s i r THAM GIA CUA TRE EM
VAO CAC QUYET DINH LIEN QUAN DEN TRE TRONG GIA DINH VIET NAM HIEN NAY
(Qua nghien ctiu tai quan Hai Bd Trung va huyen Phd Xuyen, Hd Ngi ndm 2013, 2014 )
NGUYEN THI QUYNH HOA "
bdlid t f -''"' ' ' ^ " " " " "'" ' " " " " " ^ ^ '^" ™" " - '™>^" ' « ^ "*• '"'^•" ^ 'ri my
T y ^ T ^ d ^ ^ f Z ^ " * " ' * " " ' ° ' • " '"'"^ 'riingiadinh, cdc gid tn xd hdZsU thay dai IVong^u kienxahai VietNam dangphdt triin id hoi nhap ,ud'c te, gia dinh VietNdm ben
<=i W » Hai Bd Trung ™ /.„yf„ phu Xuyen (Hd Noi) ndm 2013 „d 2014 ui sU tham TcTa.'-
mue do tre tham gui udo cdc quyet dinh lien quan den Ire trong gia dinh Tu khoa: Gui dink: tre em: quyii dinh: thdm gia: Viit Nam
Abstract: Vietnamese family is influenced by 'traditional culture passed through manv g^^dtions,o!wkichrilial piety ofckildren hds always been highly valued. CkiJenaZteZZ
2 to and obey their parents as a result of a rigid ranking of family members. HoweuerfljL
family needs not only to preserue traditional ualues but also adopt new cultural ualues including
2otld20,ri 7 " " " " " ' " "" "" ''""'' •"" ™ " ^ " ^ ^ ""'""^ • " l^dnoi in haueauoi"e '''^'"'"'''"'''''""''^^^^^^^
Keywords: Family, children, decisidn, participation, Vietnam.
Ngdy nhdn bdi: 15/ 7/2015: Ngdy duyet ddng bdi: 07/8/2015.
l.Khai niem Trien. chpn tre em trong dp tud'i 11-17 14 vi Ifla De tai su dung khai mem tre em theo tud'i nay cae em da cd nhan thflc rd r4ng dinh nghia cua Cong UOc quee te ve quyen hfln so vdi cac Ifla tud'i trudc dd. Hdn nfla tre em, tuc la: ' T r e em 14 nhflng ngudi tam ly Ifla tud'i vi thanh nien 0117040 em duai 18 tuoi". Tuy vay, tre em trong khao 14 ludn mudn tu k h i n g d^nh ban h^n sat gidi ban tudi tfl U - 17 (tfldng dudng minh, ludn mudn duac 14m nhfin . - vdi trtnh dp hpc v4'n THCS va THPT) va ^ ' ' " ^ ' ' dang sinh sd'ng cung gia dinh. Sd di lUa "NCS Kb„. v - 1 - J 7,
. a NLi. Khoa Xa hoi hoc, Hoc vien Khoa hoc xa bSi.
SlS9-»1S
NHAN LUC KHOA HOC XAHOI Q
s u THAM GIA CUA TRE EM...
minh thi'ch va cho la dung, do do y thiic ve sil tham gia vao cac van de co hen quan den ban than la r a t 16n va ro net hdn;
dong thdi, khai niem "tre em" dUdc hieu nhiing em con dang di hoc.
2. Sijf t h a m gia ciia t r e v a o c a c q u y e t d i n h lien q u a n d e n t r e t r o n g gia d i n h
Trong bai viet nay, sU tham gia ciia tre em difdc hieu la mot qua trinh ma cl do tre duoc cung cap thong tin, duoc the hien y kien, quan diem va dUdc quyet dinh cac van de phu hop vdi do tuoi va mxic do phat trien tam sinh ly cua tre em.
Su tham gia cua tre em vao cac quyS't dinh hen quan den tre trong gia dinh la viec tre em dUdc cung cap thong tin, difoc the hien y kien, quan diem cua minh va dUdc quyet dinh cac van de lien quan den
ban thdn nhU wan de sinh hoat hang ngay, van de hoc tap, van de vui chdi giai trf, van de quan he xa hoi,... phu hdp vdi dp tudi va miic do phat trien tam sinh ly cua minh.
2.1. Cdc udn tfe lien quan de'n tre khi diA3c tre tham gia quyet dinh trong gia dinh Thiic te, cac va'n de co hen quan den tre em trong gia dinh kha da dang nhu: sinh hoat hang ngay, cham soc site khoe cac t h a n h vien trong gia dinh, van de hoc tap, vui chdi giai tri, quan h§ xa hoi,... Trong pham vi bai viet nay, chiing t6i tap trung nghien cCfu sii t h a m gia cua tre em vao 4 nhom van de chinh lien quan den sii phat trien cua cac em bao gom: (1) va'n de sinh hoat hang ngay trong gia dinh; (2) vSh de hoc tap; (3) va'n de vui chdi giai tri; (4) van de quan he xa h6i.
Dan vi tinh: %
CSc v i n ak lien quan ahn CSc v i n <A vi
h9c t$p quan h^ xi C i c v i n ei Binh ho?t C i c v i n o i v i i chfft gi
***' hing ngiy ^ j
• Y kJin trt em DY hiin cha mf 1
Bieu 1. Nhiing vdn di lien quan ma Bieu 1 cho tha'y, tre em thiicfng diiOc cha me va ngudi 16n trong gia dinh trao doi, hoi y kien ve van de hoc tap nhieu nhat (83,2%), tiep den la cac va'n de quan he xa hoi (54,6%) va cac va'n de sinh hoat hang ngay (49,2%). Cac em it dUdc trao doi, chia se ve van de vui chdi giai tri hdn ca (27,9%). Ke't qua nay phu hdp v6i ke't qua nghien ciiu cua Do Thi Ngoc PhUdng E a NHANLUe KHOA KPCXA HQI
tre dUdc cha me trao doi, hdi y kien (2009)*" vdi ty le tre em tham gia y kien vao cac va'n de nhU hoc tap (76,2%); an uong (70,0)%; cham soc siic khoe (52,3%);
tham quan du lich (46,2%).
'" Bao cao tong hi?p de t i i khoa hoc cip Bfl mS rtJ CB2008 - 04 -03, Danh gia viec thUc hiin Cdng Udc qu6c tevi quyin tre em theo nhom quyin tham gia va nhiing giai phap thuc day thUc hien quyin tham gia ciia tri em - Cue Bao v^ cham sic tre em B6 LDTB&XH. • ^
Sdf-2ttS
NGUYEN THI QUYNH HOA Oieu dang noi la ty le tre cho rang
minh dudc trao do'i, hoi y kien 5 ca 4 nhom va'n de tren (dac biet la d cac van de sinh hoat hang ngay va va'n dg vui chdi giai tri) deu tha'p hdn nhieu so vdi ty le tra ldi ciia cha me.
2.2. Si/ tham gia cua tre em vdo cdc uan de sinh hoat hdng ngdy
Su tham gia ciia tre em vao cac va'n de sinh hoat hang ngay chu yeu the hien ci viec cac em dUdc trao doi, bay to y kien cac van de cu the dudi day:
Bcfn vi tinh: %
Chd dq an udng Ch6 (10 nghf n g c i Trang phi^c di hpc Trang phi^c di cho>i Trang phycfrnhS Khic
I'GV k[(§n cua tr^ em DTY Itl4n cu^a cha m^'
BiSu 2. Cdc vdn di sinh hoat hdng ngdy tri duac trao doi bdy td y ki^n udi cha vd ngt/di Idn trong gia dinh
Nhin chung, tre em n h a n dinh sU cha me hdn.
tham gia cua minh vao cac va'n de sinh hoat hang ngay cdn h a n che; trong khi cha me lai danh gia d miic cao hdn, va cac em chu yeu dUdc trao doi, hdi y kien d cac va'n de lien quan den che do an uo'ng, che do nghi ngdi (bieu 2). Viec lUa chon t r a n g phuc (trang phuc di hoc, trang phuc di choi hay t r a n g phuc d nha) cac em it dUdc trao doi, chia se vdi
2.3. Su tham gia cda tre em vdo cdc vdn di hoc tap
Chung ta deu biet rang, d liia tud'i thieu nien thi hoc tap la van de chu dao va la mot chi bao quan trong trong viec danh gia sU phat trien cua cac em. Bdi vay, day la va'n di dUdc cha me va cac em coi trong, danh thdi gian quan tam trao doi, hdi y kie'n nhieu nha't.
Bdng 1. Cdc vdn di hoc tap tre dugc trao doi, bdy td y kie'n udi cha me vd ngudi Idn trong gia dinh
Dan ui tinh: % Cac v a n d e h o c t a p
Lua chon trudng, Idp hoc Liia chon phUdng phap hoc d nha Lua chon phUdng phap hoc tren Idp
Y k i e n t r e e m
39,9 33,3
Y k i ^ n c h a m e
61,4
NHAN Lire KHOA HQC X A H ^ I g ]
SUTHAM GIA CUA TRE EM...
Lua chpn mon van hoa (toan, vfa, ngoai ngfl,...) hoc them Lua chpn mon nSng khieu (nhac, hpa, vo,...) hpc them Lua chpn giao vien hpc them
Lua chpn sach, tai lieu tham khao Lua chpn dung cu hoc tap s a p xep goc hpc tap d nha Lua chpn phuong tien di hpc Lua chpn viec hpc nghe Dinh hudng viec hpc len cao
Dinh hudng lUa chpn nganh hpc tUOng lai
63,7 33,3 37,4 44,3 28,6 38,8 36,9 23,4 45,1 Dinh hudng viec hpc ky n f a g mem, ky n f a g song
Khac (ghi ro);
56,4 32,2
63,6 25,7 60,7 32,1 58,6 30,7 15,0 41,4 44,3
3,7 42,1 15,7 C6 rat nhieu vaii d l hen quan dek hpc tap do'i vdi con cai ve" nhiJng v & de thii ySu ma tre em dupc cha me trao doX hoi y kien, dOn gian hon trong hoc tSp. Cho du cac y tang do viec lua chpn hpc them cac mon vfa kien trao do'i dUOc dUa r a til phfa cha me hoa (toan, vfa, ngoai ngii....) l i vSn ie cac va tre em 14 khac nhau, nhung dilu njy em dupc trao doi nhieu nhat (63,7% y kiln cung cho thay tre em da dudc tham gia « ta em va 63,6% ykien cha me). k i l n vio n h i l u van d l hoc tap
Tuy nhien, a cac van d l khac lien quan 2.4. Stt tham gia cua tie em vdo cdc v£n den hpc tap thi tre em va cha me c6 y kiln d^lien guan den mot quan M xd hdi eua tre khac nhau. Tre em cho r i n g , cac em Lila tuo'i t h i l u nien l a l i l a t u l i phat thuong dupc cha me hoi y kien n h i l u hon trien manh n h a t v l t h i chfft, tSm ly cung vs viec djnh hudng lUa chpn n g i n h hpc n h u cac m i i quan he xa hoi. Su phat triin tUPng a. (56,4%); lUa chpn trUPng; Idp hpc cac mM n i y c6 a n h hudng Idn d i n cu6c (48,0^ ; lu^a chpn sach, t i i lieu tham khao song cua tre; trong do, phai k l den anh 4 ,3/0 ; dinh hupng viec hpc len cao hudng cua cac moi quan he xa hoi. Bdi 6,1/.). Trong khi do, cha me lai cho viy, sU tham gia trao doi y kien cila hai ring, hp thupng trao doi vdi con cii nhilu nhom d l i tupng v l van de nay cung dUdc hdn ve viec lua chpn phuong phap hpc a t h i hien ro net
nha (61,4%) v i tren Idp (58,6%); lua chpn Bang 2 cho thiy, each th^c giao tilp sach ta, heu tham khao (60,7%); s i p xIp tog xii vdi ngudi than quen v i ngudi goc hpc tap 0 nha (68,6%). NhU viy, tre khong than quen l i nhflng v i n d l m i tre em cho r i n g , minh thuong tham gia y k i e n cho r i n g cac am thudng trao dli nhilu Vdl cha me nhieu hPn d nhfing van d l h « : nhfft vdi cha me. Con cha me lai cho r i n g tap qufa trpng, mang tinh quylt dinh, hp thuong trao dli vdi con cii ve viec lUa ngupc lai cha me cho r i n g , hp thudng trao chpn ban ciing gidi n h i l u nhfft, t i l p den s t i - a n s E a NHAN LVI; KHOA HQC XAHOI
NGUYJN THI QUYNH HOA mdi la cach thdc giao tiep, flng xit vdi tre em v i cha me trao dli, chia se vdi nguoi than quen v i nguoi khong than nhau nhat. Co le day l i vffn d l t i n h i nen quen. Viec lua chpn ban khac gidi it dupc khong d l noi ra tif ca hai phia.
Bing 2. Cdc van di quan he xd hgi tre dUdc trao ddi, bdy td y kien vdi cha me vd ngudi Idn trong gia dinh
Bdn vi tinh: % C a c v a n d e v e q u a n h e xa h p i
Lua chpn ban ciing gidi
Y k i l n t r e e m Lua chpn ban k h i c gidi
Cich thdc giao tilp, flng xil vdi ban ciing gidi Cach thilc giao tilp, flng xil vdi ban khac eidi Cach thflc giao tilp, flng xil vdi ngudi than quen Cach thflc giao tilp, flng xil vdi ngudi khong than quen Khac
37,7 Y k i e n c h a m e 30,7
42,8
62,6 63,7
61,1 64,0
1,9 62,6 12,9 2.5. SV tham gia cua tri em vdo cdc uin mp). Ngoii ra, tre em cho r i n g cac em de VUI chdi gidi tri - ., . . B. '-a^. ciu Nhu da de c i p , VUI choi giai tri l i vffn v l viec lUa chpn hinh thflc vui choi giai de tre em it dupc t h a m gia, trao dli, b i y tri h i n g n g i y v i vui chpi giai tr, dip 0 y kien n h i t ^ S u t h a m gia y k i l n cua nghi h . , nghi 11. Trong khi dd cha me lai tre em d van de nay chu yeu t i p trung cho r i n g hp thudng trao dli v l thoi gian vao vipc sfl_ dung thoi gian r l i (69,2% y vui choi giai tri v i noi vui choi gidi tri klen cua tre em v i 56,8% y k i l n cua cha cua tre n h i l u hOn.
Bdng 3. Cdc vd'n di uui ehdi gidi tri tre dUde trao ddi, bdy to y kie'n vdi cha me vd ngudi Idn trong gia dinh
Ddn vi tinh: % C a c v a n d e ve vui chdi giai t r i
SOf dung thoi gian roi
Lua chpn hinh thflc vui choi giii tri h i n g n g i y Lua chpn hinh thflc vui choi riai tri cuoi tuan Lua chpn hinh thflc vui choi giii tri dip nghi he nphi IS Thdi gian vui chpi giai tri
Noi vui chpi giai tri
Y k i l n t r e e m
48,2
Khac
Y k i e n c h a m e
56,8 45,3 38,7 46,0 58,4 61,8 10,2 sii-ai5
NHAN IVt KHOD HOC XiHOr ^
s y THAM GIA CUA TRE EM...
3. H i n h thilc t h a m gia ciia t r e e m gid dupc trao dli, hoi y k i l n .
vao c a c q u y l t d i n h l i e n q u a n d e n t r e Dai da s i tre em (97,1%) v i cha me t r o n g gia d i n h (97,1%) cho r i n g cac em dflpc tiep n h i n Su tham gia cua tre em v i o cic quyet thdng tin d cac mflc dp khac nhau v l nhflng dinh hen quan d i n tre trong gia dinh dupc v i h d l lien quan d i n ban than. Chi mpt s i xem xet thong qua 3 hinh thflc chu yeu la: it tre (2,9%) v i cha me (2,9%) cho r i n g cac (1) tre dUdc cung cap thong tin; (2) tre em chUa bao gid dUflc cung cap thong tin ve dupc the hien y kiln, q u f a dilm cila minh nhflng vffii d l U6n quan d i n ban thfa.
v i (3) tre dupc quylt dinh cac vfa de hen Mpt bp p h i n tre em (47,1%) v i cha me quan d i n b i n than. (20,8%) cho r i n g cic em dUdc quylt djnh Khao sat cho thay, nhin chung tre em nhQng vi'n d l lien quan den ban t h i n d da dupc tham gia d cic hinh thflc k h i c cic mflc dd khac nhau.
nhau vio cac quyet dinh lien quan d i n Co t h i thffy, sU t h a m gia cua tre em ban than trong gia dinh. Cu t h i : p h i n chu y l u d khia canh t h a m gia y kiln v i dong tre em (93,6%) v i cha me (99,3%) cho tilp n h i n thong tin ve nhflng vffn d l co ring, cic em dupc cha me v i ngUdi Idn lien quan d i n ban t h f a . Su tham gia d trong gia dinh hoi y k i l n d cac mflc dp khia canh quylt dinh nhiSng vffn d l c6 lien khic nhau v l nhOng vffn d l cd lien quan quan l i rfft thffp. D i l u n i y dUOc xem xet den cac em. Chi mpt so it tre em (6,4%) v i cu t h i hdn d hinh thflc tham gia c i a t r i d cha me (0,7%) cho r i n g cic em chUa bao 4 nhom vffn de cd lien quan nhu sau:
Bdng 4. Hinh thOc tham gia cua tri udo cdc quyet dinh lien quan din tre trong gia dinh
Cic vi'n d l tre dupc tham gia
Hinh thflc tham gia cila tre em 1. Tre dupc bpc 16 suy nghi, mong muon, sd thich cua minh ve cac vi'n d l dd
2. Tre dupc cha me cung cffp thong tin cu the v l cic vi'n d l do 3. Tre dupc quylt dinh cac vffn de v i lim theo dieu minh muon 4. Khac
Vi'n d l sinh hoat h i n g n g i y Tre em 69,0
35,4 19,9 4,0
Cha me 64,7
59,7 41,7 21,6
Vff'n de hpc tap Tre em 70,0
48,7 16,8 4,8
Cha me 74,3
68,6 37,1 10,7
Bdn vt tin}
Vft'n d l vui chdi giai tri Tre
em 58,2
36,7 30,3 4,0
Cha me 65,6
65,0 35,8 19,7
i:%
Vi'n ie quan he xa hpi Tre em 61,6
44,7 23,0
Cha mp 60,4
72,7 23,0 5,1 1 9,4
B 3 N H A N L V C KHOA HOC XA HOI
St 9-2015
NGUYEN THI QUYNH HOA Co the thay, a h i u h i t 4 nhom vffn d l cho r i n g tre dupc quylt dinh nhieu nhi't hen quan d i n tre, ty le tre v i cha me cho cic vfa d l smh hoat h f a g ngay (41,7%) v i r f a g cac em dupc hoc 16 suy nghi, mong vaii d l hpc t i p (37,1%) (cic ty le n i y cao muon, so thich cua minh v l cic v f a d l hon gi'p 2 l i n y kiln cua tre em), con vffn chiem cao nhi't, ngupc lai, ty le cho r i n g ii qufa he x i hpi tre it dUOc quyet dinh cac^^em dupc quylt dinh cac v f a d l lai nhi't (23,0%). Phai chfag, quan dilm, cich chiem thap n h i t . Noi each khac, ca cha nhin ve sfl tham gia cua cha me v i tre em me v a t r e em deu nhin n h i n su tham gia l i khac biet nen da d i n tdi sU chenh lech cua tre cht o mflc the hien y kiln, quan trong viec nhin nhfa, danh gia ve su tham diem cua mmh la chu yeu con su tham gia gia ciia tre em?
a mflc cao hon l i dupc tu quylt dinh cic vi'n ie la ri't thffp.
06 su khic biet Idn trong y kiln n h f a dinh cua cha me v i tre em v l hinh thflc tham gia va cac vfa d l tham gia ciia tre.
•Trong 4 nhom vi'n de da neu, tre em cho ring, minh dupc trao doi, bay to y kien nhilu nhff't d vah d l hpc tap (70,0%) v i viii d l sinh hoat h f a g ngiy (69,0%) nhUng lai it dupc tu quyet dinh d hai vfa 41 n i y nhfft (ty le tUflng flng 15,8% v i 19,9%). Vui chai giai tri l i vffli d l tre it dupc tham gia trao
Ta se xem xet cu the ve cac hinh thflc tre dupc tham gia dudi diy:
3.1. Hinh thOc tri dUdc tham gia trao doi, bdy toy kiin
Khi dflpc hoi "Em thudng bdy to y hien vdi cha me vd ngudi Idn trong gia dinh bdng cdch ndo?', dai da so tre (94,7%) tra ldi cic em thuong ndi chuyen true tilp, t h i n g t h i n vdi cha me ve nhflng dilu m i cac em muon. Ra't it tre (< 10%) biy to y kien mpt each giin tiep nhu vilt thu tay, vilt thu dien til, vilt n h i t ky hay ndi .... . . „ , , . . . • " "'• "'" " ? n t". " e t nnat ky hay n6i doi, bay to y kien n h i t (58,2%) nhUng lai la thong qua ngudi khac va phUPng tien khac Vfa de cic em cho r i n g minh dupc quylt (bio, tap chi, dai p h i t thanh,...) d l cha me dmh nhieu nhi't (30,3%). Ngupc lai, cha me h i l u dupc dilu minh mong muln.
Bdng 5. Hinh thOc tre trao ddi, bdy td y kien vdi cha me vd ngudi Idn trong gia dinh (Bdn vi tinh: %)
Ykiln Ykiln ] tre em cha me Hinh thflc trao do'i, b i y to y k i l n
Noi chuyen true tilp, t h i n g t h i n vdi cha me (hoic vdi con) Vilt thu (thu tay hoic t h u dien til emaU) gfli cha me (hoic gill con)
Vilt n h i t ky (vilt s i n h i t ky hoic vilt n h i t ky dien t i blog) v i de md n h i t k y d l cha meed t h i dpc dflPc
Ndi vdi ngudi khac (ngudi thfa, ban be, t h i y co giao hp trao doi lai vdi cha me (hoic con cai) ..) de
9,5 73,6 14,3
45,0 sti-zns
NflANLVC KHOA Hpc XAH^I Q
ST/THAM GIA CUA TRE EM..
Giii tam sU cua minh qua bao, tap chi, dai p h a t thanh,... de
cha me cd the doc hoac nghe dUdc 1.1
Y kie'n khac
Tudng tu nhu vay, cha me cung s\i phu hap. Nhitng uiic ndy md trao dot trUc dung hinh thflc ndi chuyen triic tiep,
thang than de trao dd'i va hieu dieu con mudn la chu yeu (73,6%). Ngoai ra, nhieu cha me (45,0%) cdn dung ca hinh thiic noi chuyen gian tiep thong qua ngudi khac (ngudi than, ban bg, thay cd giao cua con,...) bdi vdi nhiing van de te nhi, kho ndi thi trao dd'i gian tiep se hieu qua va phu hdp vdi dac diem tam ly cua tre hdn.
"Thudng la chi trao ddi trUc tie'p udi chdu, nhUng cung cd luc phdi nhd chi ho
tap thi chdu khong mud'n ndi hoac neu co ndi thi cUng di ndi cdu len, to't nhdt Id minh cH nhd ngUdi gan gui, thdn thiet vdi nd ndi thi hay hOn" (T.T. H, 43 tuoi phu huynh hoc sinh Idp 8, Phii Xuyen, Ha Noi).
Khi bay td y kien vdi cha me va ngudi Idn trong gia dinh, tre em thudng ndi len sd thich, mong mud'n, nguydn vong (58,0%) ciing n h u quan diem, each nhin nhan ciia minh ve vd'n de nao dd (57,6%).
Ngoai ra, tre ciing chia se nhiing dieu cixa chdu noi lai thi chdu dA hiiu ra udn di minh quan tam hay nhiing dieu minh h<}n, chkng han nhU viec lUa chon ban thich va nhiing dieu minh khong thich khde gidi hay viec chai gi lUc rdnh rdi cho ngudi khac lam cho minh.
Bdng 6. NhiCng diiu tre thudng trao ddi, bdy to y kiin udi cha me ud ngUdi Idn trong gia dinh
Dan vi tinh:
1 2 3 4
6
Nhflng dilu tre thudng trao doi, b i y to y k i l n vdi cha me
Noi len sd thi'ch, mong muo'n, nguyen vong cila minh Noi len sU quan tam cua minh v l vffn de n i o dd
Ndi len quan diem, each nhin n h i n cila minh v l vi'n d l n i o dd Noi len nhflng dilu minh thich v i nhflng dilu minh khong thich ngudi khic l i m cho minh
Y k i l n khac
t k i l n tre em
58,0 33,2 57,6 30,9 7,3 Dfag luu y, khi y kiln bay to cua cac em doi lai y kiln cila minh vdi cha mp (29,6%).
bi cha me v i ngudi Idn trong gia dinh bo Chi mpt s l i t tre chff'p n h t o v i nghe theo ldi qua thi phin dong cac em v i n tilp tuc tim cha me (15,7%) hoic khong bilt phai l i m gi each d l dupc tham y kiln theo cic hinh thflc (14,3%). Dilu n i y cho thffy, tinh chu dpng, nhu: tim cich d l bpc 16, b i y to y kiln vao tich cue cua tre trong tham gia y kiln vio dip khac (66,8%) hoic nhd ngudi khac trao cac vfa de h6n quan d i n ban than.
E U NHANHfC KHOA Hge X A H O I tinni
NGUYEN THI QUYNH HOA Dan ui tinh: %
o^t^ToiL tf^S^ .r.i^--^ ™.-,p.,r
f^e v^o dip kh^c cua minh v6i cha
Khac
va ngUdi Idn trong gia dinh bo qua
«. cf .f:::i::j^f ^^" -- ;tr ^r r"- "^ f ^^ ^^ •-
Dfl. tiep c,n thdng tm hfa quan d ^ S ^ . ^ : ! / S ^ / l i T « ^ ^ ^^^ ^ ^ bfa than li mpt trong nhflng hinh thflc dudi day: flo qua cac cach
fla„s 7. HmA thdc tri dUde tiep nhdn thdng tin ed lien quan din bdn thdn Bdn vi tinh:
Hinh thflc tilp n h i n thong tin lien quan den ban t h f a
Cha mp v i ngUfli Idn trong gia dinh cung cffp thdng tm trflc tiep hen quan dlii tre
Cha me v i ngudi Idn trong gia dinh tao dilu kien d l tre tham khao y kien tfl ban hd. ngfldi than, t h i v cd giao.
Cha me v i ngudi Idn trong gia dinh tao dilu kien d l tre tl6p n h i n th6ng tin qua cac phUflng tien truyen thong dai Chung (bao, tap chi, truyin thanh, truyin hinh
mternet,...) ' y kiln tre
em
y kie'n cha me 83,f
56,9
K h i c
Nhin chung, tre duoc tiep can thong tin CO Men quan d i n ban t h f a chu ylu la tfl cha me va ngudi Idn trong gia dinh cung cffp true tilp. Ben canh d6, tre cung dflpc cha me tao dieu kien de dupc tiep cin Stl-2015
69,1 0,0
thong tin tfl ngfldi than hay tfl cac phuong tien truyen thong dai chung.
So s i n h y kiln gifla hai nhdm doi tupng khao sat cho thi'y, ty le tre cho r i n g minh dupc tao dilu kien de t i l p c i n thong tin co
NHAN LUC KHOA Hge X A H ^ I ^
s u THAM GIA CUA TRE EM..
hen quan thap hdn nhieu so vdi ty le cha me nhan dinh.
3.3. Hinh thiic tre dUc/c quyet dinh nhitng vdn di co lien quan den bdn thdn
Ket qua khao sat d bieu 4 cho thay, cac va'n dd" hen quan den tre trong gia dinh chu yd'u la do cha me quye't dinh, trong dd phan nhieu la cha me quye't dinh dUa tren y kien cua tre (42,1% tre em va 54,3% cha
Y kien tre em
me cd nhan dinh nay).
Tre em it dUdc quye't dinh cac vaii de cua ban thdn hdn, va quye't dinh cua cac em thudng dUa tren y kien ciing nhU vide cung cap thdng tin cua cha me (37,1% tre em va 17,9% cha me cd n h a n dinh nay).
Ty le tre dUdc tU quye't dinh ma khdng phu thudc vao cha me la r a t tha'p (10,0% y kien tre em va 2,9% y kien cha me).
IDCha m? thuang t v quylt djnh D Cha m? quylt djnh dy^ tren ]? kiln cda tr6 B Cha m^ cung d p thdng tin v l cdc v i n d l
d i t r l quylt dinh
• Tre em ty quyet djnh
Y kie'n cha me
ED Cha m? thu'd'ng t y quylt djnh D Cha m? quylt djnh dya tr§n ; kiln cilia t r i B Cha m? cung d p thdng tin v l cfic vJn d l
^ d l t r t q u y & d i n h B T r l t v quyet djnh
Biiu 4. Hinh thiic quyet dinh cdc vdn dilien quan den tre trong gia dinh Qua y kie'n cua tre em cd the thay, mSc giiia cha me va con cai.
du cha me la ngUdi quyet dinh chu yeii cac va'n dd hdn quan de'n tre nhUng ty le tre cho rang cac em cung dUdc quye't dinh cac van de dUa tren y kien cua cha me la
Tuy nhien, ben canh phan ddng cha me cho rang, ho thUdng quyd't dinh cac vSii d^
dUa tren y kien cua con, vdn cdn mot bd phan khdng nho cha m? (25,0%) cho r^ng khdng nhd (37.1%), ddng thdi ty le cho ho thudng tu quye't dinh ma khdng hdi r i n g cha me va tre em tu quylt dinh cac
vi'n d l l i ri't thffp (10,7% v i 10,0%). Dilu do cd nghia, vdi cac em su quyet dinh n i y khong mfag tinh cflng n h i c mpt chilu (cha me hoic tre khong tfl y quyet dinh theo y minh) m i da cd sfl trao dli, chia se i U NHANIVC KHOA HOC XAHOI
k i l n con. Dieu do c6 nghia, vdi nhilu cha me thi viec quylt dinh cic vi'n de cila con cai v i n cd xu hudng h o i n t o i n thupc v l cha me nhilu hfln.
"Chi thaitng hdi chdu lam gi nhiing luc rdnh rdi vd theo ddi, gidm sdt xem con cd
s(fi-2ns
NGUYEN THI QUYNH HOA lam nhung viec thiiu lanh manh, vd bo
khdng Bdy gid tri con bi cdm dd nhieu Idm, minh phdi kiem sodt chat che, nghiem khac con hdn budng long" (T.T.H, 43 tuoi, phu huynh hpc sinh Idp 8, Phu Xuyen, H i Npi).
"Ngdy ndo tdi eung hdi chdu xem dd hodn thdnh het bdi tap chua, niu hoc xong rdi thi mdi duilc chdi, tdi thudng yeu cau chdu phai sap xep thdi gian hoc vd thdi gian chai cho htjp ly. tranh hoc qud nhiiu hoac chai qud nhiiu... Tdi cung chi bdo cho chdu chdi d ddu vd chdi luc ndo Id phit
hdp" (N.T.B, 48 tuoi, phu huynh hpc sinh Idp 9, Hai B i TrUng, H i Npi).
4. Mdfc d o t h a m gia cila t r e e m v a o c a c q u y e t d i n h lien q u a n d e n t r e t r o n g g i a d i n h
4.1. Mac dd tham gia y kie'n udo cdc ud'n di lien quan de'n bdn thdn
Nhin Chung, su t h a m gia y k i l n cila tre v i o cic quylt dinh liSn quan de'n tre trong gia dinh d cic mflc dp k h i c n h a u v i n h i n dinh v l mflc dp t h a m gia co su khac biet ro ret qua y k i l n tra ldi cila hai nhom doi tupng khao sat.
Bdn vi tinh: %
lltirtngioyinau^lhinhlhoingA/^ Chi Jthi civile Chtnbogi^dv^
mo ail. hoi* tain baod^hoiiftain nghUoiUvngnibl tno d^, hdi y hiifl
FaTree :Chamf
Bieu 5. Mac do tham gia y kien cda tre Neu nhu nhdm tre em cho ring, cic em duoc tham gia trao doi, biy to y kiln d mflc dp thinh thoang nhieu hpn thi nhom cha me lai cho r i n g cic em dupc tham gia y kiln d mflc thUflng xuyen nhilu hfln. Cu thi, 42,5% tre cho r i n g minh thinh thoang mdi dupc cha me trao doi, hdi y kien thi ty le n i y d cha me thffp hfln 1/2 lan (chi 20% cha mp sit-ans
ui cdc vd'n di cd lien quan den bdn thdn CO y kiln). Ngupc lai, khoang 1/3 tre (33,6%) cho r i n g minh thudng xuyen dupc cha me trao doi, hoi y kiln trong khi ty le cha me co nhfa dinh n i y cao gi'p 2 lin (68,6%). Khdng it tre em (17,5%) cho r i n g mmh chi dupc hoi y kien khi c6 viec nghiem trpng lien quan de'n ban thfa, trong khi ty le tra ldi y kiln n i y d cha me thffp hdn ri't nhilu (0,7%).
N H A N I V C KHOA Hge XAHOI I Q I
s u THAM GIA CUA THE EM...
Bdng 8. MOc do tham gia y kiin eua tri vdo 4 nhdm vdn de cd lien quan din bdn thdn
Bdn vi tinh: % Cac van de tre duoc tham gia y
kie'n
Miic do tham gia cua tre em 1. Thudng xuyen
2. Cd trao doi nhiing khdng nhieu
3. Hie'm khi trao doi 4, Chiia bao gid
Va'n de sinh hoat hang ngdy
Y kie'n
tre em 28,6 53,9 16,4 1,1
Y kie'n cha me 42,9 52,1 4,3 0,7
Van de hoc tap Y kien
tre em 37,9 45,4 14,3 2,5
Y kie'n
cha me 72,9 25,7 1,4 0,0
VaJi de"
vui chdi giai tri Y kie'n
tre em 28,2 44,3 17,1
Y kien cha me 42,1 49,3 6,4 10,4 1 2,1
Va'n de quan he x a h d i
Y 1 Y
kie'n kien tre em 24.6 44,6 22,5 8,2
cha me 66,4 30,7 2,1 0,7 Tim hieu ky hOn v l su tham gia y k i l n
cila tre em d 4 nhdm vi'n de co hen quan, khao s i t ciing cho k i t qua tuong tu. 6 ti't ca 4 nhdm vi'n dl, tre cho r i n g minh dupc tham gia trao doi y k i l n vdi cha me v i ngudi Ifln trong gia dinh nhung d mflc khong nhieu l i chil y l u (>44,0%), d mflc thudng xuyen chilm ty le khong cao (<
38,0%). Trong khi do, cha me cho r i n g hp trao doi vdi con cai v l cic vi'n de hpc t i p v i quan he x i hpi o mflc thudng xuyen la kha cao (72,9% va 66,4%), cic vi'n d l sinh hoat h i n g ngiy v i vui chfli giai tri dupc trao doi i mflc thuong xuyen thffp hfln (42,9% v i 42,1%) nhung ty le v i n chilm cao hon h i n so vdi y k i l n cua tre em (28,6% v i 28,2%).
Nhu viiy, cd su chenh lech dang ke trong y kien n h i n dinh v l mflc dp tham SIS NHAN LUI; KHOA HOC xAxgi
gia cda tre em v i o cac quyet dinh hen quan d i n tre trong gia dinh. Cha me luon cd xu hudng n h i n dinh theo hudng tich cflc v l vipc t^o d i l u kien cho tre tham gia trong gia dinh. NhUng tren thUc t l , vdi tre thi viec tao dieu kien do chua hoin toin d i y dli v i chua dap flng dflpc nhu ciu, mong muo'n cua tre. Vi viy, y kiln n h i n dinh tfl phia tre em dupc cho l i cd y nghia hPn bdi tre em chinh l i doi tupng chu the cHa sU tham gia nay.
4.2. Miic do tiep nhan thdng tin vi ede udn dilien quan den bdn thdn
Ca tre em v i cha me d i u cho r i n g , cac em thudng xuyen dupc tao dilu kien d l tiep nhan thong tin ve cac vffn de co hen quan d i n ban than hfln. Ri't it ngudi cho r i n g cac em chua bao gid dflpc tie'p can vdi cac thong tin niy.
sia-zns
NGUYEN THI QUYNH HOA Dan vi tinh: 9 Y k i e n t r e e m Y k i e n c h a m e
g ^
a T h i * * i i g xuySn OThinhthodng QHIImkhl • C h i f a bao g i »
BThirlmgxu^n 0 Tiiinh Uioing aHl4ffll(hJ
Bleu 6. Mac do tiep nhdn thdng tin cua Ty le tre em n h i n dinh cic em dupc tiep can thong tin d mflc thudng xuyen thffp han v i d mflc thinh thoang cao hfln so vdi ty 1$ cha me n h i n dinh. Dilu n i y cfag khing dinh them xu hudng nhm n h i n v l mflc d6 tham gia cua tre d cha me tich cflc hfln so vdi tre em.
5. Ket luan
Qua nghiSn cflu tren, chiing toi thi'y rfag, mflc dp tham gia cila tre vio cac vffn de cd hen quan con han che, chil ye'u chi d mflc thinh thoang, cac em it dupc quyet dinh cac vfa d l hen quan d i n ban t h i n minh. Cha me co xu hudng n h f a dinh ve mflc dp tham gia cda tre cao hfln so vdi nhan dinh cUa tre em.
Nhin chung, tre em tai H i Npi da dupc tham gia d cic mflc dp khac nhau v i d cac khia canh khac n h a u v i o cic quylt dinh lien quan d i n ban t h i n trong gia dinh. Tuy nhien, sU t h a m gia cua tre em chu y l u A khia canh t h a m gia y k i l n v i tiep n h a n thong tin ve nhflng vffn d l cd lien quan d i n ban t h i n . Su t h a m gia d mflc cao l i quyet dinh nhflng vffn de cd lien quan l i thffp.
D i y l i vi'n d l d i t r a cho cac n h i quan
S t 1-2015
tri ui cdc van di cd lien quan de'n bdn thdn ly v i nhflng ngudi thUc t h i chinh s i c h v l viec thflc hien quyen t h a m gia cila t r e em trong giai doan hien nay.
TAI LIEU THAM KHAO 1. Vu Ngpc Binh (1997), NhQng diiu cdn biit vi quyin tre em, Nxb. Chinh tri quIc gia.
2. Hoing Thi Huyin, Andy West (2014), Bdo cda nghien cOu Su tham gia cua tre em tai Viet Nam.
3. Nguyin Hflu Minh, D i n g Bich Thuy (2009), NhOng van di ly ludn vd thite tiin cd bdn vi viec thitc hidn quyin tre em d 'Viet Nam trong giai doan phdt trien 2007- 2020 - Vi$n Nghien cflu Gia dinh v i Gidi.
4. Bp Vin hda - T h i thao & Du lich.
Ting cue Thing ke, Vi$n Nghien cflu Gii^
dinh va Gifli va UNICEF Viet Nam (2008), Ke't qud diiu tra Gia dinh Viet Nam ndm 2006 • NhOng phdt hidn chinh.
5. To chflc Cflu trp tre em Thuy Dien - Phong Giio due huyen Yen Lac, Wnh Phuc (2006), Bao eio khao sat 'Tre em d i n h gia k i t qua thuc hien quyln tre em tai Trung Nguyen v i Lien Chau, huyen Yen Lac, tinh Vinh Phuc".
N H A N L I ; C KHOA HOC XAHOl H g
