هرﺎﻤﺷ 112
، هرود 18
، دادﺮﺧ 1400
ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ
ﺷﻮﻧ نﻮ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺘﻨﺳ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﯿ
وﺎﺣ ﻦ ي ر ﻪﻧاد ﯾ نﺎﺤ
رﺎﺑ دازﺎﺿر دﻮﻤﺤﻣ
1ي ﺣﻮﺗ ،*
ﯿ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ﺪ ﯾ
2ﺶ
ﻠﻋ ﺪﻤﺤﻣ ، ﯿ
دﺎﺑآﺪﻟﺎﺧ هداﺰ ﻣا ﺮﺑﺎﺻ ،3
ﯿﺮ
4ي
1 - ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،دﺎﺘﺳا ﯾ
اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯿﻌ
ﯽ ﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯿ
ﻣورا ،ﻪ ﯿ ا ،ﻪ ﯾ ناﺮ
2 - ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽ
ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،ﺪﺷرا ﯾ
اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯿﻌ
ﯽ ﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯿ
ﻣورا ،ﻪ ﯿ ا ،ﻪ ﯾ ناﺮ
3 - ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،دﺎﺘﺳا ﯾ
اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯿﻌ
ﯽ ﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯿ
ﻣورا ،ﻪ ﯿ ا ،ﻪ ﯾ ناﺮ
4 - دﺎﺘﺳا ﯾ ﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ،رﺎ ﯾ
اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
ﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﯿﻌ
ﯽ ﻣورا هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯿ
ﻣورا ،ﻪ ﯿ ا ،ﻪ ﯾ ناﺮ
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 27 / 01 / 99
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 31 / 06 / 99
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ،ﻦ
،ﻞﺴﻋ
ر ﻪﻧاد ﯾ
،نﺎﺤ
ﺳ ﻪﮐﺮﺳ ﯿ ﺐ
.
DOI: 10.52547/fsct.18.03.17
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ :
اﺬﻏ فﺮﺼﻣ ﺎﻫ
ي لﺎﺳ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﺎﻫ
ي ﺧا ﯿ ﻻﺎﺑ ﺪﺷر ﺮ ﯾ
ﯽ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
ﺛﺎـﺗ ،ﺮـﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد ﯿ
راﺪـﻘﻣ ﺮ
ﻞﺴﻋ ) 40 ، 45 و 50 مﺮﮔ ( ﺳ ﻪﮐﺮﺳ ، ﯿ
ﺐ ) 6 ، 9 و 12 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺮﺘ ( ر ﻪﻧاد ، ﯾ نﺎـﺤ ) 5 /1 ، 25 /2 و 3 مﺮـﮔ ( و
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ي
) 1 ، 16 و 31 زور ( و ﺮﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﺖﺑﺮﺷ ﯿ
ﮔرﺎـﮑﺑ ﺎـﺑ ﻦ ﯿﺮ
ي
رﺎﻣآ شور ي
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ .
ﺺﺧﺎـﺷ ﺎـﻫ ي ﻣ ـﯿ ،ﻞـﮐ ﺪـﻨﻗ ناﺰ ـﺳا ،pH
ﯿ ﺪﯾ ،ﻪﺘ
ﻟﺎﻌﻓ ،تروﺪﮐ ﯿ
ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ اﻮﺘﺤﻣ ، ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ و ﻞـﮐ ﺬـﭘ ﯾ ـﻠﮐ شﺮ ﯽ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ ي ﺖﺑﺮـﺷ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ زرا ﻦ ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﺷ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞ ر ﻪﻧاد ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رد
ﯾ اﺰﻓا ﺎﺑ نﺎﺤ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ راﺪـﻘﻣ ﻞﺴـﻋ ناﺰ
ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑpH ﯽ
ﺶﻫﺎﮐ راد ﯾ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻞﺴﻋ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺖﻓﺎ ﯾ
ر ﻪﻧاد ﺶ ﯾ راﺪـﻘﻣ نﺎﺤ رﻮـﻃ ﻪـﺑ pH
ﻨﻌﻣ ﯽ اﺰﻓا راد ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ ) 05 /0 p<
.(
ﻣ اﺪﺘﺑا نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﯿ
ﺳا ناﺰ ﯿ ﺪﯾ اﺰﻓا ﺲﭙﺳ و ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺘ ﯾ
ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ .
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶ ي
اﺰﻓا و ﯾ اﺰﻓا و ﻪﮐﺮﺳ ﺶ ﯾ
ر ﻪﻧاد ﺶ ﯾ ﺳ اﺪﺘﺑا تروﺪﮐ راﺪﻘﻣ نﺎﺤ ﯿ
ﻟوﺰﻧ ﺮ ﯽ
اﺰﻓا نآ راﺪﻘﻣ ﺲﭙﺳو ﻪﺘﻓﺮﮔ دﻮﺧ ﻪﺑ ﯾ
ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴـﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ
اﺰﻓا اﺪﺘﺑا ﯾ ﺲﭙﺳ و ﺶ ﺶﻫﺎﮐ
ﯾ ﺖﻓﺎ . اﻮﺘﺤﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ي
ﻟﻮﻨﻓ ﯽ اﺰـﻓا ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﮐ ﯾ
ﻣ ﺶ ـﯿ ﻞﺴـﻋ ناﺰ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯾ
ﻬﺑ ﺞ ﯿ زﺎﺳ ﻪﻨ ي دﺪﻋ ي اﺮﺷ ، ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ ﻞﻣﺎـﺷ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﻪﻨ 50
،ﻞﺴﻋ مﺮﮔ 6
/ 10 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺳ ﻪﮐﺮﺳ ﺮﺘ ﯿ
،ﺐ 06 /2 ر ﻪﻧاد مﺮﮔ ﯾ
و نﺎﺤ 8 راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ زور ي
رد ﻪﮐ دﻮﺑ
اﯾ اﺮﺷ ﻦ ﯾ صاﻮﺧ ﻂ ﻓ
ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ 37 /1 ﻣ ﺮـﺑ مﺮﮔ ﯿ
ـﻠ ﯽ ﻟﯿ ـﺳا ﺮـﺘ ﯿ ﺪﯾ ،ﻪﺘ 81 / 10 ﻟﺎﻌﻓ ﺪـﺻرد ـﯿ
ـﺘﻧآ ﺖ ﯽ
ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ، 18 / 22 اﻮﺘﺤﻣ ﺪﺻرد ي
ﻟﻮﻨﻓ ﯽ ، 63 / 30 ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﻣ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ﺮﺘ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺘﻧ ﯾ ا ﺞ ﯾ ﺶﻫوﮋـﭘ ﻦ
ﻟﻮﺗ نﺎﮑﻣا ﯿ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﺪ ﯿ وﺎﺣ ﻦ ي ر ﻪﻧاد ﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نﺎﺤ ﯾ
ﺷﻮﻧ ﮏ ﯿ ﻧﺪ ﯽ داد نﺎﺸﻧ ار ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ .
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ ناﺮ
ir . ac . modares .
fsct .
ﺎﺳ www
ﯾ ﺖ ﻪﻠﺠﻣ :
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
هزوﺮﻣا ﺮﺜﮐا فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪـﻨﻨﮐ ﺮـﺑ هوﻼـﻋ ﻢﻟﺎـﺳ
ندﻮـﺑ و شزرا
ﺬﻐﺗ ﯾﻪ ا ي اﺬﻏ ﻪﺑ تاﺮﺛا ﺖﻣﻼﺳ ﺶﺨﺑ نآ ﻧﯿ ﺰ ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻧراد . ـﻨﭼ ﯿ ﻦ
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ ﺗﺎ ﯽ ار رد هوﺮﮔ ﺪﺟ ـﯾ ﺪ ي زا اﺬـﻏ ﺎـﻫ ﻪـﺑ مﺎـﻧ ﺎﻫاﺬـﻏ ي
ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﻣ
ﯽ ناﻮﺗ ﯾ ﺖﻓﺎ ] 1 .[
اﯾ ﻦ هدرواﺮﻓ اﺬﻏ ﯾ ﯽ رد رﺎﻨﮐ ﻢﻫاﺮﻓ
ندﺮﮐ ﺬﻐﻣ داﻮﻣ ي ﺳﺎﺳا ﯽ
، ﻣ ﯽ تاﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ ﻔﻣ
ﯿ ﺘﻣﻼﺳ ﺮﺑ ﺪ ﯽ
نﺎﺴﻧا
ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ و رد ﺘﻧ ﯿ ﻪﺠ ﺐﺒﺳ دﻮﺒﻬﺑ اﺮﺷ ﯾ ﻂ ﻠﮐ ﯽ ﯾ ﺎ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﻄﺧ
ﺑﯿ رﺎﻤ ي ﺎﻫ دﻮﺷ . ﻪﺑ رﻮـﻃ ـﻠﮐ ﯽ ﺎﻫاﺬـﻏ ي ﺪﻨﻣدﻮـﺳاﺮﻓ ﺎﺑ
ـﯾ ﺪ اراد ي
ﻪﺘﺳدود ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﻞﻣﺎﺷ داﻮﻣ ﺬﻐﻣ ي ﺎﭘ ـﯾ ﻪ و داﻮـﻣ لﺎـﻌﻓ زا ﺮـﻈﻧ
ﻓﯿ ﺰﯾ ژﻮﻟﻮ ﯾ ﮑ ﯽ ﺪﻨـﺷﺎﺑ . ﻪﺘـﺳد مود ـﺋﺰﺟ ﯽ ﺖـﺳا ﻪـﮐ ﻪـﺑ رﻮـﻈﻨﻣ
ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ندﺮﮐ
اﺬﻏ ﻪﺑ نآ هدوﺰﻓا ﻣ ﯽ دﻮـﺷ ] 2 .[
ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ
،ﻦ زا
ود ﻪﻤﻠﮐ ﮏﺳ ) ﻪﮐﺮﺳ ( و ـﺒﮕﻧا ﯿ ﻦ ) ﻞﺴـﻋ ( ﮑﺸـﺗ ﯿ هﺪـﺷ ﻞ ،ﺖـﺳا
ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺘﻨﺳ ﯽ ا ﯾ ﻣ ناﺮ ﯽ ﺘﻨﺳ ﺐﻃ رد ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ ﯽ
ﻧ ﯿ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺰ
ﻣ راﺮﻗ ﯽ ﮔﯿ دﺮ ] 3 .[
ﻪﮐﺮﺳ اراد ي صاﻮﺧ و دﺮﺑرﺎـﮐ ﺎـﻫ ي ز ـﯾ دﺎ ي ﺖـﺳا . ﺮـﺑ سﺎـﺳا
ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﺐﻃ ﺘﻨﺳ ﯽ
، هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻪﮐﺮﺳ رد رﺎﻨﮐ هﺪﻋو ﺎﻫ ي اﺬﻏ ﯾ ﯽ
ﺚﻋﺎﺑ ﻗر ﯿ ﻖ نﺪﺷ نﻮﺧ ﻣ ﯽ
،دﻮﺷ ﻪﺑ ﺰﺠﺗ ﯾﻪ ﺑﺮﭼ ﯽ ﺎﻫ و ﻊﻓد مﻮﻤﺳ
ﮏﻤﮐ ﻣ ﯽ
،ﺪﻨﮐ ﺐﺒﺳ ﺶﻫﺎﮐ ـﺑﺮﭼ ﯽ نﻮـﺧ ـﻣ ﯽ دﻮـﺷ و ﻢﻀـﻫ و
بﺬﺟ ﺴﻠﮐ ﯿ ﻢ ار نﺎﺳآ ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ ] 3 .[
ﻪﮐﺮﺳ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺘﮐﺎـﺑ ي ﺎـﻫ ي
ﺮﻀﻣ هﺎﮕﺘﺳد شراﻮﮔ ار زا ﺑﯿ ﻦ
،دﺮﺒﺑ ﺢﺷﺮﺗ ﺳا ﯿ ﺪ هﺪﻌﻣ ار لدﺎﻌﺘﻣ
ﺪﻨﮐ و ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ زﺎﮔ هﺪﻌﻣ ار ﺪﻌﺗ ﯾ ﻞ ﺪﻨﮐ . ﻪﮐﺮﺳ رد ﻊﻓر مﺮﺟ ناﺪـﻧد
و بﺎﻬﺘﻟا ﻪﺜﻟ ﺮﺛﻮﻣ ﺖﺳا . ﻪﺑ ﺗرﺎﺒﻋ ﯽ ﻣ ﯽ ناﻮﺗ ﺖـﻔﮔ ﻪﮐﺮـﺳ ـﯾ ﮏ
اﺬﻏ ي ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﺖﺳا
] 4 .[
ﻪﮐﺮﺳ ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﺳ ﯿ ﺐ ﻪﺑ ناﻮـﻨﻋ ﯾ ـﮑ ﯽ
زا اﺬﻏ ﺎﻫ ي ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ ﻞﻣﺎﮐ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﮐ وﺎـﺣ ي ـﺳﺎﺘﭘ ﯿ
،ﻢ
ﺪﺳ ﯾ
،ﻢ
،ﺮﻔﺴﻓ ﻨﻣ ﯿﺰ ﯾ
،ﻢ
،دﺮﮔﻮﮔ
،ﻦﻫآ
،ﺲﻣ
،رﻮﺋﻮﻠﻓ و ﯾ ﻣﺎـﺘ ﯿ ﻦ ﺎـﻫ ي
،A
،C
،E
،B1 و B2 ﺖﺳاB6 ] 5 .[
ﺮﻌﺗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻞﺴﻋ ﯾ
،ﻒ تﺎﺷواﺮﺗ زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ ﮔ
ﯿ نﺎـﻫﺎ ﻪـﮐ ﻪـﺑ
ﺳو ﯿ ﻪﻠ رﻮﺒﻧز ﻞﺴﻋ ﻊﻤﺟ روآ ي هﺪﺷ و ﻐﺗ ﯿﯿ ﺗاﺮ ﯽ رد نآ ﻪـﺑ ﻞـﻤﻋ
هﺪﻣآ و رد وﺪﻨﮐ ﺧذ ﯿ هﺮ ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ ﻞﺴﻋ ﻪﺑ عﻮﻧ ﻞـﮔ ﺎـﻫ ي
درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻂﺳﻮﺗ رﻮﺒﻧز و اﺮﺷ ﯾ ﻂ بآ و اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﮕﺘﺴﺑ ﯽ
دراد ] 6 .[
اﯾ ﻦ طﻮﻠﺨﻣ ﭘﯿ ﭽ ﯿ هﺪ زا ﺪﻨﻗ ﺎـﻫ ) ﻞﺴـﻋ ( وﺎـﺣ ي دﺎـﻘﻣ ﯾﺮ وﯾ
ﻣﺎﺘ ﯿ ﻦ
،ﺎﻫ ﺳا ﯿ ﺪ ﺎﻫ ي ـﻟآ ﯽ
، ﺋﻮﻧووﻼﻓ ـﯿ ﺪ ،ﺎـﻫ ـﺳا ﯿ ﺪ ﺎـﻫ ي ﻠﻨﻓ ـﯿ
،ﮏ
ﺰﻧآ ﯾ ﻢ ﺎﻫ و د ﯾ ﺮﮕ داﻮﻣ ـﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﮔ ـﯿ ﻫﺎ ﯽ ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ . ﻞﺴـﻋ اراد ي
صاﻮﺧ ﺪﺿ ﻣﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺑﺎﻬﺘﻟاﺪﺿ،
ﯽ ﻣﺮﺗ،
ﯿ ﻢ هﺪﻨﻨﮐ ﻢﺧز ﺎـﻫ و بﺎـﺘﻓآ
ﮕﺘﺧﻮﺳ ﯽ
، ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ
، ﺮﭘ ي ﺑ ﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮑ ﯽ و ...
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 7 .[
رﯾ نﺎﺤ (Ocimum basilicum) ﻖﻠﻌﺘﻣ
ﻪـﺑ هداﻮﻧﺎـﺧ ﻋﺎﻨﻌﻧ ـﯿ نﺎ
هدﻮﺑ و هدﺎﻔﺘﺳا هدﺮﺘﺴﮔ ا ي رد ﮑﺷﺰﭘ ﯽ و ﻧﯿ ﻪﺑ ﺰ ناﻮـﻨﻋ ودا ـﯾ ﻪ رد
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ دراد . رﯾ نﺎﺤ ﯾ ﮏ ﮔ ـﯿ هﺎ ـﯾ ﮏ ﻪﻟﺎـﺳ ﺮـﻄﻌﻣ ﻣﻮـﺑ و ﯽ
نﺎﺘﺳوﺪﻨﻫ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ا ـﯾ ﻦ ﮔ ـﯿ هﺎ رد نﺎﺘـﺳوﺪﻨﻫ
ﺖﺸﮐ هﺪﺷ و ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﯾ ﮏ ﮔ ﯿ هﺎ وراد ﯾ ﯽ و ﺮﻄﻌﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻣ ﯽ دﻮﺷ
] 8 .[
ﯾ ﮑ ﯽ زا هﺪﻤﻋ ﺮﺗ ﯾ ﻦ و ﺮﭘ ﺮﺗدﺮﺑرﺎﮐ ﯾ ﻦ عاﻮﻧا اﯾ ﻦ ﮔ ﯿ
،هﺎ ر ﯾ نﺎـﺤ
ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻣﻮﺑ ﯽ نﺎﺘﺳوﺪﻨﻫ و ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺴﻣﺮﮔ ﯿﺮ ي ﺳآ ﯿﺎ هدﻮـﺑ
و ﻪﺑ رﻮﻃ ﺸﺣو ﯽ رد ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي زا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺴﻣﺮﮔ ﯿﺮ ي و لﺪﺘﻌﻣ د ﯾ ﺮﮕ
ﻞﺜﻣ ﺮﻓآ ﯾ ﺎﻘ ي ﺰﮐﺮﻣ ي و بﻮﻨﺟ ﻗﺮﺷ ﯽ ﺳآ ﯿﺎ ﻧﯿ ﺰ ﺪﺷر ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ ] 9 .[
ﺧ ﯿ هاﻮــﺧﺮ و نارﺎــﮑﻤﻫ )
1397 (،
ﻞﺴــﻋ ﺎــﺑ ﺖــﻈﻠﻏ ﺎــﻫ ي ﺮﻔــﺻ
) لﺮﺘﻨﮐ ( ، 25 ، 50 ، 75 ، 100 ﺪﺻرد ﺎﻨﺒﻣﺮﺑ ي نزو زرﺎﮐﺎﺳ ﻓﺮﺼﻣ ﯽ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ ار ﯿ
نﻮ ﺮﺳد ﻨﺒﻟ ﯽ ﺪﻧدوﺰﻓا . ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﻞﺴﻋ رد
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺮﺳد ﻨﺒﻟ ﯽ
، pH هدﺎﻣ
،ﮏﺸﺧ ﺘﺨﺳ ﯽ ﺖﻓﺎﺑ ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺶﻫﺎﮐ و ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ و بآ زاﺪـﻧا ﯾ اﺰﻓﺎ ﯾ ﺶ ﯾ ﺖـﻓﺎ . ﺎـﺘﻧ ﯾ ﺞ
نﻮﻣزآ ﮓﻧر نﺎﺸﻧ داد ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﻞﺴـﻋ رد ـﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻨـﺷور ﯾ ﯽ ﺶﻫﺎـﮐ(L*) و ﺺﺧﺎـﺷ ﺰـﻣﺮﻗ ي (a*) و
ﺺﺧﺎﺷ درز ي اﺰﻓا(b*) ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﻞﺴﻋ رد
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺮﺳد ﻨﺒﻟ ﯽ شرﺎﻤﺷ ﻠﮐ ﯽ ﻣ ﯿ ﻧﺎﮔراوﺮﮑ ﯿ ﻢﺴ ﺎـﻫ ﺶﻫﺎـﮐ
ﯾ ﻓﺎ ﺖ و اﻮﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ـﻠﻨﻓ ﯽ مﺎـﺗ و ـﺘﻧآ ﯽ ﺴـﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ اﺰـﻓا ﯾ ﺶ
ﯾ ﺖــــﻓﺎ ] 10 .[
ﻣﻼــــﺳا ﯿ نﺎ ﻣاﯿ ﺮﯾ نارﺎــــﮑﻤﻫﻮ )
1396 (،
ﺮــــﺛا
ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ هﺪﻨﻨﮐ ﺎﻫ ي ﻮﺘﺳا ﯾﺎ و ﻞﺴﻋ ) رد ﺖـﻈﻠﻏ ﺎـﻫ ي 0 ، 50 و 100
ﺪــﺻرد ( و هﺮﺘﻧﺎﺴــﻨﮐ لﺎــﻘﺗﺮﭘ
ﻧﻮــﺧ ﯽ ) 5 ، 5/
7 و 10 ﺪــﺻرد ( ار
ﻣﺮﺑ ﯿ ﺳﺎﻧاﺰ ﯿ ﺑرﻮﮑــﺳآﺪ ﯿ
،ﮏ ﺪــﻨﻗ ﻞــﮐ و شرﺎﻤــﺷ ﻣ ﯿ ــﺑوﺮﮑ ﯽ رد
ـﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺪﻨﻣدﻮـﺳاﺮﻓ لﺎـﻘﺗﺮﭘ
ـﻃ ﯽ 0 ، 14 و 28 زور رد ﺎـﻣد ي
ﯾ لﺎﭽﺨ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪﻧدﺮﮐ . ﺮﺑ سﺎﺳا ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ لﺎـﻘﺗﺮﭘ ﻧﻮـﺧ ﯽ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺖـﻈﻠﻏ ﻮﺘـﺳا ﯾﺎ رد ﻐﺗ ﯿ ـﯿ تاﺮ ـﺳا ﯿ ﺪ ﺑرﻮﮑـﺳا ﯿ ﮏ ﺛﺄـﺗ ﯿﺮ
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺖﺷاد . رد لﻮﻃ تﺪﻣ راﺪﻬﮕﻧ ي
، رد ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ
ﻣﯿ ناﺰ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﯾ ﺖﻓﺎ . ـﻫ ﯿ ﭻ ﺪـﺷر ي زا ﺮﺘﮐﺎـﺑ ي
، ﮏـﭙﮐ و
1400 دادﺮﺧ ،18 هرود ،112 هرﺎﻤﺷ ناﺮﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ ﺮﻤﺨﻣ رد ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ د ـﯾ هﺪ ﺪﺸـﻧ ] 11 .[
ﻧﺎـﻬﺒﻬﺑ ﯽ و ـﺳﺎﺒﻋ ﯽ
) 2014 (،
ﺛﺄﺗ ﯿ ﻎﻤﺻﺮ ﺳرﺎﻓ ﯽ و ﻎﻤﺻ ﺘﮐ ﯿ اﺮ و ﺖﻤﺴﻗ ﺎﻫ ي لﻮـﻠﺤﻣ
و لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ
،نآ ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﯾ نﻮ ﻦﻫآ ﺮﺑ ﺎﭘﯾ راﺪ ي ﺖﺑﺮﺷ ﺘﻨﺳ ﯽ
اراد ي ﺸﮐﺎﺧ ﯿﺮ و ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ ـﺳرﺮﺑ ﯽ ﺪـﻧدﺮﮐ . راﺪـﻘﻣ 5 ﺪـﺻرد
ﺸﮐﺎﺧ ﯿ ،ﺮ 5/
0 ﺪﺻرد ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ و 10 ﺪـﺻرد ﺮﮑـﺷ ﺑﻮﻠﻄﻣ ـﯿ ﺖ
ﺑﻮﺧ ﯽ ﺖﺷاد . رد
،ﻦﻤﺿ ﺖﺑﺮﺷ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي زﺎـﻓ لﻮـﻠﺤﻣ ﺘﮐ ـﯿ اﺮ
) 05 /0 ﺪﺻرد ( و ﻎﻤﺻ ﻞﻣﺎﮐ ﺘﮐ ﯿ اﺮ ) 3/
0 ﺪﺻرد ( رد رﻮﻀﺣ ﯾ نﻮ
ﻦﻫآ و و ﯾ ﮔﮋ ﯽ لژ ﺎﻫ ي ﺖﺸﮔﺮﺑ ﺬﭘ ﯾﺮ ار نﺎﺸﻧ ﺪـﻧداد . ﻟﺎﺣرد ﯿ ﻪـﮑ
ﯾ نﻮ ﻦﻫآ ﺎﺑ ﻎﻤﺻ ﺘﮐ ﯿ اﺮ ﺻﺎﺧ ﯿ ﺖ ﺳ ﯿ ژﺮﻨ ﯾ ﻢﺴ رد ﺎﭘﯾ راﺪ ي ﺖﺑﺮـﺷ
ار نﺎﺸﻧ داد و ﻟﯿ رﺪ رﺎﻨﮐ ﻎﻤﺻ ﺳرﺎﻓ ﯽ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﭘﺎﻧ ـﯾ راﺪ ي ﺖﺑﺮـﺷ
ﺪﺷ ] 12 .[
نﻮﻨﮐﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي درﻮﻣرد ﻬﺑ ﯿ زﺎﺳ ﻪﻨ ي ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ ﻦ و
ﻪﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا ر
ﯾ نﺎﺤ رد ا ـﯾ ـﺷﻮﻧ ﻦ ﯿ ﻧﺪ ﯽ مﺎـﺠﻧا ﻪـﺘﻓﺮﮕﻧ ﺖـﺳا .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ فﺪﻫ ﻠﺻا ﯽ اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻪﮐﺮﺳ و ﻞﺴـﻋ ﻪـﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺎﭘﯾ ﻪ ﻠﺻا ﯽ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ و زرا ـﯾ ﺑﺎ ﯽ ندوﺰـﻓا ﻪـﻧاد ر ﯾ نﺎـﺤ رد
لﻮﻃ تﺪﻣ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺖﺳا .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ داﻮﻣ
بآ ﻧﺪﻌﻣ ﯽ ﺖﮐﺮﺷ ﻨﺳد ﯽ ﻪﮐﺮﺳ ، ﺳ ﯿ ﺐ ) 4 ﺳا ﺪﺻرد ﯿ ﺘﺳا ﺪ ﯿ ﮏ (
ﺖﮐﺮﺷ ﻗﺮﺗ ﯽ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي رد اﯾ ﻞﺴﻋ ،ناﺮ 100
ﺒﻃ ﺪﺻرد ﯿﻌ ﯽ ﻪﻧاد و
رﯾ ﻣورا رازﺎﺑ زا نﺎﺤ ﯿ
ﻬﺗ ﻪ ﯿ ﺪﺷ ﻪ . ادآ مورا ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ زا نﺎﺘﻧاز ﻎﻤﺻ
ﻣورا ﯿ ﻬﺗ ﻪ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾﺪ . ﺷ داﻮﻣ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻞﻣﺎﺷ 1 و 1 د ﯾ ﻨﻔ ﯿ ﻞ 2 ﭘ ﯿ وﺮﮑ ﯾ ﻞ
ﻫﯿ زارﺪ ﯾ ﻞ ) نﺎﻤﻟآ ،كﺮﻣ (
، لﻮﻧﺎـﺗا ) نﺎـﻤﻟآ،كﺮﻣ (
، ﻟﻮﻓ ﯿ ﺴـﻨ ﯿ ﻮﺘﻟﺎﮐﻮ
) نﺎﻤﻟآ ،كﺮﻣ (
، ﺳا ﯿ ﻟﺎﮔﺪ ﯿ ﮏ ) ـﺳ ﯿ ﺮﻣآ ،ﺎﻤﮕ ﯾ ﺎـﮑ ( ، تﺎـﻨﺑﺮﮐ ﺪـﺳ ﯾ ﻢ
) ﺳ ﯿ ﺎﻤﮕ
، ﺮﻣآ ﯾ ﺎﮑ ( ﻢﯾﺪﺳ ، ﺪﯿﺴﮐورﺪﯿﻫ )
ـﺳ ﯿ ﺎﻤﮕ
، ﺮﻣآ ﯾ ﺎـﮑ ( لﻮـﻨﻓ ،
ﻦﯿﺌﻟﺎﺘﻓ ) ﺎﺑﯾ ﻢﮐﻮ
، ﻪﺴﻧاﺮﻓ ( ، ﮓﻨﯿﻠﻬﻓ وA )B نﺎﻤﻟآ ،كﺮﻣ (
، فﺮﻌﻣ
ﻦﻠﯿﺘﻣ ﻮﻠﺑ ) ﺎﺑﯾ ﻢﮐﻮ
، ﻪﺴﻧاﺮﻓ ( دﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯾﺪ
.
2 - 2 - هدﺎﻣآ زﺎﺳ ي ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
اﺪﺘﺑا ﻪﻧاد ﺎﻫ ي ر ﯾ نﺎﺤ ﺎﺑ ﺖﻗد زا ﺪﺋاوز و ﺮﮕﻨﺳ ﯾ هﺰ ﺎﻫ كﺎـﭘ زﺎـﺳ ي
ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ رد
بآ ﺮﻄﻘﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 65:1 ﻪﺑ تﺪﻣ 20 ﻗد ﯿ ﻪﻘ رد ﺎﻣد
ي 50 ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ ﯽ داﺮﮔ ﺧ ـﯿ هﺪﻧﺎﺴ و ﺐـﺗﺮﻣ هدﺰـﻤﻫ ﺪﻧﺪـﺷ .
ﺲﭙﺳ ﻪﻧاد ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ ﺶﮑﺑآ زا بآ اﺪﺟ ﺪﻧﺪﺷ ] 13 .[
ﺖـﻬﺟ ﻬﺗ ـﯿ ﻪ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ
،ﻦ اﺪﺘﺑا ﻞﺴﻋ ار ﺎﺑ ﻪﮐﺮﺳ ﺳ ﯿ ﺐ ﺎﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ي 40 ﻟا ﯽ 50
مﺮﮔ ،ﻞﺴﻋ 6 ﺎﺗ 12 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ﻪﮐﺮﺳ ﺳ ﯿ
،ﺐ طﻮﻠﺨﻣ هدﺮﮐ و ﺲﭙﺳ
ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ هدﺎﻣآ هﺪﺷ ار ﻪﺑ ﻣ ﯿ ناﺰ 5/
1 ﺎﺗ 3 نﺎـﺘﻧاز ﻎﻤـﺻ ﻮﻣﺮﮔ
ﻣ ﻪﺑ ﯿ ناﺰ 1 ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺻرد هدﺮﮐ
و ﺎﺑ بآ مﺮﻟو ﺖﻬﺟ ﻞـﺣ نﺪـﺷ
ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﻪﺑ ﻢﺠﺣ 250 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ هﺪﻧﺎـﺳر ﺪـﺷ ) دﺎـﻘﻣ ﯾ ﺮـﺑ ﺮ
ﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﯾ ﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺞ ﯿ
ﻟﻮﺗ ﺶ ﯿ دﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا ﺪ ﯾﺪ
.(
رﻮﺘﺳﺎﭘ ﯾ ﺳاﺰ ﯿ نﻮ
ﺎﺑ ﺎﻣد ي 86 ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ ﯽ داﺮﮔ ﻪﺑ تﺪﻣ 10 ﻗد ﯿ ﻪﻘ مﺎﺠﻧا ﺖﻓﺮﮔ و
ﻪﺑ ترﻮﺻ غاد رد ﺮﻄﺑ ي ﺎﻫ ي 250 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ي ﺮﺘﺳا ﯾ ﻞ ﺮﭘ ﺪـﺷ و
رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ ﺮﻄﺑ ي ﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﻋﺮﺳ دﺮﺳ هﺪﺷ و ﻪﺑ تﺪـﻣ 31 زور رد
ﺎﻣد ي 4 ﻪﺟرد ﺘﻧﺎﺳ ﯽ داﺮﮔ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺪﻧﺪﺷ .
2 - 3 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺳا و pH ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ
ﺎـــﻫزور ردpH ي
راﺪـــﻬﮕﻧ ﻒـــﻠﺘﺨﻣ ي
ـــﺳو ﻪـــﺑ ﯿ
ﻪﻠ pH
ﺮﺘﻣ ) لﺪﻣ TitroLine easy ﺖﮐﺮﺷ،
Schott
، نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ( زا ﺲـﭘ
ﻟﺎﮐ ﯿ هﺮﺒ نﺪﺷ ﺎﺑ لﻮﻠﺤﻣ ﺮﻓﺎﺑ 4 و 7 هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪـﺷ ] 5 .[
هزاﺪـﻧا
ﮔﯿ ﺮ ي ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﻣا شور ﻖﺒﻃ ﯿﺮ
ي ﺪﺷ مﺎﺠﻧا نارﺎﮑﻤﻫ و ]
5 .[
2 - 4 - ﻌﺗ ﯿﯿ تروﺪﮐ ﻦ
ﺑرﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ تروﺪﮐ ﯿ
ﺮﺘﻣوﺪ ) HACH, 2100AN
Turbidimetr نﺎﻤﻟآ ،
( ﺪﺣاو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﮔ هزاﺪﻧاNTU
ﯿﺮ ي ﺪﺷ .
2 - 5 - ﮔ هزاﺪﻧا ﯿﺮ
ي ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ
ﺮــﺑ ﯾ ﺲﮑ ﻪــﻧﻮﻤﻧ سﺎــﺳاﺮﺑ دراﺪﻧﺎﺘــﺳا
هرﺎﻤــﺷ 2685 ﻂــﺳﻮﺗ
ﺮﺘﻣﻮﺘﮐاﺮﻓر )
RX7000a, Atago ﻦﭘاژ ،
( هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ ] 6 .[
2 - 6 - ﮔ هزاﺪﻧا ﯿﺮ
ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ
250 ﻣ ﯿ ﻟوﺮﮑ ﯿ ﺮﺘ زا هرﺎﺼﻋ ﺑآ ﯽ ﺮﻫ ﯾ ﮏ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻪﺑ 3 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮـﺘ
لﻮﻠﺤﻣ 60 ﻣ ﯿ وﺮﮑ رﻻﻮﻣ 1 و 1 د ي ﻨﻓﯿ ﻞ ﻫ ﯿ زارﺪ ﯾ ﻞ ﺮﺑ ﻟﯿ ﺮﺘ لﻮﻧﺎـﺗا
ﻪﻓﺎﺿا و ﻪﺑ تﺪﻣ 30 ﻗد ﯿ ﻪﻘ رد رﺎﺗ ﯾ ﮑ ﯽ راﺪـﻬﮕﻧ ي ﺪـﺷ و ﺎﻬﻧ ﯾ ﺎـﺘ
ﺶﻫﺎــﮐ رد ﻣ ــﯿ ناﺰ بﺬــﺟ رد 517 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎــﻧ ﺎــﺑ
هدﺎﻔﺘــﺳا زا
ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓﻮﺘﮑﭙــــﺳا )
UV-1700 Pharma Spec,
SHIMADZU Corporation
، ﻦﭘاژ ( هزاﺪـﻧا ﮔ ـﯿ ﺮ ي ﺪـﺷ و
ﺪﺻرد رادزﺎﺑ ي ﺴﮐا ﯿ ﺳاﺪ ﯿ نﻮ دار ﯾ لﺎﮑ 2،2 - د ي ﻨﻓ ﯿ ﻞ - 1 -ﭘ ﯿ ﺮﮑ ﯾ ﻞ -
ﻫﯿ زارﺪ ﯾ ﻞ - ﻫﯿ تارﺪ ) ( DPPH زا ﻪـﻄﺑار ز ـﯾ ﺮ ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ دﺮﮔ ـﯾ ﺪ
] 14 .[
2 - 7 - ﻌﺗ ﯿﯿ ﮐﺮﺗ ﻦ ﯿ ﻠﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ ﻞﮐ
راﺪــﻘﻣ ﻞــﮐ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎــﺒ ــﻠﻨﻓ ﯽ ﺎــﺑ هدﺎﻔﺘــﺳا زا فﺮــﻌﻣ ﻟﻮــﻓ ﯿ ﻦ و
ﺳا ﯿ ﺪ ﻟﺎﮔ ﯿ ﮏ ) ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯿ
ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪ 0 - 50 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﺮـﺑ مﺮﮔ
ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻟ ﯿ ﺮﺘ ( ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻌﺗ ﯿﯿ دﺮﮔ ﻦ ﯾﺪ . ﻪﺑ 100 ﻣ ﯿ وﺮـﮑ ﻟﯿ ﺮـﺘ
لﻮﻠﺤﻣ ،ﺖﺑﺮﺷ 7 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮـﺘ بآ وﺮـﻄﻘﻣ 5/
0 ﻣ ﯿ ـﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮـﺘ فﺮـﻌﻣ
ﻟﻮﻓ ﯿ ﻦ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ و ﻪﺑ تﺪﻣ 8 ﻗد ﯿ ﻪﻘ رد ﺎـﻣد ي قﺎـﺗا راﺪـﻬﮕﻧ ي
دﺮﮔ ــــﯾ ﺪ ﺲﭙــــﺳ 5/
1 ﻣ ﯿ ــــﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮــــﺘ تﺎــــﻨﺑﺮﮐ ﺪــــﺳ
ﯾ ﻢ
) 2 ﻧزوﺪﺻرد ﯽ / ﻤﺠﺣ ﯽ ( و 9/
0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ بآ ﺮﻄﻘﻣ ﻪﻓﺎﺿا ﺪـﺷ .
ﺲﭘ زا طﻮﻠﺨﻣ
،ندﺮﮐ ﻪﺑ تﺪﻣ 2 ﺖﻋﺎﺳ رد ﺎﻣد ي قﺎﺗا راﺮﻗ هداد
ﺪﺷ و ﺲﭙﺳ بﺬﺟ نآ ﺎﺑ ﺮﺘﻣﻮﺗﻮﻓﻮﺘﮑﭙﺳا رد
765 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ هﺪﻧاﻮﺧ
ﺪﺷ ] 15 .[
2 - 8 - ﻌﺗ ﯿﯿ ﺪﻨﻗ ﻦ ﻞﮐ
ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ ﺮﺑ سﺎﺳا شور ﻤﺠﺣ ﯽ ﻟﯿ ﻦ آﯾ – نﻮـﻨ ﻖـﺒﻃ شور
ﻣاﯿ ﺮ ي مﺎﺠﻧا نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﺷ
] 6 .[
2 - 9 - زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺴﺣ ﯽ
اﺮﺑ ي زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺬﭘ ﯾ ـﻠﮐ شﺮ ﯽ
، زا 12 زرا ـﯾ بﺎ د شزﻮـﻣآ ـﯾ
رد هﺪ
ﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯿ زروﺎﺸـﮐ شزﻮﻣآ و تﺎﻘ ي
زروﺎﺸـﮐ دﺎـﻬﺟ ي
نﺎﺘـﺳا
ﺎﺑردآ ﯾ ﺑﺮﻏ نﺎﺠ ﯽ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . نﻮﻣزآ ﻟﻮﺒﻘﻣ ﯿ ﺖ ﺴـﺣ ﯽ ﻪـﺑ شور
ﻘﻣ ﯿ سﺎ ﻄﺧ ﯽ مﺎﺠﻧا ﺪـﺷ . رد ا ـﯾ ﻦ شور زا ـﯾ ﮏ هرﺎـﭘ ﻂـﺧ 15
ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﺮﺘﻣ ي ﻪﮐ لﻮـﻃ نآ اﺮـﺑ ي زرا ﯾ نﺎـﺑﺎ لﻮـﻬﺠﻣ هدﻮـﺑ ﺖـﻬﺟ
ﺬﭘ ﯾ شﺮ ﻠﮐ ﯽ لﻮﺼﺤﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﮔ ﯾﺪ ﻪﮐ رد ﻓﺮﻃ ﯿ ﻦ ﻂﺧ ﻘﻣ ﯿ سﺎ
ﺴﺑ ﯿ رﺎ ﻟﺎﻋ ﯽ و ﺴﺑ ﯿ رﺎ ﻌﺿ ﯿ ﻒ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ ] 16 .[
2 - 10 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﮓﻧر
زرا رﻮــﻈﻨﻣ ﻪــﺑ ــﯾ
ﺑﺎ ﯽ ﺞﻨــﺳ ﮓــﻧر هﺎﮕﺘــﺳد زا ﺎــﻫ ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﮓــﻧر
) Minolita,CR400 ،
ﻦـــﭘاژ ( و هدﺎﻔﺘـــﺳا ﺺﺧﺎـــﺷ
ﺎـــﻫ ي
ﮓﻧر
،L*
وa*
ﻌﺗb*
ﯿﯿ ﻦ و رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ ﺺﺧﺎﺷ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﻞﮐ ﮓﻧر
ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﺷ ] 7 .[
2 - 11 - ﺎﻣزآ حﺮﻃ ﯾ
ﺸ ﯽ ﺰﺠﺗ و ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي
ارد ﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺮﺛا 4 رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ )
:A 40 ﺎﺗ
50 ﻧزو ﺪﺻرد ﯽ
/ ـﻤﺠﺣ ﯽ (،
ﻪﮐﺮـﺳ ـﺳ ﯿ ﺐ ) :6B ﺎـﺗ 12 ﺪـﺻرد
ﻤﺠﺣ ﯽ / ﻤﺠﺣ ﯽ (،
ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ ) :5C /1 ﺎﺗ 3 مﺮﮔ ( و تﺪﻣ نﺎـﻣز
راﺪـﻬﮕﻧ ي ) :1D ﺎـﺗ 31 زور ( حﺮـﻃزا Box- Behnken ﺎـﺑ
28
ﺪﺸﻫدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﺲﭘ زا روآدﺮﮔ ي هداد ﺎﻫ و شزاﺮـﺑ نآ ﺎـﻫ ﻪـﺑ
لﺪﻣ ﻧارداﻮﮐ ـﯿ ﮏ ) ﻪـﺟرد مود (،
زا شور ﻊﺑﺎـﺗ ﺑﻮﻠﻄﻣ ـﯿ ﺖ اﺮـﺑ ي
ﯾ ﻦﺘﻓﺎ اﺮﺷ ﯾ ﻂ ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﮔ ﯾﺪ . ﺢﻄﺳ ﺎﻄﺧ ي عﻮﻧ لوا رد اﯾ ﻦ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺑاﺮﺑ 05 /0 رد ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﻈﻧ ﺪﺷ .
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - و pH ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ
ﻞﮑﺷ 1 ) ( a ﺛﺄﺗ ﯿﺮ ﻞﺴﻋ و ﻪـﻧاد ر ﯾ نﺎـﺤ ﺮـﺑ ور ي ـﺷﻮﻧpH ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻦ ار نﺎﺸﻧ ﻣ ﯽ ﺪﻫد . ﺮﺛا ود رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻞﺴﻋ و ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ ﺮﺑ
ور ي ــﺷﻮﻧpH ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑــﺳ ﯿ ﻦ ــﻨﻌﻣ ﯽ راد هدﻮــﺑ P<0.05) .(
زا
ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ز ﯾﺮ ﻨﭼ ﯿ ﻦ طﺎﺒﻨﺘﺳا ـﻣ ﯽ دﻮـﺷ ﻪـﮐ رد ﺖـﻈﻠﻏ ﺖـﺑﺎﺛ ﻪـﻧاد
رﯾ نﺎﺤ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ pH
ﭘ ـﯿ اﺪ ﻣ ﯿ ﺪـﻨﮑ . رد
ﺖﻈﻠﻏ ﺖﺑﺎﺛ ﻞﺴﻋ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻪﻧاد ر ﯾ نﺎﺤ راﺪﻘﻣ اﺰﻓا pH ﯾ ﺶ ﭘﯿ اﺪ
ــﻣ ﯽ ﺪــﻨﮐ . ﻞﮑــﺷ 1 ) ب ( ﺛﺎــﺗ ﯿ راﺪــﻬﮕﻧ نﺎــﻣز ﺮ ي
ور ﺮــﺑ ي pH
ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪﻫد . ﺛﺄﺗ ﯿ راﺪـﻬﮕﻧ نﺎـﻣز ﺮ ي
ﺮـﺑ
ور ي ﻨﻌﻣpH ﯽ ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) (p<0.05 ﻞﮑـﺷ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ
1
) (b ﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﯿ
ناﺰ اﺰﻓا اﺪﺘﺑاpH ﯾ ﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﭙﺳ و ﺶ ﯿ
اﺪ
ﻣ ﯽ ﺑ و ﺪﻨﮐ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻣ ﻦ ـﯿ ناﺰ راﺪـﻬﮕﻧ هرود ﻂـﺳاوا ردpH ي
) زور
16 ( دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯾﺪ
. ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 1
) (c ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽ ددﺮـﮔ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﯾ ﺳ ﻪﮐﺮﺳ راﺪﻘﻣ ﺶ ﯿ
ﻟد ﻪﺑ ﺐ ﯿ ـﺳا دﻮـﺟو ﻞ ﯿ
ﺎﻫﺪ ي ـﻟآ ﯽ
ﺒﻃ ﯿﻌ ﯽ آ رد ن اﺪﻘﻣ ر ﭘ ﺶﻫﺎﮐpH ﯿ ﻣ اﺪ ﯽ ﺪﻨﮐ . لﺪـﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳاﺎﺑ
رﺎﻣآ ي ) R2 = 0.91 (
هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻣ
ﯽ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ﺑﯿ ﻦ وpH
ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ي درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﭘ ﯽ دﺮﺑ . ﻪﻟدﺎﻌﻣ
) 1 (
pH = 4.05 – 0.02×A – 0.05×B + 0.02×C + 0.02×D – 0.05×AC + 0.03×B2 – 0.16×D2
رﺎﺑ دازﺎﺿر دﻮﻤﺤﻣ ي
ﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻬﯿ
ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ ﺷﻮﻧ نﻮ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺘﻨﺳ ﯽ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ...
Fig 1 a) The effect of honey and basil seeds on the pH of the Sekanjabin drink, b) The effect of storage time on the pH of the Sekanjabin drink, c) The effect of vinegar effect on pH of Sekanjabin drink
ـﺳرﺮﺑ رد ﯽ ﻐﺗ ﯿ ـﯿ ــﺳا تاﺮ ﯿ ﺪ ﯾ ﻞﮑــﺷ ﻖﺑﺎـﻄﻣ ﻪﺘ 2
ـﻃ رد ﯽ تﺪــﻣ
راﺪـﻬﮕﻧ ي تﺪـﻣ رد 31
ﺎـﻣد رد زور ي
4 ﺘﻧﺎــﺳ ﻪـﺟرد ﯿ
رد داﺮﮕ
ﺷ ﯿ ﻪﺸ ﺎﻫ ي ﺳا،رﻮﻧ زا رود ﻪﺘﺴﺑ ﺮﺳ ﯿ
ﺪ ﯾ رادﺎﻨﻌﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺘ ي
ﻐﺗ ﯿﯿ ﺮ
ﭘﯿ ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪ )
.(P<0.05 ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
2 دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯾ
ﺪ
ﻣ اﺪﺘﺑا نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯿ
ﺳا ناﺰ ﯿ ﺪ ﯾ اﺰـﻓا ﺲﭙـﺳ و ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺘ ﯾ
ﺶ
ﻣ ﯽ ﯾ ﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ ﺪﺑﺎ ﯾ
ﻣ ﻦ ـﯿ ـﺳا ناﺰ ﯿ ﺪ ﯾ راﺪـﻬﮕﻧ هرود ﻂـﺳاوا رد ﻪﺘ ي
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
Fig 2 The effect of storage time on the acidity of Sekanjabin drink
ﺎﺘﻧ ﯾ اﺰﻓا ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺞ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ ر ﻪﻧاد ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رﺪﻠﺴﻋ ناﺰ ﯾ
نﺎﺤ
راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐpH
ﯾ ﺖﻓﺎ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻞﺴﻋ ﺖﺑﺎﺛ ﺖﻈﻠﻏ رد و ﯾ
ﻪـﻧاد ﺶ
رﯾ راﺪﻘﻣ نﺎﺤ اﺰﻓا pH
ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . ﻣ اﺪـﺘﺑا نﺎـﻣز ﺖـﺷﺬﮔ ﺎﺑ ـﯿ
ناﺰ ﺳا
ﯿ ﺪ ﯾ اﺰـﻓا ﺲﭙـﺳ و ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺘ ﯾ
ﺶ ﯾ ﺖـﻓﺎ ) ﻞﮑـﺷ 2 .(
ﺑ ـﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ
ﻣﯿ ناﺰ ردpH ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ راﺪـﻘﻣ ر ﯾ نﺎـﺤ و ﺮـﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ راﺪـﻘﻣ ﻞﺴـﻋ
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺷ . ﺮـﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ ﻣ ـﯿ ناﺰ ردpH ﺑ ـﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ راﺪـﻘﻣ ﻞﺴـﻋ و
ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ راﺪﻘﻣ ر ﯾ نﺎﺤ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﮔ ﯾﺪ . ﺖﻠﻋ اﯾ ﻦ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﻦﮑﻤﻣ
ﺖﺳا ﺖﻠﻌﺑ ﻪﻓﺎﺿا نﺪﺷ بآ هاﺮﻤﻫ ﻪﻧاد ﺎﻫ ي مرﻮﺘﻣ ر ﯾ نﺎﺤ ﺪﺷﺎﺑ
زﯾ اﺮ ﻪﻧاد ﺎﻫ ي ر ﯾ نﺎﺤ ﻞﺒﻗ زا ﻪﻓﺎﺿا نﺪﺷ ﻪﺑ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ رد بآ
ﺧ ﯿ هﺪﻧﺎﺴ هﺪﺷ ﺎﺑ و دﻮﺟو زﺎﺳاﺪﺟ ي بآ زا ﻪﻧاد ﺎﻫ ﻢﻫزﺎﺑ راﺪﻘﻣ
زﯾ دﺎ ي بآ رد ﻞﺧاد ﻪﻧاد ﺎﻫ بﺬﺟ و راﺪﻘﻣ ي ﻢﻫ ﺑﯿ ﻦ ﻪﻧاد ﺎﻫ
رﻮﺼﺤﻣ هﺪﺷ ﻪﮐ ﻤﻫ ﯿ ﻦ بآ دﻮﺟﻮﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺷﻮﻧpH
ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﻣﯿ دﻮﺸ . ا ﯾ ﺎـﺘﻧ ﻦ ﯾ ﺎـﺑ ﻖﺑﺎـﻄﻣ ﺞ ﯾ
ﺎـﻫ ﻪـﺘﻓﺎ ي ﺗرﺎـﻣ ﯿ نارﺎـﮑﻤﻫ و ﻦ
) 1995 ( ﺛﺄﺗ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯿ
ﺎـﻣد و نﺎﻣز ﺮ ي
راﺪـﻬﮕﻧ ي ﺮـﺑ ار بآ pH
ـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ لﺎـﻘﺗﺮﭘ ﯿ
ﻧ و ﺪـﻧداد راﺮﻘ ـﯿ
ﻘﺤﺗ ﺎـﺑ ﺰ ﯿ ا تﺎـﻘ ﯾ و لﺎـﮕ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2010 ( ور ﺮﺑ ي ﺮﮔ بآ ـﯾ نﺎﺸـﻧ ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ توﺮـﻓ ﭗ
ﻣﯿ ﺪﻫﺪ ] 16 و 17 .[
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﺳا ناﺰ ﯿ ﺪ ﯾ ﺷﻮﻧ ﻪﺘ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﯽ ﻪـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ﻟد ﯿ ﺳا بﻮﺳر ﻞ ﯿ
ﺎﻫﺪ ي ﺳ ﻪﮐﺮﺳ رد ﺐﻟﺎﻏ ﯿ
ﺎﻫ ﮏﻤﻧ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺐ ي
ﺪــﺷﺎﺑ فوﺮــﻇ رد نآ .
ا ﻪــﺑ ﻪــﺟﻮﺗ ﺎــﺑ ــﯾ
آﺮﻓ ﻪــﮐ ﻪــﺘﮑﻧ ﻦ ﯾ
ﺪــﻨ
رﻮﺘﺳﺎﭘ ﯾ ﺳاﺰ ﯿ ﻏ ﺖﻬﺟ نﻮ ﯿ
زﺎﺳ لﺎﻌﻓ ﺮ ي
ﺰﻧآ ﯾ ﺘﮑﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﻫ ﻢ ﯿ
ﻦ
ﺘﻣ ﯿ ﻧ زاﺮﺘﺳا ﻞ ﯿﺰ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺘﻧ ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﯾ
ﻣ ﺞ ﯽ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﺎﺷ ﻪﮐ ﯾ آﺮﻓ ﺪ ﯾ ﺰﻧآ ﺪﻨ ﯾ ﻢ ﺮﺑ ي و ﻪـﺘﻓﺮﮕﻧ ترﻮـﺻ ﻞـﻣﺎﮐ ﻞﮑـﺷ ﻪﺑ
ﺎﻣد ي ﺰﻧآ ﯾ ﺮﺑ ﻢ ي ا ﯾ ﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﻦ ﯿ
ﺮﮕﻧزﺎـﺑ ﻪـﺑ زﺎ ي
دراد . اﺮﺑﺎـﻨﺑ ﯾ ﻦ
ﺰﻧآ ﻻﺎﻤﺘﺣا ﯾ
ﺘﮑﭘ ﻢ ﯿ ﺘﻣ ﻦ ﯿ ﻃ رد زاﺮﺘﺳا ﻞ ﯽ
راﺪﻬﮕﻧ تﺪﻣ ي
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ
ﻟﻮﺗ ﺎـﺑ و هداد ﻪﻣادا ار دﻮﺧ ـﯿ
ﺪ ـﺳا ﯿ ﺪ ﺘﮑﭘ ـﯿ ﮏ ﺎﻬﻧ رد ـﯾ ﺖ ﺚـﻋﺎﺑ
اﺰﻓا ﯾ ﺳا ﺶ ﯿ ﺪ ﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺘ ]
18 .[
2 - 3 - و تروﺪﮐ ﺮﺑ
ﯾ ﺲﮑ
ﻞﮑﺷ 3 ﺛﺎﺗ ﯿ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
) (D ـﺳ ﻪﮐﺮـﺳ و ﯿ
ﺐ ) (B ﺮـﺑ ار
ور ي ﻣ نﺎﺸﻧ تروﺪﮐ ﯽ
ﺪﻫد . ﺛﺎﺗ ﯿ راﺪـﻬﮕﻧ نﺎﻣز رﻮﺘﮐﺎﻓ ود ﺮ ي
و
ﺳ ﻪﮐﺮﺳ ﯿ ور ﺮﺑ ﺐ ي ﻨﻌﻣ تروﺪﮐ ﯽ
ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
ﺎﺑ
ﻨﺤﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯽ
ﺎﻫ ي ز تﻼﭘرﻮﺘﻧﺎﮐ ﯾ
ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺮ ﯽ
ﺎـﺑ ﻪـﮐ دﻮـﺷ
اﺰﻓا ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶ ي
اﺰﻓا و ﯾ اﺰـﻓا و ﻪﮐﺮـﺳ ﺶ ﯾ
ﻪـﻧاد ﺶ رﯾ
ﺳ اﺪﺘﺑا تروﺪﮐ راﺪﻘﻣ نﺎﺤ ﯿ
ﻟوﺰﻧ ﺮ ﯽ ﺲﭙـﺳو ﻪـﺘﻓﺮﮔ دﻮـﺧ ﻪﺑ
اﺰﻓا نآ راﺪﻘﻣ ﯾ
ﺑ ﺶ ﯿ ﻣ اﺪ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﻟد ﻪﮐ ﯿ ا ﻞ ﯾ ـﻣ ﺮـﻣا ﻦ ﯽ ﻻﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ
ر ﻪﻧاد تروﺪﮐ ندﻮﺑ ﯾ
ـﻨﭽﻫ و نﺎﺤ ﯿ
ا رد ﻪﮐﺮـﺳ ﻦ ـﯾ
ـﺷﻮﻧ ﻦ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . لﺪﻣدﺮﺑرﺎﮐﺎﺑ )
R2= 0.79 (
زﯾ ﺮ ﻣﯿ ناﻮﺘ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ﺑﯿ ﻦ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ
و ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ي درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﭘ ﯽ دﺮﺑ .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) (2 Brix= 12.06+ 0.84×A −0.22×B −0.28×A2 + 0.54×D2
Fig 3 The effect of storage time and vinegar on the turbidity of Sekanjabin drink, b) The effect of storage time and basil seeds on the turbidity of Sekanjabin drink
ﻞﮑﺷ 4 ) ( a ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﮏـﺗ رﻮﺘﮐﺎـﻓ ﺛﺎـﺗ ﯿﺮ ﻞﺴـﻋ ورﺮـﺑ ي ﺮـﺑ ﯾ ﺲﮑ
ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻦ ار نﺎﺸـﻧ ﻣ ﯿ ﺪـﻫﺪ ﻪـﮐ ﺛﺎـﺗ ﯿﺮ ﻞﺴـﻋ ورﺮـﺑ ي
ﺮــﺑ ﯾ ﺲﮑ ــﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑــﺳ ﯿ ﻦ ــﻨﻌﻣ ﯽ راد ﻣ ﯿ ﺪــﺷﺎﺒ (P<0.05) .
رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻪﮐ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻣ ـﯿ دﻮﺸ ﺎـﺑ اﺰـﻓا ﯾ ﺶ راﺪـﻘﻣ ﻞﺴـﻋ ﻣ ـﯿ ناﺰ
ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﭘﯿ اﺪ ﻣ ﯿ ﺪﻨﮑ . ﻪﮐ اﯾ ﻦ ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻟد ﯿ ﻞ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﺪﻨﻗ ي لﻮﻠﺤﻣ رد بآ ﻞﺴﻋ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﮑـﺷ . 4 ) ( b ـﻨﺤﻨﻣ ﯽ
ﮏﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻪﮐﺮﺳ ورﺮﺑ ي ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ ـﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ ﻦ ار
نﺎﺸﻧ ﻣ ﯿ ﺪﻫﺪ . رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻪﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯿ دﻮﺸ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ راﺪﻘﻣ ﻪﮐﺮﺳ
ﻣﯿ ناﺰ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ ﺶﻫﺎـﮐ ﻣ ﯿﯿ ﺪـﺑﺎ ﻪـﮐ ا ـﯾ ﻦ ﻦـﮑﻤﻣ ﺖـﺳا ﻪـﺑ ﻟد ـﯿ ﻞ
ﺳا ﯿ ﺎﻫﺪ ي ﻟآ ﯽ دﻮﺟﻮﻣ رد ﻪﮐﺮﺳ ﺳ ﯿ ﺐ ﺪﺷﺎﺑ . ﻞﮑﺷ 4 ) ( c ـﻨﺤﻨﻣ ﯽ
ﮏﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ نﺎـﻣز راﺪـﻬﮕﻧ ي ﺮـﺑ ور ي ﺮـﺑ ﯾ ﺲﮑ ـﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻦ ار نﺎﺸﻧ ﻣ ﯿ ﺪﻫﺪ . ﻪﮐرﻮﻄﻧﺎﻤﻫ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻣ ﯿ دﻮﺸ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
نﺎﻣز راﺪﻬﮕﻧ ي ﻣ ﯿ ناﺰ ﺮـﺑ ﯾ ﺲﮑ ﻪـﺑ رﻮـﻃ ـﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺶﻫﺎـﮐ و
ﺲﭙﺳ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿﯿ ﺪﺑﺎ .
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺶ ي
اﺰﻓا و ﯾ اﺰﻓا و ﻪﮐﺮﺳ ﺶ ﯾ
ﻪـﻧاد ﺶ
رﯾ ﺳ اﺪﺘﺑا تروﺪﮐ راﺪﻘﻣ نﺎﺤ ﯿ
ﻟوﺰﻧ ﺮ ﯽ ﺲﭙـﺳو ﻪـﺘﻓﺮﮔ دﻮـﺧ ﻪﺑ
اﺰﻓا نآ راﺪﻘﻣ ﯾ
ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﻣ ﻞﺴـﻋ راﺪﻘﻣ ﺶ ـﯿ
ﺮـﺑ ناﺰ ﯾ ﺲﮑ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . Benítez نارﺎﮑﻤﻫ و )
2007 ( ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ، ﺎﺑ ﻪﮐ
اﺰﻓا
ﯾ ﺶ ﻤﺑآ رد pH ﯿ ﻣ ﺎﻫ هﻮ ﯿ ﭘ ﺶﻫﺎﮐ تروﺪﮐ ناﺰ ﯿ
ﻣ اﺪ ﯽ و ﺪﻨﮐ
رد ﺸﻫﺎﮐ ﻢﮐ pH ﯽ ﻤﻧ ترﻮﺻ ﯽ
ﮔ ﯿ ﻨﭽﻤﻫ و دﺮ ﯿ
ﻪـﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﺶ ﻣ pH ﯿ ﻧ و ﺮﻔﺴﻓ ناﺰ ﯿ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ نژوﺮﺘ ﯽ
ﯾ ا ﻪـﮐ ﺪـﺑﺎ ـﯾ ﻦ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺎﺑ ﺞ ﯾ ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎ ي دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺎﻣ ]
19 .[
ﻮﻀﺗﺮﻣ ي نارﺎﮑﻤﻫ و
) 2006 ( ﻤﺑآ رد ﻪﮐﺪﻧداد شراﺰﮔ ، ﯿ
ﻮﻧﺎﺛ تروﺪـﮐ ًﺎـﻫﺎﮔ ﺎـﻫ هﻮ ـﯾ
ﻪ
ﻣ قﺎﻔﺗا ﯽ ﺎﻫ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ ﺪﺘﻓا ي
ﻣ نآ ﯿ ﻧﺎﮔرا وﺮﮑ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ،ﺎﻫ ﻢﺴ ﯿ
،ﺎﻫ ﻦ
ﺘﮑﭘ ،ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ،نﺎﺑارآ ،ﻦﻧﺎﺗ ﯿ
ﻧﻮﭘﺎﺳ ،ﻦ ﯿ ﻦ ﯾ نﻮ ﺎﻫ ي ﺰﻠﻓ ي ﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ
ﺑ ﺶﻨﮐاو ﻪﮐ ﯿ
ا ﻦ ﯾ ﻣ ﺎﻫ ﻦ ﯽ ددﺮﮔ بﻮﺳر ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ]
20 .[
ﺑﺮ ﯾ ﮑ ﺲ ﺗ ﻤ ــ ﺎﻣ ﯽ ﺗﯿ ﻤﺎ ر ﻫ ــ ﺎ رد زور ﻢﻫدﺰﻧﺎـﺷ ﻧ ــ ﺴ ﺒ ﺖ ﺑ ــ ﻪ زور
ﺻ ـــــــ ﻔ ﺮ ﮐﺎ ﻫ ﺶ و ﭘ ﺲ زا نآ اﻓ ﺰا ﯾ ﺶ ﯾ ﺎﻓ ﺘﻪ ا ﺳ ﺖ ﺑ ﻪ ﻃ ﻮ ير ﮐ ﻪ
ﻣﯿ ـ ﺰ نا ﺑ ـ ﺮﯾ ﮑ س ﻧ ﻤ ﻮﻧ ﻪ ﻫﺎ ﭘ ﺲ زا اﺗ ﻤﺎ م ﻣ ﺪ ت ﻧ ﮕ ﻬ ﺪ يرا ﺑﯿ ﺶ ﺗـ ﺮ زا
ﻣﯿ ــــــ ﺰ نا نآ رد ز ﻣ ــــــ ﺎ ن ﺗﻮ ﻟﯿ ﺪ ﻧ ﻤ ﻮﻧ ﻪ ﻫﺎ ﻣ ﯽ ﺑﺎ ﺷ ﺪ ﮐ ﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎ ﯾ ج
ﻋﻠ ﯽ ﻗﻮ ﭼر ﯽ و ﻫ ﻤ ﮑ ﺎ نار ﻣ ﺒﻨ ـ ﯽ ﺑ ــ ﺮ اﻓ ﺰا ـﯾ ﺶ رد ﺟ ﻪ ﺑﺮ ﯾ ﮑ ﺲ بآ
اﻧـ ﺎر ﻃ ـ ﯽ ﻧ ﮕ ﻬـ ﺪ يرا ﺑ ـ ﻪ تﺪﻣ 210 زور د ر ﺎـﻫﺎﻣد ي 4 ، 20 و
37 رد ﺟ ﻪ ﺳ ﺎﻧﺘ ﯽ ﮔ ﺮ دا ﻣ ﻄ ﺎﺑ ﻘ ــــــ ﺖ دراد ] 21 .[
هرود لﻮـــــﻃ رد
راﺪﻬﮕﻧ ي ﺎﺸﻨﮐاو ﯾ ﯽ ﻠﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯿ ﺮﻤ ﯾ ﺳاﺰ ﯿ ﮐﺮﺗ نﻮ ﯿ ﻠﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪـﻧاﻮﺗ
اﺰﻓا ﻞﻣﺎﻋ ﯾ ﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺒﻬﮐ ﺪﺷﺎﺑ تروﺪﮐ ﺶ ﯿ
ﺸ ﯿ دراد ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﻦ
] 11 .[
رﺎﺑ دازﺎﺿر دﻮﻤﺤﻣ ي
ﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻬﯿ
ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ ﺷﻮﻧ نﻮ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺘﻨﺳ ﯽ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ...
Fig 4 a) The effect of honey on brix of Sekanjabin drink, b) The effect of vinegar on brix of Sekanjabin drink, c) The effect of storage time on brix of Sekanjabin drink
3 - 3 - ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ اﻮـﺘﺤﻣ و ي
لﻮـﻨﻓ
ﻞﮐ
ﻞﮑﺷ 5 ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ور ﺮﺑ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ
ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪـﻫد ﺛﺄـﺗ ﻪـﮐ ﯿ ﺮ
راﺪــﻬﮕﻧ نﺎــﻣز ي
ور ﺮــﺑ ي ﻟﺎﻌﻓ ــﯿ ــﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴــﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ــﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
ﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ ز ﯾ ـﻨﭼ ﺮ ﯿ ﻦ
ﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﯽ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯾ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴـﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ
اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .ا ﯾ ﻟد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻦ ﯿ
ﮐﺮﺗ ﻞ ﯿ ﻠﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ دﻮﺟﻮﻣ
ر ﻪﻧاد رد ﯾ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﺴﻋ و نﺎﺤ .
لﺪﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ )
R2= 0.79 (
ز ـﯾ ﺮ
ﻣ ﯽ ﺑ ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ
ﻦ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ﺗاﺪ ﯿ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻮ ﺎـﻫ ي درﻮـﻣ
ﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽ دﺮﺑ .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 3 ( Free radical scavenging activity
(%)=2.89+0.56×D−0.71×D2
Fig 5 The effect of storage time on the antioxidant activity of Sekanjabin drink
ﻞﮑﺷ 6 ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ تﻼﭘرﻮﺘﻧﺎﮐ ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ﻞﺴـﻋ راﺪﻘﻣ و
ور ﺮﺑ ار ي اﻮﺘﺤﻣ ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ ﺪﻫد . ﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﯿ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ور ﺮـﺑ ﻞﺴـﻋ راﺪﻘﻣ و ي
اﻮـﺘﺤﻣ ي ﻟﻮـﻨﻓ ﯽ ـﻨﻌﻣ ﯽ ـﻣ راد ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ
) 0.05 .(
ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ قﻮﻓ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯽ
ﻐﺗ ﻪـﮐ ددﺮﮔ ﯿ
ـﯿ تاﺮ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ ﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ و ﻞﺴﻋ ناﺰ ي
ﻣ ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ 6 ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽ
نﺎـﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﻪﮐ ددﺮﮔ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ اﺰﻓا ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﮐ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ اﻮـﺘﺤﻣ ﻞﺴﻋ ناﺰ ي
ﻟﻮـﻨﻓ ﯽ
اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ . لﺪﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ )
R2=0.99 (
زﯾ ـﻣ ﺮ ﯽ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﺑ ﻪﻄﺑار ﯿ ﻦ اﻮﺘﺤﻣ ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ و ي
ﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽ
دﺮﺑ .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) (4
Phenolic countent (µgGAE/mg) = 4.37+1.27×A−15.82×D−3.46×AD+17.20×D2
Fig 6 The effect of storage time and honey on phenolic content of Sekanjabin drink
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ـﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ـﯿ ـﺘﻧآ ﺖ ﯽ ﺴـﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ اﺪـﺘﺑا
اﺰﻓا ﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﭙﺳ و ﺶ ﯾ
ﺖﻓﺎ . اﻮـﺘﺤﻣ نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ي
ﻟﻮـﻨﻓ ﯽ
اﺰﻓا ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﮐ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ اﻮـﺘﺤﻣ ﻞﺴـﻋ ناﺰ ي
ﻟﻮـﻨﻓ ﯽ اﺰﻓا ـﯾ ﺸ ﯿ ﺖﻓﺎ .
اﻮﺘﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ ي
ﻟﻮﻨﻓ ﯽ راﺪﻬﮕﻧ تﺪﻣ لﻮﻃ رد ي
ﻣ ار ﯽ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ
ﺎﻫ ﺶﻨﮐاو عﻮﻗو ي
ﺴﮐا ﯿ ﺗاﺪ ﯿ ﮐﺮﺗ ﻮ ﯿ ـﻠﭘ تﺎـﺒ ﯽ ﻟﻮﻨﻓ ـﯿ تﺪـﻣ رد ﮏ
راﺪــﻬﮕﻧ ي ا ﻪــﮐ ﺖﺴــﻧاد ــﯾ
ﺎــﺘﻧ ﻦ ﯾ ﺎــﺑ ﻖﺑﺎــﻄﻣ ﺞ ﯾ
ﺎــﻫ ﻪــﺘﻓﺎ ي
نارﺎﮑﻤﻫ و نرﻮﺒﮐﻮﻧﺎﮑﻣﺎﻫﺎﺗﺎﭘ )
2008 ( ﻐﺗ ﻪﮐ ، ﯿﯿ ﺎﻌﻓ تاﺮ ﻟﯿ ﺘﻧآ ﺖ ﯽ
ﺴﮐا ﯿ ﻧاﺪ ﯽ ﮐﺮﺗ و ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ ﻣ عﻮﻧ ﺪﻨﭼ ﯿ
ﻪﺒﻧا ﻪﻠﻤﺟ زا هﻮ )
ـﺳر ﯿ هﺪ
سرﺎﻧ و ( ﺎﭘﺎﭘ و ﯾ راﺪﻬﮕﻧ تﺪﻣ لﻮﻃ رد زﻮﻣ و ﺎ ي
ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﯽ
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 22 .[
3 - 4 - ﻞﮐ ﺪﻨﻗ
ﻞﮑﺷ 7 ) (a ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎـﺗ رﻮﺘﮐﺎـﻓ ﮏﺗ ﯿ
ور ﺮـﺑ ﻞﺴـﻋ ﺮ ي
ﻣ ـﯿ ناﺰ
ﺷﻮﻧ ﻞﮐﺪﻨﻗ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪﻫد ﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﯿ ﺮـﺑ ﻞﺴﻋ ﺮ
ور ي ﻣ ــﯿ ﻞــﮐ ﺪــﻨﻗ ناﺰ ــﺷﻮﻧ
ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑــﺳ ﯿ ــﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ ــﻣ راد ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
ﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ ز ﯾ ﻨﭼ ﺮ ﯿ ﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦ ﯽ
ﺎـﺑ ﻪـﮐ دﻮـﺷ
اﺰﻓا ﯾ ﺷﻮﻧ ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ ﺶ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ . ﻪﮐ اﯾ
اﺰﻓا ﻦ ﯾ ﻣ ﺶ ﯿ ﻟد ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ناﺰ ﯿ
ﺎﻫﺪﻨﻗ ﻞ ي دﻮـﺟﻮﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﻞﺴﻋ رد .
ﻞﮑﺷ 7 ) (b ـﻨﺤﻨﻣ ﯽ رﻮﺘﮐﺎـﻓ ﮏـﺗ ﺛﺄـﺗ
ﯿ ﻪﮐﺮـﺳ ﺮ
ﺳ ﯿ ور ﺮﺑ ﺐ ي ﻣ ﯿ ﺷﻮﻧ ﻞﮐﺪﻨﻗ ناﺰ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪﻫد
ﺛﺄﺗ ﻪﮐ ﯿ ﺳ ﻪﮐﺮﺳ ﺮ ﯿ
ور ﺮﺑ ﺐ ي ﻣ ﯿ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ناﺰ ﺷﻮﻧ
ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ ﻦ
ﻨﻌﻣ ﯽ ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ ز ﯾ ﻨﭼ ﺮ ﯿ ﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦ ﯽ
ﺎـﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ
اﺰﻓا ﯾ ﺳ ﻪﮐﺮﺳ راﺪﻘﻣ ﺶ ﯿ
ﺷﻮﻧ ﺐ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ـﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ
ﯾ ﺪﺑﺎ . ﺎﺷ ﯾ ا ﺪ ﯾ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻦ ﻟد
ﯿ ـﺳا ﻞ ﯿ ﺎﻫﺪ ي ـﻟآ ﯽ رد دﻮـﺟﻮﻣ
ﺎﻫﺪــﻨﻗ ﺎــﺑ ﻪــﮐ ﺪــﺷﺎﺑ ﻪﮐﺮــﺳ ي
ﺒﺠﻨﮑــﺳ ﺖﺑﺮــﺷ رد دﻮــﺟﻮﻣ ﯿ
ﻦ
ا ﺶﻨﮑﻤﻫﺮﺑ ﯾ
ﻣ دﺎﺠ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﻞﮑﺷ 7 ) (c ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎـﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
ﺮ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ي
ور ﺮﺑ ي ﻣ ﯿ ـﺷﻮﻧ ﻞـﮐ ﺪﻨﻗ ناﺰ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ ار ﻦ
ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ ﺪﻫد ﺛﺄﺗ ﻪﮐ ﯿ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ور ﺮﺑ ي ﻣ ـﯿ ﻞـﮐ ﺪـﻨﻗ ناﺰ
ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ راد ﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
ـﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ
زﯾ ﻨﭼ ﺮ ﯿ ﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦ ﯽ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯾ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ـﯿ ناﺰ
ﺷﻮﻧ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .
Fig 7 a) The effect of honey on total sugar of Sekanjabin drink, b) The effect of vinegar on total sugar of Sekanjabin drink, c) The effect of storage time on total sugar of Sekanjabin drink
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ ﺷﻮﻧ ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ ﺶ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﯿ ناﺰ ﻞﮐ ﺪﻨﻗ ﺰـﻓا اﯾ ﺶ ﯾ ﺖـﻓﺎ .
ﺎﺘﻧ رد ﯾ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺞ Renuka
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2009 ( ﻧ ، ﯿ ﺰ
ﻟاﻮﺘﮐوﺮﻓ راﺪﻘﻣ ﯿ
رﺎﮐﺎﺳﻮﮕ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ لوا زور زا ﺎﻫﺪ ي
ﺮـﺧآ زور ﺎﺗ
ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽ
راد ي ﺶﻫﺎﮐ ﯾ ﻣ و دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﻓﺎ ﯿ
رد ﺖـﻓا ناﺰ
ﺤﻣ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﯿ
ﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻂ ﯽ
راد ي ﺑ ـﯿ دﻮـﺑ ﺮﺘﺸ ] 23 .[
ﺮـﻫ
ﻟد ﺪﻨﭼ ﯿﻠ ﯽ اﺮﺑ ي ا ﯾ ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ ناﻮﻨﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﻦ ﯽ
ﺪـﺳر
ﺸﺨﺑ ﻪﮐ ﯽ ا ﺪﻨﻗ زا ﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻫ ﻦ ﯿ ﻟورﺪ ﯿ هﺪﺷ ﺰ ﯾ ﺎﺳ ﺎﺑ ﺎ ﯾ ﮐﺮﺗ ﺮ ﯿ دراو تﺎﺒ
ﺷ ﺶﻨﮐاو ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻣ ﯽ دﻮﺷ .
3 - 5 - ﺬﭘ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ
ﻞﮑﺷ 8 ) (a ﻨﺤﻨﻣ ﯽ رﻮﺘﻧﺎـﮐ ﭘ ﺛﺎـﺗ تﻼ ﯿ ﻞﺴـﻋ ﺮ ﻪـﻧاد راﺪـﻘﻣ و
رﯾ ور ﺮﺑ ار نﺎﺤ ي
ﻣ ﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ ﺪـﻫد . ﺛﺎـﺗ ﻪـﮐ ﯿ ﺮ
ر ﻪﻧاد و ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ ﯾ
ور ﺮﺑ نﺎﺤ ي
ﻣ ﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ ﻨﻌﻣ ﯽ راد
ﻣ ﯽ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐﺪﺷﺎﺑ 8
) (a اﺰـﻓا ﺎـﺑ ﯾ و ﻞﺴـﻋ راﺪـﻘﻣ ﺶ
ر ﻪﻧاد راﺪﻘﻣ ﯾ
نﺎﺤ ﻣﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﭘﯿ ﻣ اﺪ ﯽ ﺪـﻨﮐ . ﻪـﮐ ر ﻪﻧاد
ﯾ ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺤ .
ﻞﮑﺷ 8 ) (b ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎـﺗ تﻼﭘرﻮﺘﻧﺎﮐ ﯿ
نﺎـﻣز ﺮ
راﺪﻬﮕﻧ ي ر ﻪﻧاد راﺪﻘﻣ و ﯾ
ور ﺮﺑ ار نﺎﺤ ي
ﻣ ـﯿ ﺬـﭘ ناﺰ ﯾ ـﻠﮐ شﺮ ﯽ
ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ ﺪﻫد . ﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﯿ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ر ﻪﻧاد و ﯾ ور ﺮـﺑ نﺎـﺤ ي
ﻣﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ ـﻨﻌﻣ ﯽ ـﻣ راد ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ ) 0.05 .(
ﻞﮑـﺷ 8 ) (b
ﻣ نﺎﺸﻧ ﯽ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯾ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ـﻠﮐ شﺮ ﯽ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .
اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺶ ي
ﻣ ﯿ ﺬﺑ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ اﺰﻓا ﺎﺑ و ﺶﻫﺎﮐ ﯾ
ﺶ
ر ﻪﻧاد راﺪﻘﻣ ﯾ
ﻣ نﺎﺤ ﯿ ﺬﺑ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖـﻓﺎ . Laorko
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2013 ( ﺳرﺮﺑ ، ﯽ ﻣ ﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ ﻤﺑآ رد ار ﯿ ﺎﻫ هﻮ
ﻃ ار ﯽ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ي
ﺳرﺮﺑ ﯽ اﺰـﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﯾ
نﺎـﻣز ﺶ
راﺪﻬﮕﻧ ي ﻣ ﯿ ﺬﭘ ناﺰ ﯾ ﻠﮐ شﺮ ﯽ ﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ ﻣ اﺪ ﯽ ا ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﯾ ﻟد ﻪﺑ ﻦ ﯿ ﻞ
ﻮﻬﻗ ا ه ي ﻏ نﺪﺷ ﯿ ﺰﻧآ ﺮ ﯾﻤ ﯽ ـﻣ ﯽ ﺪـﺷﺎﺑ . ـﻃ رد ﯽ ا هﻮـﻬﻗ ي نﺪـﺷ
ﺬﻐﺗ شزرا ﯾ
ا ﻪ ي ﻤﺑآ ﯿ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ هﻮ ﯽ
ﯾ ﺘﻧ رد و ﺪﺑﺎ ﯿ
ﺗ ﺐﺒـﺳ ﻪﺠ ـﯿ
هﺮ
ﻤﺑآ نﺪﺷ ﯿ ﻣ هﻮ ﯽ دﻮﺷ ] 24 .[
رﺎﺑ دازﺎﺿر دﻮﻤﺤﻣ ي
ﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻬﯿ
ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ ﺷﻮﻧ نﻮ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺘﻨﺳ ﯽ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ...
Fig 8 a) The effect of honey and basil seeds on the total acceptance of Sekanjabin drink, b) The effect of basil seeds and storage time on the total acceptance of Sekanjabin drink
3 - 6 - وﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ
ﻞﮑﺷ 9 ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
ﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ راﺪﻬ ي ور ﺮﺑ ي ﻣ ـﯿ ناﺰ
ﺮﺿ ﯾ ﺎﻨﺷور ﺐ ﯾ ﯽ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪﻫد ﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﯿ ﺮ
راﺪــﻬﮕﻧ نﺎـﻣز ي
ور ﺮــﺑ ي ﻣ ــﯿ ﺮــﺿ ناﺰ ﯾ ﺎﻨــﺷور ﺐ ﯾ
ﯽ ــﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
Fig 9 The effect of storage time on the L* index of Sekanjabin drink
ﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ ز ﯾ ﻨﭼ ﺮ ﯿ ـﻣ طﺎﺒﻨﺘـﺳا ﻦ ﯽ
اﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪـﮐ دﻮـﺷ ﯾ
نﺎـﻣز ﺶ
راﺪﻬﮕﻧ ي ﻣ ﯿ ناﺰ ﺮﺿ ﯾ ﺎﻨﺷور ﺐ ﯾ ﯽ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .
لﺪﻣ دﺮﺑرﺎﮐ ﺎﺑ )
R2=0.81 (
زﯾ ﻣ ﺮ ﯽ ﺑ ﻪﻄﺑار ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ
ﻦ a*
و
ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ي ﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽ
دﺮﺑ .
ﻪﻟدﺎﻌﻣ ) 5 ( a*=−4.04−0.05×A+0.03×B−0.10×C+0.14×D−0.19
×AB+0.25×A2+0.17×C2+0.70×D2
ﻞﮑﺷ 10 ) (a ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
ر ﻪﻧاد ﺮ ﯾ ور ﺮﺑ نﺎﺤ ي
ﻣ ﯿ ناﺰ
ﺮﺿ ﯾ ﺰﻣﺮﻗ ﺐ ي ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪﻫد . ـﻨﺤﻨﻣ زا ﯽ
زﯾ ﻨﭼ ﺮ ﯿ ﻣ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦ ﯽ
اﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯾ
ر ﻪـﻧاد راﺪـﻘﻣ ﺶ ﯾ
نﺎـﺤ
ﻣﯿ ناﺰ ﺮﺿ ﯾ ﺰﻣﺮﻗ ﺐ ي ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺪـﺑﺎ ﻞﮑـﺷ. 10 ) (b
ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ور ﺮﺑ ي ﻣ ـﯿ ﺮـﺿ ناﺰ ﯾ ﺐ
ﺰﻣﺮﻗ ي ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ـﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪـﻫد ﺛﺎـﺗ ﻪـﮐ ﯿ نﺎـﻣز ﺮ
راﺪﻬﮕﻧ ي ور ﺮﺑ ي ﻣ ﯿ ﺮـﺿ ناﺰ ﯾ ﺰـﻣﺮﻓ ﺐ ي ـﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑـﺳ ﯿ ﻦ
ﻨﻌﻣ ﯽ ﻣ راد ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) P<0.05 .(
ﻞﮑﺷ 11 ﻨﺤﻨﻣ ﯽ ﺛﺎﺗ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﮏﺗ ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ﻞﺴـﻋ راﺪـﻘﻣ و
ور ﺮﺑ ي ﻣ ﯿ ﺷﻮﻧ ﺎﻣوﺮﮐ ناﺰ ﯿ
ﻧﺪ ﯽ ﺒﺠﻨﮑﺳ ﯿ ﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻦ ﯽ
ﺪـﻫد ﻪـﮐ
ﺛﺄﺗ ﯿ راﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز ﺮ ي
ور ﺮﺑ ﻞﺴﻋ راﺪﻘﻣ و ي
ﻣ ﯿ ﺎﻣوﺮﮐ ناﺰ ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ
ﺒﺠﻨﮑــﺳ ﯿ ــﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ ﻣ راد ﯿ ﺪــﺷﺎﺒ ) P<0.05 .(
ﻞــﺑﺎﻗ ﻪــﮐ رﻮﻄﻧﺎــﻤﻫ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯾ
راﺪـﻬﮕﻧ نﺎـﻣز ﺶ ي
اﺪـﺘﺑا ﻞﺴـﻋ راﺪـﻘﻣ و
اﺰﻓا ﺎﻣوﺮﮐ ﺺﺧﺎﺷ راﺪﻘﻣ ﯾ
ﮐ ﺲﭙﺳ و ﺶ ﻣ ﺶﻫﺎ
ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ .
Fig 10 a) The effect of basil seeds on the a* index of Sekanjabin drink, b) The effect of storage time on the a*
index of Sekanjabin drink
