Die O.B. Jaargang 6, no.21

(1)

Gcrcgistrect· aan tlie Jloofposlmntoor as ¹n Nuusblad.

Jrg. 6. Kaapstad, Woensdag, 23 April 19,l7 1\r. 21.

Pers · ~@ lf3

g

Versl{ili van 100 Stemme

PTI us 189 I{iesafde] ings

Die Vyfde Sterfte (of Sesde Herrysen is?) van die Ossewahr andwag

GJ<.:SlE:-.1 DEUR DIE lHtlL VAN DIE VYAND

Ons lescrs sal die onlangse persoffensicf van die vyand het·- iuner;, 'n beweol'(lc ,Grootraadsl.:risis is lleur <lie hele l>er·s, met gcwaanleenle uitsondering van Die Vaderland, wyd en syd uit- basuin. 'n Pa:H' aanhalings is nogal lesenswaar<1ig, veral ns onthou word llat die tydspar1 slegs drie of vier rnaande be:slann.

,Onthulling van O.B.-sake lei ' tot Ernstige Bespr·eJdngs.

I

Slegs 800 Lede oor.

,Bcrigte dui aan dat 'n skeu- ring onder die oorblywende 1ede van die O.B. p:aasgevind het en dat die Iedetal nou slegs 800 tel, terwyl die Grootraad erns- tig verdeeld is oor die kleur-

vraagstul~" (Die Rand Daily Mail, 8 Januarie 1947).

Dit was, luidens die vyandelike pers, die posisie drie maande gelede. En nou? Ons haal aan uit die ,Star" van 24 Maart 1.!. (Hoofa rtikel) :

Opposisie-Eenheill.

,Dr. Malan se party, bewus van die feit dat hulle die 1943- verkiesing n.ie kon wen nie, het hulsel E ten doe! gestel om aile mededingende oppos1S1egroepe te vernietig voor h,ulle die ein- clelike aanloop na die mag

( d.w.s. in die 1948-verkiesing) cloen. (Soos wy:e generaal Kemp destyds gese het: ,Nou moet stal skoongemaak word"

- Red. Die O.B.) Die Malan- Havenga-ooreenkoms is 'n er- l<enning dat· hierdie vemieti- gingspoging misluk het. Picks van sy (opposisie) mededingers te vernietig, moet die H.N.P.

nou met !mile ooreenkomste maak .... Hieruit vloei sekere belangrike konsekwensies. Die Afrikanerparty is, wat getalle betref, swa.k en dit !'an nie die skaal vee! laat sak nie. Sy be-

tok~nis

le

veelmeer in die •fcit

<lai <lit. mel' antler groepo shal,el wat se<lert l!HO 'n tuiste vir die volgelingc Yan gcneraal Hert- zog aangebied het. Dit is duidelik dat hierdie ooreenkoms gemik is om die 'deur oop te maal' Vil' die Ossewabrandwag en die Nuwe Orde, vera.\ die eersge- noemde (die Ossewabrandwag)

wat van!lag <lie groot gros Yan die J'>adylose anti-regeringstcm- mo bchels."

En in dieselfde uitgawe skryf die ,Star" in verband met die tussenverkicsing in vVolmarans- stad:

,Daar is ongeveer 6,000

I

l

I

I I

Daar het u clit! Die Uniaie le<lctal van die O.R is maa1· 800 (volgens die Daily l\1.ail) _en die \'\'olmaransstad sc O.B.-g·e- sintles tel sowat 900. Kon hulle nie die bok se oor en Jdoutjie nader aan mekaar gebring het nie?

Uit hierdie aanhalings kan die leser sien dat die O.B. glo dood was .... of byna <loo~ ....

in Januarie, !.!., en dat die O.B.

dt·ie maahde later ,Die groot gros vrin die partylose anti-re- gci·ingstemme behels." Presies hoeveel hierdic groot gros is, weet die blaaie nie te vertel nie, maar dit is darem meer as 800 omdat \Volmaranssta.d al!ccn sowat .negehon(lenl tel!

Ons antwoord net: nic net is die O.B. !ani< nie dood nie; hy gaan nog baie van die voor- barige cloodseggers oor~eef!

~ ®~®rDmJ~ S~ ~· t®~

~\~ l~m~~ Siam~~r~

, . Die O ssewahramlwag wag :nog O!> die laaste st ap in die voltooiing van

Afnkancr-s~unewerldng,

nl. vriendskap t ussen die If.N .P. en d ie O. B. Daarna sal die dae va n die r egerin g gctd wees, h et d ie Kommandant- generaal, dr.

H ans

vHn

Henslm rg, op 'n vergadering t e Belfast gese. ·

BELl<'AST, 14 APRIL. - On- aan mekaar te staan. Die

der beskerming van die Osse- Friends of the Soviet Union

wabranctwag het dr. Hans van van die jongste verlede raal<

Rensburg voor 'n stampvolle nou in die verleentheid met hul

stadsaaJ op 'n openb·are verga- Friends en. sock nou steun. 'Tot

denng opgetree. Hoofgeneraal selfs generaal Smuts wat die

\Viid het hom venvellwm en Sowjet oftewel kommunis ses

hom aan die gehoor wat bestaan jaar lank vertroetel het, se nou

het uit O.B.-, Herenigde Party- d~.t die kommunisme gevaarlik

en Verenigde Party-ondersteu- word en deeglil' dopgehou moct

net·s, voorgestel. Dr. van Rens- word. Dis nou nie meer so erg

burg het gese clat die clae van. die Broederbond n·ie, hoewel mi-

gevangeneming, tronkstraf en nister Conroy nog in sy ver-

internering soncler verhoor geleentheid die droogte aan laas-

luld,ig verby is. Nieteenstaan- genoemcle se acll·es wil bepaal.

de hierdie vervolging het die Sprel.:er beldemtoon <!at hart-

O.B. a! die tyd gese wat hy Jili:e samewerkiug eerr; binne

wou en sal hy voortgaan om dit A.fril;:aanssprekende geledere

te cloen. Politieke aangeleent- gevincl moet word aleer same-

hede het so ontwil<kel dat by werJdng met die Engelssprc- alle Afrikaners 'n baie groot Dr. J. F. J. van Rensbln·g J;:endes van ons land gcsoek lmn

behoefte ontstaan het om nacter word. D!e broers moef eers lwl

eie ldeinlil;:c rusies on<le1· mc- lmar sl;:!k om respcl·: en same-

TWEE WERELDE

LA NGS MEI{AAJR

Die samcsprekings tussen die Yiet· ministers van buitclandse sa!;:o oor· 'n. vretlcs,·erdrag met. Duitsland, helt na. sewe wel\e van vrugtclose gcsul;:kel in l\'Ioskou mislnl;:. Bevin en 1\Iarshall het JJe:sluit om iu te pak en na, hul Jande t:erug te J;:eer ontler die, bcsef da.t eaar voo,·taan t.wec wcrclde bestaan.

-Die westersc moondirecle het.

o.n. aang·edl'ing O[l die ckono- _

miese eenhcitl van Duitslar~d en wysigings van die bepalings Yan Potsdam ten opsigtc van (lill

Duitse oosgr·ens. Op hienlie punte en al die ander wou die Rnsse nli<s toegee nic. Na. berig wonl het gen]. Marshall beslnit om JJa. Amet'ika lerug te l<eer met die voorneme om die AJne- ril;:::umse belcill u!t te voer· son- der inagneming van die Russe.

,....

Uy gaan hom b~ywer vit· die ckono111iesc rehabilitasje van die Duitse gebied onder Ameri- l;:aansc gesag; die volvoel·ing

. van verpligtinge teenoor Grie-

J;:elan<l en Turk~·e en op e.nigc a.n<ler· pie!;: \\'aar dit no<lig is om hulp te verleen; 'n beter· ver- st.:uulhouding met Argentinii:i, en die han<lha\\·ing van 'n mili·

tcre mag wat toepassing van di.e Arncrikaanse beleitl sal ,,·aar·borg.

werJ<ing van die Engclso neef

te '&.·wag.

EERSTE STAP Noudat claar deur mnr. Ha- venga en dr. Ma!an in 'beginsel 'n begin gemaal< is met same·

werking teen die huidige regering, is die dae van die regering getel. D!e O.B., g::um sy uiter- ste l;:ragte inspan om die same-

\\·crking t.ecn die .Hege:·ing tc ondersteun. D!.e O.E. is <lanl;:- baa.r vir die mate van ;.;amewer- king wat bereil;: is, maar meen clis nog maar net die ecrst~ :stap in di6 ~·igting. Daar is clrie groot groepe in opposisie teen die huidige regering. Die O.B.

en Afrikanerparty het rnekaar reeds gevind. Nou het die A.P.

en H.N.P. mekaa,r· gevind. Die der·de stap is dat dfe H.N.P. en O.B. mekam· nog die hande moet reilc Spr. meen dat die Havenga-M:a.lan-ooreenl,oms die brug sal vorm vir die laaste stap. Venvyte en verdenkings van goeie gesindheid moet einae kry, dit dien slegs om Afril<a- nergroepe uitmel,aar tc hou. Die O.B. het die volste vertroue in die eerbare en opregte bedoe- lings van mnr. Havenga en A.P. Dit het geblyk verlecle jaar met die A.P.-!wngres in Bloemfont'ein.

UITGEKOOI

vVyle gen.!.. COtll'Oy het die O.B.-Grootraad uitgenooi na die kongres, en sy verteenwoordi- gez· is claar met oop arms ont- . vang. Daar het die A.P. en

O.B. mekaar gevind.

:Met clie Jaaste verkiesing het die O.B. aangebiecl om ·n een-

(Vervolg op bladsy 8)

Stadt Verwoe§

Deur Skip Se O ntploffing

ldesers in die afcleling. By die vorige algemcne verkiesing was daar 'n anti-rege- Tingsmeerderheid van 1,400.

Daar !>s sowat 900 Osscwa- braru.lwQ.g·-en sow~.t 600 -1\fr!- Jcanerpa.l'ty-mHlersteuners In die liicsafclcling.''

Duisende walvi!lso Is tlia afg·elope 'maande <leur walvisva1rrllers in rlle wat·crs van die

§nidpool g·e\'afig. Die \\ alvisse wcrd opgel/OlnP ten elnde hnlle op die \nttcr te laat: dryf nadat lsulle met Jwrtloene gesldet !s: O!e llal'!X><It\·toe:rust!n g· Js te 9ien op die voorstcwc

'n GewelcUge ramp waarin rneer •3S 1200 mense die !ewe v.crloor het en 4,000 beseer is, het verlede weelc in Texas City, Noord-Amerika, plaas- gevind toe 'n Franse s!,ip vol am,monium-nitraat o11tplof llet.

Honclercle huise is in puin gele as· gevolg van

'n

^reel's ^onl-

ploffings sowel van ander sl,e- pe in die hawe as olie-opslag- plekl;:e en cllemiese insla!lasies·

ill die n~byheicl van die llO.\V'e.

Die skado word deur die versek-eringsmaatsk,appye op tussen £10 en £20 'miljgen ge- skat.

van die jagsltip, rnct sy buit langs hom.

•

(2)

BLADSY TYVEE ,DIE O.B.," WOENSDAG, 23 APRIL 19·17

W aanJlering V mrn 01llldl=Gevange]]e

9

JfJl

Langs hierclic wcg \Vlens ons, Ben on Marictjie Botha, ons waan!ering uit te spreek; teenoor al die vriend~ en groepe vir die bclangstelling, telc- gramme en goeic wcnse mel die gtelecntheid van ons huwe- Iik, 8 l\'[aart 194.7.

iV.aar ons vir jare in 'n toestand van onsekere vcrwagting verkeer hct; waar ons nic ge- wcet het wat die tockoms vir ons sal inhou, wanncer ons by

(l~c einde van ons tydc!i!{e skci- ding kom nie; daar was die hartlikheid en ondersteuning wat ons juis op daanlie l<ritiel<e oomblik onLvang het; soos di~

holder son wat 'n mooi more nog mooicr maak.

DIE O.B.,

OpnuuL het ons gc\·oel dat

di~ organisasie waaraan ons hchoort, sY louse van naastc- dicns nie net vcrkondig nie, maa·r daadwerldik uitlceL

Ons wil gra.::tg spesialc nlel- ding maak van al die persone wa t \·crantwoordelik was v1r die .Ceestclilw onthaal op K,lip,- Jwppies. Daar 1wn ons ni.e help om klein te voel onder sovccl huldebctoon nic, met net die bcsef ilat ons Gocl vir die Os:;cwabrandwag dan!<, o.s 'n sel<erc wcte waL in ons gedag- Les bly deursl<emer het.

In \Volr.1aransslad was die onlvangs, nie J1Ct van familic en vrjcndc nie, maar ver31 ool<

van die O.B.-1\ommando nic mindcr hartlik nic. En toe ons in Slcllcnboseh van die trein stap, was die O.B. weer daar·

om ons te onlvang en ons on- baatsugtige hulp en steun le bied lot ons gcvestig was.

K.G.

Al di!C belangstclling en on- derslcuning het ons laat bcsef dat ons tussen ons YOlks- genote vcrkeer, of dil noual in Koord-Trans\-.3.al of in Suid- Kaapland is. Dit hcl ons dan ool\ weer opnuut. bcstcl mel di.e sei\Cr wctc clal ons die spoor van ons volk sa vry- wording nie byster lmn raak, as ons volg waar ons Kom- mandant-gcneraal lei nie. a!

gaan dit soms deur diep wa-

HELD VAN SPlOEN- K OP 7< 1 · JAAR OUD

Genl. Henri Slcgtkamp, die Held van Spioenkop, he~ op 19 April sy '7·1sle geboorledag hordcnk in frisse gcsondheid.

Hy js 'n wccl< of wat tcvore aangen3.am \'Crras deur dat 'n lderemaker op Middelbu1·g hom onverwags onlbied hel mel die vcrsoek om vir hom 'n pak l<lcrc ter waarde \·an £20 to laac maak in opdrag van 'n mnr. C. Kruger, Goldstream, Queenstown.

Coneraal Slcgtkamp skryt daL hy hierdie geskenk Yan 'll

Afril\aner van harte waardcer,

GESLAAGD E FUNKS1E

Die Hoopstadsc l<ommando (vronc en mannc) hel Vl·y- hcidsdug op die plaas De Kroo"l gevicr, waar 'n l>:t.ie geslaag<lc funl<sie gehou is. Cocie ondcr- slcuning is ool< ontvang van Afrilwners buitc die Beweging, en die mooi beclt·ag van £35 is jngesamcl tesamc met die geld wat in die offel')(iSsie gcgooi is.

lers. Dil is slegs die slryd wal tot oorwinning l<an lei en daarom wil ons nogeens sc:

ons is nog steleds lot u di-cns, Generaal. Vl'annocr u die maat a.::l.ngcc, sal ons marsjeer, wanl ons wecl ons slap op cUe weg wat lot oorwi.nning lei.

Gevan gene. ' So ere Sy Kind Weer N«JJ Vier Jaar

PRETORIA, 9 APRIL. - J. A. Wentzel, 'n politieke gevan- gcne, wat gcdurende 1943- 1944 'n vonnis van 18 maandc in die plaaslike tronk uitgedicn het, is dadelik na sy ontslag weer in hcgtenis genccm en weer tot vier jaar hardepad veroordeel.

Hy was nog besig om hicr-

<lic vonnis uit le dien toe hy lot ':1 Yerdcrc yyf jaar veroordeel was op 'n ander poli-

liel<e aanklag.

Vanot::-geud hct die oppcrbc- waal'<ler hom ont bied en hom mecge<leel dat hy ontillaan

\\'Or<l. Sy eer:-IP gcdagte was aan >'Y ldnd wat. hy vier· ja:u·

Ina!'; gc,:;ien hoi, r;n \\'at. nog in die \\'ieg was toe hy gean:est('er·

is.

OPGESKORT

Na (lie gewone en konings- remissic van sy vonnis afgctrek is, moes mnr. \Ventze! nog twec jaar en dric maandc gc- vangenisstraf docn. Hierdic deel van sy vonnis i.s opgeskol·t, volgcns hy van die gevangenis- owcr·hcid verneem. Hy verkcer tans weer op vryc voet met die ge\·angenisdeure ,·jr hom wyd oop by die gcringslc oortreding;

want as hy aan enigc misdaacl sl<ulclig bevind word, sal hy, benewens die straf vir daarclic misclaad, ook nog sy opgeskorte vonnis van 27 maanclc plus die gewone rcmissie van 27 maandc moet uitdicn.

Sffoer$ t((Bk ung

!Ei ndig

Die slocrslal<ing V·:tn <lie Spoorwcgambagsmannc sal Vrydag beeindig word, \'Oigens bcsluit \·an hul vakbondbcstuur verleee \\'CCI<. In 'n Yerldaring docn die bcsluur 'n bcroep op die manne om <lie werk nor- ma.:llweg I.e henat en I.e wag op die t.~\·indings van die kom-

mi~sie Yan on<lcrsoclc Verklaar is dat die staking gcnoegsame bcwys was van hul onlcvreden- llCid.

HONDOM WERELD IN 79 UUR

'n Nuwc vliegrekord om die wereld is verlede woe!<

opgcstel <leur die Ameril{aansc pen-magnaat 1\liiton Rey- nolds, \\·at in 'n eertydsc vegvlicgluig die reis om die aardo ·in 78 uur en 55 minu- te afgclc het. wat meer as 12 uur vinniger is as die vot·igc relwrct \vat in 1938 op- gestel is.

Die afstand wat hy afge- le het, is 20,000 myl, en het gegaan oor Frankryk, Inclie.

SjiJl:l, Japan, Alaska en Noord-Amerika. Die reis is tc~n 'n gemidcloldc snelheid van 300 myl per uur afgel~.

Gebiedslieier Met Verlof

W:lggcnl. J·. H. Uiehlo1·

Die K.G. het, aan gehicdsge- ncraal J. G . .•. Opperman ver- Jo( van af~\·csigheid toegcst nan

\'flrl J 5 April t ut 1 August.us.

Waggencraal J. H. R!chlcr sal waarncem as Gcbicdslcicr vir

<lie pcl'iode.

Duitse See~ui rferug

Duitse scclui wat lydcns <lie· oodog in die Unic geint.erneCl' was, en ,van die Britse bcsct- tingsgebied in Duitsland af- komslig is, het opc!rag onlvang om op 30 April in Dw·ban skecp I.e gaan vir rcpatria:;ie.

j\feestc van hierdic matrosc was die afgelope maandc woon-

agtig by goeclgesindcs op plasc en in stcoe in ·die Unie.

Neurenlberg lEis Nog Steed s

SU<OJ gof(er s

Onclerwyl die wapcns blink gcn·yf word vir die volgcnde oorlog teen Rusland, is die Ge- aliicerdes in hu! d\\'aashcid nog steeds besig om Duitsc miliU!re leiers in ~eurenberg tc verhoor en to straf vir .. misdade'' wat

<leur albei oorlogvocrcnctes ge- pleeg is.

Die jongstc slagoffcr is \'elcl- maarskalk Erhard J\'Uich, wat verlcde week tot lewcnslange tronl<straf gcvonllis is o.a. omdat hy dec! sou gehad hct aan die gebruik \'an .. sla"·e-arbei- dcrs" en die deportasic van mcnsc - ding-o wat nic nnt. 111et instemming van !lie Vi'e.-tPrse Geallieerdes op reusc-!'i>nal in Oos-Europa plaasgcY!nd het nic, maar \\·at hnllc vandag nog opcnlil< rloen in l~ngeland en Franlnyl{, wanr honderdduiscn- de Du!tse Jo·ygsgeY:Htgcnes twco jnar na.• die oorlog Yer- pligte arbeid YCrrig teen han-

<lict-vergoeding.

Nffi GENOEG

Mnr. Johan Schocrnan, Bro~

derstroom. skryf:

Onderstaandc tclcgTam hct.

ek aan d1·. MaJ.::tn en <lr. Jansen gest.uur:

Na scwe jaar \·an ongemo- ti\·cerde twis wyl ons vadcrland en \\'ereld deur smcltkrocs gaan, het die b'erg nou 'n muis geba;ar. Voorwaardclil<e same- working wat nog nie cons Pirow Van Rnsburg insluit nie.

Wat 'n lreurspel!

BrriU~e V ~~ T ~tr\ll!g Uit Persn~ : lRIDA~~~

Staan1 NSid~r

Ihiltanj(' het bcsluit om al .-y Jandmagto in Persic (Jrak) in die \·olgendc paar maande terug tc trek Teen September sal nog net (lie lugmag daar oorbly. Hicnlie t.roepe hct Engcland dwa.rs- tlcur die ool'log on tydens die on!angse gespanne verhouding tusscn Persie en l!ic Sowjet (laar aangehou ter versturking Yan S.'' houvas op die ~Iiddc-Oostc.

Gely!dydig- met. hicnlio aan- I\Ondiging hurig die ()\'Ct·scas lntelligeucc Digest dat Rusland :>c bclangst('l!ing in Persie weer in (lie geheirn h(•gin oplccf. Vol- gens hierdic bron is clit Rus~and

sc oogmerk om op Persic en Spanjc te l<onsentrecr nou dat

J\ mcril\a hom die loef afgcstcek

!let. in Griel<cland en Tul'l<ye.

Die clad maalc ook melding van Russiese troepebewegings in c1ie rigting van die Swartsce.

Die indruli: \\'on! geskcp asof Hu larHl Yoorlopig- begin afsicn ,·an die \\'CSto a.- gevoig n111 die

1\ mer·il<aanse vasberadcnltcid orn 'n stol< \'OOr bolsjc\\'isf icse uitbrciding in \Ves-Europ:t. tc sleek. Volgens 'n bcvelhebber van cen van clio torugtrcl<kendc Rus$icse clivisics, kecr die troepc terug na Rusland in die rigting \·an Odessa, ,Hiervandaan sal hulle na die Ba:kan gaan waar hulle die Sowjct-belcid clie beste sal kan dien."

Alles dui daa1·op, aJd11s die bcrig, dat Husland. hom van a;e weslo afwend en besig is om te konscntTce1· op die Ballmn, die i\l.iddc-Ooste en A:;ie.

Berugte

G e~& ·

B~rrn@~ 'llf Slft

Smokke~

lJE~E!R liS SEllJN ~~AN KAAPSE

liMMllG~ANI

'n Joo,lse ondergrondsc l>cmlc

\\·at op groot Sl\aal geid ge- smo!d;:el het, is Yerlede \H:CI>

opgediep toe die Ie.iur, cne !\'lax {ntrator, gf·vi111ge gericcm i:;.

Die l>cnde het. toerlste \·an geld voorsien wanncer huJ:e die vasteland bcsoek en mcer wil uitgee as (lie voorgcskrcwc be- clrag van £75. Die . tjel< ·wat hulle dan onwettiglil;: teen 'n behoorlii\C ,.1\ommissic" \\·issei.

word dan Inter dour die bendo uitgesmold{Ci na die land van herl<oms.

::1\'a. bcrig word sal ven·ol- gings teen onge\·cer 150 Brit- se burgers ingeste! word wat op hicrdie wyse gelcl getrek het tydens huJ besock aan die vastcland. Onder hulle is baic \'OOraanstaandc persone.

1\ia.x Intra tor, 11·at oor die hele Europa en Nabye Oosle hentg is, se \'adcr Samuel, is ecn van die Joodse immigrante wat kort ,·oor die norlog na Suid-Afril.:a gelwm het. Hy is 'n jan•· geletle doo<l nadat hy in 19:J4 met 'n J\aapsta<lse \'l'Ou gctroud is.

Nu~ve Liefde Vnrr

BrriUsmje V @ ~g

0~ Konfili1lg~lh~$o~lk

,.{n 'n groot. aantal Suid-Afrilmam;c harte is 'n nn\\'e gee:; van Ita rtlild!Cid tcenoo1· Brit tanje aangel'uur.'' D!t is <lie oOr\\'OO mcning van die Britso jocrnalis \Vard Price na. afloop van <lie l•on(nldil'e besocl' aan die lJnie.

Hy vcrklaar dat die waardc va.n simbole in die modernc po- litick steeds vcnneerder en .,mens vertrou clat clie duur- saamste resultaat van die huidige bcsoek van die lwning sal wees dat dit die Unie 'n nuwe si:nbool van sy imperiale l<on- ncksie gegee het. ·•

Hy vcrwys ,·eral na die Afri- l;:anen> vir wio dio lwning t-ot- sovcr nog alt:yd verband gehou het met die ,,ougelulddge her- innerings'' van die vcrlede. J\Iaa,·

vir hie•·die bitter assosiasie is daar non 'n !)ll\\'C en gelulddget·

as~;osiasic as plaasvervangeJ·

verluy.

Die voorsitter Yan die pers- komitec op die koninldike trein, Douglas \:Villiams, van die Daily Telegrapll, som die betckenis van die bcsoek in die \'Olgende woorde op:

,Daar bestae.n by my geen tw)tfel lUI} dat dio l<oninlil.il<e

tOOl' '11 001'\\'Cltlig('n\le ~UiiS<'S

was, en dat, net "oos die Yoor- oorlog-sc besocl;: nan l{anada in 193!) die banclc t ussen die twcc Jande op 'n Iuiticl{e oornblik vershwk het, so srr! ook Iuc<dio na-oorlogse. pclgrimstog dcur

<lie Unie die bandc tusscn Eng-e- land t'n Snid-Afrilm. o;muut vcr- stc\\'.ig op 'n oornblil' ,·an

wu -

reldgel>eure wannccr notH'rc samcwerl\ing binno die 11yk noods<U:Idil;: !s Y!r nasionalo voortbestaan."

As iemand jou ccnmaal ,·er- raai he!. is dit sy sl<Uld, as hy jou tweemaal verraai 1\ct, is dit jou skuld.

Die partypers hot u eenmaal verraa.i; sorg dat u nie tweemaal verra.:li word nie. Koop Perskor-aandele en woes ver- los van pnrtypoliticl<c-verraad.

(3)

.,DIE O.B.," \NOENSDAG, 23 APRIL 1917 BLADSY DRIE

f& GAo NlS~ONAI~ISMt VilRD~~

O~Dtl VERoo PARJVJE~~

e~~ t~IDll w~ag en E~~ l)l~~w~~8~~

Die su . igk r ag van Suid-Afrikaanse nasionalis m e het sed e rt die a fgelo p e o odog sterk e r geword. Nie allee11 i s hi c r d ic f e it lfaarneembaar u i t gc·

sprekke m et

]~ngelssln·ekendes

n ie, maar dit is ' n paar wek e gel cde sd fs amptelik d cu r d ie Verenigde Party se J eu gfro nt h evestig i n 'n ' hoofartikel in d ie o r ganis as ic se amptelike hlad, Un ie-Jcug. Te oo r d cel n a d ie artikcl is die jc ng van sel fs die Verenigde ParLy u ic m eer ))er e id om S u i<l-A fl".ika lan ger d ie rol van B l'itse aap t c laat

S!)Cel

nic.

,Die huidigc jonggeslag ont- wilclc!'l !n 'n nnder ntmosfeer · as die o11er," ahlus die blad. Die jong mo.:nse ,-an \'andag, Engels- sowel as A frilman~sprelwnd, is ''eJ"\'lll. met 'n nnwe Snid-Afri- Jcaanse gt;es. Hnllc Jmn nie Yer- staan - t•n• .maar een rede te

noem - waarorn ons as 'n on- aJJu:wlclii;c vo.\l( nie ons eic af- souderlil;c vlag en 'n enl,ele voil<blicd l>an

h e

nic:. Hulle het in die wereld gekom na Unie en n.nders as hul ouers, dra hulle gcen kennis van onder- worpenhcid aan Groot-Erittanje of enige ande:· land n!e. :En hicrdic gee!' van ,'Suid-Afrilm

P<'r:'(e l)o cnigiets an(1ers' slaan :o;t(;cds uicpcr in. Dit l;an nie )anger gedemp word nie ....

,Die jeug vra een landsvlag en een volkslied. Hoe l<an ons eenhcid begeer so!ank twce Jandsvlae en lwee volks- liedere, die simbool van ver- deeldheid, ons in die gesig staar? Die gees van hicrdie voll<slied-v:ag-versoel< is in ooreenslemming met die be·

ginsels \·an die Verenigdc Party."

KAAMLOSE OPSTAND

Hierdie slandpunt, wat beslis 'n verblydende is, het egter heftige teenspraak van 'n paar naamlose Engelssprekende koe- rant!esers in die Engelse pers uitgelok. Albci sprecl' verba- sing nit dat so 'n vcrldaring in 'n byvoegsci van 'n Verenigde

l'art~·-orgaan opgcnccm b, en ua.t dit nooit !leur· die p:u-tyJei- ding wcersprccl; is nic.

,Die kreet van een v:ag en een volkslied dcur die jong- mense van die Verenigde Party Yct·skil nie vcel van die Nasio- naliste se anli-Britse program nie," aldus ecn naamlose he- swaarmaker. ,Die antwoord is:

nooit, nooit, nooit! En vera!

nou dat ons nie so ver \·an 'n algemene verkiesing af is nie.

Redelikgesinde Engelsspreken- de Suid-A(rikaners het die Unie-vlag en Dte Stem aanvaar

TWEE POLITDEKE BLAAIE

VERDW\~ T\vee Randse politi-eke blaaie het die afgelope tyd tot met geraak. Die een is die Illus- trated Bulle~in, amptelike orgaan van die Arb:!idarsparty, wie se direkteure nie kans gesien het om met die publikasie voort te gaan nie.

'Die ander is die Engelse orgaan van die H.N.P., New Era, wat omtrent twee jaar gelcde die Jig gesien het. Na verldaar word is tot die stap oorgegaan deels weens die verl<iesing van die redaMeur dr. E. G. .T;'tn- sen, tot volksraadslid en dcels weens die advertensic- en ver- spreidingsboikot waarmee die blad te kampa gehad het. Dil is bekend dat die blad nie 'n wye leserskring bnder die En- gelse publiek geYincl het nie, maar hoofsaak:ik deur Afri- kaanssprekende ondersteuners van die H.N.P. gelces is.

as 'n byvoegscl maar beslis nie as 'n vervanging- in 'n Britsc dominium van die wereld-gecer- de Britse volkslied en die Union Jack en alles waarYoor hierdie geliefde simbole staan nie."

Die Cape Times, in wie se ko- lomme die Bl'itse gemoedere in roering gekom het, se troos aan sy naamlose briefskrywers is: Hoewcl die byvoegsel in Die Sui<Jerstem clie menings vertolk van 'die Verenigde Jeugfront, dra dit nie die gesag van Die Suidcrstcm. nlc, wat die monel- stu!< van die Vct·enigd<.'. Party is ,.Die Suidcrstem het nog nooii. 'n belt:id. van ,cen vlag, een vollc~:iecl" vcrlwndig' nie."

DH.UK VAN BO

Blykbaar ondc1· drul< v<tn die Vez·enig<le Parly ltet die leler van die Jeug[t·onl. uitein- delik 'n pet·sv.erlclaring uitgc·

reik waarin hy meedecl dat die Jeugfront. presies diesel Cdc. be- ginsels handhaaf as die Verc- nigde Party en dat d~e artil<el dus nie as amptelike sklndpunt van die Jcugfront beskou mocL word nic.

In cJ.I< gcval is clit duidclik dat Suid-A fril<a nog nic sy ve;·- moe om ltilHlcz·s tc vcrwek vcr· loOJ" hcl nic.

Soidate Weens

SOA0

Verraad Beboet

Swak van Rosse

Twee Sui<l-Afrilmanso soldatc wat tydcns die oorlog lcrygs- ge,·angcnes in Duitsland was en bcsl;ul<lig g-cstaan 11et van hoog- verraad, is vcrlede wcclc in :Pretoria dcul' 'n svesialc hof bebor·t nadat hulle slwltlig bcvin~l is, tcrwyl 'n <lerde vryg-cspreel' is.

Douglas Cecil :Oiardon en Pieter Andries J-t~ndrik [..abus- chagne is slmldig bevind op aanklag dat hulle aangcsluit hel by die Britsc Vrye Korps wat in Duitsland gestig is om teen die Bolsjewisle te \~zg.

Marden is met £75 bcboet (of negc maande tronkstraf) en Labuschagne meL £.i0 oC vier maande. Die saal< Ueen Lau- rens Viljoen op 'n dergelike aanklag is teruggetrcl< en sy borg- tog aan hom tcrugbetaal.

Die advol<ale vir ·die ver·rue- diging, adv. V. G. Hicmstm (in opdrag van Couzyn en Hert- zog) en <tdv. J. G. Marais, het gevra dat net ·n boete opgele moet word. Dit 'is nie deuT die staatsaa.nklac•· belwis 1<ie, en 1·egter Ramsbottom llet in sy 1ti.lspraa7<- oese ^dat^clie^h^{oJ be-}

?·ei.d is om hom q1eer te le by die Slct.(ttsaa.nklam·-se houd:i'IY, Hy het ges~ dat die beskuldig- ctes nog jon!( is en dat hulle onderhcwig was aan stork propaganda en daarby geen be- docling gehad het om teen Sui-d.-Afrika te \1eg nie, maar teen 'n moondheid met wje hul land in bondgenootskap was.

RUSSE

Ju. sy getuienis het 1l1an10JI :;cse dat hy ^R^nsla.nd ^{as ne}^t so 'n •v-yan<L beskou het . a.s

TEREGSTELLING VA DUITSE EILAND

Die Gteameerdes het verledc Vrydag clic Duitse eilandves- ting Helgoland, naby die Decn- se kus, in die lug gesltiel mel die grootste Jading springslof wat nog ooit ontplof is. Na.

maandelange voorhereiding:; is die knoppie op 'n sl<ip, negc my! vanaf die eiland. gedr•u!c wat die lading van 6,700 ton springstof laat ontplof het.

Duitslaitd, iMlie,n nie meer nio.

lly het gemeen clat Rnslama Em·opCL sOU OOTTOliH>Cl llct Cit claama Suicl-Afrika ?net ciic OO!J op wcreldoo1·1wersing.

Sy ce>·ste imll·l(kke l"(ll!

die Russe het ily !JCkty va11 Ru.ssiese kry!JS!JCI:a.ll{Jr.mcs scwm met hom. 1•ll die kamp.

Hy en. a.ncle1· hot die mcnin!J nit!)espreek: Dank die Vader clat ons nctlnrclle ill ons la.11d het c1n ·nie hicnlic nic.

Hy het van die Brilse Vr·ye Korps vcrneem ·dcur middel van 'n pam(let binne 'n pakkie sigarettte uil Engcland afl<Om- stig.

JODE OPGEHANG D EUH BRXTIE 4. ·0 Ol'fi sier e B edreig

Die Brits-Joodse oorlog in Paiestina het v'erlede week 'n nuwe hoogte"punt berc.ik toe vyf Joodse lerroriste dcur die Brit.te leroggeslel is op verskil- lende annklagte van geweldple- ging. Die een Joocl, Dov Gru- ner is in Januarie ter dood V'Cr-

oordeel na 'n aanval op die Brilse polisiekantoor in Tel- Aviv. S~r appel na die Ge- heime Ha::td is verlede wee!<

verwerp.

Tcrgelykerlyd is 'n bom in die koloniale huis in Lon<ten onldel<, wat na gemeen word, as wecrwraak leen die tereg-- :;tcllings dam· geplaas is.

Die Jode het dadelik ged•'eig met. die ophang van vcc•-Lig Brilse offisiere as weerwranl<- maalreels.

Stuur u POSBESTELLINGS vtr

0

KANTOOR.IJENOO l G DUEDE cu o SKHY FBEHOEl<'TES

na

SOLMS VA N N I E K E HK

Orooto Ker)<gebou, Parlementstraat, KAA.l'STAD - Foon 27017

l\lOTORSPAARD"ELE

STOO.Ri'I'{A N BE:'\l"ODlG

lVlARKAGJENTSKAP

Groot en vooruilstrewcncle onderneming. Uitstekende voor- uitsigte vir t~egte persoon. Mocl kennis he van motorparte, rc- l<lamc en inkope. Inclien moonl- Uk moet diens begin van 1\.fei aanvaar word. Apphseer: HOELOU BARRY (ElEi'\S.)

BPK., ROBERTSON.

PA~EELI{L0l'PER BF.~O))IG

Groot en vooruitslrcwcnde onderneming het belrekking vit·

gclnvalifiseercle panec:klopper.

Bereid om goeie loon le betaal.

Huis beskil<baar. Appliseer:

ROELOU BARRY (EIENS.) EPK., ROBER'rSON".

VIROEE MORE~MARK

A

KAAJPST AD

Q)

Jaotallng geekied onmlddel11h weekl!ks, rnaandellks of

sooa verla.ng 0

!Beste hee.-sende-p:ryeG

0

fi.TINNAAR

E.!~

VAN §CHOOR

Ele!lSar: GUSTAV RETIEF

U Koop Aft oos MEUJBJEJLS

Die Jongst c Modellc

e> HOEDE

®

TABBEBDS

6

J ASTE, E NS.

b y -

PRYSE STYG VINNIG

KOOP NOU

Ous hou alleouliJ; g-ocio kwalitc-lt l\feubcls in

WlOrra.ad

VVERDA

s (f ([!] JllTil ~ &1 rub e lha ndclaa rs

Die Modewinkcl PAUOW

(EIFlNDOl\IS) BEPERR Groote Kc•·lq;ebou - J\:uapstad

A.V.B.O.B.

lSkbeaorr;ers, Grnfsteenmak~re:.

1P LUIDVIVEE

Die llcs!e U'"lrml\ 001 n l'J~UUI\'E&

KU:llS en nnder l'UOJJtJl{T·£ llV.D

te ntuur Is: t BegTn!nlil<'eNJekeraan

C. M. ELOFF EN K!"E.

Bloemfontein - Pretoria 130 Takke

(EOrno.) Bpi!

~!OnF.~fA.RK (Posbus 7185) :"CWIO:l

Lyk Hierdie Jaar O p U Beste

Oos hied die Allerj ongste oggenu- en middag- ro kke aan .

Loa en Fremode Kostuums

GfEff(!!EUR VffR

NUWIE DIENS

PAARl STOOMWASSERY

*WAS

* tUIW~

-

-~ Posbu~

35 Foon 214 DIF PAARL

* D~OOG·

~SKOONMAA"

HUGJENOOTST A§KJC..

(Goedere Halftm ief)

--- --- . ---

(4)

BLADSY VIER ,DIE O.B.," WOENSDAG, 23 APRIL 1947

.,DIE O.B." WOENSDAG, 23 APRIL 1947

Vriendskap 9 n Vereiste

Die Burger van 15 April bevat 'n hoofartikel oor samewerking waarop ons, terwille van die saak waaroor dit gaan, graag in 'n goeie gees dog nietemin sander doekies omdraai wil antwoord.

Die hlad ei'ndig met 'n beroep op die Ossewabrandwag om die voorbeeld van organisasies soos die Gryshemde, Boerenasie en Nuwe Orde te volg sodat die ,samesnoering van kragte, wat di-e nasionaa~voelende partye en groepe betref, vir die volgende verkiesing voltooi (sal) wees."

Hierdie oproep, wat terselfdertyd 'n onderstreping en erken- ning is van die noodsaaklikheid dat die samesnoering van kragte met insluiting van die Ossewabrandwag voor die verkiesing voltooi moet word, is deur sommige vertolk as 'n ,uitnodiging' aan die Ossewabrandwag om te kom saamwerk. Diegene vir wie die toespraal;: van d1·. Van Rensburg ep Stellenbosch verlede maand deur lml dagblaaie verswyg is en dus nie op die hoogte is van die O.B. se standpunt ten opsigte van die Havenga-Malan-ooreenlwms nie, lei hieruit af dat die Ossewabramlwag hom afsydig van so 'n samcsnoering van k1·agte hou, en nou ,genooi" moet word ·om te lwm deelneem. Die Burger versterk hierdie afleiding deurdat hy yerwys na die reaksies van die Gryshemde, Boerenasie en Nuwe Orde op die ooreenkoms, en 'n aanha!ing uit die Nuwe Orde plaas waarin die ooreenkoms verwelkom en die onderneming gegee word dat niks gedoen sal word ,wat die groeiende eenheid sou kan tee- werk nie." Die indruk 'yord dan geskep asof net die Ossewabra.nd- wag nie op die ooreenkoms reageer het nie, ondanks die feit dat die K.G. feitlik woonleliks, dieselfde as mnr. Pirow se blad, op Stellenbosch gese het.

GEEN WELWILLENDHEID?

Indien Die Burger die toespraak van dr. Van Rensburg, wat deur die blad se hoofverslaggewer die aand daar afgeneem is, gepuhliseer het, sou dit vir hom onnodig en ook onmoontlik gewees het om hierdie indruk te skep. Maar in die aangesig van hierdie ve;·swyging van die K.G. se verwelkoming van <lie ooreenlwms, wat dan opgevolg word deur 'n hoofartikel wat die indruk skep dat daar geen reaksie van O.B.-kant was nie, moet dit tog vir elkeen duidelik wees ,dat hier geen welwiiJendheid aan die orde van die dag is nie, en dus ongeluldiig ook geen uitnodiging nie.

'n Uitnodiging is 'n daad van vriendskap, en indien die H.N.P.-Ieiding maar net 'n opregte bewys van vriendskap aan die O.B. wil gee, soos die Afrikanerparty-leiding reeds gedoen het, dan sal al:e vcrdere oproepe om steun oorbodig word want vriendskap in plaas van vyandsl,ap i!; die enigste voorwaarde wat die Ossewabrandwag vir ondersteuning van die parlemcntere front nog altyd, sover <lit homself betref, gestel het. Van niemand l<an tog verwag word nie dat hy die swaar<l in die hande moet plaas van 'n vyantl wat nog steeds sy vernietiging nastrewe.

Blote sin vir selfbehou<l verhoetl dit.

En solank ,uitnodigings" gepaard gaan met vyandelike ver- swyging en verdagmaking, kan daar geen sprake van vriendskap wees nie, en dus ook nie van 'n uitnodiging nie.

Die blad verwys na die ,uitnodiging om ondersteuning" wat deur die twee party:eiers ,aan alma!" gerig is. Daar bestaan nie soiets soos 'n ,uitnodiging om ondersteuning" nie, om die een- voudige rede dat mens nie iemand ,uitnooi" om jou te help nie, maar jy ,versoek" iemand beleefd, of as jy nie beleefd wil wees nie, dan dringend om jou te help. Daar kan slegs 'n uitnodiging tot samewerking wees, en totsover het so 'n uitnodiging nog net van die Afrikanerparty gekom met wie die O.B. dan ook op 'n voet _van vriendskap verkeer, en met wie gevolglik geen formele ooreenkomste hoef aangegaan te word nie.

BEGER!G

Die Ossewabrandwag is baie begerig om sy ondersteuning aan 'n nasionale front by 'n verkiesing te gee. Maar hy l'an dit aileen met geesdrif doen indien sy hulp in 'n gees van vriendskap aanvaar word, soos mnr. Havenga dit aanvaar het, maar solank O.B.-leiers se toesprake geboikot en 'n ge~s van vyandslmp teen die Beweging gehandhaaf word, soos deur die H.N.P.-lei<ling, moet dit tog vir elkeen duidelik wees dat persberoepe om blote steun, wat boonop nog gepaanl gaan met wanvoorsteliihgs, nie net betekenisloos is nie, maar eerder meewerk om die verwydering des te groter te maak O.B.-Iede het 'n ongeewenaarde groot- moedigheid in die verlede geopenbaar deur soms steun te verleen waar hulle skoppe ontvang het, maar per slot van sake b:y hulle tog mense en reageer hulle soos mense op vriendskap en vyand- skap. Hierdie mense is bereid om die verlede te vergeet en hul kragte by 'n parlementere front in te gooi sander prys, maar as mense verwag hulle minstens vriendelikheid daarvo01·, en niCI vyandslmp nie

Die Burger vra ten slotte of dit onredelik is om van die O.B.-Ieiers te vra om die voorbeeld te volg van die ander groepe.

Ons wil antwoord dat solank vriendskaplike uitlatings van O.B.- leiers verswyg, terwyl die van ander groepe - van wie sommige by die publiek selfs onbekend is - we! gepubliseer word, solank beantwoord die vraag homself. Maar van ons kant wil ons vra of, in aanmerking geneem die noodsaaklikheid wat alma! onder- skryf dat daar samewerking moet kom, dit redelik en nugter van die H.N.P.-leiding is om so 'n onverbiddelike vyandsl,ap te han<l- haaf teenoor 'n organisasie - wie se hulp hulle erken ook nodig is by 'n verkiesing _:. ten spyte van hierdie organisasie se aan- gebode welwillendheid en verl;:laarde begeerte om die twis van die verlede te vergeet?

By die praktiese beantwoording van hierdie vraag het die voll;: groot beJang. Daarvan sal afhang of die nodige geesdrif gemobiliseer sal Imn word vir die groot slag wat voorle, en van hierdie geesdrif hang weer die oorwinning af.

a s

. Genl. Erika Theron, Vroueleidster van Gehied A, het so pas uit die hmteland teruggekeer na 'n studiereis van etlike n11aande. In meegaande ar·

tikel, wat die eerste van 'n reeks is wat met verloop van tyd in Die O.B. sal verskyn, vertel dr. Theron een en ander oor die toestand in Duhsland soos clit in Amerika weerkaats word.

Terwyl ek in die buiteland was, het ek van tyd tot tyd verneem hoe die Afrikaners bc- sig is om geld, voedsel eri kle- rasie te stuur na die geteister- des in Sentraal-Europa. Ek weet dat ons mense nie sal aanneem dat 'n eenmalige paging voldoende is nie, maar dat ons

Dr. Erika Theron daarmee sal volhou, want daar- die mense sal ons hulp nog vir 'n baie lang tyd nodig he.

'n Paar dac voor ek Amerika ver!aat het, het ek in New Or- leans 'n konsert bygewoon van die Trapp-familie. Die Trapps, vader, moeder en elf kinders, is wereldberoemd vir hulle fyn vertolking van veral volkslie- dcre. Hulle is Oostenrykers wat voor die afgelope oorlog hulle perm anent in die Verenigde State gaan vestig het. Op die konsert het Barones von Trapp die buitengewone gedoen deur net voor die pause 'n baie ernstige beroep te doen op die gehoor om hulp te verskaf aan haar volksgenote.

AMERIKAANSE HOUDING Ek het regtig die vrou se moed bewonder, want die Ame- rikaanse publiek het, oenskynlik altans, baie min belangstelling in en simpatie vir die geteister- des in Sentraai-Europa. Ek wil graag aanneem dat dit te wyte is aan onkunde en nie haat- draendheid nie! Hulle oar logs- propaganda moes uitstekend gewees het, want hulle glo nog steeds die gekste goed van die vorige vyand. Verder weet die gewone publiek ook nie wat in die verowerde Iande aangaan nie, want aile inligting word sorgvuldig uit die koerante gehou. Ek het egter so nou en dan artikels in tydskrifte ge- lees waarin beskryf word hoe goed die Duitsers dit op die oomblik het en dat hulle ruim voorsien is van kos en klere.

ELLEN DE

Die Amerikaners weet dus nie wat daar aangaan nie of sluit die oe vir die ellende in Europa. Daarom het Barones von Trapp gese, beskou sy dit haar plig om orals en by elke geleentheid te praat oor die toe- stande in die land van haar her- koms. Sy het meegedee! dat die briewe wat sy in die jongste tyd uit Oostenryk ontvang het, vertel van verskriklike toe-

stan de. N a die besondere strawwe winter is omstandig- hede daar erger as ooit tevore en hulp is gebiedend nodig.

Die mense loop letterlil{ rond in vodde, wat huJle met <h·aad probeer aanmekaar hou. Die kinders word in lwerantpapier toegedraai om hulle warm te hou. Tifuskoors het ook nou uitgebreek en die mense sterf in baie groat geta~le. Van haar eie volk het die Barones gese:

Die Oostenrykers, altoos 'n trot- se nasie, is besig om in stilte te sterwe. Sy het ook daarop ge- wys dat die geringste bydrae welkom sal wees, want met ses pennies kan 'n mens b.v. skoenveters koop. Een universiteits- dosent het aan haar geskryf dat hy nou al vir weke sander skoenveters in sy skoene loop.

'n Ander, van wie sy lank nie gehoor het nie, skryf onlangs aan haar en gee as verklaring vir sy stilswye dat hy geen pot- lood gehad het om mee te sluyf n!e.

KOFFIE SE W AARDE Een briefie wat OnLvang is uit die baie wat alma: van el- Iende vertel, het e"gter 'n ko- miese kant ook gehad: 'n Vrou bedank hartlik vir die pakkie voedsel en verklaar: Met die een pond Iwffie het ek die slwenmaker, die geneesheer, die tandarts, die luuidenier en 'n paar maande se huishum· betaal - daar is nog koffie oor, '\Vat ek sorg.vuldig bewaar." ·

Laat ons ophou Ida oor ons ,sl{aarstes" en uit ons OOI'Vloed gee!

SLEGTE GEDRAG Ek het hierbo daarvan melding gemaak dat die Ameri- kaners die werklike feite oor die besette Iande nie weet nie.

Tog het dit my ge1nteresseer om te merk in verskeie"' ge- sprekke met Amenkaners, as- oak uit hriewe wat in nuus- blaaie verskyn het dat hulle onder die indruk is dat alles nie wei is met die gedrag van die Amerikaanse besettingsleer in Duitsland nie.

Deur die Federale Regering is 'n verteenwoordiger na Duits- land gestuur om ondersoek in te stel en, hoewel die rapport nie gepubliseer is nie, het sekere stukkies van die inhoud tog uitgelek, en wat uitgelek het was blykbaar nie mooi nie.

Hoewel vera! die liberale en kommunistiese koerante (soos die ,Daily Worker" en die ,P.M.") verklaar het dat die rapport eensydig is, het ander, vera! die ,New York Times"

(Vervo'lg op bl. 5, kol. 3)

baie duidelike weg aangewys het wat nie in ooreenst,emming gebring kan word met die Statuut van Westminster ni.e.

Met ~n oorlogsbelasting van byna £600 miljoen en 10,000 ge- SIIWWweldes weet Sluid-Afrika va,ndag wat dit oeteken om 'n staatshoof in Bnckimgham Pa.lace te he im plaas Vll!n in Pretoria. Ons het 'n. dure les geleer aa.t dit 'In g.evaarlike spel is om ons volksMtt-iment uit te druk in di.e simbool van 'n vreemde volk - om as 't ware clns volksen.Ument in 'n bt~ite

landse bank te deponeer.

mper a •• e

Daad

Waar die Britse kon.ing en sy gesin hierdie week vertrek, en di·e gedagl:ie in hoe Britse kringe uitgespreek word om van die besoek 'n vaste instel- ling te maak sodat die koning soos 'n weduweemoeder by a!

die dominiums j.aarliks vir 'n paar maande sal kuilerwoon, wil die O.B. sy standpunt t•en opsigte van die besoek vir oulaas stel.

Ons verwys na die uitsprake van Britse joernaliste elders in hi·erdie uitgawe wat vir die sov.eelste keer die besoek on- derstreep as 'n versterking v.:~n

die Britse konneksie. Hientit blyk dat dit '~t imperia,le daad was wat net soseer gemik was op behoud 1:an. Snid-Afrika viT die kwynenile Brittwnje as die afbraJ.nding vapt plase en die uithon[J18Ting vllln. vTotte en kin- cle?·s in konsepttTa,si.ekampe - dit diern een en clieselfde doe/.

VEROWERING VAN GEES So 'n besoek met die oor- weldigende ophlemeling in pers en radio is 'n reklameveldtog vir Britse sentiment, en is bedoe! om di·e Britse simbole deur dile Suid-Afrikaanse publiek as hul eie te laat aanvaar op dieselfde wyse as wat die publiek daartoe gebring kan word om sekel'e koopware met gretig- heid te aanvaar deur middel van advertensies, waarvoor be- sighede duisendie ponde jaarliks bestee.

Dit is '•n. sielk:lmdige mag wat hier ingespan woTd - dit is verow.ering v&n die gees vat'l die mens, en al wat daarvoor nodig is, is 'n aanhoudende stroom gunstige indrukke wat deur di•e pers en radio tuisge- bring moet word by ell~e lid van di·e volk. En clit juis hier waar die Af1'ikaanse koeran.te wat hulle daaTvooT geleen het, meegehelp het om die Britse ko:nineksie te ve1·stewig, en so- doende bewus of onbewus mee- gedol3ln lvet aan 'n: imperia.Ze aanslag op h1~l volk, w&nt lwlle het die gif van impeTiale pro- pagarnda ingedTa na Afrikaners wat dit op geen. a,ndeT wyse sou gekry het nie.

ONS KONING?

Da,ar is deur sommige Af- rikaners verklaar dat dile Britse koning kragtens die statuut van Westminster ook ons koning geword het, en dat nege·

ring van sy besoel~ eintlik ne- g.erjng van genl. H!ertzog se werk sou wees. Dit kon mis ..

kien. waar gewees het tot vovr 1939, maar sedert I; September van daa.rdie jaar l~et hi.erdie stalndpunt veTo·z~dMd gemak.

Dit het toe duidelik geword oat die Britse kroon minder ondeelbaar in die praktyk is as in teorie, en g)enl. Hertzog was die eerste om dit te erken toe hy voor sy dood 'n

(Vervolg in vorige kol.)

E

vir nou deur en l

ver~

Gen skied skaal"

kant van s tanje beer soldat·

verled gader genl. ! versoe Britta.

huidig·

Iement nion P om nf miljoer te lee!

Opt Smuts land ni linglan a.an d<

llil{S h.

hy self

Inmi' weging 'n grati kool af dae te uitvoer,

~ie bew van sul paging"

hom be 'n soor' steenko wer. r:

Engelar in ruil is egter juis nie onder t nie wee kool.

Dit 11

moet i word tl!

bederf i:

uit sy maar b hulp te jaar of 'n besen in ontvE prys mo•

sent in die ope 1

toe in <

sindes f!

taal vir weier or

Dit be in Suid-1 tig is o Home w aansien i nie. Dit .l!.:ngelse bt>gin ve dat Brit moeder i stens art 'n Opr draes vir deur die kruis hE resultate opgelewe 'n klaagl l{olomme gevolg is

die · kor

(5)

,DIE O.B.," WOF:NSDAC, 23 APRIL 19•17 BLADSY VYF

Kalll Ryk Nie Meer Engelandl

Verdedig S~ - Gen]o Smut§

,Die f cit is dat En gel and Yandag ekonomies nic m ecr h y m agtc i:. om

vit·

die vcrdediging van die h ele Gem en ehes t e sorg ui e e n d ie Gcwcstc sal

JHIIl

maar mo et :;;org vir hul c ie verdediging. "

Hierdic h el angwekkendc vcrklaring is verledc week

j11

d ie p a rlcmcnt deu r g«>nl. J. C. Smuts gcdocn toe hy na hewcrings dat S imon ·tad , Dm·ban eu O n ic-v1iegvcl de dcnr Britt.auje vir m ilitcre doele indcs g<· hru ik gaa n wo • ·d,

venvy~

lwt

n::;

,l<oeraut

sl

odes ."

Genl. Smuts sc bevinding gc- skied gclyl,ty<lig met 'n groot- slw<llse poging van Engclse kant in die land om by wyse van sl,cnldngs blocd in Brit- tanje :-.c ver!;!apte arc tc probeer 001 tap. Die Britse oud- soldate-organisasie. :'lloths, wat verledc wcel' in Bul0.\\'3 vo vcr- gader het, het 'n telcgr~m nan gcnl. Smuts gestuur waarin hy

\'e:·sock won! om £5,000,000 aa;1 Brittanje lt.. :.kcnk a::. hulp in sy huidige ,·erdrulddng. Jn dit" pnr- lcmcnt het 'n lid \'an die Domi- nion Party genl. Smuts \"cn;oek om namens Suid-Afrika £100 Jniljoen aan Hdtlanje rcntcloos te leen.

Op hicnlic versocl;c ltt•t J.:'CIII.

Smuts g·ea.nt wo<H"d dn t Engc- land uie gdd ruo<lig het uit :-.lcr·- linglnndc uit•, maar· 'n g;•hrcl;

aan dollar·s h<'L Dit ;.al du,;

niles help om g-c•l<l te g-c;• wut hy ~c·lf oor\'lot·dig lu•t uic·.

STEENICOOL

Inmiddels is daar ook 'n be- wcging aan die g-ang gcsit "ir 'n grati~ \'crskaffing \'an stcen- lwo! aan Engclan<l, wat decs- dac te min brandstof hct om sy

\ul\·oerprodukte tc !ewe•·. Hicr·- dic bcweging hct ·n groter mate ntn sukses gchad :IS die andcr pogings inso\'cr· die rcgcring hom bereid \·erklanr het om op 'n soort \'an wcderltcrige basis stccnlwol aan Briltanje te !e- wer·. Die idee is nanmlik dat Engcland trokkc moet \'Crskaf in ruil ,·ir die stccnkool. Daar is cgtcr Yerldaar dat Engelancl juis nic gcnoeg gocderc, waar- onder trold<e l<an vervl:lardig nie weens die tel<ort nan steen- J,ool:

AAL:\fOESfoJ

Dit nmg- so wecs, maar· claa•·

moct. in a:wmrl"ldnz~ g"<'ll!"em word dut En;~cland al taamlil;

be<le1·f i-. mPI ulJerlei vryc g-lfte uit s~· dominium:., rn dat hy maar hrn onwillijt ;,., mn ,·ir hull) t(• lwtanl. So hc•t hy 'n jaar· of wat 1-:"clcdc gc'"'<'irr· om 'n be~ending vleis \":.In dit' {jniC' in ontYanJ:'" le nf'cm a:- hy die prys mort IJ!'taal wat eli<' pnHiu-

~cnt in tlir l'uie daarnror op die ope marl; ontYang. Daar is toe in ons l:l.nd dcur Britsge- sindes gel<ol!cl,tcer om tc be- tan! vir die vlcis wat Brittanje weier om le !wop.

AH:IJ1,.i\STIG

l)it IJegin tyl; nf clio Eng-<·b•·

in Sui<l-AJI"ilm ni;· mec1· so g-r·<·- t ig- is 0111 op ((• offer Yi r 'n Jlomr wat Yin11ig be!<ig i;; om annsien in dh- ""''rd<l te vcrh•o•·

ni<·. D!t Jwm von•· of tnf'f'StP

.!';nJ:"elsc Suici-A.fl"iJ;:tncrs hullt•

1J1 ,:in verSO<'II nwl clic gc<lng-lt' tlat Ul"lttanjc• 'n :tfg-eleefdr on rnoedrr· is wa I nou nog' ho•JI;- :-t{"n-. armlastig- i-..

'n Oproep om geldelikc by- draes vir geteistcrde Enge!and dcur· die Suid-Afril,aansc Rooi- luuis hct sulkc bcdroewendc resultatc \'ir Britsc sentiment opgelewer dal dtc Cape Argus 'n klaaglied in sy hoofartikcl- kolommc aangehcf het, wat op- ge,•olgo is deur enkelc snil,ke in die l;orrcspondcnsicl<olommc.

J>io 1\ rgus wys <l:.uu·op dat in I 1\'t'e wcl>e sc t~·d die skamclc l.Jedraggie \'an £J,:H3 bygedra i-. !leur die publil'i< \'an Kaup-

~l:td. ..Ons l;an nic glo dat die fontein van lief de in l(aapsl ad drot>g- is nie,'' ween die blad.

LOJALE \'ER\\'YT 'n Leser wys daar·op dat \')'(

pcrsonc al!een £650 bygedra het, sodat die liefdcgawe ,·an die hcle Kaap op baic minder·

neerl<om. ,.Hierdie bedrag \'Ct'-

tcenwoordig maar 'n fral>sie \·an die geld wat bestee is aan aand- rokkc, tuinpartytabberds en hoede ten eincle Kapenaars in staat te stc! om hul!;elf op ko·

ninl<likc byeenkomste lentoon te stel."' besluit die loja:e sl"·y-

\VCr.

'n Jong tikster met 'n wcdu- weemoeclcr om voor te sorg-, wie se Britse sentiment cgtcr nog weier om s:1am met die moeder- land te kwyn, was so veront·

waardig oo:· die ,ryke Kape- naars wat so \·rekkig mel hul donasies is," dat sy 5s. ntn haar skamelc inlwmste. afgcknyp het tesame met 'n bede vir· Cr·oot Brittru1je." Sy \'erwyt die Suid- Af•·ikaanse Engelse dat hulle in die koerante Ices ,·an Enl;e- land se ,·erknorsing, en dan maar net die skouers optrck en se: ,.Dinge lyk lelik daa~· oor- l<ant. Arme ou Engeland."

( Ven·olg \·an ,·olgende kolom)

\'Orige eienaars digby in 'n ga- rage woon. Die sl<ryfster meld clat die DUJtsers baie bitter \'OCI oor die feit dat die meeste van die bewoonbare huise in die stad deur· die bescttingsmansl,appe en hnl gesinnc in besit gencem is. Sy \"cr!daar: ,.Daar was ool' sommige flagruntc geval_le vnn onnodige onbeclagsaamheid en hebsug-. Een egpaar het in 'n huis gaan woon met sestien ver- treld<e ter\\'yl drie Ameril;aan- ,.,. ,.,PI>retarcsse aileen int1·ek gc•- neem hct in 'n woonhuis wal net icmand in die Vl'r·enin-dc Stat;• met 'n saltu·is ,·an

;;or-

trent £12,500 sou 1>1'11 belw!'tig- JlCI."

BEXY DARE:'~{ lETS Ek wil afsluit met 'n :aaste aanhaling uit die nrtil,el. Die naiwitcit daan·an is kostelik!

.,El\ kan nie \'Crstaan waar·- om die (Duitse) kindcrs so klein is vir hul oudcrdomme nie. llJk was onder· die inclruk dat hulle gevoed is met die buit van clie Duits-beselte ge- biccle .... Ek sien gecn verdere ,·erskil tus·scn die Duitsc kinders en die ldnders met wic my seuntjie in Ameril<a gcspcel het nie - behalwe vir· hul!e bleek gesiggies en dat hulle beter gemanierd is. El' wens ons klein span .... kan 'n bietjie

\'an hie1·clie ,ou werelclse' bc- leefdheid aanleer."

Hopelik sal sommige van hicrdie Amcrikaners aan hulle

!andgenote gaan ,·ertel ctat hulle in Duitslanc nie barbare g-e- '"i:ld het nle. Dat die gcmid·

dcldc Duitser lwltureel hocr staan as die gcmiddelde Amc- rikancr - nou ja, dit is Jaas- gcnoemde miskicn nie eers onl- wikl,eld genoeg om te besef nie!

(Vcrvolg van bladsy •1, l<ol. ~)

daarop gcwys dat groter aan- clag gesl,enl< moet word aan die tipe soldaa.t wat hulle na Duit>;- lnnd stuur, uangcsien huJ:e claar sendiugwcrk moc.;t cloen, nl. die Duitse ,·o!.l< mocl op\'oed vir die demol,rasic!

Jn die ,.Saturday E\·cning Post" \'an 15 Februarie hct daar 'n artikcl vcrsl,yn, gcslo·yf cleu•· die vrou \an 'n Ameri- J;aanse kaptcin wat met haar twec ldndcrs hy haar man in Bcrlyn woon.

Die artil<cl i~ gelitel: ,,,\n Army Wife Ji\·cs very soft in C:ennany." Hicnl!c vroutjic is blyl,baar 'n mens met 'n gcwetc en 'n gcvoel vir huar medemcns, en die !cscr luy di.: inclruk. dat die sl<ryistcr nie ~clulckig YOc!

oor die posisic nie. Niemand sal nntuurlik wil voorstcl dat die A mcr·t kaa nse troepc en hul

gc:-~innc ns hulle drtn in Duits- Iand mocl wecs moct honger- ly nic, maar hlyl,h:wr \'Oc! die Amel'iJ;aanse \TOutjic dat dit darem so sondcr ordcnllilcheids- gevocl ls om jou oorvloed ten toon tc slcl, soos sommige van haar lnndgcnotc wei docn.

\\'EELDE

Oudt'l' andere n·rt<·l diP \TOn

clat haar 111:'\n £130 Jlt"l' ma:md

\·cnli~·n, waarvan hullt' £75 spaar·. ..'ft•r·w~·J tlr·il' miljocn Duil>'l''""' hr'-ig i<; om g-eh·itlrlil.:

'n hmlgot•rclot~tl te !>lc·rf rn pro- bee•· ll·l'f in ·n stat! wnt vir·

50% \'Nili~•t ig- i!', hpt OilS ¹11

hili!< t l\'l'<'lnilllt SO f.!'I"UOI SilOS <liC f'(!n wat ons hc·:;;it het in ·Louis- villr, 1\<•ut uc·J;y, en dit• beste vat'!" \'ll'i!. Pili<' dag- van die

\\'Cck" Blyl<baa•· leef die gcsin in gunstigcr omstandighc<le as waaraan hullc g-ewoon<l wns in hul eic land - sy noem <lit self

,,emb~u·J·a,;;;in!-:"IY hrxur·ious,'' as sy clit vcrg-elyk met die lewcns- toeslande \'an die Duitsers. Sy rnaak melding \':ln 'n Duitse weeshuis cligt>y hul woning wat tot Desemhc.;r· gecn stccnl<aol gehad het nle. 'n Duitse egpaar J;.ry 200 pd. stccnl,ool vir die hcle winter· en hulle · lu~· net elcktriese lung om 'n 100 l<ers- luag gloeilmnp vi•· ses uu•· ell<l!

dag te brand.

TEE~STELLI~C

Gn..c; \'ir lwol,doeleindes is net \'C•:docndc om ccn \'lam vir twee uur te Jaat brand.

Unarentet>n In~· hier·clie Amc- dlwansc gt·sin Jlf.! ton stecn- lwol pl'r· maand en daar· i-;

J:i<·t·n bt·prl"ldnJ:'" np die g-c- IJnril; van g:1~ t•n dd;trisitcii nit>.

Vir· I{Nsfces IH't die Amcd-

J;aurlst~ outnrilcitn a:u1 alle

J>uil~c· lcinclers 'n l'l<stra l )ii pou<l suikrr· ge~<'<'. Die sil'l;

houri vnn Ameril;aan;.;o vriemle ,·an di€' ;.Ju·yfster· in Ho'r·lyn is

OJI '11 nrt•lk-,.,uil;pr·-witbrood- tlii.=ct ~~·plans cleur 'u vtt•arls en hy t•c·t I'll><' <lag n<"l Sll\'t•el sui- l,cr· op a-. wat tlt'tll" dio· Kcr!'- fccsbouu-, ann ell;c l)uihc ldncl torgl"l;l'n i..,!

u'1TCEDRYF

Hie• die Ameril<aanse gesin woon in 'n groot dubbclvcrdie- pinggebou in een van Bcrl~,l

se bcste woonbuurte, tcrwy: die ( V cn•olg in \'Orige l<Ol.)

·.

DIE KUNS VAN DIE lVffiESNIKt

o o o

Dto kok

oo ltonnla bcpu.!

~~vooYrd

0 • •

"o 8coragclyha

&s~undlghold VCl"'O~C?

~

Q

§ H@ Al ff{3JE II' 'IF IE

herstel alle gryshare tot hul na- tuurlike k!eur. Dit is ny ,·an klcurstof of skadchlce bestand- dele, \"erwyder skilfcrs, be\'Or- der kopvclkwale. Jaat hare groci, ens., 5/6 per bottel, pos- vry. Kontant met bestelling.

Ook ]{an blindederm en ander·

operasics vermy word en aile siel,tcs en kwale met kntie en ander geneesmiddcls behandcl word. Skryf, gee besonderhcdc

aan: DIE BOEREVROU. Pos-

bus 7550, JOHANNESBURG.

G. A. B!'ICHARDT, Bpk .

(Ud A.trtltM.n~o Ha.ndolni.DJIUtunt

1\L-'\.SJlNEHIE, YSTERW ARE, PRODUI\:TEIIA.J....,"DELAARS

Foon 700 Opgerlg 1848

BLOEMFONTEIN

Beskerm u Oe

Bring u oogarts se voorskrlt na ons. Laat gekwalifisecrde Voorskrif-Oogllundiges u be- dJen.

Wahl, Lawrence

EN KIE.

13RlLMAKERS 1\ddorlcystruat HOa, Ka.apstad

Foon 22408

EXCELSlOH WYNE, BHAND EWYNE EN LIKEURE

utc 1llomoel{enoe urunl~h'"· Hie ~lioon'h' \1\11 l,;leur. die ryu~te \'nn ~cur wat a •'Oil ~('J'Iro.._. 11et. JJmnkh'"' " " ' 11lc nllt•t·n s·r~'o \\ton 01• teutuf•nMCIIin;:s nlc;

mnnr wnt th.•ur Ullf' fyuprht'\\'t•rt\ U!\'lJ.:C'Jir)·~ wort~.

P n Y s 1. \' s

1\"\'.'\E:

Ou Port . . . . . . . . • . 2/!l

''"' .. ..

c-.,

~~~ ..

... """')

"

>

~=

l nwatide J'Orl . . . . • . . . :l/:l

Spesfaal Soct • . . . 2 ll 1:!/cj

\Vat en Rool Jerlptko .• ::.?, • lOf· l\'it en Roul :ll,lm>eY .. 2/· 10/·

\\'It en Hoot :.tuska<lel 1/J 1 !116

Soet Port . . . l/11 !l/6 Port. Pontalt,

Worcest<·r Jlorl< . . . . 1/10 V/- Speslale Sjerrlr (SoNcrig) 1/10 !J/ · Goudkleur!ge SJcrrlc . . . . 1/11 M/U Ott 13rulo SJctTic . . . . . . 2/U .,Cocktail" . . . . . . . . . . •1/3

Vermouth ( Oroo~; oi Soet) 3/· Swanberg SJ~rrlt! . . . . . . ~/9

II HOI-~ \\')';o; 1;:

Uoergon)C (Hoot)

Jtl~sllng (Oro• \\'It)

.. 2/·

.. 1/!J

r n l' s L \'

\ 0." - r;L\\ \';o;B:

Gr:1nd Snum:intc

(~nNtrll:) . . . . . . !0 3 r.ran<lc Splendore (Droot;) 7/9

\'r,nkl·l Bo<r~on)e .. 8/9 UH \~IH.\\ \".-..;:

Aurorn v.s.Q.

( l}lc nllcrl,e~te) 10/ · Eurcl<ll . . . . . . 8/IJ

A. t. . . 8/-

Hoyfll . . S/G

i!OCj;OC . . . • . • 7/6 LLIU·:Uit:

Pep~rmcnt, Pcrskc, Ap·

pclkoos, Plcsn'!lg 7/·

l'-e-r~lc, Anys, CemmcrJ NUIIIl)la . . . . . . . . GIG vnn clcr llum . . . . . . 6/G

.11:1\"J-:\H~It {01:-'):

Drot:, Lt'mocn, Suurle·

moen • • . . • • • . . . 7/6

\'l;:;l~KUO.P!;\'UOrtWAAr<OJ:;S: {I) l.lc•tNhng• moet bc<taan Uil 12 bOUCIS O!

:; ~ell!ng vaatJI~. or ,-e~t,·oud dnarvn·n. {:!) Voe~: by 20/· deposi:o per vnat)!e o! ~/· per kt~~lc met tKtttcl~. Htcrdtc th!I'H')!;~to•s word <laclcllt< nan u tcrugbe:nal op onwangs van die Icc ~:oed, ,·rn~:~~hl ~ctnntd nn Vlnktcprno.ts·sta-ste. (3) Smur Konto.nt plus dct>OsltO'N met bestelllnr: or nmlcr lcwcr ons k.b.n. u naaste swofc.

EXCELSIO H

'\n~;\\

\K ERY (ED: \IS. ) BPK.

PO BUS 1, \'J.AI{TEPLAA'l'S, Ii,P.

(6)

-

BLADSY

sres

^,DIE O.B.," VlOENSDAG, 23 APRlL 1947

GEKLASSIFISEERDE ADVERTENSHES

l.'AJUEF VIR GEKLaSSIFISEElWE AIJVERTENSIES: JJ.ulstloutlelll<e Keru\lsgcwlngs:

(Vcrlowing, buwelil<, geboorte, sterrgcval, in memoriam, gelukweo- sing, ens.) l'f..d. per woord; minimum 3/-per plasiug. Vooruitbetaal- oaar. Vir berbaltngs 25 pst. afslag.

unn<Selsatl verte.nslcs:

Enl;el plasings (vooru!tbetaalbaar) 2d. per woord. :.1inimurn 4/- per plas!ng. 2 tot 26 plas!ngs (\'ooruitbetaa-lbaar) Hid. per woord, minimum 3/· per plasing. 52 agterccnvol:;cnd.e plasings: ld. per woord, minimum 2/6 per pla~lng. Plasiogs tot kacsellasie, 1 'f.. d. per woord, minimum 3/- per plasing.

lntet<engcld oP ,.J>Ie O.U." (verskyn wcel<lll<s): 1