NGHIEN Ciru Sir DUNG ethephon TRONG CONG NGHE SAU THU HOACH VA HIEU QUA KINH TE
Tran Hanh Phiic,
Phdng Cdng ngh? biin ddi Sinh hoc, Vien Sinh hqc Nhi?t dai Dang Hong Hanh, Chu Bdng Vu
Cdng ty Sinh hoc Ndng nghiep HPC MOfDAU
Etylen la mdt Cacbuahydro don g i ^ d dang khi, dugc phat hien va xlp vao nhdm Phytohormones mudn nhat nhung lai dugc dua vao iing dyng dai tra nhanh nhit, mang lai hieu qua kinh te to Idn. Khac vdi che pham hoa hgc khac, Etylen khdng gay anh hudng xiu din chat lugng ve sinh ndng san va mdi frudng. Do dd Etylen la chit dilu tilt sinh trudng hgp thdi dugc iing dynp rdng rai frong ndng nghiep. Tuy nhien vi?c nghien ciiu, sir dyng, cung cap thdng tin ve chat dieu tiet sinh trudng hiru hieu nay d Viet Nam cdn han chl. [ 1 ]
Trong cac Phytohocrmones, Etylen dugc phat hien mudn nhit va la chit duy nhit tdn tai dudi dang khi. Nd giu: vai frd quan frgng frong qua trinh chin va gia hoa cua cay frdng. [2]
Tren the gidi hien nay, frong san xuat ndng nghiep hoat chat cd tac dyng tuong ty Etylen (nha cham Etylen) dugc sir dyng nhieu hon ca la 2-Clorethylen phosphonic acid (Ethephon)
Ethephon la mdt chat ldng khdng mau, khdng mui. Nd dugc dn dinh trong dang acid va bi pha huy d pH Idn hon 3,5.
Ham lugng hoat chit: 400mg/l, ti trgng l,2g/ml, pH = 3. Nd de tan frong nude, it doc vdi ngudi va gia siic.
Thii nghiem do ddc tren chudt cdng theo dudng tieu hoa cho thay: LD50 = 700mg/kg. Ethepho khdng ddc hai vdi ong, it ddc hai vdi ca.
Ethephon khdng lien kit chat che trong md cay frdng. Nd cd thi loai bd de dang bing each rira. Trong cay Etylen dugc giai phdng tir Ethephon theo so dd sau:
O
II H2O
CICH2 - CH2 - P - OH • CH2 = CH2 + H3PO4 + HCL
4 I
OH
Ethephon da sir dyng mdt each thanh cdng frorig ndng nghiep dk lam chin nhanh qua vi chin ddng loat qua; lam rung la mdt sd cay frdng nhu bdng, dau Uromg... Giiip cho viec thu hoach bing may mgt each de dang. [3]
K£T QUA NGHIEN CUtJ iTNG DyNG ETHEPHON TREN CAY T R 6 N G
L Giup ca phe chin deu dong loat
Ca phe khi qua da gia, lac dac chin, cd thi phun Ethephon 500ppm len cay. Ca phe se chin ddng loat. Tuy nhien, nlu khdng phun dimg lilu lugng thi cd hien frrgng ryng la.
176 HQi nghj KHOA HOC VA C O N G NGHg 200/
1 Cach tdt hon ca la hai tat ca sd qua tren cay ca phe, dem phun Ethephon, u do 1,2 ngay qua chin va van dam bao hat chac. Vdi viec sir dyng Ethephon nhu vay lam giam 50%
cdng lao ddng do ca phe dugc thu hoach mdt lin
a)
b)
f^'ix.k'M
Hinh 1: Cay ca phe khong xu- ly Ethephon, chin ldc dac, thu hai nhilu lin (a) va Cd phe da du-gc XLP ly bdng Ethephon (b)
2. Giup vai chin sdm de dirge gia cao
Cay vai la cay xoa ddi, giam ngheo cua nhilu tinh miln Bic. Nhugc diem ciia vai la chin tap trung trong mdt thang [ 1 ], gia re, nha vudn thit thu. Vdi phuong phdp xir 1^ j vudn vai cho qua chin sdm trudc do 15-20 ngay da lam tang hieu qua kinh tl rd ret Dya ' vao cac ket qua nghien cim ky luong mdt san phim cd ten "chin sdm" da dua vao sit,
dung hieu qua tren nhieu nha vudn d Lyc Ngan Bic Giang. j
Hinh 2. K i t qua ddi chu'ng khi phun 100ml dung djch chin sdm/1lit nu-^c cho mgt nu-a cay vai. Sau 3 ^ ngay mgt nipa cay vai da chin.
3, Giiip dau tuong chin deu, dong loat
Tren canh ddng dau tuong khi qua da gia, bit diu chm, ngudi ta phun dung dich Ethephon 100-150 ppm. Sau 4-5 ngay, ca canh ddng dau frrong la ryng lai fren canh dong, qua chin deu, ddng loat, chac hat. Cdng thu hai giam xudng 40-50%. Dit dugc phu Idp li dau tuong se rat mau md cho vy sau. Hieu qua kinh tl rd ret va to Idn, lugng phan bdn cho vy sau giam tir tir 25-30%.
Hinh 3. Cdnh ddng ddu tuo-ng tru'dc khi XLP ly Ethephon (a) va sau khi XLP ly Ethephon 4-5 ngay (b)
4. Ethephon giiip cho mit chin de xuat khau
Ethephon dugc sir dyng frong cdng gnhe che bien mit tuoi va khd xuat khau. Dimg 1ml dung dich Ethephon bdi len cudng mit, mit se chuyen minh va chin sau 3-4 ngay.
Mit dugc say gidn chi d thdi diem chuyen minh.
Vdi phuong phap nay hiu nhu 100% mit gia deu chin dugc va dat chi tieu ky thuat cho cdng nghe che bien mit khd.
Tuong ty Ethephon sir dung cho cdng nghe che bien mit, xoai de tao san pham dn dinh cho cac xi nghiep che bien trai cay.
178 HQi nghj KHOA HOC VA C O N G NGHg 2007
.- i
Hinh 4. Trai mit gia, boi Ethephon vdo cudng, sau 3-4 ngdy mit chuy4n minh, rdi chin.
5. Loai bo not san va cai tao mdu sac cua trai cam, quyt, budi
Budi va cam la loai frai cay cd gia tri dinh dudng cao, nhung thdng thudng budi (dac biet budi Nam Roi se khdng cd dugc mau sac dep nhat khi da dat dugc dg chin thu hoach). Sy bien ddi mau sac vd trai khi chin dugc thuc hien chu yeii do khi Ethylen ndi sinh pha buy Chlorophyl cua vd. Ddi vdi budi, khi trai budc vao giai doan thdnh thuc thi ham lugng Caretenoitl bat dau giam, ham lugng Ethylen ngi sinh se giam. Thi nghiem xir ly Ethephon d cac miic do khac nhau nham cai thien mau sac vd budi, tdng gia tri my quan vao thdi diem mong mudn dugc thyc hien theo quy trinh dudi day.
QUY TRINH THI NGHIEM Budi, Cam dat dg chin thu hoach
Ngam frong nude chloramin B 1000 ppm 10 phut
Ngam frong dung dich Ethephon 200, 400, 600, 800 ppm frong 10 phiit
De khd, bao bang tiii xop bao quan
Sau khi bao quan, sy thay ddi do Brix, hdm lugng acid tong. Vitamin C la nhihig chi sd quan frgng the hien pham chat cua trdi khdng thay ddi. Sau thdi gian 01-02 thang bao quan d 8-10°C. Nhu vay chiing td viec xir ly Ethephon khdng anh hudng din chit lugng ben frong cua trai budi va cam xanh.
Su bien ddi mau sdc cua vd trdi:
Budi, cam sau khi xir ly Ethephon nlu bdo quan d nhiet do thip thi sau 01 thang khdng nhan thiy thay doi rd ret.
fe^ Khi bao quan d nhiet do thudng, budi mit ndt sin, mau sic dep, hoi vang vdi nghiem thirc 800 ppm sau 03 ngay, vdi nghiem thiic 600 ppm sau 05 ngay, vdi nghiem thyc 400 ppm sau 07 ngay vdi nghiem thirc 200 ppm khdng thi hien biln ddi rd ret vl mau sic so vdi ddi chiing.
KET LUAN I*
Viec sir dyng Ethephon cho cdng nghe sau thu hoach da dem lai mdt hieu qua kinh tl Idn cy the.
1. Giiip cd phe chin dong loat, giam cdng thu hdi va giiip cho cdng nghe xay udt ca phe I: phat trien nhanh chdng.
2. Lam vdi chin sdm tir 15-20 ngdy, trdnh dugc sy rdt gid do vai chin tap trung.
3. Giam cdng thu hdi dau tuong vd gidm dugc 30% lugng phan bdn cho vy sau do cdnh t ddng dugc phii bdng Id dau tuong.
4. Viec img dyng Ethephon, nganh cdng nghe chl biln mit ra ddi vd tang trudng, dem fe lai hieu qud kinh te to Idn.
5. Ung dyng Ethephon da ldm hg cay cd miii tang hieu qua sir dyng vi loai dugc cdc not I san, khd miii.
^:
TAI LlEU THAM KHAO
1. Pham Van Cdn, cdc bien phdp dieu khien sinh trudng, phdt trien, ra hoa, ket qud cay an trai. NXB Ndng nghiep, 2006. P. 142-149.
2. Nguyen Quang Thanh, Nguyen Minh Khdi, Tran Hanh Phuc. Etylen vd iing dyng frong frdng trgt, NXB Ndng nghiep Da Nang, 2002.
3. Quy frinh ky thuat trdng vd cham sdc mdt so cay an qud - 2000.
i:
