Investigating the laws and Regulations in Monitoring Content Production in Cyberspace in Iran
Seyyed Mahdi Sharifi
*Corresponding author, Assistant Prof. of Media Management, Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran. Email: [email protected]
Bita Marzban
MSc Student, Social Communication Sciences, Media Management Branch, Faculty of Management, Tehran University, Tehran, Iran. Email: [email protected]
Somayeh Labafi
PhD. in Media Management, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran.
Email: [email protected]
Abstract
Objective: The purpose of this study was to identify and investigate the problems of the policy-making process of monitoring content production management in cyberspace in Iran.
Methods: This research was carried out using a qualitative approach by conducting semi- structured interviews with ten experts in the domain of cyberspace laws and regulations that have had an experience of at least five years of activity in this area. The snowball sampling method was used to decide over the participants of this study.
Results: Content analysis was used to identify the problems of the policy-making management process and monitoring the content production in cyberspace. Then, the results were classified into seven general categories.
Conclusion: These seven categories include problems of the regulatory system, content production policies, supporting content generation, security and privacy, cultural factors and infrastructures, weaknesses in decision making and technical infrastructure.
Keywords: Content generation, Cyberspace, Policy making, Laws and regulations, Diagnosis.
Citation: Sharifi, S.M., Marzban, B., & Labafi, S. (2018). Investigating the laws and Regulations in Monitoring Content Production in Cyberspace in Iran. Journal of Public Administration, 10(2), 251-268. (in Persian)
---
Journal of Public Administration, 2018, Vol. 10, No.2, pp. 251-268 DOI: 10.22059/jipa.2018.254248.2235
Received: December 10, 2017; Accepted: June 4, 2018
© Faculty of Management, University of Tehran
ﺪﻴﺳ ﻲﻔﻳﺮﺷ يﺪﻬﻣ
* ،لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
. ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار
نﺎﺑزﺮﻣ ﺎﺘﻴﺑ
ناﺮـﻳا ،ناﺮـﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﺧﺎﺷ ـ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﻃﺎﺒﺗرا مﻮﻠﻋ ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد .
ﻪـﻣﺎﻧﺎﻳار :
ﻲﻓﺎﺒﻟ ﻪﻴﻤﺳ
د يﺮﺘﻛ ناﺮﻳا ،ناﺮﻬﺗ ،ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ .
ﻪﻣﺎﻧﺎﻳار
هﺪﻴﻜﭼ فﺪﻫ : ﺳرﺮﺑ و ﺖﺧﺎﻨﺷ ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ فﺪﻫ ﻲ
ﺳآ ﺐﻴ يﺎﻫ اﺮﻓ ﺪﻨﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺪﻣ ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ ﺖﻳﺮﻳ
ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ا ناﺮﻳ
ﺖﺳا .
شور : ﻦﻳا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ور
دﺮﻜﻳ ﻛ هداد و هﺪﺷ اﺮﺟا ﻲﻔﻴ يراﺰﮔﺮﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا نآ يﺎﻫ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﻫ ي ﻧ ﻪﻤﻴ ﻪﺘﻓﺎﻳرﺎﺘﺧﺎﺳ ﺎﺑ
10 زا ﺮـﻔﻧ
ﻧاﻮﻗ هزﻮﺣ نﺎﮔﺮﺒﺧ ﻦﻴ
ﺎﻀﻓ تارﺮﻘﻣ و ي
زﺎﺠﻣ ي ﻪﻛ لﺎﺳ ﺞﻨﭘ ﻢﻛ ﺖﺳد ﻟﺎﻌﻓ ﻪﻘﺑﺎﺳ
ﺖﻴ ا رد ﻦﻳ هزﻮـﺣ ار
،ﺪﻨﺘـﺷاد ﻊـﻤﺟ هﺪـﺷ يروآ ﺖـﺳا
.
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﮔ
،يﺮﻴ ﻓﺮﺑ ﻪﻟﻮﻠﮔ ﻲ هدﻮﺑ ﺖﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : ﺰﺠﺗ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻳ
ﻠﺤﺗ و ﻞﻴ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻦﺘﻣ نﻮﻤﻀﻣ ﺳآ ،ﺎﻫ
ﺐﻴ يﺎﻫ اﺮﻓ ﺪﻨﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺪـﻣ ﺖﻳﺮﻳ
ﻟﻮﺗ ﺮـﺑ ترﺎـﻈﻧ و ﺪـﻴ
ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ
،ي ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻲﻳ ﺪﺷ ﻠﻛ ﻪﺘﺳد ﺖﻔﻫ رد و ﻲ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : ﺳآ ﺐﻴ ﺎﻫ ﻪﺘﺳد ﻪﻘﺒﻃ ﺖﻔﻫ ﻪﺑ ﻪﻛ هﺪﺷ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ي يﺪﻨﺑ
،ﺪﻧﺪﺷ ترﺎﺒﻋ ا زا ﺪﻧ : ﺳآ ﺐﻴ يﺎﻫ ﺳ ﻢﺘـﺴﻴ ﺗرﺎـﻈﻧ
،ﻲ ﺳ ﺖـﺳﺎﻴ يﺎـﻫ
ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻤﺣ ،اﻮﺘﺤﻣ ﺖـﻳ ﻟﻮﺗ زا ﺪـﻴ ﻨﻣا ،اﻮـﺘﺤﻣ ﺖـﻴ ﺮـﺣ و ﻢﻳ ـﺻﻮﺼﺧ
،ﻲ ز و ﻞـﻣاﻮﻋ ﺖﺧﺎـﺳﺮﻳ يﺎـﻫ ـﮕﻨﻫﺮﻓ
،ﻲ
ﻤـﺼﺗ رد ﻒﻌـﺿ ﻢﻴ
يﺮـﻴﮔ و
ز ﺮﻳ ﺖﺧﺎﺳ ﺎﻫ ي ﻨﻓ ﻲ .
هژاوﺪﻴﻠﻛ ﺎﻫ : ﺳآ ﺐﻴ ﺳﺎﻨﺷ
،ﻲ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ،ي ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ
،تارﺮﻘﻣ و ﻦﻴﻧاﻮﻗ ،ي ﺪﻣ
ﺖﻳﺮﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ اﻮﺘﺤﻣ .
دﺎﻨﺘﺳا ،ﻲﻔﻳﺮﺷ : ﺪﻴﺳ
؛يﺪﻬﻣ ؛ﺎﺘﻴﺑ ،نﺎﺑزﺮﻣ ﻪﻴﻤﺳ ،ﻲﻓﺎﺒﻟ
) 1397 .(
ﺐﻴﺳآ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ناﺮـﻳا رد يزﺎﺠﻣ يﺎﻀﻓ ياﻮﺘﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ ي .
ﻲﺘﻟود ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ،
10 ) 2 ( ، 251 - 268 .
---
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻲﺘﻟود ، 1397 ود ، ر ه 10 رﺎﻤﺷ ، ه 2 ﺺﺻ ، . 251 - 268
10.22059/jipa.2018.254248.2235 DOI:
رد ﻳ ﺖﻓﺎ : 19 / 09 / 1396 ، ﺬﭘ ﻳ شﺮ : 14 / 03 / 1397
ﺸﻧاد© ﻜ ﺪﻣ هﺪ ﻳ ﺮ ﻳ ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ﻲﻜﻳ زا ﻞﻣاﻮﻋ و ﻧﻴ ﺎﻫوﺮ ي ﻢﻬﻣ ﻐﺗ ﻴﻴ تاﺮ ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ رد ﻊﻣاﻮﺟ ﺘﺴﻫ ﺪﻨ . ﻪﺑﺮﺠﺗ نﺎـﺸﻧ هداد ﺖـﺳا ـﻛ ﻪ ا ـﻳ ﻦ ﺎـﻫدﺎﻬﻧ ي
ﺛﺄﺗ ﻴ راﺬﮔﺮ
، رد اﻳ دﺎﺠ ﻳﺎ زا ﻣ ﻴ نﺎ ندﺮﺑ ﺶﺒﻨﺟ ﺎﻫ ي ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ و ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ ﺴﺑ ﻴ رﺎ ﺪﻧﺮﺛﺆﻣ . زا اﻳ ﻦ ور اﺮﺑ ي ندروآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﺑﻴ
ﺮﺘﺸ ﻳ ﻦ
هﺮﻬﺑ رادﺮﺑ ي زا اﻳ ﻦ ﺎﻫدﺎﻬﻧ ي ﺛﺄﺗ ﻴ راﺬﮔﺮ
، ﺎﻬﻧآ ياﺮﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺳ
ﻴ ﺖﺳﺎ ﺎﻫ ﻲﻳ رد ﺢﻄﺳ ﻛ نﻼ وﺪﺗ ﻳ ﻦ ﻛ دﺮ ) ﻛ چاﻮ و ﺘﺴﻧزور ﻴ
،ﻞ 2007 .(
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ هزﻮﺣ هدوﺪﺤﻣ تﺎﻃﺎﺒﺗرا ا
ي ﻏ ﺮﻴ ﻞﺑﺎﻗ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺖﺳا . ﻪﺑ ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﻟد
ﻞﻴ اﺮﮕﻤﻫ ﻲﻳ ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻚـﻳ ﻪﻧﺎـﺳر ،ﺎـﻫ
ﻜﻔﺗ ﻚﻴ ﺑ ﻦﻴ ﺐﻟﺎﻗ ﺎﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ﻒﻠﺘﺨﻣ ا
ي ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي
ﺑ ﻪـﭼ ﺮـﻫ ترﺎﻈﻧ و
،ﺮﺘـﺸﻴ راﻮـﺷد ﺖـﺳا ) ﻓﺎـﺒﻟ ﻲ
، 2017
.(
ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ
1ي ﺎﺑ ﻦﺘﺷاد و ﻳ ﮔﮋ ﻲ ﺎﻫ ﻲﻳ ﻈﻧ ﻴ ﺮ
» ﻠﺑﺎﻗ ﻴ ﺖ ﺳﺮﺘﺳد ﻲ
«
،
» اﺮﻓ ﻧﺎﻣز ﻲ
« و
» ﻧﺎﻜﻣاﺮﻓ ﻲ « رد مﺎﻤﺗ نﻮﺌﺷ ﮔﺪﻧز ﻲ ﺮـﺸﺑ ي
دراو هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ﺪﻨﻧﺎﻣ ﭘﻴ ﺖﻓﺮﺸ ﺎﻫ ي د ﻳ ﺮﮕ ﺎﺑ ﭘﻴ ﺎﻫﺪﻣﺎ ي ﻔﻨﻣ ﻲ و ﺖﺒﺜﻣ هاﺮـﻤﻫ هدﻮـﺑ و ﻪـﺑ ﻊـﺒﻃ ـﺷ ﻴ هﻮ
ﻞﻣﺎﻌﺗ ﺮﺸﺑ ﻧﻴ ﺰ توﺎﻔﺘﻣ هﺪﺷ ﺖﺳا . اﻳ ﻦ ﻞﻣﺎﻌﺗ ﻣ ﻲ ﺪﻧاﻮﺗ اﺮﺑ ي فاﺪﻫا ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﺒﺗرا ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻪﺑ رﺎﻛ
،دور اﺮﺑﺎـﻨﺑ ﻳ ﻦ ﮕﻧﻮـﮕﭼ ﻲ
ﻪﻬﺟاﻮﻣ ﺎﺑ اﻳ ﻦ عﻮﺿﻮﻣ و موﺰﻟ و هﻮﺤﻧ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي اﺮﺑ ي نآ ـﺴﺑ ﻴ رﺎ ﻤﻫاﺎﺑ ـﻴ ﺖ ﺖـﺳا . ور ﻦـﻳا زا ﻮﻣ
ﻊـﺿ ﺖـﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ﻪـﻧا
رﻮﻬﻤﺟ ي ﻣﻼﺳا ﻲ ا ناﺮﻳ ا رد ﻦﻳ ﻮﻫ و فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺎﺘﺳار ﺖﻳ
ﻣﻼﺳا ـ ﻲ ﺑﻼﻘﻧا ﻲ ﺴﺑ نآ رﺎﻴ و توﺎﻔﺘﻣ ﻢﻬﻣ
ﺖﺳا .
روﺎﻨﻓ شﺮﺘﺴﮔ ي
يﺎﻫ ﺗﺎﻋﻼﻃا ﻲ ﺗﺎﻃﺎﺒﺗرا و ﻲ ﺎﻣﺮﺳ موﺰﻟ و ﻪﻳ
يراﺬﮔ اﺮﺑ ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ ي
هﺮﻬﺑ ﮔ يﺮﻴ ﺖﺻﺮﻓ زا ﺎﻫ ي ا دﺎﺠﻳ هﺪـﺷ
ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ ي ﻨﭽﻤﻫ و ﻦﻴ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ تروﺮﺿ ر
يﺰﻳ ﮕﻨﻫﺎﻤﻫ و ﻲ
ا رد ﺮﻤﺘﺴﻣ ﻦﻳ
ﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا ﻢﻈﻌﻣ ﺮﺒﻫر ﺪﺷ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻀﻓ ﻲ
ﻃ ﻲ ﻤﻜﺣ ﻲ ﺑ ياﺮ ﻜﺸﺗ ﻞﻴ ارﻮﺷ ي ﻟﺎﻋ ﻲ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي رﻮﺘﺳد ي ﺪـﻨﻨﻛ ردﺎﺻ
اﺮـﺑ ﺎـﺗ ي ﺖـﺳﺎﻴﺳ راﺬـﮔ
،ي ﻤـﺼﺗ ﻢﻴ يﺮـﻴﮔ و
ﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻲ ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ ي رﻮﺸﻛ
، ﻪﻄﻘﻧ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻤﺘﻣ و ﻲﻧﻮﻧﺎﻛ آ دﻮﺟو
ﺪﻳ . ﺖﺷﺬﮔ ﺎﺑ ﺎﻣا
ارﻮـﺷ ﺮـﻤﻋ زا لﺎﺳ ﺪﻨﭼ ي
ﻟﺎـﻋ ﻲ
ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ
،ي ا زا ﻦﻳ د ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺟوﺮﺧ ارﻮﺷ هﺪﻳ
ﺪﺸﻧ . ﺎﻀﻋا ﻪﺘﻔﮔ ﻪﺑ ي
ارﻮﺷ ﻪﺑ يرﺪﻗ
ﻫﺎـﻔﻣ ﻪﻠـﺻﺎﻓ و ﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا ﻢﻴ
ﺑ ﻦﻴ ز ﺎﻀﻋا دﺎﻳ ﻤﻧ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ
دﻮﺷ ﺟوﺮﺧ ﻲ ﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﻲ
ا زا ﻦﻳ ﺖﺷاد رﺎﻈﺘﻧا ارﻮﺷ )
ﺑد روﺎﺸﻣ ﺎﺑ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ رد ﺮﻴ
ارﻮـﺷ ي ﻟﺎـﻋ ﻲ
ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي
، 1395 .(
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺳ رد ﻲﻤﺘﺴﻴ ﻧاﻮﻗ زا ﻦﻴ دﺎﻬﻧ و ﻣ رﻮﻠﺒﺘﻣ ﺎﻫ ﻲ
ﻮﺷ ﻧﺪﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﻛ د ﻲ
ﭘ ار ﻲ ر يﺰﻳ ﻣ ﻲ
،ﺪﻨﻛ ﺪـﻧور ﻢﻈﻨﻣ ﻞﻣﺎﻌﺗ
ﻬﺴﺗ ار ﻞﻴ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ دﺎﻀﺗ و تﺎﻓﻼﺘﺧا و ﺎﻫ
ي ﻪﺑ دﻮﺟو ﻠﻋ هﺪﻣآ ﻲ ﻨﭼ دﻮﺟو ﻢﻏر ﻦﻴ
ﺗارﺮﻘﻣ ﻲ ﻣ ﻞﺣ ار ﻲ ﺪﻨﻛ . ﻲﻣ ،هﺮﻛاﺬـﻣ ﺎـﺑ ناﻮـﺗ
ﻤﺤﺗ ﻞﻴ ﻞﻣﺎﻜﺗ و
، ﺖﺳﺎﻴﺳ ا ار تارﺮﻘﻣ و ﺎﻫ دﺎﺠﻳ
دﺮﻛ ) ﻚﻴﭼ
، 2010 .(
ﻠﻣﺎﻜﺗ ﻪﺒﻨﺟ ﻲ
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي
يزﺎـﺠﻣ يﺎـﻀﻓ رد ﺎـﻫ
، زا
ﻤﻫا ﺖﻴ هﺪﻤﻋ ا ي ز ،ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ اﺮﻳ
ﻫﺎﻔﻣ ﻢﻴ ﺪﺟ ﺪﻳ ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ﭘ ﺎﺑ هدﺎﻴ زﺎﺳ ي ﻧاﻮﻗ ﻦﻴ ﻖﺘﺸﻣ ﺪُﻛ زا هﺪﺷ ﺎـﻫ
ي رﺎـﺘﻓر
،ي ﻟﻮﺌـﺴﻣ ﺖﻴ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﺖﻛﺮﺷ ﻫﺎﻔﻣ و ﺎﻫ ﻢﻴ د ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺮﮕﻳ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ رد )
،ﺰﺗﻮﺘﺴﻣآ 2011 .(
ا رد ﻦﻳ ﭘ رد ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ صﻮﺼﺧ ﻲ
ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻲﻳ يﺎﺘﺳار رد ﺖﺳد
ﻲﺑﺎﻳ ﺳ ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴ يﺎﻫ اﺮﺑ ارﺎﻛ ي ﺪـﻣ ﺖﻳﺮﻳ
ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ﺖﺳا و ﺎﺼﺣا ﺎﺑ دراد ﺪﺼﻗ ي
ﺳآ ﺐﻴ ـﺴﻣ ،ﺎﻫ ﺮﻴ ﻞﻜـﺷ ﮔ يﺮـﻴ ﺖـﺳﺎﻴﺳ راﺬـﮔ ي ﺐـﺳﺎﻨﻣ ياﺮـﺑ
ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ﻬﺴﺗ ار ﻞﻴ ﺪﻨﻛ .
ا اﺪﺘﺑا رد ﻦﻳ آ ﻪﻛ ﺖﺳا حﺮﻄﻣ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﺎﻳ
ﻗﻮﻘﺣ ظﺎﺤﻟ زا
،ﻲ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ﻚﻳ ﻃﺎﺒﺗرا نﺎﻜﻣ ﻲ
ﺖﺳا ﺎﻳ ﺳو ﻪﻠﻴ ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﺎﺑ ؟
ﺳو ضﺮﻓ ﻪﻠﻴ ﻟد ،نآ ندﻮﺑ ﻲﻠﻴ
اﺮﺑ ي ا دﺎﺠﻳ ﻗﻮﻘﺣ ﺪﻋاﻮﻗ رد ﺶﻟﺎﭼ دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲ
ﻣ و ﻲ اﺮﺑ ناﻮﺗ ي ﻧاﻮـﻗ نآ ﻦﻴ ﺳ و ﺖـﺳﺎﻴ ﺎـﻫ ي
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1. Cyber Space
ﻠﺒﻗ ﻲ ﻪﺑ ار رﺎﻛ ﺖﺴﺑ . ﻟو ﻲ دﻮﺷ بﻮﺴﺤﻣ ﺎﻀﻓ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ
، ا رد ﻪﻛ ﻦﻳ ﻘﺤﺗ ﻖﻴ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻚﻳ ﺎﻀﻓ ي ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﮔاﺮﻓ ﺮﻴ هﺪـﺷ ضﺮـﻓ
ﻗﻮﻘﺣ مﺎﻈﻧ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﻲ
ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ ا ي ﻧ زﺎﻴ نآ دﻮﺟو موﺰﻟ ﻪﺑ ﻪﻛ دراد ور ﺶﻴـﭘ ﻖﻴﻘﺤﺗ رد
ﺖـﺳا هﺪـﺷ هرﺎـﺷا .
ا ﻦﻤـﺿ ﻨﻳ زا ﻪـﻜ
گرﺰﺑ ﺮﺗ ﻦﻳ ﺶﻨﺗ ﺮﺑ ﻪﺒﻠﻏ ﻊﻧاﻮﻣ ﺎﻫ
ي ﺎﺘﺳار رد دﻮﺟﻮﻣ ي
ﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺳﺎﻴ
ﺎﻫ ي ـﻠﻌﻓ ﻲ ﺎـﻀﻓ رد ي زﺎـﺠﻣ ي ا رد ﻦـﻳ ﻌﻗاو ﺖـﻴ
ﻣ ﻪﺻﻼﺧ ﻲ دﻮﺷ ﺘﺣ ﻪﻛ ﻲ ور يﺎﻫدﺮﻜﻳ ﺮﻈﻧ
ي ﺪﺟ ﺪﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ﻧ ﻪﻧا ﺰﻴ ﻌﺳ ﻲ ﭘ ندﺮـﻛ ظﺎﺤﻟ رد ﺖﻓﺮـﺸﻴ
يﺎـﻫ ژﻮـﻟﻮﻨﻜﺗ ﻲﻜﻳ
رد ﻪﻧﺎﺳر ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺎﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺑ ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺪﻧا ) ،ﺮﺑو 2012 .(
ور ﻦﻳا زا ﺎﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻣﺪﻘﻣ ذ ﺪﺷﺮﻛ ه ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ ا ﻲﻠﺻ ا ﻦﻳ ﻣ هداد ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﺎﻬﺘﻧا رد ﻪﻛ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻲ
ﻪﺑ دﻮﺷ ا ﻦﻳ حﺮـﺷ
ﺖﺳا : ﺳآ ﺐﻴ يﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺪﻣ هزﻮﺣ ﺖﻳﺮﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ا رد ناﺮﻳ ﭼ ؟ﺖﺴﻴ ﻠﻣاﻮـﻋ ﻪﭼ ﻲ
ا ﺚـﻋﺎﺑ دﺎـﺠﻳ
ا ﻦﻳ ﺳآ ﺐﻴ ﺎﻫ هﺪﺷ
؟ﺪﻧا ﺎﻫرﺎﻜﻫار ﻪﭼ ﻲﻳ
اﺮﺑ ي ا ﻊﻓر ﻦﻳ ﺳآ ﺐﻴ ﺎﻫ ﺳ ؟دراد دﻮﺟو ﺖﺳﺎﻴ
و ﻪـﭼ ﺎﺑ تارﺮﻘﻣ و ﺎﻫ ﻲـﮔﮋﻳ
ﺎـﻫ ﻲﻳ اﺮـﺑ ي
ﺪﻣ و لﺮﺘﻨﻛ ﺖﻳﺮﻳ
ا ﻦﻳ
؟ﺖﺳا مزﻻ اﻮﺘﺤﻣ
ﭼرﺎﭼ ﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮ ﻲ
ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ﺎﻳ ﺎﺳ يﺮﺒﻳ ﻚﻳ روﺎﻨﻓ ي ﺪﺟ ﺪﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻲﻃ ﺖﺳا ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ ﺪﻨﭼ )
،ﺮﺑو 2012 .(
ـﺳرﺮﺑ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲ
ﻪﺠﻨﺳ ﺎﻫ ي ﺮﻌﺗ زا نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻒﻳ
ﺎﻀﻓ ي ﺎﺳ ﺮﺒﻳ ﻣ ﻲ ناﻮﺗ ﺎﻀﻓ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ي
ﺎﺳ
،ﺮﺒﻳ ﺤﻣ ﻲﻄﻴ ﻜﺸﺗ ﻞﻴ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻧﺎﻣﺎﺳ زا ﻪﻜﺒﺷ و ﺎﻫ ﺎﻫ
ي
ﻃﺎﺒﺗرا ﻲ ﻠﺑﺎﻗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻢﻫ ﻪﺑ ﻞﺼﺘﻣ ﺖﻴ
ﺤﻣ ﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ رﺎﺘﻓر عﻮﻧ ﺮﻫ ﻂﻴ
ﺧذ ،هداد ﻪﻟدﺎﺒﻣ هﺮﻴ
دراد ار تﺎﻋﻼﻃا رﺎﺸﺘﻧا و )
ﺟﺎﺣ ﻲ
ﻠﻋ ﻲ ﺪﻤﺤﻣ ي ، ﻣ ﺆ نﺎﮔداز نذ دﺮﻓ يﻮﺿر و
، 1394 .(
ﺑدا روﺮﻣ رد تﺎﻴ
ا ﻦﻳ ﺳﺎﺳا مﻮﻬﻔﻣ ود ،هزﻮﺣ ﻲ
اﻮﺘﺤﻣ ﻞﻣﺎﺷ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي و
ﺳ ﺖﺳﺎﻴ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﺖﻳﺮﻳ
ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﻮﻧ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ،اﻮﺘﺤﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳ
ا ﻪﻛ هدﻮﺑ ﻦﻳ اﺮﺑ مﻮﻬﻔﻣ ود ي
ﻦﻴﺘﺴﺨﻧ د ﻢﻫ رﺎﻨﻛ رد رﺎﺑ هﺪﻳ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي
ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ
،ي ﺘﺴﺨﻧ زا اﻮﺘﺤﻣ ﻦﻴ
ﺳﺎﺳا و ﻲ ﻦﻳﺮﺗ ﻪﻟﻮﻘﻣ ﺎﻫ ﻲﻳ ﺮﺟ ﺮﺑ ار دﻮﺧ ﻪﻛ ﺖﺳا نﺎﻳ
و ﺚﺤﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬـﮔ ي ﻤﺤﺗ ﻞـﻴ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﻘﺣ رد ﺖﻘﻴ ﺎﺑ ﺪﻳ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﺖﻔﮔ ي
زﺎﺠﻣ ي ا ﺮﺘـﺴﺑ ﺎﺑ ناﺪﻨﭼ ﻦـﻳ
ﻣآ ﻪﻜﺒـﺷ ﻪـﺘﺨﻴ ﻪـﻛ ﺖـﺳا جوﺰـﻤﻣ و
ﻤﻧ ﻲ ناﻮﺗ ﻜﻔﺗ ﻲﻜﻴ ا رد ﻦﻳ ﻣ نﺎﻴ ﺎﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،ﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ ﺪﻳ
ا ﻦﻳ ﺖﺴﻧاد نﺎﺴﻤﻫ ار ود .
ﻧد رد يﺎﻴ اﻮﺘﺤﻣ زوﺮﻣا ي
ﻪﻧﺎﺳر ا
،ي ا رد دﺎﺠﻳ ﮔﺪﻧز تادﺎﻋ ﻲ
ﻌﺗ ،هﺮﻣزور ﻦﻴﻴ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﺑاور ﻲ
ﺘﺣ و ﻲ ا رد دﺎﺠﻳ ﺎـﻫرﺎﺘﻓر ي
ﺳ ﻲﺳﺎﻴ ﺧد ﻞﻴ هدﻮﺑ ﺪﻧا ) ﻦﺳرﺪﻧا
، 2014 (.
ﺲﭘ زا پﺎﭼ ،گﺮﺒﻨﺗﻮﮔ ﻪﻜﻧآ ار1
اﺮﺑ نﺎﻜﻣا ﻦﻳا ،دﺮﻛ عاﺮﺘﺧا ي
ﺘﺴﺨﻧ ﻦﻴ دﻮﺟو ﻪﺑ رﺎﺑ
اﻮﺘﺤﻣ ﻪﻛ ﺪﻣآ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻟﻮﺗ هﺪﺷﺪﻴ ﺘﺧا رد رﺎﻴ ز رﺎﻤﺷ يدﺎﻳ ﮔ راﺮﻗ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ زا دﺮﻴ
. ﺖﻌﻨﺻ پﺎﭼ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ دﺮﻛ و ﻪـﻣﺎﻧزور
،ﺎـﻫ
ﻨﭽﻤﻫ و تﻼﺠﻣ ﻦﻴ
بﺎﺘﻛ ﺎﻫ ي ﻋﻮﻨﺘﻣ ﻲ ﺪﻧﺪﺷ پﺎﭼ .
ﺖﻛﺮﺷ ﺎﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺰﻴﻧ ﻪﺘﻓر ﭘ ﻞﻣﺎﻜﺗ ﻪﺘﻓر اﺪﻴ
آ رﺎﻛ هﻮﺤﻧ ﺎﻣا ﺪﻧدﺮﻛ ـﻬﻧ
ﺎ
ﻲﻨﻌﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي زﻮﺗ و ﻊﻳ ﻣ نآ نﺎﻴ ﺐﻟﺎﻗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﺎﻫ
ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻐﺗ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺮـﻴﻴ
دﺮـﻜﻧ . زا ﺲـﭘ
دار ﺶﺨﭘ ،پﺎﭼ ـ ﻮﻳ
ﻮﻠﺗ ﻲﻧﻮﻳﺰﻳ ﭘ رﻮﻬﻇ2
اﺪﻴ ﺎﺑ ﻪﻛ دﺮﻛ ﺋﺰﺟ رد توﺎﻔﺗ دﻮﺟو
تﺎﻴ ا ،رﺎﻛ هﺪﻳ ﻠﺻا ﻲ ﻐﺗ نوﺪﺑ ﺮﻴﻴ ﻗﺎﺑ ﻲ ﺪﻧﺎﻣ . ﺲﭘ زا
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1. Print 2. Broadcasting
ﻧ نآ ﺰﻴ ﻟﺎﻗ ﺐ ﺎﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻜﺘﻣ ﻲ ا ﺮﺑ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ﭘ رﻮﻬﻇ هدﺮﻛ اﺪﻴ ﺪﻧا ﻧ ﺎﻬﻧآ رد و ﺰﻴ
ﭘ ﻪﻏﺪﻏد نﺎﻤﻫ ،ﻪﻏﺪﻏد ﻦﻴـﺸﻴ
ﻲـﻨﻌﻳ ﻟﻮﺗ ﺪـﻴ و
زﻮﺗ ﻊﻳ اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺖﺴﻫ و هدﻮﺑ .
ﻣ ﻲ اﻮﺘﺤﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺰﻛﺮﻣ زا ي ﻦﻳﺮﺗ ﻪﻏﺪﻏد ﺎﻫ ي ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻧﺎﺳر ﺖﻌﻨﺻ
ﻪﺘﺧادﺮﭘ نآ ﻪﺑ نﻮﻨﻛﺎﺗ
ﺖﺳا هﺪﺷ .
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﭼ ار يﺰﻴ ﻪﺘﺴﻧاد ﻞﻘﺘﻨﻣ ﺐﻃﺎﺨﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺳر ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ﺪﻧا ـﻣ
ﻲ دﻮـﺷ . نآ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ار
ا ي زا
ﺎﻫدﺎﻤﻧ ﻲﻳ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻪﻧﺎﺳر ﻂﺳﻮﺗ ﺪﻨﻤﻓﺪﻫ رﻮﻃ اﺮﺑ ﺎﻫ
ي لﺎﺳرا ﺐﻃﺎﺨﻣ ﻣ
ﻲ دﻮﺷ ﻧ ﺰـﻴ ﺮﻌﺗ ﻒـﻳ هدﺮـﻛ ﺪـﻧا )
،ورﻮـﺗ 2009 .(
رﺎـﻌﺗ ﻒﻳ
ﻗد ﻖﻴ يﺮﺗ اﻮﺘﺤﻣ ﻪﻛ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﮔرد ﻪﺒﻨﺟ زا ار يﺮﻴ
اﻮﺘﺤﻣ نآ رد ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﻳ
ﺷ هﻮﻴ يﺎﻫ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد رازﺎﺑ رد نآ ﻪﺋارا ﺪـﻧا
،
ﻧ ﺰﻴ ﻪﺋارا اﺮﺑﺎﻨﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻦﻳ
ﻲﻣ ﻢﺸﭼ زا ناﻮﺗ ﺎﻫزاﺪﻧا
ي ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻲ اﻮﺘﺤﻣ ﺚﺤﺒﻣ ﻪﺑ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺖـﺧادﺮﭘ . ﻪـﺒﻨﺟ ﺎـﻫ ﻲﻳ ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ا ﻨﻳ اﻮﺘﺤﻣ ﻪﻜ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻋاﺰﺘﻧا و سﻮﻤﻠﻣﺎﻧ ﻲ
ﺮﻃ زا و ﺖﺳا ﻖﻳ
ﻚﻳ ﻪﻧﺎﺳر ﺐﻟﺎﻗ ا
ي زﻮﺗ سﻮﻤﻠﻣ ﻊـﻳ
ـﻣ ﻲ
،دﻮـﺷ ا زا ﻦـﻳ ﺖـﺳد
ﺪﻨﺘﺴﻫ )
،ﺰﭽﻧﺎﺳ 2015 .(
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا
،ي ﻻﺎﻛ ﻲﻳ ﻣﻮﻤﻋ ﻲ مﺎﻤﺗ و ﻧﺪﺸﻧ ﻲ ﺖﺳا
، ﻲﻨﻌﻳ نآ فﺮﺼﻣ
ﻂﺳﻮﺗ ﻚﻳ
ـﺳﺮﺘﺳد رد لﻼﺘـﺧا ﺚﻋﺎﺑ دﺮﻓ ﻲ
اﺮﺑ نآ ي د داﺮﻓا ﺮﮕﻳ ﻤﻧ ﻲ دﻮﺷ ) نارﺎﺒﻟآ
، 2008 .(
اﻮﺘﺤﻣ ﺮﻫ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻫﺎـﻣ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ
،ﻲﺘﻴ
ﺬﭘﺎﻧدراﺪﻧﺎﺘـﺳا و نﻮﮕﻤﻫﺎـﻧ ﺮﻳ
ﺮـﺑ و
ﺼﺨﺷ ﻪﻘﺋاذ سﺎﺳا ﻲ
ا ﺐﻃﺎﺨﻣ زر ﻲﺑﺎﻳ ﻣ ﻲ ﻮﺷ د،
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﻦﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ اﻮﺘﺤﻣ ي ا رد ﻪﻧﺎﻗﻼﺧ ﺎﺠﻨﻳ
ﻧ زﺎـﻴ ـﺳﺎﺳا ﻲ ﺖـﺳا ) ﺎـﻛر
، 2008 ( .
اﻮﺘﺤﻣ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي اراد ي ور دﺮﻜﻳ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﺰﻴﻧ ﻲ و ﺖﺴﻫ ﻪﺑ ﺐﻠﻏا ﻟد ﻞﻴ ﺛﺄﺗ ﺮﻴ ﮕﻨﻫﺮﻓ هدﺮﺘﺴﮔ ﻲ
ﺳ و ﻲﺳﺎﻴ ﻊﻣاﻮﺟ ﺮﺑ
، ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ
ﺎﺳ ﺮﻳ لﺮﺘﻨﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺎﻫ
ي ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ ﺑ يﺮﺘﺸﻴ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا نآ يور دﻮﺷ
. ﻪﻧﺎﺳر ﺎﻫ ﻪﺑ ﻪﻄﺳاو دﻮﺧ ياﻮﺘﺤﻣ اﺮﺑ
ي اﺪـﻫ ﺖﻳ ﻂـﺑاور
ﻋﺎﻤﺘﺟا
،ﻲ ﮕﻨﻫﺮﻓ ﻲ ﺳ و ﻲﺳﺎﻴ ﻣ ﻪﺿﺮﻋ نﺎﻤﺘﻔﮔ ﻲ
ﺪﻨﻨﻛ ) ﻞﺗﺎﻛ
، 2003 ( ا رد و ﻦﻳ ﺮﺣ ﻪﺑ ﺎﺘﺳار ﻢﻳ
ﺻﻮﺼﺧ ﻲ ﻣﻮـﻤﻋ و ﻲ ﮔﺪـﻧز ﻲ
دراو نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻣ
ﻲ ﺪﻧﻮﺷ . ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻧ ﺎﻴ ﺳﺎﺳا ز ﻲ ا رد ﺎﺠﻨﻳ دورو ، ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ﻪﻧﺎﺳر نا ا ي اﺮﺑ ي ﻈﻨﺗ ﻢﻴ ا تﻼﻣﺎﻌﺗ ﻦﻳ دﻮﺳ ﻪﺑ ﺎﻀﻓ
ﻣﻮﻤﻋ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲ
ﺖﺳا .
ﻪﺑ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻲ ﺎﻀﻓ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ي
زﺎﺠﻣ ي اﻮﺘﺤﻣ و ي ﭘ نآ نﻮﻣاﺮﻴ ﻧاﺮﮕﻧ ﻲ ﻧاﻮﻗ و بﻮﭼرﺎﭼ زا ﺖﻣﻮﻜﺣ و ﺖﻟود ﻦﻴ
ا ﻦﻳ ﺎﻀﻓ
هزﻮﺣ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻪﻧﺎﺳر ا
،ي ﺚﺤﺑ دراد دﻮﺟو ﻲﻤﻬﻣ يﺎﻫ .
ﻤﻛﺎﺣ و لﺮﺘﻨﻛ ﺖﻴ
ا ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ
ا زا ،ﺖـﺳا هدﺎـﺳ ﺮـﻈﻧ ﻪﺑ ﻦـﻳ
ور
اﺮﻓ ﺐﺴﭼﺮﺑ ﺎﺑ هراﻮﻤﻫ ﮔ
ﺮﻴ ﺎﻀﻓ ﻪﺑ ندز ي
زﺎﺠﻣ ي اﺮﺑ ي ا هرادا
،ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ دراد دﻮﺟو يدﺎﻳز تﺎﻓﻼﺘﺧا )
درﺎﻧد
،ﺲﻳ 2014 .(
ﺳ ﺖﺳﺎﻴ ﺎﻫ ي ﻟﻮﺗ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ ﺪﻴ
ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي
ﺳ ﺖﺳﺎﻴ ﻧاﻮﻗ و ﺎﻫ ﻦﻴ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ
،ي ﻣﻮﻬﻔﻣ ﻲ ﻗﻮﻘﺣ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﻤﻫ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ
زﻮﺗ ،تﺎـﻃﺎﺒﺗرا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
،ﻊـﻳ و تﻼﻣﺎـﻌﻣ
ور تاﺪﻫﺎﻌﻣ ي
ﺎﻀﻓ ي ا ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ﺎﻳ ﻳﺎﺳ روﺎﻨﻓ ﺮ ي يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺳد و ﻪﻜﺒﺷ ﺖﺳا ﺎﻫ
. ا رد ﻦﻳ ﺒﺗ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ﻦﻴﻴ
ﻫﺎﻔﻣ ﻢﻴ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬـﮔ ي
ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ ي ﻧ زﺎﻴ ﺖﺳا . ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ا رد اﻮﺘﺤﻣ ﻦﻳ
ﻟﺎـﻌﻓ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﺘﻴ
اﻮـﺘﺤﻣ نآ رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﻲﻳ
ﺎـﻀﻓ رد ناﺮﺑرﺎـﻛ ﻂـﺳﻮﺗ ي
ا ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ﻣ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻲ دﻮﺷ ﺒﺴﻧ سﺮﺘﺳد رد و ﻲ
ﻣ راﺮﻗ مﻮﻤﻋ ﻲ
دﺮﻴﮔ ) ﻧﺎﻄﺑرا لﺪﻨﺷور ﻲ
ﻫﻮﻛ و
،ﻲ 1391 .(
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﻦﻳ ﻟﺎﻌﻓ ﺖﻴ ﺎـﻫ ي
مﺎﺠﻧا هزﻮﺣ رد هﺪﺷ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ
،ي ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﺎﻫ
ي ترﻮﺻ ـﻨﭽﻤﻫ و ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻦﻴ
دﺎﻨـﺳا
ﻗﻮﻘﺣ ﻲ ﺑ ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﺖﺳا هﺪﺷ روﺮﻣ ﻞﻳذ رد ،ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻖﻓاﻮﺗ درﻮﻣ .
ﻪﺑ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻲ ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ ،ي ﺘﺣ ﻲ ﺎﻫدﺎﻬﻧ راﺪﺘﻗا ﻪﺑ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﺮﮔا ي
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﺎﻋذا ﻦﻳ
ماﺰـﻟا روآ ي
ًﺎﻓﺮﺻ ﻘﻠﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﻧﻮﺷ ﻟو ﻲ ﻪﺑ رﻮﻃ موﺰﻟ ﻌﺒﺗ ﺖﻴ ﻧاﻮﻗ زا ﻦﻴ ﻪﺑ ار
ﺖـﺷاد ﺪـﻫاﻮﺨﻧ هاﺮـﻤﻫ .
ا رد ﻦـﻳ
ﺮـﻛ صﻮـﺼﺧ ﺲﻳ
ر ﺪـﻳ
) 2012 ( ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﺞﻨﭘ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ﺎﺳﺎﻨﺷ ار ﻲﻳ ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ . ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﻳا ﻣ
ﻲ ﺪﻨﻧاﻮﺗ
ﻌـﺿو ﻪـﺑ ﻲﺘﻴ ﺮـﺠﻨﻣ
ﺪﻧﻮﺷ ﻮﺳ زا راﺪﺘﻗا ﻪﻛ ي
ا رد ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﻳ
ﺬﭘ هزﻮﺣ ﻪﺘﻓﺮﻳ ﻤﻧ ﻲ دﻮﺷ . 1 .
ﻧاﻮـﻗ ﻖﺑﺎـﻄﻣ نﻮﻧﺎﻗ فﺮﺻ دﺮﺑرﺎﻛ ﻦﻴ
ﻚـﻳ صﺎـﺧ ﺖـﻟود
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻧﺎﻣز ﺎﺗ موﺰﻟ ﻲ
ﺤﻣ رد نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻪﻛ ﻂﻴ
ﻌﻣ ﻦﻴ هﺪﺷ
، نآ ﺪﻨﻨﻜﻧ كرد ار نآ ﻪﻴﺟﻮﺗ نﻮﻧﺎـﻗ
ماﺰـﻟا ار ـﻤﻧ روآ ﻲ
،ﺪـﻨﻛ 2 . ﺮـﮔا
ﺎﻤﺗ هرﺎﺑرد نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻞﻳ
ﺎﻳ ﺎﻧاﻮﺗ ﻲﻳ اﺮﺑ ﺖﻟود ي آ ندﺮﻛ رﺎﺒﺟا ﺎﻬﻧ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻚﺷ
، ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ ﻞـﻤﺘﺤﻣﺮﻴﻏ هﺪﺷ
ﺖﺳا
، 3 . ﺎﻀﻋا ي ﺻﺎﺧ ﻲ ﻧﺪﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ زا ﻲ
ﻧاﻮﻗ دﻮﺟو زا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻦﻴ
ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ هﺎﮔآ صﺎﺧ )
ياﺮﺑ ﺜﻣ ﺎ ﻧاﻮﻗ رﺎﻜﻧا ل ﻦﻴ
ﺟرﺎﺧ ﻲ ( و
4 . اﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻂﻳ
ﻧاﻮﻗ نﺎﺒﻃﺎﺨﻣ ﻦﻴ
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﻌﻗﻮﻣ رد ﺖﻴ ﺎﻬﻧآ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﺗ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺒﻧ
ﺘﻧ ﻪﺠﻴ ﻮـﺳ زا ي ﺬﭘ ﺐـﻃﺎﺨﻣ ﻪـﺘﻓﺮﻳ
ﻧ ﺖﺴﻴ ) ر
،ﺪﻳ 2012 .(
ﻣ ﻲ ،ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ﻲﺘﻴ ندﺮـﻛ ﺖـﻣﻮﻜﺣ ،ندﺮﻛ لﺮﺘﻨﻛ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺎـﻳ
ﻪـﺘﻔﮔ تارﺮـﻘﻣ ﺎـﺑ ندﺮـﻛ هرادا
ﻣ ﻲ دﻮﺷ . ﺪﺑ ﻲﻬﻳ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻌﻣ ﺎﺑ ﻊﻗاو رد رﺎﻴ
ﻣﻮﻤﻋ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲ
ـﺻﺎﺧ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ و ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻲ
ﻪـﺋارا ار لﻮـﺻا زا
ﻣ ﻲ ﺪﻨﻛ ) ﺳ ،ﻦﻴ 2011 .(
ا رد ﺎﺠﻨﻳ ﺮﺑ ﻢﻛﺎﺣ لﻮﺻا ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ذ ﻞﻳ ـﺳﺎﺳا ﻞﺻا ﻲ
ﻣﻮـﻤﻋ ﻊﻓﺎـﻨﻣ ﻲ
ترﺎـﺒﻋ ،
ﺖﺳا ﺳﺮﺘﺳد زا ﻲ ﺮﺣ ،تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﻪﻧادازآ ﻢﻳ
ﺻﻮﺼﺧ
،ﻲ ﻜﻟﺎﻣ ﺖﻴ ﻮﻨﻌﻣ ي و ...
. ور يدﺮﻜﻳ ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ هدﺮﺘﺴﮔ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬـﮔ ي
ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻣ هزﺎﺟا ﻲ ﻃ ﺪﻫد ﻒﻴ ﺳو ﻲﻌﻴ ﺛﺄﺗ و تﺎﻣاﺪﻗا زا يراﺬﮔﺮﻴ
ﺎﻫ ي ﺘﻟود ﻲ ﻪﻧﺎﺳر هزﻮﺣ رد ﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد ار ﺎﻫ
ﻢﻳﺮﻴ . ﺪﺑ ﻦﻳ ﺗﺮﺗ
،ﺐﻴ
ﻚﻳ و ﻲﮔﮋﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﻗﻼﺧا ﺮﺸﻧ تﺎﻴ
ﻧﺎﻜﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻌﻣﺎﺟ رد ﺎﻫرﺎﺠﻨﻫ و ﻢﺴﻴ
يﺎﻫ رﺎﺘﻓر ي ﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ار ﺮﻴ
راﺮـﻗ
ﻣ ﻲ ﺪﻫد ) ﻮﻟﺎﺑ ﻦﻳ ،لﺎﺘﻳ 2012 .(
ﻐﺗ تاﺮﻴﻴ ﻋﺎﻤﺘﺟا
،ﻲ ﺸﻟﺎﭼ ﻲ اﺮﺑ ي ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي
ﺎﻀﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ي
زﺎﺠﻣ ي ﺳ ،ترﺎﺠﺗ رد ﺖـﺳﺎﻴ
ﭘ ﺐـﺟﻮﻣ ﮓـﻨﻫﺮﻓ شﺮﺘـﺴﮔ و ﺶﻳاﺪـﻴ
ﻠﺋﺎـﺴﻣ ﻲ ﻌﺗ رد ﻦﻴـﻴ ﻌﺗ ،ﺪـﻋاﻮﻗ ﻦﻴـﻴ
ﺣﻼﺻ ﺖﻴ ﺎﻀﻓ رد ﻢﻛﺎﺣ نﻮﻧﺎﻗ و ﺎﻫ ي
زﺎﺠﻣ ي ﺖﺳا هﺪﺷ .
ا ﻦﻳ ،عﻮـﺿﻮﻣ ﻲـﻜﻳ
ﻢـﻬﻣ زا ﺮـﺗ ﻦﻳ ﺗﻼﻜـﺸﻣ ﻲ قﻮـﻘﺣ ﻪـﻛ ﺖـﺳا
ﺑ ﻦﻴ ﺻﻮﺼﺧ ﻞﻠﻤﻟا ﻲ
ﺎﻀﻓ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ي
زﺎﺠﻣ ي ﺖﺳا ﻪﺟاﻮﻣ نآ ﺎﺑ )
ﺮﻗﺎﺑ
،ي 1392 .(
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﻫ ي رد ﻪﻧاروﺎﻨﻓ
ﻪﻧﺎـﺳر هزﻮـﺣ ،ﺎـﻫ
ا ﺚﻋﺎﺑ دﺎﺠﻳ ﭘ ﺖﻓﺮﺸﻴ ﻲﻳﺎﻫ هﺪﺷ ﻐﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻧا ﺮﻴﻴ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ﻣ ﺮﺠﻨﻣ هدﺮﺘﺴﮔ ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ . ﻦﻳا ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ ﺎﻫ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﺑ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪـﺳ رﺎـﻈﺘﻧا
ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﻪﺘﺷاد ﺪﻨﺷﺎﺑ . 1 . اﺮﺑ دﺮﺑرﺎﻛ ي ﺎﺑ مﻮﻤﻋ ﺪﻳ د زا هﺎﮔﺪﻳ ﻨﻓ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ سﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ
، 2 . هژوﺮﭘ و ﺎﻫدﺮﺑرﺎﻛ ﺎﻫ
ﻲﻳ ﻪﻛ
ﻣ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ ﺎﺑ ﺪﻳ ﻋﺎﻤﺘﺟا ظﺎﺤﻟ زا ﻲ
رﺎﺠﺗ و ي و ﺪﻨﺷﺎﺑ لﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ 3
. ﭘ هدﺎﻴ زﺎﺳ ي ا زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻦﻳ
ﺳ ﻢﺘـﺴﻴ ﺎـﻫ ﺎﺑ ﺪـﻳ
ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ ا ي ﻢﺸﭼ زا ﻪﻛ دﻮﺷ مﺎﺠﻧا ﮕﻨﻫﺮﻓ زاﺪﻧا
ﻲ ﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﻲﺑﺎﻴ ﺪﺷﺎﺑ ) ﻜﺳﻮﺳ ،ﺪﻨﻴ 1996 .(
ﺮﻈﻧ تﺎﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺪﺟ ﺪﻳ ﻌﺳ ﻲ لﺪﻣ هدﺮﻛ ﺎﻫ
ﻲﻳ ﻪﺑ هزﻮﺣ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺪﻫد ﻪﻌﺳﻮﺗ ا رﻮﻃ
هﺪﻳ لآ ﺎﭘﺎﻧ ﺮﺑ يراﺪـﻳ
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺷﺎﻧ ﻪﻛ ﻲ ﻐﺗ زا تاﺮﻴﻴ ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻚﻳ ﻪﺒﻠﻏ ،ﺖﺳا ﺪﻨﻛ
. ﻲﻨﻌﻳ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي ﺐﻟﺎﻗ زا ﺮﺗاﺮﻓ ﺎﻫ
1ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي
) دار ﺶﺨﭘ ،پﺎﭼ ـ ﻮﻳ
ﻮﻠﺗ ﻲﻧﻮﻳﺰﻳ ا و ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ( شﻼﺗ ﺪﻨﻛ لﻮﺻا ﻲﺳﺎﺳا ﻢﻛﺎﺣ ﺮﺑ رﺎﺸﺘﻧا ار اﻮﺘﺤﻣ ﻪﻧﺎﺳر رد ـﻈﻨﺗ ﺎﻫ ﻢﻴ ﺪـﻨﻛ . رد
ﺘﻧ
،ﻪﺠﻴ بﻮﭼرﺎﭼ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﺪﻣ ﻞﺑﺎﻗ
،ﺖﻳﺮﻳ ﻊﻗاو اﺮﮔ ﻪﻧﺎﻳ
ﻪـﺑ و ﺪـﺷﺎﺑ لﺎﻤﻋا ﻞﺑﺎﻗ و ﻧﺎـﺳآ
ﻲ
ﮔﺪـﻧز ﺐـﻧاﻮﺟ ﻪـﻤﻫ ﺎـﺑ ﻲ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1. Platform
ﻨﭽﻤﻫ و ﺐﻃﺎﺨﻣ ﻦﻴ
ژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ي ﻛﺮﺗ ﺐـﻴ دﻮـﺷ )
،ﺪـﻨﻤﭽﺗاﺮﺗ 2010
.(
ﺮـﺘﻬﺑ ﻦﻳ ا رد هار ﻦـﻳ ﻌـﺿو ﺖﻴ ـﺣاﺮﻃ ﻲ ﺑﻮﭼرﺎـﭼ ﻲ اﺮـﺑ ي
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻻ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﻳ
يﺎﻫ ﻜﺸﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻴ
ﻌﻗاو هﺪﻨﻫد ﺖﻴ
ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ
ﺎـﻀﻓ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ي
زﺎـﺠﻣ ي ار ﺐـﻃﺎﺨﻣ ﻂـﺳﻮﺗ
ﻣ ﻲ دﺮﻳﺬﭘ ) ﺗﺎ
،نﻮﺴﭙﻣ 2011 (.
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺑ ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي اﻮﺘﺤﻣ ﻲﻳ ﺎﻀﻓ رد ي زﺎﺠﻣ ي ﺎﻀﻓ رﻮﻬﻇ نﺎﻣز زا ي
ا ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ رد نﻮﻨﻛ ﺎﺗ ﻚﻳ
ﻃ ﻒﻴ ور ود ﺎﺑ دﺮﻜﻳ
ًﻼﻣﺎﻛ توﺎﻔﺘﻣ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
رد ﻚﻳ ﻃ ﺮﺳ ﻒﻴ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺎﻫ ي ﺎﻫدﺎﻬﻧ ي ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ﺮﻣآ ﻲﻳﺎﻜﻳ ﺎﻤﺣ ﺎﺑ ﺖـﻳ
ـﺳﺎﺳا ﻞـﺻا زا ﻲ
دازآ ي
ﺳﺮﺘﺳد و تﺎﻋﻼﻃا ﻲ
ﻧﺎﮕﻤﻫ ﻲ د ﺮﺳ و ﺖﺳا تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ ﺮﮕﻳ
ﻃ ﻒﻴ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺎﻫ ي دﺎﺤﺗا ﻪﻳ ـﻣ راﺮﻗ ﺎﭘورا ﻲ
ﮔ دﺮـﻴ ﺎـﺑ ﻪـﻛ
ﺮﺣ و دﺮﻓ ﻪﻏﺪﻏد ﻢﻳ
ﺻﻮﺼﺧ ﻲ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ داﺮﻓا ي
زﺎﺠﻣ ي ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ .
دﺎﺤﺗا ﻪﻳ ﻈﻨﺗ رد ﺎﭘورا ﻢﻴ
ﺎﻤﺣ ﺪﻨﺳ ﺖﻳ هداد زا ﺎﻫ ي ﻣﻮﻤﻋ
1ﻲ لﺎﺳ رد 1995 لﺎﺳ رد ﻪﻛ 2016
ﺮﮕﻧزﺎﺑ ي لﺎﺳ رد و 2018
اﺮﺟا ﻲﻳ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺑ
رﻮﻃ دﺎﺤﺗا ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻖﺣ رﺎﻜﺷآ ﻪﻳ
ﻣز رد ار ﺎﭘورا ﻪﻨﻴ
ﺮﺣ ﻢﻳ ﺻﻮﺼﺧ ﻲ ﺗ ﺪﻴﻳﺄ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ و ا
ي و لﻮـﺻا زا
اﺮﺑ ار طوﺮﺷ ي
ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ هداد ﻪﺑ و ﺎﻫ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻲ ﻣﺮﺑ اﻮﺘﺤﻣ ﻲ
درﺎﻤﺷ . ﻌﺿو ﺎﻣا ﺖﻴ ﺮﺣ ﻢﻳ ﺻﻮﺼﺧ ﻲ ا رد ﺖﻟﺎﻳ ﺴﺑ هﺪﺤﺘﻣ رﺎﻴ
ﺑ ﻲ تﺎﺒﺛ
ﺮﺣ ،ﺖﺳا ﻢﻳ ﺻﻮﺼﺧ ﻲ ﻣ ﺾﻘﻧ داﺮﻓا ﻲ
دﻮﺷ نﺎﻣزﺎﺳ و ﺎﻫ ي ﺗﺎﻋﻼﻃا ﻲ ﺘﺧا نﺎـﻫاﻮﺧ رﺎـﻴ
ﺑ يﺮﺘـﺸﻴ اﺮـﺑ ي ﮕﻫر يﺮـﻴ تﺎـﻃﺎﺒﺗرا
ا ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳ ﺘﺴﻫ ا و ﺪﻨ ﻦﻳ ﻲﻜﻳ دﺎﺼﻣ زا ﻖﻳ دﺎﻘﺘﻧا شﺮﮕﻧ ي
ﺗﺎﻋﻼﻃا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻪﺑ ﻲ
ﻪﺑ ﺗرﺎﻈﻧ ﻪﻌﻣﺎﺟ ناﻮﻨﻋ ﻲ
ﺖﺳا )
،ﺮﺑو 2015
.(
ﺎﻤﺣ ﺪﻨﺳ ﺖﻳ هداد زا دﺎﺤﺗا رد ﺎﻫ ﻪﻳ
اراد ﺎﭘورا ي ﻪﺑ ﻪﻛ ،ﺖﺳا ﺶﺨﺑ ﺶﺷ ﺗﺮﺗ
ﺐﻴ اراد ي وﺎﻨﻋ ﻦﻳ ز ﺮﻳ ﺖﺳا :
ﻠﻛ تارﺮﻘﻣ
،ﻲ اﺮﺷ ﻂﻳ ﻠﻛ ﻲ ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ اﻮﺘﺤﻣ ندﻮﺑ ي
ﺼﺨﺷ
،ﻲ ﺎـﻀﻗ تﺎﺿاﺮﺘﻋا ﻲﻳ
ﻟﻮﺌـﺴﻣ و ﺖﻴ لﺎـﻘﺘﻧا ،ﺎـﻫاﺮﺟا ﺖﻧﺎﻤـﺿ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﺼﺨﺷ ﻲ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﺑ ي
ﺎﻫﺪﻛ ،ﺚﻟﺎﺛ ي
رﺎﺘﻓر
،ي لﺮﺘﻨﻛ تﺎﻣﺎﻘﻣ هوﺮﮔ و هﺪﻨﻨﻛ
ﺎﻤﺣ ﺖـﻳ
ﻟﻮﺗ ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد صﺎﺨـﺷا زا ﺪـﻴ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﺼﺨﺷ ﻲ . ﻦﻳا ﺪﻨﺳ ﻪﺑ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻲ ﻟﻮﺗ هزﻮﺣ رد نﻮﻧﺎﻗ لﺎﻤﻋا وﺮﻤﻠﻗ ﺶﺨﺑ ﻪﺳ رد ﺪﻴ
ـﻠﻛ لﻮـﺻا ،اﻮـﺘﺤﻣ ﻲ
ﻨﺜﺘـﺴﻣ و ﺎ ﺎﻫ
وﺪﺗ ﻦﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ا ﺎﺑ ﻦﻳ ﺖﻟود ﻪﻤﻫ ﻧد ﺮﺳاﺮﺳ رد ﺎﻫ
ﺎﻴ راﻮﺷد ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻞﺣ ﻪﺑ ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي اﺮﺑ ي ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ور ﺎﺑ ،اﻮﺘﺤﻣ يﺎﻫدﺮﻜﻳ
ﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﻲ
ﺧادﺮﭘ ﻪﺘ ﺪﻧا . ﻪﺑ ﻠﻛ رﻮﻃ ﻲ شﻼﺗ ﺎﻫ ي ﺖﻟود اﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻣ ار اﻮﺘﺤﻣ ﻲ
ناﻮﺗ ﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ناﺰﻴ
ﺘﻇﺎﻔﺣ ﻲ زرا ﻲﺑﺎﻳ ﻪﻛ دﺮﻛ
ﻪﺘﺳد رﺎﻬﭼ رد ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﺪﻨﺑ
ي ﻠﻛ ﻲ ﻣ رادﻮﺧﺮﺑ نآ زا ﻲ
ﺪﻧﻮﺷ : ﻨﻣا ،ﺎﺸﻓا ،ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﺖﻴ
لﺎﻤﻋا و ﺖﻗد و )
اﺮﺟا ( ) ،ﺲﻧوﺮﺑ 2012 .(
اﺮﺑ داﺮﻓا ﻖﺣ ﻪﺑ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ي
ﻤﺼﺗ ﻢﻴ ﮔ يﺮﻴ ﮕﻧﻮﮕﭼ و نﺎﻣز درﻮﻣ رد ﻲ
اﻮﺘﺤﻣ عﻮﻧ و ي
ﻊﻤﺟ روآ ي ﺮﻃ زا ﺎﻬﻧآ هرﺎﺑرد هﺪﺷ ﻖﻳ
ﻪﻜﺒﺷ ﺎﻫ ي ا ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳ ﺖﺳا . اﺮﺷ ﻪﺑ ﺎﺸﻓا ﻲﻄﻳ
ﻣ ﻲ ﻣ نآ رد ﻪﻛ دزادﺮﭘ ﺆ
تﺎـﻋﻼﻃا هﺪﻧروآدﺮﮔ ﻪﺴﺳ
،
ﺎـﺸﻓا ﻪـﺑ ي اﺮـﺑ نآ ي ﺎـﺳ ﺮﻳ
ﻣ ﺆ زﺎﺠﻣ تﺎﺴﺳ ﺖﺳا
ﻨﻣا و ﺖﻴ ﻣ ماﺰﻟا ﻪﺑ ﺖﻗد و ﺆ
راﺪﻬﮕﻧ ﻪﺑ تﺎﻋﻼﻃا هﺪﻧروآدﺮﮔ تﺎﺴﺳ ي
ﻗد ﻖﻴ ا و ﻦﻤﻳ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا زا
ﻣ ﻲ دﻮﺷ رﺎﻛ مﺎﺠﻧاﺮﺳ و ﻲﻳآ
ﻧاﻮﻗ ﻦﻴ هداد ﻆﻔﺣ اﻮﺘﺤﻣ و ﺎﻫ ي
ﺼﺨﺷ ﻲ ﻧﺎﻜﻣ ﻪﺑ ﻢﺴﻴ ﺎﻫ ي اﺮﺟا و لﺎﻤﻋا ي
دراد ﻲﮕﺘﺴﺑ نآ
.
ﺎﺑ لﺎﺣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﺪﻳ
ﻣز رد ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻴ
ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي تروﺮﺿ و ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي ﻠﺋﺎﺴﻣ نآ ﻲ ﻣ حﺮﻄﻣ ﻲ دﻮﺷ اﺪﺘﺑا ﻪﻛ
ﺎﺑ ﺪﻳ ﺖﻔﮔ ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻬﻧآ ﻪﺑ .
ور ﻦﻳا زا ﺑ شﻼﺗ
ﻦﻴ ﻟا ﻲﻠﻤ ﺖﻟود اﺮﺑ ﺎﻫ ي ﺪﻣ ﺖﻳﺮﻳ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ﻣ ﻲ
ﺗ ﺎـﺑ ﺪـﻧاﻮﺗ ﺄ
ﻛ ﺪـﻴ ﺮـﺑ
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــ
1. GDPR
ﺘﺸﭘ ﻲﻧﺎﺒﻴ ﺑ دﺎﻨﺳا زا ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ ﺎﻤﺣ ﺪﻨﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺖﻳ
هداد زا اﻮﺘﺤﻣ زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ،ﺎﻫ ي
ا ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳ نﺎﻜﻣا ﺬﭘ ﺮﻳ ﺪـﺷﺎﺑ . ا دﺎـﺠﻳ
ﺑ عﺎﻤﺟا ﻦﻴ ﻠﻠﻤﻟا ﻲ هزﻮﺣ رد ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻤﺣ و ﺖﻳ ا رد اﻮﺘﺤﻣ زا ﻦﻳ
رﺎﻜﻫار ﺎﻬﻨﺗ ﺎﺘﺳار ي
ﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ
و فﺎﻔﺷ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺳ نﺪﺷ ارﺎﻛ ﺖﺳﺎﻴ
ﺎﻫ ي ا ﻦﻳ دﻮﺷ ﺮﺠﻨﻣ هزﻮﺣ .
ﺶﻟﺎﭼ ﺎﻫ ي ﭘ ﺶﻴ ور ي ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻟﻮﺗ ﺪﻴ اﻮﺘﺤﻣ ي زﺎﺠﻣ ي ا رد ناﺮﻳ
ﺚﺤﺑ رد درﻮﻣ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻪﻧﺎﺳر ا ي نوﺪﺑ ﺚﺤﺑ هرﺎﺑرد عﻮﻧ و ﻣ ﻴ ناﺰـ ﺖـﻟﺎﺧد ﺖـﻟود ﻗد ـﻴ ﻖـ ﺪـﻫاﻮﺨﻧ دﻮـﺑ ) و لﺪﻨـﺷور
نارﺎﻜﻤﻫ
، 1391 ( . ﻫﺎﮕﻧ ﺎﺑ ﻲ ﻌﺿو ﻪﺑ ﺖﻴ ﻠﻌﻓ ﻲ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ا رد ناﺮﻳ ﺳ ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد ﺖﺳﺎﻴ
اﺰـﻓا و شﺮﺘﺴﮔ ﺶﻳ
ﻓﺮﻇ ﺖـﻴ
ﺑ لدﺎﺒﺗ ﻦﻴ ﻲﻠﻠﻤﻟا هداد ﺳ زا ﺎﻫ ﺖﺳﺎﻴ يﺎﻫ رﺎﺟ ي
نﺎﻣزﺎـﺳ ،داﺮـﻓا و ﺖـﺳا ﺖـﻟود
ﺖﻛﺮـﺷ و ﺎـﻫ
ﻪـﺑ ﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﮔ ا ي ﻪـﺑ دوﺪـﺤﻣﺎﻧ
وﺮﺳ ﺲﻳ نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻪﻧﺎﺳر
ﺎﻫ ي ﺪﺟ
،ﺪﻳ ﺪﻧراد ﻲﺳﺮﺘﺳد نﺎﻜﻣا .
اﺮﺑ ي ﺳﺮﺘﺳد ﻲ ا ﻪﺑ ﺖﻧﺮﺘﻨﻳ ﻫ ﭻﻴ ﻪﻧﻮﮔ زﻮﺠﻣ ﺎﻳ ﺄﺗ ﻪﻳﺪﻴﻳ ﺘﻟود ﻲ مزﻻ
ﻧ ﺖﺴﻴ وﺮﺳ زﻮﻨﻫ و ﺲﻳ
،نﺎﮔﺪﻨﻫد اﻮﺘﺤﻣ و ناﺮﺑرﺎﻛ ،نﺎﻛﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺎﻋﻼﻃا
ي هداد ﺎﻫ ي لدﺎﺒﺗ نﺎﻣزﺎﺳ ﻪﺑ ار هﺪﺷ ﺎـﻫ
ي
ﺘﻟود ﻲ ﻤﻧ ﻪﺋارا ﻲ ﺪﻨﻫد ) ،ﻒﺗﺎﻫ 1395 .(
ا ﻦﻤﺿ ﻨﻳ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﻜ ﺎﻳ
رﻮﺘﺳد ﻠﻤﻌﻟا ﻲ اﺮﺑ ي راﺬﮔﺰﻣر ﻊﻨﻣ ي
اﻮﺘﺤﻣ ي هداد ﺎﻫ ي ﻪﻟدﺎﺒﻣ هﺪﺷ
دراﺪﻧ دﻮﺟو .
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻧﻮﻧﺎﻗ ﻲ وﺮﺳ ﻪﻛ دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺲﻳ
اﻮﺘﺤﻣ لﺮﺘﻨﻛ ﻪﺑ مﺰﻠﻣ ار نﺎﮔﺪﻨﻫد ﺪﻨﻛ
ﺎـﻳ
اﻮـﺘﺤﻣ لﻮﺌـﺴﻣ ار نﺎـﻧآ ي
ﻪﺋارا ور هﺪﺷ ي وﺮﺳ ﺲﻳ ﺎﻫ ي ا ﻲﺘﻧﺮﺘﻨﻳ ﺪﻧاﺪﺑ .
ﻠﻛ ﻪﻴ ﻧاﻮﻗ ﻴﻨ ﻲ اﺮﺑ نﻮﻨﻛا ﻪﻛ ي
ﻈﻨﺗ ﻢﻴ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي ﺪﻣ و ﺖﻳﺮﻳ ﻟﻮﺗ ﺪﻴ رد اﻮﺘﺤﻣ ا
ﻦﻳ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻀﻓ ﻲﻣ
،دﻮـﺷ سﺎـﺳا ﺮـﺑ
ارﻮﺷ تﺎﺑﻮﺼﻣ ي
ﻟﺎﻋ ﻲ ﮕﻨﻫﺮﻓ بﻼﻘﻧا ﻲ
ﺎﻀﻓ ﻂﺑاﻮﺿ و تارﺮﻘﻣ صﻮﺼﺧ رد ي
زﺎﺠﻣ ي ذ رد ﻞﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ :
ﺳﺮﺘﺳد و رﺎﺸﺘﻧا نﻮﻧﺎﻗ •
ﻲ تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ دازآ
ﻧاﻮﻗ •
ﻴ تﺎﺴﻠﺟ بﻮﺼﻣ ﻦ ﻛ
ﻤ ﻴ ﺴ ﻴ ﻈﻨﺗ نﻮ ﻴ تﺎﻃﺎﺒﺗرا تارﺮﻘﻣ ﻢ
ﺎﻤﺣ نﻮﻧﺎﻗ •
ﻳ ﻣ قﻮﻘﺣ زا ﺖ ﺆ
نﺎﻔﻟ
، ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ و نﺎﻔﻨﺼﻣ
ﺎﻤﺣ نﻮﻧﺎﻗ •
ﻳ ﺪﭘ زا ﺖ ﻳ مﺮﻧ نﺎﮔﺪﻧروآﺪ ﺎﻫراﺰﻓا
ي ار ﻳ ﻪﻧﺎ ا ي
ﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ نﻮﻧﺎﻗ •
ﻴ ﻚ
ار ﻢﺋاﺮﺟ نﻮﻧﺎﻗ •
ﻳ ﻪﻧﺎ ا ي
ﻧاﻮﻗ •
ﻴ ﻣ ﻦ ﺆ ﮕﻨﻫﺮﻓ تﺎﺴﺳ ﻲ
د ﻳ ﺠ ﻴ لﺎﺘ
اﺮﺟا هزﺎﺟا نﻮﻧﺎﻗ •
ي تﺎﻃﺎﺒﺗرا تﺎﻣﺪﺧ و ﻪﻜﺒﺷ ﻪﻧاوﺮﭘ ﻪﻣﺎﻨﻘﻓاﻮﺗ
ﺎﻤﺣ نﻮﻧﺎﻗ •
ﻳ فﺮﺼﻣ قﻮﻘﺣ زا ﺖ ﻛ
هﺪﻨﻨ
ور ﻦﻳا زا ﺮﺑ ﻧﻮﻧﺎﻗ داﻮﻣ سﺎﺳا ﻲ
ﻧاﻮﻗ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻴ
ﻦ هﺪﺷﺮﻛذ ﻧﻮﻧﺎﻗ تﺎﻋﻮﺿﻮﻣ ﻲ
ﻣ هداد ﺶﺷﻮﭘ ﻪﻛ ﻲ
ا ﻪﺑ ﺪﻧﻮﺷ ﻦـﻳ حﺮـﺷ
ﺖﺳا : ﺳﺮﺘﺳد تارﺮﻘﻣ ﻲ
ز ﻪﺑ ﻳ ﺖﺧﺎﺳﺮ
، ﺳﺮﺘﺳد تارﺮﻘﻣ ﻲ
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﺑ
، ﻧاﻮﻗ ﻴ ﻜﻟﺎﻣ قﻮﻘﺣ ﻦ ﻴ
ﻮﻨﻌﻣ ﺖ ي
، ﻪﻌﺳﻮﺗ قﻮﻘﺣ نﺎﮔﺪﻨﻫد
مﺮﻧ راﺰﻓا
، ﻧوﺮﺘﻜﻟا ترﺎﺠﺗ نﻮﻧﺎﻗ ﻴ
ﻚ
،
فﺮـﺼﻣ قﻮـﻘﺣ ﻛ
هﺪـﻨﻨ
، ﻮﻫ ـﻳ ﺎـﻀﻣا و ﺖ ي
ﻧوﺮﺘﻜﻟا ـﻴ ز ،ﻚ ﻳ
ﻧاﻮـﻗ ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣﺮ ﻴ
ترﺎـﺠﺗ ﻦ
ﻧوﺮﺘﻜﻟا ــﻴ ﻚ
، ﻧاﻮــﻗ ﻴ د ﺮــﺸﻧ ﻦ ﻳ
ﺠ ﻴ و لﺎــﺘ . ...
اﺮﺑﺎــﻨﺑ ﻦﻳ دﻮــﺟﻮﻣ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎــﺳا ﺮــﺑ )
ﺮﻗﺎــﺑ
،ي 1392 ﺟﺎــﺣ ؛ ﻲ ﺪــﻤﺤﻣ و ي
نارﺎﻜﻤﻫ
، 1394 و ،ﻒﺗﺎﻫ 1395 ( بﻮﭼرﺎﭼ هزﻮﺣ رد ، ﺖﺳﺎﻴﺳ
راﺬﮔ ي درﻮﻣ ﻧﻴ رد زﺎ ﻛ
ﺪـﻣ هزﻮـﺣ رد رﻮـﺸ ﺖﻳﺮﻳ
ﻟﻮﺗ ﺪـﻴ ،اﻮـﺘﺤﻣ
ﻣ ﻲ دراﻮﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ ي
زا ﻦﻳا ﺒﻗ ﻞﻴ هرﺎﺷا ﺮﻛ د : ﺳﺮﺘﺳد تارﺮﻘﻣ ﻲ
ز ﻪﺑ ﻳ ﻟﻮﺗ ﺖﺧﺎﺳﺮ ﺪﻴ
ﻪﻓﺮﻌﺗ ،اﻮﺘﺤﻣ راﺬـﮔ
ي ﻧاﻮـﻗ ، ﻴ تارﺮـﻘﻣ و ﻦ
وﺮﺳ ﺮﺑ ترﺎﻈﻧ ﻳ
ﺳﺮﺘﺳد تارﺮﻘﻣ و ﺲ ﻲ
اﻮﺘﺤﻣ ﻪﺑ
، ﻜﻟﺎﻣ قﻮﻘﺣ ـﻴ
ﻮـﻨﻌﻣ ﺖ ي ،
ﻪﻌـﺳﻮﺗ قﻮـﻘﺣ
مﺮـﻧ نﺎﮔﺪـﻨﻫد ﺎـﻫراﺰﻓا
، قﻮـﻘﺣ
فﺮﺼﻣ ﻛ هﺪﻨﻨ
، ﺮﺣ ﻳ ﺻﻮﺼﺧ ﻢ ﻲ
، ﻮﻫ ﻳ ﺎﻀﻣا و ﺖ ي
د ﻳ ﺠ ﻴ ﻧوﺮﺘﻜﻟا ﻪﻟدا و لﺎﺘ ﻴ
ﺎـﺳ ﻢﺋاﺮﺟ ﻚ ﻳ
ﺮﺒ ي
، ﺖـﻇﺎﻔﺣ ﻛ دﻮ ـﻛ ﺎـﻀﻓ رد نﺎ ي
زﺎﺠﻣ ي ﻧاﻮﻗ و ﻴ اﻮﺘﺤﻣ ﺮﺸﻧ ﻦ ي
د ﻳ ﺠ ﻴ لﺎﺘ ) ﻛ ﻓ ،اﺪﺻ ،بﺎﺘ ﻴ
رﺎﺒﺧا ،ﻢﻠ و اﻮﺘﺤﻣ ي ﺎﻤﻧرﺎﺗ .(
ا رد ﻦﻳ ﻘﺤﺗ ﻖﻴ ﺎﻫدروﺎﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ شﻼﺗ ﻪﻣادا رد ي
ﺮﻈﻧ ي صﻮـﺼﺧ رد نﻮﻨﻛﺎﺗ ﻪﻛ ﺖـﺳﺎﻴﺳ
راﺬـﮔ ي
ﻟﻮﺗ ﺪﻴ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ﺳآ ﻪﺑ ،دراد دﻮﺟو ﺐﻴ
ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ا رد ﻦﻳ دﻮﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ هزﻮﺣ .
شور ﺳﺎﻨﺷ ﻲ ﺶﻫوﮋﭘ
ا ﻦﻳ دﺮﺑرﺎﻛ فﺪﻫ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
اراد و هدﻮﺑ ي
ور دﺮﻜﻳ ﻛ ﻲﻔﻴ ﺖﺳا . ﻘﺤﺗ شور
،ﻖﻴ ﻠﺤﺗ ﻞﻴ بﺎﺨﺘﻧا نﻮﻤﻀﻣ و هﺪﺷ
ﻨﻜﺗ ﻴ ﻚ
روآدﺮﮔ ي هداد ﻧ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﺎﻫ ﻴ
ﻢ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا . ﻘﺤﺗ ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻴ
،ﻖ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ﺪﻣ ،نا ﻳ ناﺮ ﺎﻀﻓ هزﻮﺣ نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ و ي
زﺎـﺠﻣ ي
ﺎﻀﻓ تارﺮﻘﻣ و ي
زﺎﺠﻣ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺪﻨﺘﺴﻫ هد
ﺮﻔﻧ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ زا ﮔ
ﻴ ﺮ ي ﺗوﺎﻀﻗ ﻲ و ﻪﺑ شور ﻪﻟﻮﻠﮔ ﻓﺮﺑ ﻲ ﻌﺗ ﻴﻴ ﻦ هﺪﺷ ﺖﺳا .
ا رد ﻳ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ زا ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻧﻴ ﻪﻤ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻳ ﻪﺘﻓﺎ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻟد ﻴ ﻞ ﻠﺻا ﻲ
اﺮـﺑ ﻪﺒﺣﺎـﺼﻣ شور بﺎﺨﺘﻧا ي
دﺮـﮔ آ رو ي
ﻘﺤﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ،تﺎﻋﻼﻃا ﻴ
تﺎﻘ ﻣ ﻴ ﻧاﺪ ﻲ ﻓﺎﻛ ﻲ ﻣز رد ﻴ ﻪﻨ ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ ﺎﻀﻓ رد اﻮﺘﺤﻣ ي
زﺎﺠﻣ ي ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻣﺎﺳا ﻲ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ نﺎﮔﺮﺒﺧ ذ لوﺪﺟ رد هﺪﻧﻮﺷ
ﻞﻳ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
لوﺪﺟ 1 . ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻲﻣﺎﺳا نﺎﮔﺪﻧﻮﺷ
ﺖﻤﺳ مﺎﻧ
ﻌﺳ ﺮﺘﻛد ﻴ ﺪ ﺪﻬﻣ ﻳ نﻮ ﻈﻨﺗ نوﺎﻌﻣ
ﻴ ﻢ تارﺮﻘﻣ ﺰﻛﺮﻣ ﻠﻣ ﻲ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي
ﻣ ﺮﺘﻛد ﻴ ﻢﺜ ورد ﻳ ﺶ ﻟﻮﺘﻣ ﻲ ﻈﻨﺗ ﺖﻧوﺎﻌﻣ روﺎﺸﻣ
ﻴ ﻢ تارﺮﻘﻣ ﺰﻛﺮﻣ ﻠﻣ ﻲ ﺎﻀﻓ ي زﺎﺠﻣ ي
ﻋراز دوواد ﺮﺘﻛد ﻴ
نﺎ ﺪﻣ
ﻳ ﺮ ﻞﻛ ﻂﺑاور ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﺖﻛﺮﺷ تاﺮﺑﺎﺨﻣ اﻳ ناﺮ
ﺠﻣ ﺮﺘﻛد ﻴ ﺪ ﻟﻮﺳر ﻲ ﺋر
ﻴ ﺲ هوﺮﮔ ﻈﻨﺗ ﻴ ﻢ تارﺮﻘﻣ ﺰﻛﺮﻣ ﻘﺤﺗ ﻴ تﺎﻘ تاﺮﺑﺎﺨﻣ
ﺴﺣ ﺮﺘﻛد ﻴ ﻦ ﻣﺎﻣا ﻲ ﺪﻣ
ﻳ ﺮ ﻞﻛ ﻂﺑاور ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﻚﻧﺎﺑ ﻪﻌﺳﻮﺗ تاردﺎﺻ
دﺮﻓ ﺮﺘﻛد ﻳ ﺲ ﻪﻧﺎﺳر لﺎﻌﻓ و رﻮﺸﻛ ترازو ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ
ا ي
ﻌﻧ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد ﻴ
ﻤ ﻲ رﻮﺸﻛ ترازو ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ
ﺪﻣﺎﺣ ﺮﺘﻛد ﻣﻼﻣ ﻴ ازﺮ ﻲﻳ ﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ
ﻴ تﺎﻘ
ﻣﺎﺴﺑ ﺎﺿر ﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد ﻲ
ﻫ ﻴ ﺖﺌ ﻤﻠﻋ ﻲ هﺎﮕﺸﻧاد زار ي
ﺮﻣ ﺮﺘﻛد ﻳ ﻢ ﻘﺗ ﻲ ﻧﺎﺧ ﺨﺸﺗ سﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻲ
ﻴ ﺺ هﻮﻗ ﺋﺎﻀﻗ ﻴ ﻪ
ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ رد ﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﺴﻣ
ﺌ ﻫﺎﻔﻣ و ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﻠ ﻴ
ﻢ ﻠﻛ ﻴ ﺪ ي ﺶﻫوﮋﭘ
، ﺪﺷ ﻪﺋارا ﻲﻫﺎﺗﻮﻛ ﺢﻴﺿﻮﺗ .
ـﺧﺮﺑ درﻮﻣ رد ﻲ
ﻊـﻧاﻮﻣ
ﺖﺳﺎﻴﺳ راﺬﮔ ي ﻟﻮﺗ ﻴ ﺪ اﻮﺘﺤﻣ ي د ﻳ ﺠ ﻴ ﻟﺎﺘ ﻲ ﺪﺷ ﺚﺤﺑ و
ﺎﻨﺷآ زا ﺲﭘ ﻲﻳ
ﺎﺑ ﺎﻬﻧآ ﺶﺳﺮﭘ ﻘﺤﺗ ﻴ
،ﻖ زا ﺦﺳﺎﭘ ﺳﺮﭘ نﺎﮔﺪﻨﻫد ﻴ
هﺪ ﺪﺷ ﻪﻛ :
