The Artistic Imagry in Hussein Ibn Zahak's Poetry

The Artistic Imagry in Hussein Ibn Zahak's Poetry

(Case Study of Khumriyat)

Mohsen Mohammadi^1 Mohammad Ebrahim Khlife Shoshtari²

1. PhD Student of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. E-mail:mohs_7853884@sbu.ac.ir

2. Professor of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran. E-mail:m-khalifeh@sbu.ac.ir

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article (P 83-100)

Article history:

Received: 13 May 2022

Received in revised form:

10 August 2022

Accepted:

20 August 2022

Published online:

21 September 2022

Keywords:

Imagery, which is the manifestation of the poet's thoughts and inner feelings, has a special place in literary criticism and it is one of the main elements of a literary work. Literary imagery in the Abbasi era had a high position, because the poems are full of Emotional and dynamic literary interpretations that were connected with the life of the era. Hossein Ibn Zahhak, Known as Khali, was one of the Iranian and Arabic poets of the first Abbasi era, which was influenced by the culture of ancient Iran and Greece, was able to innovate in the way of expression by using innovative images. These innovations, which have the breadth of imagination and deep feeling and image density, have a prominent presence in the poet's imagery. In the present study, descriptive and analytical method, the rhetoric of image in Hossein Ibn Zahhak's Wains has been investigated, the results of the research indicate that Hossein Ibn Zahhak uses images such as: metaphor, simile and Animation, which play a prominent role in his poetic imagery have been able to present Emotional and dynamic images of Wain by innovation and using visual and illusion aspects and by using solid and moving nature and convey her feelings to the audience without complicating her words. It is as if Wain in the poet's poem is a picture of life and life is nothing but Wain, in fact Wain is an image of the endless beginning in the poet's poetry that ends with spirituality and light, a distinctive feature that is not so evident in the poetry of other poets; Because the images of Wain in the poems of Abbasi poets are mostly reduced to sensations, pleasure and lust and are devoid of spiritual and transcendental truths. But these spiritual truths in Zahhak's poetry approach the Sufi philosophy, and the sensual and material concept of Wain turns into transcendental concepts and connects the earthly manifestations to the sky, and elevates Wain from the earth to the sky and from images. The sky, which is spread from the east to the west, is used to present different concepts of the east and the west, and to change the view of the material man immersed in the pleasures of the Abbasi era, and in this way to elevate his position from the earth to the sky, and with Using innovative and beautiful images, in addition to innovation in Khmer themes, will increase the influence of your words and present different interpretations to the audience. Therefore, considering that Hossein Ibn Zahhak was able to play a role and connect Khmer with spiritual and spiritual manifestations and create different literary images with precision and innovation in poetic expression, it is remarkable.

image, Wine, recognition, simile, metaphor, Hussein Ibn Zahak

Cite this article:Mohammadi & Mohammad Ebrahim Khlife Shoshtari (2022), “The Artistic Imagry in Hussein Ibn Zahak's Poetry (Case Study of Khumriyat)”, Journal of Literary Criticism and Rhetoric, Vol: 11, Issue: 2, Ser.N: 26, 83-100, 10.22059/JLCR.2022.342234.1838.

© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.

. DOI: https://jop.ut.ac.ir/

کاحض نب نیسح رعش رد یرنه یزادرپ ریوصت

یدروم یسررب(

)تایرمخ

یدمحم نسحم

1

|

دمحم یرتشوش هفیلخ میهاربا

2

1 . یبرع تایبدا و نابز یرتکد یوجشناد

،یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ، یتشهب دیهش هاگشناد

، ناریا ،نارهت همانایار . : mohs_7853884@sbu.ac.ir

2 . داتسا هورگ نابز و تایبدا یبرع

،یناسنا مولع و تایبدا هدکشناد ، هاگشناد

دیهش یتشهب

، نارهت ناریا ، :همانایار . javadi- m-khalifeh@sbu.ac.ir

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ

ص(

83 - 100 )

:تفایرد خیرات 23

/ 2 / 1401

:یرگنزاب خیرات 19

/ 5 / 1401

:شریذپ خیرات 29

/ 5 / 1401

:راشتنا خیرات 30

/ 6 / 1401

هژاودیلک :اه ریوصت

تاساسحا و هشیدنا یلجت هک یزادرپ هژیو هاگیاج ،یبدا دقن رد ،تسا رعاش ینورد

یلصا ناکرا زا نآ و دراد یا

و هدنز یبدا ریواصت زا ،راعشا اریز ،هدوب رادروخرب ییلااو هاگیاج زا یسابع رصع رد یبدا ریواصت .تسا یبدا رثا کی ا ،عیلخ هب بقلم ،کاحض نب نیسح .تسا راشرس ،دوب هدروخ دنویپ رصع تایح اب هک ییایوپّ یناریا یارعش ز

رابت یبرع و

رد عادبا هب عیدب ریواصت زا هدافتسا اب تسناوت ،نانوی و ناتساب ناریا گنهرف زا یسأت هب هک دوب لوا یسابع رصع یارس دزادرپب نایب هویش .

یزراب روضح ،تسا رادروخرب یریوصت مکارت و قیمع ساسحا و لایخ یگدرتسگ زا هک تاعادبا نیا

ریوصت رد یزادرپ دراد رعاش یاه .

تایرمخ رد ریوصت تغلاب ،یلیلحت و یفیصوت شور هب رضاح شهوژپ رد نب نیسح

یریواصت زا هدافتسا اب کاحض نب نیسح هک تسا نآ زا یکاح شهوژپ جیاتن ،تسا هتفرگ رارق یسررب دروم کاحض ینیرفآریوصت رد یزراب شقن هک صیخشت و هیبشت ،هراعتسا :دننام

،دنراد وا یرعش یاه

هرهب و یروآون اب هتسناوت زا یریگ

هبنج و دیامن هئارا رمخ زا ییایوپ و هدنز ریواصت ،کرحتم و دماج تعیبط زا هدافتسا اب و یمهو و یرصب یاه یب

هکنآ هب

زا یریوصت ،رعاش رعش رد رمخ هک ییوگ .دیامن لقتنم بطاخم هب ار دوخ یقیقح تاساسحا ،دیارگب عنصت و فلکت یگدنز و یگدنز رد ،تسین رمخ زج یزیچ

تایونعم هب هک تسا رعاش رعش رد اهتنا یب زاغآ زا یریوصت ،رمخ تقیقح

تسین دوهشم نادنچ رگید یارعش رعش رد هک یزراب یگژیو ،دوش یم متخ راونلأارون و

؛ اریز راعشا رد یرمخ ریواصت

ماک و تذل و تاسوسحم هب رتشیب یسابع یارعش ا هدش هصلاخ نآ زا لصاح ییوج

ییاروام و یناحور قیاقح زا و تس

تسا یهت . شقن هتسناوت ،یرعش نایب رد یروآون اب و تقد هب کاحض نب نیسح هکنیا هب هجوت اب نیاربانب دنک ینیرفآ

و

هولج اب ار رمخ ریواصت و دنزب دنویپ یناحور و یونعم یاه

یبدا .تسا هجوت لباق ،دیامن قلخ ار یتوافتم

،تایرمخ ،ریوصت کاحض نب نیسح ،هراعتسا ،هیبشت ،صیخشت

.

دانتسا : یدمحم ، دمحم و نسحم یرتشوش هفیلخ میهاربا

( 1401 )

« ، ریوصت یزادرپ یرنه رد رعش نیسح نب کاحض ( یسررب یدروم تایرمخ ) ،»

شهوژپ یبدا دقن ۀمان

تغلاب و ۀرود ، 11 ش ، 2 یپایپ ، 26 ، 83 - 100 . 10.22059/JLCR.2022.342234.1838

.ناگدنسیون © .نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان

1 همدقم . فطاوع و تاساسحا رگنایب ،رعش«

یصاخ ییانعم و یوغل تفاب زا دیاب اتدعاق و تسا رعاش زیامتم

هرهب زین دشاب دنم . نیاربانب ، تروص و یوغل راتخاس ماجسنا و تاساسحا اب یمکحم طابترا ،ییارگ

یمن ام ،دراد رعاش ینورد فطاوع یمادام ،میوش روصتم یبیکرت راتخاس نودب ار یقیقح رعش میناوت

اب یبیکرت راتخاس نیا هک

یزیچ نامه یبیکرت راتخاس نیا .تسا دحتم کمیتیر و یعاقیا راتخاس

یم دای یرعش ریوصت ناونع هب نآ زا هک تسا »مینک

ملالارقاب(

ي ، 1424 : 2

هژاو بیکرت« اما .)

ینامز اه

یم نیاربانب .دشاب لایخ هکلم رایتخا رد هک دزاسب ار یرعش ریوصت دناوت ،

لماک ینامز هنارعاش ریواصت

یم دوش رصانع هک ار رگیدکی و دنوش دحتم هدیصق رد یقیسوم و ینورد هبرجت ،لایخ نوچ یفلتخم

هژاو بیکرت قیرط زا طقف هناگ هس رصانع نیا هک هتبلا ،دنناسر یرای هویش هب اه

هدیصق کی رد صاخ یا

یم ادیپ دومن »دنک

،نیملاا(

1980 : 174

قیمع و فیطل تاساسحا اب یرعاش کاحض نب نیسح .)

عاش هیارآ زا رایسب و تسا هنار زا وا یعقاو تاساسحا هدنرادربرد هک هیبشت و هراعتسا ،صیخشت یاه

نیدب و تسا هتفرگ هرهب ،تسا یگدنز هرمزور تایح و هناقداص یریواصت هئارا اب هتسناوت قیرط

لایخ یزادرپ ره زا رود هب و قیقد یاه اخم نهذ هب کیدزن قیاقح ،ملاک رد عنصت و فلکت هنوگ

بط

تینیع و مسجت ،کاحض راعشا زراب هصخشم اما .دیامن هئارا ار تقد تیاهن هک ،تسا ملاک رد یشخب

یم راک هب یریوصت رصانع نیرتزیر زا هدافتسا رد ار دوخ هجوت و و مامت لکش هب ار تایئزج و دریگ

یم نایب لامک روظنم نیمه هب و دراد

، ریغ و سوسحم یم ار سوسحم

م دناوتب ات دزیمآ قیقد یناع

و رت

لماک ره نودب ار یرت ره .دیامن هئارا فلکت هنوگ

رد قیقد تایئزج رکذ و لیثمت ت ّوق دنچ

ریوصت هب هک تسا دیدجت رگید مهم لماوع زا زین تروص مسجت و صیخشت زا هدافتسا و یزادرپ

لکش رد .تسا زراب رعاش یرمخ راعشا رد یقیقد ولج ،تایرمخ ،عقاو

ۀ ریوصت زراب یزادرپ

یاه

لایخ و فیطل فطاوع زا هک تسا رعاش یزیگنا

بنج یهاگ هک تسا رادروخرب قیقد یاه ۀ

و یمهو

یم دوخ هب سدقم و یونعم و ینهذ درجم ،ردبلا و ،سمشلا« دننام نآ تاقتشم و رون لماش و دنریگ

ماجسنا اما .دنراد یدام و سوملم هبنج یهاگ و تسا »ایرثلا و ،بکوکلا و ،رمقلا و ریواصت بسانت و

ناشن هک تسا رمخ رد کاحض نب نیسح رعش تازایتما رگید زا اوتحم اب صیخشت و هیبشت ،یراعتسا زا یرایسب رعش رد هک یمهم یگژیو ،دراد تیاکح عقاو ییامنزاب رد رعاش یرعش هفطاع قدص زا .تسین دوهشم نادنچ ،یبدا ریواصت ندوب یعنصت لیلد هب یسابع رصع نارعاش شسرپ شهوژپ یاه

1.

مهم مادک کاحض نب نیسح رعش رد یرنه ریواصت نیرت ا

؟دن

2

؟دنرادروخرب زین یروآون و عادبا یگژیو زا ریواصت نیا ایآ .

هیضرف اه شهوژپ ی

1 . عون نیا هک تسا صیخشت و هراعتسا ،هیبشت لماش ،کاحض نب نیسح رعش رد یرنهریواصت

یزادرپریوصت تایرمخ رد اه

ولج ،رعاش ۀ

.دراد یزراب

2 . نب نیسح

یئزج اب کاحض ریوصت رد یرگن

رمخ موهفم هب هنایفوص هاگن زا هدافتسا اب و یزادرپ

.دیامن هئارا شیوخ رصع یارعش رگید هب تبسن ار یتوافتم ریواصت هتسناوت نیشیپ ۀ شهوژپ

رد راب ۀ باتک ،یسابع رصع نارعاش یرعش ریواصت تسا هدش هتشون یددعتم تلااقم و اه

؛ رد اما

یناریا رعاش ،کاحض نب نیسح دروم یبرع و رابت

وا راعشا هک لوا یسابع رصع یارس

ریواصت زا

رصحنم ییاوتحم و یرعش به

تسا هتفرگ تروص یکدنا شهوژپ ،تسا رادروخرب یدرف نیا مها ؛

شهوژپ اه ترابع :زا دنا

1 . عیلخلا راعشأ تئاف«

» (1

1405 ) ردحلا یفطصم ، ي

هدنسیون . راعشا هب رصتخم یحرش و قیلعت

نیسح نب رد و دراد کاحض تقیقح

، تیاور و هدوب رعاش هب بستنم هک یراعشا زا تسا هدرک یرگ

و هتفر نیب زا .تسا هدش هداد تبسن نارگید هب ای

2 . ةیلیلحت ةسارد«

یف عیلخلا رعش ( »

2008 ) راذعلا لیقع ، ي

هلاقم نیا رد . ،

هدنسیون لیلحت هب

.تسا هتخادرپ رعاش دیاصق زا یدودعم دادعت زیامتم یگژیو زا یدایز دودح ات کاحض تایرمخ رد یرنه و یبدا ریواصت هکنیا هب هجوت اب اما

هویش رد یروآون و عادبا تسا رادروخرب ینایب یاه

نآ ۀرابرد و نیا ،تسا هتفرگن تروص یشهوژپ

هم نیا هب ییوگ خساپ لابند هب راتسج .تسا م

2 حلاطصا و تغل رد ریوصت موهفم.

« هدمآ نییزت و یزاسروصم ،یشاقن ،میسرت ،یراگن تروص ،یرگتروص یانعم هب تغل رد ریوصت

تسا

»

( شاترذآ ،شونرذآ 1385 : 375

»یرعش« و »یبدا« ،»رنه« :نوچ یناگژاو رانک رد یبدا دقن رد و .)

رب ریوصت« اما .تسا هتفرگ رارق ۀمه

و هراعتسا ،هیبشت ات هتفرگ نزو و دنب ،هیفاق زا ،یبدا تاعانص

یم تللاد ،دامن یم راک هب زین رعش یانعم فشک و لیلحت یارب یتح ،دنک

»دور

،یحوتف(

1386 : 37

)

ب عبنم کی« نآ و هرهب دوخ تاساسحا و تلااعفنا نایب یارب نآ زا هدنسیون ای رعاش هک تسا ینوری

یم »دریگ

عابرلا(

ي ، 1974 : 40

. )

1 .عیلخ هب روهشم کاحض نب نیسح هتفر تسد زا راعشا :همجرت .

3 . ریوصت تیمها یزادرپ

هنییآ ،ریوصت«

هبنج و رعاش کی صاخ یگژیو اهنت هن هک تسا یا دوخ رد ار وا عادبا و یروآون یاه

یم بوسحم نآ زا یئزج رعاش هک ار یبدا هلحرم تاصخشم هکلب ،دراد »دراد دوخ اب زین دوش

،حلاص(

1994 : 13

رد ریوصت . )

عقاو ، یقیقد و فیطل تاساسحا بلاق رد نآ شزادرپ و نهذ رد عیاقو ییامنزاب

کزان اب ار نآ دنمرنه هک تسا یم دنویپ قیمع و قیقد لایخ و یشیدنا

یارب ار عیاق و قیاقح ات دنز

تذل ،بطاخم دیامن کرد لباق و شخب

نیدب و دوش بطاخم رد طاشن و تکرح و تایح ثعاب هلیسو

ب تبسن ار وا هاگن و ناسنا و ءایشا ه

.دیامن فیطلت اه

4 کاحض نب نیسح یبدا یگدنز رب یرذگ .

هلهاب یلاوم زا رسای نب کاحض نب نیسح

( 250 ق

و دش دلوتم هرصب رد ،عیلخ و یلعوبا هب بقلم .)

تخومآ بدا و رعش .

یناریا نارعاش زا و ناسارخ زا وا لصا تسا لصلاا

اهفصلأا(

ین ، 1992 : 7 / 146

.)

زا یکی« وا تسد ار یناگداب رعش زین و رکذم لزغ هک تسا یسابع رصع نارعاش نیتسخن

یام ۀ رنه

» داد رارق شیوخ

( شاترذآ شونرذآ ، 1393 : 3 / 21

زراب هصخشم ،عیلخ هب رعاش ترهش فلاخرب اما . )

یقوش هک یتقیقح ،تسا فیفع نایب وا رعش ضایر

( 1972 م ،) کاحض« تسا هدرک نایب نینچنیا ار نآ

»تسا دنبیاپ یناسنا تمارک رب هراومه و هدرک ظفح ار ایح و تفع ،یرعش نایب رد

یقوش(

،ضایر 1972 :

42

رد ،)

هک ،تسا هتشاد هگن زین ار ایح و مرش بناج اما هدش کیدزن فیفع ریغ نایب هب کاحض عقاو یم یگژیو نیا یبهذم و ینید دیاقع هب دناوت

وا دشاب طبترم زین .

یرئاح

2

( 1393

)ش

زا« ار وا

تیصخش نرق یعیش یاه

»تسا هتسناد یرجه موس ات مود یاه

( لا یملعأ

،یرئاح 1993 : 8 / 228

. )

هب وا

لکوتم و نومأم زج ،یسابع رصع یافلخ مامت رابرد ،

و تفای هار ابیرقت

ۀمه و تفگ حدم ار افلخ

و فصو و رمخ و لزغ و حدم هلمج زا یرعش فلتخم ضارغا رد ییابیز یتبسانم راعشا

..

. و دورس

تفارظ اب ار ناگمه هجوت ییوگ

یجنس هتکن و اه یب یاه

شاد فوطعم دوخ هب شدننام یتح و ت

ت تحت ساونوبا نوچ یرعاش أ

نیمز رد وا راعشا ریث ۀ

بدا هاگیاج و تفرگ رارق لزغ ار وا ی

نیا هنوگ

دوتس : ف اننامز لهأ رعشأ تنأ نیسح ای«

ي »لزغلا

ناهفصلأا(

ي

، 1992 : 7 / 175

نبا نینچمه .)

یمور

( 896 م

،جرفلاوبا زا لقن هب )

3

لزغ نارعاش نیرترب زا ار کاحض نب نیسح هتکن و ارس

جنس رد اهنآ نیرت

» مهفرظأو سانلا لزغأ هنإ « تسا هتسناد یسابع رصع

)نامه(

. اما نب نیسح نیب لماعت و طابترا

یور بدا و ملع هب هرصب رد و دندش گرزب ناکم کی رد اهنآ یود ره و دوب هنیرید ساونوبا و کاحض اوبا ،دندروآ ،هتشاد دوجو ناشنیب رد هک یطابترا و لماعت نیا زا کاحض نبا زا لقن هب یناهفصا جرفل

2 . هب فورعم ،یدرجرهم یرئاح میرکلادبع یرئاح میرکلادبع خیش

یدزی ( 1238 - 1315 زا ) نادهتجم و دیلقت عجارم هعیش

و

ناینب راذگ مق ٔهیملع ٔهزوح لاس رد یو .دوب

1238 لحم رد یسمش یرجه ۀ

دوشگ ناهج هب هدید دزی دبیم درجرهم .

3 . نیسح نب یلع

یشرق یوما دمحم نب هب روهشم

وبا و خروم و ثدحم ،یناهفصا جرفلا بیدا

و رعاش و یقیسوم سانش زا

باقعا رامح ناورم عیشت بهذم و دندوب ملاع و ثدحم اهنآ زا یضعب و نکاس ناهفصا رد شنادناخ .دوب یوما هفیلخ نیرخآ ،

( دضتعملا دهع رد وا .دنتشاد 242

– 289 رد )ق ناهفصا دش دلوتم .

نیا هنوگ اّنک و ةرصبلاب انبَّدأت و ٍدحاو ٍناکم یف انأشن ،نیّبرت ساونوبأ و انأ ُتنک« تسا هدرک تیاکح

»نیبحاصتم ءابدلأا ُسلاجم ُرضحن

( نامه

کاحض نب نیسح .)

ونوبا دننام زین ا

س هب و دییارگ دیدجت

مدقم اب ۀ ،یرمخ یم طوبرم نآ هب هک هچنآ و هیداب زا تبحص بوش« ریباعت اب و درمش ریقح ار دوش

:تایبا رد »... ٌفل ِج« و »ءاذقأ

ء اُُب در نوُُلا تاُُحُُف نُُن ن ُُِم نتُُل ّد ُُُب

ءاُُُُُشلاو لُُُُب ا ّرد کُُُُحوُُُُبُُُُُص ن ِن ُُُُمو

هُُب نتُُلُُلُُح نإ رُُیُُب نُُث نُُط نُُب نُُی نُُب اُُم ءاذُُُُقأ بوُُُُُُش لاإ سُُُُیدار نن ُُُُفُُُُلا یُُُُلإ

هُُُُسراُُم ُُُی ٍفرُُط ن نن ُُع ک ُُّمُُه ّد نُُعُُف ءاُنُحأ نُی نُب ارُمُُُُُُُُُُُـُط نع ُّفُل نُت ٌفُلُُُُُُُُُُُـُج

،کاحضلا نبا(

2005 : 31 )

یلهاج گنهرف -

داب هب ار یبرع تفرگ رخسمت و داقتنا

. هک تسا یتقیقح نیا

هزمح یناهفصا رد

ۀمدقم ناوید ساونوبا رابرد نآ ۀ تسا هدروآ نینچ ةیرع ّشلا دیلاقتلا هذه ن ِم نیسحلا فقوُم و« :

هارننف ساون يبأ فقوم نک ةمیدن قلا و ءاذقأ بو نش اهب ام ّل ُکف احیبق افص نو اهب ام فصنی و ةیدابلا يردزنی

»ةیلابلا رامطلأا نوع ّفلتنی فلاجأ اهبارعأ

( ساونوبا ، 2002 : 27

.)

و ساونوبا رد زین نیا :تایبا

راُُُق يذُُُب لزُُُنُُُم ن ُُُِم ُنُُُُُسحأ راُُُبُُُنلأاُُُب ةرا ُُُّمُُُخ ُلزُُُنُُُم

ةُُُُُسجرُُُنو ٍةُُُناُُُحُُُیر ّمُُُُُشون راوُُُکأُُُب ٍقُُُیُُُنأ ن ُُُِم ُنُُُُُسحأ

،ساونوبا(

1992 : 514 )

تسا هدناوخارف دیدجت هب

؛ یم رظن هب اما هب ریباعت هک دسر

نآ رد رعاش هک تایبا نیا رد هدش هتفرگراک

هب تبسن ،تسا یراع فیصوت هنوگ ره زا و هدنام روصحم »لزنم و نسحأ« نوچ یناگژاو هریاد رد تسا رادروخرب یرتمک یانغ زا ،کاحض نب نیسح تایبا .

تایرمخ رد دوجوم نیماضم و بولسا

ساونوبا زین نج رتشیب اثباع انجام ابولسأ رمخلا رعش یلع نعلخدق ساونابأ ّنإ« دراد هحابا و نجام هب

و ةهاک ُفلا عیشنت هیناع نم يف و ةبیرقلا ةله ّسلا هظافلأ و هروحُب يف انجام ثب نعلا و نوجملا يناعم ّلکبن راتهتس ا »

،نیسحدمحم(

1972 : 25

هک کاحض نب نیسح فلاخرب ، )

یرعش ریواصت بلاغ وا

رد رمخ

دراد هنایفوص هبنج دسر یم رظن هب و

هولج کاحض نب نیسح تایرمخ رد یروآون و لوحت یاه هک

هب ضایر یقوش ییاناوت

وا یرمخ نایب رد قمعت و عادبا رد ناعذا

،تسا هتشاد هک تسا یتقیقح

لبق

ةحضاو دیدجّتلا و ر ّوطّتلا رهاظ نم اندج نو نیسحلا دنع رم نخلا رعش انلواننت اذإف« تسا هتشادن هقباس وا زا اهاندج نو نأ قبسنی مل يناعملا قیتفنت و لوقلا لیصفنت و عادب ا یلع ةقئاف ةردق اندج نو و حوض ُولا ّلک هیف »هریغ دنع

یقوش(

،ضایر 1972 : 209

. )

5 . ریوصت کاحض نب نیسح رعش رد رمخ یزادرپ

هویش زا یکی تسا ریوصت ،هنارعاش نایب یاه

؛ رب ار فطاوع ،ریوصت یم

افوکش ار تاساسحا و دزیگنا

یم یم یگدنزرس و طاشن ثعاب و دزاس یم تایونعم اب ار تاسوسحم ،لکش نیمه هب و دوش

و دزیمآ

یم دنویپ مه هب ار دادضا بلاغ .دهد

تینیع و مسجت ،کاحض رعش رد ریواصت تسا ملاک رد یشخب

ب یریوصت رصانع نیرتزیر زا هدافتسا رد ار دوخ هجوت و تقد تیاهن ،رعاش هک ه

یم راک نیا ،دریگ

یم توق رعاش دزن رد نانچ یهاگ ،یگژیو یارب ار تایئزج دراد وا و تسانیبان بطاخم ییوگ هک دریگ

یم حیرشت وا ا تایرمخ اما .دنک

تسا کاحض نب نیسح رعش رد توافتم و مهم تاعوضوم هلمج ز

هک رد« هتسناوت نومضم

و یگژیو ینایب یاه دنک یروآون

»دریگ تقبس نارگید رب و

ناهفصلأا(

ي ، 1992 :

7 / 146

ویش .)

ۀ لاماک درک داجیا رمخ رد کاحض نب نیسح هک ینایب دیدج

یرمخ راعشا اب توافتم

دوب یملاسا و یلهاج روصع رد

؛ نیمز رد ای یرمخ نیماضم ،یلهاج رصع رد اریز ۀ

و افص و تمدق

رد اما .دوب ... و یقاس و سلاجم فصو رد ای و دوب نآ زا لصاح یشوخرس و تذل و شوخ یوب لطخا زج ،دندوزفین یرمخ نیماضم هب یدایز زیچ ارعش ،ملاسا ردص 4

( 95

)ُه

دیلو دننام ینارعاش و

دیزی نب 5

( 126

با ،)ق

او یدنهل 6

( 180

)ق

رشیقلاا و 7

( 80

ویش رد یدودح ات یوما رصع رخاوا رد هک)ق

ۀ

و دیسر غولب هب نومضم و لکش رد رمخ رعش رد دیدجت ،یسابع رصع رد اما .دندوب روآون دوخ نایب رعش نایرج دنتسناوت هک دندوب ماگشیپ هنیمز نیا رد ساونوبا و کاحض نب نیسح نوچ ینارعاش ب ار یرمخ ه

گ تسد کاحض نب نیسح رعش رد رمخ رد یروآون .دنناشوپب نآ تماق رب ون یسابل و دنری

بنج ود زا ۀ نومضم و لکش ،

دبای تسد یروآون و عادبا هب هنیمز نیا رد تسناوت رعاش و تفرگ توق ؛

رمخ زا یرهاظ فیصوت هب هک ،شیوخ رصع یارعش اب توافتم کاحض نب نیسح« نیاربانب یم نآ فصو رد و دنتخادرپ

یم ولغ هلیسو ار رمخ و دیزرو تفلاخم ،دندرک تفارظ نایب یارب یا

ییوگ ییوگ هردان و اه یقارشا و یفارشا ریواصت نینچمه و یقیسوم و انغ یگژیو زا هک داد رارق ییاه

»دوب رادروخرب

( یجرج

،نادیز 1936 : 288

داقتعا هب .تسا یفارشا ،رعاش یرمخ ریواصت رتشیب اما .)

اهفصا جرفلاوبا ،ین

نب نیسح

فصو نینچمه و یقاس و رمخ فصو رد یبیجع تراهم« کاحض

هنیمز نیا رد و دراد بارش سلاجم ،

»تسا رتلااو و رترب مه ساونوبا زا یتح

،یناهفصلأا(

1992 ج : 7 :

287

هک یراسگ هداب و رمخ فصو رد ساونوبا و کاحض نب نیسح نیب هسیاقم رد ،هنومن ناونع هب .)

اب تفلاخم رد تسا زراب تقیقح نیا ،تسا هدش هدورس یلهاج گنهرف

. دیصق کاحض نب نیسح ۀ

اب ار »درولا تاح نفن«

نیا علطم دورس :

4 . فیدر مه یوما رصع رادمان رعاش لطخا ریرج

و قدزرف یزارد ببس هب هک دوب نابز

شحف هب ،ییوگوجه و و یوگ

یوگرپ بقل تساوخرد هب یو .تسا هتفرگ هیواعم نب دیزی

، راصنا ار وجه یم رب و تفگ گرم زین دیزی هیثرم رگید دننامه و دورس

یرای هب دوخ هلیبق دارفا نایوما

ار نانآ و تساخرب حدم

تفگ .

5 . نب دیلو دیزی نب کلملا دبع نب ناورم نیمهدزای ،یقشمد یوما هیما نب صاعلا یبا نب مکح نب هفیلخ

یب یدرف هک یوما رابودنب

و شایع رد دودح کی لاس دنچ و هام

، تموکح درک . مه وا فصو و بانع و لزغت رد یزغن راعشا و دوب تسد هریچ یرعاش نینچ

یم نآ ریغ و بارش .دورس

6 یعبر نب ثیش نب سودقلادبع نب بلاغ :یدنهلاوبأ . ترهش

هب هتفای یدنهلاوبا ؟(

- 180 بارش هب هک دوب برع رعاش ) و یتسود

ب تأرج و ییوگرفک تفای ترهش ناهانگ ماجنا ر

.[

7 :رشینقلأا . نب ةریغم ،ر ِشْینق هللادبع

نب ةریغم ای ، د( دوسا

ح 80 ق / 699 م می نر ُخ هریت زا ،) زا

دسا هلیبق رعاش ، ینب هیما تسا .

ء اُُب در نوُُلا تاُُحُُف نُُن ن ُُِم نتُُل ّد ُُُب ءاُُُُشلاو لُُب ا ّرد کُُحوُُب نُُُُص ن ُُِمو

8

(

2005 : 31 )

دیصق زین ساونوبا و ۀ

اب ار ریز نیا :علطم

ءارُُغإ نموُُلُُلا َّنإ نُُف یُُموّ ُُل نکُُن نُُع عندن ُءا ّدُُلا نی ُُِه ت نُُناُُک یُُت َُُّلاُُب یُُنِواد و

9

(

1992 : 12 )

نبا دزن ار یرواد ،راعشا ندورس زا دعب اهنآ«

رذانم 10

نبا و دندرب رذانم

( 199

)ق

یرترب هب مکح

»تسوا زا رترب وت هدیصق و یساونوبا زا رترعاش وت هک زیخرب تفگ و داد کاحض نب نیسح

ناهفصلأا(

ي

، 1992 : 7 / 203

یرترب هب مکح ،یخیرات تقیقح نیا .)

نب نیسح

رد ساونوبا رب کاحض

هدورس مهم اما .تسا هداد یرمخ یاه رعش رد یرمخ ریواصت نیرت

نب نیسح

هبنج هک کاحض یاه

لکش هب اهنآ زا کی ره هب هک تسا هراعتسا و هیبشت ،صیخشت ؛تسا زراب اهنآ رد یروآون و عادبا یم هتخادرپ هناگادج .دوش

5-1 . صیخشت رب رد ار ناهج ود دشاب هک روط ره ،نخس تاعوضوم«

یم تادرجم ملاع و سوسحم ملاع ،دریگ .

هداس زا هک سوسحم ریواصت تیعقاو اب و هدش باختنا ینایب ینابم نیرت

هدروخ دنویپ یگدنز یاه

قفوم بطاخم نهذ هب ینعم ندناسر تهج رد ،دشاب »تسا رت

( لا سلبارط ي ، 1981 : 195

نب نیسح . )

کاحض زا یکی نآ هک دناشوپ تایح هماج ،ینورد تلااعفنا و تعیبط رهاوظ ،دماج ماسجا رب

شور رد یرتزراب شقن ،سوسحم ناهج اما ،تسا هدنز و ایوپ ریواصت زا هدافتسا رد مهم یاه

یزادرپریوصت تروص رب زین کاحض نب نیسح و دراد رعاش یاه

تسا هدش زکرمتم یرصب یاه ،

اریز

هویش ،نآ رترب یا ناج و صیخشت رد تسا یشخب

؛ نیمه هب یم هظحلام رطاخ هک مینک

ابیرقت مامت رد

هنومن .تسا بلاغ ریوصت ،صیخشت ،رعاش یرعش ضارغا هک رعاش تایرمخ رد ریوصت نیا زا یا

هرهب اب هولج زا یریگ :تسا زراب ،تسا هدش هدورس یقاس فصو رد سوملم و یعیبط یاه

نُُُکُُُلا ر ِدأ اُُُنُُُیُُُلُُُع سأ

برُُُط نُُُنُُُل یُُُقاُُُُُسلا اُُُه ّّ ُُُیأ

ن

ُُُت لُُُیُُُلُُُلا یر نّ ُُُت اُُُم یُُُلوّ

ُءاُُی ُُُُِض و

ِسُُمُُُُشلاّ

برُُق نُُی

ِ

ُُُُُش اُُُیر ُُُّثُُُلا و ن

ُُُک هُُُب ٍسأ

ُ

ُُُث ودُُُب نُُُت ننُُُیُُُح برُُُغ نُُُت ّم

8 . لگ شوخ یوب رب ار هیداب یوبدب ۀویم مشچ ۀیام هک زمرق یاه

و یدیزگرب تسا ینشور ندناخرچ

نارتش بارش رب ار نادنفسوگ و

یداد حیجرت یهاگحبص 9 . صیرح ارم وت شنزرس اریز ؛نکم شنزرس ارم یم رت

.تسا درد دوخ نآ هک نک نامرد یزیچ اب ارم و دنک

10 . رذان ُم نب دمحم ؟(

- 814 رعاش )م برع مرضخم یوما - هرصب هب و دوب نمی ،ندع مدرم زا .دوب یرجه مود ٔهدس رد یسابع

تخومآ تایبدا و ثیدح ،هقف اجنآ و دیچوک .

َّ

ُُُُُشلا ّنأُُُک و یُُُقُُُُُسنی قر

ن

ُُُک و برُُُُُشنی بر نُُُغُُُلا ّنأ 11

،کاحضلا(

2005 : 99

) یاقیسوم نزو و ییاوآ نینط اب هارمه هتسویپ و یا هریاد تکرح »سأکلا ردأ«

هب تهابش هک مظنم ی

و تسا دوهشم نآ رد زین ندب تاکرح اب هارمه یداش هک دراد هراشا ،تسانغ و زاوآ هارمه هک یبرض تسا دوهشم زین ینورد و یناور تخادرپ زا یعون نآ رد .

ناشیورد تکرح هب هیبش ،یناور تلاح نیا

هرا ّود نوچمه ،رمخ هک ییوگ ،تسا تلاح هب ار ناسنا هک تسا یا

و برط و هوشن زا یفلتخم یاه

یم منرت رعاش .تسا هارمه نزاوت و یگنهامه و یرایشوه و یهاگآ نادقف اب هتبلا رما نیا هک ،دناسر

نداد رد ار یقاس ییادیش و صقر تلاح »سأکلا ردأ« ترابع زا هدافتسا اب ،تسخن تیب رد بارش

داب زا ار نارگید هک نانچمه ات هتساوخ وا زا و تسا هدرک یعادت نامیدن هب ۀ

یم تسمرس بان اب ،دنک

و ییادیش عامس و صقر

نیمه هب .دزیگنارب زین ار نانآ طاشن و یداش ،دوخ بترم و ماقم ،تروص

ۀ رمخ

»سأک هبش ایرثلا« سوکعم هیبشت و ریوصت رد یروآون زا هدافتسا اب و هداد اقترا نامسآ هب نیمز زا ار لئاق رمخ یارب ار هیزنت و سیدقت ماقم ،هیبشت نیا اب و هدرک هیبشت ،نآ دوخ هن و رمخ ماج هیبش ار ایرث هدارا ار قرش »... یقسی قرشلا نأک و« ترابع رد نینچمه ،تسا هدش رون اب هک تسا هتفرگ رمخ زا

یم وللأت و ییانشور نآ هب دوخ یم هتخیر ماج رد هک راب ره و دشخب

نآ ییانشور و رون و قارشإ ،دوش

یم دیدجت دبای

. اب ار دوخ شطع و یگنشت دیاب هک تسا رعاش و براش نامه ای ،برغ زا روظنم اما

نادب هک تسا یزیچ نیرتدیدش نآ و دزاس باریس تایح بآ

نادقف و بورغ نامه ای و دراد زاین

ره و هتفرگ تاشن رمخ زا هک تسا ینزاوت و یهاگآ یم هدافتسا نآ زا هک راب

هرطیس و تردق زا دنک شا

یم دوخ رب ،دهاک

نامه روط یم نیب زا مارآ مارآ ،بورغ لاح رد دیشروخ هک دور

. ،رگید یریبعت رد و

یم قرش رس هک دشاب یقاس زا هراعتسا دناوت قارشا و یگدنز

، یم ناشن ار وا هجو رد رما نیا هک ،دهد

جیتن ۀ و تکرح و تایح زا راشرس اریز تسا قرش ُم نآ و تسا دوهشم یقاس رب رمخ عاعش ساکعنا

یقشاع و قشع زیربل و

تاهج زا ،ون و یراکتبا یدید اب رعاش ،تایبا نیا رد .تسا تایح بآ زا

ریوصت یارب ییایفارغج ب رمخ زا یزادرپ

لایخ ریوصت عون نیا .تسا هتفرگ هره یقاس و رمخ زا زیگنا

هولج اب هک میدن و رد زور ره هک یتایح ،تسا رادروخرب تکرح و تایح زا ،هتخیمآرد یعیبط یاه

،تسا یراج وا یگدنز نامه

روط یم رارکت زور ره برغ و قرش قفا ود هک دنوش

. عون نیا اب رعاش

رد ریوصت رم و ماقم دادتما عقاو

بت ۀ ویش نیا اب و تسا هتسناد برغ ات قرش زا ار رمخ ۀ

هاگیاج ،یریبعت

نامسآ ات نیمز زا ار نآ تلزنم و هدیشخب رمخ هب ییلااو هدرب لااب

رمخ موهفم نامه نیا و تسا

هنوگزمر لکش هب هک تسا هنایفوص .تسا هتسب شقن رعاش رعش رد یا

11 . یا یمن ایآ /مییآ برط هب ات نادرگب ام رب ار بارش ماج ،یقاس و /تسا عولط لاح رد دیشروخ و تسا نایاپ هب ور بش هک ینیب

یم رهاظ هک هاگنآ تسا ماج هیبش ایرث سپس و دوش

یم بورغ ییوگ /دنک یم قرش یم برغ و دزیر دشون

.

5-2 . هیبشت

« و تسا لّیخم ملاک تایبدا لایخ رازبا زا یکی هیبشت

بلغا یزکرم و یلصا هتسه هیبشت ،تسا ینیرفآ

لایخ تروص .تسا هنارعاش یاه یتهابش نامه زا هتفرگ هیام ،هیبشت عاونا زین و لایخ نوگانوگ یاه

یم فشک ءایشا نایم رد رعاش لیخت یورین هک تسا دنک

»

،نایرادمانروپ(

1390 : 3 / 214

رد .)

هیبشت« عقاو

»رتدب ای میهدب هولج رتهب ار یزیچ هک تسا نآ یارب هکلب ،دشاب یمن زیچ ود تکراشم ندناسر یارب

،رفنازورف(

1376 : 10

رد هیبشت .)

ۀمه هرود دومن ،لوا یسابع رصع رد هلمج زا و یبدا خیرات یاه

تسا هتشاد یریگمشچ .

،یفارشا یگدنز هب هجوت اب ،یسابع رصع رد هیبشت

هک طیحم زا یساکعنا

ینیرفآ ریوصت رد یزراب شقن ،دوب رصع یاه

رعاش تشاد . رد یروآون و عادبا اب کاحض نب نیسح

هب کیدزن هیباشت ،یونعم و یدام سح نتخیمآ اب تسناوت و دیسر تیاغ هب هیبشت رد ،یرعش نایب رکت .دزیهرپب ملاک رد دیقعت و فلکت هنوگ ره زا و دیامن هئارا ار بطاخم نهذ رد هیبشت دورو را

ناوید

کاحض 66 دودح هک تسا دروم 30

زا هدافتسا« ،تسا هداد لیکشت ار وا یرعش ریواصت زا دصرد

هیارآ و هیبشت هصخشم زا ،فصو یاج هب ینایب ریباعت و یظفل یاه

رعش زراب یاه کاحض

هک تسا

نیدب مه رپ شیوخ ملاک رد قمعت و ماجسنا هب مه و هدییارگ زاجیا هب هویش »تسا هتخاد

( یجرج ،نادیز

1936 : 3 / 124

هنومن اما .)

رد هیبشت زا ییاه ناوید

تفارظ زا هک کاحض نب نیسح رعاش دیدجت و ییوگ

تسا زراب ،تسا هدش هدورس رمخ عوضوم رد هک ریز تایبا رد ،دراد تیاکح یرعش نایب رد :

ُُُُُُِش اُُُُیر ُُُُّثُُُُلا و ن

ُُُُک هُُُُب ٍسأ

ُ

ُُُث ودُُُب نُُُت ننُُُیُُُح ن

ُُُت ّم برُُُغ

ن

ُُُُک و یُُُُقُُُُُُسنی قرُُُُُُشلا ّنأ ن

ُُُُک و ن

ُُُُغُُُُلا ّنأ برُُُُُُشنی بر

،کاحضلا(

2005 : 99 )

عطق نیا رد ۀ

رد زا هک رعاش تراهم و تعارب ،یرعش و ایرث و قورش زا یعیبط ریواصت یگتخیمآ

ار نیورپ هشوخ و ایرث ،رعاش .تسا زراب ،تسا هدیشک ریوصت هب ماج و بارش زا هک یلایخ رو ُص هب تسا هدش لیامتم دیشروخ بورغ تمس هب مارآ مارآ سپس و هدش رهاظ نامسآ یانهپ رد هک هاگنآ ریباعت نیا هب همادا رد و تسا هدرک هیبشت رمخ ماج

رد رمخ زا لصاح ششخرد و هدیشخب تعسو

زا هراعتسا ار قرش ،لاح نیع رد و تسا هدرک هیبشت دیشروخ بورغ هب ار نآ یخرس و قرش هب ار ماج زا هدافتسا اب رعاش .دشون یم ار یخرس هداب وا ماج زا هک تسا هتفرگ میدن زا هراعتسا ار برغ و یقاس د هک »ساکلا هبش ایرثلا و« بولقم هیبشت یم هراشا رما نیا هب ،دراد ششخرد تعسو رب تللا

هک دنک

نامه روط و رون اب ار نامسآ ایرث هک

یم نشور دوخ وللات یعیسو شخب زین رمخ زا هدمآرب عاعش ،دنک

یم ار ماج و فرظ زا دناشوپ

، هبش هجو ، طقن نیرترود هب لوصو و لولح و قارغتسا نامه ۀ

تسا مهم

؛

نامه روط دوش یم هدهاشم هک ولج ،تکرح و تایح و ییایوپ ،ریواصت نیا رد ،

ۀ رعاش و دراد یزراب

رمخ رد یبدا ریواصت زا هدافتسا و یرعش نایب رد ،نامسآ و نیمز دنویپ و یریوصت مکارت زا هدافتسا اب قلطم تیاغ هب تسا هدیسر

هتبلا و ینامز تدم ،یتوص ششک اب هک »و« لیوط تو ّصم دوجو

ینلاوط یادا ماگنه رد رت

یم ناشن ار رعاش ملاک ،دهد

یگدرتسگ و عاعش فاطعنا هتسناوت یبوخ هب

رون دهد ناشن نامسآ یانهپ رد ار هک

یم رارق نآ یاج رد »رهظنت« لعف رگا یمن ،تفرگ

یانعم ،تسناوت

دنک هدارا ار رظن دم .

ّطقنت و عاعش یگدنکارپ هدافا هک » ُقرشنت« لعف نینچمه دافا و »قیرشت« زا هک ُع

ۀ

عطق یمن ،دراد دراد نایب ار »ودبت« رد دوجوم موهفم تسناوت

. یم ناشن ینایب عون نیا رعاش هک دهد

ریباعت و ناگژاو باختنا رد

، تسا هتشاد مامتها ،انعم و ظفل ماجسنا نینچمه

و و رمخ هب هاگن عون

تسا عیدب یبرع رعش رد یقاس نیا هک

تفارظ زا تیاکح یرعش نایب رد کاحض نب نیسح ییوگ

،دراد هکارچ توافتم هاگن و تسا هداد ءاقترا نامسآ ات نیمز زا ار رمخ زا ینیمز تقیقح ،رعاش یرت

شیوخ نامز یارعش هب تبسن هداد هئارا

تسا . هنومن هردان زا هک رمخ رد رعاش تاهیبشت زا رگید یا

ییوگ زراب ریز تایبا رد ،دراد تیاکح وا :تسا

اذإ یتح

ُأ ُِنُُس ند ُتحُا و بر ُُّشلل ت ُُِض

تر

ءاُُفُُکأ نُُیُُما ُُُُّسبُُب قور ُُُُّشلا دُُنُُع

نُن یُف اُه ُُمُتاو نُخ ت َُُُّضُف ِتُع

اُهُف ُُُِصاو

نر لُُث ُُِم ن نُُع

ءاُُهر نُُم ِنُُف نُُج یُُف ٍةُُقارُُق

:نامه(

21 )

نب نیسح »ءاهر نم نف نج یف ةقارق نر« هب یکاپ و افص رد ار رمخ ،تایبا نیا رد کاحض ،

کشا ینعی

هدیشکن همرس هک ییورابیز نز مشچ رد نازرل ،

تسا هدرک هیبشت

رد و »ءاهرم نف نج« تفص زا عقاو

همرس هک ییورابیز نز مشچ رد کشا هک دنک هراشا هتکن نیا هب ات تسا هدرب هرهب انعم لیمکت رد یشکن یب یگدنشخرد و افص زا هک تسا یرمخ دننام ،هد تسا رادروخرب یدننام

. توافتم هویش نیا

ره ،دیازفیب وا ملاک قنور و نس ُح رب هتسناوت ،دراد تیاکح هیبشت رد رعاش تعادب زا هک رمخ زا ینایب رگید نارعاش دنچ ی

هدورس یدایز راعشا ،رمخ صولخ و افص فیصوت رد زین ،ساونوبا دننام دنا

اما ،

رد .دنیامن هئارا نآ زا یقیقد فیصوت و دننک ادا ار بلطم قح کاحض نب نیسح دننام دنا هتسناوتن عقاو

:تیب رد ساونوبا ،لاثم ناونع هب

ُُِب یُُتأ نُُق اُُه ةُُیُُفاُُُص کُُُسمُُلا نُُک ةوُُه

ٍةُُعُُمد نُُک

نُُحُُن نُُم نُُم ّد نُُخُُلا اُُهُُت ءاُُهر

12

:نامه(

34 )

دننام ،هنوگ یور رب کشا یافص هکنآ لاح ،تسا هدرک هیبشت هنوگ یور رب کشا هب ار رمخ یافص تسین ورابیز نز مشچ رد نازرل کشا یافص .

یم ناشن هیبشت نیا و رد کاحض نب نیسح هک دهد

رد عقاوم یضعب هیارآ و هیبشت زا هدافتسا

قفوم ،یبدا یاه تسا هدومن لمع ،ساونوبا زا رت

؛ هتبلا

یم هفسلف هب یهاگ ،کاحض یم دنویپ ءاروام هب ار رمخ صولخ و افص و دیارگ

زا هدافتسا اب و دهد

هولج یم هیبشت یزیچ هب ار رمخ ،هنایفوص یاه یمن هدید ،رهاظ مشچ اب هک دنک

دوش

؛ هکارچ داقتعا هب

هنوگ هب و تسا روصت لباق مهو رد اهنت نآ ،وا هک تسا یا

نوچمه یم رون .دشخرد

12 هوهق وا یارب . چمه ای و دوب صلاخ و فاص هک کش ُم دننام یا

.دروآ دوب یراج ییورابیز نز هنوگ یور رب یکشا نو

¹³ءلاّ

ُلا نُک نتُی نُنُث نُتُُُسإ اذإ اُهُن ُِم ءیُُُشلاُف ّ

:نامه(

22 )

و نُت ّ

لاإ اُهُُُصخ نُُُش ن ُِم نقُب نُی م ن

ُل ُمُه

ة

زا ینایب عون نیا یم تقلخ ءاروام و مه نو هب هک ،رمخ

رد ،دسر کاحض یرعش تاعادبا زا عقاو

یکاپ و تسادق تیاهن زا و یرمخ نایب رد یا

رد و تسا هدش لئاق رمخ یارب رعاش هک دراد تیاکح

بابح ،توافتم ینایب رد و همادا یشرع یاراد هک هدرک هیبشت ییاهدیراورم هب ار بارش زا هدمآرب یاه

ه بآ یور رب هداتسیا هک دنتس

و دنا یب هب هکنآ رون دننام اهنآ یلااب رب فک ،دنهد هیکت ینوتس

یم ملک زا هدافتسا اب رعاش .دشخرد ۀ

هدیشخب تسادق نادب ،نآ هب رمخ هیبشت و نآ رارکت و »شرع«

بترم رد یهلا شرع دننام ار رمخ هاگیاج و ۀ

.تسا هداد رارق ییلااب

ماقم ،رعاش ،تایبا نیا رد ینافرع رمخ زا یدامن تقیقح رد هک رمخ یارب ار میظع تیهولأ

یدیفس هک هتسناد »ءاملا یل نع هشر نع نناک و« یهلا شرع دننام ار رمخ شرع و تسا هدش لئاق ،تسا .تسا هدش رهاظ »ءلالأ نس ُح« ناشخرد یرون نوچ ،نآ یور رب هدمآرب فک 5-3 . سوکعم هیبشت رد یهاگ کاحض نب نیسح هدیمان سکع ار نآ تغلاب لها هک سوکعم هیبشت زا یرعش ریواصت

،دنا

هبشم ،نیاربانب و تسا هدرک هدافتسا هبشم ار هبشم و هبشم ار هب

تردق و ییابیز رب ات ،تسا هداد رارق هب

دیازفیب شملاک ذوفن

؛ دننام نیا :تیب

نُُی یُُف و ُُنُُیُُم ي ن

ُُُُش ُلوُُم نُُُُش ٍسُُم

ُُُف و ي نُُُی یُُُلاُُُمُُُُشِ رد نُُُب نُُُیُُُم

15

:نامه(

95 )

زا هدافتسا اب هتسناوت ییابیز هب ،ریودت زا هدافتسا اب تیب نیا رد رعاش و »لام ِش و لومش« تاملک

ملک رارکت ۀ

سنج کی زا داضت نیع رد هک »ردب و سمش« داضتم تاملک ندروآ و »نیمی«

ا و ،دن

رانک رد »ش« ییاوآ فورح رارکت نینچمه فرح

دیازفیب شملاک ییاوآ نینط و ظفل ماجسنا رب »ی«

بطاخم دزن ار نآ و ،

.دزاس نیشنلد

6 هراعتسا . »دشاب هتفرگ ار زیچ نآ یاج هک یماگنه ،نآ یلصا مان زج یمان هب تسا یزیچ ندیمان هراعتسا«

،ظحاج(

1987 : 1/

153

ریثا نبا رظن هب .) (

637 ق

)

ینورد ملاوع ،یساسحا براجت زا راشرس ،هراعتسا

13 . یم نابات یرون نوچ ینک ادج نآ زا ار یزیچ رگا و دنامن یقاب لایخ و مهوت زج یزیچ بارش زا .دشخرد

14 . بابح سپس بآ یور رب یشرع دننام هک ییوگ دنراد رارق شرع یور رب هک دوب ییاهدیراورم دننام ،بارش یور رب هدمآرب یاه

.دراد یرتشیب تمظع و تردق زین رون ششخرد زا و دراد رارق فک نآ یور رب هک یشرع /دنتسه 15 . عشعش متسار تسد رد و ۀ

عشا ،مپچ تسد رد و دراد رارق تسا دیشروخ دننام هک یبارش ۀ

.هام نابات

یُُُُُُُتُح إ نُتُُُس َّلُق ن

ُل نُع اُه نُع ٌشر

ِءاُمُلا یُل ُه نُُُش َّر نعنف ٌّر ند اُهُُُُُ ُُُُـل نلاُُُُُُُُُُُحتُُس إ َّم ُث ُُُـق

َّل نج دُُُُ

ٍةفُص ن نع ف ي ءلالأ نُسُُُُ ُح

14

)نامه(

نُُع ٌشر ُُِب ٍبُُنُُُُُُُُُط لاُ ُُِم

ُز هُُقو نُُف ن نُُب

د