Investigation of sociological factors on the reading habits of undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz

(1)

Investigation of sociological factors on the reading habits of undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz

Mansoor Koohi Rostami¹ | Sara Nildarar² | Parvin Najafpour Moghadam³

1. Assistant Professor, Department of Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. E- mail: [email protected]

2. M.A., Department of Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. E-mail:

[email protected].

3. Instructor, Department of Knowledge and Information Science, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz, Iran. E-mail:

[email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 8 January 2023 Received in revised form 27

February 2023 Accepted 5 March 2023 Published online 23 March

2023

Keywords:

Cultural capital, Economic capital, Gender,

Reading habit,

Shahid Chamran University of Ahvaz,

Sociological factors.

Objective: The purpose of this research is to investigate the effect of sociological factors (including age, gender, cultural capital and economic capital) on the reading habits of undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz.

Methods: The current research is a descriptive-correlation survey. The research population is the undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz in the academic year 1401-1402, whose number is estimated to be 7495. According to the table of Karjesi and Morgan, the sample size of the research is 384 people. Also, the proportional stratified sampling method was used to select the subjects. The research tools are Bourdieu's cultural capital questionnaire, economic capital questionnaire and Abdul Karim and Hassan's reading habit questionnaire. In order to analyze the data from S. P. S. S. Version 25 and Pearson's correlation coefficient, Spearman's correlation coefficient, and two-string point tests were used.

Results: The research findings have shown that except for age, other research variables including gender, cultural capital and economic capital affect the components of reading habit and have a positive and significant relationship with each other.

Conclusions: This study proved that sociological factors such as gender, cultural capital and economic capital have an effect on students' reading habits. As a result, in order to develop the habit of reading in students, first of all, in addition to paying attention to gender, we should pay attention to students cultural and economic conditions, such as allocating a part of the income to buy cultural tools, the family's attitude towards reading, and educational methods in order to be able to achieve one of the important tasks in reforming educational programs with the aim of strengthening students' skills in a suitable cultural and economic situation by developing the habit of reading.

Cite this article: Koohi Rostami, M.., Nildarar, S., & Najafpour Moghadam, P. (2023). Investigation of sociological factors on the reading habits of undergraduate students of Shahid Chamran University of Ahvaz. Academic Librarianship and Information Research, 57 (1), 65-78. DOI: http//doi.org/10.22059/jlib.2023.356691.1678

DOI: http//doi.org/10.22059/jlib.2023.356691.1678

(2)

هعماج لماوع یسررب م یتخانش

ؤ یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع رب رث

زاوها نارمچ دیهش هاگشناد

یهوک روصنم یمتسر

|1

لین اراس

2رارد فجن نیورپ| وپ

ر

3مدقم

1 . داتسا رای هورگ شناد و تاعلاطا ملع سانش

،ی هاگشناد زاوها نارمچ دیهش ،

زاوها ، ناریا . [email protected]

2 . زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانش شناد و تاعلاطا ملع دشرا سانشراک ناریا ،

. [email protected]

3 . شناد و تاعلاطا ملع هورگ یملع تأیه وضع ،یبرم زاوها ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانش

ناریا ، . r [email protected] p

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ هلاقم

رات ی خ رد ی تفا 18 : / 10 / 1401

رات ی خ یرگنزاب 08 : / 12 / 1401

رات ی خ ذپ ی شر : 14 / 12 / 1401

رات ی خ راشتنا 03 : / 01 / 1402

دیلک هژاو :اه

،تیسنج

،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد ،یداصتقا هیامرس ،یگنهرف هیامرس ،ندناوخ تداع هعماج لماوع .یتخانش

فده سررب ،رضاح شهوژپ فده : ی

ریثأت هعماج لماوع یتخانش

سنج ،نس لماش(

ی

،ت امرس ی ه گنهرف ی و

امرس ی ه داصتقا ی وجشناد ندناوخ تداع رب ) ی

نا سانشراک عطقم ی

هش هاگشناد ی

د .تسا زاوها نارمچ

ور ش شهوژپ پ رضاح شهوژپ : ی

ام ی ش ی صوت عون زا یف

ی گتسبمه ی وجشناد ،شهوژپ هعماج .تسا ی

نا عطقم

سانشراک ی هش هاگشناد ی

د صحت لاس رد زاوها نارمچ یل

ی 1401 - 1402 اهنآ دادعت هک دنتسه ، 7495

دروآرب رفن

دش تسا ه سجرک لودج قبط شهوژپ هنومن مجح . ی

دادعت ناگروم و 384

رفن تسا نچمه . ی ارب ن ی باختنا

ندومزآ ی اه شور زا هنومن یگ ر ی هقبط یا تبسن ی دش هدافتسا تسا ه

شسرپ شهوژپ رازبا . همان

یاه امرس ی ه

گنهرف ی دروب ی

،و شسرپ همان امرس ی ه داصتقا ی شسرپ و رکلادبع ندناوخ هب تداع همان ی

م هب .تسا نسح و

زجت روظنم ی

ه لحت و ی ل هداد اه زا مرن رازفا هخسن .SPSS

25 نومزآ زا و یاه

رض ی ب گتسبمه ی پ ی

،نوسر رض ی ب

گتسبمه ی پسا ی نمر نچمه و ی ن هتشر ود یا هطقن یا دش هدافتسا تسا ه

.

ی تفا ه اه : ی تفا ه اه ی داد ناشن شهوژپ

اس ،نس زج هب هک ی

ر غتم ی اهر ی سنج لماش شهوژپ ی

،ت امرس ی ه

گنهرف ی امرس و ی ه داصتقا ی رب فلؤم ه یاه ندناوخ تداع ریثأت

راذگ نعم و تبثم هطبار و تسا ا

یراد اب ی دک ی رگ

.دنراد تن ی ج ه یگ ر ی ا : ی ن درک تباث هعلاطم

هعماج لماوع هک تخانش

ی سنج نوچمه ی

،ت امرس ی ه گنهرف ی امرس و ی ه

داصتقا ی وجشناد ندناوخ تداع رب ی

نا تن رد .دنتسه راذگرثا ی

هج ، ارب ی ا ی داج وجشناد رد ندناوخ هب تداع ی

،نا

اب ادتبا ی د سنج هب هجوت رب هولاع ی

،ت ارش هب ی ط گنهرف ی داصتقا و ی هنآ

،ا شخب نداد صاصتخا نوچمه ی

زا

رخ هب دمآرد ی

د اهرازبا ی گنهرف ی

، ن شور ،ندناوخ هب تبسن هداوناخ شرگ اه

ی شزومآ ی برت و یت ی و هجوت ی ژ ها ی

دوش رد ناوتب ات ی

ک ارش ی ط گنهرف بسانم ی

داصتقا و ی ا اب ی داج هب ندناوخ تداع ی

ک ی اظو زا ی ف رد مهم

همانرب حلاصا اه

ی شزومآ ی وقت فده اب ی

ت تراهم اه ی وجشناد ی نا تسد ی تفا .

دانتسا : هوک ی متسر ی ، روصنم

؛ نی ل رارد ، اراس و ؛ فجن مدقمروپ ، نیورپ ( 1402 .) سررب ی هعماج لماوع تخانش

ی م ؤ وجشناد ندناوخ تداع رب رث ی

نا سانشراک ی هاگشناد هش ی د

زاوها نارمچ علاطا و یرادباتک تاقیقحت .

یهاگشناد یناسر ،

57 ( 1 ،) 78 - 65 . http//doi.org/10.22059/jlib.2023.356691.1678

نا :رش هاگشناد نارهت . .ناگدنسیون©

(3)

همدقم ندناوخ رات لوط رد ی

خ رورض ءزج هراومه ی

رشب ندمت ی

دوب تسا ه

،هزورما .

« ندناوخ »1

دنمتردق رازبا نانچمه ی

ارب ی ی گدا ی ر ی

تسا و ،کش نودب ی

ک ع رصن ح ی تا ی س رد ی متس اه ی شزومآ ی تسا ناهج رسارس

یدیعسلا(

2

،نارگید و 2021

.) تیمها ندناوخ

رد مامت داعبا هدیشوپ یسک رب یعامتجا و یدرف و هدوبن

یم درف ره هب دناوت

کمک هب ندناوخ تاعلاطا

تسد نوگانوگ

دنک ادیپ

،روپرهم و یراچنیسح(

1394 .) نامز رذگ رد رعت

ی ف پ شوختسد ندناوخ ی

تفرش اه ی زی دا ی دش تسا ه هب ندناوخ ،هتشذگ رد .

انعم ی سفت ی ر رصب تاعلاطا ی

دک ره یا هداد ( دوب راد ،دمحا و نول ،3

2019 ا اب .) ی ن پ ندناوخ ،نآ زا سپ ،لاح ی

چ ی هد و دش رت دنیارف

کرد ی ک لماک نتم

، هناشن زا لکشتم اه

ی راتشون ی رد ار رب ( تفرگ نیرگ

، 4

2004 .) نوی و یل (5

2017 ناونع هب ار ندناوخ )

دنیارف ی ارب ی پ کرد ی ما ون ی هدنس رعت ی ف یم ا .دننک ی ور ی ن (6

1998 ) دنیارف ار ندناوخ ناونع هب

ب لماعت ی ن ون نهذ ی هدنس رد هچنآ اب

رد هحفص ی هراب

ک عوضوم صوت دراد دوجو صاخ ی

ف م ی م ثعاب هک دنک ی

م هک ار هچنآ ناگدنناوخ دوش ی

.دننک کرد دنناوخ یو

یم نایب نینچمه هک دنک

ندناوخ نیدب م ن انع ی تس اب درف هک ی د مه ۀ چ ی اهز یی م هک ار ی دناوخ ز ،دمهفب ی ار لد هب دارفا ی

ل فادها و

فلتخم یم دنناوخ اربانب . ی

،ن م ندناوخ ی دناوت ناونع هب اناوت یی خشت ی

،ص سررب ی انعم ک ی تامل یا هدش هتشون تلامج ی ا

هدش پاچ

رعت تاعلاطا کرد و ی

ف دوش ( لامانآ ی و

نوم ی دنا ی ،7

2013 .)

یم ناشن یشهوژپ یاهدرکراک »ندناوخ« لمع دهد

،نوچمه یعامتجا و یدرف توافتم 1

. یملع تفرشیپ

و نهذ هعسوت

، 2 .

هب هنیمز رد ندوب زور هعماج و رنه ،گنهرف ،تسایس ،داصتقا ،ملع یاه

، 3 . طاشن و شمارآ هب یبایتسد و حیرفت ،

4 . و ناوت بسک

یعامتجا یناوتزاب ،

یعامتجا ناوت بسک

هک قع تراهم هنوگره بسک لا

زا هک تسا یلمع و یی درک بسک درف ،ندناوخ قیرط

ه

تسا ، 5 . برجت بسک ،ه

6 . شم نامرد لاک

ت ، 7 . یگدنز تیفیک دوبهب ،

8 . یرادربوگلا ،

9 . لاخ تیق ، 10 . ینهذ تکراشم .

11 .

تیصخش و یزاسدوخ یزاس

دراد یپ رد عراش(

و روپ ،نارگید 1397 اب .) یرورض زا ندناوخ گنهرف جاور ،اهدرکراک نیا دوجو نیرت

رتسب کی داجیا و ندناوخ تداع ندرک هنیداهن دنمزاین رما نیا هب ندیسر یارب و هدوب یگنهرف حیحص همانرب کی یاهدربهار بسانم یگنهرف تسا

.

رد

« ندناوخ تداع »8

هملک ود

« ندناوخ

» و

« تداع »9

.دراد دوجو

« ندناوخ

» سک شنک ی م هک تسا ی

دناوخ و

« داع »ت نی ز

ا لوصحم ی

ن لمع ی ا ی گدا ی ر ی نش .تسا (10

2006 تاعفد دادعت ناونع هب ار ندناوخ تداع )

م ناگدنناوخ هک هچنآ و ی

دناوخ نایب

م ی .دنک بوخ تداع ندناوخ

ارب ی صخش دشر ی

ت فرظ و ی ت اه ی نهذ ی ا .تسا مهم ی

ن تداع ارب ی رکف دشر ی رورض ملاس ی

تسا

سب شقن و ی

را مهم ی اناوت رد یی ارب درف ی تسد ی با ی تراهم هب فلتخم یاه دراد

ناک(

ی ماهگن ووناتسا و11

ی چ

، 12

2001 .)

شهوژپ داد ناشن نینچمه فلتخم یاه ها

هک دن فلتخم لماوع ی

رب تاداع ندناوخ ریثأت م ی راذگ ن .د سنارولف 13

نارگید و

( 2017 نیا هب ) شسرپ هک دنتخادرپ آی

ا شناد نس ندناوخ تاداع رب نازومآ

اهنآ ریثأت دراد یا خ ی ر دنتفای تسد هجیتن نیا هب و ؟ هک

شناد هاگشناد نایوج فرص

ندناوخ تاداع ،نس زا رظن ی

ناسک ی .دنراد دمحا ، راد نول و ( 2019 هدرک ناونع ) تاداع نیب هک دنا

نعم توافت اهنآ تیسنج و نایوجشناد ندناوخ ا

.دراد دوجو یراد ا

ی ن شهوژپ نچمه ی ن ناشن داد هک نایوجشناد

تاداع رظن زا رتخد

اقم رد ندناوخ ی

هس رسپ اب نا ژرنارپ ی لاعف و .دنتسه رت ا و ولوکوا

ی وو ی اتوقرگ (14

2020 یم نایب ) هک دننک

عضو ی ت عامتجا ی داصتقا ی

دلاو ی ن لماوع زا ی تاداع رب هک دنتسه ندناوخ

ناگدنهد خساپ ریثأت

تبثم ی ا فنم ی .دنراد نچمه ی ن رطاخ ناشن دندرک دلاو هک ی ن

لصا لماع ی

ورت ی ج ناوخباتک ی ب رد ی ن وجشناد ی نا سانشراک عطقم ی

دنتسه اریز دلاو هک ی ن ادتبا هرود رد ًلومعم یی

اب هطسوتم و

1. Reading

2. Alsaeedi

3. Ahmad, Dar & lone

4. Green

5. Lee & Yoon

6. Irvin

7. Annamalai & Muniandy

8. Reading Habits

9. Habit

10. Shen

11. Cunningham

12. Stanovich

13. Florence

14. Okulu & IvigerQuta

(4)

هعماج لماوع یسررب م یتخانش

ؤ زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع رب رث

67

اهنآ هطبار یمیقتسم جآ .دنراد

ی لا لوتولوا و (1

2000 ارش هک دندوب دقتعم ) ی

ط درف ندناوخ تاداع رب هناخ ریثأت

م ی ز دراذگ ی ار دلاو ی ن

لصا نابقارم ی

گدنز ی ی ک تسه درف .دن گداوناخ هقباس ی

عقوم و ی ت ناکم ی ارش هب وا شنکاو رب کدوک ی

ط گدنز ی وا درکلمع حطس و

ریثأت م ی دراذگ . دوجو اب ا ی هکن گدنز هبرجت لوئسم هسردم ی

صحت نارود رد درف ی

ل دلاو اما ،تسا ی

ن شقن هناخ رد درف تکراشم و

یمهم لکش رد گ ی ر ی صخش ی ت دبت و کدوک ی

ل صخش هب ندش ی

ت بوخ ی دنراد هعماج رد وا زا .

ناوید (2

2020 داد ناشن ) تسا ه

هک

ندناوخ دزن طابترا ی

ک ی ش اب ی هو اه ی فلتخم طباور عامتجا ی راد اب و د عامتجا طباور شرورپ ی

تسا طبترم .

نارگید و یدیعسلا

( 2021 یم نایب ) دننک

داصتقا لماوع هک ی

دلاو ی ن شناد ندناوخ رب زومآ

ریثأت م ی

،دراذگ ز ی ار هست رب هداوناخ بوخ داصتقا ی

تلا داوم

ندناوخ ی هناخ رد اب هارمه ارش ی ط ندناوخ بولطم م کمک ندناوخ تاداع شرورپ هب هک ی

،دنک ریثأت م ی دراذگ

. شهوژپ ماجنا یاه

هدش مادک ره زا هبنج یتوافتم یاه هب

عوضوم هجوت ندناوخ هدرک

دنا . شهوژپ رورم زا هنیمز رد هک ییاه

ریثأت هعماج لماوع یتخانش

تداع رب هتفرگ تروص ندناوخ

، یم شهوژپ رثکا هک تفایرد ناوت ماجنا یاه

رد هدش هنیمز ،یلیصحت درکلمع ،تیسنج طابترا

یم ندناوخ هنارس و یگنهرف هیامرس دنشاب

؛ یم ناشن هک دهد

یشهوژپ چیه ابیرقت نتفرگ رظنرد اب

یمامت لماوع و مهم ریثأت راذگ

ندناوخ تداع رب

، تفرگ تروص مک رایسب تسا ه

.

نامه روط تحت یرگید تداع ره دننامه ندناوخ هب تداع دش هظحلام هک ریثأت

هعماج لماوع رب شهوژپ نیا رد هک تسا یفلتخم لماوع دش زکرمتم یتخانش

تسا ه .

هوژپ جیاتن ش

یاه یرایسب ناشن داد تسا ه تراهم اب نایوجشناد ییانشآ مدع هک هرود ،فلتخم داعبا رد ندناوخ یاه

ر اهنآ ،یلیصحت یم هجاوم یرایسب تلاکشم ا

.دزاس هک اجنآ زا

سو ناونع هب ندناوخ تداع ی

هل ا ی رورض ی ارب ی و دشر ی گژ ی اه ی

درف و ی اناوت یی اه ی نهذ ی م بوسحم درف ی

دوش ، نی زا مربم ی ا هب ی داج تداع ندناوخ ب رد ی ن شناد نایوج صخش حلاصا و هعماج ی

ت

رکفنشور و ی

اهنآ یم ساسحا دوش

ک هتفگ هب . ی

م نوسردنا و (3

2011 ،) نایوجشناد

ب نامز هچ ره ی

رتش ی ،دننک ندناوخ فرص ار

ب تراهم ی رتش ی پ ی اد م ی دننک و قفوم ی ت ب ی رتش ی هرود رد اه ی م بسک دوخ ی

دننک لاعف . ی ت پ هب رجنم ندناوخ ی

اهدما ی تخانش ی

مهم ی م ی تداع هب رجنم تسا نکمم و دوش ی

قب رب هک دوش ی

ه گدنز ی صحت یل ی شناد نایوج ریثأت م ی فولام و تاش( دراذگ ،4

2007 .)

شناد ،عقاو رد نایوج

ا رکفت داقتن ی تراهم و اه ی رط زا ار دوخ هلئسم لح ی

ق دنیارف اه ی ندناوخ

، تن رد ی هج زا مظنم هدافتسا

اناوت ی ی اه ی خت دننام دوخ رکفت ی

،ل زجت ی ه لحت و ی

،ل قلاخ و تواضق ی

ت م هعسوت ی .دنهد اربانب ی ن ، م ار ندناوخ ی

مهم لماع ناوت ی

شناد هفطاع و لقع دشر هب هک تسناد نایوج

م کمک ی ارب ار هار و دنک ی

ی گدا ی ر ی مادام م راومه رمعلا ی

( دنک پای ، 2019 .)

نینچمه رد

یرما نایوجشناد یلغش تشونرس یرورض و مهم

سا م( ت ؤ یلع ،ینم ،تیدوبع و هداز

1393 .) ا اعدا هک اجنآ ز یاه

ار ی ج ی م حرطم ی ندناوخ هب تداع هک دوش

سا شهاک لاح رد نومزآ نوچمه ،ت

5زلرپ ( 2016 ) هک ا هرمن ی نار ا رد ی ن نومزآ

ناهج ی ندناوخ داوس

، م زا ی گنا ی ن 457 لاس رد 2011 م ی دلا ی هب 428 لاس رد 2016 شهاک ی تفا تسا ه ، ای ن رگناشن هرمن شهاک

ندوب نییاپ م

ی ناز ب رد باتک ندناوخ ی

ن یناریا هعماج

تسا ( و هراصع نارگید ، 6 139 ).

هک اجنآ زا رد

نارمچ دیهش هاگشناد زاوها

یلیصحت لاس رد 1400

- 1401 زا شیب 14840 لوغشم هاگشناد نیا رد یصصخت یرتکد ات ینادراک عطقم زا وجشناد رازه

لیصحت دنتسه نینچمه و گرزب و روشک گرزب هاگشناد راهچ زا یکی

رد و هدمآ رامش هب نامروشک برغ بونج رد هاگشناد نیرت

هاگشناد هرمز دراد رارق روشک عماج یاه

( ،زاوها نارمچ دیهش هاگشناد 1401

میمعت ببس ،صاخ هورگ نیا یسررب زا لصاح جیاتن ،)

رب یریذپ رگید

عماوج .دوب دهاوخ ییوجشناد

هک تسا صخشم تراهم

ناونع هب ندناوخ ی

ک لماع یرورض قفوم رد ی ت

نایوجشناد

صحت رد ی تلا هاگشناد ی هدش هتخانش

روط هب هک ینایوجشناد و تسا ررکم

یم دنناوخ رهام ناگدنناوخ هب ی

زین دبت ی ل

یم دنوش . ،ندناوخ هب تداع هک ارچ لصا عبنم

ی سرتسد ی شناد هب رد ار نایوجشناد و هدوب

مع کرد ی ق امح شناد و تاعلاطا ی

ت

نچمه و ی ن ارب ار اهنآ ی

قحت ی تاق هاگشناد زین ی م هدامآ ی .دنک اربانب ی اوخ تداع ن سو ناونع هب ندن

ی هل ا ی رورض ی ارب ی دشر

1. Ajila and Olutola

2. Diwan

3. Kim and Anderson

4. Schutte & Malouff

5. PIRLS

(5)

علاطا و یرادباتک تاقیقحت یهاگشناد یناسر

، هرود 57 هرامش ، 1 ،

1402

68

وی گژ ی اه ی درف ی

، گدنز رد رثؤم تکراشم ی

عامتجا ی

، بهذم ی

، گنهرف ی س و ی سا ،ی اناوت یی اه ی نهذ ی ، و تاعلاطا ،شناد بسک

م بوسحم درف کرد ی

دوش ( دوکسونات ،ی 2011 .)

هاگن اب ی قحت هب ی تاق نچمه و هتشذگ ی

ن رظن ی ه اه ی ا رد دوجوم توافتم ی

ن مز ی هن نوچمه(

و راد ،دمحا ( ،نول

2019 ،) لامانآ ی

و نوم ی دنا ( ،ی 2013 ) ، ا و ولوکوا ی وو ی اتوقرگ ( ،1

2020 هک دش صخشم ،) ندناوخ تداع یسررب

وجشناد ی نا یم رظن هب یرورض .دسر

،ندناوخ شنک یشخب

یرشب هعماج رد تایبدا و نابز یاهدرکراک زا تسا

شنک . یگدنز زا هدمآرب یاهراتفر زا ،ندناوخ

هک تسا یعامتجا کرد

،نآ مهف و دنمزاین

دید کی هعماج تسا یتخانش

( کلیگ ، 1396 .) ههد رد 1990 شهوژپ زکرمت اه

هب

ناونع هب ندناوخ ی

ک عامتجا لمع ی

غت یی ر سرپ نونکا و ،درک ی

هد م ی دوش سک هچ ی م ی

،دناوخ م مدر م هنوگچ ی دنناوخ ندناوخ و

اس اب هنوگچ اهنآ ی

ر لاعف ی ت اه ی ناش دراد طابترا نینچمه .

هعماج یسانش ندناوخ ، یعامتجا شنک کی ناونع هب ار ندناوخ نایب

یم ( دنک گنیواخ و وایک ،2

2021 .) رظن زا هعماج ندناوخ یسانش هک روطنامه ،

و هدنسیون راک وا رنه

یراک ، قلاخ ،تسا ندناوخ

هب مه هدنناوخ و ،تسا تیقلاخ دنمزاین هزادنا نامه

هشیدنا نیا رب

هعماج هک تسا راوتسا دعب

قلخ زا نانچمه رثا کی راد دوجو

.د

رد هجیتن هب رثا ره یزرط

اب ،ینمض ای راکشآ یناگدنناوخ

ور هب ور یم عقاو رد .تسا اوت

تفگ ن هعماج ندناوخ یسانش نیا لابند هب

س ؤ :هک تسا تلا تشادرب رثا کی زا ناگدنناوخ ارچ

رد رثا کی زا ارچ ؟دنراد یتوافتم یاه نامز

یاه تشادرب فلتخم یتوافتم یاه

یم هطبار هچ ؟دوش اد دوجو هدنناوخ تشادرب و نتم راتخاس نیب یا

در ؟تسا لیخد نتم ریسفت و کرد رد هدنناوخ راظتنا قفا ؟

نوچ یلماوع تلایصحت

، شیپ وا ندناوخ عون نازیم رد دح هچ ات هدنناوخ یتاقبط حطس و یعامتجا تیعقوم ،ینهذ هنیمز ریثأت

؟دنراد و هراصع(

نارگید ، 6 139 )

لک رد ، هعماج یسانش ندناوخ هک تسا یملع طابترا

درف نیب هدنناوخ نتم ، ، نک ش هدنناوخ لاح و ماقم ،ندناوخ ار

رد کی

هعماج یم رارق ثحب دروم .دهد

رد ره هکنیا رانک یدرف

شهوژپ ،دناوخب دناوتیم یاه

یرایسب ناشن هداد دنا هک هفلؤم یاه

تیعمج هعماج و یتخانش ندناوخ شنک عون و نازیم رب یتخانش

ریثأت لمج زا .دنتسه راذگ ه

:زا دنترابع لماوع نیا نیرتمهم

.یداصتقا و یعامتجا ،یگنهرف طیارش و تیعقوم ،تنوکس لحم ،تیموق ،تیسنج ،نس ،تلایصحت

تیرثکا رد هک اجنآ زا

شهوژپ اه ( وکسوف (3

1986 ،) تلاپ (4

1986

،) سنارولف 5

( نارگید و 2017

،) ( اتوقرگیوویا و ولوکوا 2020

،) گنیواخ و وایک

( 2021 )

هنیمز لماوع ناونع هب یداصتقا و یگنهرف هیامرس ،تیسنج ،نس ت اهنآ شقن رب و تسا هدش هراشا ندناوخ تداع یا

أ یرتشیب دیک

دش تسا ه ، یسررب هب ریثأت

یداصتقا هیامرس و یگنهرف هیامرس ،تیسنج ،نس یاهریغتم

ندناوخ تداع رب

دش هتخادرپ تسا ه

.

نیاربانب ، رضاح شهوژپ هلئسم ا ی

ن تسا هک لماوع هعماج تخانش ی نوچ ،نس سنج ی

،ت امرس ی ه گنهرف ی و امرس ی ه داصتقا ی رب

تاداع ندناوخ وجشناد ی نا سانشراک ی هاگشناد هش ی د نارمچ زاوها هچ ریثأت ی ؟دراد م راظتنا ی هک دور شهوژپ نیا جیاتن هعسوت هب

شناد یرظن دروم رد تاداع ندناوخ لماوع و ددرگ یهتنم نآ رب رثؤم

؛ وصت و ی ر لماک رت ی تاداع زا وجشناد ندناوخ ی

نا هاگشناد

ا هئار .دهد و هب ،صاخ روط لابند هب

تن ی هج گ ی ر ی دروم رد ریثأت

هعماج لماوع یتخانش

هبنج رب اه ی هزادنا گ ی ر ی ندناوخ هدش

وجشناد ی نا .تسا رد هجیتن ، هیضرف نومزآ یپ رد رضاح شهوژپ ریز یاه

:تسا

1 . هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و نس نیب انعم

.دراد دوجو یراد

2 هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و تیسنج نیب . انعم

3 شناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و یگنهرف هیامرس نیب . هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگ

انعم .دراد دوجو یراد

4 هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و یداصتقا هیامرس نیب . انعم

1. Okolo & Ivwighreghweta

2. Kyaw & Khaing

3. Fusco

4. Platt

5. Florence

(6)

69

شور شهوژپ شهوژپ ءزج رضاح شهوژپ یفیصوت عون زا یشیامیپ یاه

یسانشراک عطقم نایوجشناد ،شهوژپ هعماج .دراد رارق یگتسبمه

یلیصحت لاس رد زاوها نارمچ دیهش هاگشناد 2

- 1401 اهنآ دادعت هک دنتسه 7495

نارمچ دیهش هاگشناد یرامآ میوقت( تسا رفن

،زاوها 1401 .) و یسجرک لودج قبط شهوژپ هنومن مجح ناگروم

1

دادعت نآ ساسارب هک دش دروآرب 384

رفن تسا . باختنا یارب

یندومزآ هنومن شور زا اه هقبط یریگ

یا .دش هدافتسا یتبسن

عمج تهج هداد یروآ

شسرپ زا ،شهوژپ یاه همان

یامرس یاه ۀ

شسرپ و ویدروب یگنهرف همان

یامرس ۀ شسرپ نینچمه و یداصتقا هدافتسا ندناوخ هب تداع همان

.تسا هدش

شسرپ همان یامرس ۀ یگنهرف ( ویدروب 1391 یاراد ) 21 شزرا شجنس نآ فده و تسا هیوگ یرنه و یگنهرف یاهدومن و اه

فلؤم هس رد ه

: 1 مسجت . ،هتفای 2 و هتفای تینیع . 3

دش یداهن . تسا ه

هجرد جنپ فیط رد و دش یحارط ترکیل یا

تسا ه شهوژپ رد .

و هراصع نارگید ( 1396 ) لیلحت شور

لماع دییأت هزاس ییاور نییعت یارب ،ی رازبا نیا یا

دروم دییأت .تفرگ رارق نینچمه

یرض ب

یا ییایاپ ن شسرپ شور زا هدافتسا اب همان خابنورک یافلآ یاه

م دش هبساح تسا ه

اب ربارب نآ رادقم هک ،

90 / 0 .تسا هدوب دصرد رد

شسرپ هیامرس همان

دش هتفرگ راک هب هیوگ هس یداصتقا تسا ه

. صخاش یامرس یاه ۀ

شزرا ،هداوناخ دمآرد نازیم ،لماش یداصتقا

.تسا ینوکسم لزنم یلایر شزرا و یصخش نیشام یلایر و هراصع شهوژپ رد

رگید ( نا 1396 ) لیلحت شور

لماع دییأت یارب ،ی

زاس ییاور نییعت ه

رازبا نیا یا دروم

دییأت نینچمه .تفرگ رارق

( یمساق شهوژپ رد 1401

شسرپ ییایاپ ،) شور زا هدافتسا اب همان

اب ربارب خابنورک یافلآ 74

/ 0 دصرد تسد هب دمآ تسا ه .

شسرپ طسوت هک ندناوخ تداع همان میرکلادبع

نسح و (2

2007 ) دش یبایرابتعا و یحارط تسا ه

، یاراد شش دعب ییاسانش

نامز ییاسانش ،یندناوخ داوم یاهارجم ییاسانش ،زور رد هقیقد بسحرب ندناوخ نامز رادقم نییعت ،یندناوخ داوم عاونا یاه

ناکم ییاسانش ،ندناوخ .تسا ندناوخ زا فده ،ندناوخ یاه

شسرپ نیا رد هدافتسا دروم فیط هنیزگ جنپ فیط ساسارب همان

یا

،تردن هب ،زگره لماش ،ترکیل یم تاقوا رتشیب و بلغا ،تاقوا یهاگ

دشاب .

( ینمهب یدمحم هعلاطم رد 1393

یارب ) ب ه تسد ندروآ ییاور شسرپ همان زا تارظن داتسا امنهار و نیدنچ نت زا رگید دیتاسا

و نیصصختم

و ناسانشراک

هدافتسا دش تسا ه . و زا اهنآ رد دروم طوبرم ندوب تلاؤس ، حضاو ندوب و لباق مهف ندوب تلاؤس و

نیا هک ایآ نیا تلاؤس یارب شسرپ یاه یشهوژپ بسانم تسا و اهنآ ار دروم شجنس رارق یم

،دهد یهاوخرظن

دش و دروم دییأت

تفرگ رارق

.

رض ی ب اپ یا یی شسرپ نیا رد همان

یدمحم شهوژپ

ینمهب ( 1393 اب ) رادقم خابنورک یافلآ بیرض زا هدافتسا 96

/ 0 هب

تسد .تسا هدمآ شسرپ ییایاپ شجنس تهج شهوژپ نیا رد

همان دش هدافتسا خابنورک یافلآ بیرض زا اه تسا ه

رد نآ جیاتن هک

لودج 1 دمآ تسا ه .

لودج 1 . اپ ی ا یی اهرازبا ی شهوژپ

همانشسرپ خابنورک یافلآ بیرض

شسرپ هیامرس همان یگنهرف

86 / 0

شسرپ یداصتقا هیامرس همان 75

/ 0

شسرپ ندناوخ تداع همان 85

/ 0

روظنم هب هداد لیلحت و هیزجت رضاح شهوژپ رد اه

زا ، مرن هخسن .سا .سا .یپ .سا رازفا 25

نومزآ زا و بیرض یاه

یگتسبمه هتشر ود و نمریپسا ،نوسریپ

هطقن یا دش هدافتسا یا تسا ه

. تهج هب نینچمه هداد یتیلامرن نییعت

زا هدافتسا اب ،اه

ود

1. Krejcie & Morgan

2. Abdul Karim & Hasan

(7)

، هرود 57 هرامش ، 1 ،

1402

70

فورعم یرامآ نومزآ یسررب

لامرن یتی کلیو وریپاش و فنریمسا فورگوملوک ینعی ، هداد یتیلامرن ،

هیامرس و یگنهرف هیامرس یاه

دروم یداصتقا دییأت

لودج رد نومزآ نیا جیاتن .تسا 6

دش هداد ناشن تسا ه

.

لودج 2 . هداد یتیلامرن یسررب یاه

شهوژپ

یتیلامرن نومزآ فنریمسا فورگوملوک

کلیو وریپاش

حطس انعم (یراد )Sig رامآ حطس انعم (یراد )Sig رامآ

یگنهرف هیامرس 06

/ 0 057

/ 0 08

/ 0 989

/ 0

یداصتقا هیامرس 08

/ 0 092

/ 0 09

/ 0 997

/ 0

هتفای اه هیضرف نومزآ شهوژپ یاه

:لوا هیضرف نومزآ

هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و نس نیب انعم

لودج 3 . گتسبمه ی نایم و نس فلؤم ه ندناوخ تداع یاه

فلؤم ه ندناوخ تداع یاه نس

نوسریپ یگتسبمه حطس

انعم (یراد )Sig

یندناوخ داوم عاونا یسرد بتک

043 / 0 - 406

/ 0

ریغ بتک 049 یسرد

/ 0 335

/ 0

هلجم هماع 022 دنسپ

/ 0 - 673

/ 0

یصصخت هلجم 084

/ 0 098

/ 0

هکبش یعامتجا یاه 024

/ 0 643

/ 0

تنرتنیا 084

/ 0 102

/ 0

همانزور 023

/ 0 653

/ 0

زور رد هقیقد بسحرب ندناوخ نامز یسرد بتک نامز

015 / 768 0

/ 0

بتک نامز سردریغ 038 ی

/ 0 456

/ 0

هلجم نامز هماع 011 دنسپ

/ 0 - 828

/ 0

یصصخت هلجم نامز 081

/ 0 113

/ 0

هکبش نامز یعامتجا یاه 043

/ 0 - 396

/ 0

تنرتنیا نامز 001

/ 0 989

/ 0

همانزور نامز 029

/ 0 571

/ 0

یندناوخ داوم یاهارجم هناخباتک

009 / 0 - 867

/ 0

باتک شورف 021 ی

/ 0 - 678

/ 0

ناتسود 030

/ 0 - 564

/ 0

تنرتنیا 046

/ 0 - 371

/ 0

یصخش هناخباتک 043

/ 0 - 402

/ 0

نامز ندناوخ یاه 035 حبص

/ 0 - 496

/ 0

021 رهظ / 0 - 678

/ 0

042 رصع / 0 - 511

/ 0

030 بش / 0 - 557

/ 0

بش همین 028

/ 0 578

/ 0

نامز ره 034

/ 0 503

/ 0

ندناوخ ناکم هناخباتک

070 / 0 - 174

/ 0

هناخ 046

/ 0 369

/ 0

052 کراپ / 0 401

/ 0

هاگشناد 045

/ 0 - 378

/ 0

(8)

71

لودج رد نوسریپ یگتسبمه نومزآ جیاتن هب هجوت اب 3

اب نس نایم هک تسا صخشم ، عاونا

یندناوخ داوم

، ندناوخ نامز

زور رد هقیقد بسحرب

، یندناوخ داوم یاهارجم

، همین ،بش ،رصع ،رهظ ،حبص رد ندناوخ نامز نامز ره و بش

، ندناوخ ناکم

هطبار .درادن دوجو یا

:مود هیضرف نومزآ

هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و تیسنج نیب انعم

لودج 4 گتسبمه . ی سنج ی ت و فلؤم ه ندناوخ تداع یاه

فلؤم ه ندناوخ تداع یاه تیسنج

هتشر ود یگتسبمه هطقن یا

یا حطس انعم (یراد )Sig

یندناوخ داوم عاونا

یسرد بتک 131

/ 0 010

/ 0

بتک سردریغ ی 133

/ 0 009

/ 0

هلجم هماع دنسپ 062

/ 0 226

/ 0

/ 0 516

/ 0

هکبش یعامتجا یاه 075

/ 0 - 142

/ 0

تنرتنیا 039

/ 0 - 444

/ 0

همانزور 074

/ 0 146

/ 0

زور رد هقیقد بسحرب ندناوخ نامز

یسرد بتک نامز 080

/ 0 117

/ 0

بتک نامز سردریغ ی 183

/ 0 001

/ 0

هلجم نامز هماع دنسپ 031

/ 0 546

/ 0

/ 0 453

/ 0

/ 0 - 687

/ 0

/ 0 - 212

/ 0

/ 0 045

/ 0

یندناوخ داوم یاهارجم

هناخباتک 132

/ 0 009

/ 0

باتک شورف ی 171

/ 0 001

/ 0

ناتسود 035

/ 0 - 494

/ 0

تنرتنیا 030

/ 0 - 562

/ 0

/ 0 191

/ 0

نامزندناوخ یاه

حبص 144

/ 0 005

/ 0

رهظ 029

/ 0 564

/ 0

رصع 117

/ 0 022

/ 0

بش 095

/ 0 062

/ 0

بش همین 098

/ 0 - 056

/ 0

نامز ره 092

/ 0 072

/ 0

ندناوخ ناکم

/ 0 001

/ 0

هناخ 056

/ 0 271

/ 0

کراپ 041

/ 0 421

/ 0

هاگشناد 099

/ 0 053

/ 0

جیاتن هب هجوت اب تسد هب

هتشر ود یگتسبمه نومزآ زا هدمآ هطقن یا

لودج رد یا 4

عاونا و تیسنج نایم هک تسا صخشم ،

هماع هلجم لماش یندناوخ داوم هکبش ،یصصخت هلجم ،دنسپ

تیسنج نایم یلو ،درادن دوجو هطبار همانزور ،تنرتنیا ،یعامتجا یاه

.دراد دوجو هطبار یسردریغ بتک و یسرد بتک و نینچمه

دوجو هطبار ندناوخ نامز تدم و تیسنج نایم هک تسا صخشم

،درادن اما یم هدید همانزور و یسردریغ بتک ندناوخ نامز تدم و تیسنج نایم هطبار نیا .دوش

نج نایم داوم یاهارجم و تیس

یندناوخ هطبار یا دوجو هتشادن و هناخباتک یاهارجم و تیسنج نایم هطبار نیا یلو ، باتک

شورف یم هدید ی .دوش

نینچمه نایم

،درادن دوجو هطبار ندناوخ نامز و تیسنج اما

حبص رد ندناوخ نامز و تیسنج نایم هطبار نیا یم هدید اهرصع و اه

.دوش دروم رد

،زین ندناوخ ناکم هناخباتک و تیسنج نایم هطبار نیا نکیلو ،درادن دوجو هطبار ندناوخ ناکم و تیسنج نایم هک تسا صخشم

یم هدید .دوش

(9)

، هرود 57 هرامش ، 1 ،

1402

72

:موس هیضرف نومزآ

هطبار زاوها نارمچ دیهش هاگشناد یسانشراک نایوجشناد ندناوخ تداع و یگنهرف هیامرس نیب انعم

یراد

.دراد دوجو

لودج 5 بمه . گتس ی امرس ی ه گنهرف ی و فلؤم ه ندناوخ تداع یاه

فلؤم ه ندناوخ تداع یاه یگنهرف هیامرس

نوسریپ یگتسبمه حطس

انعم (یراد )Sig

یندناوخ داوم عاونا

یسرد بتک 213

/ 0 001

/ 0

بتک سردریغ ی 506

/ 0 001

/ 0

هلجم هماع دنسپ 150

/ 0 003

/ 0

/ 0 001

/ 0

هکبش یاه یعامتجا 106

/ 0 037

/ 0

تنرتنیا 083

/ 0 105

/ 0

همانزور 145

/ 0 004

/ 0

زور رد هقیقد بسحرب ندناوخ نامز

یسرد بتک نامز 164

/ 0 001

/ 0

بتک نامز سردریغ ی 353

/ 0 001

/ 0

هلجم نامز هماع دنسپ 116

/ 0 023

/ 0

/ 0 001

/ 0

/ 0 - 734

/ 0

/ 0 076

/ 0

/ 0 253

/

0 یندناوخ داوم یاهارجم

/ 0 001

/ 0

باتک شورف ی 402

/ 0 001

/ 0

ناتسود 191

/ 0 001

/ 0

تنرتنیا 091

/ 0 076

/ 0

/ 0 001

/ 0

نامز ندناوخ یاه

حبص 286

/ 0 001

/ 0

رهظ 110

/ 0 032

/ 0

رصع 217

/ 0 001

/ 0

بش 175

/ 0 001

/ 0

بش همین 028

/ 0 - 583

/ 0

نامز ره 219

/ 0 001

/ 0

ندناوخ ناکم

/ 0 001

/ 0

هناخ 153

/ 0 003

/ 0

کراپ 069

/ 0 175

/ 0

هاگشناد 174

/ 0 001

/ 0

جیاتن هب هجوت اب تسد هب

لودج رد نوسریپ یگتسبمه نومزآ زا هدمآ 5

اب یگنهرف هیامرس نازیم نایم هک تسا صخشم ،

هماع هلجم ،یسردریغ بتک ،یسرد بتک لماش یندناوخ داوم هکبش ،یصصخت هلجم ،دنسپ

هطبار همانزور و ،یعامتجا یاه

انعم .درادن دوجو یگتسبمه یگنهرف هیامرس و تنرتنیا نایم نینچمه .دراد دوجو یراد دروم رد

طابترا هیامرس نازیم نایم

هلجم ،یسردریغ بتک ،یسرد بتک لماش یندناوخ داوم نامز تدم اب یگنهرف هماع

دنسپ هطبار یصصخت هلجم ، انعم

دوجو یراد

هکبش نامز تدم نایم نینچمه .دراد یعامتجا یاه

سبمه یگنهرف هیامرس اب همانزور ،تنرتنیا ، .درادن دوجو یگت

دروم رد طابترا

،هناخباتک لماش یندناوخ داوم یاهارجم اب یگنهرف هیامرس نازیم نایم باتک

شورف هطبار یصخش هناخباتک و ناتسود ،ی انعم

یراد

تسبمه یگنهرف هیامرس و تنرتنیا نایم ،جیاتن هب هجوت اب نینچمه .دراد دوجو .درادن دوجو یگ

دروم رد طابترا هیامرس نازیم نایم

هطبار نامز ره و بش ،رصع ،رهظ ،حبص ندناوخ نامز اب یگنهرف انعم

نامز نایم ،جیاتن هب هجوت اب نینچمه .دراد دوجو یراد