Analyzing the Function of Business Intelligence in Academic Libraries Masoumeh Adineh

(1)

Analyzing the Function of Business Intelligence in Academic Libraries

Masoumeh Adineh¹ | Alireza Hassanzadeh² ^ | Mohammad Hassanzadeh³

| Ali Asghar Pourezzat ⁴

1. Corresponding Author, Ph.D. Candidate, Department of Management and Economics, Faculty of Management and Economics Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

2., Full Professor, Department of Management and Economics, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

3. Full Professor, Department of Management and Economics, Faculty of Management and Economics, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

4. Professor, Department of Management, Faculty of Management,University of Tehran, Tehran, Iran. E-mail: [email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 13 September 2022 Received in revised form 29

September 2022 Accepted 22 November 2022 Published online 27 November

2022

Keywords:

Academic library, Business intelligence, Business analytics

Purpose: The research was conducted to investigate the impact of business intelligence on the key activities of academic libraries.

Method: This study is applied research with an exploratory nature done with the mixed method. The approach of the research is part-to-whole (induction), developed in two stages.

First, the key activities were identified with the documentary research (library) method and validated by the fuzzy Delphi qualitative method in two stages. Then, the impact of business intelligence on the identified activities was investigated with the quantitative survey method.

The data collection tool was a structured questionnaire and the statistical population was selected by purposive sampling.

Results: Forty-three key activities were identified in 11 functioning fields: 1. strategic management, 2. planning, 3. human resource management, 4. knowledge management, 5.

physical space management, 6. evaluation, 7. extra-organizational communication, 8. group building, 9. partnership and cooperation, 10. management Information and organization, 11.

reference and information services. Business intelligence in the field of "planning" has the greatest effect while its effect in the field of "physical space management" is the least. Finally, according to experts' opinions, the impact of business intelligence on the key activities of academic libraries was estimated as "high". The greatest impact was observed in the key activity of "change management" and the least in "agility in adapting to environmental changes".

Conclusion: By aligning their key activities with technological developments, especially business intelligence, academic libraries can provide innovative and creative services to keep up with the changing society by using data and analytical methods, and effectively increase efficiency in libraries. It is suggested that increasing awareness at managerial levels about the importance of business intelligence in libraries be among the high-priority programs of senior managers of academic libraries.

Cite this article: Adineh, M., Hassanzadeh, A., Hassanzadeh, M. & Pourezzat, A. A. (2022). Analyzing the function of business intelligence in academic libraries. Academic Librarianship and Information Research, 56 (2), 1-14. DOI:

http//doi.org/10.22059/jlib.2022.348656.1639

DOI: http//doi.org/10.22059/jlib.2022.348656.1639

(2)

واکاو ی دنمشوه درکراک ی

بسک راکو هناخباتکرد اه

ی هاگشناد ی

هنيدآ هموصعم

|1

نسح اضريلع

2هداز

|

نسح دمحم

3هداز يلع| تزعروپ رغصا

4

1 . یوجشناد رتکد ی ، هورگ تاعلاطا یروانف ،

دم هدکشناد ی ر ی ت داصتقا و هاگشناد ، سردم تيبرت ،

نارهت :همانایار .ناریا ، [email protected]

2 . لوئسم هدنسیون ،

داتسا ، هورگ تاعلاطا یروانف ،

دم هدکشناد ی ر ی ت داصتقا و هاگشناد ، سردم تيبرت ،

ناریا ،نارهت همانایار . : [email protected]

3 . داتسا ، هورگ شناد و تاعلاطا ملع يسانش

، دم هدکشناد ی ر ی ت داصتقا و هاگشناد ، سردم تيبرت ،

ناریا ،نارهت همانایار . : [email protected]

4 هورگ ،داتسا . ریدم

ی ت ، دم هدکشناد ی ر ی ت هاگشناد ، نارهت ، ناریا ،نارهت :همانایار . [email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون يشهوژپ هلاقم

رات ي خ رد ي تفا : 22 / 06 / 1401

رات ي خ یرگنزاب 07 : / 07 / 1401

رات ي خ ذپ ي شر 01 : / 09 / 1401

رات ي خ راشتنا : 02 / 02 / 1401

ديلک هژاو :اه

هناخباتک هاگشناد ي

،

دنمشوه ی بسک راکو

،

لحت ي ل بسک راکو فده

: شهوژپ رضاح روظنم هب سررب ي ريثأت دنمشوه ی بسک راکو لاعف رب ي ت اه ی لک ي د ی هناخباتک اه ی هاگشناد ي ماجنا

دش تسا ه .

شور : دربراک عون زا شهوژپ ی

هام اب ي ت فاشتکا ي مآ شور هب ي هتخ ور .تسا ی درک لک هب ءزج نآ و ،

ارقتسا يئ ،ادتبا .تسا

لاعف ي ت اه ی لک ي د ی دانسا هعلاطم شور اب ی

، اسانش يی رط زا و ی ق ک شور يف ي فلد ي زاف ی

، ط ي جنسرابتعا هلحرم ود ي

مک شور اب ،سپس .دندش ي

پ ي ام ی ش ريثأت دنمشوه ی بسک راکو لاعف رب ي ت اه ی اسانش يی سررب هدش ي عمج رازبا .دش روآ

ی

هداد راتخاس همانشسرپ ،اه ی

هتفا اپ .دوب یا يی افلآ اب همانشسرپ ی

رامآ هعماج .دش هبساحم خابنورک ی

هنومن اب گ ي ر ی دنمفده

ندش باختنا .د

ي هتفا اه : 43 لاعف ي ت لک ي د ی رد 11 ح ي هط درکلمع ی اسانش يی :دندش 1 دم ) ی ر ی ت دربهار ی

، 2 همانرب ) ری ز ی ، 3 دم ) ی ر ی ت

ناسنا عبانم ي

، 4 دم ) ی ر ی ت

،شناد 5 ) دم ی ر ی ت اضف ی ف ي ز ی ک ي

، 6 زرا ) ی با ي

، 7 نورب تاطابترا ) نامزاس

ي 8 هعومجم ) زاس ی 9 )

راکمه و تکراشم ی

، 10 دم ) ی ر ی ت هدناماس و تاعلاطا ي

، و 11 علاطا و عجرم تامدخ ) ناسر

ي دنمشوه . ی بسک راکو رد

ح ي هط اه ی درکلمع ی همانرب ری ز ی ب ، ي رتش ی ن ريثأت رد و دم ی ر ی ت اضف ی ف ي ز ی ک ي رتمک ی ن ريثأت ب .تسا هتشاد ار ي

رتش ی ن ريثأت

لاعف رد ي ت لک ي د ی دم ی ر ی ت غت يي ر رتمک و ی

،ن رد کباچ زاس ی راگزاس رد ی غت اب يي تار حم ي ط ي دش هدهاشم .

تن ي هج گ ي ر ی : هناخباتک اه ی هاگشناد ي وسمه اب لاعف ندرک ي ت اه ی پ اب دوخ ي تفرش اه ی هناروانف هژیو هب دنمشوه ی

بسک راکو م ، ي دنناوت هداد زا هدافتسا اب هناقلاخ و هناروآون تامدخ شور و اه

اه ی لحت يل ي روط هب و هداد هئارا رثؤم

اراک يی

هناخباتک رد ار ازفا اه

ی ش پ .دنهد ي داهنش م ي دوش هک ازفا اب ی ش هاگ ي دم حوطس رد ی

ر یت ي مها دروم رد ي

ت دنمشوه ی

بسک راکو هناخباتک رد گنهرف و اه زاس

ی همانرب ءزج اه ی ولوا اب ی ت لااب ی دم ی نار هناخباتک دشرا اه

ی هاگشناد ي گ رارق ي در .

دانتسا : هنیدآ ، هموصعم

؛ نسح هداز ، اضريلع ؛ نسح يلع ،تزعروپ و دمحم،هداز رغصا

( 1401 .) واکاو ی دنمشوه درکراک ی

بسک هناخباتکرد راکو اه

ی هاگشناد ي تاقيقحت .

علاطا و یرادباتک يهاگشناد يناسر

، 56 ( 2 ،) 14 - 1 .

DOI:http//doi.org/10.22059/jlib.2022.348656.1639

ن رشا : هاگشناد ،نارهت زکرم هناخباتک ی

دانسا زکرم و ..

(3)

همدقم رصع رد

،لاتيجید هئارا

تامدخ هناخباتک مه هب شيپ زا شيب تاعلاطا یروانف و يهاگشناد یاه هدينت

دنا ًاساسا لاتيجید لوحت و

ماجنا رد تاعلاطا ملع و تاطابترا و تاعلاطا یروانف زا هدافتسا و تيمها شیازفا هب رجنم بسک

راکو نيمهرب هک تسا هدش اه

ساسا هناخباتک اه مه و يلخاد لماوع ضرعم رد مه يهاگشناد ی جراخ

ي رارق یا م ي یدایز تارييغت بجوم هک دنريگ م

ي دنوش

(

1 دمح

،ناراکمه و

) .2021 هناخباتک یاه يهاگشناد

و ناصصختم

تاعلاطا لیام هب شریذپ تارييغت و شناد دیدج دنتسه ات اب

هدافتسا زا هداد اه و شور یاه يليلحت شقن هناخباتک ار رييغت هناخباتک .دنهد اه

هب يتاعلاطا رد

دروم فرصم

،عبانم تيفيک ،تامدخ

و ريثأت هناخباتک رب قيقحت و یريگدای زاين دنراد ات دنناوتب تیرومأم دوخ ار ماجنا دنهد . يکی زا لماوع هدمع یا هک يم دناوت روط هب

رثؤم هزيگنا یروآون و تيقلاخ رد هناخباتک اه ار شیازفا

،دهد هدافتسا زا یدنمشوه بسک

رد راکو طيحم هناخباتک تسا .

یدنمشوه بسک

راکو نامزاـس هـب کمـک تهج یرازبا و يتیریدم ۀفسلف تاعلاطا ۀيفصـت و تیریدـم یارب اه

بسک راکو اـب

طيحم رد اراک تاميمصت ذاختا فدـه بسک

راکو تسا ميک و لِشُگ(

،2

1986 ).

یدنمشوه بسک

راکو يليلحت یاهرازبا لماش ،

هداد یاهرازبا دننام یدنمتردق يم کمک ار ناریدم هک تسا یواک

هداد زا هدافتسا اب ات دنک و تامدخ یروآون هب اه

ور هی یاه

درکلمع ی هداد زا و هتخادرپ ناش ميمصت یارب اه

همانرب و یريگ .دنک هدافتسا یدربهار یزیر

رب شهوژپ نیا

هب هجوت اب تسا نآ

دروآرب هب هناروانف تلاوحت ريثأت

بسک یدنمشوه تيلاعف رب راکو

هناخباتک یديلک یاه ود هب و دزادرپب يهاگشناد یاه

شسرپ يلصا

:دهد خساپ تيلاعف o

هناخباتک یديلک یاه

؟تسا مادک يهاگشناد یاه

ليلحت/یدنمشوه o بسک

راکو تيلاعف رب هچ هدش يیاسانش یاه ريثأت

؟دراد ی

هب خساپ یارب تسخن همادا رد شسرپ

یاه تيلاعف سپس ،هتخادرپ شهوژپ اب طبترم نوتم يسررب هب ادتبا ،شهوژپ یديلک یاه

هناخباتک یدنمشوه شقن دروم رد ناگربخ رظن نایاپ رد و يیاسانش يهاگشناد یاه بسک

راکو تيلاعف رد سانش یديلک یاه

هدش يیا

يم رارق يسررب دروم .دريگ

سررب ی شهوژپ اه ی هناخباتک اب طبترم اه

ی هاگشناد ی لاعف رب زکرمت اب ی

ت اه ی لک ی د ی

لاس رد تاعلاطا یروانف تفرشيپ اب تيلاعف و فیاظو ريخا یاه

هناخباتک رد یديلک یاه هدش يتارييغت شوختسد يهاگشناد یاه

.تسا يلسو ( 2018 ناونع اب دوخ هلاقم رد )

، هناخباتک مولع شزومآ هناخباتک یارب یدیدج شقن :یا

،يهاگشناد یاه هناماس

یاه

نیلانآ يشزومآ

و زا ار يصصخت شزومآ تيلاعف هلمج

یديلک یاه هناخباتک

درمشرب يهاگشناد یاه تسا ه

. اهدناس (3

2018 رد )

هناخباتک شقن ناونع اب دوخ هلاقم هاگشناد لاتيجید لوحت رد يهاگشناد یاه

،اه لاتيجید ويشرآ و لاتيجید تظافح ،لاتيجید شزومآ

تيلاعف هلمج زا ار هناخباتک یاه

.تسا هدرمشرب يهاگشناد یاه

،اهنآ ناماگشيپ

یروانف یاه دیدج یارب ماجنا تيلاعف يیاه ريظن

شزومآ

،لاتيجید ظفح

،لاتيجید يناگیاب يلاتيجید و هريغ دنتسه

،اهدناس(

2018 ) . ( لدافلا و دمح 2017

ناونع اب دوخ هلاقم رد )

شقن هکبش یاه يعامتجا رد ءاقترا هفرح یا هناخباتک و ءاقترا تامدخ هناخباتک یاه یروانف رب زکرمت نمض يهاگشناد هکبش

یاه

،يعامتجا هکبش زا هدافتسا تيلاعف هلمج زا ار يعامتجا یاه

دروآ يهاگشناد هناخباتک یديلک یاه تسا ه

هکبش . یاه يعامتجا يم دناوت

رد جیورت و ءاقترا و يبایرازاب تامدخ هناخباتک یا دروم هدافتسا رارق داد ( دمح ، 2018

؛

4 سمه

، 2017 .)

تابساحم یربا شقن يمهم رد هعسوت عبانم و تامدخ هناخباتک افیا يم هلمج زا ،دنک

، ليهست کارتشا یراذگ ميظع هداد اه هک هب

هبون دوخ يم دناوت هنیزه يلک هناخباتک یا ار شهاک دهد نیاوس(

، 5

2014 وهاس ؛

، 6

2015 .) ( جاراوای 2016 ) هب ار یربا شنایار

ناونع

کی روتوم یروآون بوسحم يم يم هک دنک دناوت

دیدپ ۀ بانتجا یریذپان یارب هناخباتک یاه يهاگشناد

دشاب . رد لاح رضاح اب هدافتسا

زا یاهرازبا هرهب یرو ينتبم رب

،ربا رازبا عمج یروآ تاعلاطا ينتبم رب

،ربا یاهرازبا هکبش یاه ينتبم

،ربا رب یاهرازبا ينتبم رب ربا

1. Hamad

2. Kim

3. Sandhu

4. Hamas

5. Swain

6. Sahu

(4)

واکاو ی دنمشوه درکراک ی

بسک راکو هناخباتکرد اه

ی هاگشناد

3

ی

یارب هورگ یاه يعامتجا و یاهرازبا ليمیا و يطابترا ينتبم رب ربا تسا . رد يیاسانش لیلاد هدافتسا زا هنایار یاه یربا هجيتن نیا

دش لصاح هک

شهاک و هنیزه تلوهس

،هدافتسا لیلاد يلصا ترجاهم طيحم هب ربا

تسا جاراوی(

، 1

2016 ) .

هداد تیریدم یاه

يشهوژپ تيلاعف مها زا هناخباتک یاه

يم هک تسا يهاگشناد یاه دناوت

هداد زا ددجم هدافتسا اب یارب اه

نارگشهوژپ ريم( دنک کمک شهوژپ هجدوب شهاک هب

، 2

2017 .) رد يطیارش هک یرايسب زا هناخباتک یاه هجدوب دوبمک اب يهاگشناد

هعسوت ،دنتسه هجاوم

ماظن یاه تیریدم عبانم

،يکينورتکلا

خ دیر و یرادهگن تلاوصحم

یوجتسج

،هچراپکی دهعت هب تخادرپ قح

تیوضع هب

،نارشان شیازفا نزاخم و هعسوت یاوتحم هناخباتک تساهنآ یارجا هب فظوم هناخباتک ریدم هک دنتسه يفیاظو هلمج زا

زين و یراکمه و شزومآ ،نانکراک تیریدم ،درکلمع رب تراظن نيب یاه

زا ،يلاتيجید يللملا يساسا

هناخباتک تیریدم لئاسم نیرت یاه

تسا يهاگشناد

یزنکم(

3

،ناراکمه و

2016 يیوچ ؛

،4

2016 .) یروانف اه ی

،روهظون شور اه ی یارب ار یدیدج

عمج یروآ و هیزجت

و ليلحت هداد اه هئارا يم عمج .دنهد هناخباتک دوجوم ملاقا یروآ

:لماش اه

عون و زیاس و هزادنا هعومجم

رايعم اه لثم يتامدخ یاه

تناما ،تناما شدرگ نيب

دنتسه یرايعم اهنآ . ...و عجرم تامدخ ،یا هناخباتک

يم ناریدم نآ يبایزرا اب هک دنیارف دنناوت

ار دوخ یاه

هیامرس ،دننک ليلحت هداد زا سوکعم هعلاطم اب و دننک یراذگ

ميمصت هب رجنم هک دنسرب يلدم هب اه ل( دوش یزاس

ي

5 ،ناراکمه و

2019 .) يملع فادها یارب بو تاعلاطا زا هدافتسا تيلباق

هتسباو يسرتسد و راتخاس هب نآ

طا نیا هب اعلا وجتسج یاهروتوم قیرطزا ت

ديسر هداد نلاک حطس هب تسا ه

. رگا هناخباتک سرتسد و یروآدرگ رب زورید يهاگشناد یاه شهوژپ يیاهن یاهدادنورب یریذپ

اه

ينعی باتک و تلااقم هناخباتک ،دنتشاد زکرمت اه

رف یاهتنا ات ادتبا زا زورما یاه ا

علاطا زا ،شهوژپ دنی و يیامنهار ات هتفرگ هيلوا يبای

هرواشم يم یرای اهنآ هب و دنتسه اهنآ رانک رد ،ناشتلااقم راشتنا یارب هیرشن باختنا رد نارگشهوژپ دنناسر

. شقن زا يکی ريخا یاه

دباتک يشهوژپ هداد تیریدم رد نارگشهوژپ هب کمک ،يهاگشناد نارا

شهوژپ للاخ زا هک تسا يشهوژپ ميظع یاه تسد هب اه

يم نلاک هب نآ زا و دیآ

هداد يم دای نلاک یرادهگن و هريخذ .دننک

هداد دافتسا ناکما ،اه ه

ددجم زا اهنآ ار رد هدنیآ رگید طسوت و

ناکما نارگشهوژپ يم ریذپ

يم هک دنک دناوت

.دشاب ديفم رايسب يهاگشناد ۀعماج یارب ،نیاربانب

نلاک تیریدم

داد ه اه ی و يشهوژپ

تامدخ و ي هداد جارختسا و ليلحت و هیزجت هزوح زا یرايسب رد یديلک فیاظو زا دایز مجح رد اه

يملع یاه يشهوژپ

هدش لیدبت

تسا فارص(

،هداز 1394 ) . نارود دیدج یروانف هک تسا ينارود

یرايسب زا مدرم نآ ار ءايشا تنرتنیا 6

يم هک دنمان لامتحا هب

دایز

يبلاقنا رد يگدنز ام درک دهاوخ داجیا .

تنرتنیا ءايشا ناکما لاصتا هب ءايشا و لاقتنا هداد اه ار اب هلخادم ی يناسنا ای نودب نآ مهارف

يم دنک . نیا متسيس کی مدق هب تمس هناخباتک دنمشوه هک تسا ثعاب دوبهب يیاراک و تامدخ تينما هناخباتک يهاگشناد

يم (دوش اتپوگ

،ناراکمه و7

2018 .)

شیازفا اضاقت یارب يبایزرا هناخباتک هناخباتک هک تسا هدش ثعاب اه یاه

يهاگشناد

رتشيب هب هیزجت و ليلحت بو هقلاع دنم

دنوش . هداد اه هب روط راکدوخ عمج یروآ هدش و تاعلاطا رد دروم فيط هدرتسگ یا زا تلاماعت نیلانآ هئارا يم دوش ( ناگاف

، 8

2014 ) .

هناخباتک یارب بسانم یاهرازبا زا يکی يم هک يهاگشناد یاه

هتسب ،دشاب هتشاد يیازسب شقن نآ تیریدم رد دناوت یدنمشوه یاه

بسک راکو .تسا هچراپکی روظنم هب هداد یزاس

هاگیاپ زا هدنکارپ یاه ششوپ ،ددعتم یاه

هداد عماج تعرس شیازفا ،فلتخم داعبا رد اه

هداد ليلحت و يسرتسد صخاش و اه

صخاش یزاسروصم و ليلحت و شیاپ يتیریدم یاه هدافتسا یارب تيفيکاب تاعلاطا ديلوت و اه

ميمصت تسايس و ناريگ

،ناراذگ هتسب یدنمشوه یاه بسک

راکو بسانم مرن نیرت هعومجم تیریدم یارب رازفا يم اه

دشاب و دمح(

،ناراکمه 2021 ) هناخباتک رد رازبا نیا شقن يسررب هب ،همادا رد . دش هتخادرپ يهاگشناد یاه

تسا ه .

1. Yuvaraj

2. Muir

3. Mackenzie

4. Choy

5. Li

6. Internet of Things

7. Gupta

8. Fagan

(5)

علاطا و یرادباتک تاقیقحت یهاگشناد یناسر

، هرود 56 هرامش ، 2 ،

1401

4

شهوژپ حرط لکش رد شهوژپ يلک حرط 1

.تسا هدمآ

لکش 1 . زردناس کرام یداهنشيپ لدم شهوژپ زايپ يسوت لپ و1

لقن(2

:رد اسمح

، 3

2019 )

شور زا ،شهوژپ نیا ماجنا یارب تيلاعف يیاسانش تهج ،یدانسا شهوژپ

هناخباتک یديلک یاه .دش هدافتسا يهاگشناد یاه

هداد زا هدافتسا اب رگشهوژپ هک تسا يفيک يشور یدانسا شور شهوژپ عوضوم اب طبترم بلاطم جارختسا و فشک هب یدانسا یاه

يم مادقا دوخ يم هک تسا يشهوژپ .دنک

شهوژپ رورم شخب رد ناوت و نيشيپ یاه

درک هدافتسا نآ زا یرظن بوچراچ

يقداص(

نافرع و يیاسف

،شنم 1394 .)

نيتسخن و فادها نييعت ،يترابع هب .تسا عوضوم باختنا ،یدانسا شهوژپ یارجا هلحرم شسرپ

یاه نیا رد هک شهوژپ

.دش هتخادرپ نآ هب همدقم شخب رد شهوژپ

يسررب ،یدعب ماگ یا رد .تسا شهوژپ هنيشيپ و يفاشتکا یاه

اب رگشهوژپ هلحرم ن

هاگیاپ و هتفای تهج شهوژپ ريسم ،هدش انشآ عوضوم يصصخت ناگژاو و تايبدا دیاب هداد بسک یارب هک یزکارم ای يتاعلاطا یاه

يم صخشم ،درک عوجر نآ هب زگمرون هاگیاپ و )يسيلگنا تلااقم یارب( سوپوکسا هاگیاپ روظنم نیا هب شهوژپ نیا رد .دوش

یارب(

راف تلااقم هب )يس

هداد تيعماج ليلد عمج بسانم عبانم ،هدش باختنا ،يشهوژپ تلااقم اب طبترم یاه

هنومن و یروآ يم یريگ

.دوش

عمج هتبلا هلحرم عبانم یروآ

تهج و فادها ساسارب رگشهوژپ و تسين هعلاطم زا ادج یا یديلک ناگژاو فیرعت اب هعلاطم یريگ

بسانم

“academic library”, “university library” (

«و هتسد هب )»يهاگشناد یاه/هناخباتک يم عبانم یدنب

یوجتسج .دزادرپ

يم باختنا تلااقم نیرت بسانم ،ناونع سپس و هديکچرب تیدودحم لامعا اب سپس هدش ماجنا لکرد ادتبا ناگژاو ديلک دنیارف .دوش

يم همادا يیاج ات وجتسج تيلاعف هب رگشهوژپ هک دبای

یرارکت یاه

ابشا دح(

) ع عبانم همه هکنیا هب هجوت اب شهوژپ نیا رد .دسرب

هب يفاشتکا يسررب هلحرم رد هک يعبانم نيب زا زايندروم عبانم ،دنتسين رادروخرب يناسکی يیاوتحم و يملع شزرا زا شنیزگ دمآ تسد

ارهدين رظن اب قباطم هک دندش باختنا يتلااقم .دندش هناخباتک هب طوبرم هلاقم عوضوم ،4

د یاه تيلاعف و يهاگشنا نآ يلصا یاه

1. Mark Saunders

2. Paul Tosey

3. Hamsa

4. Nidhra

(6)

5

ی

هداد ليلحت درکیور و جیاتن و دشاب هدش هداد حيضوت حوضو هب قيقحت شور و هدوب نشور شهوژپ هنيمز ،هدوب بسانم جیاتن و اه

دشاب يلعف شهوژپ (

رد لقن :

،ارهدين 2013 .)

يیاور يسررب دروم و هدش يحارط همانشسرپ ،جارختسا زا دعب اب اوتحم

هدافتسا اوتحم يیاور صخاش زا

1 ( يبسن بیرض و )CVI

اوتحم يیاور

2(

CVR

) زليه( تفرگ رارق

، 3

(2006 يیایاپ يسررب تهج .

همانشسرپ اه

زا خابنورک یافلآ بیرض 4

.دش هدافتسا

تيلاعف هب طوبرم همانشسرپ لماش يهاگشناد هناخباتک یديلک یاه

58 شسرپ فيط اب 5

ًلاماک زا ترکيل يیات

ًلاماک ات مقفاوم

هک ،مفلاخم رايتخا رد يیاور يسررب تهج

5 صصختم زا رفن ا

رارق ن .تفرگ هیوگ یاه رازبا فيط رد 3 ترکيل يتمسق

تسين یرورض(

= 1

، تسا ديفم اما ؛

تسين یرورض =

2

=تسا یرورض و 3

) راهظا سپس ،هدش يحارط

CVR

يم هبساحم ریز لومرف زا هدافتسا اب .دوش

𝐂𝐕𝐑 = ( 𝐧𝐞 − (𝐍/𝟐) 𝐍/ 𝟐 )

ُب نآ هک تسا لناپ یاضعا زا یدادعت :Ne ای دع

شسرپ ار

« یرورض

» هداد صيخشت .دنا

هعماج یاضعا لک دادعت :N یارب لوبق لباق رادقم لقادح ابCVR

5 لداعم صصختم 99

/ 0 تسا یریآ(

و5

يلاکسا ،6

2014 ) .

صخاش رادقم ،داد ناشن لوا همانشسرپ يسررب جیاتن یاربCVR

4 هیوگ .دندش فذح هک تسا فيعض

هبساحم یارب CVI

رايتخا رد همانشسرپ مه 5

صصختم زا رفن ا

ن يسررب تهج هک یدارفا نامه(

CVR

هب توعد رازبا

یراکمه

لسابو ستلاو یاوتحم صخاش ساسارب ات دش هداد رارق )دندش

رظن زا ار هیوگره

يترکيل فيط ساسارب ندوب طوبرم 3

يتمسق

( ريغ طبترم

= 1 ، طبترم

، ينيبزاب هب زاين اما =

2 ، طبترم ًلاماک =

(3 هبساحم .دننک صخشم ریز لومرف ساساربCVI

:تفرگ تروص

𝐶𝑉𝐼 =𝑛𝑖 𝑛

ت :ni

هرمن هیوگ هب هک ناگربخ دادع 3

هداد دنا

ت :n

لناپ هورگ ءاضعا لک دادع تارمن نيگنايم سپس CVI

یارب هیوگ همه دیدرگ هبساحم رازبا یاه

یارب لوبق لباق رادقم  CVI

زا رت لااب و ربارب 78

/ 0

يم ناشن جیاتن .تسا صخاش رادقم ساسارب ،دهد

CVI

يم فذح ای حلاصا دیاب مهرگید هیوگ کی دنچ ناگربخ رظن قبط .دش

ًاتیاهن هک دندوب ندش بيکرت لباق رگید هیوگ

43 هب هیوگ ديیأت .ديسر يیاهن خابنورک یافلآ ساسارب رازبا نیا يیایاپ رادقم

879 / 0

يم ناشن هک دش هبساحم تسا بسانم رازبا نیا يیایاپ دهد

،ينیدلاءلاع و دازکاپ(

1395 .)

اتن ی ج جنس رظنزا لصاح ی

ارب ناگربخ ی

عت یی ن لاعف ی ت اه ی لک ی د ی هناخباتک اه

ی هاگشناد ی و ریثأت دنمشوه ی

بسک راکو اهنآ رب

ققحم( همانشسرپ هتفایراتخاس و هتخاس

تيلاعف اب طبترم )7

هناخباتک یديلک یاه هلحرم ود يط يجنسرابتعا تهج ،يهاگشناد یاه

.تفرگ رارق ناگربخ رايتخا رد یزاف يفلد کينکت

یاضعا زا لکشتم ناگربخ هعماج تئيه

شناد و تاعلاطا ملع هتشر يملع ،يسانش

یاضعا تئيه هتشر ریاس يملع هناخباتک رد لغاش ارتکد کردم اب هربخ ناسانشراک و يهاگشناد هناخباتک تیریدم هقباس اب اه

یاه

.دندوب يهاگشناد هب هک

هداد یروآدرگ روظنم اه

10 هنومن شور هب ،طیارش دجاو دارفا زا رفن باختنا يفرب هلولگ و دنمفده یريگ

دندش

؛ و رد تیاهن

، 43 رد یديلک تيلاعف 11

یدرکلمع هطيح ديیأت

دش لودج(

1 .) تارظن طخرب همانشسرپ رازبا اب ،مود هلحرم رد

یدنمشوه شقن زا هربخ ناسانشراک بسک

راکو تيلاعف رد ب یديلک یاه ه

هب هدش هئارا تارظن نيگنايم ،هدمآ تسد ناگربخ رظن ناونع

1. Content Validity Index

2. Content Validity Ratio

3. Hills

4. Cronbach's alpha

5. Ayre

6. Scally

7. Structured questionnaire

(7)

علاطا و یرادباتک تاقیقحت یهاگشناد یناسر

، هرود 56 هرامش ، 2 ،

1401

6

.دش تبث ناسانشراک ،یرامآ هعماج نیا ناگربخ دنیارف اب انشآ

یدنمشوه ميهافم و يهاگشناد هناخباتک یاه بسک

راکو دندوب هک 15

هنومن شور اب رفن .دندش باختنا دنمفده یريگ

دحاو رد راک هقباس هک دندش باختنا يناسک هاگشناد یزکرم هناخباتک فلتخم یاه

زا رتشيب ،هتشاد ار نارهت 10

یدنمشوه ميهافم اب و دنراد راک هقباس لاس بسک

راکو .دنتسه انشآ

.تسا ناگربخ لناپ هزادنا يفلد کينکت یارجا رد مهم هتکن

يلاواک 1

( ناراکمه و 1984

نيب ناگربخ لومعم هزادنا دندقتعم ) 8

ات 12 رفن تسا

،ناراکمه و يلاواک(

1984 ) ددع ،هرايعم هناتسآ تدش و 7

/ 0 تسا هدش ظاحل

،هشاولا(

1975 .) لودج رد جیاتن 1

دمآ ه تسا .

اتن ی ج جنس رظنزا لصاح ی

ارب ناگربخ ی

عت یی ن لاعف ی ت اه ی لک ی د ی هناخباتک اه

ی هاگشناد ی و ریثأت دنمشوه ی

بسک راکو اهنآ رب

ققحم( همانشسرپ راتخاس و هتخاس

ی هتفا لاعف اب طبترم ) ي

ت اه ی لک ي د ی هناخباتک اه ی هاگشناد ي

، جنسرابتعا تهج ي

ط ي هلحرم ود

نکت ي ک فلد ي زاف ی تخا رد ي را اتن( تفرگ رارق ناگربخ ی

ج پ رد ي تسو اضعا زا لکشتم ناگربخ هعماج .)تسا هدمآ فلا لودج ی

تئيه

ملع ي شناد و تاعلاطا ملع هتشر نش

سا ي اضعا ، ی تئيه ملع ي اس ی ر هتشر دم هقباس اب اه ی

ر ی ت هاگشناد هناخباتک ي

ناسانشراک و

هناخباتک رد لغاش ارتکد کردم اب هربخ اه

ی هاگشناد ي دندوب روآدرگ روظنم هب هک ی

هداد اه 10 ارش دجاو دارفا زا رفن ی

،ط شور هب

هنومن گ ي ر ی فرب هلولگ و دنمفده ي

دندش باختنا د .

ر اهن ی ت

، 43 ف لاع ي ت لک ي د ی رد 11 ح ي هط درکلمع ی ديیأت دش لودج(

1 .)

اب ،مود هلحرم رد

دنمشوه شقن زا هربخ ناسانشراک تارظن طخرب همانشسرپ رازبا ی

بسک راکو لاعف رد ي ت اه ی لک ي د ی ب ه تسد

م ،هدمآ ي گنا ي ن ا ناگربخ .دش تبث ناگربخ رظن ناونع هب هدش هئارا تارظن ی

ن هعماج رامآ ی

، اب انشآ ناسانشراک ارف

ی دن اه ی هناخباتک

هاگشناد ي هافم و ي م دنمشوه ی بسک راکو هکدندوب 15 هنومن شور اب رفن گ

ي ر ی دندش باختنا دنمفده .

ناسک ي هک دندش باختنا

دحاو رد راک هقباس اه

ی زکرم هناخباتک فلتخم ی

ب ،هتشاد ار نارهت هاگشناد ي

رتش زا 10 هافم اب و دنراد راک هقباس لاس ي

م دنمشوه ی

بسک راکو نتسه انشآ .د هتکن نکت یارجا رد مهم ي

ک فلد ي لاواک .تسا ناگربخ لناپ هزادنا ي

( ناراکمه و 1984

لومعم هزادنا دندقتعم )

ب ناگربخ ي ن 8 ات 12 رفن تسا لاواک(

ي

،ناراکمه و 1984

عم هناتسآ تدش و ) ي

هرا ددع ، 7 / 0 تسا هدش ظاحل

،هشاولا(

1975 اتن .) ی ج

لودج رد 1

.تسا هدمآ

لودج 1 . تيلاعف هناخباتک یديلک یاه نازيم و يهاگشناد یاه

ريثأت یدنمشوه بسک

راکو اهنآ رب

عبنم ريثأت نازيم

یدنمشوه بسک

راکو يهاگشناد یاههناخباتک یديلک یاهتيلاعف اهتيلاعف ^هطيح

درکلمع (

رپوس ی

2و ،ناراکمه و 2019

؛

نمژسوب ، 3

2018 )

3.56 )طسوتم (

ریدم

... و شتآ ،هلزلز ،ثداوح تی 1تيلاعف

تیریدماضف يکیزيف ی

هداز نسحم(

یرایدنفسا و4 5مدقم ، 2009

) تاعلاطا یروانف تاناکما هب يهاگشناد یاههناخباتک زيهجت 2تيلاعف

،ناراکمه و ميک .ِد(

2020

) يقوقحلئاسم هب طوبرم سانشراک مادختسا و رتفد داجیا 3تيلاعف

،ناراکمه و ميک .ِد(

2020

) قبط عبانم یریذپسرتسد رد نایانيبان و يمسج نيلولعم زا تیامح

نيناوق 4تيلاعف م(

ي ن ل و ي ، 2020

) اضف باختنا رد ناربراک راتفر يیاسانش ،هعلاطم یاضف تیریدم 5تيلاعف

زدنانرف(

- لوم ي ان ،ناراکمه و

2020 )

رد پاچ قح هنيمز رد نا رادباتک تيبرت و پاچ قح رتفد یزادنا هار يتاعلاطا عبانم راشتنا یاتسار

6تيلاعف

6ميک(

،گنای و 2022

) يهورگ یريگدای درکلمع زا تیامح یارب بسانم یاهاضف ندرک مهارف 7تيلاعف ج(

ي ک.آ.

ي م ، 2016

) تیاضر يسررب روظنم هب نایوجشناد يکیزيف یاهیدنمزاين دروآرب

نایوجشناد 8 تيلاعف

1. Cavalli

2. Superio

3. Buschman

4. Mohsenzadeh

5. Isfandyari-Moghaddam

6. Kim & Yang

(8)

7

ی

عبنم ريثأت نازيم

یدنمشوه بسک

راکو يهاگشناد یاههناخباتک یديلک یاهتيلاعف اهتيلاعف ^هطيح

درکلمع (

رح ی ر ی خيش و ،هداز 1392 )

4.33 )دایز(

کباچ راتخاس ،يطيحم تارييغت اب یراگزاس رد یزاس ،ينامزاس

یراک یاهدنیارف 1تيلاعف

همانربیزیر

،ناراکمه و ميک .ِد( همانرب 2020

) عبانم یراذگکارتشا رد هناخباتک ره مهس و هنیزه نيمخت 2تيلاعف

رپوس ی و ،ناراکمه و

2019 ،نامتخاس تملاس و تينما ظفح یارب اهتسايس لامعا و نیودت

عبانم ،نانکراک 3تيلاعف (

رح ی ر ی خيش و ،هداز 1392

) يبایرازاب رد تاعلاطا یروانف یاهرازبا زا رتهب یريگهرهب 4تيلاعف

( يتود ، 1

2020 )

4.2 )دایز يليخ(

هرهب ليلحت و هیزجت

هدنیآ هب هاگن اب متسيس يتايلمع یرو 1تيلاعف

يبایزرا

خابشا(

، 2020

) ) نانکراک-عبانم ( هناخباتک درکلمع ليلحت و يبایزرا 2تيلاعف

رح(

ی ر ی ش و ي خ ،هداز 1392

) هعومجم ،يتاعلاطا یاهزاين رد یرگنزاب و رمتسم شجنس و يبایزرا يلاتيجید و تيفيک يسرتسد و اهدرادناتسا

3تيلاعف

گناف(

،ناراکمه و2

2020 )

3.71 )دایز(

مک اب نایوجشناد تيقفوم و یدنمتیاضر شیازفا يتیاضران ندرک

.و اه

.. 1تيلاعف يناسنا عبانم تیریدم

تراهم بسک فده اب نارادباتک شزومآ اه

ی مز رد ي هن روانف ی

تاعلاطا 2تيلاعف

اتلک(

ی ، 2019

) هزيگنا داجیا و شزومآ اب فلتخم تاعوضوم رد نارادباتک تراهم دوبهب 3تيلاعف

( ج ي ک.آ.

ي م ، 2016

) تاعلاطا یروانفهنيمز ردمزلا یاهتراهم یاراد نارادباتک مادختسا 4تيلاعف

یاتلک(

،3

2019 )

4.22 )دایز(

يلصا فده اب : نآ زا ينابتشپ و فده نييعت

يهاگشناد هناخباتک 1تيلاعف

تیریدم یدربهار

نوسنيکتآ(

،4

2020

) یروانف لوحت ساسارب-رييغت تیریدم 2تيلاعف

تیاو(

گنيک و5

،6

2020

) يعامتجا یاههکبش تامدخ قیرط زا يعامتجا تابث و هیامرس بسک 3 تيلاعف

( رح ی ر ی ،هداز خيش و 1392

) 3.83

)دایز(

نانکراک رگید و تاعلاطا یروانف ناصصختم نايم يگنهامه یرارقرب 1تيلاعف

تکراشم و یراکمه

وون(

ِی

7 ن کوسماوت و ،8

2020

) نارادباتک یراکمه تیوقت 2تيلاعف

وون(

ِی ن کوسماوت و ، 2020

) ناشبراجت یراذگکارتشا هب و د وخ ناراکمه اب نارادباتک یراکمه 3تيلاعف

ج(

ي ک.آ.

ي ،م 2016

) 3.71

)طسوتم(

یرارقرب تاطابترا يشهوژپ يملعو هب ناونع يکی زا تامدخ

هناخباتک یاه يهاگشناد (

)ملعایار 1تيلاعف ينامزاس نورب تاطابترا ج(

ي ک.آ.

ي ،م 2016

) تامدخ و عبانم لدابت یاههنيمز رد يناهج یاهمويسرسنک اب یراکمه 2تيلاعف

د(

ی

9گن و ،ناراکمه 2020 )

3.85 )دایز(

هناخباتک رد يتاعلاطا عبانم کارتشا و عیزوت متسيس رادیاپ هعسوت یاه

هکبش زا هدافتسا اب يهاگشناد يعامتجا یاه

1تيلاعف

تیریدمتاعلاطا و يهدناماس

واچ(

ی

10اگن ز و ی ن ، 2020

) يشهوژپیاههدادتیریدم 2تيلاعف

نسحم(

دنفسا و هداز ی را ی ،مدقم

2009

) نارادباتک نيب رد نآ شریذپ و اقترا و ينامزاس شناد یروانف زا هدافتسا 3تيلاعف

اتلک(

ی ، 2019

) نآ تیریدم و شهوژپ رد يهاگشناد هناخباتک شقن شریذپ 4تيلاعف

( نوسلن

،ناراکمهو11

2020

؛

پي کوک کِو و ي نو ، 2020

) 3.71 يکينورتکلا و يپاچيملع عبانم یزاسهعومجم و یرادهگن ، دیرخ 1تيلاعفعبانم یروآدرگ یزاس ای هعومجم

1. Doty

2. Fong

3. Koltay

4. Atkinson

5. White

6. King

7 Nguyen

8 Tuamsuk

9. Ding

10. Chawinga

11. Nelson