M®~
.c· wot.eu- utkondig 0 en 803
r·p het.
:ondig dat
~kord ge-
eV-2wat ingegaan van 3,500 rtit Swede :sse in die 1et proef- e bomme
die ctrie e weten- ' ont\·oer an Duits-
Ko$
'JlrrDd
VUlt bui-
~evin, ltct mfercnsie Jitelandse
~ader, die tltlig !lat clie bepa- m-1\onfe-
• ult llul Rusland die Russo tldig dat
1 to Jwm
pt·ogram
die hele
<lrt1k aeur
10.) Beperlt.
ro en utt~
1.) l:leperl<.
Kerlr.pleln.
~0~
0 0
·0 0 0 0 0 0 0 0 0
g g
0 0 0 0
~
0 0 0
g
g
Q 0 0
g ~
<>
g g
g
I g
<>
g
S\'ry
g
l>/li 0
~~~ ~
9/-
g
8/6 <>
l>/- <>
15/6
g
7/3
~
9/6
g
,~. I
<>
<>
g
:J
1 .
Oeregtstreer ann dle li.P.K. as 'n Nuusbiad.!B rt«JJCOJrdl W COJ rrrdl Ml otrm dlj !ire:§ rJJCOJ § llrra Scece Gre~COJCOJ!i
SKAN/DJAA!L JIN UN// EQ HA WENS
I
(I
5de Jrg. Kaapstad, VVoensclag, 2'1 Julie 1946.
- .
No. 35.
Oud e n vyl n otu relle-do k werkers in K aapstad se hawe flou tcord
vrmhonger tenvyl lwll e werl-. ·, en i m vou e rs van J(aa p stad daaglihs lang
lmwvorm om broo, d in die lwude t.e kry, gooi nw tr os e ellw d ag mandjie svol b ro od in die see en versa mel <t rb e ide rs w at d ie <lokke m oet slwonhou.
halw e ' Wit brode in h u l · vu ilgo cdmwuljies wat d ew· d ie matrose nit d ie sl wpe gcgoo i tvo rd.
!Lmu!Jlf ~~~ r ~lr$g~~ (Q) ll]]
Amptenare vcrhoncle aan die hysl<r::me vcrtcl 1htt <lit vir hulle 'n gcwone gcsig is om groot stuld'e bJ·ooll in die sec te sicn dryf wat, na I'll{(· etc in die sec gcgooi word. Hulle hct opge- merl< clat die seevoels wat in die hawc hou, gerecld wanncer ditnaasteby etensuur is, om die skepe be;;in clraai omdat hulle
weet dat claar Ieos uilgegooi
word.
het met hul ,·octe in afval- mancljies trap om <lit in te kl'y, en dit clan oor boord in die see goo!. Toe hullc daar- op gcwys is dat hulle dit Jic- wers vir clic naturelle moet gee, hct !JUlio vcrldaar dat eli t te groot moei Le is.
~l! fD) n
o ··9 9
VJ CIDIDl 9 9 lf Jf®u~ftSlrtll~fr§
Hawepolisic vertcl dat hulleaanslwu hoc matrosc stuld<e brood wat effens hard geword Dif' Communist Daily \Vorl;:er
bcvat 'n berig waarin mrt trots vcrlda:n "·ord dat die mees ge- lcsc uuusblad in l•'mnln·yl;:
L'Humanitt'\, org·aan van die sent rale 1-omi tee \'lUI die I•'ran- se Kommunistiesc party is. Be- halwe dit pnblisecr die J{om- munistiese Party twaalf ander
<lagh!aaic en scweniig wecl,liJ,.
' sc tydskrifte. Daat· word g·e-
skat <lat die daaglil\se sir)mla-
~il' van (lie tyclsl;:riftc wat deu1·
<lie 1\.ommunistc bchcer word, ougcveef Z miljocn el<scmplare beloop.
J!Hnrnanite ~., g·evestig iu 'n groot. gcbou met ses Vl'rdiepings, lni die bNig. Dit is Juuhs en mooi gebou met houtpanclc in clic );:anton; en sale. ))it is gemenbi!el'l· met modernc en Iuuksc n:eubcls.
Die lmntoor nw l<ameraa<l J\1arccl Cachin, l'C<Ial,tcnr van
<lie blacl, is uitgele met 'n dik
Oostersc tapyt. Sy l<antoor het pragtige Icerarmstoelc en Jwnstigc ver:;;ierscls op die marmer slmorsteenmantel.
En dan Sfl hn11e lmmmunisme is anti-klpi1alis1ies! Dit. ont- sicn selfs nic die armol'dc waar- onder l''ranl,l-yl; tans gcbul;:
gaa11 om met sy cie wecldc 1c spog uic!
(Vervolg van J;:ol. 5) matrosc 'n swartmarl;: in brood ml't clic ldcnrlingr sal ontwil<- 1<1'1.
ONW'ETTJG
Tyclcns die o01·log is 'n regu- lasie ingC\'-Oer wat bepaal dat alle voona<lc wat besoekendc sl<epc nie meer vir eic gcbruik noclig hct nie wanneer J1u1Ic vars vootTade in die Unie- hawens inneem, aan die staat oorhandig moct word. Dit skyn cgtcr of hienlie rcgulasic nie tocgl'llas word nie.
Blylcbaar trcf <lie rl'gering gecn maatreclf. om die J;:o:-; af te haal nic, ondauks <!at die bedoeling van die rcgulasic was om Sltlkc Jws vir die gebruik van llierc besldl;lJaar tc stel wamlel'l' \lit nic mef"r vir tncns- lil<e gcbruih: gesldl;: is nie.
Verantwoorclelike amplenarc wat in vcrband met die skan- claal genader is, het as ,·ersko- ning aangebiecl dal mens nie graag teen onderdane van 'n vrecmclc moondheicl optree nie.
EIF. BOESE:'tl
HiCI·clie vN·morsing· van
sl\:'Wl'S voedsel, wa.artccn die rcgcring se propaganda. ell;:e aancl oor die d ra::Hlloos waar- skn, is l'gtct· nie net tot n·ccm-
<lc slcepe - wat nogtans onder
die Unie-\\'l't staan solanl;: hulle binnc die hawcn;; is - beperlr nie. '.n I{leul'ling wat. el'n van
clir vuilgocclwaens llcs1nur, hct
!l.an die vcrtcenwoorcligcr van
!lie Die O.B. mcegedcel dat
brood op groot skaal by die op- Jei<lingskwarticr van bh'wl;:c ma I rose vormors wot·d. Hy tel paraffienblil,ke \'Ol brood
<laar op wat hy aan die holl- gcr natnrclle uitdccl.
=================================~,================= '.l'J!JVERG~~FS
~~fl[il) ~~ w ® hl'll@~ff®~~
Nalurelle-dokwerkers het aan 'n verteenwoordiger van Die O.B. verklaar dat hullc die ma- trose wat brood in die see gooi versock het om dit aan hulle te gee, maar sonder gevolg.Hulle moes maar aankyk hoe mandjiesvol brood in die sec gegooi word. Hi~>r·die JJat urellf:l ontvang as hulle gehtlddg is 'n half pond brood,jie per <lag.
ll!anl>e werl<ers het mel'gedl'el
<lat. die natnr!'IIC l'lkc· dng die
broodl>a.r tlophou wat d!e kafce
in dif! nabyh~>i<l van die hawc hl'soclc Hulle gooi llnl werlc dan net so twcr I'll storm op die
l<afce af. Die hc!He draai gl'-'
woonlil> met lee han<lc om.
WIT HR.OOD
'n Vroue-passasier op ecn van die skepe wat clie lang b~·ood
toue in Kaapstad gesien het, het 'n mandjievol van die wit- brood wat die sl>cepslwmbuis clkc dag weggooi, geneem om dit aan ecn van die tehuise i1 Kaapstacl te gee. Die amptc· ..
na.re by die doeanckantoor het cgtcr bC\'Cif· om J:icman<l :net l>l'ood, en \'Cral nie wit l>rood deur die l!ckl;:c te Inat .~aan nic.
Sy was verplig om die brood maar aan die naturellc-arbei- dcrs in die dokke nit te dec!, wat maar te grelig was om dit.
tc ontvang.
Die Rada.r-apparaat op 'n Amcrikaausc lu·uiscr wat die sldp !n s1aat stcl om n~ldcrendt•
vlicgtuic l'n duil;:bote te ,sien" 1<'rwyl ludic nog builo bereil' van die gcsig is. DiL het, die vorm ,·an 'n groot. spinncral' l'n ls ·17 voet in lleursnee. Dit vang d.ie radio-golfics wat \·an die nadercndc \'liegtuie wet•rl<aats word, op waardcnr 'n beeld van die vliegtuig op 'n doeh
'n Scnior-amp1 ennl1r l:ct \'<'1'·
ldaar <lat di! gNloen word om-
dat <laar 'n \'Crbod op die \'Cr·-
brni!;: van witbroocl in die land is en daar gen·ees \\'tinl <lat !lie.·
gegooi word. Met hier<lie ,.oog" l;:an skepc denr digtc mis en die nagtclil\e i!uister ltul
pad ,sien". (Vervolg in l<ol. 1)
So A o P ola§ae l (wyff H[lff G ({J)ce dl rv 01 lfi1 H VI~ T ouwlk
Die Suid-Afrikaanse polisie het weer gedurende die afgelopc.
jaar getoon dat hulle nie nodig het om tcrug· tc staan vir enigc buitelandse polisiemag- nic en clat hulle in staat is om wet en
m·cl~ te handhaaL Nieteen- staande die gewcldige tekort a an
amptenare llet hulle uitsteken-
de cliens ge1ewcr en gesorg- dat
oot·trcdcrs aan die man gebring word vir hul do.cle.
Hoewel die misdaadgolf oral in die land hoogty gevier het _en in Kaapstad sewevouclig ver- meerder hct, is daar·in geslaag om soveel as 93 persent van die crnstigc misdade wo.t by die po- Iisie aangcmelcl is, op le los en die misdadlgers aan die pen lRat ry. Gedurcncle 194G is daar nic mincler nie as 1,469 mo01·cle behalwc die 297 ge"alle wal dcur die hof as strafbare manslng uitgcwys is, by die po!isie aangeme!d. IJicn·an is slogs 6.5 pst. nie opgclos nie.
Die Cape Argus hct onlangs in 'n hoofartil<el verldaar dat die Suid-Afril;:aanse polif;iC maa1· sleg afsteek by die En- gG'Isc polisic wat sulke uilste-
kcnde diens sou !ewer. Nic lank nadat die blad van hierdie · ongegronde aanstoot ontslae ge- raak 11et n~e, hct hy 'n berig geplaas waarin gemeld word dat da:1r sovcel as 23 ,.betrel<- Iik onlangse" moorde by Scot- land Yard nog onopgclos Ic. Dit is 'n rekord van onopgcloste moorde, word verldaar.
'n Konstabcl van die S.A.P., wat so pas uit Amerika terug- gckcer het waar hy ook 'n stu- die van die V.S.A. se polisie- diens gcmaak hct, hct verl<laar dat hy nooit gevoel het dat die Suid-Afrikaanse polisie by die Ameril<ancrs hoc£ agteruit te staan nie. Hy het verklaar dat wat ondersockwerk betref, hullc die gclyl<e van clie Amerikaners is en wat dissipline en nctheicl betref. ons <.lie Ameril;aners vcr voor is.
GELD Vm DIE l\ONIKG: Die negedaagse besoeJ;: van die Eng-else koning aan Pretoria sal die belastingbetalers van claardie stad nie mincler as
£17,000 kos nic. Dit werk uit op £80 per uur.
J
\ lr ~wuH:I;f'lfngc Is fllo lcwc 'n las!! Vir :a('rl' ontwildH:ldf' mannc i"' tlic: lcwo 'ro ~:ennl ~ U 1\.A:"\' 001\ ';.; STF.IUi. VX'l'll'lhl\l:l.ln: ,\IAN \\'OTID, .AI, I.:S U NOU
,:.'\' :S\\.r\IU(~J.lNG. (U utulentom ts ,;C{•n Jtiltlle-rnis nit~).
Skryt om gratis besonctcrhc<lC ao.n:
JOHAN !JEF~~R.
Hefer lnstltuut VIr Ccsonanctd en LiggnamsontwiKke.l!ng, Po•bus 319'1 - KAAPS'l'AO.
Stuur my assebHef vcrdcre bcsonderhcdc omtrent u kursusse sra~!s.
NAAM ......... . . ........•...•.... . . .............. . . .................... ADRF:S ......•..•.•.......................•..... , .................... .
BLADSY TWEE DIE 0.13 .• \VOENSDAG, 24 JULIE 1946.
JJ©©~~e §wSlSlJrfrceJPl1!lliD1~ lHice~ Wca1
~Ull§~©lrru~ celffi VI
o§0 lAo VI ce fi~§Iklilln~
'n Onbevooroordeeldo en wetensl,aplil'c ondersoek na die status van die \Verel<l-Jo<le<lom is vervat in 'n uitgawe van die Joodse blad Sentinal in Chicago. Dit is gedoen deur dr. Oscar 1\.arbach.
Dr. Karbach verldaar dat die sistematiese na-oorlogsc beplan·
ning 'n getroue weergawe is van die Joodse wereld waarin hullc voot·taan sal moot leef.
Dit moet n!e aileen rekening hou en gel.>aseer wees op di<l droewige skltting van hnl vet·- liesc, nie, maar dit moet ool' rekening hou met die verslmi- wing van hul swaartepunt ..
Hy verldaar dat daar 'n ver- rassende ooreenlwms tussen die geografiese verdeling van die Joodse massas en die ver- deling van mag in die na-oor- oorlogse wcreld bestaan. ,Die Jodedom het non ook twee ys- like ,Grotes". Van ell'e t\\'ee Jode wat clio tragedie van die afgelope jare oorleef het, is eon in Ameril<a. Hoewel die Jood- se bevolldng in Rusland gewel- dig verliese gely het, sal die twee Jeidcnde moondhede in die wcreld (V.S . .i;i. en Rusland) nou ongeveer 70 pcrsent van die Joodse bevolldng huisvcs.''
Die blad publiseer 'n afdruk van 'n foto met die byskrif:
,Kensketsend van die groeiende
eenheid tussen die twee grootste Joo<lse gemcenskappe in die wereld is hierdie foto van Joods- se klerewerkcrs in Amerika wat oortyd werk om Jdere vir die Russiese leet· te vervaardig''.
Dr. Karbach verklaar verder:
,Die spesiale Joodse politieke platforms in Europa is iets van die verlcdc - met die uitsonde- ring van Rocmenie, en moontlik Hongarye, l<an die intensiewe samewerking van die Franse en Joodse Jodedom nuwe stimu- lerende invloede bybring.
OORSKOT IN VRYSTAAT: Die Vrystaatse Provinsialc ad- ministrasie het die afgclopc boekjaar afgesluit met 'n oor- skot van £129,000 in plaas van
£1::>,000 soos verlede jaar be!"' raam is. Die geraamde oorskot van die volgende boekjaar is
£204. Dit is so laag omdat daar rel,ening gehou word met die hoe uitgawe wat verbonde is aan die mynontginning in die provinsie.
W®~~ JM~~ M~aur ~untik~rr iJR~ OliU@1~mlk~
QJJn tt~ ~fffim1n n~§);
lloewel 'n plaaslil;c Engclse blad onlangs a.angekondig het dat daar geen ska.ars voedscl- soOJ·te in die voedsolpalddes wat lojale Britte aan hul Engelse vriende in Engcland sttmr, in- gesluit word nie, word suil,er wat gedurendc die a.fgelope maande die nagmerrie van clke huisvrou was, nog steeds by hicrdie paltl<ies ingesluit. On- dersoek het aan die Jig gebring dat daar minstens nog cen lo- jalc firma in Kaapstad is wat soveel as 'n pond suiker meer as wat die gewone publiek oor die toonbank kan koop in voed- selpakkies wat vir die Vcrenig- de Koninlnyk bestem is, inge- sluit word.
sorg dat !mile nje kos of lek- l<ernye maak waar su!ker in lwm nic, omdat hulle nic het om te gebruil< nic. Gedurende die afgelope vrugteseisoen l<On boer·vt·ouens nie vrugtc inmaak weens die gcbrek aan suiker nie. Kogtans word suil<er on- offisieel <leur middel van voed- selpakldes uitgevoer op onbe- perkte skaa!.
Suiker is volgens die aanlwn- diging van die Direktoraat van Voedscl een van die eerste voedsclsoorte wat gerantsoe- neer sal word.
Sal die rantsoenering ook van toepassing wecs op die Britte in Engeland wat pakldes uit
Suid-Afrika ontvang?
8taJ8io11ners Gaan AUmaU T cerug
Die regering is van voorne1ne om alle Italianers wat gcdu- rende die o01·Iog as lnygsge- vangenes in Suid-Afril'a ver- toef het, oorcenkomstig die Konvensie van Gencve na Ita- lie te repatrieer. Daar is tans
. nog mecr as 17,500 Italianers
in die land. Vcrlede maand is 1,800 Italianers in dt·ie grocpe gerepatrieer. Uit die talle aan- soekc wat ontvang is om in Suid-Afrika te bly, blyk dit dat die Italiancrs nie baic gretig- is om die land te verlaat nie. In baie gevalle is hierdic aansoeke deur werkgewers in die Unic ondersteun. Toe die rcpatriasic onlangs begin het, het baie Ita- lianers versoek dat hul name aan die end van die Jys geplaas meet word ten eindc nog Jange1·
in die Unic te mag vertoef.
Genl. Smuts het onlangs in Rome verl,!aar dat hy geen be·
swaar het teen die immigrasie van nic-Fascistiese Italianers na Suid-Afrika nie. Hy het verklaat· dat daar boel,gehou is van diegene wat moontlik in Suid-Afrika toegelaat kan word.
G roen~esmouse U tn1
!Bek GeriLBk
Die veldtog wat in Kaapstad teen die hoe pryse wat die vcn- tet·s en kleinhandelaars vir die groente wat hulle spotgoedkoop van die bOCl'e J{Qop, geloods is, hct tot gevolg gehad dat daar rneer mobiele voedselwaens wat groente teen redelike pryse aan die publiek !ewer, in diens ge- stel is. HiCl'die voedselwaens lewer die groentc meer as die helfte goedkoper as die ven- ters. Huisvroue het die voed- selwaens so toegeloop dat die venters en groentehandelaars vet·plig was om hul prysc aan- sienlik a£ te hring.
Die voedsclwacns wat ccr·s onder die Departement van Volkswclsyn geressortccr hct, staan nou onder die doeltref- fende bestuur van die Direldeur van Voedsel, dr. H. J. van Eck.
WYLE MNR. rf/. C. VAN
JTIYI~.Andennaal is 'n skakel van
0n~ roemryl<e volksverlcde ver- breek, met die heengaan op 5 .Julie van Vryheidsoorlog-vete- raan en Bittereinder WILLEM CHRISTOFFEL VAN WYK, van Kaffersluaal. naby Zeerust, en vad~r van jeugkommandante mevrou lVt. G. Kilian van Mid- delburg, Transvaal, na 'n kol'tc maar pynlike lyding van enigc dae, wat hy dapper gedra het.
van geweldige belangstelling.
Hoofgcneraal Tienie Smith, wat '11 laerstrek naby Zeerust gelei het, en 'n intieme vriend van die oorledene was, het namens die Kommando van daardie Ge- bied ·n rocrende roubeklag wat dcur die lacrtrekkers geneem is, na ciie begrafnis gestuur.
Hy laat 5 seuns en 2 dogtcrs na en 'n wye familie en vrien- de kt·ing.
\\1yle mm-. \V. C. \'an \V~·k en sy gadc (gebore A. C. Venter) wat vir vryheid en reg geveg en gely het.
Hy is op !) Januarie 1869 ge- bore op die ou Voortrel<l,erplaas Kaffcrskraal, en hct dcclgc- necm aan die veldtog teen Ja- meson, as brandwag. Dwars- dem· die Twecde Vl'yhcidsoor- log het hy in die ·veld gcbly tot die bitter eind2 toe.
Die lwmal wat hom na sy gt·af gesleep het, het hy nog- gedurende die Vryheidsoorlog dcur 'n lwue opgedoen, en hoewcl <lit hom nooit neerge- trel; het nie, het clit sy einde ecnsklaps gebring.
Sy gadc, \\':1( hom t·ecds in
1!>~9 voor·uitgegitan hl't. hci clwarsdeur die oorlog met haar J;indertjies en andere ,·oor clio vyan(! nit rondgl'v.lug, om die gev:·el'sdc ?ltoordl<ampe tc ont·
wylr.
Hy was 'n getroue voigcling- van wyle gcnl. Hertzog, en 'n oortuigdc Osscwabrandwag. Hy was 'n stil, diepc Christen, en opregte mens. Soos hy gclewc hot, so het hy gesterwc.
Hy is op Sondag. 7 Julie, in die ou familiekerl<hof op KM- fersluaal begrawe, onder blyke
Pakkies Gaan Nie Regstreeks Na
Europa
l_)it is tans nog nie moontlil;
om palddl's uit die Unio reg·
st ree!;s aan persone in die nood·
Jydende Europa. to stuur nic.
.Dit ){an aileen met 'n omweg deur Ameril'a gestuur word:
\Vat wei toegelaat word is dat pakkics aan verskeie Jig- game in Suid-Afrika gestuur word wat sal sorg dra dat dit aan die mense wat die grootste behoeCtc daaraan het, uitgcdecl word. Palddes kan aan die vol·
gcnde ve1·cnigings gestuur word:
Die Friends Relief Society van die Kwal<ers, Posbus 1160, Kaapstad, of posbus 7250 Jo- hannesburg: die Duits-Afri- kaanse Hulpvcreniging in Jo·
hannesb\n·g en die Kaaplandse Noodlenigingsvercniging wat met laasgenoemde geaffilieer is. Die aclres van die Kaap- Iandse vcreniging is: mev. B.
Steytler, Albertweg 20, Tam·
bocrskloof, Kaapstad.
In aanwesigheid van 'n ver- teenwoordiger van D!e O.B. het verskeie persone agtereenvol-
g~nd om suiker oor die toon- bank by hiet·die winkel gevra:
aan elkeen is gese dat hulle nie suiker het nie of dat lmlle net aan klandisie suiker ver- skaf.
ll{o~nBumHMfi§~~ IHitit1:g; ~n<e~~~~~Mfk~~ @~
~@tt ~~~~rrtf}d~illltnnrk~ €IDrwtt1r~~~ ~
Hierdie vcrcnigings ondcr- neem nie een om pakldes na bepaalde persone te stum· nie, maar sal sorg dat die pakkies aan persone wat hulp die no·
digste het, uitgedeel word.
As jy egter oorstap na die bestellingstoonbank vir oor- scse pakkies en 'n adres in gcdrukte etiket invul, word 'n pond suiker met 'n vrien- delike glimlag in die pal,kie ingesluit wat na daardie adres gestuur word. 'n Gesin in Br·ittanje is dus vandag in staat om meer suiker· uit Suid-Afrikaanse winkels te bekom as wat die huisvrou in Kaapstad op een slag kan kry.
STROOP IN TEE Inwoners van Kaapstad is al gewoond om wanneer hulle in kafees in Kaapstad instap, teen 'n l<ennisgewing vas te l<yk wat die pub!iek versoek om spaarsaa.m met suiker te werk te gaan. Klerl<e wat op kan- tore verantwoordelik gehou word om tee of koffie te maak, word gedwing om stroop in die tee te gooi vir' suiker. \'ilanneer huisvroue voedsel vir hul huis- gesinne voorberei, dra hulle
iii&& JdW iit td a t
Dit het gedurende die afge- lope week duid~lil< geblyk dat die Indiers in hul veldtog teen die Indierwetgewing die heel- hartige steun van die Kommu- nisticse Party geniet. Blanlte sowel as nie-blanke leiers van die I<ommunistiese Party in Suid-Afrika het hierdie houding openbaar.
Op 'n vergadering van IndH~rs
wat verlede weelc in Kaapstad gehou is, het die Kommunisticse Icier, Harry Snitcher, verklaar dat dit hoog tyd is dat ,die vooruitstrewende blankes van die land aan die wereld bekend maak dat die meeste blanl<es in die land ook teen die Indier- wetgewing gekant is."
,Die stryd van die Indicrs is die begin van die stryd van die onderdrukte ldasse in die land teen hul heersers.'' het hy verldaar.
'n Antler li:ommunistiese sprcl{er, 'n nature!, l\·!oses l{o- tane, seln·etarls van die Kom- munistiese !'arty, het 'n vcr- enigde front van aile nie-blan- l{es in die land in die voonritsig
• •••
gcstcl. Hy het vct·Idaar dat a.lle naturelle binne clrie maandc hnl stryd tcco die paswette sal begin en dat hierdie Mrycl sal aansluit; by clio str·yd van die lndH\rs. Hem· eenheicl, so hot hy vel'ldaat·, sal die rcak~ioncre
magte in die land vet·sla.an word.
Hy het vcrklaar dat die Kom- munistiesc Party sy volle on- dersteuning aan die stryd van die Indiers gee.
BOERE S.E VERSO"EK OM OPTREDE
'n Besluit \vaarop aange- dring word dat stappe teen Indier-en ander agitators ge- neem word wat die nature!Je aanhits om hulle passe op te skeur en dat sodanige agi-· tatot:s gedcporteer moet word, is deur die boerever- eniging van Waschbank, Na- tal, geneem. Dit sal tlien as besl<ryv.•ingspunt op die Na- talse Jandboulwngres wat or 10 September in Pieterma- ritzburg gehou word.
GOE.Uf. FROMAN
ELKE MAAND
<Jns hct gcnoce om aan tc kondig dat ons BiblioteeJ;:- sJ;:ema weer vanaf September voortgesit word.
TJ;;l(J<~N IN OP DIE PRO ECCLESIA-BIBLIOTEEK J;;N <JNTVANG ELKE MAAND 'N GOJ!;IE BOEK TJ;;EN 'N KOJ-t.TlNG VAN J5 PERSENT.
Reed~ versl<yn:
EJ<:ms DIE I\ONINiiRYI\:
deur H. J. M. Redelinghuys 7/10.
0 Vra om verderc bcsonder- hede by:
PRO Ef.CLESIA- ROEK HAND.EL
Bus 2!) StcUcnhosch·
VIR VEU.INGS EN EIENDOM-VERKOPINGS
W~!Th ~nteiiDte~~lk litrw~~ RITif:.P):V
orn5J1Dlko
SECUR1TY-GEBOU- KAAPSTAD Tallliantore: Bellville, St~·ana en Wynberg.
·~···· · ·· ·
iiiiriOtiii?f&i...
11c
'n 0 die Bank die ja.re l vyf<lcs ,. .moot vcr ring van om die s1 J'ilmanse t:e be:sten·
O]l OilS C)·
Die oor werl<cndc 1 Januat pcriode s;
ste decl ·
!wop teer.
goud. Di
sal dan <'
middels"
versl{af.
neer die 1 riJ'a wil Engelancl nie regstr l{oop nie.
Engeland hoevcelhe•
Iars wat aie llandc
Dat die Reserweb;
Engeland van die A:
maak is, Daar kan meer soc tussen Er
dominium~
word, wat land sal v Hoe die sal werk die Brits~
blad veri n1ensc me van die ~
ken, maa1 clit nic die clic tockot die blad, :soeko om wonl den Engel:md.
Dit is geland t
van die sy finan verldaaJ
is om ~
roget·ing toelwms neming larposisi dat die sy goud' gcset w Die Res vry om c
£80 miljo·
hy wil, JY
dat die
Inflasio gat·yc. In ]{eS SO\\'C)
biljoen pe Mense stc note tcr pengo's Of mel cll{C cl wat vroee waanlc Vl
by die uu As icm£
kry moet. · wil Jwop waarclo v:
mindet·.
Dit is <1 na die vo land gehe•
~en
angstelling.
Smi~h, wat eerust gelei vriend van het namens daardie Ge- .beldag wat 3 genee1n is,
;tuur.
n 2 dogters .e en vrien-
8. Venter) t.
1n Nie s Na
J
!.e moontlik Unie reg- in die nood- stuut· nie.
, 'n omweg
lUI' \\'On!:
at word is erskeie lig- ka gestuur dra dat dit Jie grootste t, uitgedeel aan die vol-
gestuur ief Society osbus 1460, . s 7250 Jo-
Duits-Afri-
·ing in Jo- Kaaplandse
~'ing wat geaffilieer die Kaap- s: mev. B.
20, Tam- J.
tgs onder- pakkies na
stuur nie, Jie pakkies 1lp die no-
word.
eek- rord.
!;EK JEK :NT.
Bpk.
"
DIE O.B., WOENSDAG, 24 JULIE 1946. BLADSY DRDD
en1 •
e a gv
p ms~ltrtanmte
n VeS.A se rvvaardes
'n Ooreenkoms tussen die Suid-Afril<aanse Reserwebank en die Bank van Engeland, waarvolgens die Reserwcbanl< gedurende
!lie jare 1946-1947 minstens £80 miljoen goud per jaar - of vier- vyfdes van ons goudopbrengs - aan die Bank van Engcland moet verlwop, is verlede wee!< bel<eml gemaal< net na. goedl<eu- ring van die Ameril<aanse lening aan Brittanje. Dit bet ten lloel om !lie ster.lingblok wat luagtens die voorwaanles van die Ame- I'il<aanse Iening moet verval, tussen Suid-Afril<a en Engelaml te bestendig. Met hienlie ooreenlwms behou Engelaml sy houvas op ons elwnomiese lewe.
Die ooreenkoms •.s van terug- werkende krag en geld vanaf 1 Januarie 1946. In hierdie periode sal Engeland die groot- ste deel van ons goudopbrengs koop teen 172s. 6d. per ons fyn goud. Die Bank van Engeland
. l
'
sal dan die buitelandse betaal- middels wat die Unie nodig het, . verskaf. Dit betel<en dat wan-iemand anders as aan die Bank van Engeland verkoop. is die prys wat Engeland sal betaal met 3d. per ons goud verhoog.
As gevolg hiervan sal dit wins- gewender wees om ons goud aan Engeland te vcrkoop.
Afgesien van hienlie besig- heids,·oot·sorgmaatreel het En- geland nog die veiligc delddng van Suid-Afrikaanse lojaliteit wat vir hom die grootste waat·- borg is teen enige nadeligc uit- werldng wat die Amerilmanse leningvocr\\·aanles mag he.
!
neer die Unie aanlwpe in Ame- ril<a wil doen, hy die geld by Engcland moet gaan vra en clitI '
nie regstreeks by Ameril<a Imn!wop nie. Op hierdie wyse hoop Engeland dat hy genoegsame
•· • hoeveelhede Amerikaanse dol- lars wat hy broodnodig het, in aie hande sal l'ry.
, .. ., NOG MEER
SPESlt\LE HOF: Die Minis- ter van Justisie i.s van plan om 'n spesiale hof te bcnoem om die nie-genaturaliseerde Duit- ser, Neuman, wat ter strafsit- ting verwys is op aanklag van hoogverraad, te verhoor. Hy het gedurende die oorlog by die Uniemagte aangesluit en is in Europa in hegtenis geneem met die bewering dat hy hulp aan die koning van Engeland se vyande verleen het.
Pryse se Beheer Gedeeltelik Opgehef in V.S.A.
Die Amerikaanse senaat het 'n wet aangeneem waarby die prysbeheer oor vleis, graan, pluimvee, eiers, baie ander sui- welprodul,te, sojaboontjies, pe- troleum en baie ander artil<els opgehef word, na Reuter berig.
Dit wet wat so pas aangeneem is, is 'n vcrwatering van die een wat pres. Truman 'n paar weke gelede gcveto het.
Die Ameril,aanse publiek is begaan oor die gedeeltelike op- heffing van die prysbeheer om- dat dit sal beteken dat die prys van die lewensmiddele onmid- dellik in die hoogte sal styg:
Die finansii'He krisis in Ame- rika sal sy uitwerking ook op Suid-Afrika he. As gevolg van die prysstyging in Amerika sal die Unie duurder vir sy aankope in Amerika moet betaal.
Die Amerikaanse publiek is tans op 'n verbruikerstaking teen die stygende pryse van voedselware, berig Sapa-Reuter.
In New Yorl< het 'n lwmitee wat 70 liggame verteenwoordig, 'n beroep -op die inwoners van die stad gedoen om 'n koopstaking te begin. Aile moontlil<e kragte word inge- span om die mense te beweeg om nie te !wop nie. Sommige handelaars het self die publiek versoek om nie by hulle te kom koop nie. - (Sapa-Reuter.) Dat die ooreenkoms tussen die
Reserwebank en die Bank van Engeland net mi die toesegging van die Amerikaanse lening ge- maak is, is nie toevallig nie.
Daar kan verwag word dat daar meer sodanige ooreenkomste tussen Engeland en die ander dominiums bekend gemaak sal word, wat ten gunste van Enge- land sal wees.
Hoe die saak in die praktyk sal werk, word aangetoon in die Britse Financial Times. Die blad verldaat· r;at sommige mense meen dat dit die einde van die sterlingblol< sal bete- lwn, maat· in die pral<tyl< sal
!lit nie die geval wees nie. In die toel<oms, so vcrldaat· hier- die blad, sal die Unie se aan- soel<e om dolla•·s voorafgegaan word deur oorlegpleging met Engeland .
s Daar Ta!ssen Britse Versak:ing van Pole
En Jode Verband?
l ~
. l :·
"·
I
\
I
LIEFDE
Dit is baie duidelik dat E11- geland reken op inskiklikheid van die Unie ten opsigte van sy finansH~le posisie. Die blad verklaar dat ,daar geen rede is om aan te neem ctat die regering van die Unie in die toekoms sander enige inag- neming van Brittanje se dol- larposisie daarop sal staan dat die sterlingopbrengs van sy goudverkope in dollars om- geset word nie".
Die Reserwebank is teoreties vry om die goudopbrengs bo
£80 miljoen te verkoop waar hy wil, maar om te voorkom dat die Unie sy goud aan
Gooi Banknot.e In · Straat Weg
Inflasie vier boogty in Hon- garye. In Budapest bejeen ry- l;:es sowel as armes 'n noot van biljoen pengo's met veragting.
Mense steel;: hul sigarette met note ter waarde van miljoene pengo's op. Straatveers versa- mel elke dag banlmote op straat wat vroeer waardevol was. Die waarde van die note verander by die uur.
As iemand geld in 1Ue bande luy moet hy hardloop as by iets wil koop uit vrees dat die waar<le van <lie geld sal yer- minder.
Dit is <lieself<le toestand wat na <lie vorige oorlog in Duits- land geheers het.
Hitler was dan die gt·oot boos- wig uit wi.e sc kloue die Jode deu1· 'n \\·e•·eldoorlog gered moes word. As llitlet· ect·s verslaan was, sou gercgtigheid en die Joile weer terugl,eer in Europa.
Nou wont berig dat die tocstaml vi•· die Joclc in Pole - in wie se belang- die oorlog juis vel'ldaar is - nou so onhoudbaar gcword het dat hul enigstc redding daarin le <lat hulle die land moet verlaat. Die berig lui dat die Jode glo <lat anti-Joodsheid in Pole onder beheer uit geraak bet en dat hulle die land gaan vel'iaat.
Daar word aan toegevoeg dar.
van 4,000,000 Jode wat voor die oorlog in Pole gewoon het nog net 150,000 in die land oorgebly het.
En die ourlog is dan gewen en Hitler is docd '?
VERPOSING
Die Jewish Voice, 'n Joodse blad wat in Amerika uitgegec word, dee! cen en ander mce van die vervolging wat dle Jode nou in Pole ondervind van die kant van die burgerlike be- volking - die ;;taat self, wat in hande van die kommuni;;te iR, doen alles in sy vennoe orn die Jode te beskerm.
Die berig lui dat die anti- ,Joodse gevoel vir 'n kort tydjie verdwyn het toe die Russiese Rooi Leer aangcrol het. Toe
!il<ielik het dit weer opgevlam van die Oossee tot aan (Ee voet van die n:arpate. Die eerstc minister, Moskou se handlanger, het geskril' en 'n perskonferea- sie bele as gevolg waarvan a!
die koerante 'n beroep op die
bevolking gedoen het om antl-
.Toodse clemente tc vcrwerp.
Dit het geen uitwerking gehacl nie en Jode is oral te lyf ge- gaan.
UOODS'!'RAF
Die Poolse regering hct daarop 'n dckreet uitgevaar- rlig wat aanranding op J ode 'n krygswet-oortreding maak wat met die dood of lewcns- lange gcvangehouding straf- baar is, sonder reg van appel.
Maar ook dit was nie genoeg om die volksgevoel tot beaa- ring te bring nie.
Tot saver die berig.
Daar is baie mense wat glo dat die oorlog teen Duitsland hoofsaaklik as 'n weerwraak
·van die Jodc teen Hitler ant- brand het. lmlien so, l<an bier- die optrede van die Poolse voll<
teen die Jode 'n venlerc verlda- ring bied waarom Pole, vir wie se onsl<cndbaarheid Engeland tot die oorlog teen Duitsland toegctrec het, met soveel gela- tenheid aanslwu het hoe Rus- land die helfte van daanlie land geannel{seer het en die ander he!Hc deur 'n liommunstiese handlangcr-bewind laat teister.
HUSSIESE BELOFTES
Ten eindc die simpatie van die Duitse volk voor die muni- sipale verkiesing te wen, het die kommunisties-beheerde So- sialistiese Party in die Russiese besettingsgebied aangekondig·
dat die Russiese owerheid dit oorweeg om meer voedsel aan die Duitsers af te staan. Om nog meer krag by te sit, het bulle bekend gemaak dat die Russe ingestem het om gedu- rende die eerste drie maande 120,000 Duitse krygsgevangenes uit Rusland na hul tuistes te laat terugkeer.
Die verkiesings vind geduren- de Augustus plaas.
"'
ere
Hu
ooern1s
ereedskap
Masjinerie Egter Skaars
Die Unie. ondervin<l tans 'n lastige tekort aan plaasgereed- sl<ap. Ditrel>te invoerders van plaasmasjinerie het verklaar dat hulle lang waglyste van boere het wat hoop om trekkers en ander swaar masjinerie te kry. Daar bestaan egter nie veel hoop dat hulle nog geduren<le hierdie jaar geholpe sal raak nie omclat die invoerders sulke klein kwotas van oor see ontvang dat bulle slegs 'n geringe gedeelte van <lie bestaande vraag kan bevredig.
Handelaars verklaar dat daar gedurende die afgelope paar jaar 'n algemene neiging by boere ontstaan het om hul plaasgcreedsl.ap te verbeter.
Aansoeke om trekkers het ge- weldig toegeneem. Dit moet toegeskryf word aan die goeie pryse wat die boere vir hul pro- dukte ontvang en wat in ver- houding baie meer gestyg het as die pryse van plaasgereed- skap.
Invoerders het lang b.estel- lingslyste reeds baie maande aan oorsese fabrikante gestuur.
Hiervan het hulle nog slegs 'n beperkte hoeveelheid ontvang.
Een firma het gedurende die afgelope twee maande slegs 26 trekkers ontvang. Dit is on- middellik verkoop. 'n Groot- .handelaar het verklaar dat hy
tot dusver gemiddeld net 30 persent van sy oorsese bestel- lings ontvang het. Ander fir- mas in Kaapstad het net 10 persent ontvang.
STAIHNGS EN HUlSE
Hierdie tekort aan plaas-
masjinerie moet nie aileen ge- wyt word aan die Amerikaanse stakings nie, maar ook aan die groat behoefte aan masjinerie wat daar in Europa bestaan.
Dit word dilnvels uit die oog verloor dat die Amerikaanse woningsnood ooli vee! daartoe bydra om die produl<sie te ver- traag. 'n Invoenler wat Amel'i- J.a besoel< het, het verldaar dat daar nie vii· die baie duisende geslwolcle at·beiders wat uit die lee•· ontslaan is, wonings in die nabyheid van hul vorige fa- brielw is nie.
Verskeie soorte masjinerie wat gedurende die oorlog skaars was en waarvoor 'n geweldige vraag bestaan, is tans weer ver- l,rygbaar. Dit was haas nie moontlik om roomafskeiers en
windpompe van buitelandse fa- brikaat in die hande te kry nie.
Hierdie twee soorte is vandag weer voJop.
FUNI(SJES
25 JULIE
Die Seepuntse vrouekomman- do hou 'n buffet-ete aan huis van hfkomdt. J. de V. Truter, Torbyweg, Groenpunt, op Don- derdag, 25 Julie van 6 tot 9 nm. (en nie op Vrydag, 26 Julie, nie). Die kaartjies vir die etc is te koop by die O.B.-Vriend- skapsentrum, sesde verdieping, Groote Kerkgebou. Alma! is hartlik we'kom.
IN KOMITEEKAMER
Die Christiaan de Wet-kom- mando, Brooklyn, is nog steeds besig met pogings om fondse in te samel vir 8 Augustus. Met hierdie doel voor
oe
hou hulle op Vrydag, 26 Julie, 'n verko- ping in die Komiteekamer, Groote Kerkgebou, van 11.30 vm. - 2.30 n.m. Daar sa! beer- like warm sop met brood, pan- nekoek en koffie, en ook tuis- gemaakte wors te koop aange- bied word.BELILVILLE
Die Boerejeug van Bellville bedien op Saterdag, 27 Julie, 'n koue ete in die Biblioteek- saal, Bellville, van 6 tot 7.30 nm. Na die afloop van die ete word daar volkspele gespeel.
Alma! is hartlik welkom.
DIT KOS MINDER EN U LINNE HOU LANGER !
SPAAR MOI!.ITE en laat S pesialiteite u wasgoed do en
o WAS • DROOGSI(OONMAAK o KLEUR Adres: Hugenootstasie, Paarl
(Goedere halftarief)
PAARL STOOMWASSERY
Posbus 35 DIE PAARL Foon 214
(1)
BLADSY VIER DlE 0.1..!., WOJ.'JNSDAG, 2·1 JULIE 19-16.
DlF: O.B., WOENSDAG, 21 JULIE 19-i6.
Misplaaste Lief de
~uid-Afrik~ ho.:t 'n baic duur prys bctaal om die wcreld te help h1111~ in die too.:stantl waarin hy vandag is. Dit hel ons aan rC't;.str f"cksc oorlogskostc oar die !500,000.000 gekos. a an Jew ens by 'n 10,000 en aan nlgcmcne ellende en hongersnood ·n magdom
waL noi; st••cds besit• is om in 'n proses \·an samegc,;leldc rente
toe I<' necm. \Vat is daarmee bereik?
..
T~l'll \';111 die hd:mgril<slc resullate na die vcn1ictig-ing \·an Duilsland is dat dtuu· 'n werclctorganisasic tot stand gchring~~ as waariJorg VII' cwtgdurende vrede. Vir hierdic ot·ganisasic het gu1l. Snlllts, \\'al hom so vir die oorlog beywcr het, die hoogste lor gt•had ·n jaar geledc in San I•'rancisco. Hy, saam met die andPr \\'esterse staatsmanne, het 'n nuwe vricnd in nu~land ont-
!lek 'n b~'prnefde l<ameraad wat oak Yertrou J-an word mel
<111.: \'t toreg d.\\.!>. dil' rC'g l>m ml't sy cnl,elt• leen~tem aile ht"•!uile \an di1• \\c·reldparlement om\ettig en Jaagtdoos le maal<.
G~nl. Smuts lwl reeds dicpe berou bely oar hiet·die gulhai·tige
Vt'IlrolH~. maar mtusscr word daar in die wercldl<onferensie nog st .. eds g-cworstl'l om Rusland in liefdesgrepe te omarm. Die
\\'esterse moondht•dc !tan maar nog nie \'Crslaan waarom hul lll'ltlebetmgmg-s so yskoud afgcwys word nie. Hulle probccr
<he oo:·saak te ontdel' in Rusland se \Tees \'ir ar~ressie. Hu-.land hd dtP h!'lftt• \:Ill Pole geann(•l,,e .. r, die ander helfte onder tu•·-
..,1~ \·an 'n :\tn-.lwu..,e agcntreg••rin~ geplaa-., dh' Ball-an gebnl-.j•·-
" i-.•·•·r, <lit• on ... -.<'<"•' ate ingl'l~ f. moeilil.;;h('id in rer,ii' n'n\ ck
,.n
aan-.praiH· in tli<• :\Ii<ltlt•llan<bc Sec en :'\ooni-Afrilia gemaal' 111'1 nm hom It· ,.h<'\'l'ilig-" tc1·n tol'lwm::.tigc agrcs,.,il'.
i\l(}f.;l).l:,;l\Lil\
So l1d die Cape Times 'n week or wat. g-elcde nog in l'indl·r·- liltc wch\ illt•Jidhl'id teenoor· Huslancl verkl<wr clat die grootstc moeihldwttl tn die berc<l<lt-ring van Europa vandag die t1u~s1ese
, agt~.crrlo;.; · ts, en dan \'Oeg <.lie hlad ewe moccterlik as volg u;:ar- aun to
,llierdie agter<.log-, of baie daan·an, is ,-olkomc \'erstaan- baar. Daar is 'n baie goeie rcde \'OOr in die geskiedcnis \'an die afgdope 2G ja:u·."
On-. '' il beldl·mltHin dal as maar die helflc van hil'l'tlil' '' cl-
" tll<·ndi!Pid nnl> teenour Hitler se Duitsland betoon \\a-. tm· lans- g"l'll!H·nul• lwrhaaltldil; 'rctl~:saanbiecling.: en ,-oor,.tt•llt· 'it· inlct·- ua-.luna It· ":lll\1'\\ rrldng ,::-•·dnen hrt. ~ou die wl'reld tlit• ramp ntn
<It~• ai~Pit•pl' "<'s jaat· nwl ,_~-verb~·stl'rende ~;evolge .. ,.1,r1· ~rruim<' t~tl ~~· .. paat· :.;-ebl:\ tu·t. :rlttlcr het in sy 11ein Kamp1 sy ideate
om!~ n o•n :<ells ~y kwaaiste teenstanders moet vandng- crken dat hy ::;tr cnt' d,tar·,·otgr·ns ~-:ehandel het. Daarin het nooit 'n woor<l
' 1t \\'\'r.-Idoorhccrsin~ \'Oorgekom nie. Inteen<1cd, Jlitl<·t· het
\an "·' -.taah1C•J.,t•l g<·..,i· dat dit nie 'n uih·oerartil;pl i-.; nit•.
Stalln tlaan·nlt·<·n hcl \·an dic- begin af gt•t·n ):!'<·hcim claal'\an ~crnaal' dill "Y l'telsel 'n uitvoer-artil<el i~ nit·, en hy ;.r clit YluHiag 110g. Stalin is die le!<·r van 'n ,,·erl'ldrcvl)hl' .. ic, d.w.s.
'n t'l'\'nlu..,iC' in t•IIH· land, en wat die \Vestcrsr· nu>nrHihr·de, di<• ( ':tpr· Times inl;luis. gopdclil' aan!'.icn \'ir .,agtertlo~·· is ln)('lbltw-
<llg'-hi'I'PI .. t'IHie JlOlltlr·J,, ln April 1921 bet Josef Stalin 1n 'n Jesing
\'crl<la:.>r dat r~volusie in ecn land alleen niks sal baat nie: .,Dit is <laal'Om die onontbeerlike taal< van die oorwin- Jt..:nde l'l'\'olusic in een land om die revolusie in andcr Jandr.
t.o ontwtl:ko I <'II I•• ondcrsteun. Die re\·olusie in ·n om·win- llt •;dL Ia Ill I'Hll t hom dus nie bc~kou as 'n selftevrcde eenhetd Jtil', maar ;t-. 'n hulp l'n 'n rniddl'l rmt die our\\ inning 'an <Iii' pn>l•·l n l'ia:t I 111 ander Iande I<' ,-crltaa~;·.
In 1 ~ll!'lan!l hcl die bolsjcwtsttcsc re\·olusie \'<mdag- so 'n .,hulp
• H midl!cl" t'!1 aan die hoof van daardie land stilan Josef Stalln ,. at r:oa aa:1sit md die .. Drie Crotes" \'aJ1 die weste1·se demokra- s <'e wie s•' Ol'l\ ··rwerping hy sy lcwensp!ig be::;kou.
F~n \\ :tllnc,•r Stalin die BaJI,an-laJlde en selfs daardie dN~I
\'nn Duitsla11d wat hy beset, bolsje\,;seer, dan is dit in oon'c'n- :<hnming nwt sy vroei!r~ uitlating dat die lydperk Yan vr·c·dt' ten \'ollt· g't'hiuil< moet word ,.ten cinde die Jwmmunistiese partyc t<' lwn:;•>IHlt·t·r. hulle tc bolsjcwiseer. hulle om tc sltep in rgtc
111:1 :sa-partyc wat ondersteuning \'ind in <lie \'akbonde . _ .. I'll c•m
tlio.: Jll'nll'tnl'i:mt up te \'Ot'll in tlic gees va11 tlic re\·oht'-h- t'll <lit•
<lll,talutn· \':tn clic· prolct:u-iaat."
Die hanlnehl<ige bothcicl \'an die l{usse op die vnol'lopige
\'I'e<k l<onfo•n•nsics in Parys, :s bewys genocg dat wereltlr'C\'Oiusic nag hul OPJ.;'nH'rl< is. Vandaar dan ook dat genl. Smuts nou w~t'l'
sy \\'<lor<lo• van 'n jaar gdedc begin inslult en liewer \·an b<'\\ n)W-
r•i:lg- pr.1nt as \':111 \'l'cch.'. Ongelukldg i<, hy nit• in ;.laat om totll{
"Y H.\tH': \:til <llt• algt'lopt• ses jaar in t(' "lui; nie. En caarom sal
<lit in <It•' gt·~l<iedenis bcl<ent.l staan dat die lciers Yan die dcmol<ra-
~~· c !,nul! n •·t hul <twa"~ ooi·Iogshaat teen l)uitsland die grontstc
"t1 uti • lbl •I. u1l die wcg-'an Stalin gerol het in sy wyd\'t•riHHHhg<lc
IJcl~td \an \H·rel<.!hecrsl,apl'y die dil<taluur ,·an die pml<'tariaat.
l·.n hirnlit• \\ anrhl'itl bC'gin die publiE'k Yan Amcrilta nou ool;
1111< rntl<'ltl, II!·"• I nadat hnll<' hnl \'ir ,..,., janr lank laat mi..,l.-i hl't tlf'\11' hul JH'''" t•n .. ta:th!lll\11111'- 'n mi-.lt:i1lin~: waarlllt'l' diP '-uid- .;t,il•• ano.t• )1('1' .. hl,rl;huar nog volhou.
Grondslag van O.JB. ~
~~~~~~~~~O.B.·Be/eid ~
Beslis Christelik
~~~ YRYIIEID\.., ic•mantl mt't <lit- Chri<,tC- Iil>t• st rnom ,·an on,., \ oll;o;lewe ni1· g-!•cli<·n<l is nie, dan lmn hy
;.y ht·ll Plder!> ""el<, \\ant die fdt hly nou C'enm:u\1 dat die Afrilutnc•l'" ~c g!'loof so dee! van
s~· hloC'cl en ll'\\ i•no;besl;ouing A''''\ ord hi' I, dal ool< "Y nasio- n a It· a .. pira!>ir·-. da;u'\'Hn nic tc :-.l{(·i !.., nic·.
J ry g-Jo nou <'<'lllltaa l <.tat 'n nasie '11 sl<epping- v<Jn God is t•n <lal 'n rnrns nie met slim- praatji!2s en .,lihcrale'' stellinge aan die strulauur en fondamen- te \'an claanHe sl<epping kan g-aan skud en grawc nic.
Van hienhe standpunt gaan cite Q!;sewabnwdwag nit en hy n•dt:ncer nie cens daaroor nie.
As Jcerstelhng-c fundamentecl to:en die Christendom. soos ons dtl ken. indrut:<. <.laE is dit on- moonllik om te probeer om daardie instcllin~e .,nasionaal"
te maak; dio.: \'Oil< sal hulle ten cnemale \'crwer·p; en dit help nie om die foul by die volk te wtl soc•k nit·. l>ie hancl in die eie bvt•:<c·m i!' dan nodig.
s•r.\.\'1':->PLIG
J\laar dd.. lwlp ool< nic dat die lt•it·t·vollc nd sy Ch ristelil(- nasionl\ll' lwsl<Ouings bc,;l<cn nic.
As ICit•rs hel hulle OOI< die bc- heer C'n opvoeding van di(' nic- lcien•oll< ( \'erul die naturelle) in hullc hand<', . . _ . t'n daar- van mocL hullc late•· rckcnskap gee.
Daarom se die O::;sewa- brnndwag dat hy die plig van dte stn.at sien in di'-' uitskake- ling- Yan die anti-Chri~telike
en nnti-nasionale propaganda
l'll organisasies in die land en
che handhawin~ \·an die Christ••lii<e lcwen~slyl in die I
w,·
\':111 ons \'VIJ<Verklaring Van A.N .S. Oor Samewerking
:'>Ia aanlciding \'CII1 die po- ging-s wat in die jong-ste tyd nan die gang is om 'n nuwe oril'nlasie onder die Afrikaner·
Studcnlcot·ganisn.o:;ics tewecg te bring, het die ,\ N .S. lly monde
\'an sy Icier, mnr. \\'. A. Jou- bert, 'n \·erkl;~ring- uitgerei;<
wnt die hoofpunte nm die Bond .w hcleid Yir die naaste toe- lwms bekt•ndmn:t k. Dit is on- dcn<luyf <!c·ur die hoofraad en alit• t~l<l<e.
!\lt·l \'en,·ysmg- na die poging om 'n !:Tot •r sludenle-ecnhcid le bewerkste!Jt:,: word \'erk!nar dat die ,\,:'\ .:-> nog altyd gctoon het d:tt hy te \'inde was \'i~
hte~·die poging-. selfs deur sy t:'t'ondwel so t·• formuleer dat hrswnrc uil dit' weg geruim lwn word. Dit hel egter geblyk dat dnar sdc< r,- ~roC'pe is wat nie tot di · A :0.: S. wil teru;;kccr nic tcnsy d1e Dond sy ontwik-
kclin~ S<•drrl 1933 wil \'Crlocn.
Die non<l l<nn sy idcologiese groel nie vernietig nie. T·~en
llcid knn nie op 'n libcrale en oppcr\'1:-tlddgl' basis gevind word nir.
Die 1\ X S. is te vinde vir
!;::tnwsl<:ll<l'ling op 'n nie-parly- polil icl<r ha:;is \·an alit- Afrika-
n,.,r-org-nlli~:t!';ies wnl ~~uiw..:r op sltulcntt·-terrein bewceg-. Die
11. X s. -.\-il 1:::.::-t!i!: ~::;.:-t·.-:c:-1:
::1
enig:t• po;.:im:: om grott:'r cenhcid te hl'WI·rl<~tcl!ig er~ is bewt:s
\'an :-;y l'i<• ro.·pin~. .. Da:1 rom ,-erltla:u- ons met nadruk dat die A I" S. se tel'l'nin n!" die van d C' upl't hn.rc politid<t' Jig-game lS n;,• , :1 dat on,; dus \Ty en
st•li-.t:uuh~ t.:<~lOt•t· \I. daardi.:!
01 hatti:-:~s•~s stann.''
Oolt moct t;esor~ \\'ot·d dat die jeug \·an die \'OIJ( die skoolgaande ktnd••r:; nic in hullc ont,·ankliku JOil,:: jan·.
\'OOrdat hulle self kan oordcel, besmet word deur lwmmunis- licsc lcerstellingc \'an die ideaal ,-an 'n naturcllr-proll'tnriaat se diktatuur oo1· d1C' hlankes. en met die woonl !In t ,die Gotls- clicn::; maar net die opium vii' die massa is", I'll ~ull<e dinge mcer nie. maar int<·I'IHit•c•J dat hullc opiC'iding- dC'ur~;aans ,.,al
Wl'l'S in OOI'I't'nS(!'Illll1illJ.:' ll1t'l
tlit· Clu·htrlilw brgi u-.t'l-.; va 11
tlic \'Oik \\aal'ln<• hull!' hrhnorl.
fiHOEll'LI::~\
Die Liberali~me wat met mooi woorcle en \'erlcidelik•' ge- bare kom. is maar net die broei- plek \'ir dio.: anlt-nasionale kom- munisme en tit" ant!-Christclik1•
ateismo.:. l>Il bt:pleit .,\'1-yho.:HI'' en dan word b··dnl'l nic dte \'1'\'-
heid van dt<' Yolk teo.:n die ba;l- de ,-an vreenHI<• \'olkcre of \':\11
magte soos <he• geldmag- ol wat ook a! 1uc. ~ct', hy <lit• lih<'l'a lisle h··t 'ryhcid .;l ;tfgod \'illl
die enkdtnt:" g••wonl. dw \'I,._
heid van die cnkt•littg om
te
maak sons J1y M'OCddinl< l'll :;oos lly lufi hcl: \TY om sy voll< tc onderlllyn, vry 0111 rass!'I'CI'llll'll- ging tusscn wit en swart Lt• he- pteit . . _ en lc beoel\'n _ .. vrv om di•' ~l'loof vnn <lie oning~
lig-te te ondergraar, ny uie net om self na tlie afg-roncl lc· _~;ann
nie, maa1· ool< \TY om aud re saam Lt' sleep - sl'ils om !.lie hele \'Olk f>aam te ~lcql!
\'ry nm In ... hantlig- in
\\ onnl. J::C'dagtt> l'n daad tc
\\ Cl'"!
As dil \Tyheid JS, dan soek
<he 0:-;so.:wabrandwag iets an- tlers. Ons so~;:l;: dit' \ rylwili om I" 1li1'n; om deur \'Oll<sdiens en so;;iale \'Olksor;; \·ir die kindets Yan hierdie volk 'n llcter tuist••
It• sl;ep as wnt hul ouers gchad het. Nie vryhcid om die valle
It'll onder te rig- 1rie.
Vir ons is die hcdendang-se ,.llbcralismc" nik~ beter as die uitcrlike mooi nppcl, met hloe- sende wans-e . . . en daarbinnc slwil die \\'\11111 en die vcrrot- ling-.
En teenoor dtlardie soort ,.li- bl·ralisme" stel ons ·n Chrislc- hk-nasionalc g..:sagstaat. wal wei Yryheid :"al waarborg: . . . maar dan n!e die \Tyhei<l \'all
\'Olks,·yandige kommtL"1isme on- der die o!!ingdigt~ !:atm·elle nie. maar die Yryheid \·an <he mens \'an t;od tot aile g-ocie wc:-k \'ohnaaktelik toegeru~.
TE :\11'\ IILLP VII\
H \ YI'SOE\EHI'\G
D:wr ltan nog geen dttlmn bcpaal word wanneer die I'anl- so('m'r in;; van \'Oeclsel in wcr- lung tree nie, llet dr. IJ. J. \'an Eel< \'<'l'le<le week \'crhl<H\1' . • \1 word diP lwepon::; ann die pu- blielt ourhandig sal die I'llnlsoc- nrring- nie da<le!il< l<an IJegin nic onnlat die ,-crbruil<ei'S nog
gcrc~istrecr en <lie voonade aan dip wmkeliers oorhm1dig mo,·t word. Di~ Dird~tonta.t
\':In Voedscl ondervind tans
mo~illl<i1l'id om \'Oidocmle klcr- l<e a an tc werf. .\I :,;ou daar
K<'not·l~ g-ekry word Sttl hulle Cl'rs die \Verli n1(h.~t !c~r.
W cord Ons 'n V olk
Van Vloelkers ?
Oie g'C\\'oonl<· \\'attrin ;.o bai<• Afrilmners \1'1'\al het ont hu\
spn•el<taal ml'l \'lot'I<\\C>tll'dc It• tl\•ur:..pcl,, \\ord in die jong ... to nomrncr ntn Die 1\•·r·lctwtlc• vt·ro•n·tll'l'i. Dil' blat! \'N'ldaar <lat baie person!' nil' hul cie Inn! ... al l«·n a-.; hull!' <lit op ;.l;:rif sicn nil'.
Hierdie swak gcwoonte. sin~ f die bla<.l, kom ''oor l>y sakeman- ne, dokters, wC'tsg-l'lccrdeS, pro- fessore. ondcrwyscrs. boe1·c .. wie se taal een,·nudtg- dcurspel< is m .. t ,-Joekwoonle en bu~tcr
ytoPkwoonll'.
Tussen hulh• ts tlaar rwr- sonc wat the woord .,( ;o, I'' g-emiddcld . . . . in ell<t' \'it•rdc of \·yfdc sin ~-:"ebruik. W<tt lw- tekea dat !mile die woord C'JI<e dag \'tl:t hull(' ·lcwe 'n panr honderd maal hcrha:tl.'' Die hlatl vcrklaar d 1l dtc mecste \'an hierlhe mt•ns<•. ma:tr nie alma! nic, hul laal mntig in die lrlnwoordi~hcid \'an 'n predikant.
Onder dte AfrikanCr\'olk is daar ,,bl'h:llwe die nwnsl' wat gecn minuut !;an pntnl ~onder
die gebruill van 'n vlol'ln\ om·d nie, . . . . 'n aan!iienlikt• pt'l'~len
tasiC' wir se taal \\'i'l nil' 1:o
opsigtelil< met mindC'r gt-wens- te woordc clf'urspel< is nic'. mam·
wat met (Fe g'I'Ootslt- g:emak in dit' wt'·rcld eli• cl••t•dt 'c:bod oortn•e." .:n l)prti:.;- of 't'<·rt ig janr J:'l'h'dC' was 'n \'lo••I(\\Onl'll uil tlic nwnd \an 'n \rent if' IS bait• .,,.Jd-.aam: 'arula~ i.., 1li I
allt•claa~:-.". aldu-. Hit· l<t·rl .. hndr.
Dt<' vlod,~ewoon• lwl !'O toe- genecnl en suJ!<e atna•tan;::~ aan- gencPm dat di' \'OII(~·; .. wl':.e at h~·na lwt'ltem:JI \';l!'>lomp lwt.
As middt'l lot lH'l \'lll't!lin..: word
a·1nh~\'"''' d~l dtt' motlt•ratur~
Yan die Afril<aanse kerlw die g-ewete \·an dit' voll;: v:al<ker skud. Die hlad Yerldaar dat so 'n Yeldtog nic sal slaag ten:;y di l 'n saak \'an erns Yir ell<c Christt'n i:-; nic.
Klere Word Skaors
'\'l'i!tkeli,'r~ in Kaapstad wal tleur Die 0 B. g-e·J;:~de:- is, is ::~1-
mal die mel,t:J~ toegedaan dat lderasie in the toekoms no!;
duurdr1· s:~! worcl en moonlhk ool< slwars.:-r. Hulle onder\'incl alma! dal hul \'OOrrade nie in die b~'staan'k vraag- l<an voor- sien n!c.
Dil is vandag haas omnoont- lik om 'n klaar gcmaal<lc pak l<lcre in die handc tc Ju·y • .1'\om- mers wnt bcsl<ikbaar i!;, i!; al- ma! die wal nie sterlc in aan-
\'l'aag is nie. Ecn firma wat 'n besemhng- \'an etlike hon- denlc· paldte ldere ant: m:r het, hct n·rktle week ncdat hulle ecn ad\'crtensie gc•plaas het, ondt·n·ind dat al die pakkc met uit::-:ondering van die groot nom- men; in ccn enltel~ ogg-<'IHl ver- koop is. Klerl\e hcL \·erldaar dat hu!lc a! )::'esi .. n het dal.
vn•l:t .. ns n1ekart:- \"•'!·tran vir sy ...
I<IJ\l!H' maar !10;::" 11001t .ta~ mans nlo'kanr \·erdtlllg" om pal:k<!
lderc• te !wop nic.
ma: diP in
h\'1; j:!'('l'•
g'l'n
,\Ill tl'l:l I< Ia. pog du ·
II hi) I fel Inn• hoo
llllll
).;<'" t•ui~ 1111'
\\ 01
• L'
<h
I I
t t .
\rn
\Vt,C
h\'":i
J'(J.f' lllil
\ t'l' l·· .
ll
11
\
tl
1111'
vel
~io·
aar
<It'( 1<'1'1
v;q
hl'1
\'HI
\'l'l
,,.
hu
dt•
lll(
h. ',;
:-;t•
i ...
kl
(;1 ]\(
b(
\1
ll Ia 11 d!
·'
B I II\'(
J
()~~~~~· 1
r eid i
~~~
dan so•!k
!'> icl:-; an·
l'l':''ht•id Olll
lksdh:n,.; en die l•ittkrs lcter l uislc UN>< gdw<l m die volk cdendaa :::sc Her ;,,., dil' , md hloc-
• daathinn<.>
rue \'C'l : ot- e somt .,li- 'n Chri:;te-
;taat, w<~ t ,rbor;:: . . . rylwi<l van unbmc on-
naturellc
·id 1\ll di. aJ 1·~ g-ocie toe~l'IU:>.
P \'IH : HJ\(;
C'l'll d:tl\1111 I' di(' ranl-
iCl Hl \'/Ct'- . Jl. ./. \'Ull
t't'hla;~r . • \I
an dil' pu- li•• ranlsoe- lwu hcgln 1:ilt•'rs 11o;
l'oorrall••
norh:mdt~
)ilt•:•tnraat '\'illd ta,J:
,>cnde ldl•t·-
1 >'OU daar
• :;nl hullc h'Ct',
~~k
4'1 £llll llul il' jong.,ftl
·idaat· dat.
f "it'll nit•.
kcrkl' die 1.: l'.':t\ti\Ct' ta::- dat. so
~-:tag tt~nsy
3 l'!r cll{C
ord
1st ad II' at
· i~, is al-
?d;tnn dat oms nog
moontlik onr?crvinl I ck nic in -ran vuor-
onmoont- al•ll· pal<
:ry. ~om
i.~. is at-
' in nan- r:na ;\·at .il•..: hon-
·
:ang hct, .ln t hull•·
a:u.: hct al<l{e met
·oot JlOill·
;tnd ver- I'CI'l<lan t'
h••t dat p vir sy- lat nwn~;
1 pal\)(~'
. .
'.
t
I
1
'lt I
DIE O.r::., \\'01~:"\SD,\G, 21 .TULlE 194G. llLADSY \'l'F
Byrnes Word Bang
\Tir ~Vraakbeieidl
i Ii<.>rcl •• • sl;:,•ma \·an die eko- nomic:>c ·~um ordin;.; van Duits- lnnd :;Ool< 1 rr\',tt in d!c Pots-
d~tlll·OOI'<.'CIIl\om:. e1: soos deut Byrne:; op <lie J '11ryse lwnfcren- sic ·, oorgc><laf'n, g'(·nkt die gunstige oorwcgin:; v;1a Engc- lnnd.
BHI T SE H0l' DGE£'00 T
TEHEGGES TEL
GNtl. Midtailowitch van Joe- go-Siltll ii', is vcl'lcclc wet'lc 1lcur
<lit> lwmmuni-.h' doudgesldd na- tlal hy .,lt'rhnor b op aanldag
\an -.anH'II l'l'ldng met tlio 1')'-
;uul . .H,, ;., nog· ,·en 1·an die Hrihc• bmul~t·nutt• wat -.lag- ufltT J!t'\1 II I'd het \'an die l•om- muni..,tic•..,(• ..,11i11C'rin~. Die Brit- ,.c r<'g-l'ring- l~t•t die \'ersoel' \'an tall•· i~r'tt•· om ten1ille 1·an hum 111 It· llll'ng, van die hand gc·\\ ,I-.. Bt'l in hl.'i dit a:-; 'n hub- hmllll'li (,,. aangt•ii'Pnt hcid be- :-; I; I',\' f.
9,Dic oorlnt.:" he~ \\"t•ndc· :.:-t•l:lat Jl'a:lr 4 n .... tnnt•( \\1: ·rli r tJJa f];!ar- diP \\"0!\1h• fp h•·t·l. <>n"" g-lo uie in vn·tl(' \Ya n_u "t·a:ili~ug
:.:-c:;rtHtd i" ll'~'. <>n·,. ;.:lo in g!'reg!i~hl'ili, lit'fd:uli;:hl'id l'll
~enatk", hct .James Byrnes, Ant en I• a an ,c minisl<' r van bui- lclandse salw, verledc WC;..!k vcr- l<laar loe hy l'cnvy:; lll'l na die poging-::, YaP tli~ C~rol.t..vi 0111 \'rC- de tQ hrwcrk .. td!i)~.
Hy \' f !'Ida a:· dal die I :u.,:;e
l>lyk!J"lru· :-J<' hN•ef w.lttt•r twy- id en agtenlo;! hull(' hy ttndcr Jande \'l'roor:•;aol: hcl dcm· hul
hoogh~rti.~e, 1\o( 1· ~'n
Jnanll' r \·an l)t·.o•1 }'•it ••
,.~ ,uH~igc
V.SoA o ~Pvtb liek
Ontnugte r
Byrnes lu•! Wl!leJ· llH'I'I' :.;-esi·
tlat <lit ~et·n g1·ltt·int is dal die l'ierkd\:;e hC'JH'l'l' IIIII' Jhri(o,J,llld, grsiC'Il l'an <lie• :-;tandpilnt l'an
tni~t· \:_1!1 1ti1• \il\1' lllOOt:dhtdt-.
nile :.;-oed 11 c•t'l' nl•·. Uil' html
\vord dcut· it".hl~·d•· t. n l'konon,ic ..
Pg" b(,dl"t"ig. 1 Iicr- dic. toc~tnn<l nt.tg 11 c 1 o•1• tdu.lr lli<.'.
die
Amerili<t<l'l~ ,. ll'tllten· \'t l'tPcn-
\\'OOrcligc;r:; 111 Uuil'>I<IIHI . •tl ~l'
las word on• mel Iii•· drk ·•ncler rcgcrings in verhanll Hrct ad- ministratiCWl' ~ •ltl, fiu;• m;i<'.~,
l'crvor:r, \'erhmdtll!~. en;., ::aam t<! wcrlc
.. On:;
vcrlda~.r.
!:;·"
Vriendsl<(o· P Se Gevolge?
:\[U.'ll
ar~:dce pro- argcslolif.
\'O)~(;!IS
d.c I1us~ h.:·'e nanl~ondiging nit;
die cnig-·~tc '\c~• \\'at vcrluag- is nil'. .\laar:;l\,illt :-::Jtul\of is bie- tjie uteet· <til <Irk m.111nde gelcdc aangt•wy;; :w hCI'l'lltcl>J)Cr v;tn die l~u <;c.:,: gr·on<'nw,.;l· <n tot
<lie r••·csrdium van di<· Oppcn>t"
Sowj-:1 l'erh<{.
Vtl i•; bdtu•d d.1l Zhultof ty-
.od~ \Vi..'.t h,y as l!t!s-
!'i<'S<' \'l'l'll'tii'.'.'OOI'\lij:;c'l' ill dit' Gctlhccrdc- t" bchct.:r!'aad ~e
Git\n ht~t, 'n groot vri~·!Hl g:e- wonl hd v;m g••nl. l~isc·nhower
\\'at die \'.~.,\. intntyd I'Crleen-
\'/Oordig- hct ..
. - =--:::::::K:---=-=-= ~---~-=-=
IFS, tms~fte~~ OC<roR®§ ll§
w ~~n~newtrmJ1l!aiimm.ettj!~
§~ IFir<ffiu1l s nt1i~ml
Dala!li••r, wat dl'iC' k•er ,,,_•t·ste g'l'!\ ld vtli!, I
