nguyÔn v¨n c¨n*
õ cuèi thÕ kû XX, c¸c nhµ khoa häc thÕ giíi ®· dù b¸o, ®Õn thÕ kû XXI sÏ xuÊt hiÖn nÒn kinh tÕ tri thøc thay thÕ nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp
®· chiÕm vÞ trÝ thèng trÞ kinh tÕ thÕ giíi h¬n 2 thÕ kû qua. V× vËy, môc tiªu b¾t kÞp vµ ®ãn ®Çu tiÕn bé cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trªn thÕ giíi,
®ång thêi cã thÓ giµnh −u thÕ trong cuéc c¹nh tranh chi phèi lÜnh vùc c«ng nghÖ cao lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra ®èi víi nÒn khoa häc kü thuËt cña Trung Quèc nãi chung vµ ngµnh gi¸o dôc ë bËc ®¹i häc nãi riªng. MÆt kh¸c, chÝnh nhiÖm vô x©y dùng toµn diÖn x· héi kh¸ gi¶ còng
®Æt ra yªu cÇu cao h¬n ®èi víi c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc, cao ®¼ng.
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, c¨n cø vµo qu¸
tr×nh x¸c lËp vµ hoµn thiÖn tõng b−íc thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng XHCN, gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng ë Trung Quèc ®·
cã ®· cã nh÷ng c¶i c¸ch cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ßi hái cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë c¸c ®Þa ph−¬ng vµ trªn toµn Trung Quèc.
1. C¶i c¸ch qu¶n lý
B−íc vµo nh÷ng n¨m 1990, ngµnh gi¸o dôc Trung Quèc nãi chung vµ gi¸o dôc ®¹i häc nãi riªng tuy ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh−ng nh×n tæng thÓ vÉn ch−a
hoµn toµn tho¸t khái ¶nh h−ëng cña t−
t−ëng gi¸o dôc nho gi¸o, cña gi¸o dôc hµn l©m. Gi¸o dôc ch−a thiÕt lËp ®−îc quan hÖ h÷u c¬ víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, ch−a thËt g¾n víi thÞ tr−êng lao ®éng. ChÝnh v× vËy, n¨m 1992 ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc Trung Quèc tæ chøc mét cuéc héi th¶o vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng, nh»m môc
®Ých x¸c ®Þnh râ ph−¬ng h−íng vµ nhiÖm vô ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc trong nh÷ng n¨m 1990 vµ ®Çu thÕ kû míi. Mét trong nh÷ng nhiÖm vô ®−îc c¸c tr−êng quan t©m lµ tiÕn hµnh c¶i c¸ch c¸c ho¹t
®éng vÒ qu¶n lý ®µo t¹o, néi dung ®µo t¹o, hÖ thèng gi¸o tr×nh, theo tinh thÇn c¶i c¸ch ®µo t¹o lµ h¹t nh©n cña c¶i c¸ch gi¸o dôc(1).
Kh©u c¶i c¸ch ®Çu tiªn ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy lµ ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc quyÕt ®Þnh më réng quyÒn tù chñ cho c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng, b»ng c¸ch x©y dùng vµ t¨ng c−êng c¬ chÕ thùc hiÖn chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña nhµ tr−êng.
Qui ®Þnh më réng quyÒn tù chñ ®Æt ra yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng lµ ph¶i ®¶m b¶o chÊp hµnh chÝnh s¸ch ph¸p lÖnh, kÕ ho¹ch thèng nhÊt cña nhµ n−íc, ®ång thêi cho Th¹c sü. ViÖn Nghiªn cøu Trung Quèc.
T
phÐp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô cã quyÒn thùc hiÖn liªn kÕt gi¸o dôc ngoµi ph¹m vi ngµnh vµ khu vùc; tiÕp nhËn viÖc ñy th¸c båi d−ìng; thu nhËn häc sinh tù phÝ; tù chñ ph©n phèi mét tû lÖ nhÊt ®Þnh häc sinh tèt nghiÖp; cã quyÒn ®iÒu chØnh ph−¬ng h−íng phôc vô chuyªn nghiÖp; chÕ ®Þnh vµ söa ®æi kÕ ho¹ch d¹y häc, ch−¬ng tr×nh d¹y häc; tù tuyÓn lùa vµ biªn so¹n gi¸o tr×nh; chñ
®éng tiÕn hµnh c¶i c¸ch néi dung vµ ph−¬ng ph¸p d¹y häc. Tr−êng cã quyÒn tù chñ më réng hîp t¸c, ký kÕt hîp ®ång víi bªn ngoµi trong c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc; cã quyÒn bæ nhiÖm c¸n bé l·nh
®¹o tõ Phã hiÖu tr−ëng trë xuèng; mét sè tr−êng cßn cã quyÒn thÈm ®Þnh t− c¸ch gi¸o s−, phã gi¸o s−. Nh÷ng c¶i c¸ch nµy
®· ®ét ph¸ vµo côc diÖn h¹n chÕ cña thÓ chÕ l·nh ®¹o hiÖn hµnh, khai th¸c tÝch cùc vµ më réng qui m« liªn kÕt ngang trong hÖ thèng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶
nghiªn cøu còng nh− d¹y vµ häc(2).
Sau mét thêi gian thùc hiÖn thùc nghiÖm më réng quyÒn tù chñ, Trung Quèc cã 103 tr−êng ®· thùc hiÖn chÕ ®é tr¸ch nhiÖm HiÖu tr−ëng, nhiÒu tr−êng thùc hiÖn réng r·i chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña Chñ nhiÖm khoa. C¨n cø trªn thùc tÕ ®ã, th¸ng 4 n¨m 1994 t¹i Vò H¸n, ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc triÖu tËp héi nghÞ lÇn thø hai vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng. Héi nghÞ lÇn nµy nh»m trao ®æi kinh nghiÖm thùc tÕ cña c¸c tr−êng, ®Ò xuÊt biÖn ph¸p t¨ng nhanh tèc ®é ph¸t triÓn c¶i c¸ch ®µo t¹o. Còng t¹i héi nghÞ ñy ban Gi¸o dôc c«ng bè viÖc tæ chøc thùc hiÖn: KÕ ho¹ch c¶i c¸ch d¹y vµ häc ë c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao
®¼ng nh»m h−íng tíi thÕ kû XXI. Trao
®æi th¶o luËn t¹i héi nghÞ, nhiÒu ý kiÕn
®Ò xuÊt cÇn n¾m v÷ng ph−¬ng ch©m v×
sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Trung Quèc trong thËp niªn 90 vµ nh÷ng n¨m
®Çu cña thÕ kû XXI mµ chuÈn bÞ c«ng t¸c phôc h−ng vµ ph¸t triÓn nh©n tµi. C¸c nhµ tr−êng cã thÓ dùa vµo c¸c lùc l−îng x· héi kh¸c ®Ó nç lùc ph¸t triÓn gi¸o dôc
®¹i häc vµ cao ®¼ng. §ång thêi còng ®−a ra nhiÖm vô ph¶i nh×n vµo nh÷ng vÊn ®Ò
®ang cßn tån t¹i cña gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng, tiÕp tôc ®−a ra c¶i c¸ch kÕt cÊu gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng, c¶i c¸ch thÓ chÕ l·nh ®¹o vµ c¶i c¸ch thÓ chÕ qu¶n lý nh−ng ph¶i b¶o ®¶m hÖ thèng vµ néi dung. Tuy nhiªn nÕu xÐt toµn diÖn, ChÝnh phñ th«ng qua ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc vÉn chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ c¶i c¸ch thÓ chÕ gi¸o dôc ë ®¹i häc vµ cao
®¼ng.
2. C¶i c¸ch chÕ ®é tuyÓn sinh
§èi víi nhiÖm vô träng t©m cña ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng lµ ®µo t¹o bæ sung nguån lùc lao ®éng võa ®«ng
®¶o võa cã chÊt l−îng cao, ®¸p øng nhu cÇu cña c«ng cuéc x©y dùng vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc trong thêi gian tíi, Trung Quèc ®· quan t©m h¬n ®Õn ®Çu vµo cña c¸c nhµ tr−êng. C«ng t¸c tuyÓn sinh cña c¸c tr−êng ®· cã nh÷ng thay ®æi, chuyÓn biÕn nghiªm tóc. ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc còng chó ý ®Õn sè l−îng chiªu sinh trong c¸c kú tuyÓn, cho phÐp c¸c tr−êng cã thÓ më réng giíi h¹n tuæi cho thÝ sinh, bá mét sè qui ®Þnh kh«ng thÝch hîp vµ t¨ng sè m«n thi vµo ®¹i häc...Trong qu¸
tr×nh tuyÓn sinh c¸c tr−êng còng ®· l−u ý hiÖn t−îng mét sè n¨m sau c¶i c¸ch, häc sinh tèt nghiÖp ë mét sè khoa n¶y sinh vÊn ®Ò cung nhiÒu h¬n cÇu, ®Èy m©u thuÉn ngµnh thõa, ngµnh thiÕu
cµng ngµy cµng nghiªm träng. §èi víi mét sè ngµnh häc cÇn thiÕt mµ c¸c tr−êng trong n−íc ch−a thÓ ®µo t¹o hoÆc
®µo t¹o ch−a ®¸p øng yªu cÇu cña qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi, vµo giai ®o¹n nµy Trung Quèc thùc hiÖn l¹i chÕ ®é göi l−u häc sinh ra n−íc ngoµi
®−îc h−ëng häc bæng cña Nhµ n−íc(3). Sau mét sè n¨m tiÕn hµnh c¶i c¸ch, thùc tÕ ë Trung Quèc cho thÊy hiÖn vÉn cßn sù mÊt c©n ®èi trong viÖc ®µo t¹o ë c¶ bËc ®¹i häc, cao ®¼ng còng nh− trung häc chuyªn nghiÖp. VÒ ngµnh nghÒ ®µo t¹o chñ yÕu sinh viªn chän c¸c ngµnh kinh tÕ, luËt, kü thuËt c«ng nghÖ, ngo¹i ng÷, s− ph¹m, cßn c¸c ngµnh v¨n ho¸, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng− nghiÖp tû lÖ thÊp. Cã mét ®iÒu ®¸ng lo ng¹i trong xu h−íng chän nghÒ lµ häc sinh chän ngµnh dÔ tróng tuyÓn, dÔ ®−îc vµo häc, nghÜa lµ chØ quan t©m ®Õn ®Çu vµo mµ Ýt chó ý ®Õn n¨ng lùc vµ nguyÖn väng, cho nªn khi häc, hä kh«ng thiÕt tha víi ngµnh ®−îc ®µo t¹o, miÔn lµ cã b»ng ®¹i häc ®Ó ra tr−êng, thËm chÝ ch−a ra tr−êng hä ®· muèn bá nghÒ.
§iÒu ®¸ng quan t©m lµ trong nh÷ng n¨m nµy kh«ng chØ thiÕu c©n ®èi trong c¬ cÊu häc sinh mµ chÝnh c¬ chÕ ®µo t¹o ë c¸c nhµ tr−êng, c¬ cÊu ngµnh nghÒ ®µo t¹o hiÖn ®ang cã xu h−íng ph¸t triÓn tù ph¸t theo nhu cÇu nhÊt thêi cña x· héi, g©y ra hËu qu¶ lµ c¸c lÜnh vùc khoa häc c¬ b¶n cã xu h−íng teo dÇn, nh−ng l¹i cã sù bung ra kh«ng kiÓm so¸t ®−îc cña c¸c ngµnh khoa häc øng dông. §Ó kh¾c phôc hiÖn tr¹ng nµy, ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc cïng víi c¸c ngµnh vµ c¸c nhµ tr−êng ®· tiÕn hµnh s¾p xÕp l¹i c¸c chuyªn ngµnh, cã chó ý h×nh thµnh hÖ thèng c¸c bé m«n khoa häc träng ®iÓm,
cã bè côc hîp lý, cã −u thÕ vµ ®Æc s¾c riªng. §Õn th¸ng 7 n¨m 1998 c¸c v¨n kiÖn vÒ Danh môc c¸c khoa c¬ b¶n vµ chuyªn m«n cïng víi Qui ®Þnh vÒ viÖc bè trÝ c¸c khoa c¬ b¶n vµ chuyªn m«n cña c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng ®· hoµn thµnh, ®−îc c«ng bè vµ thùc hiÖn. §Ó t¨ng c−êng qu¶n lý vµ ®iÒu chØnh ë møc
®é vÜ m«, gi¶i quyÕt dÇn dÇn m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu, hµng n¨m ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc tæ chøc thanh tra gi¸m s¸t vµ c«ng bè danh s¸ch c¸c tr-
−êng ®¹i häc, cao ®¼ng cã chÊt l−îng sinh viªn còng nh− ®iÒu kiÖn d¹y vµ häc kh«ng ®¹t chuÈn quèc gia (gäi lµ c¸c tr−êng bÞ nhËn "®Ìn vµng"). ThÝ dô n¨m 1998 cã 8 tr−êng 2 n¨m liªn tiÕp bÞ "®Ìn vµng", ñy ban yªu cÇu ph¶i gi¶m sè l−îng chiªu sinh(4).
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò −u tiªn lµ tæ chøc tuyÓn sinh cho c¸c tr−êng. Tõ n¨m 1999, Trung Quèc thùc hiÖn thÝ ®iÓm ph−¬ng ¸n tuyÓn sinh míi. Theo ph−¬ng
¸n nµy, c¸c tr−êng ®¹i häc kh«ng tæ chøc thi tuyÓn sinh mµ chia chØ tiªu tuyÓn sinh cho c¸c tØnh. Bé Gi¸o dôc (tõ th¸ng 3 n¨m 1998 ñy ban Gi¸o dôc Nhµ n−íc
®æi tªn thµnh Bé Gi¸o dôc) cho phÐp c¸c tr−êng cã thÓ −u tiªn chia nhiÒu chØ tiªu h¬n cho ®Þa ph−¬ng n¬i tr−êng ®ãng. C¸c tØnh c¨n cø vµo chØ tiªu ®−îc ph©n, tù ra
®Ò, tù tæ chøc thi tuyÓn vµ b¸o kÕt qu¶
cho c¸c tr−êng(5). Hai ®Þa ph−¬ng ®−îc chän thÝ ®iÓm ®Çu tiªn lµ B¾c Kinh vµ Th−îng H¶i, b¾t ®Çu thùc hiÖn 2004 vµ sÏ n©ng lªn thÝ ®iÓm ë 11 tØnh vµ thµnh phè kh¸c. §Ó ®¶m b¶o kÕt qu¶ chÝnh x¸c cho kú thi tuyÓn vµ còng ®Ó cho häc sinh hiÓu râ nhÊt n¨ng lùc thùc sù cña m×nh tr−íc khi ®¨ng kÝ dù thi chÝnh thøc, c¸c tØnh vµ thµnh phè tæ chøc cho thÝ sinh cña ®Þa ph−¬ng thi thö nhiÒu ®ît, c¸c
m«n thi vµ yªu cÇu bµi thi gièng nh− thi chÝnh thøc. Sau khi chÊm thi, kÕt qu¶
®−îc ®−a lªn m¹ng theo thø tù tõ cao xuèng thÊp. Trªn c¬ së ®ã, häc sinh lªn m¹ng kiÓm tra ®Ó biÕt vÞ trÝ cña m×nh
®øng thø bao nhiªu trong khu vùc, tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ søc häc cña b¶n th©n ®Ó chÝnh thøc ®¨ng ký chän ngµnh, chän tr−êng. N¨m 2004 thµnh phè Th−îng H¶i thÝ ®iÓm tæ chøc chÊm thi trªn m¹ng m«n Ng÷ v¨n. TÊt c¶ bµi thi m«n nµy
®−a lªn m¹ng vµ gi¸o viªn lªn m¹ng chÊm.
Sè m«n thi ®¹i häc cña Trung Quèc cã 4 m«n lµ To¸n, V¨n, Ngo¹i ng÷ (chñ yÕu lµ Anh v¨n) vµ m«n tæng hîp. C¸c ®Þa ph−¬ng cã thÓ linh ho¹t chän vµ ra ®Ò thi trong m«n tæng hîp. Tuy vËy vÒ c¬
b¶n c¸c ®Þa ph−¬ng còng ph©n thµnh khèi ®Ó thi m«n tæng hîp, th«ng th−êng khèi tù nhiªn m«n tæng hîp gåm 3 phÇn VËt lý, Ho¸ häc, Sinh vËt; khèi x· héi m«n tæng hîp gåm LÞch sö, §Þa lý, ChÝnh trÞ. NÕu thÝ sinh ®¨ng ký thi chuyªn ngµnh lµ ngo¹i ng÷ th× ph¶i thi thªm m«n nghe hiÓu. §iÓm 3 m«n ®Çu lµ 150, m«n tæng hîp lµ 300 nh− vËy ®iÓm tèi ®a thi ®¹i häc lµ 750 ®iÓm. Sè m«n thi nhiÒu tuy lµ mét vÊn ®Ò lín víi häc sinh nh−ng l¹i cã −u ®iÓm lµ häc sinh kh«ng häc lÖch, cã kiÕn thøc t−¬ng ®èi toµn diÖn. §©y còng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ cña c¸c lÇn thanh tra ®¸nh gi¸
tr×nh ®é, sinh viªn Trung Quèc n¾m kiÕn thøc t−¬ng ®èi toµn diÖn, häc ®Òu c¶ vÒ tù nhiªn vµ x· héi.
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tr−êng ®¹i häc cã thÓ ®µo t¹o ®−îc nh©n tµi cao cÊp, tõ n¨m 2003 Bé Gi¸o dôc Trung Quèc ®·
¸p dông chÕ ®é tù chñ chiªu sinh. ChÕ ®é nµy míi chØ ¸p dông ë mét sè tr−êng vµ
mét sè chØ tiªu t−¬ng ®èi h¹n chÕ còng nh− ®−a ra nh÷ng tiÓu chuÈn t−¬ng ®èi chÆt chÏ, chñ yÕu ¸p dông tuyÓn nh÷ng häc sinh ®o¹t gi¶i cao trong c¸c kú thi häc sinh giái quèc gia nh−ng l¹i kh«ng
®−îc xÐt tuyÓn ë c¸c ®Þa ph−¬ng.
3. Quan t©m ®óng møc ®Õn ®éi ngò gi¸o viªn
Trong c¶i c¸ch gi¸o dôc vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ gi¸o dôc cao ®¼ng vµ ®¹i häc, ®Ó hoµn thµnh tèt nhiÖm vô träng t©m lµ n©ng cao chÊt l−îng, Bé Gi¸o dôc ®· chó ý x©y dùng chÕ ®é chÝnh s¸ch thÝch hîp
®èi víi ®éi ngò gi¸o viªn. Ngoµi c¸c chÕ
®é th«ng th−êng nh− c¸c c«ng nh©n viªn chøc kh¸c, gi¸o viªn cßn ®−îc h−ëng chÕ
®é th©m niªn d¹y häc, mét sè ®Þa ph−¬ng cßn −u tiªn cÊp nhµ, hoÆc −u tiªn khi gi¸o viªn cã ®iÒu kiÖn mua nhµ. C¸c gi¸o viªn cã häc hµm, häc vÞ cao cßn ®−îc miÔn phÝ khi tham gia mét sè sinh ho¹t v¨n ho¸...
Nh»m môc ®Ých n©ng cao chÊt l−îng
®éi ngò gi¸o viªn ë c¸c tr−êng ®¹i häc, ngoµi yªu cÇu b¾t buéc tÊt c¶ gi¸o viªn ph¶i th«ng qua ch−¬ng tr×nh nghiªn cøu sinh, ®Ó båi d−ìng chuyªn gia nhÊt lµ c¸c chuyªn gia ®Çu ngµnh, Trung Quèc cßn thùc hiÖn chÕ ®é cö ®i häc tËp, nghiªn cøu ë c¸c c¬ së khoa häc c«ng nghÖ lín, cã tr×nh ®é cao ë c¸c n−íc ph¸t triÓn ®Ó n©ng cao nghiÖp vô.
KÓ tõ khi thùc hiÖn "§iÒu lÖ häc vÞ"
(th¸ng 1 n¨m 1981), ñy ban häc vÞ cña Quèc vô viÖn Trung Quèc ®· 6 lÇn tiÕn hµnh c«ng t¸c ñy quyÒn s¸t h¹ch, xÐt cÊp häc vÞ th¹c sÜ, tiÕn sÜ. §iÒu nµy thÓ hiÖn Trung Quèc rÊt quan t©m ®Õn ®µo t¹o båi d−ìng nh©n tµi bËc cao vµ sù ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña c«ng t¸c nµy.
§èi víi nh÷ng gi¸o viªn ®Çu ngµnh, nhiÒu kinh nghiÖm, ngµy 4 th¸ng 8 n¨m 1998 Bé Gi¸o dôc Trung Quèc c«ng bè thiÕt lËp 300 ®Õn 500 chøc vÞ gi¸o s− ®Æc biÖt trong c¶ n−íc, gäi lµ c¸c gi¸o s−
“thØnh gi¶ng"(6). Mçi gi¸o s− trong thêi gian “thØnh gi¶ng” ®−îc h−ëng trî cÊp mçi n¨m 100.000 NDT, ®ång thêi vÉn
®−îc h−ëng nh÷ng ®·i ngé b×nh th−êng nh− tiÒn l−¬ng, b¶o hiÓm, phóc lîi...mµ Nhµ n−íc qui ®Þnh. VÒ c¬ b¶n ®©y lµ møc thï lao chøc vô cao nhÊt dµnh cho c¸c nhµ gi¸o ë Trung Quèc hiÖn nay. Th«ng qua viÖc thiÕt lËp chøc vô gi¸o s− “thØnh gi¶ng”, Trung Quèc hy väng sÏ x©y dùng
®−îc mét ®éi ngò gi¸o s− cã vÞ trÝ cao vÒ häc thuËt, cã tÇm hiÓu biÕt réng kh«ng chØ v¨n ho¸ truyÒn thèng ph−¬ng §«ng mµ c¶
v¨n ho¸ khoa häc kü thuËt ph−¬ng T©y, cã uy tÝn víi giíi khoa häc quèc tÕ, nh»m gãp phÇn n©ng cao vÞ trÝ häc thuËt vµ søc c¹nh tranh cña c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao
®¼ng Trung Quèc trªn ph¹m vi thÕ giíi.
§Ó ®¹t ®−îc môc ®Ých ®ã, Trung Quèc sÏ th«ng b¸o danh s¸ch vµ s¾p ®Æt vÞ trÝ mêi, chuyªn ngµnh chÝnh cña c¸c gi¸o s−
“thØnh gi¶ng” cho toµn quèc vµ thÕ giíi qua hÖ thèng m¹ng.
Mét sè kÕt qu¶ chñ yÕu trong ®µo t¹o vµ nghiªn cøu khoa häc
Víi sù quan t©m vµ chØ ®¹o ®óng ®¾n cña Quèc vô viÖn vµ Bé Gi¸o dôc, ngµnh gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng Trung Quèc trong thêi gian qua ®· cã b−íc ph¸t triÓn t−¬ng ®èi m¹nh. VÒ sè l−îng, nÕu nh−
n¨m 1996 toµn Trung Quèc cã 1138 tr−êng th× ®Õn n¨m 2002 con sè nµy ®·
lµ 2003 tr−êng c¸c lo¹i. VÒ chØ tiªu tuyÓn sinh, nÕu n¨m 1999 sè l−îng tuyÓn sinh lµ 1,6 triÖu sinh viªn th× n¨m 2001 con sè nµy lµ 2,6 triÖu, sang n¨m 2003 ®·
t¨ng lªn 3,35 triÖu vµ ®Õn n¨m 2005 sè l−îng tuyÓn ®· t¨ng lªn ®Õn 4,75 triÖu(7). Kh«ng chØ t¨ng vÒ sè l−îng ®¬n thuÇn mµ qui m« cña c¸c tr−êng ®¹i häc, tû lÖ gi÷a gi¸o viªn vµ sinh viªn còng ®−îc quan t©m ®óng møc. ThÝ dô, chØ tÝnh riªng sè sinh viªn néi tró cña c¸c tr−êng n¨m 2002 lµ 5.870.000 th× sang n¨m 2003 sè nµy t¨ng lªn 6.471.000. Víi h¬n 600.000, sinh viªn néi tró t¨ng th× sè l−îng phßng ë, ®iÒu kiÖn sinh ho¹t c«ng céng...sÏ kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i gi¶i quyÕt.
Ngoµi sè sinh viªn chÝnh qui cßn ph¶i kÓ ®Õn sè sinh viªn tù häc t¹i c¸c líp ®µo t¹o tõ xa hoÆc c¸c líp t¹i chøc råi b¸o danh thi tèt nghiÖp. ChØ mét k× thi n¨m 2003 sè sinh viªn tù tóc häc vµ b¸o danh thi tèt nghiÖp lµ 12.677.000 l−ît ng−êi, sè thi ®¹t yªu cÇu 1.295.000 sinh viªn.
ViÖc tæ chøc thi vµ cÊp chøng chØ tèt nghiÖp kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ bè trÝ gi¸o viªn mµ cßn kÌm theo chuÈn bÞ c¬
së vËt chÊt kh«ng ph¶i lµ nhá. Theo thèng kª cña Bé Gi¸o dôc, tèc ®é ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng trong vßng 20 n¨m qua, b×nh qu©n mçi n¨m sè sinh viªn t¹i tr−êng t¨ng 9,9% nh−ng tû lÖ gi÷a gi¸o viªn vµ sinh viªn nh×n chung vÉn ®¶m b¶o æn ®Þnh(8). Cô thÓ
®Çu n¨m 2002 tû lÖ nµy lµ 1:18,22 chuyÓn sang n¨m 2003 tû lÖ nµy vÉn duy tr× ®−îc ë møc 1:19(9).
Kh«ng chØ phÊn ®Êu t¨ng vÒ sè l−îng
®Çu vµo, mµ mét vµi n¨m gÇn ®©y ®Ó khuyÕn khÝch sinh viªn nhËp häc, c¸c tr−êng cßn chó ý ®Õn ®Çu ra cho sinh viªn tèt nghiÖp. Trong ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o ë n¨m häc cuèi, HiÖu tr−ëng mét sè tr−êng ®¹i häc ®· cã s¸ng kiÕn phèi hîp víi Gi¸m ®èc nh©n sù cña c¸c c«ng ty
hoÆc doanh nghiÖp ®Ó bè trÝ mét sè buæi gi¶ng vÒ c¸ch thøc tiÕp nhËn c¸c sinh viªn sÏ tèt nghiÖp sau kú thi s¾p tíi. C¸c kiÕn thøc ®−îc truyÒn ®¹t kh«ng chØ lµ nh÷ng kü n¨ng sö dông ngo¹i ng÷, m¸y tÝnh mµ cßn c¶ c¸c qui t¾c kinh doanh, nghÜa lµ nh÷ng g× mµ c¸c c«ng ty vµ doanh nghiÖp yªu cÇu. KÕ ho¹ch phèi hîp ®µo t¹o nµy thÓ hiÖn mét trong nh÷ng môc tiªu cña gi¸o dôc nghÒ nghiÖp ë bËc ®¹i häc lµ ®µo t¹o nh÷ng nh©n viªn, nhµ chuyªn m«n ph¶i cã kü n¨ng ®¸p øng ®−îc yªu cÇu ®ßi hái cña vÞ trÝ c«ng t¸c trong t−¬ng lai. Dùa trªn c¬ së c¸c yªu cÇu cña c«ng ty vµ doanh nghiÖp, sinh viªn sÏ tù m×nh t×m biÖn ph¸p bæ sung nh÷ng kiÕn thøc cßn thiÕu
®Ó tham gia thi tuyÓn dông nÕu cã nguyÖn väng. Qua c¸c buæi trao ®æi cña nh÷ng ng−êi trùc tiÕp tuyÓn dông, sinh viªn nhËn thøc ®óng h¬n thùc chÊt yªu cÇu cña c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp. Hä thÊy ®−îc nh÷ng phÇn kiÕn thøc cßn thiÕu cña m×nh, nh÷ng nguyªn nh©n mµ hä kh«ng ®−îc tuyÓn dông kh«ng ph¶i lµ do c¸c c«ng ty chØ chän tuyÓn ng−êi ®−îc
®µo t¹o trong c¸c ng«i tr−êng lín, cã danh tiÕng, mµ chñ yÕu tr×nh ®é kiÕn thøc hay n¨ng lùc lµm viÖc cô thÓ cña sinh viªn ch−a ®¸p øng. Qua thùc tÕ cña c¸c buæi trao ®æi vµ kÕt qu¶ cña c¸c lÇn tuyÓn dông, nh»m môc ®Ých ®¸p øng yªu cÇu cao cña x· héi, trong kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸c tr−êng ®· cã nh÷ng c¶i c¸ch nhÊt
®Þnh. Cô thÓ nhÊt lµ c¸c tr−êng ®· cã chñ tr−¬ng "t¨ng c−êng thêi gian sinh viªn tham gia nghiªn cøu thùc tÕ”, cã nghÜa lµ mét sè m«n häc sÏ cã nh÷ng thêi gian thùc hiÖn t¹i c«ng ty vµ nhµ m¸y, thay v× ë c¸c líp häc nh− hiÖn nay.
§iÒu nµy còng ®Æt ra mét nhu cÇu míi trong ®µo t¹o cña c¸c nhµ tr−êng ®èi víi sinh viªn sÏ tèt nghiÖp.
Mét trong nh÷ng thµnh tÝch ®¸ng l−u ý lµ do kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn “song nguyªn chÕ” (nhµ tr−êng vµ nhµ m¸y, xÝ nghiÖp cïng phèi hîp ®µo t¹o) còng nh−
nh÷ng thµnh tùu cña gi¸o dôc h−íng nghiÖp nªn sù ph©n luång gi¸o dôc ë c¸c
®Þa ph−¬ng trªn toµn Trung Quèc ®· cã nh÷ng thµnh c«ng rÊt ®¸ng ghi nhËn.
T¹i nhiÒu ®Þa ph−¬ng sau khi tèt nghiÖp cao trung, ®a sè häc sinh ghi tªn dù thi vµo c¸c tr−êng cao ®¼ng hoÆc c¸c tr−êng chuyªn nghiÖp d¹y nghÒ, chØ nh÷ng häc sinh cã n¨ng lùc thùc sù, cã ®am mª víi ch−¬ng tr×nh häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i c¸c tr−êng ®¹i häc còng nh− sau khi tèt nghiÖp míi ghi tªn dù thi ®¹i häc. ChÝnh v× lý do ®ã mµ chÊt l−îng ®Çu vµo còng nh− chÊt l−îng sinh viªn tèt nghiÖp ®¹i häc ë Trung Quèc ®· ®−îc n©ng cao râ rÖt, uy tÝn ®µo t¹o ®¹i häc cña Trung Quèc trªn thÕ giíi ngµy cµng t¨ng. V×
vËy, tõ n¨m 2002 c¸c n−íc Anh, §øc, Ph¸p, ¤xtr©ylia vµ New Zealand ®· lÇn l−ît cïng Trung Quèc ký kÕt ®iÒu lÖ c«ng nhËn lÉn nhau vÒ häc vÞ, häc lùc hÖ
®¹i häc cao ®¼ng(10).
§èi víi nhiÖm vô ®µo t¹o sau ®¹i häc, ngay tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn c«ng cuéc c¶i c¸ch më cöa Trung Quèc ®· cã sù quan t©m thÝch ®¸ng. ChÕ ®é häc vÞ cña Trung Quèc ®−îc x©y dùng tõ n¨m 1981
®· qui ®Þnh sau khi tèt nghiÖp ®¹i häc sinh viªn cã thÓ tiÕp tôc ®−îc ®µo t¹o sau ®¹i häc bao gåm 2 bËc, häc viªn ®Òu gäi lµ nghiªn cøu sinh, NCS th¹c sÜ vµ NCS tiÕn sÜ. NÕu nh− tr−íc ®©y sè l−îng c¬ së ®−îc ®µo t¹o sau ®¹i häc vµ sè
ng−êi cã tr×nh ®é sau ®¹i häc lµ rÊt Ýt th×
®Õn giai ®o¹n nµy, Trung Quèc cã chñ tr−¬ng ®Èy m¹nh chÕ ®é ®µo t¹o vµ còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cho nhiÒu tr−êng ®¹i häc cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn
®−îc nhiÖm vô nµy. TÝnh ®Õn hÕt n¨m 1997 tøc lµ sau 16 n¨m thùc hiÖn §iÒu lÖ häc vÞ, Trung Quèc ®· ®µo t¹o ®−îc trªn 349.600 th¹c sÜ vµ 27.500 tiÕn sÜ.
HiÖn ®ang cã 150 ngµn NCS trong ®ã cã 30.000 lµm luËn ¸n tiÕn sÜ. Tõ sau n¨m 1985 Trung Quèc b¾t ®Çu cã chÕ ®é ®µo t¹o sau tiÕn sÜ theo ch−¬ng tr×nh tËp trung 2 n¨m(11).
B−íc vµo giai ®o¹n míi, theo yªu cÇu chung cña tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x·
héi vµ ®Æc biÖt lµ ®Ó ®ãn nhËn nÒn kinh tÕ tri thøc sÏ xuÊt hiÖn ë thÕ kû míi, nhiÖm vô ®µo t¹o sau ®¹i häc l¹i cµng
®−îc quan t©m h¬n n÷a. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn “c«ng tr×nh 985” (KÕ ho¹ch ®−îc x©y dùng t¹i Héi nghÞ vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ®¹i häc h−íng tíi thÕ kû XXI th¸ng 4 n¨m 1995 víi viÖc x¸c ®Þnh 985 h¹ng môc khoa häc quan träng, víi sù tham gia cña 10.000 gi¸o viªn thuéc 300 ®¬n vÞ nghiªn cøu) vµ “c«ng tr×nh 211”(KÕ ho¹ch ph¸t triÓn gi¸o dôc ®¹i häc h−íng tíi thÕ kû XXI, phÊn ®Êu x©y dùng 100 tr−êng ®¹i häc lín cã chÊt l−îng cao.
Trong sè nµy, −u tiªn ®Çu t− cho 10 tr−êng träng ®iÓm vµ c¸c bé m«n khoa häc träng ®iÓm ®Ó c¸c ®¬n vÞ nµy cã thÓ nhanh chãng ®−îc ®øng vµo hµng ngò nh÷ng tr−êng ®¹i häc tr×nh ®é cao hµng
®Çu thÕ giíi), cïng víi nhiÖm vô n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña c¸c tr−êng trong thùc hiÖn "kÕ ho¹ch 863" (kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nghiªn cøu kü thuËt c«ng nghÖ cao,
−u tiªn cho 7 ngµnh träng ®iÓm ®· ®−îc tiÕn hµnh tõ n¨m 1987)(12) chÝnh lµ ®iÒu
kiÖn thuËn lîi ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é ®µo t¹o sau ®¹i häc vµ nghiªn cøu khoa häc.
ChÝnh v× vËy, ®Õn n¨m 2002 Trung Quèc
®· cã 728 ®¬n vÞ ®µo t¹o NCS, trong ®ã cã 408 tr−êng ®¹i häc, 320 c¬ së nghiªn cøu khoa häc. Còng n¨m 2002 sè NCS häc t¹i c¸c c¬ së ®µo t¹o lµ 501.000 ng−êi trong ®ã cã 108.700 NCS tiÕn sÜ vµ 392.300 NCS th¹c sÜ. Ngoµi ra, kÓ tõ khi cã chÕ ®é ®µo t¹o sau tiÕn sÜ cho ®Õn n¨m 2001, lµ 16 n¨m Trung Quèc ®· cã 14 ngµn tiÕn sÜ tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o tËp trung 2 n¨m(13).
Ngoµi nhiÖm vô träng t©m lµ ®µo t¹o, trong giai ®o¹n toµn §¶ng, toµn d©n thùc hiÖn ph−¬ng ch©m chiÕn l−îc “khoa gi¸o h−ng quèc”, nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc ë c¸c tr−êng ®¹i häc còng ph¸t triÓn nhanh vµ còng ®· thu ®−îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. Trong kÕ ho¹ch hoµn thiÖn thÓ chÕ gi¸o dôc, t¹i c¸c nhµ tr−êng Bé Gi¸o dôc x¸c ®Þnh rÊt râ mét trong nh÷ng nhiÖm vô träng t©m lµ ra søc t¨ng c−êng nghiªn cøu khoa häc vµ s¸ng t¹o tri thøc, thóc ®Èy viÖc øng dông vµ chuyÓn hãa thµnh qu¶ nghiªn cøu khoa häc, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p t¨ng c−êng x©y dùng ®éi ngò nh©n tµi cao cÊp, ®µo t¹o vµ båi d−ìng thËt nhiÒu mòi nhän häc thuËt trong sinh viªn −u tó vµ gi¸o viªn nßng cèt. Ngoµi ra Trung Quèc cßn cho phÐp c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao
®¼ng tù lËp xÝ nghiÖp khoa häc kü thuËt cao, thùc hiÖn c¸c dÞch vô khoa häc kü thuËt. Quan ®iÓm nµy ®· t¹o cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc vµ s¸ng t¹o kü thuËt nãi chung vµ nghiªn cøu s¸ng t¹o kü thuËt míi nãi riªng trong c¸c tr−êng
®¹i häc vµ cao ®¼ng cã ®iÒu kiÖn ®¹t
®−îc b−íc ph¸t triÓn míi. ChÝnh nhê nh÷ng chñ tr−¬ng ®ã, ®Õn cuèi n¨m 2000, sè ng−êi lµm c«ng t¸c khoa häc, kü
thuËt ë Trung Quèc ®· lµ 2,71 triÖu ng−êi, trong ®ã c¸c nhµ khoa häc vµ c«ng tr×nh s− lµ 1,5 triÖu ng−êi. §¸ng chó ý lµ tæng møc kinh phÝ chi cho ho¹t ®éng khoa häc, kü thuËt toµn quèc lµ 125 tû NDT, t¨ng h¬n 10,8% so víi n¨m 1999.
Trung Quèc còng ®· x©y dùng 663 h¹ng môc s¸ng t¹o míi vÒ kü thuËt träng
®iÓm vµ 1329 h¹ng môc s¶n xuÊt thö mét sè s¶n phÈm träng ®iÓm míi, ®·
hoµn thµnh nghiªn cøu chÕ t¹o vµ ®·
gi¸m ®Þnh nghiÖm thu 26 lo¹i thiÕt bÞ kü thuËt quan träng. C¶ n¨m 2000 cã tÊt c¶
29.500 c«ng tr×nh khoa häc, kü thuËt quan träng ®−îc nghiÖm thu ë cÊp TØnh vµ cÊp Bé, cã 602 c«ng tr×nh ®o¹t gi¶i th−ëng cña Nhµ n−íc. Còng trong n¨m 2000 Trung Quèc ®· 4 lÇn phãng vÖ tinh thµnh c«ng, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn viÖc phãng thµnh c«ng tµu vò trô ®Çu tiªn mang tªn "ThÇn Ch©u" do Trung Quèc tù nghiªn cøu vµ chÕ t¹o. Ngµy 16 th¸ng 10 n¨m 2003 tµu vò trô "ThÇn Ch©u 5"
do nhµ du hµnh D−¬ng Lîi VÜ ®iÒu khiÓn
®· ®−îc ®−a lªn vò trô vµ h¹ c¸nh an toµn. ChØ sau 2 n¨m, ngµy 12 th¸ng 10 n¨m 2005 Trung Quèc phãng tµu vò tru
“ThÇn Ch©u 6” víi 2 nhµ du hµnh NhiÕp H¶i Th¾ng vµ PhÝ TuÊn Long ®iÒu khiÓn. Sau 5 ngµy bay trªn quÜ ®¹o, 4 giê 32 phót s¸ng ngµy 17 th¸ng 10 “ThÇn Ch©u 6” ®· h¹ c¸nh an toµn t¹i Khu tù trÞ Néi M«ng, c¸ch ®iÓm dù kiÕn chØ 1 km. Hai thµnh c«ng nµy ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh hµng kh«ng vò trô cña Trung Quèc, thµnh c«ng cña "kÕ ho¹ch 863". ChØ riªng n¨m 2000, Trung Quèc ®· tiÕp nhËn 134240
®¬n xin vµ ®· trao b¶n quyÒn cho 100154 ph¸t minh s¸ng chÕ cho c¸c nhµ khoa häc c¶ ë trong vµ ngoµi n−íc(14).
§Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ quan qu¶n lý gi¸o dôc theo dâi vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nh÷ng tiÕn bé vµ tån t¹i cña ®Þa ph−¬ng vµ t×m hiÓu tham kh¶o kinh nghiÖm cña c¸c ®Þa ph−¬ng kh¸c, th¸ng 11 n¨m 1995 ñy ban Gi¸o dôc cho c«ng bè ý kiÕn vÒ c«ng t¸c x· héi gióp ®ì vµ kiÓm tra tr×nh ®é ®èi víi gi¸o dôc ®¹i häc vµ cao ®¼ng. ChØ thÞ nµy nh»m môc ®Ých tËn lùc ph¸t huy chøc n¨ng gi¸o dôc cña kiÓm tra tr×nh ®é, thóc ®Èy c«ng t¸c kiÓm tra ph¸t triÓn lµnh m¹nh vµ t¨ng c−êng gi¸m s¸t, chØ ®¹o gióp ®ì häc tËp cña toµn x· héi. Cïng víi c«ng bè chØ thÞ trªn, ñy ban Gi¸o dôc cßn yªu cÇu V¨n phßng §oµn thanh tra gi¸o dôc cã kÕ ho¹ch cô thÓ trong n¨m 1996 ph¶i hoµn thµnh c«ng t¸c ®¸nh gi¸ víi 108 tr−êng
®¹i häc vµ phÊn ®Êu ®Õn n¨m 1999 sÏ hoµn thµnh viÖc ®¸nh gi¸ víi tÊt c¶ c¸c tr−êng míi thµnh lËp(15).
Nh»m khuyÕn khÝch c¸c tr−êng trong c«ng t¸c ®µo t¹o vµ nghiªn cøu, hµng n¨m Trung Quèc vÉn tiÕn hµnh xÕp h¹ng cho c¸c tr−êng ®¹i häc ®Ó tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ chÊt l−îng ®µo t¹o cña c¸c tr−êng. Cã 3 tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ ®ã lµ:
kh¶ n¨ng nghiªn cøu khoa häc, båi d−ìng nh©n tµi vµ danh tiÕng cña tr−êng. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra vµ xÕp h¹ng n¨m 2005 tèp 10 cña ®¹i häc Trung Quèc lµ: Thanh Hoa, B¾c §¹i, TriÕt Giang, Phóc §¸n, Nam Kinh, Vò H¸n,
§¹i häc khoa häc kü thuËt Hoa Trung,
®¹i häc Giao th«ng Th−îng H¶i, C¸t L©m, Nh©n §¹i.
Ngµy 3 th¸ng 2 n¨m 2003 t¹i Héi nghÞ toµn thÓ lÇn thø 8 ñy ban t− vÊn c«ng t¸c c¸c tr−êng ®¹i häc vµ cao ®¼ng trùc thuéc Bé Gi¸o dôc t¹i Hµng Ch©u, Phã Thñ t−íng Lý Lam Thanh thay mÆt
ChÝnh phñ ®· ®−a ra nhËn ®Þnh 6 ®iÓm víi tinh thÇn chñ yÕu lµ: Gi¸o dôc ®¹i häc c¬ b¶n ®· hoµn thµnh c¶i c¸ch thÓ chÕ qu¶n lý vÜ m«, cÇn chuyÓn träng
®iÓm sang c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn thÓ chÕ qu¶n lý néi bé c¸c tr−êng, c¶i c¸ch thªm mét b−íc qu¸ tr×nh x· héi ho¸ kh©u hËu cÇn nh»m t¨ng c−êng ®iÒu kiÖn sèng vµ lµm viÖc. Trong c«ng t¸c tæng kÕt vµ
®¸nh gi¸ cÇn ph¸ vì quan niÖm cò ®¸nh gi¸ theo kiÓu xÕp ®Æt ng«i thø, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nh©n tµi trÎ ph¸t triÓn, m¹nh d¹n g¸nh v¸c träng tr¸ch. Dùa trªn thùc tÕ vµ kinh nghiÖm c¶i c¸ch trong nh÷ng n¨m qua cÇn tiÕn hµnh
®iÒu chØnh kÕt cÊu m«n häc víi môc tiªu chÝnh lµ ®µo t¹o nh©n tµi, n©ng cao chÊt l−îng gi¸o dôc, t¹o c¬ héi tèt nhÊt ®Ó gi¶i quyÕt viÖc lµm cho sinh viªn tèt nghiÖp cña tr−êng ®µo t¹o. Thùc hiÖn tèt
“c«ng tr×nh 211” chó ý n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý c¸c cÊp cïng víi t¨ng c−êng c«ng t¸c t− t−ëng vµ c«ng t¸c §¶ng trong c¸c nhµ tr−êng, nhÊt lµ c«ng t¸c chÝnh trÞ sinh viªn(16).
§¸nh gi¸ trªn cña ChÝnh phñ ®· x¸c
®Þnh t−¬ng ®èi ®Çy ®ñ nh÷ng thµnh tùu to lín còng nh− nh÷ng khã kh¨n h¹n chÕ cña ngµnh gi¸o dôc ®¹i häc, cao ®¼ng Trung Quèc trong giai ®o¹n hiÖn t¹i.
Chó thÝch:
(1), (2) Qu¸ch Phóc X−¬ng - Ng« §øc C−¬ng chñ biªn (1999): Bµn vÒ vÊn ®Ò c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc, Nxb Gi¸o dôc Hµ B¾c, Trung Quèc, trang 201, 202 (ch÷ Trung).
(3) B¶n tin Trung Quèc (1999): C¶i c¸ch më cöa thóc ®Èy sù nghiÖp gi¸o dôc ph¸t triÓn m¹nh mÏ, §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 1.
(4) Bé tr−ëng TrÇn ChÝ LËp giíi thiÖu môc tiªu ph¸t triÓn gi¸o dôc Trung Quèc, B¶n tin Trung Quèc (2003), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè1.
(5) D−¬ng C¶nh Nghiªu (2003): Nghiªn cøu gi¸o dôc ®¹i häc ë Trung Quèc ®¹i lôc, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n sù nghiÖp v¨n ho¸ gi¸o dôc ®¹i häc xuÊt b¶n, §µi B¾c §µi Loan, trang 153 (ch÷ Trung).
(6) Th«ng tin v¨n ho¸ x· héi, B¶n tin Trung Quèc (1998), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 6.
(7) Th«ng tin trªn m¹ng www.xinhuanet.cn môc gi¸o dôc.
(8) Nh− chó thÝch 3
(9) Bé Gi¸o dôc Trung Quèc c«ng bè C«ng b¸o thèng kª ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc toµn quèc, B¶n tin Trung Quèc (2003), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 6.
(10) Th«ng tin v¨n ho¸ x· héi, B¶n tin Trung Quèc (2004), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 9.
(11) Th«ng tin v¨n ho¸ x· héi, B¶n tin Trung Quèc (1998), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 1.
(12) H¸ch Kh¾c Minh chñ biªn (1998):
20 n¨m c¶i c¸ch thÓ chÕ gi¸o dôc ë Trung Quèc, Nxb Trung Ch©u cæ tÞch, TrÞnh Ch©u Hµ Nam (ch÷ Trung).
(13) B¶n tin Trung Quèc (2004), Th«ng tin v¨n ho¸ x· héi, §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 4.
(14) Gi¸o dôc vµ khoa häc kü thuËt, B¶n tin Trung Quèc (2000), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 2.
(15) Th«ng tin v¨n ho¸ x· héi, B¶n tin Trung Quèc (1996), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 6.
(16) Th«ng tin v¨n ho¸ x héi, B¶n tin Trung Quèc (2003), §¹i sø qu¸n Trung Quèc t¹i ViÖt Nam, sè 2.
