Conceptualizing the Model of Consumer Behavior during Crisis and Formulating a Marketing Strategy (Case Study: Covid-19 Crisis)

(1)

Conceptualizing the Model of Consumer Behavior during Crisis and Formulating a Marketing Strategy (Case Study: Covid-19 Crisis)

Afshin Heshmati

MS.c., Department of Business Management, Faculty of Economics and Entrepreneurship, Razi University, Kermanshah, Iran. E-mail: afshin.heshmati1370@gmail.com

Yousef Mohamadifar*

*Corresponding Author, Assistant Prof., Department of Management and Entrepreneurship, Faculty of Economics and Entrepreneurship, Razi University, Kermanshah, Iran. E-mail: mohamadifar@razi.ac.ir

Mehdi Hosseinpour

Assistant Prof., Department of Management and Entrepreneurship, Faculty of Economics and Entrepreneurship, Razi University, Kermanshah, Iran. E-mail: m.hosseinpour@razi.ac.ir

Jahangir Karami

Associate Prof., Department of Psychology, Faculty of Social and Educational Sciences, Razi University, Kermanshah, Iran. E-mail: j.karami@razi.ac.ir

Abstract

Objective

This research was conducted with the purpose of conceptualizing the model of consumer behavior in crisis conditions and formulating a suitable marketing strategy with a multidimensional perspective.

Methodology

This research is developmental-applicative in terms of purpose, and in terms of method, it is mixed (qualitative-quantitative), and in terms of data collection, it is descriptive-survey. The studied population in the qualitative part of the research was selected from experts who had a theoretical understanding of the subject, and in the quantitative part, a statistical sample was selected from experts who lived in Kermanshah province. Sampling in the qualitative part was done based on theoretical sampling and with judgment method and snowball technique. In the quantitative part, the available sample was selected. The selection criterion of the sample size in the qualitative part was theoretical saturation and in the quantitative part the Morgan and Karaji formula. The number of samples was 20 in the qualitative section and 387 in the quantitative section. The data collection tool in the qualitative part of this research was an in-

(2)

depth and semi-structured interview, and in the quantitative part, a researcher-made questionnaire.

Findings

The results of the inductive content analysis of the data obtained from the qualitative section were performed through three procedures of coding, conceptualization and categorization, as a result of which 388 codes, 44 concepts, 8 subcategories and 4 categories were identified;

Then, by using binomial test and Friedman, the variables were ranked.

Conclusion

Identifying a five-part spectrum of consumer behavior in buying and consuming goods and services during a crisis is one of the results of this research. On the other hand, the findings of this research showed that according to consumers' behavior in crisis conditions, goods can be divided into essential, delayed and eliminated and behaviors can be peredict in five states: intensifying, weakening, delaying, replacing and completely suspending purchases.

Keywords: Crisis, Consumer behavior, Covid-19, Model, Conceptualization.

Citation: Heshmati, Afshin; Mohamadifar, Yousef; Hosseinpour, Mehdi & Karami, Jahangir (2022).

Conceptualizing the Model of Consumer Behavior during Crisis and Formulating a Marketing Strategy (Case Study: Covid-19 Crisis). Journal of Business Management, 14(2), 228-253.

https://doi.org/10.22059/JIBM.2022.326610.4164 (in Persian)

Journal of Business Management, 2022, Vol. 14, No.2, pp. 228-253 Received: July 16, 2021

Published by University of Tehran, Faculty of Management Received in revised form: January 29, 2022 https://doi.org/10.22059/JIBM.2022.326610.4164 Accepted: April 04, 2022

Article Type: Research Paper Published online: August 06, 2022

(3)

مﻮﻬﻔﻣ زادﺮﭘ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر لﺪﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ

ﺖﻴﻌﺿو ﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺋارا و ناﺮﺤﺑ

ي ﺐﺳﺎﻨﻣ

رازﺎﺑ ﻳ ﺑﺎ ﻲ ) درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي

: وﻮﻛ ناﺮﺤﺑ ﻳ

ﺪ - 19 (

ﻲﺘﻤﺸﺣ ﻦﻴﺸﻓا

ﺪـــﺷرا ﻲـــﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠـــﺸﻧاد

، ،يزار هﺎﮕـــﺸﻧاد ،ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎـــﻛ و دﺎـــﺼﺘﻗا هﺪﻜـــﺸﻧاد ،ﻲﻧﺎـــﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪـــﻣ ناﺮـــﻳا ،هﺎـــﺸﻧﺎﻣﺮﻛ

. ﻪـــﻣﺎﻧﺎﻳار :

afshin.heshmati1370@gmail.com

يﺪﻤﺤﻣ ﻒﺳﻮﻳ

*ﺮﻓ

* ،لﻮﺌــﺴﻣ هﺪﻨــﺴﻳﻮﻧ

،يزار هﺎﮕــﺸﻧاد ،ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎــﻛ و دﺎــﺼﺘﻗا هﺪﻜــﺸﻧاد ،ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎــﻛ و ﺖﻳﺮﻳﺪــﻣ هوﺮــﮔ ،رﺎﻳدﺎﺘــﺳا ناﺮــﻳا ،هﺎــﺸﻧﺎﻣﺮﻛ

. ﻪــﻣﺎﻧﺎﻳار :

mohamadifar@razi.ac.ir

ﻦﻴﺴﺣ يﺪﻬﻣ رﻮﭘ

رﺎﻳدﺎﺘﺳا

،

،يزار هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و دﺎﺼﺘﻗا هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻨﻳﺮﻓآرﺎﻛ و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ ناﺮﻳا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﻛ

. ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار

m.hosseinpour@razi.ac.ir :

ﻲﻣﺮﻛ ﺮﻴﮕﻧﺎﻬﺟ

رﺎﻴﺸﻧاد

، ناور هوﺮﮔ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﺳﺎﻨﺷ

،يزار هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺘﻴﺑﺮﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا مﻮﻠﻋ ناﺮﻳا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﻛ

. ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار

j.karami@razi.ac.ir :

هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ : ﺎﺑ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ مﻮﻬﻔﻣ فﺪﻫ

زادﺮﭘ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر لﺪﻣ اﺮﺷ رد هﺪﻨﻨﻛ

ﻳ ﻂ ﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺋارا و ناﺮﺤﺑ ي

رازﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻳ

ﺑﺎ ﻲ ﻫﺎـﮕﻧ ﺎـﺑ ﻲ ﺪـﻌﺑﺪﻨﭼ ي

مﺎﺠﻧا ﺖﺳا هﺪﺷ .

شور : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺿﺎﺣ زا ظﺎﺤﻟ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،فﺪﻫ ا

ي ـ دﺮﺑرﺎﻛ ي زا و ظﺎﺤﻟ شور ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي ﻛﺮﺗ ﻴﺒ ﻲ ) ﻲﻔﻴﻛ ـ

ﻤﻛ ﻲ ( و زا ﺮﻈﻧ شور روآدﺮـﮔ ي هداد ،ﺎـﻫ

ﺻﻮﺗ ﻴ ﻔ ﻲ ـ ﭘﻴ ﺎﻤ ﻳ ﺸ ﻲ ﺖﺳا . ﻪﻌﻣﺎﺟ يرﺎﻣآ ﻛ ﺶﺨﺑ رد ﻴ ﻔ ﻲ

، زا ﻠﻛ داﺮﻓا ﻴ ﺪ ي

ـﻤﻛ ﺶـﺨﺑ رد و ﻲ

زا ﺢﻄـﺳ رد ﺐـﺨﺘﻨﻣ نﺎـﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ هﺎـﺸﻧﺎﻣﺮﻛ نﺎﺘـﺳا

بﺎﺨﺘﻧا ﺷ ﺪ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﻛ ﺶﺨﺑ رد ﻴ ﻔ ﻲ

، ﻪﺑ شور ﻚﻴﻨﻜﺗ ﺮﻈﻧ ي هﺮﻬﺑ ﺎﺑ و ﺪﻨﻣ ي ﻨﻜﺗ زا ﻴ ﻚ ﺎﻫ ي ﺗوﺎﻀﻗ ﻲ ﻪﻟﻮﻠﮔ و ﻓﺮﺑ ﻲ

ﻤﻛ ﺶﺨﺑ رد و ﻲ

، ﻪﻧﻮﻤﻧ رد

سﺮﺘﺳد ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .

ﻌﻣ ﻴ رﺎ ﻛ ﺶﺨﺑ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ بﺎﺨﺘﻧا ﻴ

ﻔ ﻲ ﺮﻈﻧ عﺎﺒﺷا ي

ﺟﺮﻛ و نﺎﮔرﻮﻣ لوﺪﺟ ﻲ

ﺖﺳا ﻪـﺑ ﻪﻛ ﺗﺮﺗ ـﻴ ﺐ ا ـﻳ ﻦ

ﻛ ﺶﺨﺑ رد داﺪﻌﺗ ﻴ

ﻔ ﻲ 20

387 ﻌﺗ ﺮﻔﻧ ﻴﻴ ﻦ ﺷ ﺪ . روآدﺮﮔ راﺰﺑا ي هداد ﻛ ﺶﺨﺑ رد ﺎﻫ ﻴ

ﻔ ﻲ

، ﻤﻋ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ ـﻴ

ﻖ ﻧ و ﻴ ﻪـﻤ رﺎﺘﺧﺎـﺳ ﻪﺘﻓﺎﻳ رد و

ﻤﻛ ﺶﺨﺑ ﻲ ﺶﺳﺮﭘ ﻖﻘﺤﻣ ﻪﻣﺎﻧ ﻪﺘﺧﺎﺳ دﻮﺑ .

ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : هداد ﻲﻳاﺮﻘﺘﺳا ياﻮﺘﺤﻣ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ يﺎﻫ

ﺖﺳد هﺪﻣآ ﻲﻔﻴﻛ ﺶﺨﺑ زا

، ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻪﻳور ﻪﺳ ﻲﻃ

مﻮـﻬﻔﻣ ،يﺪـﻨﺑ ﻪـﺑ ﺞﺘـﻨﻣ يﺪـﻨﺑﺪﻛ و يزﺎـﺳ

ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ 388 ،ﺪﻛ 44 ،مﻮﻬﻔﻣ 8 و ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺮﻳز 4

ﺪﺷ ﻲﻠﻛ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ ؛

هﺮﻬﺑ ﮔ ﻴ ﺮ نﻮﻣزآ زا ي ﻪﻠﻤﺟود

ا ﻦﻣﺪﻳﺮﻓ و ي

، ﺶﺠﻨﺳ ﻪﺑ ﺛﺄﺗ

ﻴ راﺬـﮔﺮ ﺮـﻫ ي

و ﻞﻣﺎﻋ ﻪﺒﺗر ﺪﻨﺑ ماﺪﻗا ﺎﻫﺮﻴﻐﺘﻣ ي ﺪﺷ

.

ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﺎﺘﻧ ﻳ ﺞ اﻳ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ

، ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ

يا ﺞﻨﭘ ﺸﺨﺑ ﻲ زا رﺎﺘﻓر فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ فﺮـﺼﻣ و ﺪـﻳﺮﺧ رد نﺎـﻣز رد تﺎﻣﺪـﺧ و ﺎـﻫﻻﺎﻛ

ناﺮﺤﺑ عﻮﻗو ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا

. ﻦﻳا هوﺮﮔ ﺪﻨﺑ ي رد ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ يا تﺎﻣﺪﺧ و ﺎﻫﻻﺎﻛ زا روﺮﺿ

ي ﻞﺑﺎﻗ ﺎﺗ ﻪﺘﺳد فﺬﺣ ﺪﻨﺑ ي ﺪـﺷ

ﺎـﻫرﺎﺘﻓر ﻪـﻛ ﻲﺗوﺎـﻔﺘﻣ ي

ﺞﻨـﭘ رد

ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺪﺸﺗ ﻳ

،ﺪ ﻌﻀﺗ ﻴ

،ﻒ ﻮﻌﺗ ﻳ

،ﻖ ﻮﻌﺗ ﻳ ﺾ ﻠﻌﺗ و ﻴ ﻖ ﺮﺧ ﻞﻣﺎﻛ ﻳ ﺎﻫﺪ ﻲﭘ رد ار ﺖﺷاد .

هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ : ناﺮﺤﺑ ر ، فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓ ،هﺪﻨﻨﻛ وﻮﻛ ﻳ ﺪ 19

، لﺪﻣ

، مﻮﻬﻔﻣ زادﺮﭘ ي .

دﺎﻨﺘﺳا : يﺪﻤﺤﻣ ؛ﻦﻴﺸﻓا ،ﻲﺘﻤﺸﺣ ﻒﺳﻮﻳ ،ﺮﻓ

ﻦﻴﺴﺣ؛

ﺮﻴﮕﻧﺎﻬﺟ ،ﻲﻣﺮﻛ و يﺪﻬﻣ ،رﻮﭘ )

1401 .(

مﻮﻬﻔﻣ زادﺮﭘ ي فﺮـﺼﻣ رﺎﺘﻓر لﺪﻣ رد هﺪـﻨﻨﻛ

ﺖﻴﻌـﺿو

ﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺋارا و ناﺮﺤﺑ ي

رازﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻳ

ﺑﺎ ﻲ ) درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي

: وﻮﻛ ناﺮﺤﺑ ﻳ ﺪ - 19 ( ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ . ،

14 ) 2 ( ، 228 - 253 .

،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ 1401

هرود ، 14 هرﺎﻤﺷ ، 2 ﺺﺻ ، . 228 - 253 ﺦﻳرﺎﺗ

رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 25 / 04 / 1400

ﺮﺷﺎﻧ : ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ةﺪﻜﺸﻧاد

ﺶﻳاﺮﻳو ﺦﻳرﺎﺗ : 09 / 11 / 1400

ﻪﻟﺎﻘﻣ عﻮﻧ : ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻲﻤﻠﻋ ﺦﻳرﺎﺗ

ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 15 / 01 / 1401

نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ© رﺎﺸﺘﻧا ﺦﻳرﺎﺗ

: 15 / 05 / 1401

doi: https://doi.org/10.22059/JIBM.2022.326610.4164

(4)

229 ،ﻲﻧﺎﮔرزﺎﺑ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

1401 هرود ، 14 ، هرﺎﻤﺷ 2

ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﺳ ﻴ ﺮ رﺎﺗ لﻮﺤﺗ ﻳ ﺦ ﺮﺸﺑ نﺪﻤﺗ ي

، ناﺮﺤﺑ ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺎﻫ

ي اﻳ هﺪﺷدﺎﺠ ﺷﺎﻧ ﻲ ﮓﻨﺟ زا ﺎﺠﻓ ،ﺎﻫ ﻳ ﻊ ﻪﻤﻫ و ﮔ ﻴ ﺮ ي ﺎﻫ رد و هدﺮﻛ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ار

ﻖﻘﺤﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ تﻻﻮﺤﺗ

ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا . رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﻧﺎﻬﺟ ﻲ ﭘا ناراﺰﻫ ﻴ ﻣﺪ ﻲ ) ﺒﻗ زا ﻴ ﻞ

چا ،ﻻﻮـﺑا ،سرﺎـﺳ ،ﻪـﻠﺑآ ،نﻮﻋﺎـﻃ آ

ي و ي ﺧا و ـﻴ

ًاﺮ

وﻮﻛ سرﺎﺳ ﻳ

ﺪ ـ 2 ( ﺮﻫ زوﺮﺑ و رﻮﻬﻇ ﻪﻛ هدﺮﻛ ﺖﺒﺛ دﻮﺧ رد ار ﻳ

ﻚ ﺎﻬﻧآ زا

، ﻢﻬﺳ يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ ﻞﻜـﺷ رد

ـﻫد ﻲ ـﻳ ﺎ ﻐﺗ ـﻴﻴ ﺮ رﺎـﺘﻓر

ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻊﻣاﻮﺟ )

سورﺎﺟ ،1

2020 ﺴﻨﺘﺳا ؛ ﻴ ﻮ ارﻮﻠﻓ و ﻮﻧوﻮﺗاﺮﺑ ،اﺮﻴﭘﺎﺳ ،ودار ، ،2

2020 .(

شوﺎﻛ ﺳرﺮﺑ و ﺎﻫ ﻲ

ﺎﻫ ي ﺧا ﻴ ﺮ نﺎﺧرﻮﻣ

نﺎﺘﺳﺎﺑ و ا نﺎﺳﺎﻨﺷ ﻳ ﻦ ﻪﺑ ار عﻮﺿﻮﻣ ﺑﻮﺧ

ﻲ

ﻪـﻤﻫ عﻮـﻗو ﻪﻛ ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ ﮔ

ـﻴ ﺮ ي ﺎـﻫ

رﺎـﺗ لﻮـﻃ رد ﻳ

،ﺦ هراﻮـﻤﻫ ﻳ ـﻜ ﻲ زا

رﺰﺑ گ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺖﻓآ ﺎﻫ ي ﺮﺸﺑ نﺪﻤﺗ ي

ﺷآ ﻪﻨﺷﺎﭘ و ﻴ

ﻞ ﺎﻘﺑ ي ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي نﺪﻤﺗ زا ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫ )

3ﺰﻧﻮﺟ ، 2020 .(

ﺖﺳوﺎﻓ )4

2020 ( ﭘ ندﺮﻤﺷﺮﺑ ﻦﻤﺿ ﻴ

ﺎﻫﺪﻣﺎ ي دﺎﺼﺘﻗا ي

، ﺳ ﻴ ـﺳﺎ ﻲ

، ﻋﺎـﻤﺘﺟا ﻲ ـﮕﻨﻫﺮﻓ و ﻲ ـﺷﺎﻧ ﻲ ﻪـﻤﻫ زا ﮔ ـﻴ ﺮ ي ﺎـﻫ رد

ﻨﭼ رد ﻪﺘﻔﻬﻧ زار ،تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻴ

ﻦ ﺛداﻮﺣ ﻲ ﺪﺷ ﺶﻫﺎﻛ ار ﻳ

ﺪ ﻌﻤﺟ ﻴ ﺖ ﺪﻬﺗ و ﻳ ﺪ ﻨﻣا ﻴ ﺖ اﺬﻏ ﻲﻳ ﻲﻣ و ﺪﻧاد نﺎﺸﻧﺮﻃﺎﺧ ﻪﻣادا رد ﻣ

ﻲ ﺪـﻨﻛ

ﻪﻛ ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺎﻫ ي رﺎﺗ ﻳ ﺨ ﻲ ﻨﭼ عﻮﻗو ﻴ ﻦ ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ

، ﺐﻠﻏا ﺎﻫداﺪﺧر و هدﺮﺘﺴﮔ تﺎﻛﺮﺤﺗ ﺎﺑ ي

ﺖﺳا هدﻮﺑ هاﺮﻤﻫ گرﺰﺑ )

ـﺴﻨﺘﺳا ﻴ ﻮ

،نارﺎﻜﻤﻫ و 2020

(

؛ ﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ ﺟ تﺮﺑار ﻪﻛ ﻲ

رﺎﺑ و،

ﻧ دراورﺎﻫ هﺎﮕﺸﻧاد دﺎﺘﺳا ﻴ

ﺰ ﺧا ﻪﻟﺎﻘﻣ رد ﻴ

ﺮ ﻪـﺑ دﻮﺧ ﺘـﺳرد ﻪـﺑ ﻲ هرﺎـﺷا نآ

هدﺮﻛ ﺘﻧ و ﻴ ﻪﺠ ﻨﭼ ﻴ ﻦ ناﺮﺤﺑ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻣز ار ﻴ ﻪﻨ زﺎﺳ ياﺮﺑ ي ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا ﻲ

ﻣ ناﻮﻨﻋ ﻲ ﺪﻨﻛ ) ورﺎـﺑ

ﮓـﻧو و اوﺎـﺳروا ، ،5

2020 .(

ﺴﺑ ﻴ رﺎ ي ﻮﻧ زا ﻳ نﺎﮔﺪﻨﺴ ﺐﺣﺎﺻ و ا ﺮﺑ ناﺮﻈﻧ ﻳ

ﻦ ناﺮﺤﺑ ﻪﻛ ﺪﻧروﺎﺑ ﺎﻫ

، ﺎﻗو ﻳ ﻊ ﻪﺧﺮﭼ و كﺎﻨﺑﻮﺷآ ﺎﻫ

ﻲﻳ راﺮﻜﺗزﺎﺑ و ﭘﻴ ﻪﺘﺳﻮ لﺎـﺣ رد

ﺣ ثدﺎ ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺪﺷ ا ﻪﻛ

ﻳ ﻦ زا رﺎﺑ لﺎﺳ ﺮﺧاوا 2019

اوا و ﻳ ﻞ 2020 ﻣ ﻴ دﻼ ي زﺎﻏآ ﺪﺷ و زا ﺎـﺑ ار نﺎـﻬﺟ دﺎـﺼﺘﻗا اﺪـﺘﺑا نﺎـﻤﻫ

ﻛﻮﺷ ﻲ نوﺮﺑ ﻪﺑور از ور ﺖﺧﺎﺳ ﻣﺎﻤﺗ و ﻲ ﺎﻫدﺎﺼﺘﻗا و ﺎﻫرﻮﺸﻛ ي

ﮔرد ار نﺎﻬﺟ ـﻴ

ﺮ دﺮـﻛ ـﺴﺑ و ﻴ رﺎ ي

ﺪﻧﺎـﺸﻛ گﺮـﻣ مﺎـﻛ ﻪـﺑ ار

6

) ﭼ ﺷ و نﺎﻫﻮ

7هﺎ

، 2020 .(

29 لﺎﺳ ﺮﺒﻣﺎﺳد 2019

ﺎﺑ ار ﻳ ﺪ ﻔﻄﻋ ﻪﻄﻘﻧ ﻲ

رﺎﺗ رد ﻳ ﺦ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ ﺮﺻﺎﻌﻣ دروآ بﺎﺴﺣ

. ا رد ﻳ ﻦ رﺎﺗ ﻳ ﺦ ﺑ نﺎﻜـﺷﺰﭘ ﻴ

ﻧﺎﺘـﺳرﺎﻤ ﻲ

ﭼ نﺎﻫوو ﺮﻬﺷ رد ﻊﻗاو ﻴ

،ﻦ ﻪﺑ ﻗﺎﻔﺗا رﻮﻃ ﻲ ﻏ دراﻮﻣ ﻪﺟﻮﺘﻣ ﻴ

ﻟﻮﻤﻌﻣﺮ ﻲ ﺑ زا ﻴ نارﺎﻤ تاذ ﻪﺑﻼﺘﺒﻣ ﺮﻟا

ﻳ ﻪ ) ﻧﻮﻣﻮﻨﭘ ﻲ ( ﺪﻧﺪﺷ . ﺖﺴﺟ ﻮـﺟو

اﺮﺑ ي ﺨﺸﺗ ﻴ ﺺ ﺷ ﺰﻛﺮﻣ و ﻴ عﻮ ﺑﻴ رﺎﻤ

،ي و و نﺎﻜﺷﺰﭘ ﻳ

سوﺮ ﺎﻫاﺬﻏ رازﺎﺑ ﺰﻛﺮﻣ ﻪﺑ ار نﺎﺳﺎﻨﺷ ي

رد ﻳﺎ ﻳ ﻲ نﺎﻫوو ﺮﻬﺷ رد

، نﺎﺘـﺳا

ﺎﺑﻮﻫ ي ﭼ رﻮﺸﻛ رد ﻴ

ﻦ ﻟوا ﻪﺘﺴﻫ و نﻮﻧﺎﻛ ﺎﻫﺪﻌﺑ ﻪﻛ ﺪﻧﺎﺸﻛ ﻴ

ﻪ ﺨﺸﺗ ﻴ ﺺ ﺷ و ﻴ عﻮ اﻳ ﻦ ﺑﻴ رﺎﻤ ي ﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ .

ﺲـﭘ زا نآ

، ـﺷ ﻴ عﻮ

ﻏ ﻴ لﻮﻤﻌﻣﺮ تاذ دراﻮﻣ ﺮﻟا

ﻳ ﻪ رﺎﺗ رد ﻳ ﺦ 31 ﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ﺮﺒﻣﺎﺳد ﻲ

ﺪﺷ شراﺰﮔ .

ﻪـﻧﺎﻤﮔ زا ﺪـﻌﺑ ـﻧز

ﻲ ﺎـﻫ ي هدﺮﺘـﺴﮔ

ا ﻞﻣﺎﻋ هرﺎﺑرد ﻳ

دﺎﺠ اﻳ ﻦ ﺑﻴ رﺎﻤ ي

، ﭼ ﺶﺨﺑ مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻴ

ـﻨ ﻲ

ﭘ و لﺮـﺘﻨﻛ ﺰـﻛﺮﻣ ﻴ

ﮕـﺸ ﻴ ﺮ ي ﺑﻴ رﺎـﻤ ي ﻂـﺳﻮﺗ هﺪـﺷﺮﺸﺘﻨﻣ شراﺰـﮔ ،

لاو ﺮﺘﺳا ﻳ ﺖ ﺄﺗ ار لﺎﻧروژ ﻴﻳ

ﺪ رﺎﺗ رد و ﻳ ﺦ 9 ﻮﻧاژ ﻳ ﻪ 2020 ا ﻞﻣﺎﻋ ، ﻳ ﻦ ﺑﻴ رﺎﻤ ي ﻧوﺮﻛ ار ﺎ و ﻳ سوﺮ ﺪﺟ ﻳ ﺪ وﻮﻛ مﺎﻧ ﻪﺑ ﻳ

ﺪ ـ 19 مﻼـﻋا

ﺮﻛ د ) ﺪﻤﺤﻣ ي ﻣا و ﺮﻓ ﻴ ﺮ ي

، 1399 (.

اﻳ ناﺮ ﻧﻴ ﺰ د رﻮﺸﻛ ﺮﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻳ

ﺮﮕ ي

، ﺷ زا هﺎﻣ ﺪﻨﭼ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ ﻴ

عﻮ اﻳ ﻦ ﺑﻴ رﺎﻤ ي رﻮﺸﻛ رد

ﭼ ﻴ

،ﻦ ا دورو ﻳ ﻦ و ﻳ سوﺮ ار رﻮﺸﻛ ﻪﺑ ﻪﺑ

ﻤﺳر ترﻮﺻ ﻲ

رﺎﺗ رد ﻳ ﺦ 18 رﻮﻓ ﻳ ﻪ 2020

، ﻮﺳ زا ي ﺄﺗ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ترازو ﻴﻳ

ﺪ دﺮﻛ . ا ـﻳ ناﺮ

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ

1. Jarus

2. Stanciu, Radu, Sapira, Bratoveanu & Florea 3. Jones

4. Faust

5. Barro, Ursúa & Weng

6 . رﺎﺗ ﺎﺗ ﻳ ﺦ 6 ﺮﺒﻣﺎﺘﭙﺳ 2020 داﺪﻌﺗ 384666 ا رد ﺮﻔﻧ ﻳ ناﺮ ا ﻪﺑ ﻳ ﻦ و ﻳ سوﺮ ﺪﻧﺪﺷ ﻼﺘﺒﻣ و ا زا ﻳ ﻦ داﺪﻌﺗ 22154 ﺪﻧدﺮﻛ تﻮﻓ ﺮﻔﻧ )

ﻧﺎﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ نﺎﻣزﺎﺳ ﻲ

، 2020 .(

7. Chauhan & Shah

(5)

مﻮﻬﻔﻣ زادﺮﭘ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر لﺪﻣ رد هﺪﻨﻨﻛ

ﺖﻴﻌﺿو ﮋﺗاﺮﺘﺳا ﻪﺋارا و ناﺮﺤﺑ ي

/...

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﺘﻤﺸﺣ

230

ﻧﻴ ﺰ ﺴﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻴ رﺎ ي ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ي

د ﻳ

،ﺮﮕ ﻟﺎﻌﻓ ﻴ ﺖ ﺎﻫ ي دﺎﺼﺘﻗا ي رﺎﺠﺗ و ي ﺳا ﺮﺑ ار دﻮﺧ سﺎ

ﻞﻜﺗوﺮﭘ ﺎـﻫ ي مﻼـﻋا

ﻮـﺳ زا هﺪـﺷ ي

ﻧﺎﻬﺟ ﻊﻣﺎﺠﻣ ﻲ

ﻈﻨﺗ ﻴ ﻢ دﻮﻤﻧ ) ﺪﻤﺤﻣ ي ﻣا و ﺮﻓ ﻴ ﺮ ي

، 1399 .(

ﻣﺪﻧﺎﭘ ﻲ وﻮﻛ ﻳ ﺪ - 19 اﺮﺑ ي و ﻳ سوﺮ هزﺎﺗ عﻮﺿﻮﻣ نﺎﺳﺎﻨﺷ ا

ي دﻮﺒﻧ

؛ ﺖﻟود تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﻣا

ﻄﻧﺮﻗ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﺎـﻫ ﻴ

ﻪـﻨ ﻪﻠـﺻﺎﻓ و راﺬـﮔ ي

ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ و رﺎﻬﻣ ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻳ

سوﺮ ﻣ ﻲ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﭘ ﺮﺑ ﻴ ﭽ ﻴ هﺪ ﺮﺗ اﺰﻓا و ﻪﻠﺌﺴﻣ نﺪﺷ ﻳ

ﺶ ﺑ نآ تﺎﻌﺒﺗ ﻴ

اﺰﻔ ﻳ ﺪ ) ﺰﺗﺮﻛﻮﻛ نارﺎﻜﻤﻫ و

،1

2020 (.

رﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ي

دﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ و

2ي ﺑ رد ﻴ ﻧﺎ ﻴ ﻪ ا ي ﺷﺎﻧ دﻮﻛر ﻲ ﻪﻤﻫ زا ﮔ ﻴ ﺮ ي وﻮﻛ ﻳ ﺪ - 19 ﺮﺗﺪـﺑ ار ﻳ ﻦ لﻮـﻃ رد دﻮـﻛر

100 ﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ ﻲ

ﺪﻨﻛ ﻣ ﺮﻛﺬﺘﻣ و ﻲ

دﻮﺷ ﻪﻛ ﺷ ﻴ عﻮ نﻮﻨﻛﺎﺗ ﺎﻧوﺮﻛ ناﺮﺤﺑ رﺎﺛآ

ناﺮﺒﺟ ﺬﭘﺎﻧ ﻳ ﺮ ي و ﻞﻐـﺷ ،ﺖﻣﻼـﺳ ﺮﺑ ار

ﺴﺑ دﺎﺼﺘﻗا و هدروآ دراو مدﺮﻣ هﺎﻓر ﻴ

رﺎ ي ﺷﻼﺘﻣ ﻪﻧﺎﺘﺳآ رد ار ﺎﻫرﻮﺸﻛ زا ﻲ

راﺮﻗ نﺪﺷ ﺖﺳا هداد

) رﺎـﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ ي

ﻪﻌـﺳﻮﺗ و

دﺎﺼﺘﻗا ي

، 2020 (

؛ اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻳ

،ﻦ ﻣ رﺎﻈﺘﻧا ﻲ دور ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﻟﻮﺗ ﻴ

،ﺪ زﻮﺗ ﻳ ﻊ ﻐﺗ ﺎﺑ نﺎﻬﺟ ﺮﺳاﺮﺳ رد شوﺮﻓ و ﻴﻴ

ﺮ ﺗ و تﻻﻮﺤ ﺪﺟ ي هاﺮـﻤﻫ

دﻮﺷ ) ﻟﻴ ﮓﻧﺎ ﻟ و ﻴ

3ﺮﭽ ، 2020 .(

ﻪﻛ ﺖﺳا ﺢﺿاوﺮﭘ فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ رد ﻂﻳاﺮﺷ و دﻮﻛر ﺴﺑ ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻴ

رﺎ نﺎﻣز زا توﺎﻔﺘﻣ ﺎﻫ

ي دﺎـﻋ ي ﺪـﻫاﻮﺧ دﻮـﺑ . زا

اﻳ ﻦ ور ﭘﻴ ﺶ ﺑﻴ ﻨ ﻲ ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ ﻲﻃ ﻪﻤﻫ ﮔ ﻴ ﺮ ﺪﻳوﻮﻛ ي - 19

، فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ تدﺎﻋ

ﺎﻫ ﺎـﻳ هاﻮـﺧ ار دﻮـﺧ ﻦﻴـﺸﻴﭘ ي

زا هاﻮﺧﺎﻧ ﺖﺳد ﺪﻨﻫﺪﺑ ار يﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫﻮﮕﻟا و ﺖﺴﺟ

ﻮﺟو ﻨﻛ ﻨ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ ؛ﺪ

فﺮـﺼﻣ ﺪـﻳﺮﺧ يﻮـﮕﻟا كرد

ﻪـﻫﺮﺑ رد هﺪـﻨﻨﻛ ﺎـﻫ

ي

ﻲﻧﺎﻣز سﺎﺴﺣ هراﻮﻤﻫ

زا يرﺎﻴﺴﺑ ﺖﻴﻤﻫا رادرﻮﺧﺮﺑ

ﺖﺳا ﻣ و ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ ﺐﺴﻛ ﺎﻘﺑ راﺮﻤﺘﺳا ياﺮﺑ رﺎﻛو

ﺎﻫ يﺪﻴﻠﻛ ﻲﺸﻘﻧ ﺪـﻨﻛ يزﺎﺑ

.

ور ﻦﻳا زا اﺮﺑ ي ﺖﻛﺮﺷ ﺴﺑ ﺎﻫ ﻴ رﺎ ﺣ ﻴ ﺗﺎ ﻲ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻴﻨﭼ رد ،ﻲﺘﻴﻌﻗﻮﻣ رﺎﺘﻓر

فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ار دﻮﺧ ـﭘ ﻴ ﺶ ﺑﻴ ـﻨ ﻲ نآ زا و هدﺮـﻛ

ﻪﺑ ﻟوا ناﻮﻨﻋ ﻴ ﻦ ﺎﮔ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ رد م رﻳ

ﺰ ي اﺮﺑ ي ناﺮﺤﺑ زا رﻮﺒﻋ ﺪﻨﻨﻛ هدﺎﻔﺘﺳا

. ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻦﻳا يﺰﻳر

ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ هﺪﻴﺠﻨـﺳ و يدﺮﺒﻫار ﻲﻣاﺪﻗا

ﺖﺻﺮﻓ ﻪﺑ ﺎﻫﺪﻳﺪﻬﺗ ﻞﻳﺪﺒﺗ يﺎﺘﺳار رد ﺷ بﻮﺴﺤﻣ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ

ﻮ ﺎﻣا ؛د ﺑ ﻲ دﺮﺗ ﻳ ﺪ و هﺮﻤﺛ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﻞﻴﻧ هر

دروآ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ ي

يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻣ

ﻴ نﺎ ﻪﺘﺷر ا ي ) رﺎﺘﻓر و ناﺮﺤﺑ هزﻮﺣ فﺮﺼﻣ

هﺪﻨﻨﻛ ( ﺎﺑ ﺖﺳد فﺪﻫ ﻦﺘﻓﺎﻳ

كاﺮﺘﺷا طﺎﻘﻧ ﻪﺑ و

ﻢﻬﻓ ﺮﻳﺬﭘ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ .

ﻪﻳﺎﭘ ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ ﻣ شﻼﺗ ﺮﺿﺎﺣ رﺎﺘﺷﻮﻧ رد

ﻲ دﻮﺷ

ﭘ ﻦﻤﺿ ﺎﺗ ﺸﺨﺑ ندﺮﻛﺮ ﻲ

ﺑدا رد دﻮﺟﻮﻣ ﻸﺧ زا ﻴ

تﺎ ﺮﻈﻧ ي

، ور ﺎﺑ ﻳ دﺮـﻜ ي

ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ مﻮﻬﻔﻣ ﻪﺑ زادﺮﭘ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر لﺪﻣ اﺮﺷ رد هﺪﻨﻨﻛ

ﻳ ﻂ ناﺮﺤﺑ نآ ياﺮﺑ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﮋﺗاﺮﺘـﺳا

ي ﺎـﻫ ﻲﺑﺎـﻳرازﺎﺑ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ي

؛ﺪﻨﻛ ﻪﺋارا اﺮﺑﺎﻨﺑ

ﻳ ﻦ ﺎﺑ ﺗﺒ ﻴﻴ ﻦ

،ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا فﺪﻫ ﺶﺳﺮﭘ

ﺎﻫ ﻲﻠﺻا ي ﻋﺮﻓ و ﺖﺳا ﺮﻳز حﺮﺷ ﻪﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ :

لاﺆﺳ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﻠﺻا :

ﭘ لﺪﻣ 

ﻴ دﺎﻬﻨﺸ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر اﺮﺷ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻳ ﻂ وﻮﻛ ناﺮﺤﺑ ﻳ

ﺪ - 19

؟ﺖﺳا ماﺪﻛ

لاﺆﺳ ﺎﻫ ي ﻋﺮﻓ ﺶﻫوﮋﭘ ﻲ :

ﭘ و رﺎﺛآ 

ﻴ ﺎﻫﺪﻣﺎ ي ﺷﺎﻧ ﻲ ﺷ زا ﻴ عﻮ ﺘﺷاﺪﻬﺑ ناﺮﺤﺑ ﻲ

وﻮﻛ ﻳ ﺪ - 19 فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر ﺮﺑ ﭼ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻴ

؟ﺖﺴ

ﮋﺗاﺮﺘﺳا 

ي ﺎﻫ ي رازﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻳ

ﺑﺎ ﻲ ﺎﺘﺳار رد ي دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻴﻌﺿو ﺐﺴﻛ مﺪﻛ هدز ﺎﻧوﺮﻛ دﺎﺼﺘﻗا رد ﺎﻫرﺎﻛو

؟ﺪﻧا

1. Kuckertz

2. Organization for Economic Co-operation and Development (OECD) 3. Liang and Litscher

(6)

1401 هرود ، 14 ، هرﺎﻤﺷ 2

ﺶﻫوﮋﭘ يﺮﻈﻧ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ

عﻮﻧ ﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲ فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ناﺮﺤﺑ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد

ناور رد ًﻻﻮﺻا ﺎﻘﺑ ﻲﺳﺎﻨﺷ

، ﻪﺑ هدﺮﺘﺴﮔ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ داﺮﻓا ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻖﻳﺪﺼﺗ يا

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲﮔﺪﻧز ﻪﻛ ﻲﺛداﻮﺣ لﺎﺒﻧد

ﺪﻳﺪﻬﺗ ار وا ﺖﻣﻼﺳ و ﻞﺘﺨﻣ ار دزﺎﺳ

ﻪﺘﺳاﻮﺧﺎﻧ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ا

ي رﺎﺘﻓر رد فﺮﺼﻣ و ﻪﺑور

ور ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺪﺷ ) ﻳ ﻮ ﺋ ﻦ ،ﮓـﻧاو ،

ﻲـﻟ و ﺎـﻣ

،1

2020 .(

ﻟﺎﻣآ ﻴﺎ ﻮﻧﻮﻳآ و )2

2009 ( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ا

ي نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻧداد توﺎﻔﺗ ﺎﻫ ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ ي فﺮﺼﻣ

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺐﺒﺳ ـﻣ ﻲ دﻮـﺷ ﻪـﻤﻫ ﺎـﺗ

داﺮﻓا كرد ﻳ ﻧﺎﺴﻜ ﻲ زا ﻌﺿو ﻴﺘ ﻲ ﺎﺑ رﺎﺛآ ﻔﻨﻣ ﻲ

، دﺎﺼﺘﻗا ناﺮﺤﺑ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺮﮕﻳد ناﺮﺤﺑ ﺮﻫ ﺎﻳ ي

) ﻪﻤﻫ ﮔ ﻴ ﺮ ي ﺎﻫ ،ﻲﺘـﺴﻳروﺮﺗ تﻼـﻤﺣ ،

و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ...

( ﻪﻛ ﺶﻟﺎﭼ ﻪﺑ ار تﺎﺒﺛ ﻣ

ﻲ ﺪﺸﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ، .

زا ﺮﻈﻧ ﺎﻬﻧآ يﺪﻴﻠﻛ ﺮﻴﻐﺘﻣ ود ر شﺮﮕﻧ

ﻳ ﻚﺴ ر كرد و ﻳ ﻚـﺴ و

ﺮﻫ ﻞﻣﺎﻌﺗ هﻮﺤﻧ ﻳ

ﻚ ا زا ﻳ ﻦ ﻢﻫﺎﺑ ود

، زا ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر

ﻨﭼ رد ار هﺪﻨﻨﻛ ﻴ

ﻦ ﺘﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲ لﺪـﻣ زﺎـﺳ ي

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . سﺎﺳا ﻦﻴﻤﻫ ﺮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

ﻞﻣﺎﻋ ود

، زا ﻪﺘﺳد رﺎﻬﭼ فﺮﺼﻣ

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ ار ناﻮﺗ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ دﺮﻛ :

1 . فﺮﺼﻣ نﺎﺳاﺮﻫ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ :3

ﻧﺎﺴﻛ ﻲ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ياراد

ر شﺮﮕﻧ ﻳ ﻚﺴ ر كرد و ﻻﺎﺑ ﻳ

ﻚﺴ ﺪﻨﺘﺴﻫ يدﺎﻳز .

ﺎﻬﻧآ ﺐﻠﻏا

ﺮﺧ ﻳ ﺎﻫﺪ هدﺮﻛ فﺬﺣ ار دﻮﺧ ي ﻪﺑ و

ﺐﺳﺎﻨﻣ لﺎﺒﻧد ﺮﺗ

ﻳ ﻦ ﻗﻴ ﺖﻤ ﺑ ؛ﺪﻨﺘﺴﻫ اﺮﺑﺎﻨ ﻳ ﻦ ـﻫ ﻪـﺑ ﻴ ﭻ ﻛرﺎـﻣ ﻲ ﻧ رادﺎـﻓو ﻴ ﺪﻨﺘـﺴ و

ﻦﺘﺷاد ﻪﺑ طﻮﻨﻣ ار صﺎﺧ ﻲﺘﻣﺪﺧ ﺎﻳ ﻻﺎﻛ بﺎﺨﺘﻧا ياﺮﺑ كﻼﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ﻗﻴ

ﺖﻤ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻧاد .

2 . فﺮﺼﻣ طﺎﺘﺤﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ :4

مود ﻪﺘﺳد فﺮﺼﻣ

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ داﺮﻓا ي ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻛ اراد ﻪ ي ر شﺮﮕﻧ ﻳ ﻚﺴ ر كرد و ﻻﺎﺑ ﻳ

ﻚﺴ

ﺎﭘ ﻴﻳ ﻦ ﺪﻨﺘﺴﻫ . اﻳ ﻦ فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ سﺎﺴﺣ ﻂﻳاﺮﺷ رد )

ﻲـﻧاﺮﺤﺑ ﺖﻴﻌـﺿو (

ـﺴﺑ ﻴ رﺎ

ـﻣ ﻞـﻤﻋ ﻪـﻧﺎﻃﺎﺘﺤﻣ ﻲ

ﺪـﻨﻨﻛ و

ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﺖﻗد ﺎﺑ ار دﻮﺧ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ مﺎﻤﺗ

ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . داﺮﻓا ﻦﻳا ﺮﺧ ﻳ ﺎﻫﺪ ي هﺪﻤﻋ دﻮﺧ ﻮﻌﺗ ﻪﺑ ار ﻳ ﻖ و ﻪﺘﺧاﺪﻧا ﻀﻌﺑ رد ﻲ

ﺎﻫﺪﻧﺮﺑ دراﻮﻣ ار دﻮﺧ ﻲﻤﻳﺪﻗ ي

ﻮﻌﺗ ﻳ ﺾ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ .

3 . فﺮــﺼﻣ ناﺮــﮕﻧ نﺎﮔﺪــﻨﻨﻛ :5

ﻧﺎــﺴﻛ ﻲ ر شﺮــﮕﻧ ﻪــﻛ ﺪﻨﺘــﺴﻫ ﻳ

ﻚــﺴ ﺎــﭘ ﻴﻳ ﻦ ر كرد و ﻳ ﻚــﺴ ﻻﺎــﺑ ﻲﻳ ﺪــﻧراد . ا ــﻳ ﻦ

فﺮﺼﻣ اﺮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ي

ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ دﻮﺧ رﻳ

ﺰ ي ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . ﺎﻬﻧآ ﺮﺧ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻳ

ﺎﻫﺪ ي ﻣ مﺎﺠﻧا ار هﺪﻤﻋ ﻲ

ﺪﻨﻫد ﺎـﻣا ؛

ﺖﻠﻋ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺮﮔا كرد

رد ﻚﺴﻳر ﺎﻬﻧآ

ﻲﻧوﺰﻓ ﻪﺑ اﺮﮔ

ﻳ ﺪ ﺑ ﻲ ﮓﻧرد ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ ﻮﻌﺗ ﻪﺑ ﻳ ﻖ ﺪﻧا ﻦﺘﺧا ﺮﺧ ـﻳ ﺎﻫﺪ ي هﺪـﻤﻋ رد ار

راﺮﻗ دﻮﺧ رﺎﻛ رﻮﺘﺳد ﻣ

ﻲ ﺪﻨﻫد . ﻦﻳا ﺎﻤﺗ داﺮﻓا ﻳ ﻞ كرﺎﻣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺪﻧراد ﺎﻫ

ﻲﻤﻳﺪﻗ ي ﺪﻨﻧﺎﻤﺑ رادﺎﻓو

، ﺪﻨﭼﺮﻫ رد ﺧﺮﺑ ﻲ دراﻮﻣ

يﺎﻫﺪﻧﺮﺑ بﺎﺨﺘﻧا ﻪﺑ نازرا

ﻗﻴ ﺖﻤ ﺮﺗ ﻪﺟﻮﺗ ﺰﻴﻧ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ .

4 . فﺮﺼﻣ ﻘﻄﻨﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

6ﻲ : ﻧﺎﺴﻛ ﻲ

ر شﺮـﮕﻧ ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻳ

ﻚـﺴ ر كرد و ﻳ ﻚـﺴ ﺎـﭘ ﻴﻳ ﻨ ﻲ ﺪـﻧراد . ﺎـﻬﻧآ زا ﺖـﻓﺎﻳرد

ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ

ﻣ بﺎﻨﺘﺟا ناﺮﺤﺑ ﻲ

ﺪﻨﻨﻛ ﻪﺑ و ﻠﻛرﻮﻃ ﻲ

» لﻮﻤﻌﻣ رﺎﺘﻓر «

ﻣ ﻆﻔﺣ ار دﻮﺧ ﻲ

ﺪﻨﻨﻛ . رﺎﻈﺘﻧا

ﻣ ﻲ دور ا ﻪﻛ ﻳ ﻦ فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺰﻫ ﻳ ﻪﻨ ﺎﻫ ي ﺶﻫﺎﻛ ار دﻮﺧ هداﺪﻧ

ﺮﺧ ﻪﺑ ، ﻳ ﺪ كرﺎﻣ ﺎﻫ ي بﻮﺒﺤﻣ ﺪﻨﻫد ﻪﻣادا دﻮﺧ .

ﺎﺑ

ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﻦﻴﻨﭼ

ﺴﻘﺗ ﻴ ﻢ ﺪﻨﺑ زا ي فﺮﺼﻣ ،نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻪﻈﺣﻼﻣ

ﻣ ﻲ دﻮﺷ ﻪﻛ فﺮﺼﻣ ﺮﺜﻛا نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻚﻳ رد رد

ﻪﻳﻻ فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ نﺎﺳاﺮﻫ طﺎﺘﺤﻣ و ﺪﻧراد راﺮﻗ .

1. Yuen, Wang, Ma & Li 2. Amalia & Ionut 3. The panicked consumers 4. The prudent consumers 5. The concerned consumers 6. The rational consumers

(7)

/...

232

ﻪﻧﻮﮔ عاﻮﻧا ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺶﻨﻛاو

ﺎﻫ ي فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ناﺮﺤﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ

و و زﺮﺘﻠﻓ ﻳ

1تﻮﻤﻠ ) 2009 ( ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ ﺪﻧور

يﺎﻫ فﺮﺼﻣ رﻮﻬﻇﻮﻧ ﻨﻨﻛ

نﺎﮔﺪ رد ناﺮﺤﺑ لﻮﻃ ﺪﻧدﺮﻛ ماﺪﻗا

. ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﺎﻬﻧآ نﺎﺸﻧ

داد فﺮﺼﻣ ار ﺎﻫﺎﺿﺎﻘﺗ ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻞﻳﺎﻤﺗ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ هدﺎﺳ

ﺮﺗ ﻛ ﺪﻨﻨ . ﻦﻴﻨﭼ رد ﻌﺿو ﻴ ﺖ ﺎﻫ ﻲﻳ

، ﻪﺑ لﻮﻤﻌﻣرﻮﻃ ﻪـﺑ داﺮﻓا

ﭘﻴ دﺎﻬﻨـﺸ ﺎـﻫ ي

هدﺎﺳ ﺮﺗ

، ﺎﻣا ﻣ ﻻﺎﺑ شزراﺎﺑ ﻲ

ﺪﻧا ﻳ ﺪﻨﺸ . اﻳ ﻦ ﻨﭽﻤﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻴ

ﻦ شراﺰﮔ داد ﺘﺣ ﻪﻛ ﻲ ﻚﻫد ﺎﻫ و ﻦﻴﺣ رد ﺰﻴﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ يﻻﺎﺑ ي ﺲـﭘ

ناﺮﺤﺑ زا ﺖﻋﺎﻨﻗ ﻪﺑ شزرا و

ﺎﻫ ي هدﺎﺳ نآ و هداد ﻦﺗ ﻲﺘﺴﻳز

ـﻣ شزﻮـﻣآ دﻮـﺧ ناﺪـﻧزﺮﻓ ﻪﺑ ار ﻲ

ﺪـﻨﻫد .

رﺎﻜﻟاﻮﻧﻮـﺳ و ﺎﻣرﺎـﺷ

2

) 2013 (

؛ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ناﺮﺤﺑ و ﻊﻳﺎﻗو

ﻲﻧﺎـﺴﻧا ﻊﻣاﻮﺟ رﺎﺘﻓر ﺮﺑ ﻲﮕﻧرﺮﭘ و ﻖﻴﻤﻋ يﺎﻫﺪﻣﺎﻴﭘ و ﺞﻳﺎﺘﻧ هراﻮﻤﻫ ،ﺦﻳرﺎﺗ لﻮﻃ رد ﺎﻫ

ﺑ دﻮﺧ زا يﺎﺟﺮ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺪﻧا ﻏ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺎﺑ ﻊﻗاﻮﻣ ﻲﻀﻌﺑ رد و ﻴ

هﺮﻈﺘﻨﻣﺮ ا ﻪﻛ ي فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﺖﺳا دﺮﻛ دﺎﺠﻳا شﺮـﮕﻧ

ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ار وا ﺖﺳا هداد قﻮﺳ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﻮﺳو

. ﻪﺑ ﻢﻋز ﺎﻬﻧآ ناﺮﺤﺑ زﺎﻏآ نﺎﻣز رد ًﻻﻮﻤﻌﻣ فﺮﺼﻣ ﺎﻫ

ﻲﻤﻈﻋا ﺶﺨﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻲﻣ ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ ﺪﻣآرد زا ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ اﺬﻟ ؛ﺪﻨﻫد

يﺮﻳﺬﭘ يدﺎﺼﺘﻗا و ﺪﻳﺮﺧ رﺎﺘﻓر نﺪﺷ ﺮﺗ

ﺎﻬﻧآ بﺎﻨﺘﺟا دﻮـﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﻳﺬﭘﺎﻧ )

و ﻮـﭼ

نارﺎﻜﻤﻫ ،3

2004 .(

4ﺎﻣﺎﺷ ) 1987 ( تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ رد دﻮﺧ

، ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ ي فﺮﺼﻣ ﻧ ﺮﻬﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻴ

ﻮ ﻳ كرﻮ ناﺮـﺤﺑ ﻪﺑ ﺎـﻫ

ي ـﺘﻔﻧ ﻲ د رد ﻪـﻫ 1970 ار

ﻠﺤﺗ ﻴ ﻞ دﺮﻛ . ﺠﻨﺳﺮﻈﻧ ﻲ وا ﻪﺘﺷر ا ﻪﻛ ار ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا زا ي فﺮﺼﻣ

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ رد ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﻲﻃ رد ﭘﻴ

ﺶ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪـﻧا ار ا ـﻳ ﻦ ﻪـﻧﻮﮔ

نﺎﻴﺑ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ : فﺮﺼﻣ 

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺶﻳاﺰﻓا نﻮﭼ ﻲﺗﻼﻜﺸﻣ ﺎﺑ ﻣاﺎﻧ

ﻴ ﺪ ي ، و ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺟاﻮﻣ ﻲﮕﻨﻳﺪﻘﻧ و ﻲﻟﺎﻣ ﻞﻜﺸﻣ ﺶﻳاﺰﻓا رﺎﻛ تروﺮﺿ

ﺑﻴ ﺮﺘﺸ اﺮﺑ ي ﻣﺄﺗ ﻴ ﻦ ﻧﻴ ﺎﻫزﺎ

؛ﺪﻧدﻮﺑ رﺎﺘﺳاﻮﺧ

دﻮﺟوﺎﺑ 

رﺎﻈﺘﻧا اﺰﻓا ﻳ ﺶ ﻗﻴ ﺖﻤ ﺎﻫ رد ؛هﺪﻨﻳآ شﻼﺗ ﺎﻣا ياﺮﺑ يﺰﻴﭼﺎﻧ

رﺎﻜﺘﺣا تﻻﻮﺼﺤﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ

؛ﺪﺷ

نﺎﻴﻣ رد 

فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺎﻤﺗ ﻳ ﻞ ﺮﺧ ﻪﺑ ﻳ ﺪ ﺧﺄﺗ و ﺮﺘﻤﻛ ﻴ

ﺮ ﺮﺧ رد ﻳ ﺪ ﺎﻫﻻﺎﻛ ي هﺪﻫﺎﺸﻣ ماودﺎﺑ

؛ﺪﺷ

فﺮﺼﻣ 

ﺑ ﺖﻗو نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﻴ

ﺮﺘﺸ ي اﺮﺑ ار ي ﺮﺧ ﻳ ﺪ فﺮﺻ هدﺮﻛ ﺑ و ﻴ ﺮﺘﺸ ور ي رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ي ﺪﻧدﺮﻛ ﺰﻛﺮﻤﺗ لﻮﺼﺤﻣ

؛

50 

ﺟﺮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ داﺮﻓا زا ﺪﺻرد ﻴ

تﺎﺤ تدﺎﻋ و ﺎﻫ ي ﻐﺗ ار دﻮﺧ ﻴﻴ ﺮ داد ﺪﻧ

؛

ﺘﺣا 

ﻴ طﺎ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ رد ﻪﻨﻳﺰﻫ لﻮﭘ و ﺪﻳدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ هﺪﻤﻋ

ﺷوﺮﻓ ﻲ ﺎﻫ ﺑ رد ﻴ ﻦ ﺮﺧ ﻳ ناراﺪ ﺑﻮﺒﺤﻣ ﻴ ﺖ ﺑﻴ ﺮﺘﺸ ي ﭘﻴ اﺪ ﺪﻧدﺮﻛ .

يدﺎﻋ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺖﺳا ﺢﺿاوﺮﭘ ﻪﺑ

فﺮﺼﻣ ﻢﻴﻤﺼﺗ لﻮﻤﻌﻣرﻮﻃ ﻚﻳ ﺪﻳﺮﺧ ياﺮﺑ هﺪﻨﻨﻛ

ﻻﺎﻛ ﻲـﮔﮋﻳو زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ، ﻲـﺗاذ يﺎـﻫ

يو ﻲﻧوﺮﻴﺑ و ﻲﻧورد ﻲﺘﻴﺼﺨﺷ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ

) ﺳا ﻴ ﻟﻮ ﻲ نارﺎﻜﻤﻫ و ،5

2017 : 270 ( .

ﻪﻧﻮﻴﻠـﺳﺎﻛ و ﺮﻠﺗﺎـﻛ )6

2009 ( رد ﻲـﻠﻴﻠﺤﺗ رد

ﺶﻨﻛاو صﻮﺼﺧ فﺮﺼﻣ

نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺪﻨﺘﺷاد رﺎﻬﻇا ناﺮﺤﺑ هﺪﻳﺪﭘ ﻪﺑ رازﺎﺑ

ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺐﺴﻛ ﺎﻫرﺎﻛو

دﺎـﻋ ﻊـﻗاﻮﻣ رد ي

رد ،ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﭼﺮﻫ

عﺎﺿوا ﻲﻧاﺮﺤﺑ ﻐﺗ ﻴﻴ ﺮ ﻪﺑ ،دﺮﻛ ﺪﻫاﻮﺧ ﭘرﺎﻣ عوﺮﺷ ﺎﺑ صﻮﺼﺧ

ﻴ ﭻ ﻟوﺰﻧ ﻳ ﻲ ﺎ دﺎﺼﺘﻗا دﻮﻛر ﺪﻳﺪﺸﺗ هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ي

ﻣ ﻲ دﻮـﺷ . ﺖـﻠﻋ

ﺖﺳا نآ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻪﻛ

ناﺮﺤﺑ فﺮﺼﻣ ، نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺴﺑ ﻴ رﺎ ار يﺪـﻳﺪﺟ يﺎـﻫرﺎﺘﻓر و هداد ﺮـﻴﻴﻐﺗ ار دﻮـﺧ يﺎﻫﻮﮕﻟا زا ي

ﺖﺴﺟ ﻮﺟو ﻣ ﻲ ﺪﻨﻨﻛ . يﻮﺳ زا ﻪﻧاﺪﻨﻤﺷﻮﻫ ماﺪﻗا و ﺶﻨﻛاو ﻲﻋﻮﻧ ﺐﻠﻏا هﺪﻳﺪﭘ ﻦﻳا فﺮﺼﻣ

هﺪﻨﻨﻛ دﺪﺠﻣ لدﺎﻌﺗ ﻪﺑ ﻲﺑﺎﻴﺘﺳد ياﺮﺑ

1. Flatters and Willmott 2. Sharma & Sonwalkar 3. Chu et al.

4. Shama 5. Asioli et al.

6. Kotler & Caslione

(8)

1401 هرود ، 14 ، هرﺎﻤﺷ 2

رد اﺮﺷ ﻳ ﻂ ﺖﺳاراﻮﺷد .

ﺎﻬﻧآ ﺘﻓر ﻪﺳ دﻮﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد رﺎ

فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ناﺮﺤﺑ ﻊﻗاﻮﻣ رد ار :

1 - ﻞـﻳﺎﻤﺗ

ﺎﻫﺪﻧﺮﺑ و تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ي

نازرا ﻗﻴ ﺖﻤ ، 2 - ﺶﻫﺎﻛ ﻳﺎ ﻮﻌﺗ ﻪﺑ ﻳ ﻖ ﺮﺧ ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﻳ

ﺎﻫﺪ ي ﻏ ﻴ روﺮﺿﺮ ،ي 3 - ﺶﻫﺎـﻛ ﻪﺑ ﻞﻳﺎﻤﺗ

ﺖﻓر ﺪﻣآو و ﺮﺧ ﻳ ﺪ دﺰﻧ زا ﻳ ﻚ ﺮﺗ ﻳ ﻦ ﻪﺿﺮﻋ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ) ﻪﺘﺳراو ﻲﻧادﺰﻳ و هاﻮﺨﻟد ، ،

1398 ( .

روﺮﻣ ي ﺮﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ وﻮﻛ ناﺮﺤﺑ ﻳ

ﺪ ـ 19 ﻧﺎﻬﺟ دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﻲ

فﺮﺼﻣ و

فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر ﺮﻴﻴﻐﺗ هرود زا ﻲﺷﺎﻧ هﺪﻨﻨﻛ

يﺎﻫ و دﻮﻛر ﻪﺘﺷر رد نﺎﻘﻘﺤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣدرﻮﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ناﺮﺤﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ

هدﻮﺑ ﺖﺳا ) زوا ﻳﻠ ﻲ نورآ و ،1

2020 ( . ﻪﻤﻫ زا ﻲﺷﺎﻧ ناﺮﺤﺑ ﮔ

ﻴ ﺮ ي و ﻳ سوﺮ ﺎﻧوﺮﻛ

، گرﺰﺑ ﻧﺎﺴﻧا ﻊﻣاﻮﺟ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺸﻟﺎﭼ ﻦﻳﺮﺗ ﻲ

و

ﺐﺴﻛ ﺮﻴﺧا نﺮﻗ ﻚﻳ رد زوﺮﻣا ﺎﻫرﺎﻛو ﻪﺑﺮﺠﺗ

هدﺮﻛ ﺪـﻧا ) ﭼ ﻴ زﺎـﻨ ي نارﺎـﻜﻤﻫ و ،2

2020 .(

هژوﺮـﭘ ﻚـﻳ رد درﻮﻔـﺴﻛآ هﺎﮕـﺸﻧاد

ﻲﺘﺳﺮﭘﺮﺳ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ و ﻪﻟﺎﻫ

نارﺎﻜﻤﻫ )3

2021 ( زا ﺶﻴﺑ زا ﻞﻜﺸﺘﻣ ﻲﻤﻴﺗ و ﺪـﻨﻣرﺎﻛ و ﻮﺠﺸﻧاد ﺪﺻ

ﻪـﺑ ماﺪـﻗا ﻊـﻤﺟ

روآ ي

هداد ﺎﻫ ﺶﻨﻛاو ﺐﻟﺎﻗ رد ﻲﻳ ﺖﻟود

ﺎﻫ ﺪﻳوﻮﻛ يرﺎﻤﻴﺑ ﺎﺑ ﻪﻬﺟاﻮﻣ رد -

19 ﺪﻧدﺮﻛ .

بﺎـﻳدر ﻦـﻳا

، ﻪـﺑ ﺳ رﻮـﻃ ﻴ ﺗﺎﻤﺘـﺴ ﻴ ﻚ هداد ﺎـﻫ ي

ﺖﻟود ﺦﺳﺎﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫ

ﺮﺑ ار سﺎﺳا ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ نﻮﭼ ﻲﻳ ﻄﻌﺗ ﻴﻠ ﻲ هﺎﮕﺸﻧاد و سراﺪﻣ ﻋﻮﻨﻤﻣ ،ﺎﻫ

ﻴ ﺖ ﻏ و ﺮﻔﺳ ﻴ هﺮ ﻊـﻤﺟ روآ ي و

ﺐﻗﺎﻌﺘﻣ

،نآ ﺮﻫ تﺪﺷ ﻳ

ﻚ ا زا ﻳ ﻦ ﺳ ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ زا ار 0 ﺎﺗ 100 هﺮﻤﻧ راﺬﮔ

ﺖـﺳا هدﺮـﻛ ي .

ﻦـﻳا د هدا ﺎـﻫ ﻲـﺗراﺮﺣ ﻪـﺸﻘﻧ رد ﺮـﻳز

) ﻞﻜﺷ 1 ( و ﻞﻳروآ ﺦﻳرﺎﺗ ود ياﺮﺑ سرﺎﻣ

2020 ﻞﺑﺎﻗ هﺪﻫﺎﺸﻣ

4ﺖﺳا . و ﺖﻟود تﺎﻣاﺪﻗا عﻮﻤﺠﻣ ﺖﻣﻮﻜﺣ

ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲـﻠﺤﻣ يﺎـﻫ

ﻪﻠﺻﺎﻓ ﻨﻴﻄﻧﺮﻗ ،ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يراﺬﮔ ﻪ

نوﺮﺑ تﻻدﺎﺒﺗ ندﺮﻛ دوﺪﺤﻣ و يرﺎﺠﺗ ﺰﻛاﺮﻣ ﻲﻠﻴﻄﻌﺗ ، ﺶﻫﺎـﻛ ياﺮـﺑ ﺎﻫرﻮـﺸﻛ نﺎﻴﻣ يزﺮﻣ

رﺎﺸﺘﻧا سوﺮﻳو

، هوﻼﻋ اﺰﻓاﺮﺑ ﻳ ﺶ ﻪﻟﺎﺒﻧد تاﺮﺛا راد

ﺮﺑ ﺶﺨﺑ ﻞﻤﺣ و يﺮﮕﺷدﺮﮔ ،يزروﺎﺸﻛ ،ترﺎﺠﺗ ﻪﻠﻤﺟزا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻞﻘﻧو

،

ﺐﺴﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ رﺎﻛو

نﺎﻬﺟ رد ار ﺎﻫ دزﺎﺳ هاﺮﻤﻫ ﻲﺻﺎﺧ ﻲﮔﺪﻨﻨﻜﺷ ﺎﺑ

) ﻳ ﻦ ،نارﺎﻜﻤﻫ و 2020

.(

ﻞﻜﺷ 1 . ﺗراﺮﺣ ﻪﺸﻘﻧ ﻲ

دوﺪﺤﻣ ﺢﻄﺳ ﻳ

ﺖ ﺎﻫ ي ﺖﻟود ﺎﻫ ﻪﺑ ﺶﻨﻛاو رد ﻪﻤﻫ

ﮔ ﻴ ﺮ ﺪﻳوﻮﻛ ي - 19

ﻊﺒﻨﻣ : ﻪﻟﺎﻫ نارﺎﻜﻤﻫ و ) 2021 (

1. Ozili & Arun 2. Chinazzi 3. Hale et al.

4. Xford COVID-19 Government Response Tracker (OxCGRT)

(9)

/...

234

رد 19 سرﺎﻣ 2020 ﻣ ﺆ يآ ﻪﺴﺳ آرآ ي ﻤﻫ ﺎﺑ ـ

ـﺸﻣ هوﺮـﮔ يرﺎﻜ ـ

نﻮﺘـﺳﻮﺑ هروﺎ ﻣ1

ﺆ ﺪـﻳﺪﺟ يﺎﻫﺪـﻣﺎﻴﭘ ،نﻮـﺳرﺪﻧا ﻪـﺴﺳ

ﺪﻳوﻮﻛ - 19 ﻲﻣ ﺮﺸﺘﻨﻣ ار ﻲﻣ نﺎﺸﻧﺮﻃﺎﺧ و ﺪﻨﻛ

ﻪﻧ سوﺮﻳو ﺎﻧوﺮﻛ شﺮﺘﺴﮔ و عﻮﻴﺷ ﺎﺑ دﻮﺷ ﻪـﻜﻠﺑ ،ﺎـﻫراﻮﻧﺎﺧ ﻲﻓﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر ﺎﻬﻨﺗ

ﻪﺑ ﺖﻟود رﺎﺘﻓر ﻊﺒﺗ ﺐﺴﻛ و ﺎﻫ

بﻮﭼرﺎﭼ رد ﺰﻴﻧ ﺎﻫرﺎﻛو ﻪﻤﻫ ﻦﻴﻨﭼ

يﺮﻴﮔ

تﻻﺎـﻳا و ﺎـﭘورا رد ﻲﻳﺎـﻫ ﺖـﺳا هدﺮـﻛ ﺮـﻴﻴﻐﺗ هﺪـﺤﺘﻣ

) ﺮﻛرﻮﭘ

2ﺎﻳ ، 2020 .(

ﺳرﺮﺑ ﻲ ﻚﻳ ﻦﻴﺑ ﺎﻫدﺎﺼﺘﻗا زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ار ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺢﻄﺳ ﻲﻣﺪﻧﺎﭘ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ زا ﻲﻛﺎﺣ ﺮﻴﺧا يﺎﻫ مرﺎﻬﭼ

ﻚﻳ ﺎﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ و ﺶﻫﺎﻛ ﻢﺠﻨﭘ فﺮﺼﻣ يﺎﻫ

ﻚﻳ دوﺪﺣ ﻪﺑ ار نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﺖـﺳا هداد ﻞـﻴﻠﻘﺗ مﻮـﺳ .

ـﻨﭼ ﻪـﺑ ﺦـﺳﺎﭘ رد ﻲﺘﻴﻌـﺿو ﻦﻴ

فﺮﺼﻣ ﺮﻴﺧﺄـﺗ ﺎﺑ ار يروﺮﺿﺮﻴﻏ و ﺲﻛﻮﻟ يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺪﻳﺮﺧ و هداد ﺖﻬﺟ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﺳﺎﺳا يﺎﻫﻻﺎﻛ ﺪﻳﺮﺧ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻪﺘﺧﺎﺳ هاﺮﻤﻫ فﺬﺣ ﺎﺑ ﻲﻫﺎﮔ و ﺪﻧا

) ،يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻌﺳﻮﺗ و يرﺎﻜﻤﻫ نﺎﻣزﺎﺳ 2020

.(

ﺶﻫوﮋﭘ ﻲﺑﺮﺠﺗ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ

تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﻌﺳ ﻪﻨﻴﺸﻴﭘ ﻲﺳرﺮﺑ رد مﺎﺠﻧا

ﺪﺷ ه ار ﻪﻛ ﺪﻧراد ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﺑ ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ و ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺖﺑاﺮﻗ

و ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪﺑ

ترﻮﺻ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﻪﺻﻼﺧ رد نآ

لوﺪﺟ 1 دﻮﺷ ﻪﺋارا .

لوﺪﺟ 1 . ﺧﺮﺑ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ و تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺎﻫ

ي ﻠﺧاد ﻲ ﺟرﺎﺧ و ﻲ مﺎﺠﻧا رﻮﺤﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻳ

ﺖ ﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪ ﺶﻫوﮋﭘ عﻮﺿﻮﻣ

ﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ناﻮﻨﻋ

ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺻﻼﺧ

ﺰﻛزاو ـ ﺗرﺎﻣ ﻴ

3ﺰﻨ ) 2021 ( ﺛﺄﺗ ﻴ ﺮ ناﺮـﺤﺑ ﺪـﻳوﻮﻛ - 19 ﮕﻧا ﺮـﺑ ـﻴ هﺰ و

ﺮﺧ رﺎﺘﻓر ﻳ ﺪ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﻛ . داد نﺎـﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ

ـﺷ ﻴ عﻮ ﻣﺪـﻧﺎﭘ سوﺮـﻳو ﺎـﻧوﺮﻛ ﻲ ﻪـﺑ

رﻮـﻃ

ﮕﻤﺸﭼ ﻴ ﺮ ي شﺮﮕﻧ ﻧ ،ﺎﻫ ﻴ تﺎ ﺎﻫﻮﮕﻟا و ي ﺮﺧ ﻳ ﺪ فﺮﺼﻣ ﻐﺗ ار نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ـﻴﻴ

ﺮ

داد ه ﻪﻛ ﺖﺳا ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ نﻮﭼ يدراﻮﻣ لﺎﻧﺎﻛ ،تﻻﻮﺼﺤﻣ رد

و ﺎﻫ

ﮕﻧا ﻴ هﺰ هرﺎﺷا دﺮﻛ .

نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﺴﻨﺘﺳا ) 2020 ( فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر

،ﻲـﻧاﺮﺤﺑ ﻂﻳاﺮـﺷ رد هﺪﻨﻨﻛ

ﻮﻛ تاﺮـﺛا درﻮﻣ رد ﻖﻴﻘﺤﺗ و

ﺪـﻳ ـ 19 رد

ﻲﻧﺎﻣور ﻲﻣ شراﺰﮔ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد نارﺎﻜﻤﻫ و يو

ﻂﻳاﺮـﺷ ﻞـﻴﻤﺤﺗ ﻪـﻛ ﺪﻨﻫد

ﻲﮕﻧﺎﺧ ياوﺰﻧا و ﻪﻨﻴﻄﻧﺮﻗ يﻮﺳ زا

ﺖﻟود ﻪﻤﻫ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﺎﻫ ناﺮﺤﺑ يﺮﻴﮔ

ﺎﺘﻓر يﻮﮕﻟا ،سوﺮﻳو ﺎﻧوﺮﻛ فﺮﺼﻣ ر

ار نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ ﺎﺑ

ﻐﺗ ﻴﻴ ﺗاﺮ ﻲ هاﺮﻤﻫ هدﺮـﻛ

ﺖﺳا .

ﻦﺳ و ﻦﮕﻳود )4

2020 ( زرا ﻳ ﺑﺎ ﻲ ﺎﻫرﺎﺘﻓر ي ﺮﺧ ﻳ ﺪ ﺮﺘﺸﻣ ي هرود رد

ﻪـــﻤﻫ ﮔ ـــﻴ ﺮ ﻮﻛ و ﺪـــﻳ ـ 19 د ر ﻣز ﻴ ﻪـــﻨ

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﻧ ﺐﺗاﺮﻣ ﻴ ﺎﻫزﺎ ي ﻮﻟزﺎﻣ رد

اﻳ ﻦ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﺰﺠﺗ ﻳ ﻪ ﻠﺤﺗو ﻴ ﻞ ﺮﺧ رﺎﺘﻓر ﻳ ﺪ فﺮﺼﻣ سﺎـﺳا ﺮﺑ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

ﻪﻠﺴﻠﺳ ﺮﻈﻧ ﺐﺗاﺮﻣ ﻳ ﻪ ﻧﻴ ﺎﻫزﺎ ي ﻮﻟزﺎﻣ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻪـﻤﻫ ﮔ ـﻴ ﺮ ﺪـﻳوﻮﻛ ي - 19

ﻣ ﻲ دزادﺮﭘ نﺎﻴﺑ و ؛ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ ﻂﻳاﺮﺷ رد ﻪﻤﻫ ﮔ ﻴ ﺮ يﺎـﻫزﺎﻴﻧ سوﺮﻳو ﺎﻧوﺮﻛ ي

مﺮﻫ يﻻﺎﺑ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﻤﻫا مﺮﻫ ﻪﻳﺎﭘ ﭘﻴ

هدﺮﻛاﺪ .

5ﺚﺷ ) 2020 ( ﻮﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ و ﺪﻳ - 19 فﺮﺼﻣ رﺎﺘﻓر ﺮﺑ هﺪﻨﻨﻛ

:

تدﺎﻋ ﺎﻳآ

ﻲـﻣﺮﺑ ﻲﻤﻳﺪـﻗ يﺎﻫ ﺎـﻳ ﺪـﻧدﺮﮔ

ﻲﻣ

؟ﺪﻧور ناﻮﻨﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا رد

ﻲﻣ ﻪﻤﻫ عﻮﻴﺷ ﻪﻛ دﻮﺷ ﻛ ﺮـﻴﮔ

ﻮ ﺪـﻳو - 19 ﻪـﺑ و ﻊـﺒﺗ

عﻮﻗو ﻪﻠﺻﺎﻓ و يدﺎﺼﺘﻗا كﻮﺷ ﻲﻋﺎـﻤﺘﺟا يراﺬﮔ

يﻮـﮕﻟا ﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻪـﻨﻴﻣز

فﺮﺼﻣ فﺮﺼﻣ و ﺖﺳا هدﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ار هﺪﻨﻨﻛ يﺮﻴﮔدﺎـﻳ لﺎﺣ رد نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ

تدﺎﻋ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ .

1.Boston Consulting Group (BCG) 2. Purcărea

3. Vázquez-Martínez et al 4. Duygun & Şen 5. Sheth