Die O.B. Jaargang 6, no.13

Geregtstrcer aan die Hoofposlcantoor as 'n Nuusblad.

Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 26 Februarie 1947. No. 13.

VIE~[Q)~AAll ffNG§ 00~

GENILc W o MARSIHJ

V ra Self §korsing en Ondersoek

In verbaud met <lie polilicl<e uitbtLiting in die vyanclelike pers van selcet·e uitlatings wat deur gcnl. Willie !\Iarsh op die Paarl by geleentheid van die koJtingsbesoel< aldaar, gedoen sou wees, blyl< ttit ondersoel< <lat genl. :Marsh sc woorde erg ver- t<lraai is en dat hy dit oolc nie in tccnwoordigheid Yan die iwning gese hct nic, maar in 'n Jlrh·ate gesprek met inwoners

van die Paarl. 1 '~;

Genl. Mat·sh het met die oog op die om•erlmildilce pnblisiteit sy skorsing aangevra hangende 'n ondersoek Die voon·al bc- hoort te dicn as waarsl<uwing vir O.B.-offisiere teen die tal•tielc van die vyand wat die Jconing gebruil' vir politiclre munt.

Genl. Marsh het ook beslis·

ontken dat hy voor die ko- ning gebuig het, soos 'n sel<ere Afrilcaanse koerant wou voor- gee. 11Ek buig net vit· my God'', het genl. Mat·sh beklemtoon.

Onderstaande verklaring is deur genl. Marsh vir openbaar- making aan Die O.B. oorhan- dig:

Waar Engeland vandag on- der ys en sneeu begrawe 1~.

sou el< as ek die koning was, verkies om in Suid-Afrika te bly!

Bostaande was bloot persoon-I

lil<e op- en aanmerkings in 'n gcsprek.

Met die oog op bogenoemde gebeurtenis vra ek hiermee by my betrokke hoofgeneraal skorsing aan, hangende 'n on- dersoek deur die aangewese

0.8.-l<ana~e om my verduideli- king te regverdig of andersins.

[LfJV~ ~ ~ Wat FooB® E~s

\f~[jl) tDJ~euuste AaWlJ

K~e~ers

IJ@J Vrr~ @pttr®de lnJ~~rt~®Bfl

Die wanpraktylr dew· led e van die vollrsraad om eers fooie v an lwl slagoff crs

lC

cis voo rdat lwlle bereid is om. lwl invloed te gcbruik by ministe rs van die kabinet mn sekere vergunnin gs vi r h ul kicsers te v er- hry, is dew· nwr . }. S. Ma rw ick onder die aandag van die volksraa, d ge- b ring. Hy lwt lwu n is gegee van 'n priv ate wctsontwe rp wat hy tvil indien waardew·

dh~

aanneent v an fooi e cleur L.V .'s o11wcttig sal wees.

Die wet bepaal tans dat !cdc \ ncem of gee as omkoopgeslcenk van die vollcsraacl nie fooie mag ral<ende wetsontwcrpe voor die

Hy Sal Dit

Jllore-aand, 27 Fe bnwrie, sal die · vryheiclsvu rc van die A. jrikau e rdom, du;arsdeur d ie land aange- steelr word dew· d ie Ossewabrcmdwag e n an d er -vry- h eidslieweude A frilamcrs.

Ook op Amaj uba sal daar.die v uur sy lig ver- spre i, soos die roemryke Slag

^"l

an Anwjnba die vryheidslig oor· die vermverde Repnbliek laat op·

gaan h et.

Die 8ritse hon in g, in wie se nawn die stryd teen die A jrilwnerdorn nog steeds gevoer is, sal up hie rclie gedenkwaar, dige dag besig tvees met 'n ,triomftog" - soos die Britse pcrs dit noem - d ew· sy vcrowenle g ebie d . Hy sal van daardie -vry- h eidsvnur lcennis neem. Hy sal aan sy regcring in Londe11 hem g aan rapportccr dot daar in Sui.cl-Afrilw nor; vnrc van vryheid b rand - en die Britse regc- ring sol

omvilll~l-;,euri(

dink aan wat tons in lndi(i gebcur, tvcwr lllllle am1staande jaa r gaan nitvlttg

voor die hitte van vollrsverset .

uacl nic. Dit het egter geen betrelcldng op sake buite die raad nie, waar lecle dienste vir hul l<iesers veiTig. Indien die voorgestelde amendement aan- vaar word, sal dit beteken dat hierdie ekstra inkomste vir se- kere L.V.'s, deur· middel van fooie, nie meer besl<ikbaar sal wees nie, ten minstc nie sonder hoe risiko nie.

Vir baie parlemcntslc<le is llie snlaris \"an £1000 slegs 'n neseier v.ir groter inkomste en die status van L.V. net 'n toe- gangsl>aartjic tot. 'n nuwe winsgcwendo pralctylc

VERVAL

In verband met die beweerde onderhoud wat ek a an SAP A se Verteenwoordiger· sou gegee het by geleentheid van die ko- ninklike besoek aan die Paarl op Donde1·dag, 20 deser, sal el<

bly wees as u die \"O!gende sal plaas:

As gevolg van wat ek be- skou het as gebrek aan uit- bundige toejuiging l:y aanl<oms van die koninklil<e gesin, het 'n dame - die eggenote van 'n vooraanstaande plaaslil<e be- ampte - opgemerl< <lat die skare blykbaar getreC is deur die grote · eenvoud van die l<o- niklike gesin.

~~lArP'SiiD ~Alrffi ~~YTt€GO~~

MET KOU~ ~~iVANGS

Dat dit werl<lik nodig ge- word het om sodanige amende- ment voor te stel, nl. om 'n se- lcere tipe beroepspolitikus tot eerbaarheid te dwing, toon die mate van verval van die parle- ment. Dit is niks meer as 'n

!dad dat clit nodig geword het om betaalde vo~<sverteenwoor­

cligers, manne na w~e die volk behoort op te sien, <leur wet- gewing aan bande te le as ge- volg van •n wanpraktyk onder hul geledere nie. Dat daar reeds sulke gewetenloses in die volksraad sit wat nie aarsel nie om benewens hu! vet sa:aris van £1000 per jaar en a! hul ander inlwmste ool> nog bloed- geld te cis ,·ir werk waarYoor hulle geroep is en waarvoor hulle reeds buite verhouding Yergoeding ontvang, is 'n uit- vloeisel van die Britse par:e- mentcre stclscl wat van voll<s- Yerteenwoordiging 'n lewensbe- roep maal<.

In verband met hierdie een- voud kan elc heeltemal aklword gaan!

In geva! die lwninJdil<e be- sock daartoe sou bydra om be- ter samewerking tussen Enge:s- en Afrikaanssprel<endes te ver- kry, sal die l<oning meer pres- teer het as genl. Smuts en dt'.

Malan. Ons moet vandag saam- werk of oml<Om!

~~~~ ~ K~2urt w~Lfirl W®r~~gt~

i @~~®@~ Lm<ID ~@bru~H'Eg .

'n Bra- we poging v an die Eng else pers, gesteu.n deur , die radio , o m die - vcrwclkoming van die Britse houiug verlccle Maandag in Kaapstacl op te h emel as 'n ,triontf", h et nie doarin gcslaog om die muis w at uit die berg

-vcm.

p ropaganda gebore is, tc b cdc k nie. Die helc affere h el oneimlig tekortgeskict aan die - vcrwagtiugs

1vot

.clcur m.aandelange pers- histerie opgeu:ek zs.

Die 400,000 mensc oo1· wic daar in pet·sbcrigtc gedroom is, het op die dag van vei·wcsen- lil•ing weggesmclt tot 'n sl<a- mele tagtig-. honclcrdduiscnd - 'n slmi'C wnt in sy ingewande ool< dil'genc mocs hcrberg wa t geboe en g<'JH'Otestcer het met teen-plald<ate.

Aangesien ons ons lesers nie net op ons eic wnarncmings wil trakteer nie, haal ons aan wat die dagbladpers self uit die pen laat glip het.

Die Cape A1·gus hot bcrig dat; t!en- of t.waa.lfduiscnd mense die Jwninldil<c sld p sien inlwm hct, t~n dat in <lie hoofsh·aa t .,nagl'nocg 50,000"

mense was, , wa t a llr selcsies van Sui<l-AJ'ril<a se ulanl-c en nie-blanl<r grmccnsl>nJl teenwoonlig het''.

\'01'-

·a! gaan opsit het langs die straat, het weens die skroeiende hitte flou geval met 'n lee maag nog voor die koning opgedaag het, en an- dere wat 'n paar minute voor die tyd aangekom het, het hul lank bewaaktc plekl>e sonder moeite gevul.

In Adderleystraat was daar groot kolle waar die mense net langs die toue saamgedrom het, terwyl na agter genoeg ruimte oorgebly het vir 'n motor om deur te ry.

UITGEJOU

IUeurlinge en naturelle hct ver die meertlerheid van die l'oeslwuers uitgemaal•, en op plcld<e het hulle die lwning en genl. Smuts uitgejou.

Aile Icoerante was daaroor eens dat die meerderheid toesliouers by die aanl•oms van die ltonlng nie-blankcs was. Twee-derdes van ille mense in die voorste rye het bestaan uit nie-blankes, wat soms gcjtLig, meer dil{\Yels net toegel•yl< en enkele kere gejou het.

Inderdaad was daat· soveel ruimte langs die hoofstraat nog beskikbaar dal enigc pe1·soon op enige plel< tot aan die tou lwn indring.

:Mense wal die vo1·ige aand

Die houtstellasies wat vanaf die hawe tot in die stad aange- bring is om nuuskieriges van sitplek te voorsien, het rye lee plelcl<e bevat. Die plekke is aanvanklik te !wop aangebied, maar toe dit blyk dat die ann- bod die vraag gaan oortref, is kaartjies hot en haar gratis uit-

iiii'II!IIIIII!IIIIIGII:IIID!IIIBI:iiiEJIII'I[Ji:I'IEJI~;I!31ii/IElllliiD

FUNRSIES

Die maandelikse geselligheid van die Christiaan de Wet- l<Ornmando word op 1 Maart in die Pawiljoenteekamer,

·Mell<bosstrand, gehou. Daar vertrek Saterdagaand 'n vragmotor vanaf Brooklyn.

Plekbesprcldng lean gereel word by komdt. D. B. Lotz.

Bel 5-1059 of 5-2463.

BIIUIIiJIIIIIEiii!UIIill'llllall/lll!iiiDIIE311111!:lt:CI(]I:CIEGRIEJIIlll gedeel. Selfs die amptenaars- Yercniging het 'n klomp gekry met die versoek om dit aan amptenare uit te deel. 'n Hoe amptcnaar wat self behulpsaam was met die uitdeel van sit- plekke, het ronduit erken, toe sy aandag op die lee plekke gevestig is, dat baie van die wat gratis lcaartjies ontvang het, blylcbaar nie opgedaag het nie.

Die gebrek aan toejuiging was opval!end. Dit was duide- lik clat die meerderheid aan- wesiges nuusl<ierige toeskouers

"was soos on 'n sirlms, en nie bereid was -om te juig nic. So erg was die stroefheid dat hier en daar mense na vore gespring en die mcnsc aangcspoor het om to julg. Dit het net gelag uitgelolc. Die Cape Argus skryf hierdie gebrclc aan geesdrif toe aan ,terughoudendheid en self- bewustheid" wat dan eers afge- slmd is nadat die !coning oor halfpad was. Indcrdaad het die pragtige perde van die berede wag meer toejuiging en kom-

(Vervo!g op bl. 8)

BLADSY TWEE DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBR. 1947

JR. rep 7JJ1 b li € lk V ~ rr l ({))e lTi1 I! n

S!kadrJJJJJJJetJ - van Kornil!tJg

to>A!RTVPOLDTBF£K IFAAt WIE.lE~

Rep nblikeinse S u.id·Afrilw het verlede tveeh een · vcm sy grootste vernederings ondergaan. Daardie vernedering is hom aangedocn dew·

genl. S muts, teat vir die eerste keer sedert die oorgawe van V ereeniging die Brits e honing, in wie se naam die Repu.blieke uitgeveeg is, uitgcnooi het om. sy verower.de gebied te kC!m. inspekteer.

Die venwdering is hom ook aangecloen dew· d ie amptclike oppo- sisie wat lw.l amptelihe stempel geplaas het op die besoeh van die lw - ning ten spyte van die feit dat die Britse pers brutaol genoeg was om. te erl wn dat die doel · von .die besoek versterking van die 88·itse H?yksbande is .

Dio verncclel'ing was vera!

pynlilc omll~tt llit gcl<om het van mense \1':\t tot onlangs hul- Ie nog in Vicrldeurc laat toc-

<lmai hcf en wa t mt?t nu·igc toespralw die ,·ollc tot grote1·

opoffcrings ,·!r die R<'pnbliclc opgeS\YeCJ) het - wat inder- daad op hierdie oombUlc nog 'n volt)-<lse organiseerde1· ylt· 'n ,.ltepublilccinse Fonus'' aanhou om ,silwor lcoce!s" tc lwllelcteer vir die ,,Republielc".

Op 27 April het wylc genl.

Jan Kemp. 'n oud-strydct· van die Republiek, as partyleier van Transvaal 'n beroep op die volk

· gedocn om die besoek van die l<oning te boil<ot. Genl. Kemp het aangetoon wat die motiewe agter daardic besoek is, nl. o.a.

vorsterldng van dJ.e politiclw en clwnomlese bande van (lie Rylc. ,Om hlcnl!e redo vra ons ons mense om op geen manier decl to necm aan die bctogings, fecstelilchcde en cet·bewyse nie", hot hienlic gchanle stt·ytl- ros namens

s:v

J)arty Yerldaat•.

Dit was lc!arc Ieiding en e:keen het gcweet wat dit beteken. Dit was minder as 'n jaat· gelede~

OPSWEPING

Die l<oning hct ,·erlcde week aan wa! gestap op sy vet·ower- de grondgcbied. Nmal het ge- wag op die Ieiding ,·an die .,rc- publikeinse leiers". Daar het Ieiding gekom, maar nie die wat gcnl. Kemp gegcc hct nlc.

Die ,repub:ikeinse" orgaan

in Kaapstad, Die Burger, het sy stem gepaar met die Britse pers om die vo!k tot konings- koors op te dryf. Reeds van ver het hy die koning tegemoet ge- gaan en portrette van die I<O- ning en sy skip geplaas. Ellce ,·oorbereidsel ,·!r die ontvangs het die blad met foto en berig na sy losers oorgcsein - soms tot twee foto's van dieselfdo ding !n agtcrecnvolgcnde uit- gawes. Die Britse pers het die- selfde gedoen met dio docl om die Suid-A fril•aanso vollc tot, l•oningsverheerlildng op te sweep. Dit is die beste propa- ganda-metode om massas aan te spoor om die ko'ning tege- moet te snel - desnoods uit nuuskierigheid. Daardio massas hct die Engelsc politici notlig gehad ten einde die lwning so besoel< 'n ,triomf" te maa.lc - 'n triomf oor die verslane Repu- blielco en republil.:eiue. Aan daarilie aanblasing van <lio triomftog bet Die Burger deel- geneem.

BRIEWE GEWEIER

\Vanneer van republikeinse kant briewe ingestuur is wat die republikeinse neot drak, is dit deur die blad geweier. Aan beswaarmakers is die belofte gedoen dat daar op die dag van aankoms by wyse van 'n hoof- artikel Ieiding gegee sal word.

Hierdie Ieiding het gekom. Dit het gelui dat die Afl·ii<anerdom

lnagtens sy afkoms ant:-mo- nargaal is. Republilianismc, wat in ons land uic 'n staatkun<lige begrip is nie, maa1· 'n ge,·oel- saalc teen Urllse oo•·hce•·sing, is dent· die blad \'CI'dun tot blote anti-mona,·gale gesin!!heid - waarby selfs die lank geston,·c Lodewylc XIV van Franl<ryk in- geslecp is as voorbce:ll nt.n ons vollc se aflteer in lconings! En toe lwm die cintlilce Ieiding, dat hoeseer geesdrif vir konings by die Afrikaner ontbreek, ,kan die hoe besoeke1·s daarvan ver·

seker wecs dat, waar hul!e col<

al met Afrikaners in aanraking mag kom, hulle met die hoflik- heid en waardigheid ontvang sal wore! wat aan die Afrilcaner eie is, en wil ons die hoop uit- sprccl;: llat hnl bcsoel< aau OilS

laud vi •· hu1le 'n aangename sal wees".

APOLOGIE

Inderdaad het die blad se opsweping die uil\verking ge- had dat lwersvaste Afrika·

ners op die laaste oomblik, 'n paar minute voo1· die aan- l<ams ''an die koning. na die doklce geyl het om deel te necm aan die ,,triomf" van hul veroweraar - danl;:sy die Ieiding wat aan hu:Ie gegee is.

Vir hierdie vcrnedering wat die republikeinse Afrikanerdom aangedoen is, het daar geen apologie gclwm. nie, maar wan-

(Vervolg in \'Olgende lwl.)

,Ladies and Gentlemen, the King!" - Onder die glasies wat hier gelclink word op die Britse l;:oning se triomftog deur Suid- Afrilm, is oolc die van dio Icier van die opposisie - meermale in die verlccle oolc van republilceinsc Suid- Afdl<a. Dr. Malan

staan in <lie middcl op die voorgrond, regoor die lconingin.

(Vervolg van vorige kol.) nee1· mynwerlcers in Jo!1annes·

burg om ctemokratiese regtc staak en 'n beroep op die hele voll,; doen om hulle le onder- steun, dan plaas hierdie blad Sapa-beriggies oo1· hul strycl, wat va.nselfsprelcend die saak vanuit 'n he<>! ander hoek be- l<yl< - beriggies wat steeds die nadruk !aat val op die t,emg- J,;erende vverkers. En wannecr die blad dit nodig vind om oor die staking te sluyf, dan is dit met apologetiese verduideli- king dat hy nie van ,inmen- ging" beskuldig kan word nie weens die afstand tussen hom en die stakers!

HEILDRONK

Masr dit hel nie net by die ,republikeinse" pers geb¹y nie.

Die opposisie, of soos hulle amptelil< genoem word, sy Ma- jcsteit se Opposisie, het met 'n

ENGELSE STEMME Daar is geen geheim gemaak waarom die opposisie republi- keinse Suid-Afrilca in die steek gelaat het nie. In ,·erantwoor- tlelilcc l.:ringe is verldaar dat di L g·edoen word om nie aan- stoot aan die Engelsspreltcndcs met die oog· o!) 'n aanstaande verldesing te gee nie. AAN HEPUBLIREil'\SE S.A. 1\:AN WEL Al .. KSTOOT GEGEE WORD! :\1aar ool;: hier geld na- tuurlik die aksioma wat vir die Ossewabrandwagiid nog altyd gegeld het: ,Toemaar, hulle sal tog \'ir ons stem, antlers help hullc vir Smuts". En reeds het dt·. Malan se lyfblad erken dat hulle Engelse stemme verldes bo O.E.·stemme.

Vir die so,·eelste kcer het die partypoliliel;: die republikeinse

paar uitsonderings wcl daarclie

eerbewys aan die koning ge-

S 0 1

bring waarteen genl. Kemp ge-

S.A . Vir

AUtydJ !Bond

waal'slm het, en tlaarmeo g-o- help om die bancle van die Brit-

se . Ryl< hegt·er aan hul v!'J'- owenle vaderlnnd vas tc t rl'lc.

'n Groot dee! het wei clie aan·

bieding van ··n ,nederige adres·•

nie bygewoon nie - nadat hul- le dit eenparig toegeslem !let, maar gerugte wil dat dit ge- doen is uit prates teen die toe- kenning van 'n Jconinl{lil<e orde aan gen!. Smuts by dieselfde geleentheid.

Vir hierdie afwcsigheid is eg·

ter vergoed toe daar die aand deur die lei.el' van die opposisie 'n hei:dronl< ged1·ink is op die koning !.n tccnwoorclig-hcid van die koning. Die Cape 'Times hot

Die mening dat tlie besoek van die J3ritse lwning die bande met. Engeland sal ver-. stedc, word uitgcspreel< in 'n hoofart.il•el van die New l'orlc Times. Die ontvangs van die J,;oning scu Yit· Cecil Rhodes 'n trotse oomblilc gewces het, se die blad. Egipte is vir En- gcland verlore, Pa.lestina wo1·stel om sy yryheid, Jndie en Binna is besig om te gaan, maar Suid-.-\frika sal bly, meen die blad.

met verwysing na die staats- Afril<aner in die steek gelaat.

banket ter ere van die !coning, Solank dit pas en betaal om as volg berig: ,,1'\asionale L.V.'s republil<eins te wees, skreeu al- .en senatore was ten volle ,·er- mal republiek. ).-faar as dit mis- teenwoordig, met d•·. Malan on- l<ien, altemit, dalldes ook der diegene wat nanwesig was". moontlik profytlik kan wees om In ons blacl versl<yn dan ool< 'n ,Koning" te slcreeu, dan skreeu foto waar die Ieier van 'n ,re- ons koning, en kan republikein- publikeinse" party die elmboog se Suid-Afril;:a maar verloen Jig om tot heE van die Britse word.

koning te drinl<. Op andcr fo- Daarom kan die amptelike to's in ander blaaic by ancler opposisie in 1942, \vanneer hy ge:eenthede het dieselfde Ieier republil<einse stemme meer no- verskyn, gehul in 'n Republi- dig het as Engelse stemme, 'n l<einse Vierkleur. (Vervolg op bls. 3) Die Jconingsgcsin word hie1· op 'n staatsbanl,;et deur genl. Jan III.IEliiiii!:JIIIIIl.'liiJIIllillliiiiB!Iirmii,IIIZIIfllll:!llllll!llll!liili!llll/3111!11illlll'll9111:11311111r:JIIiiii311111EJIIIII!llllll[liiiJIEJIIIIIrJIJIIIIJIIIIIIJIIIJII3fllliiDIIIII~IU!IBllii:IEllllltiDlllllliiiiUII[]IIJIIOliii:O!I:III!!Illll~ Smuts onthaal aan die begin van hul ,triomftog" deur verowerde

Suicl-Afrilca. Hy sit in die middel tussen <lie koning en l;:oningin.

Op di!' \'OOJ'gJ·ond. regoo1· die lconingin, sit die Ieie1· van die OPI>O- sisic. In tlic nnnge~ig van die Britse koning het van die ,,nmplelil<e

opposisle" nog net dle ,amptellk~" oorgebl'y.

V~ YIH!IEIILID~IfiD& ~

D®ngj~rrd2A~ Z (J IF<eH»Ir o ~ 71 oS (Q) Imli'tl'no

H@FMEYR"'§&R1JL9 ~&&P§T .&IDJ

DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBR. 1947 BLADSY DRIE

Grt@@fr lHcerl~wiJng V ~!til

OJHL Op Midld~lburg

YJ:nr. M. C. Ki:ian, ~Iiddel­

burg, Tvl. berig as volg:

\Vecns 'n onverklaarbare verslapping onder die geledere van hierdie kommandoraad, is 'n re-orga.nisasievergadering gehou op 5 Fcbruarie, deels met die doe! om eens en vir altyd 'n verandering in die toe- stand te bring en nuwe offisie- re te kies, en deels om te wys dat die O.B. nie so op sterwe na dood is soos ons vyande voorgee nie.

Vooraf is sovcol moont.lil;: 1lie lopende jaar sc ledelcaarte her- nu, en tcrsclfdertytl nuwo !cdc gewcrf en ingcsl;:ryf, met groot sultscs. !{ennis \'an die ,·crga- dcring is J;:ort \'Oot· die tyd gegee, en wat 'n plesie•· was dit om op die ,·asgestclde tyd die aa.nd son:el hcl,cnde en on- beli:endc g<'sigte t e sien, 'n groot dee! daat·\'an splintcrnu- we lede!

Hoofkommandanl Smith het die Yergadeting ge-open. Cene- raal Piet Bosman het 'n krag- tige toespraak afgesteek. Hy het 'n vlugtige maar deeglike oorsig gegee van die ontstaan,

!ewe en stryd van die Ossewa- brandwag, sy luag, en sy toe- name in sterkte. Hy het nadruk gele op die versl<riklike ramp wat ons volk getref het, nl.

die instelling van die verdel'f- like partypolitiek, en op daar- die grond veroot·deel hy ons grondwet, het hy ges6. ,Ons somts en dogtc•·s," het hy ge- sc, ,word vandag \'erdocm, venlolg, vf'rnictig, en ,·e•·moo•·

deur ,Sa}J-cn-Nat", en as ons Ianger wil aanhou om tc twls en te moor, is ons v01·goe<1 vernictig". As die jong ges:ag van nou nie begin bckommer word nie, het oom Piet bes:uit,

PAUODIE

dan weet hy nie wat is te voorsien nic.

Byna 'n volle getal nuwe offisiere, vanaf Kommandant tot Sersant is aangestel en be- hoorlil{ deur genl. Bosman in- gelyf. Alles dui daarop dat die nuwe kommandora.ad sy naam waardig gaan wees, want die nuwe offisiere toon net die pure belangstel!in·g, ywer en flyt, soos bewys dour die feit dat die allerkortste kennisge- wing onverwags gegee is vir 'n Offisiersvergadering op 11 Februarie, net om die span of- fisiere bymekaar te kry en hulle bietjie in te lig oor die O.B.

self en hul pligte, ree:s, ens.

Allnal wat die kort kennisge- wing ontvang het, was teen- woordig.

Hierdie twee vergaderinge en die afgelope 2 of 3 weke se bedrywigheid het \'ir ons een Jes geleer, en ander komman- do's, waar daar ook 'n verslap- ping heers, kan hierdie les ook ter harte neem: Raak ontslae van offisiere wat nie hu:le werk wil of kan doen nie, want baie van daardie offisiere is of te vas, Of hulle het ander moei- likhede. Stel dan manne aan wat vars is, maar wat die be- ginsels van die O.B. op die hart dra.

Caan dan uit, persoonlik, elke offisier, hernu die lede- l<aarte, skryf andere in, bele onmiddei:ik 'n openbare verga- dering, en trek die sluier van die doodswyg-politiek en skin- der-taktiek van ons vyande daar en dan wawyd weg, bring die feite onder hulle aandag, en u sal 'n herlewing sien soos lanklaas. Kom in direkte aan- raking met ELKE lid.

!Repub8iek

Ver8oen

(Vervo:g van bls. 2) republikeinse grondwet publi- seer en 'n mosie in die parle- ment indien oor die vcrklaring van 'n republiek. 1\laar in l!H7 word die grondwet diep in die kis weggebere en word 'n ,nc- derige mosie" van wclkom aan die l<Oning ondcrsteun.

BE~LSEBUL

Die rede vir hierdie optrede is voor die hand liggend: !\lens l;:an die duiwcl nic mot Bci:Sisc- bul uitwerp nlc. Mens Jmn die Britse l.:onJng nic me(; die Brit- se lwning se pa.r'lement uit- worp me - selfs nie al maak daar·die parlemcnt voorsiening vir 'n betaalde opposisie nie.

As ctie koning I<Om om sy par- lemont te open, dan moet sy Majesteit se opposisie die elm- boog Jig en die heilclronk drinlc

Om 'n rat binne 'n horlosie te h~ met die woorde daarop ,anti-clocl<wisc" sal daardie hor:osie nog nie vet·keerd om laat loop nie. As die horlosie opgewen word, sal daardie rat ten spyte \'an sy opsl<t·if saam met die andcr ratte beweeg.

Kct so min heltl <lit' om binne die Britse instclling, binne die Brits-bcpaaldc parlcmonl' 'n OtHienleel van <lie t·es te

he

wat jy ,opposisie'' doop. As die lll'itse J>al'icment in werldng gcstel word, MOE'!' daardic op- posisic sy •·ol saam met die res vervul - ool< tot verstcrldng van die Bl'itse Rylcsbandc.

Die hell van republilwinse Suid-Afrilm lc in 'n Vollcsbe- weging, in 'n vollcsfront, wat, wannee•· hy die Brits-gcorien- tccnle parlemcnt - ool< by die stembns - verower hot, dit sal afslmf en vervang dour 'n Suid- Afrilcaansc instelling.

Die !coning se besoel< het hierdie waarheid baie sterl< be- Jig.

Die ltleurlinge het verlede Dinsdag die spot met die l<O- ningsgesin se ont\·angs in Kaapstad gedryf toe hulle ty- dens hul klopse 'n )tOning" en ,koningin" op 'n waentjie go- sit en tot groot vermaak van die verbygangers deur die stra- te getrel< het. Die ,,I<Oning"

en ,lwningin" het siet·lik en neerbuigend gewuif en gelmik vir die sl<ares aan die strate.

Politi~k~ B~leid

J @d~wiiDlkcel

0]> 'n vergadering tc Kuils-

rivier vet·Jcde wee!;: het hoof- lwmdt. \V. R. J,aubsclHJI', voor- Ligtingsoffisier, die ~luidelilce

Ieiding van die Ossewabrand-

Uitlb1Lniting Ondlanks

Amrtappei ~Oorskot

Indien daat· nie onmiddellik kanale gevind word om die o01·skot aartappels wat tans op die mark is en wat in die ko- mende welce in groter hoevecl- hede na die mark gaan stroom.

weg te lei nie, is dit moontlik dat 'n groot dee! van die aart- appelproduksie verlore mag gaan en die ·pryse laer as pro- duksiekoste daal. Produsente verwag 'n o01·skot van tussen 'n driekwart en een m!ljoen sal<- ke aartappels.

Etlil<e duisende saJ;:ke aar- tappels staan reeds opgchoop by die Kaapse mark Hande- laars het reeds genoegsame hoeveelhede ingekoop.

Die pryse toon steeds 'n da- lende tendens. Drie weke ge- lede \vas die prys in Kaapstad byna £1 pet· salc. Vet·:ede week was dit reeds 12/6. In Johan- nesburg is die prys vee! Iaer, nl. 8s. Gd. per sale

Die oeste in Transvaal is vanjaar besonder goed. Alles is nog nie uit die grond ge-

haal nie. Ook die Vrystaat maak aanspraak op besonder goeie oeste.

Intusscn neem die ldeinhan- delaars hul lmns waar om tot sovcel as 200 persent wins op hul vcrkope to maak. Versldl- lendo kleinhandelaars w~tt 'n sal;: aartappels teen 12s. 6d.

gel;:oop het, verlwop Jnll aar- t.appels non teen 3d. per JlOnd, met andet· woordc vir £1 17s. per sak Die gevolg ltiervan is dat die verbruik nie genoeg- sa.am toeneem om die marl' te verlig nie, en daaJ clie pryse dus nog venler as wat nodig is.

(Vervolg van !col. 3) kcerd.

In die tweede gedeelte van sy toespraak het Hfkomdt. Laub- scher ons republikeinse ideaal bespreek en weereens die aan- dag daarop gevestig dat die O.B. die enigste beweging is wat konsekwent hierdie ideaal voor oe hou.

wag ten OilSigte van &amowet'- ldng en die republilwinso illeaal uitecngcsit.

Die spreker het begin deur 'n Jwrt oorsig van die afgelope 8 jaar te gee, beginncnde met die Ossewatrclc wat 'n opvlam- ming van geesdrif in ons Afl'i- l;:aner-geledere teweeggebring het. Hierdie gevoel van eenheid het sy verpet·soonlildng in die O.B. gevind, wat sy gewig oral ingestoot het om hierdie gevoel ,·an volkseenheid op aile gebie- de te l'Ugsteun, t.w. kulturecl, el<anomies, kerl<lil< en polities.

Hierdie •·ol het die O.B. kon- sekwent vervul in die moeilil<e jare wat gcvolg hct toe die oor- logsverl<laring teen Duitsland 'n vlaag van imperia!ismc oor ons land laat stroom het, en ook die H.N.P. van sy kant die po- ging om 'n eenheidsfront te stig, laat mishtl' het omdat die party van meer belang was as die voll<. Soos Hfkomdt. Laub- scher dit l<ernagtig uitgedrul<

het: Dis not soos 'n ltoel<ie seep wat jy by 'n jodowinl,cl wil l-oop. Jy mag die seep Io·y,

m a.'tt' dttn moot jy ook 5/- sc waat·dc aan J;:ruidcnicrsware

!coop. Jy l'an teen gcnl. Smuts stem, maar dan moet jy eers vertrouc uitspreelc in d •·· .Ma- lan, sondcr da.t hy \'Crtrouc in jou wil ui t spree!<.

Die H.N.P.-leiding erken net twee dinge: Jy is Of pro-Smuts en dus anti-H.N.P. Of omge-

Stuur u POSBESTELLINGS vlr

0

KANTOORBENODIGDHEDE en

o SKRYFBEHOEFTES na

SO LMS VAN NIEKERK

GrO<;?te Kcrkgebou, Pa.rlementstraat, KAA.PSTAD - Foon 27017

A.V.B.O.B.

L:rl<bcsorgers, Grnfsteenmaue.rs.

Begratut.versekerruuo

Bloemfontein - Pretorl.a 180 Takke

TOT U DIEN S ..

GddelffihMys

liinlgermieurswerk~

0 DRAAI 0 PAS

G.> SWEISWERK

Wynnestraat 13

PARO'"

Slen Advertensle onder Geklst~

sifiscerde Advertensics.

PLUIMVEE

Vlo Jltslo l'lrml\ om o I'I.ODI\'EE ElliJIS en nn<lcr I'IIOUUKTE aiUl

to stnor ts:

C. M. ELOFF EN K!.E.

(Etlm•.> Upk

HORl';~rAR£\ (f'o•bus 7183) :'icwton

Spesiale Aanboa in

D AMESHANDSAKKE

Egte leer, met leer uitgevoer.

teen presies die prys wat u.

wil betaal.

0

IWl\I SEKER NA

Steyn~

DIE 1\IODEWINKEL PAROW

~~~~rnrnrn~rn~~~~~~~~~~~~~~

~ ~

~ ~

!ill OPSIENBARENDE ONTHULLINGS ffiB

ffiB ~

ffiH WAARHEDE WAT SODS ffiB

ffiH DONDER S!LAAN ffiH

ffiH

^lilil

ffiH . ffiB

ffiH Lees ffiH

!II ffiB

~ IHUEAR JIHIE OJJHUEIR Sll~ IE ~

ffiB ~

ffiH ( The Afrikaner Side aml the Germ an Sid e ) ffiB

ffiH ffiH

ffiH ffiH

ffiB

c1 ^P. u 1'

ffiH

~ JOHAN SCHOEMAN II

ffiB ffiB

ffiH Prys 2 / 6 posvry ffiB

ffiB ffiH

ffiH ~

~3 ffiB

ffiB Hoofstukk e m Afrikaans en iu En!!els : ffiB

ffiB ffiB

ffiB !*!

ffiB

^@

HEAR THE OTHER SIDE ffiB

ffiH

^®

A CHALLENGE : £500 ffiH

~ ~

ffiB e HOLISTIC HOWLERS : THE DRAM:\.

~

ffiB OF THE ( W ) HOLES ffiB

~

^€>

A BACKVELD BOEH REPLIES TO ~

!ill PRINCESS ELIZABETH !ill

!ill e DIE ENGELSE KONING KOl\1 - W AT ffiB

ffiB GAAN ONS DOEN? ffiB

!ill o VERDERE KABELGRAMIUE AAN !ill

ffiB Sn' IDTS E A ffiB

ffiB

^{l V. • • •}

ffiB

ffiB e DIE M:OOUD VAl"' NEUUENBERG

~

ffiB ffiB

~ BESTEL ONMIDDELLIK . NIE SLEGS EEN I

~ EKSEMPLAAR NIE, MAAR SOMAAR 4 01:" ~

ffiB 8 TEGEL YK, VAN PUBLICIT:E ffiB

ffiB - - - - - - - - - - ffiB

ffiH ffiB

ffiB

PU13LICITE,

jiill

ffiH

Posbus 4892,

ffiB

ffiH -..

JOHANNESBURG. ~

ffiB

^{Stuur iny asb.} . . . el<semplare ,HEAR THE

§B

ffiB

OTHER SIDE" teen 2/6 ell< posvry, waarvoor ek

ffiB

ffiB Hill

ffiB . . . . . . . . . . . . . . . . . .

^{insluit. •}

ffiB ffiB

N AAM ...•.... · · ·

ffiB ffiH

^{ADRES ...}... · · ·

ffiB

ffiB ffiB

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~

BLADSY VIER DIE O.B., WOENSDAG, 2G FEBR. 1947

DIE O.B., WOENSDAG, 26 FEBRUARIE 1917.

As D ie Kat W eg Is

^{0 0 0 0}

In ons vaderland met sy twee tale en twee viae en t~vee hoofstede is daar ook van oudsher twee lojaliteite, 'n inheemse of vader:andse en 'n uitheemse of imperiale. Vir albei het .. •~1annc

hul lewens op die altaar gele.

Daar is die .,Empire"-st1·oom. wat op die ooP1bl;l< die botoon vie1· en wat Suid-Afrika nie as 'n entiteit op sy eie sien nie, dog slegs as clt el van 'n werelclwye 1\cyk, waan·<J ¹ die sd~l andc1 kant die water geanker is.

Dan is daar die inheemse en tewens republikeinse stroom wat Suid-Afrika eerste sien en die buitelandse verhoudings in die ware perspektief, naamlil< as ^b u it e-lands Deskou; hierdie stroom beskou die ,Empire"-lojaliteit as 'n soort vreemde voclent wat van elders oorgewaai het. Hie1·die republikeinse stroom het nog steeds met die ander stroom gebots en omdat die ander een al die skatte van die Ryl< agter hom het, het die inheemse stroom maar steeds 'n sware en taaie stryd te voer gehad. Kietemin bly dit die enigstc inheemse en sover dH (lie Afrikaner aangaan, die e1tigste tradisionele. Enigc on-republikeinse ,tradisie" !<an by die Afrikaner nil<s anders as 'n na-apery wees; nie omdat dit nood- wendig sleg is nie, maar omdat daar nooit iets anders as 'n re- publikeinse tradisie by die Afrikaner geheers het nie.

Vandaa1· ook sy geheimsinnigc !<rag en die be!<Oring van sy roepstem in elke Afrikanerhart, wat geslag na geslag die Afri- l<aner tot verset gelok het, en wat geslag na geslag vcrdere stene in die repub!il~einse bolwerl< ingemessel het. . . Retief, Kruger, Stcyn, De Wet.

Vandaar ook die versoeking van politici om met daardie Iok- roep te goiH en om Vierkleure te swaai en ,Silwerkoeels·• te kol- lekteer, en andere fratse meet'.

EERLffi

Jy l<ry mense wat eerlik oortuig is dat die impcriale stroom groots en reg is en wal bereid is om hul lewens daarvoor te offe1·.

Ons dee! hul sienswyse nie, maar ons ^l<aJl respek voel vir hul offervaardigheid. Jy kry ander mense wat Yas en onwrikbaar aan die republikeinse ideaal glo en alles daarvoor wil veii he.

Ons dee! hul ideaQ.l en ons I<Oestcr 'n diepe dankbaarheid vir die wyse waarop hulle hulself op die altaar gele het.

Maar nou kry jy ook mense wat voorgee ag! sull\.e vaste reput>lil<eine te wees en wat met heldcf1·ases en 'n soort ,)wm- ek-om-so-kom-ek-om"-gebaar die republikeinse jong manne op- sweep en aa.nwakl<e1·. . . . solank as die koning ver van hier is!

Dog as die imperiale vors hi.er is en die uitnodigings na die luisterryl<e t_uinfecste en kasl,cnades word afgelewer, dan is hul republilwinse geb:ue soos 'n towerslag in die vergetclhcid .... of minst:cns in die yslms, saam met die rcpubliek en met die ,sil- werlwecls".

Dit is 'n taktiek waarvoor die Ossewabrandwag gecn agting kan voel nie en waaraan ons seer sekel'lil< ook geen dee! wil he

nie. :;. • • ~ i

Hierdie maand, FebruaI ric 19-17, sal ann alma! wat nie sicndc blind en horende doof is nie, bcwyse op bcwyse !ewer wie in Suid- Afrilm werldil< oeur dil• en deur dtm die republil<cinse vaandel

(die enigste werklil< Afril<ttansc vaandel) hoog gaan hou en wic die republikanismc van die muise gan.n aanhang. \Vant slegs as die !'at weg is, is die muise baas.

Maar as die kat h i e r is, by ons ·is, dan hoor jy net van ,,nederige adrcsse van welkom" eenpariglik deur· die Volksraad gestem; en by e:ke tuinfees en koninldike dinee sal jy hulle in hul skare voor die koninklil<e kat sicn buig.

En as die kat weer weg is? Dan sal mens ni!;s anders hoor as republic!<, silwerkoeels en ,kom-ek-om-so-kom-ek-om". As die I< at weer weg is? Ons het bedoel .... sol an I<: die kat weg is!

DI E H AAJKP LEK

Dit is reeds 'n maand gelede dat die stal<ing van meer as die helfte van die lede van die mynwerkersbond aan die Rand begin het. Die mynbedryf het reeds etlike miljoen pond skade gely, en duisende werkers met hul gesinnc ly daaronder - Jy vir 'n cle- mokratiese beginsel.

'n Uitweg uit hierdie moeilikheid behoort gevind te · kan word. Die font le in die cerste instansie by die grondwet van die vakbontl sel.f, wat voorsiening maal{ oat betaaldc a.mptenare stem- reg het en sodoendc as 'n wapen deur enige bcherende !dick ge- bruil<: ){an word teen 'n meerderheid. Daardie l<liek l<an enige denkbare politiel<e of nie-politieke g1·oep wees, en juis daarom sal daar voortdurend agterdog en stryd in die geledere van die mynwerkers wees tot hul eie sl<adc.

-Wat dus nodig is, is 'n normalisering van 'n abnormale wets- posisie. Die regering moet die moontlikhei<l ,·crslmf om die grond- wet van die bonil gewysig tc l.:ry indien

die

mcenlcrhcid lede ten gunstc daarvan is. Vir 'n regcring wat 500 miljoen pond bcstcc het om die demol<rasie in dio buiteland tc gaan tocpas, behoort dit voorwaar nie moeilil< te wees om cleur wetgewing die demo-

(Vervolg in volgende l<elom)

Eerw. Van der lVJ erwc se

B o od skap

Eerw. \V. P. van der Merwe, Port Elizabeth, skryf:

Aangesicn ek weer 'n beroep as sendeling na Barkley-Oos aanvaa1· het en dus nou uit die diens van die O.B. tree en dus ool< aCtrec as stafhoof van Ge- bied B, wil e!{ net graag langs hierdic weg aan a! die offisicre en brandwagte, veral die van Gebied B. totsicns toeroep! Oo1<

wil ek net my innige dank en waardcring uitspreek teenoor die offisiere en brandwagtc vir hullc geduld, verdraagsaamheid, gehoorsp.amheid en vera! offer- vaardige liefde, teenoor my as stafhoof en medc-offisier bewys gedurende die afgelope vier jaar. Dit was waarlik 'n ple- sier om onder u te dien en my bede is clan ook clat ek werklik vir u van cliens kon wees en cleur u vir my God en volk. My diensjare in die O.B. sal ck al- tyd beskou as van my geluk- l<igste en aangenaamste en dit is vera! te danke aan u lief- devone medewcrking.

\Vaar die Here my nou weer roep na 'n ander dee! \'an Sy

1 arbeidsveld, net so. ja indien nie nog belangrikcr vir ons volk nie, wil ons as afskeids- boodskap u net toeroep: Wees sterk, hou goeie moed en sit die stryd om ons vryhcid met vertroue en volharding voort.

U taak is groot, ^u t·oeping heilig, mag die Here u die !trag en genade gee om dit te vol- bring tot Sy eer en tot heil vir ons dierbare voll<. Ons is daar- van oortuig dat u uitcindelil<

moet en sal corwin; maar ont- hou daar is gecn oonvinning sonder· stryd en pligsvervulling .nie.

Nogmaals, offisiere en br;md- wagte, baie dankie vir u lief- de en onthou ons is en bly nog altyd ecn van u en waar ons u nog van diens Jean wees sal dit altycl vir ons 'n voorreg on plesier wees>

Lank lewe die Ossewabrand- wag!!!

Lank ^I ewe die I<.G.!!!

NEE GESIEN NIE

Baie van diegcne wat die dolste was om die lwning te sien, en reeds die vorige aand hul plel<ke - onnodig- lil< - gaan inneem het, het flou geword voordat die l<o- ning opgedaag het. 'n Ou

gammat wat naby een derge- lil<e ge\·al gestaan het, het sy simpatie in die volgende woordc lnvytgeraak: ,Ag foeitog vir ,haar dat sy nou moct ,faint' net voor die

,king' vcrbykom".

(Vervolg van vorigc l<el.) l<ratiese beginsel dat die meer- dorhehl regcer, in sy eie land op aile ten·einc te Jaat geld nie.

Die taalt van 'n regering is juis om die reg te handhaaf, en as daardie reg geskend word, ook deur 'n abnormale konstitusie, behoort dit herstel te word. Dit is a!.

Soos die toestand nou is, ly die hele land skadc behalwe partypolitici wat hierdie toe- stand vir die een of ander party uitbuit.

Sedert hienlie artikel geskryf is, het die Minister van Arbeicl aangekondig dat 'n ooreenkoms met die Mynwerkersl<omitee in Kaapstad staan bereik te word.

By ons ter perse gaan, was • die voorwaardes nog nic bekend nie, maar dit is in elk geval duidelik dat die weg gebaan sal moet word vir 'n hersiening van die Mynwcrkersbond se konsti- tusie ten einde 'n duursame op- iossing te waarborg.

O . B . B liy D raer Van

D ie Repub !ielk .

Sy

Op sy reis dcur Oos-Kaapland het hflwmdt. \V. R Laubscher, VoorligtlngsoffisioJ·, aangetoon hoe die O.B. lwnsekwcnt koers hou en nog dem· vyamlelil<e gcwelcl nog deur koninlclike glorie van sy pad gebring l<an word.

.Uooflwmdt. \V. R. Laubscher Hoofkomdt. Laubscher het verklaar clat baie mcnsc wat vandag mismoedig vocl oor Afril;:anervcr·dceldheid sl<ynbaar vergeet clat ons volk in die fleurjare 1939-40 'n visiocn van eenheid gchad het -- toe die Afrikanerdom maglig \·erenigd was in die Volksbeweging.

Hierdie eenheid het berus op die ced wat clke Afrikaner af- gele het dat hy sy bl·oer nie in die stcek sal laat en aan die vyand sal uitlewcr nic. Dr.

Van Rensburg het dit uitgedruk in sy onvergeetlikc Elsburg- toespraak, toe hy gese het: El<

weier om in my mede-Afrika- ner 'n vyand te sicn. Die O.B.

het dit sy eie gcmaak in sy leuse: Ek is my br·oer sc hoe- dcr; en a!mal vir ccn en een vir alma!.

Hierdie eenheid is roekcloos verbreck deur die party-politiek wat 'n volk verdeel en in die mede-voU<slid 'n vyand sien. En so het bnder die vaandel van die party-politick die ou stryd tussen Afrikaner en Afrikaner weer hcr:cef.

Die

o.n.

se stryd gaan om die hl'rstel ,·an die verlore een- hcid. Die Voll<sbcwcging wil dit op nile gcbiede herstel. Ool< op parl!'mentcro terrcin wil die O.B. hier<lie ccnheill hcrstel sicn. Daarom hcpleit die O.B.

die totstandlwm.ing vnn 'n Vollcsfl-on t van nasionaalvoclcn- clcs - 'n front. ,·an vl'iencle, wanneer cllwon in sy medc- Afrilmner 'n vricnd sal sien en sy yyan<1 sal sien in die J;api- tatisme, die lwmmunismc en die I m pcrialismc.

AL HOOP

Hierdie basis Yan \"Tiendskap is die enigste 'NaaT·op 'n Afri- ltaner-oorwinning ook by die stembus gcbou kan word. Dit glo die O.B. en sy leier; dit g:o ook die A.P. en sy Icier. Net die H.N.P. en sy leie1· glo dit nie - die party hanclhaaf nog steeds bittere vyandskap teen die O.B.

Daar is crens 'n sluoef los met 'n party soos <lie H.:>o.'.P., wat; voorgec nasionaal gesind te' wees, maar w~lt sy v:yand sien in die rcpublihcinse volks- beweging van die Afril<aner.

Op die stemdag sal O.B.-!ede vra: Watter kanclidaat sien sy vyand in sy mede-Afrikaner?

Vir hom sal hulle nie stem nie.

Hulle sal stem vir die kancli- daat wat in sy medc-Afrilm- ner, a.fgesien van sy organisa- sieverbund, 'u bondgenoot slen.

Daarom sal die

o.n.

vanself- sprelwnd Voll<sfront.-kanilidatc on<lcrsteun en hnllc rug <lraai

<)p <lie verdelc1·s en die rusie- mal<er·s.

HOU KOERS

Hoofkomdt. Laubscher het vcrl<laar dat daar in 1938 'n grootse golf van republikeinse gecsdrif in die harte van die Afrikanervolk ontvlan1 het. 'n Jaar later, op 1 Sept. 1939, het 'n vreemde golf van imperialis- me dit opgevang en probeer oorrompel. Gedurende die oor- logsjare wat geYolg het, was die O.B. die draer en die kamp- vegtcr van clie republikcinse gcdagte in ons vaderland. Dat die O.B. hier<lie gedagte deur kampe en tron.ke moes dra, het die O.B. nie afgeskrik nie, maar hom juis gelouter deur lyding.

Die Noodhulpfonds wat die O.B.

gedurende die stryd ingesamel hct, het die stryd se duurte van ses jaar moontlik gemaak. En noullat die oorlog verby is en die golf van imperiaUsme oen- skynlik sy hoogtepunt bcreil<

het met die besoel• van Sy Ma- jcsteit, is dit weer tlic O.B. wat die republil<cinse gedagte moet uitdm, tonvyl hans-rcpublil,ci- ne en lroningsgesindes voor Sy i\Iajesteit lmiebuig en by sy tafels aansit.

Net soos cUe O.B. gedurende die oorlogsja.m die offers vir die republiel{ mocs bring, so ₁ moet ook die O.B. tydcns die Jwningsbesoel.: die republil•ein-

se gcdagtc in die vorm van vryhoidsbctogings uitdra ..

Verrego<OJnde

Vermeteffhre:ndl

Die Transvaalse Indierkongres het 'n telegram aan die selu·e- taris van -die V.V.O. gestuur waarin gevra word dat onm.id- dellikc stappe gedoen word om die regering van die Unie van Suid-Afrika tot verontwoording te roep vanwce ,die ernstige skending" van die Vcrenigdc Voll'e se handves en die on- dcrmyning van die hele struk- tuur van die Verenigde Volke.

Die kabel volg op die weiet-ing van die regering om 'n pas- poort aan die president van die Natalse Indier-kongres toe te staan vir besoek aan Indie w.aar hy die Indiese regering wil gaan ,_inlig".

Vit· Noodhulp

SCHWEIZER-REKEKE Op 'n onlangse O.B.-funl{sie, gehou in die wyl' van komdt.

J. A. Jacobs (E10Bl) is die pragtige bedrag van £22 inge- samel. Dit is as Kersfeesge- skenk aan die O.B.-Noodhulp- fonds gestuur. Twee besielencle toesprake is gelewer cleur gcnl.

Jannie Wentzel en hoofk0mdt.

De Wet, organiseerder van die O.B. - (Ingestuur.)

DIE; O.B., WOENSDAG, 26 F'EBR. 19,17

- - -- - - -·-- ·-- - - --- -.

--~---·----

add ., AfrB~~ ~®WJ pg e ~ ~~Wk ll ~Mtfl rffi ~Di~e ~ yk

Vir die in!igting en tot voor- ligting van die geweldenaars en maghebbers van die wercld het die eertydse Boeregeneraal Smuts buite sy geboortevader- land, Suid-Afrika, in sy gccs- tesvaderland, Groot-Brittanje, vet·klaar: Die Britse Ryk be- staan rue meer nie. Hy het nie daannec bedoel dat die ,,British Empire", soos ons dit ken, met sy kapitalisme en politielc vemietig is of in die jongste oorlog ondergegaan het nie. As hy as staatsman van intemasiona!e gesag dit bedoel het, dan sou dit tog betel<en dat Suid-Afrika nie meer dee!

van die Empaaier is nie; dat ons nou los is van Engel and:

'n vrye Republiek! Dit sou ook bctcken dat hy, genl.

Smuts, nie meer 'n gencraal van clie Britse Leer en 'n Brit- se Maarskalk is nie. So-iets sal sy onbegrensde eersug en sy impcrialistiesc gees nooi t toelaat nie.

Wat het maarskalk Smuts dan we! bedoel? Dit en niks anders nie: Die ou Britse Ryk met Brittanje as hoof en baas, met Suid-Afrika, Kanada, Ku- Secland, Australie, Indie e.s.m.

as ondergeskiktes, het deur die gesamentlike en totale oorlogs- voering versmelt tot 'n ,holis- t1cse cenhei<lstaat''. Brittanjic is nie meer hoof en baas nic;

Suid-Afrilca is nie meer ,'n ge- lykwaarclige dominium nie, maar is 'n integrale dec! van die groot geheel ,Ryl<", net soos Brittanje daar dee! van "·

S.-Afrika is daarin net so baas soos Brittanje. Die inhoud en die vorm van die Ryk is Brits, en al <lio Burgers in die Rylc is gelyk en gelykberegtig. Ons Afrikaners, Boere en Engels- sprekende Aft•ilmners, die In- diers en Naturelle is gclykc Burgers van die Ryk met die Britte - ons het Abessinie, Noord-Afrika, Italie en die Duitse Ryk help verower en die oorlog help wen, nie vir Groot-Brittanje nie, maar vir ons eio Ryk en vir ons cie J(o- ning. Ons is nou eintlik bur- gers van 'n veel grotcr yador- land: (lie nuwe Britse Ryl,, saam met die Indicrs en die Na-

Die Suid-Afril•aanse poli- sio, hoc dit nou ool< al teen hul sin was om diens \'oor die Britse lwning tc doen, hot hut taalc met cer venig. Die meestc van hier<lie man- nc hct tydens die besoel< van die Britse !coning aan n:aap- stnd, nie meer as vier of vyf

11\lr slaap in 'n nag gchad JJie. 1\·let die heen en weer lcarwei om o1·als te wccs waar <lie lwning is, hct hulle meer as 2,000 my!

in die afgelope week afgelc.

Speurders van (lie Britse geheime <liens, met hoof- lnvarLier in Scotland Yard, wat tans ook in Slud-Afl·i- Jco. op diens is vir die vei- lighcid van die Britse lw- ning, het die mening uitgc- spreol< <lat die Suid-A fl'i- Jcaanse polisie baie boter danrtoe in staat is om die publiel< to behcer as wat die polisio in Engcland <lit lean doen. Hy sluyf dit toe aan die puilc organisasie en strengc dissipline Yan clic Suld-Afril<aanse polisic. lly meen oolt dat die publielc in Suid-Afril{a meer wetsge- hoorsaam is, as die Britse publlclt.

( Deur prof. F. J. Labuschngne) turclle, die Australiers en die Kanadese: algar gelykc burgers met gelyke stemreg en gelyke scggenskap in die gcmecnskap- likc ryk. Daarom het maar- skalk Smuts aan die Indil!rs llcgiu stemreg gee: ons moct staclig gewoond raalc <laaraan:

Later sal vo:tedige gclyl<stcl- ling volg.

,ONS RO~ING"

Ons is nie mcer onderdane

\'an 'n Hritse Koning dcu1· ve,·- 0\\'CI'ing 11ie, ook nle vrywillig of deur eie keuse maar hel~

gce~tclil< tot 'n J,oningslojali-

tei t gegt·oei, tot 'n toegcwyd- hei<l \vat die vroeere Britse Ko- ning nou ons eio Roiling, nic Suici-Afrikaanse Koning alleen nie maar 'n RyiH;lwning· ge- maak het. Van die gmter Ko- ning is ons nou die vcrwellw- mende en aanbiddende onder- dane. ::l>faar hy, die Ryksl<oning, is nie Afrilmner nie en lean dit nie word nie; 0::'11S IS KLAAR BRtTTE EN VERBRITSTE AFRIKANERS. Daarom moet ons Koning· na Suid-Afril<a hicrdie stukkie van sy Groot Koninkryk, toe kom na sy vo!lt: die vcrbritste Afrikaners. Daar·r om moet ons duisende en dui:

sende ponde aan sy onthaal bc- stec i.p.v. aan ons eie nywcr- hcidsontwildceling of irrigasie- skemas of onderwys of arme- vcrsorging!

Nee, ons Koning moet sy Pat·Iemcnt kom open; ons J(o- ning moet in sy verbritstc Af- rilcaanse Kerk in sy hoofstad, Pt·etoria. in die ou Republi- lceinse I\:erJ, in I\:ochstraat d.iA cliens van sy verbritste volk bywoon! S6 is die verbritsing en die verimperialisering van die Afrikanerdom eindelik in maarslcalk Smuts se ideaal

\'Crwesenli!c Daarom kom lie Koning na Suid-Afril<a na sy- einste \'Olk!

\'.f<;I{LENGUE BRI'fYl'ANJE Dis a: wat maarskalk Smuts bedoel en lean bedoel: ons is totaal verbrits en vorm dll.ar- om en s6 deel van die Nnwe Emph·e, waar die oue o01·nag verdwyn h~t! Daiirvoor is hy Maarsltalk; daarvoor het hy gewerlc en geveg; dall.rom stel hy die Inaiers met ons gelyk;

chhirom nooi hy ons Koning na:

sy volk in Suid-Afrika: ons va- clerland ls nou 'n werl,:il\hCid 'n verlcngde Brittanje, nie 'n ltolonie, nie 'n dominium nie- ncc, ons is groter, ons status soveel hoot·: ons is absoluul· ge- lyl' met Brittanje, OilS is 'n st\:lddc van die geheel nes Br·it- tanje self; ons het algar saam net ecn Koning! 'n Onverdeel- dc en ondce!bare Koning! Vir maarskalk Smuts het die Afri- l\anernasie opgehou om te be- staan, sy bestaansreg is in die groot geheel vernietig: ons, Bocre- en Ellgelse Aflil,anet·s, is nou dee! van die gr·oter Brit- sc Nasic, ons is voll,ome ver- brits, burger!ik en gccstclik en nasionaal, nes maarskallc Smuts self! So het die grootste impedalis van die eeu, maar-. sltalk Smuts, sy lewensideaat' vcrwesenlilt: die Britse Koning in verbritste Suid-Afrika, toe- gejuig deur 'n verbritste en

\'erdeclde Afrikanerdom! Dit sal 'n periodiekc gebeurtenis word - e:ke jaar of elke vyf jnar. Ons moet stadig gewoond raak aan OilS Koning!

Afrikaners, van watter Eu- ropese herltoms ook al, algal) julie wat Suid-Afrilta as julie

enigste vaderland liefhet, gaan julie ju: soos stomme slcape of soos gcdwee slawe aan die toestancl ondcrwcrp ?

As julie nog v1·y wil wees.

nog Afrikaners wil wees, nog nie volslae verbritste lconings- ondcrdane wit wccs nie, kom getuig dan d!!ur die daad van julie blote teenwoordigheid op Donclerdag, 27 Februaric, by Amajubafeeste, Vryheidsfcestc, dat julie nog gcestelilc en na- sionaal en lwrl<lilc vry is en vry wit bly en dat julie ook staat.- Jmndig vry wil word; dat die Afrilmuerrepubiielc moet lwm en sal Jwm cleur VOL!{SEEN- HEID.

PRYS VAN l(ORING

V ERLA AG?

'n Voorgestelde intcrnasionale ooreenlcoms om die wereld- prys van koring vas te stel, is deur die Amel'ikaanse dcparte- ment van 'andbou aangelwn- dig. Die prys sal heelwat min- der wees as die huidige pryse.

Indien hierclie voorstcl aanvaar wot·d sal clit bctcl\en dat die prys 'van koring hoogstens £1 5s. Sd. per sak sal wecs.

In Suid-Afrika sa! die prys vir 'n sak graad cen koring varieer van £1 Os. Sd. tot £1 5s. 8d. per sak. Die prys van tweedegraadse !coring sal so- wat 19s. tot £1 wecs. Of hier- die prys rekening hou met die produksie van die ldcin produ- sent, val sterk te betwyfel.

!R. yk$voorke ruu r

G<edoem

Brittanje is vandag feillik gc- dwing om af te sicn van ryks- voorkeur. Die ryksvoorlccur· is tot verval gedoem hoewel voed- selproduserendc Iande dit mis- kien graag wil he, het clie Aus- traliese direktem· van heropbou verklaar.

Hy het verklaar clat Brit- tanje self ·besluit hct dat ryks- voorkeur afgeskaf moet word.

Brittanje is in so'n tocstand gcdwing omdat hy sy uitvoer tot sovee! as 75 persent van sy vooroorJOgse pcil moct verhoog. Dit is vir die Iande van clic statebond onmoontlik om mark- te vir al hierdie produkte te verslcaf. Die V.S.A. is die enigste wat dit sa! l<an docn Derha.Iwe is EngelRnd ver- plig om ryksvoorlccur te laat vaar ten einde 'n marl< in die Verenigde State te lean !cry.

Onderkonin g

Goon Tou Op

Veldmaarskall< lord Wavell, ondet·-koning van Indie, is van sy amp onthef weens 'n gcsltil met die Britse regering oor hoc die steeds agteruitgaande Brit- se administ1·asie in Indie in orde gebring moot word. Lord \:Va- vell is so onder die indruk \'an die agteruitgang van die Britsc bewind in Indic dat hy meen dat Brittanje die verantwoorcle- lil<heid vir sekere gebiede in In- die moet ~aat vaar en dat dk~

Britse administratiewe perso~

nee! maar moet huis-toc gaan.

Ly k H ierdie Ja ar Op U Beste!!

On s hied die Allerjo ngste oggend- en middag- rokke aan.

Lo- en Fremod e Kostuums - - -

VAN Z YLS

M E U B ElLS Beskerm u O il:

PRYSE STYG VINNIG

KOOP NOU

Ons hou llil<lcnlilc goeie lnvaliteit 1\:lenbels in

voorran:l

\VERDA

Me ube lhandcla a rs

(EIENDOMS) BEPERK Groote Kerl<gebou - Haapstad

M AIRKAGIEN ISOCA IP

.. A

VIR 0 lElE lW ij IRE .. lVJIJUU!(

KAA PSTAD e

Beta.Ung ge~kled onrnlddeiU!I wceldiks. maandcl!ke of

""'''" verlane 0

6Pt><tfl heflrP<en11e pl"y~

..

1\-UNNAA R

EN VAN

~f:fBOOR Etensar· GUSTAV ltETrEf

Bring u oogarts se voorskr:lf na ons. Laat gekwalifiseerde Voorskrif-Oogkundiges 9.1 be- dien.

Wahl

9

lLawreJmce

EN K IE.

BRILMAKERS

Adderleystraat 120a, Kaapstad Foon 22408

PRETORIA-MARK

Q

Wo {!$ ~ o

P. R. R.

Produsente, stuur u Pro-

dul•te, · Eciers, Bottcr en

Lewcn<le llan·e na ons.

(Ontvangs-agente van alle slagvee vir die Vleis-

Icontroleur) Ons het 'n garansie van

£2,500 by dio Regering.

WEB lB EN

PRE1'0RIU S

:?rctoria se Oudste en Grootste 1\Iarlcagentsltnp

§TKJI»EER U ?

PRO ECCLESIA-BOEKHANDEL KAN AL U ST UDIE-BOEKE

VOORSIEN!

Wetenskaplike Boeke oo r die volgendc on d erwerpc is nou in u EIE T AAL

h eskikb aar

Wislmnde:

Opvoedlcunde:

ANALITIESE IVIEETKUNDE

VAN DIE PLAT VLAK deur Prof. D. J. van Rooy

Physiologic:

0

20/6 posvry

MENS LIKE PHYSIOLOGIE

deur Dr. H. E. Brink Dee! I en II - 21/- elk posvry

0

IJ.', TLEIDING TOT DIE ALGEMENE TEOHETIESE OPVOEDKUNDE

deur Prof. dr. J. C. Coetzee . . . . . . . . . . 15/6 posvry Bantutalo:

@ Il\'LEIDI~G

TOT DIE ST UD IE VAN SUID-SOTHO

deur Prof. dr. B. I. C. van Eeden . . . . 12/6 posvry Soologie:

~

DIE ONTLEDING VAN DIE KONYN

deur Dr. C. Grobbelaar . . . . . . . . . . 13/9 posvry ltcgsleer:

0

INLEIDI NG TOT DIE ALGEM ENE REGS LEER

deur Prof. L. J. du Plessis .. .. .. . . 3/- posvry Elwnomte:

0

IN'LEIDI I\"G TOT DIE EKONOMIE

deur Prof. C. G. W. Sclmrr.ann en Prof.

D. G. Franszen . . . . . . . . . . . . . . . . 20/6 posvry VRA 01\I VOJ ... LEDIGE LYS1'E

Pro Ecdesia,Bo ekhande l

Poshus 29 STEJLLENBOSCH

BLADSY Sl!:S DIE O.B., vVOENSDAG, 26 FEBR. 1917

--- ---

GEKLASSIFISEEHDE ADVEHTENSIES

TillUEF" VUl OElil.A~StFI:-ECHDE :\0\'EICTE;:-iSlES:

JIUI!:ihnudcllko JCcnni~J;:(I\\'In'='':

(Verlowtns;, huwcHit, geboortc, ster!~;c,·al, In memoriam, geluk" en·

slnr;. ens.) 1 )~d. per woord; minimum 3/- per plnsln~;. Vooruitbetanl·

baar. VIr herhnllogs 25 pst. nrslag.

JtnncJet&nave.Ncnsles:

Enl<el plnsln;:a (voo:-uitbetllnlb:>:lr) 2<!. per woord. Minimum 4/· r"r plas!nt;. 2 tot 2G plaslngs (,·oorultbetaa-lbaar) 1 >;.d. per woord, mini·

mum 3/· p<'r ptasmg. 52 n~t"r~envol~ende p!a.stnt:s: ld. ;>er wwrrt.

minimum 2/G per plnslng. Plasln;;s tot knnse!lasie, 1\~d. per woorcJ. minimum 3/· per plnsln~.

lnteurn~cld op .,Ole O.lS." (versk~·n wceltlll<s): 10/- per jnnr of 5/- vlr 6 mnandc.

vooruJtbetnnlbnar. - Stuur ndvenensltbestelllo~s en lntel<en~;eld na: Olll ll.ll., l'osbus 28, Slellenboscb.

GEBOOR'IE

l)E KI..ERK. - "n Pl"ls do~ltt· n:•n mnr. en mev. llt.:nnlu tl~ Klt:l'H, v:.1n Pleter•burg. op ~~ Jnnt"rle. Ons lnni~o

<J:J.nk ann die f;OC1C Ccwer, do!u\:r;, ( n v..:rplcegsters. '.!C/2/ 1

UUWELil{

\'lr l'nrtytjlcs, I"CIJCJ)SIOS, dlneCR, r•·o·

beer dle KanpsUHI•c A ft•ikancr-Kofflc·

huln (K.T.K). Ull Wandc!ga.~s:. Crooto Kerlt·r:ebou. l~ur: hccrtJk verwa.rm l'l1

~;eseUlg op koudste dns;. CcrlcCIIkc, bofllke en Lloeltretrende dlens.

DE JAGJ::R. - Ons dlnl< no;.: • tcc<'s In UcCdc ann J\.nrd Plct<~t·. wnt vt.rhuf~

het op 22 Febr. 10•16 en 1~ hlermn• •n kra:tsie op t-> ^~rat. S>· stet>dA vcr·

Jan~e!!de c~~ ... not(\. klnderlll, ~koonourr1'

en 3koonswntr:t. hha Ja:-:ntr Stl•yn·

tjle, 0. en I... Ste)·n Stbel en O.nn.

2U 2 18

\\' AGEN~:rc. - ~let lief de clink ons teru; u<ln on~ dltrbnrc oupn \V:tk<'ncr, oo:-ledc In die vr()C~ more van In :\!nnrt 1\1~6. Ru.• snt; llcwe oupn. - J::lta e:>

An:ta Goosen, C••rcs. 20!2/H!

AGENTSIL-U'PE

VAN RU:UEEil TJtUST~I,\i\T:O:J\,\1'·

I'Y m~t·t~ltll, Voortrekkerwc~;, Dell·

vme. bled ey bekwamc dlcnstc ann waooecr u clendomme wll kuop or vi\r·

~toop, met celdbclcssings, vcrbn·•de ens.' Doen nansock b~· POSBUS ~8.

FooD 0·7222. 27/11/Tk

D"f.,\l'iOHllC \'lrt 1).\~11·:~

J•E'I'Jt0l'\1•:r.LA, l'omcr <t t1t, (;rootc Kerk&cbou, Knnpstnd. l•oon 2-2178. - Anndrokl<c. Somerkost•mmR en Hokkc.

Georgette Annrl- en Dasbloesc. Prngtl~e gcst!e<ptc Bloese. 29/1/TK

BOJ.\IE, PLANTE EN SA.AD

AAH"I't\l'l'l':l.~lOt:I\E. - Bale ~;oele Arnn Chlcr-moere om dnocllk te pl:~nt.

teen 30/· ,·lr 153 lb. Gelcwcr Ceorgc- stnsle. - J. A. ME1EH. Bl3·ncn.

19/2/IB _..\.,\ItT; r•r•EL..". - Pr.u:th:•• J:t'!I;·Jnf!f', va:-t: ,::rnad l·t3Celaartni'Pf'ls tttn 20 · per 153 rd., 10 6 por ~0 1><1. o! 4 ~ per 3:;-pd. -sn·kke. \'.O.S. Bethlehem. Lk wanrhorl! tevredcnheld. !.ec sakke t~ru(;. - S. \\t, RAtlll·:, Kommn!"ldnnl, l.lU8 328. Bethlehem. 2G/2/TK

~EGiSEU'I'II'ISI'.CI\llK SA.\U: onrolt Beet.sa<ld 7/·: Chl\otenay \\'or- tel9tlJl.d 10/·: Suldcrkrui• en Reliance Blomkool 16/·: Splt7.kopkoolsa<ld 8/-:

lllnnrslnal 17/6. Ule: Austrnllc•e Bruin 6/6: snvcr Kine 9/·: l<nnp•e Pla-t 7/6:

Tnmntle•: Mnrvcl 20/-: ~lttr;.:lobe 32/·.

Vno Zyl Bone llG/- per 200 ponll.

Volledl~;c prysiys vcrltryJ:llaar vnn PnE~IlERS, Schoemnnohoek, OudtR·

Morn. 11 /12/Tlt

IIONE. - Vnro •ulk••rhnne (lapp!~•>

teen £7-10·0 per snl< or £7·5·0 p~r •nk vii· 10 tot 40 salt ( tS:I lb.). Cclcwcr tc Carstensho!·hrtllO. I<.M.B. - J. P.

SMI'I', Klnwervlei, P.K. Cltn.,<l:tl.

12/2t:m

lll':ltiiOLDT SE Vltt:GTEIIO~IE ES HOSE croci. dra en stcl tevreda vnonf Kaap tot Sambeslc, maa•r .... •lie tv•n·

vrang Is groot. DCRpreck nou vir Jullc- Augustus-plnntt)"tl en voorkom trtrur· stelllng. Pryslystc ,;ralls. IrF:RliOLDT SE BOOMKWEKF;RYE. Posbu• 660.

Johannesburg. A/20/3

LUSEJt.'\':O:AAU \"ars I:C•M,,

<'t'r3tek1as &chnlte, vry van do<!ttc:.

Huntersrl\•ler op tot 100 lb.. 1/G per lb., !12-10·0 per roo lb. Pmnnce, lf' per lb.. £11·1:!·0 per 200 lb.

Snnda.artappcls. - Skotsc hl~;c•·oerde

.. Up-to-date" -snndnnrta'l>PCis. 17/0 per 110 lb. kissle. Kontant mc·t b•'Stellln~.

spoornag to betnnl. Al!e soMt ~:rocnte

en blomsndc