DIEN DAN TRAO DOI
^MOT SO GUI PHAP DAY MAM HOilT DONG X M T KHAII CA PHE NHAN CIA CAC DOANH NGHIEP TREN D U BAN TINH DAK LAK
ThS. LE THE PHIET. ThS. N G U Y E N V A N DAT Khoa Kinh te', TrUdng Dqi hgc Tdy Nguyen
T
rong nhOng ndm qua, xua't khdu cd phe dd cd nhdng ddng gdp tich cdc cho sd phdt trien kinh te' - xd hgi cua tinh Ddk Ldk ndi rieng vd Vigt Nam ndi chung. Tuy nhien, thdch thdc Idn nha't hign nay md cdc doanh nghigp (DN) tren dja bdn finh E>dk Ldk dang gqp phai Id sdc cqnh tranh cCia cd phe nhdn Vigt Nam tren thi trudng the gidi vdn cdn thd'p ca ve chdt lUdng vd gid ca; trinh dg san xua't vd qudn ly cua cdc DN Vigt Nam chUa ddp dng duqc yeu cdu qud'c te. Chinh vl vqy, trong thdi gian tdi, cdc DN Vigt Nam cdn tqp trung vdo cdc khdu mui nhgn nhU: ndng cao chdt lugng sdn phdm, cdi tie'n cdng nghg che bien, xuc tie'n thUdng mqi, dam bdo tdi chfnh, dao tqo ngudn nhdn Idc, phdt trien ngdnh cd phe theo hudng ben vdng vd tdng cUdng lien doanh, lien ke't trong xud't khdu cd phe...Bdi viet dudi ddy se di sdu phdn tich thdc trqng xudt khdu cd phe nhdn cua cdc DN tren dia bdn tfnh Ddk Ldk trong nhdng ndm gdn ddy, tu dd de xud't mgt so gidi phdp nhdm ddy mqnh hoqt dgng ndy trong thdi giqn tdi.
SlSStSISSSiMSSSclSiSiliaSSliSIiSillSSiilSl&SS}^^
Over past time, coffee bean export activities of enterprises locat- ing in Daklak province have gained encouraging results: export value rapidly increased, coffee products have partly met market requirements. Nevertheless, due to the fact that the process of cof- fee production and trading is always affected by various factors like soil, climate, variety, demand-supply relationship..., coffee output in the domestic as well as international market fluctuate frequently, posing risks on coffee exports of enterprises locating in Daklak province.
The article below will provide in-depth analyses of coffee bean export activities of enterprises locating in Daklak province in recent years and proposes several measure groups to improve export cof- fee products, to intensify joint venture and association in coffee export towards sustainable development of coffee industry.
48
THONG TIN & DU BAO KINH TE - XA HQI SO 55 (7.2010)di't nfldc mdt khd'i Ifldng ngoai te d i n g ke, d i e biet l i d i g i i i quye't dfldc edng an viec l i m , dn djnh ddi sd'ng eho h i n g tram n g i n hp gia dinh d c i c khu vflc mien ndi, d i e biet l i T i y Nguyen.
Hoat ddng xui't khi'u c i phe n h i n eua e i c DN tren dja b i n tinh Dak Lak trong thdi gian qua d i dat dfldc nhflng ke't q u i d i n g khich le, kim ngach xui't kha'u t i n g nhanh, s i n pha'm d i phan n i o d i p dng dfloc nhu c i u eua thj trfldng. Tuy nhien, do q u i trinh s i n xui't, kinh doanh c i phe chju sfl t i e ddng cua nhieu ye'u td' hfl: di't dai, khi hau, gid'ng, quan he cung - eau... nen s i n Ifldng ea phe tren thj trfldng trong nfldc v i the gidi thfldng xuyen bie'n ddng, khdng dn djnh. Dieu n i y d i v i dang tao ra nhieu rui ro eho cdng t i e xui't khi'u c i phe eua c i c DN tren dja b i n tinh Dak L i k .
1. Thflc trang boat dpng xuat kha'u ca phe tren dja ban tinh D l k Lik trong thdi gian qua a. Kim ngach va dan gia xuat khau
Hien tinh Dak Lak ed tren 50 DN s i n xui't, thu mua v i xui't khi'u ea phe, trong dd cd 12 DN xui't khau trfle tie'p, c i c DN cdn lai thu mua c i phe b i n tren thj trfldng ndi dja v i uy t h i c xui't khi'u hoac cd xui't khi'u trfle tie'p nhflng so' Ifldng khdng d i n g ke.
Bang 1: Kim ngach va ddn gia xuat khau ca phe nhan cua cac D N tren dia ban tinh D^k Ldk
Nam
sd lfldng (tan)
Kim ngach (1.000 USD) Ddn g i i binh q u i n (USD/ti'n)
2003
320.135
216.617
676
2004
384.492
248.933
647
2005
304.578
247.536
812
2006
279.948
338.401
1.209
2007
339.931
537.555
1.581
2008
309.491
640.222
2.068
Ngudn: Sd Cdng Thuang tfnh Dik Lik.
Nhflng nam qua, mac du dien tich cd g i i m nhflng s i n lfldng ea phe eua Tinh lai t i n g ; viee dau tfl che bie'n de n i n g cao cha't lfldng ca phe xui't khi'u dang n g i y c i n g dfldc quan t i m . Ben canh dd, c i c DN cung d i tich cfle thu mua va tieu thu mdt sd' lfldng Idn c i phe, gdp phan quan trong binh dn thj trfldng tieu thu.
b. Cong nghe va phUdng phap che bien
Ke't q u i dieu tra c i c DN xui't khi'u c i phe n h i n tren dja b i n tinh Dak Lak eho tha'y: cd de'n 75% DN dang sd dung edng nghe che bie'n trong nfldc, trong dd ed mdt so thiet bj da lac hau. Hien nay, eae DN tren dja ban tinh Dak Lak dang sd dung hai phfldng p h i p chu ye'u de che bie'n ca phe n h i n l i che bie'n khd v i che bien fldt, trong dd ehi ed 18% DN i p dung phfldng p h i p che' bie'n fldt vdi d i y chuyen thiet bj hien dai, eho ra s i n phi'm cha't Ifldng cao, g i i t h i n h s i n phi'm cung eao hon so vdi che bie'n khd. Tuy nhien, phfldng p h i p che bien fldt ddi hdi ngfldi che bien p h i i thu hoach q u i chin tfl 9 0 % trd len, chinh vl vay, che bien khd v i n l i phfldng p h i p dang dfldc sd dung phd bie'n hien nay mac du che bie'n theo phfldng p h i p n i y cha't Ifldng ea phe khdng eao vl ty le hat den vd ri't Idn.
c. Thi trudng xuat khau
Trong nhflng nam qua, thj trfldng xua't khi'u c i phe Dak Lak dfldc cung ed v i md rdng. Ca phe D i k Lak d i x i m nhap v i o dfldc c i c thi trfldng khd tinh nhfl My, N h i t B i n , Dflc...
So 55 (7.2010) THONG TIN S. DU BAD KINH Tt - XA HQI
49
J^
DIEN DAN TRAO DOI
Bang 2: Cac thj trfldng xuat khau Idn cua ca phe Dak Lak
STT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Nfldc
Dde
My
Nhat B i n
Italia
Tay Ban Nha
Thuy Sy
Phip
Anh
Bi
Han Qud'c
Nam 2006
San lugng (tan)
50.891
39.388
20.550
17.377
30.725
13.541
6.531
11.769
7.837
10.726
Gia tri (1.000
USD)
62.773
49.030
25.672
21.391
36.230
17.727
6.977
13.420
9.420
12.376
Nam 2007
San lugng (tan)
39.595
47.633
31.918
25.520
33.056
28.126
5.847
4.468
8.745
9.354
Gia tri (1.000
USD)
62.538
74.222
52.859
40.445
53.244
43.973
8.880
6.599
13.723
15.393
Nam 2008
San lugng (tan)
38.731
27.465
40.580
21.894
30.201
19.829
4.678
4.441
33.004
22.379
Gia tri (1.000
USD)
79.518
55.819
86.653
45.248
63.904
42.260
9.568
8.907
25.494
45.047
Nguon: Sd Cdng Thuang tfnh DSk Lik.
Mac du d i chiem iTnh dfldc k h i nhieu thi trfldng quan trpng nhflng trong thflc te, c i c D N xui't khi'u ca phe tren dja b i n tinh Dak Lak v i n cdn nhieu ban che can khac phuc:
hAgt la, hau het k h i c h h i n g eua e i c D N tren dja b i n tinh deu l i nha trung gian tren thj trfldng c i phe m i khdng phai la nha che bie'n cudi cung. Dieu n i y d i l i m eho c i c D N bj g i i m ldi nhuan v i phu thuoc v i o cac n h i trung gian nay.
Hai ia, c i c DN chfla chu trong de'n viec xay dflng va p h i t trien thfldng hieu h i n g xui't kha'u tren thj trfldng the gidi ma mdi chi dflng lai d viec duy tri.
Ba la, tinh lien ke't hdp t i e trong xua't khi'u ca phe chfla eao, d i n de'n viee c i c D N thfldng bj c i c edng ty nfldc ngoii ep g i i .
Bon la, c i c DN cdn ban che ve nang Iflc t i i ehinh nen khdng the lam chu thj trfldng, cung nhfl t i n g cfldng dau tfl thiet bj nham n i n g eao chi't lfldng ea phe.
Ben canh dd, hien nay ngfldi trdng ca phe dang p h i i dd'i mat vdi nhieu khd k h i n do hau het ca phe nhin xui't khi'u cua Dak Lak hien nay l i ddng ea phe Robusta - loai s i n pha'm thdng dung, dfldc nhieu nfldc tren the gidi s i n xui't nen mdc dp canh tranh ri't eao; mat k h i c , khi thj hieu ngfldi tieu dung thay d d i , chdng ta khdng cd h i n g thay the.
50 THONG TIN & DU BAO KiNH TE - XA HOI So 55 (7.2010)
gap khd khan trong viec tie'p can thj trfldng, trong dd cd 4 5 % gap khd khan ve t i i ehinh, 2 7 % cd khd k h i n lien quan den tieu chui'n ky t h u i t , sd cdn lai gap khd khan ve phdng ngfla rui ro v i thu tue h i i quan. Ben canh dd, edng t i c thdng t i n , gidi thieu s i n pham tren e i c phfldng tien thdng tin dai chung, nghien cdu thj trfldng, tie'p can thj trfldng cdn ye'u. Hau het D N xui't khi'u c i phe hien nay chfla cd bd p h i n marketing dde l i p , ddi ngu c i n bd chuyen t r i c h ve marketing cdn thieu. Mdt so' it DN da ed bd p h i n marketing nhflng chfla dau tfl thda d i n g ve t i i chinh v i n h i n Iflc.
C i c DN chu yeu chi sd dung Internet de tim kiem thdng tin va theo ddi ddi thu canh tranh (82%). Cdng t i c xdc tie'n thfldng mai chd ye'u thflc hien qua website (55%), cdn lai thdng qua cac hinh thdc k h i c nhfl hpi chd, q u i n g c i o .
e. Nguon cung cap nguyen lieu
Hien nay, tren dja b i n tinh Dak Lak tdn tai hai loai hinh DN kinh doanh c i phe l i : DN vda s i n xui't, vda kinh doanh c i phe v i DN kinh doanh xui't khi'u c i phe.
Ke't q u i dieu tra e i c DN xui't khi'u c i phe n h i n cho thi'y:
khdng cd DN nao tfl lo dfldc ngudn nguyen lieu xua't khi'u; cd 55% DN sddung nguyen lieu mua n g o i i ; 4 5 % DN vda s i n xui't vda mua n g o i i .
theo tieu chui'n, trong dd cd 3 6 % i p dung ISO 9.000, sd cdn lai i p dung he thd'ng UTZ v i ISO 14.000.
g. Gia xuat khau
Hien nay, g i i ea phe xui't khi'u eua e i c D N tren dia ban tinh Dak Lak ludn tha'p hon gia tren thj trfldng Luan Ddn khoing 108 USD/tin.
Nguyen nhan ehinh la do c h i t Ifldng ea phe cua c i c DN chfla chui'n, t h i n h phan tap cha't va dp i'm cdn cao... D i y chinh l i mpt thiet hai Idn khdng chl dd'i vdi c i phe eua Dak Lak m i cdn dd'i vdi t o i n bd n g i n h ca phe Viet Nam.
G i i xui't kha'u c i phe Dak Lak hien nay dfla vao g i i c i phe Robusta tren thi trfldng ca phe Luin Ddn, gpi la g i i LIFFE va dfldc giao djch theo hai loai g i i : g i i giao ngay (mdc g i i dfldc thda t h u i n mua ban ngay gifla n h i xui't khi'u v i k h i c h h i n g nfldc ngoii) v i g i i trd lui (gii tren thj trfldng LIFFE cua t h i n g trong tfldng lai gan nhi't se dfldc sd dung l i m c i n ed tinh g i i trd ldi eho ca phe Viet Nam). Chinh vl v i y , khi ky hdp ddng theo g i i trd lui, c i c n h i xui't khi'u thfldng p h i i c h i p n h i n mdc rdi ro eao.
2. Giai phap nhim day manh boat dpng xuat khau ca phe cua cac doanh nghifp tren dja ban t?nh D i k Lak
a. Nhom giai phap ve nguon nguyen lieu
- Thay ddi tap quan thu hoach: ne'u thu hoach q u i chin chiem 9 5 % thi s i n Ifldng ea phe se tang them 3,2% so vdi hien nay v i c h i t Ifldng cung dfldc e i i thien. Chinh vl vay, ngfldi trdng ca phe can thu hoach dung each v i dat it nhi't 9 5 % q u i chin, khdng h i i q u i xanh, q u i non;
So 55 (7.2010) THONG TIN & DU BAO KINH TE - XA HOI
51
DIEN DAN TRAO DOI
- Xay dung md hinh va mdi quan he giUa chu the che bien va ngudi trong ca phe: vdi thflc trang c i phe dfldc trdng p h i n t i n tai c i c hd gia d i n h hien nay t h i viee ke't hdp sd che p h i n tan v i che bie'n t i p trung dfldc eoi l i thieh b d p . Theo md hinh n i y , mpt so' hd gia d i n h ed the cdng dau tfl x i y dflng cd sd quy md nhd de sd che c i phe n h i n eho m i n h v i gia cdng cho mpt sd' hd trong khu vflc;
viec che bie'n c i phe n h i n xui't khi'u se dfldc thflc hien t i p trung tai c i c ndng trfldng (cdng ty) hoac c i c D N kinh doanh c i p h e . Ldi ich eua md hinh n i y la d i m b i o sfl gan bd c h i t che gifla thu hoach v i sd che, tao sfl ehu d d n g eua c i c hd trong viec tieu thu s i n p h i ' m eua m i n h .
b. Nhom giai phap nang cao chat lugng
- Dau tu nang cap thiet bj che bie'n ca phe nhan xuat khau: dau tfl c i c nha may che bie'n ed edng nghe cao, phd hdp vdi e i c tieu chui'n qud'c te. Dau tfl xay dflng san phdi ddng ky thuat, g i i m dan va tie'n tdi xda bd viee phdi tren s i n di't v i tren dfldng giao thdng; dau tfl phat trien cd sd che bie'n fldt thay dan phfldng p h i p che bie'n khd trong sd che n h i m d i m b i o c h i t Ifldng s i n p h i ' m ; dau tfl p h i t trien c i c d i y chuyen edng nghe, s i n g phan loai, sang tap cha't, he thd'ng si'y khd, x i t khd vdi edng suit vda v i nhd cho hd gia dinh phu hop vdi phfldng thdc s i n xua't ea phe hien nay;
- Tang cUdng cdng tac quan ly chat luang ca phe: Bat budc i p dung tieu chui'n TCVN 4193:2005, Tieu chui'n TCVN 4193:2005 da dfldc To chdc Ca phe The gidi eoi la van b i n chui'n de p h i n loai ca phe. N i n g eao n h i n thdc cho c i c hd s i n xui't ca phe; c i c D N can kiem tra nghiem ngat khau mua vao; phan loai de mua ca phe dat c h i t Ifldng td't, t r i n h tinh trang mua xd nhfl hien nay.
c. Nhom giai phap ve thj trUdng
- Xac dinh thj trUdng mue tieu: cung c d v i t i n g cfldng cdng t i e tie'p thj vao c i c thj trfldng mue tieu truyen thd'ng nhfl chau A u , M y v i N h i t B i n ; di'y manh viec tie'p can va chiem ITnh cac thj trfldng mdi nhfl Ddng A u , Trung Qud'c - day la nhflng thj trfldng cd k h i n i n g tieu thu ca phe Idn;
- Hoan thien cdng tac nghien cdu thj trUdng xua't khau ca phe va td chUe hd thdng thu thap va xuf ly thdng tin, du bao: cae D N xui't khi'u c i phe tren dja b i n t i n h can thu t h i p day du thdng tin tai nhflng nfldc trdng c i phe tren the gidi de tfl dd rut ra nhflng b i i hoc kinh n g h i e m eho c h i n h D N m i n h , cu the la: thdng tin ve k h i c h h i n g , dd'i thu canh tranh tfl c i c qud'c gia xua't kha'u c i phe k h i c ; t i n h hinh ehinh t r j , xa hdi eua e i c nfldc xua't khi'u c i p h e ; cung - cau c i phe tren thj trfldng the g i d i ; nhflng l u i t le, ban che cua e i c nfldc nhap kha'u c i p h e ; t h d i tiet, k h i h i u thien tai tai cac khu vflc trdng c i phe tren the g i d i ; d i e b i ^ t la t h d n g tin ve g i i c i phe tren the g i d i ;
- Xuc tien thUdng mai nham md rgng thi, trUdng xua't khau:
c i c D N can thanh lap mdt bd p h i n marketing v i dau tfl mot c i c h thich d i n g ve t i i chinh, n h i n sfl... cho bd p h i n n i y ; ddng t h d i , can t h i n h l i p ngay bo p h i n chuyen t r i c h ve thdng tin thfldng m a i . Bd p h i n n i y can dfldc trang bj nhflng ky thuat hien dai de ed the tra cdu v i truy cap thdng tin td nhieu ngudn k h i c n h a u . . . ; thiet ke' website eho cdng ty n h a m q u i n g b i siu, rdng ra thj trfldng trong nfldc va xui't k h i ' u ; tham gia hdi chd, trien l a m , hdi t h i o nham md rdng mdi quan he vdi c i c DN
khic...;
- Phat trien thUdng hieu ca phe Budn Ma Thugt: djnh hinh chat Ifldng chung eho ea phe Budn Ma Thudt l i dieu kien de quye't djnh g i i trj eho mdt thfldng hieu thflc sfl. Can cd mdt he thdng td chdc, q u i n ly, hfldng dan va kiem tra de phat huy hieu q u i cua thfldng hieu ca phe Budn Ma Thudt tren thj trfldng qud'c te.
Them vao dd, viee dau tfl vao cac boat dpng q u i n g ba, tie'p thj, nghien cdu thj trfldng se thdc di'y viee gifl gin va p h i t trien thfldng hieu mot e i e h ben vdng. Cac DN xua't khi'u ea phe can lien ke't vdi nhau de cung xay dflng va phat trien mdt thfldng hieu cho ea phe Budn Ma Thudt.
d. Nhom giai phap ve nhan luc
C i c D N can quan t i m giii quye't cac vi'n de sau:
- Ve nhu cau dao tao: dao tao va bdi dfldng can bp tr§ de cd the
52
THONG TIN S. DU BAO KINH TE - XA HQI SO 55 (7.2010)trong hanh ddng; d i o tao c i n bd ed n i n g Iflc ve nghiep vu va ngoai ngfl de phuc vu eho viec kinh doanh xui't n h i p khi'u.
- Ve phuang phap va hinh thUe dao tao: can ke't hpp da dang c i c loai hinh d i o tao ( d i o tao tai chd, dao tao d i i han, d i o tao ngan ban) theo nhieu hinh thdc k h i c nhau nhfl ehinh quy, tai chdc, d i o tao l a i . . .
e. Nhom giai phap ve vdn dau tu
Ca phe la mat h i n g ed tinh thdi vu cao, thu hoach rd t d t h i n g 10-1 2 hang n i m , chinh vl v i y , de giup e i c D N ca phe tren dja tinh Dak Lak dd bi thiet hai khi bflde v i o vu thu hoach rd, N h i nfldc can hd trd b i n g c i c h cung ci'p mdt k h o i n vd'n Idn vdi l i i s u i t flu dai cho c i c D N n h i nfldc thu mua ea phe.
Ngoai ra, can day manh ed phan hda c i c edng ty ea phe nham thu hut ngudn vd'n n h i n rdi trong d i n , ddng thdi giup tang cfldng hieu q u i s i n xui't, kinh doanh.
D i e biet, trong bdi c i n h hdi nhap kinh te qudc te hien nay, c i c cdng ty xui't khi'u c i phe n h i n cua tinh Dak L i k can x i y dflng chien Iflde p h i t trien, tap trung vao c i c khau mui nhon nhfl:
c i i tien c h i t Ifldng, edng nghe che bie'n, xdc tie'n thfldng mai, d i m b i o tai c h i n h , d i o tao n h i n Iflc, p h i t trien ben vflng, t i n g cfldng lien doanh, lien ke't gifla c i c D N . D
Sang ngdy 20/7, tai Trung t d m Hpi nghi Quo'c gio, Hd Npi, Hpi nghi Bp trddng Ngogi giao ASEAN Idn thd 43 d d chinh thdc khai mgc. Tham d d Hpi nghi c6 bp trddng ngogi giao c d c nddc ASEAN, c d c nddc do'i thogi c u a ASEAN, c d c nddc tham gia D i i n d d n khu vdc ASEAN (ARF) vd Tong t h d ky ASEAN. C d c hpi nghi lien guan trong khuon khd Hpi nghi ndy bao gdm: Hpi nghi Cong ddng An ninh - chfnh trj ASEAN (APSC), Hpi ddng Dieu phdi ASEAN (ACC), Hpi nghi Uy ban ve khu vdc Dong Nam A khong c o vu khf hat nhan (SEANWFZ), ARF Idn thd 17...
Cdc hpi nghi Idn ndy t g p trung vdo mpt so' vd'n de chfnh: d d y nhanh tien d p , Ip trinh xdy ddng cong ddng ASEAN, thpc sd dda Hien chddng ASEAN di v d o cupc so'ng; d d y manh viec tdng eddng vd ke't np'i ASEAN; tie'p tuc m d rong vd Idm sdu sdc hon quon he hpp t d c c u a ASEAN vdi c d c do'i t a c , dl doi vdi viec tdng hieu q u d c u o dien d a n khu vdc, nhdt Id ASEAN-i-1, ASEAN-i-3, Hpi nghi c d p c a o Dong A vd ARF;
tang eddng iien ke't ASEAN cung nhd cung nhau pho'i hdp de dng pho hipu q u d vdi c d c thdch thdc todn c d u nhd: thien tai, dich benh, phuc hdi kinh te, bie'n ddi khf hau...
Rieng do'i vdi ARF ldn thd 17, de phat trien ben vdng, ARF c d n tie'p tuc gid vol tro Id didn d d n chu d g o do'i thogi ve c d c vd'n de chinh tri va an ninh khu vdc vdi ASEAN d vi trf trung t a m , ddng thdi, tie'p tuc Id mpt bp phgn quan trpng trong q u d trinh hinh thdnh c d u true khu vdc.
Tgi didn d a n nay, mpt Chddng trinh hdnh dpng Hd Npi nhdm thdc hien Tuyen bo' Tdm nhin ARF vdi c d c muc tieu vd bien phdp cu the hddng tdi xay ddng mpt ARF hoa binh, dn dinh vd thinh vddng vdo nam 2020 d d dddc thong qua.
Hpi nghi Bp trddng Ngogi giao ASEAN Idn thu 43 ddpc t d chdc tgi Hd Npi dung v d o dip Viet Nam ky niem 15 nam ngay gio nhgp ASEAN.
Trong suot 15 ndm qua, Vipt Nam d d tham gia tich c d c va co nhieu dong g o p quan trpng tren td't c d c d c finh vdc hpp tdc c u e ASEAN cung nhd trong viec xdc djnh tdong loi phdt trien, phddng hddng hpp tdc vd c d c quye't sdch Idn c u a ASEAN, g o p phdn tdng eddng dodn ke't va hdp t a c , nang c a o vai tro vd vi the c u o Hieo hpi. Viec Viet Nam gio nhgp ASEAN ndm 1995 Id mpt sd ddi mdi t d d u y quan trpng khong chl c u o Viet Nam do'i vdi ASEAN, md con the hien sd thay ddi c d c h nhin c u a ASEAN vd the gidi do'i vdi Viet Nam. Day co the ddpc xem nhd bddc khdi d d u quan trpng do'i vdi tie'n trinh md rong vd phat trien c u a ASEAN.
Trong suo't 15 ndm ddng hanh cung ASEAN, Viet Nam d d de Igi nhieu d d u dn d g c biet sou d g m trong long b g n be ASEAN vd quo'c te, the hien d viec tfch c d c thuc d d y viec ke't ngp c d c nddc Ldo, Campuchia va Mianma vdo Hiep hpi, hodn td't muc tieu ve mpt ASEAN bao gdm todn bp 10 qudc gio Dong Nam A; t d chdc thdnh cong Hpi nghi c d p c a o ASEAN Idn thd 6 (thdng 12/1998) va Idn thd 16 (thdng 4/2010); d d m nhgn to't vai tro Chu tjch Uy ban Thudng trdc ASEAN nhipm ky 7/2000-7/2001 vdi ke't q u d Id Tuyen bo Hd Npi ve thu hep khodng c d c h phdt trien ddpc thong quo tgi Hpi nghj Ngogi trddng ASEAN Idn thd 34 (thang 7/2001)...
Nhdng ke't q u d vd thanh tdu md Vipt Nam d g t ddpc trong sudt 15 ndm qua Id minh chdng sinh dpng cho c d c nd Idc c u a Viet Nam trong viec hddng tdi muc tieu hinh thdnh Cong ddng ASEAN - mpt cong ddng hdi hoa ve chinh ^rj, lien ket ve kinh te vd co trdch nhipm vd xd hpi.D
P.V
So 55 (7.2010) THDNG TIN S. DU BAO KINH TE - XA HQI