4. วิเคราะหปญหาและอุปสรรคของมาตรการทางกฎหมายที่เกี่ยวกับการลงทุนโดยตรง
4.5 ปญหาและอุปสรรคเกี่ยวกับการขออนุญาตผลิตพลังงานไฟฟา
รัฐตองจัดทําโครงการตางๆที่ใหประชาชนมีสวนรวม เชน การที่ภาครัฐหรือภาคเอกชนมีโครงการ กอสรางโรงไฟฟาที่ใชพลังงานทางเลือกประเภทชีวมวลหรือพลังงานประเภทอื่นๆในพื้นที่ใดใน ประเทศสหรัฐอเมริกา จําเปนตองจัดทําโครงการเพื่อหาวิธีการที่เหมาะสมและมีประสิทธิภาพใน การนําประชาชนเขามามีสวนรวมในการตัดสินในของโครงการนั้นดวย โดยมีเปาหมายเพื่อให
แนใจวาผูจัดทําโครงการจัดวางแผนเกี่ยวกับการใหประชาชนเขามามีสวนรวมไวลวงหนาพรอมกับ ตัวโครงการ และเพื่อใหผูจัดการโครงการเขาใจวาการปรึกษากับประชาชนจะทําใหเขาสามารถ เรียนรูแงมุมขอปญหาและอุปสรรคตางๆ และนําความรูนั้นมาใชในการตัดสินใจหรือแกไข โครงการเพื่อใหสอดคลองตอความเห็นของประชาชน ดังนั้นประเทศไทยควรนํากฎหมายดังกลาว ของประเทศสหรัฐอเมริกามาใชในเปนแนวทางในการแกไขปรับปรุงกฎหมายที่เกี่ยวของและ ระเบียบสํานักนายกรัฐมนตรี พ.ศ. 2548 เพื่อความเหมาะสมในการนํามาปฏิบัติเพราะการกําหนดให
ประชาชนทั่วไปมีสวนรวมเพียงรูปแบบเดียว คือ ประชาพิจารณ อีกทั้งการสั่งใหมีประชาพิจารณ
นั้นไมเปนการบังคับวาจะตองไดเริ่มในขั้นตอนใดก็ไดของโครงการที่รัฐจะตัดสินใจ มิฉะนั้นเมื่อมี
การคัดคานจากผูมีสวนไดเสียขึ้นเมื่อใด ก็จะเกิดปญหากับรัฐที่ไมกลาตัดสินใจกับโครงการให
ดําเนินการตอไป และหนวยงานของรัฐก็ไมกลาออกใบอนุญาตตางๆใหกับผูผลิตไฟฟา อันเปน อุปสรรคในการดําเนินกิจการประกอบกิจการไฟฟาโดยตรง
ซึ่งบัญญัติไวตามพระราชกฤษฎีกากําหนดประเภท ขนาด และลักษณะของกิจการพลังงานที่ได
รับการยกเวนไมตองขอรับใบอนุญาตการประกอบกิจการพลังงาน พ.ศ. 2552 ออกตามความใน พระราชบัญญัติการประกอบกิจการพลังงาน พ.ศ. 2550 กรณีเพื่อประโยชนในการรวบรวมขอมูลสถิติ
คณะกรรมการกํากับกิจการพลังงานอาจประกาศกําหนดใหกิจการพลังงานที่ไดรับการยกเวนไมตอง ขอรับใบอนุญาตดังกลาว เปนกิจการที่ตองมาแจงตอสํานักงานก็ได
สําหรับขั้นตอนการขออนุญาตตามพระราชกฤษฎีกากําหนดพลังงานควบคุม พ.ศ.2536 (ออกตามพระราชบัญญัติการพัฒนาและสงเสริมพลังงาน พ.ศ.2535) กําหนดใหพลังงานไฟฟาซึ่งมี
ขนาดการผลิตรวมของแตละแหลงผลิตตั้งแต 200 กิโลโวลตแอมแปรขึ้นไป เปนพลังงานควบคุม และเนื่องจากพระราชกฤษฎีกากําหนดประเภท ขนาด และลักษณะของกิจการพลังงานที่ไดรับการ ยกเวนไมตองขอรับใบอนุญาตการประกอบกิจการพลังงาน พ.ศ. 2552 (ออกตามพระราชบัญญัติ
การประกอบกิจการพลังงาน พ.ศ. 2550) กําหนดใหกิจการผลิตไฟฟาที่มีกําลังการผลิตรวมของแต
ละแหลงผลิตต่ํากวาหนึ่งพันกิโลโวลตแอมแปรจะไดรับการยกเวนไมตองขอรับใบอนุญาตการ ประกอบกิจการพลังงานกับสํานักงานคณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน
ดังนั้น ผูประกอบกิจการที่มีการผลิตไฟฟาขนาดการผลิตรวมของแตละแหลงผลิตตั้งแต
200 กิโลโวลตแอมแปรถึง 999 กิโลโวลตแอมแปร และกิจการผลิตไฟฟาที่มีกําลังการผลิตรวมของ แตละแหลงผลิตตั้งแตหนึ่งพันกิโลโวลตแอมแปรขึ้นไป จะตองยื่นขออนุญาตโดยตรงตอ คณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน (กกพ.) ซึ่งมีอํานาจหนาที่หลักในการออกใบอนุญาตผลิต พลังงานควบคุม การขออนุญาตการผลิตพลังงานควบคุม สําหรับผูที่ประกอบกิจการผลิตพลังงาน ไฟฟา จะตองดําเนินการยื่นคําขอรับใบขออนุญาตการผลิตพลังงานควบคุม โดยมีขั้นตอนที่ตอง ปฏิบัติ คือ การยื่นคําขอรับใบอนุญาตผลิตพลังงานควบคุม แบบ พค.1 พรอมเอกสารประกอบไดแก
สําเนาหรือภาพถายหนังสือรับรองการจดทะเบียน วัตถุประสงค และผูมีอํานาจลงลายมือชื่อแทนนิติ
บุคคลซึ่งยื่นขอรับใบอนุญาต อายุไมเกิน 6 เดือน ในกรณีที่เปนนิติบุคคล หากกรณีเปนบุคคล ธรรมดาจะตองมีหนังสือใบจดทะเบียนการคา จํานวน 1 ชุด หนังสือมอบอํานาจตามแบบของ พนักงานเจาหนาที่พรอมติดอากรแสตมป ในกรณีที่ผูยื่นคําขอรับใบอนุญาตไดรับมอบอํานาจใหยื่น ขอรับใบอนุญาต สําเนาทะเบียนบาน บัตรประจําตัวประชาชน หรือใบสําคัญประจําตัวคนตางดาว ของผูมอบและผูรับมอบอํานาจ แผนผังบริเวณที่ตั้งสถานที่ผลิตพลังงานควบคุม (แผนที่) จํานวน 2 ชุด แผนผังวิธีการเดินสายและการจายพลังงานควบคุม (Singleline Diagrams) จํานวน 2 ชุด พิกัด ขนาดติดตั้งของเครื่องใชพลังงานที่ใชกับพลังงานควบคุม แตละแหลงผลิตพลังงานควบคุม จํานวน 2 ชุด (LOAD) และสําเนาใบอนุญาตประกอบวิศวกรรมควบคุม ของผูควบคุมการผลิตพลังงาน ควบคุม
ในสวนของการการตรวจสอบ จะทําการตรวจสอบในสวนของรายละเอียดของเครื่อง กําเนิดไฟฟาที่แจงในใบคําขอรับใบอนุญาต ตรวจสอบอุปกรณเครื่องวัดของชุดเครื่องกําเนิดไฟฟา และชุดตนกําลัง ตรวจสอบอุปกรณปองกัน อุปกรณระบบสับเปลี่ยน อุปกรณการเชื่อมโยงหรือการ ขนานเครื่อง ระบบการจายพลังงาน และบริเวณสถานที่ตั้ง และอุปกรณในการปองการเกิดอุบัติภัย เชน ถังเคมีดับเพลิง มีแสงสวางในพื้นที่ผลิตพลังงานควบคุมอยางเพียงพอ)
สําหรับขั้นตอนการนําเสนอรายงานของเจาหนาที่จะมีการพิจารณาจากหลักเกณฑที่กรม กําหนดไว หากระบบถูกตองตามหลักเกณฑจะไดรับการพิจาณาออกใบอนุญาต โดยใบอนุญาตมี
อายุครั้งละ 4 ป หากผลการตรวจสอบพิจารณาแลวไมมีความปลอดภัยถูกตองตามหลักเกณฑ
หนวยงานจะมีหนังสือแจงใหผูขออนุญาตทําการแกไขปรับปรุงใหถูกตองตามหลักเกณฑ โดยผูขอ อนุญาตจะตองแกไขปรับปรุงระบบและแจงผลกับทางกรมภายใน 45 วันนับจากวันที่ไดรับหนังสือ แจง และจะตองมีการตรวจสอบใหมจนกวาจะมีการติดตั้งหรือปรับปรุงใหถูกตองตามหลักเกณฑ
ซึ่งระยะเวลาในการดําเนินการตั้งแตเริ่มตนจนออกใบอนุญาต ในกรณีที่ระบบมีความถูกตองจะ ออกใบอนุญาตภายใน 50 วัน สําหรับการยื่นคําขอรับใบอนุญาตประกอบกิจการผลิตพลังงานไฟฟา นั้น จะไมมีคาใชจายใดๆทั้งสิ้น
การพัฒนาโครงการดานพลังงานหมุนเวียนจะตองศึกษาและวางแผนในการดําเนินงาน เพื่อการทํางานอยางมีประสิทธิภาพและเกิดความยั่งยืน หากผูประกอบการตองการพัฒนาโครงการ เพื่อการขายไฟฟาเขาระบบ จะตองดําเนินการขออนุญาตการประกอบกิจการพลังงานหมุนเวียน ซึ่ง การประกอบกิจการผลิตไฟฟาจากพลังงานชีวมวลจําเปนตองขอใบอนุญาตตางๆจากหนวยงานของ รัฐที่มีอยูหลายหนวยงานตามกฎหมายที่บังคับใชในกรณีดังกลาวหลายฉบับ ทําใหมีขั้นตอนหลาย ขั้นตอนที่ตองทําตอเนื่องกันไปหรือทําพรอมกันไป ซึ่งบางหนวยงานมีความซ้ําซอนกันและบาง หนวยงานอาจไมมีความจําเปนตองเขามาควบคุมกิจการผลิตไฟฟา
ในขั้นตอนการขออนุญาตตางๆ จากหนวยงานราชการที่เกี่ยวของเพื่อใหไดรับใบอนุญาต และสัมปทานไดครบถวนตามที่ กฟผ. กําหนดในเงื่อนไขในการรับซื้อไฟฟาจากผูผลิตไฟฟา ขั้นตอนการขออนุญาต สามารถสรุปไดวา การขออนุญาตจะตองทําเปนลําดับขั้นตอนกอนหลังไม
สามารถยื่นขออนุญาตพรอมกันทั้งหมดได โดยการเริ่มจากการนําผลสํารวจจากการจางทํารายงาน ผลกระทบสิ่งแวดลอมในพื้นที่ตั้งโรงไฟฟา สํารวจวิเคราะหศักยภาพแหลงพลังงานในพื้นที่ตั้ง โรงไฟฟา การจัดรับฟงความคิดเห็นของชุมชุนในพื้นที่ไปขออนุมัติจากสํานักงานนโยบายและแผน สิ่งแวดลอมธรรมชาติเพื่อใหอนุมัติกอน จากนั้นยื่นขอสิทธิประโยชนการลงทุนจากสํานักงาน สงเสริมการลงทุน (BOI) แลวยื่นเสนอขายไฟฟาใหกับการไฟฟานครหลวงหรือการไฟฟาสวน ภูมิภาคในการกํากับดูแลของการไฟฟาฝายผลิตแหงประเทศไทย จากนั้นนําผลไปยื่นขอใบอนุญาต
กอสรางอาคารตอองคกรปกครองสวนทองถิ่น อุตสาหกรรมจังหวัด และใบอนุญาตการประกอบ กิจการโรงงานโดยยื่นตอกรมโรงงาน ลําดับที่ 88 (รง4.) เมื่อขั้นตอนดังกลาวมานั้นไดรับการอนุมัติ
แลว ขั้นตอไปทําการยื่นขอสัมปทานหรือการขออนุญาตประกอบกิจการพลังงานไฟฟา การขอ อนุญาตผลิตพลังงานควบคุม การขออนุญาตผลิตไฟฟา การขออนุญาตขนานเครื่อง ตอสํานักงาน คณะกรรมการกํากับกิจการพลังงาน จึงเริ่มลงมือกอสรางโรงไฟฟาได ในระหวางการกอสรางก็
ควรจะไดรับสัญญาสัมปทานหรือใบอนุญาตประกอบกิจการไฟฟาแลว
ทั้งนี้ ขั้นตอนในการปฏิบัติจริงมักจะมีการแกไขเอกสารหรือการแกไขเพิ่มเติมขอมูลให
สมบูรณยิ่งขึ้นหรือเพื่อใหเจาหนาที่มีความเขาใจมากขึ้น และในการประกอบกิจการผลิตไฟฟานี้มี
ภาระที่จะตองขออนุญาตตามกฎหมายอื่นๆอีกหลายฉบับซึ่งจะทําใหเกิดความยุงยากซับซอนมาก ยิ่งขึ้น ไดแก การขอเพิกถอนทางสาธารณะตอกรมที่ดิน การขออนุญาตกอสรางสิ่งลวงล้ําลําน้ําตอ กรมเจาทา การขออนุญาตเดินทอกาซหรือสายสงไฟฟาผานทางหลวงตอกรมทางหลวง การขอ อนุญาตตั้งถังเชื้อเพลิงตอกรมโยธาธิการ เปนตน ซึ่งขั้นตอนตางๆเหลานี้เปนปญหาและอุปสรรคที่
สําคัญสําหรับการลงทุนผลิตไฟฟาจากพลังงานชีวมวล
เมื่อไดมีการศึกษาและพิจารณาถึงหลักเกณฑตางๆของกฎหมายของตางประเทศแลว พบวา กฎหมายของประเทศสหรัฐอเมริกาในเรื่องของการขออนุญาตประกอบกิจการไฟฟา สําหรับ การขออนุญาตเพื่อประกอบกิจการผลิตไฟฟาของสหรัฐอเมริกานั้น ผูลงทุนในกิจการดังกลาว สามารถขออนุญาตไดจาก คณะกรรมการพลังงานของแตละมลรัฐ (The State Energy Resources Conservation Commission)ได โดยมีคณะทํางานของคณะกรรมการพลังงานของมลรัฐทําหนาที่ใน การเตรียมขอมูลตางๆ และสรุปผลเพื่อเสนอขออนุญาตตอคณะกรรมการพลังงานของมลรัฐ ใน กรณีทั่วไปจะใชเวลาในการพิจารณาเพื่อออกหนังสืออนุญาตไดภายใน 12 เดือน นับจากวันที่ผูยื่น คําขอไดจัดหาขอมูลใหพรอมเพียงพอแลว และในกรณีที่โครงการของผูขออนุญาตเขาหลักเกณฑ
พิเศษก็สามารถออกหนังสืออนุญาตไดภายใน 6 เดือน นับจากวันที่ผูยื่นคําขอไดจัดหาขอมูลให
พรอมเพียงพอแลว โดยคณะกรรมการพลังงานของมลรัฐจะเปนผูมีอํานาจอนุญาตซึ่งจะรวมไปถึง การใหอนุญาตเดินทอกาซธรรมชาติ สายสงไฟฟาจากโรงผลิตไฟฟาไปยังจุดเชื่อมกับโครงขาย พลังงานไฟฟา ทอสงน้ํา ระบบถนนทางเขาโรงผลิตไฟฟาดวย และการอนุญาตดังกลาวเปนการ อนุญาตหรืออนุมัติแทนหนวยรัฐทองถิ่นอื่นที่เกี่ยวของดวย โดยเปนไปตามขอบเขตที่กฎหมายของ รัฐบาลกลางใหอํานาจไว ซึ่งผูขออนุญาตไมตองไปดําเนินการขออนุญาตจากหนวยงานของรัฐอื่นๆ อีก ทั้งนี้กฎหมายกําหนดใหมีการขออนุญาตดําเนินการในขั้นทํางานโดยคณะทํางานของ คณะกรรมการพลังงานของมลรัฐแลวนั้นเองอนุญาตดังกลาวเปนการอนุญาตหรืออนุมัติแทนหนวย รัฐทองถิ่นอื่นที่เกี่ยวของดวย