Die O.B. Jaargang 6, no.24

(1)

Gcrcgistrccr nan die lHoofpo:.l•antoo~: as 'n Nuusblad.

Br~titanje We~~~ ~ ~

SKu ~d te Betcmag

W aJ. Q"D ~'lHO~o [p)~g e w@ rrn~ itce ~ ~ fEl [(i)

~ ibe ~lj}w e W1l de re: m [;O)B r<e

Jrg. 6. Kaapstad, Wocnsdag, 11 Mci 19-!7. Nr. 21.

Weens sy hankr oLska p dreig IBrittan jc tans om n ic sy skulde te hctaal wat hy gedurcnde d ie om·iog aangcgaa n het nic. H ierdie d r eigemen t het tot sovcr nog hoofsaaldik b et1·ekkiug op lede van sy ryk , onde r wie Indic en

Egip te die ver uaamste skuldeiser s is.

~~lfriD@W~ ~~~® uTI ®o~o

~ffi) ~t@JCit$@j~@rnJ~

Nadat Engeland souder raadplegiug van nuder ryks]ande die u itgclok het de n r s y waarborg aau Pole eis hy nou dat die nuder sy

skuld vir hom moet betaal.

oorlog oorlog·

Rfli®ormttfiiJk O~~~Kfi<flf

Die Britse minister van finansics, Hugh Dalton, het ,·erlede week 'n verldaring gcdoen dat Brittanje nie l<ans sien om al- leen die slmld van meer as

£3.000 mi~joen te dra nie. Hy het aangevoer dat Engeland se oorlogskuld ,onwerklik, onbillil\

en 'n ondraaglike las op die Britse volk" is. ,Engeland is ster·lc," het hy gcs6, ,maar een bewys van sy Jo·ag· moet wces sy vasbera1le wciering om bier- die fantasticse vcrpligtings wat bui te die pel' icc ,·au gocie ,·er- stand en billildtcid is, op hom tc nc'eJn!"

Die reget·inJr oorweeg die op-

!leffing van die verbod teen die Ossewabran<lwag ten opsigtc van die staatsdicns, volgens 'n opmerldng van mnr. H. G. Law- rence, :'llinistcr van Binncland- se Sal<e, vcrlcdc ,,·cole in die pal'lcmen t.

In sy antwoonl op 'n beslwl- dig-ing vari dislcriminasic t-ccu 'n Q.B.-offisicr, het cUe minislcr gese dat dit bl;rl<baa,· voo•·t- spruit uit die t;yd toe die rogc- l·ing bcpaal het dat O.B.-lrde nie staatsarnptenarc mag WCI'S

nie. ,Dio t-yd het misldcn nou nangebreelc dat die regering die opheffing van hie1·dic vcr·- bod van letlc ,·an die O.B. moot oorwecg." Die minister hct by- gevoeg dat hy niks vertlcr cp die oomblilc daaroor wil sc nic.

Hf.T DUITSE.RS

OOR nMftJ< ''

ATOOMKRAG BESKIK

Duitsc wctensl,apli!ws het reeds teen die so mer ,-an J !HO ntoomluag voortgebring nwt 'n masjien wat hulle diep in 'n grot ven·aanlig- het. Dit sou ontwild;.cl won! om dcut· die Duitse weermag gebmil;. te wortl. Die ma1-jien is tans in Amcril;.a.

Hierdie mcrkwaardige ver- ldo.ring is gedoen deur prof.

·werner Heisenberg. een van

·die bekende Duitse Natuur- wetenskaplilccs.

Die bereiding van die atoom- l;.rag is baie ecnvoudig. ,Necm 800 twee-duim-buise suiwcr ura- nium. \'crbind dit met dun draadjies. La:>.t die draadjil's in 'n aluminium bat;. hang. Vul die bal< met swaanYate1·; die rcsultaat--bchcet·ile atooml< rag word vrygest cl en 'n mces l>rag-

\'Olle ontploffing word teweeg- gcbring," het hy gcsc.

TE MIN SWAARWATER Die onLwild<eling van die };.rag is -egtcr gestrem deur- dat die Duitsers nie genoeg ,swaarwater'', wat bulle van 'n fabriek in Noorwee ,·erkry het, kon !cry nie omdat die fabriek vemietig is.

Hy het verder w~rklaar c!at die Duitsc in:; gtingsdiens bc- wus was ,·an die Amerikaanse atoomna,·orsing- maar het dit nie as gevaarlik beskou nie.

Prof. Heisenberg is nou in cli.e Bdtse gcbied, maar die masjien w.:tarmee die atoom- l\rag voortgebring is, is d:lur die Amer·ikaners na America geneem. Hulle wou die profes- sor oolc saamneem, maar die Britte het beswaar gcmnak cl.cur tc verldaar dat hy tJ.:H\1' meet bly ten einde :.uHlcr Duitse wetensk·aplikes daar- heen te trek

Duit§er§ Word Lewen§iange Sowjet .. Slawe

Die tw~Jerniljocn D u its e Juygsgevangcnes van wie die Russo gcen vcrslag lwn gee nie, en omtrent \\!e allerwci.S aange- nec:n is dat hulle op een of antler· mani.er dour die Russe ge- lil•wideer· is, werk tans op plase in l~uslnnd en word nic mcer as I>uitse luygsgevangenes beskou nic, maa1· as ,Russiese burgers,'' volgens 'n be1·ig in die Duitse !lCrs. Daannee word einHil< bcdocl dat hulle lcwens- lange slawe is.

Die 1\usse het onlangs aange- konuig d::tt hulle minde1· as een 1uiljoen Duitsers aanltou. tel'wyl Duitse IJronne ,-olgrhou hct dat daar min~tcns driemiljocn Duit- sers in Rusland moot woes.

BANKROT-KRAG Hierdie uitlating Jwm. daarop neer dat Brittanje voor die oor!og sy krag kon openbaar dour 'n militere waat·borg· aan 'n Europese staat te gee en da:ndie verpligting na te !com ten koste van die we1·eldvrede;

maar nou

na

die oorlog, moot hy sy krag daarin toon dat hy nie sy wetlike verpligtings na- kom nie. Daannee bewys hy gccn Juag nie, dog aJgeholl' banluotsl<ap mu~ lcapitaal en sedeHldteid.

SY SKULDEl'~AARS

Aan Indie slculd Engeland meet· as £1,200 miljoen, aan

In Hrittanje word Dultse lnygsgcvangenes twce jaar na !lie oorlog nog steeds as slawc-arbeiders grbi'Uil;:. Oolc in Rusland en Franlu·vJc docn baie duiscnde Duitse gcvangcncs soortgelylce ar- beitl. ~~~ diP voll;.st·aacl het vel!hn. Smuts onlaugs na hienUe gebruil• vcrwys en vf~t·lda:u ,.da.t !lit, 11<\ slawe-arbcicl lyle, en nie strool> met tlie Gcneet'se J\onvensie nie.''

l)ic f11to toon 'n aantal Duitsc l;.rygsgevangencs !n Engcl::111d besig om slruill;:elders teen bomaanvalle te sloop.

Egipte £440 miljoen, aan Ier- land £250 miljoen, Austr·alie

£170 mi!joen, Suid-Afril<a onge- veer £25 miljoen, Noorwee £80 miljoen, en Brazilie £65 miljoen.

Die Engelsc pc1·s is hoogs in sy sl<!l\ met hie~·die oneervolle beleid wat Brlttanje van plan is om te volg, wat hy vct·toll<

as 'n bewys dat Engeland ,.hnr- deiJ' word, en dat dit da:uop needcom da.t hy aan sy slculd- eisers se: ,\Vel, as julio nie toestem tot clie voorwaardl's wat binne Brittanje se \'et·moe is nie, wat gaan julio daarom- trent docn ?"

ROOK

Intussen is Engeland se gel- delike posisic nog steeds aan verswak. Die reuse-bedrag van meer as £700 miljoen wat hy van Amerilca geleen hct, het vir 'n groot dee! a! in rook op- gegaan. want daaruit is meer Amerikaanse tabal;. as voedsel gelwop. Teen verlede maand het Brittanje hierdie lening teen 'n tempo van £100 miljoen per maand verbruik sodat dit hom nouliks aan die !ewe sal kan hou tot die cinde van die jaar.

\Vattet· dec! hiervan vir tabal<

gcgaan hct, !tan gcraai wor·d as in aanmerldng geneem word

A

dat gedurende <lie laaste ses mnandc van ,-eriede ja~ll' Engc- land £39,200,000 daarvan bestce

hot aan tabali. tcenoot· slegs

£29.700,000 aan vocdsel!

Ten cinde die Britto te beweeg om minder te rook is die be- lasting op sig-arette en tabak onlangs aansienlil< verhoog, sodat sigarette tans in Brittanje 2d. stult kos.

SKADE

By dit alles hot Engelaml ge- we~digc skade gely dour die onlangse natuunampc. Die branclstofl(l'isis aileen het Brit- tanje sc krccliet ml't £200 miljoen \'Crminder weens ,·erliese aan u!tvoer.

,Dit beteken dat ons die vermoe ver!oor hot om £200 miljoen se voedscl, grond- stowwe en masjinerie wat ons dringend nodig het, in te voer," het die betrold<e minister verlede week \'crklaar.

In sy nood is die Britse regering tans bcsig om sy ondcrclmte ook af te leer om vrugte te eet. Dour 'n \"crbud te plans op die invoc1· ,·an sagtevrugte uit Suid-Airil<a, hoo!> hy om meer Yan die tJnie se goucl in hande te lo·y as betaalmiddel aan dollar·lande.

RU§lAND lJE JBlE§JLAG OlP VOED§EL IN JE1UROPA

Vir §y

In Europa hct daar in <lie afgelope wcel' 'n tocstand ontwild<el wat daarop neerlcom dat die Vcrenigde State bcsig is om die Rooi Leer in Elll·opa Yan voedscl t c voorsien van wee die Russicsc beslaglegging op voedsel wa t Amcrilm a an g-e- teisterclc Iande gclewe1· hct om die hongersnoo<l te verlig.

Roemenie hct Ameril'a in

!;.ennis gestel dat Rusl-and cis dat Roemenie minst·ens 400 vragt-e meclblom wat die V.S.A. na Roemenie gestuur het, aan '<lie Russo moet afsta.:'tn. Die mecl is deel van die voedsel wat die g~allicerde

Jande aan Europa lewer om

dk~ hong~ersnood te vcrlig.

Onder drulc v-an die Russo het Roemenie toegestem en 100 vragte meelblom aan die Rus-

SI:! afgJestaan. Dit word g><!-

bruil\ om die Ru!'siese leers in Rocmenic te voed.

NUWE ElSE

Rusland het verder ool< nuwc herbetalingst.).ise a.an Hon- garye gerig. Hiervolgens moet Hongarye £50.000.000 meer aan die Russe betaal as w-aar- loe voorheen ooreengeltom is.

Die nuwc eise sluit onder meer in dat al die Duitse cicn- domme in Hongarye aan die Russe oorgema.ak word en dat

Hongarye al die geld wat hy nog a-a:1 Duitsland gcskuld het, aan Rusland moet betaal.

Inmidclels het die Russe Oos·tenryl' in kennis gcstel dat indien die koerante nic ophou om oor die voedselposisie te kla nie, Rusland sy a.andeel aan die \·erslcaffing \'an ,·oedsel sal staak.

Mett $ft;©J<QJ8

f ru AU

N «11 lB ({))de m

Sonder· dat CCII enl\l'le staal- (>laat van <Ee ocfensldp Gene- l·aal Botha ,·erwydcr is, is hy

\'I'Oeg hicrdie "·eel• 0!1 sleeptou genecm om ncgc my! ,·an die lms, in die omge\\"in:r ,-an Si- monstnd, t.!eur lmnonvuut· tot sinl< gcbl'ing tc won!. Die ver- skonin;; vir hienlie ,·crmorsing Yan staal is dat die Unie nie gesldlcte slopingswerwe het waar <lie sldp afgctnlccl J;.on word ni.c. 'n Ander rl<slwus was dat die sldp nie sal sin!;. as die staal ecrs verwydet· word nic!

(2)

1..

BLADSY TWEE .,DIE O.B.,"' \\"OE0SDAG, 14 l\IEI 1947

9 9 [F) ~ Qll~~8lm®Wllt ~et Ulo~~~fl~

@ ®W@l(ID[? ~~ ~ ~®W® rf ~ ~~

~~llffMrrft~it~k v~tm D~~@Mlr~tte

D ie dc moknltiese wercld is in d i e j o ngs te L yd d iep in

hepciusiu~ ()()l'

die wam·de

Yan

d ie parlementere stelsel as dem okratiese in stellin g,

<'H h<'<'l·

· wat sclfkritiek wor d uitgeoe fen deur d ie hct rokke pa rt ye.

O n s bet

w~dc<.le

week 'n opso m m ing van 'n skerp e

veroordelin~

d<' m·

Die

l!3nl'~l"r

gcpublisecr, e n in d icsclfd e week h e 'L d am· 'n

hoofari ik<'l

i n ' n

rf'~Prin~shlad

Y e r skyn, wat ons elders a fsondcrlik plaas . Maa r· ook

van Ad,cid<'r~kant

is d ie parlement met 'n skcrp m cs o n tlee d . 'n M<'d<'w<'rk('r Ya n For·wat·d Yerklaar dat d ie kiesers hlot e wer ktnie in die hanclc

van

poli-

tick<'

pat·tyc gewor d h e t en n ie m ecr vi r h ul sclf din k n ic.

UITGEDIE:\" Britta.nje is, dat die parlcmen· nie die selfstandi~c staatsman IIy wys daarop hoe die po·

lilickc pa1·tye vir die e.en of Hnclc•· rigting staan w:J.t in b1·cc lrekl<e dcur '.n dee! van die volk gevolg word, maar dan nllc dnadwerklil{)e optredc u!t die hande van die kicscrs nccm. ,.Die volk is danl<baar om hul dinl<werk vir hullc gcdoen lc kry.· en hul uitkyk nccm ,·orm aan op lese wal nic hul cie is nie.

Jlulle is toeskouers wnt ccn

\':ln 1lic lmnte toejuig. Hullc :-.l<cp nie die openbarc mcning nit• Pn ocfen geen drul• nit nic.

Hit. word gedoen !leur die poli·

tit·Jw b1·cint.rusts in die pa1·tyc.

Jllcnlie siitirig \'an die pal·h•·

nwnt is bewys vir <lit allcs.

O~uu· wonl dikwels \'Cr\\'~·s na .di<' ,·oil< uaari.JUitc ~· <lit i.:; 'n

\\'arc uitdruJddng. \\'ant diP vnll; is indcrdaad uitgc~luit van tlic politieke spel wat aangnan.

Hullc sal ma:u '' ccr in~-rc~pan

word ,·ir part~·belangE.. Hullc is maar net \\'erlau!c en !>Ia'' c

C<!lar is geen groot wetgc.

wmg voor die parlemcnt J~ic.

Die vernaamste debatte sal gaan oot· die begroting. Dit sal clke geleentheid bicd vir partypropaganda en verkic.

singspraatjies.

Die parlement sal due; hicr- dic !.it ting t·indig soos h;\· beg-in hct - !n ,·mg-telonshcid van da:ul en lcegheitl van siening.

Hy is ryp vir ontl>intling. lficr- tlic parlemcnt het s~· nut oo1··

IC\\'C.''

IN EKGELA!'D Ool< uit Engeland gaan die stcmme op teen die uitgedicnd- h.eid van die parlementere stcl·

sci, en allel'lei oorsakc \'ir di.:

\'Cn·al word genoem. So ver- ldaat· die redakteur \·an die 0\'Ct'scas Intelligence Digest.

wat 'n onclet·stcun;!r van die l<onscrwalicwc element in

Gaa1rru U nie

~/ladagaskarr

Beset ?

Die opstand ,.a.n die in·

boorlinge ,.a.n ::O.fadagaskar teen di" F1·anf'e het nou 'n stadium hrrcil< c!at dit moontlik is dat fo'n:J.nl<ryk hierdie gebied gnnn onLruim. ViTanneer dit gebenr, is dit moontlik dat Suici-ACri- ka gcvt·a sal word om die plel<

\'On Fr::mkryk in tc nccm.

Dit hct reejs aan di.e lig- g-el<om dat Suid-Afrika ample·

hk op die hoogte gehou word met die ontwikkeling van die toestand op :'-f.adagasl<o3r. U1t Parys word berig dat Sui<l- Afrlka dit oon\·eeg om die tnak van die Fra.nse oor tc ncem.

Madagasl<ar is sl!:'gs 780 myl van clie Suid-Afrika.:mse kus ,·erwyclcr. As ''erd•,dig-i ng-s.

voorpos teen die Oostc is dil vir Suid-Arrilut en Europa \':tn

besondere betel<.enis.

tere stelsel ,·a.ndag bcslis 'n ntn die 1 9c <'Cu ni<', maa1· die ge\'aar geword het weens die politieJ;e baantjic~o<'l<l'l' nw S\Val< gchalte parlementarier die 20stc Cl'u. TIH' hrt die on- wat dit in ·die twintigste eeu dcrdanigheid van indh·iduele na vorc gebeur het. idees aan <lit' lcirrs van die

Hy slo·yf: span, noodlotlig g-cwonl.

.,Di1~ parlementere ~telscl .,Hoe clikwels hoor 'n het 'n ooreenlwms begin toon mens nie sedert die (ifgelope met die openbare skool-stelsel. twintig jaar 'n parlcments- Dic swepe opcnbaar 'n tref. lid aan taf.el sc cat hy vir fende ooreenl,om.s met die pre. dit of -dat gestem het om.

fekte. Sola.nk Brittanje deeg- dat hy clcur die sweep aa.n.

lik regcer is deur daardie groot gese was om dil te doen, selfstandige maghebbers (v.an hoew~J hy hewig daa1·tee.n -die \'Orig;~ eeu) het alles gocd gcl<ant was nie.

gegaan. Die openbare sl<oo!- ,,Dit is die ccrstc versldl wat scun is geleer om sy pcrsoon- el< tussen die J9c en 20stc eeu like begeertes en gcdagtes te opmerl<. Die leierslntp het hecl- onderwerp aan die verl<laarcle tcmal \'Cran<lc•·· Die !;(else! wat bcleid van sy spa.n. Dit, soos !citlil< volma~J; was ondt1· be- ck

se.

was goed toe die lciers \'O(•gde Jeicr~l<np, is vnnclag ui- van die span betroubarc manne tcr'> gc,·aarlil;. 'n :liens weet

was. hoe die prcfcl;-stelscl in die

l\laar dit het noodlot tig ~r- ~I; ole eersteldas is so Ian h. die blyl< toe die lcicrsl<ap 011 'n prefel<te goecl is. en dodelil; go··

heeltemal nuwc tipo gcval hct, Yaarlil• wnnneer hullc sleg is."

Na ~ mute~~~ Oh m hra!l1lg

§ ce ~fib~ $ fr till m1 Ir

SEGRJEGASHEOBlEGiNSEL I N

HALFGEIBAK\IIE BELE I D

'n Vcncgaande bclcidsontwikl<eling is Yerlcdc '' crl< tlrur genl.

Smut~ ten opsigte van die naturcllc aangekondig toe hy 'n nf,·aar- tliging van die Natun'IIOraatl in H:aapstad mef'gcdccl hC'I <lnt die l't'g<'ring die Naturelleraa<l, soos ingestcl onder <lit• tlct·tzngwct Yan 1936, se magic so gann uitbrei dat dit 'n bcstureml(· liggaam ,.i,· die natm·cllcgehic(JO won! somlet· blanl<e \'CI'IN·n\\'onrdig-ing.

en verdcr dat die re~-rel'ing ool< afsondcrlil<c naturcllc-\·aJdwnde gaan crl<en. Oaar il< sown! l 00 naturelle-val<hOI~th: wat up tlic oomblil< aandring op crl;cnning.

D1c besonderhede omtrcnt die magte van die nuwc naturel·

leraad sal l·ater met die pro.

vinsiale rade bespreek word.

Hocwel daar versldllcnde be·

dcnl<iu~;c ingcbl'ing Jean \\'Ord tc·cn die stap van gent. Smuts, t•n vera! die metode waarop hy dit• saal; aa.ngepal< het, is hicr- dil' bdcidsaanl;ondiging van die E<'rstc ;\linistcr in sy wese 'n .,tnp in die rigting \'lln segrc·

g-a~il' en l<an dit as sotlanig ,·ei"W('IJ;om word. Dit is net jammer dat dit die indruk sl<cp .asof dit 'n toeg-ewing aan die wecrbarstige naturelleraad is wat in die jongste tyd 'n ui tcrs astra.nte houding teen- oor die Unie-regering inge- ncem het.

HALFGEBAK Terselfdertyd moet ool< be- l<lemtoon word cat die ideaal dat die naturellc hulsclf in hul ('ie gebied moet bcstmu· - 'n bel.eid wat die O.B. stcrl<

voot·slaan - nic verwcscnlil<

sa] kan word onder die huidigc halfgcbakte metodcs van die reg-ering nie.

Die belcid Yan SCI!I'Cgnsill word clenr clie huidigc hrwintl aan die een l;ant slwon·ocl<'tHI ,g-c\-olg. maar tcrsclfdcrtycl ''on!

geweier om <lie ,·ollc l<onse-

kwensics Yrtn so 'n hcldtl te aanvaar I'll dl'ut· te \'OCr.

Die \Taagstuk word nog meer bemoeilik deur <lie uilbuiting daan·an in die parlemert - iets w.at al sovccl slcade aan.

gerig het dat sowel van oppo- SJSie- as van negcringska.nt herhaaldelil< geroep is om clie saak buite die partypolitiek te hou. Die blotc geroep word egte1· deur die ondcrskeie partye as politiel<c propaganda be- slwu en daarom bly die Stse;k

waar dit is.

Die Yernaamste voorw.:lat·de Yir 'n stclscl van s•clfregerjng aan die naturelle is dat dit .in gees van wclwillenclhci·d aanvaar en as dee! beskou moct word Ya.n 'n bree segregasie- bcleid wat ten doe! hct die afsonderlil<e ontwil<l<eling Y.:tn die nature! in sy <'ie gemeen- skap.

Souder hierdic ,·oorwaarde!.

mag so 'n stap slegs 'n spc<'l in die hand ,·an l;ommunistiesC' a g-ila tot·s wee,;.

Oat die huidige houding \'an die naturelle Jeie1·s in die 1·aad egt<lr a~!es behalwe wclwillcnd is. blyk uit die fcit clat hul dag- bcstuur l1ierdic bclcid vcnvcrp het en regstreel>sc vcrtcenwoor- diging in aile wetgcwcnde 11')!;'·

game eis.

Kire~~w~ K wy SlkrJJJldl V iw S f cegfl: c& fLo Vo 9 ~

9 ~Stuurr Sw(()lk M afteria(()ll

Na P C01i!leme!l11 fly

^p

\'crontrus oot· die lae pcil van die Unie-parlcment, wa( in die jongste tyd Yan so 'n aard is dat lc<lc Yan die publick daa•··

heen gaan om hulsclf fp Ycrmaal;, probeer die Forum, 'n 1'1',1;<'- ringswecl<blad, die oor,aal' vir die agtcruitgang

u.r

die Jdesct·,

\ind!

Die blad begin dcut· te erken dat die parlemcnt in 'n ,·ervalle toesta.nd ,·erlcecr: ,.Gecn waar- neme1· van diC' pt\l'lcmcntere tonccl, gccn intl'lligo'ntc twc- rantlcscl· l<on n!o in die jong-- stc jure g1't t·cf \\'(•cs en bcdrul<

voel oo1· dio swal< gt•haltc van menslil<o ma.t.cl'iaal in aile pa•··

t.re wat dic Jl:lrlc•m('ni uitmaa.k nie. 'n Glad It· hoc JW•·sentasie Yan die hultllgc ,·oJJ;sraatlslede.

om die scnaat maar nie te noem nie. is int<'IICI<IuccJ en andersins nic wcrl<lil< tocg<'rns om be·

,·oeg<lc \\'Cigewt•rs tc \\'CCs nie.

.,Met andcr woorde. 'n ,·er- ontrustcndc .:~antal L.V.'s verl<ccr wat dit, die hoogste raad in die Janel, betref, op glibbcrig-c lcrrcin en ltan daa1·om wcining of geen by.

dr31e !ewer tot die goeie be.

slulll· van die land nie."

.. KIESERS SE FOUT"

Hicrclic tocstand mecn die blacl is nie clic rout \'an die parlements!cdc o~ die parlement nie, maar .. geheel en a!

''J.n die l<iesers wat hierdic mcnse na die parlement stuur as hul v-crtccnwoorclig:ers. Dit

Ie

i.n die hancle va.n die kiesers- lwrps om te besluit wie hulle moct vertccnwoordlg. :Maar dil is van gcen waarcle om te wag Yir 'n algemcnc \'Crl<iesing om dit te docn of om te meen dat 'n kruisic eenmaal in vyf ja-ar genoeg is nie. Die tyd om op te tree is in die jo.rc tussen die Yerkiesings, met ander woorde, nou. En die mc- tode om dit tc do~n. is om belang te stcl en dccl te ncem aan die polit ieke I ewe. des- noods op die laag-st~ k~rf,

d.w.s. aa.n die wcrl<saamhcd"' van die plaaslil<c tak of af.

delingsbesturc."

0~0~0~000000000000000

voro ~ Jeug

§oei { Ket§

N[n :nt§

:1\a afloop \'an 'n \'ergadering n-at gcnl. \\'. R. Laubscher op

;\lar~·dalc toe~<''>PI'CCI< het. het 'n jong Afrll<aner wat lid is

\'an die \'erenigd<' Party opgestaan en vrrldnar dat hy, en hy meen ool< bnic jong m::mne Yan sy geslag-, nn icts nuuts en iets beters socl< om die pick \'an die partyst.clscl i.n to ncem.

Gcnl. Laubscher hot in sy tocspmal< hcldt'lntoon dat die Osscwabrnndwng die <.lraer is

\'an 'n V<'l'llllliC lewcnsbesl•ouing en stnnt n>rm \\al tlie gees van ons ,·ollc ,·crjong en sy matc- riele w<'l\'aart gnan ,·ers~ker.

<X>~O'OOO~OOOOO<X>OO~~O

D'c blad g&·:tn da.n ,·oort om te beduie hoe die kiesers hul·

self maar moet ,·envyt vir die J'cit dat ,.soms 'n goeie ver·

teenwoordiger. maar dikwels sl-egte verteenwoordigers" na di.e parlement gesluur word weens hu~ gebrek aan cleelna- me aan die politick.

DIKTATuHE

Hoe die gcwone panylicl or selfs taks,·oorsiller ,-~rby

goo.n kom by die parlyclll<l:t- ture wat in die jongsL~ jare

\an bo af beslis wie as kan.

didaat mag staan en wie nie, beduie die blacl cgtcr nic.

Alma! Wl't'l tlat die politielcc partyo in hul ,YWl'l' om slaafsc gehoorsnamhci<l in die l<oulws te ,·crlo·y in die jong-~>te jare steed' llll'('l' en mt•rr die l<euse 'an \'Crt Ct'll\\ oonliget!> ui t die han<lc ,.an lli<• l<ic~>rrs geneem het. Die cen pnrty het 'n ste!sel ,·an kic!'kolleg-cs om die plel<

tc necm van vroeere takbe.

nocmir.gs, t-crwyl ·n ander weer volm:tg nan liY hoofleicr gee om b.~nocmings te \'eto. So hcL daar op 9 ?1-Iaart 19-!2 nog die, ''olgendc aankondiging in 'n part ykocrant onder handtc·

kcning van die hooflcier, verskyn:

I

,i\lct di(' oog op ons Party- h<'lang cu J;ragtens die hui- ll·ngt•\\ one magte wat die l<ong•·es op 4. Augustus, !.1.

aan rny ver.lc,en het, Yerklaat·

cl< hil•rrncc die benoeming Yan 'n partyl<nntlidaat Yir tlic• nanstaandc Pro\'insinle Raad- vcrldesing ,·ir die kiesafdeling- Xamakwalancl as nietig tc wcCli, en bepaal ek Yerdcr da I 'n nu\\ c bcnoerning deur llie tald<c ,·an die part.r sal plna!.-

\'ind op 25 iHaart om 2 n.m.

Die gcwone partylid hcL deesdac dus weinig mag om te !ties wic hy wil. Sy maglc hct hy oorg()dra aan sy p:ll'I.Y·

bcsture.

Se/f/ooshe id In Dien s

Van 0 0 8 0

Groblcrshoop. -1\(cj. Swanc·

poe! wat omtrcnl die Jig.

g.aamsbou van 'n .J..jarigc l<ind het hoewcl sy reeds 31 jaar oud is, was met Vryheidsdag.

,·iering tc Grootdrink teen-

woordi~. Sy h('t toe \'ersoek d3t sy skuil g~hou moct wor"

er: dan moct cll<e kind wat haar \\il sicn, minstcns ·n trip- pens bctaal. Die opbrcngs moet dan in die Koodhulpfonds gestort wm·cl. Op die manier is gou-gou lOs. gcin.

llfej. Swnncpoel is die dog- tcr ,·an mnr. en me,·. Corne- lius Swnncpoel woor..agtig on- gc\'Cet· 150 myl ten noorde ,·an Upington in die Kaliharie. Sy kan lYli(' mooi handwerl< en naaimasjicnwe1·1< docn en is 'n

\'llrige 0 B. Sy is gebore op 18 Maart 1916.

·:-; PRACTICE BEDRAG

,·an £ I,O:i5 is ingesamel op 'n Kerl<-bnsnar. te Kanon Eiland op Sa tcrclag-, 26 April.

Di' bccl••1.£t hct alle \·orige opbrcng-ste oortref. (Korr.).

(3)

.,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEl 19·17 BLADSY DRIE

---

Bring Bo o((hkap V alill

· Tro1ill Uli t Trorrulk

GEVANGENE LOSGELAAT

Snam met hom uit <lie SentrnlC' Ge\':wgenis waar hy sedert I !H2 aange11011 i~, hot mnr. J. A. van Zyl wat op 'n agt<laagse

hongPr~taking was om die re}:"ering te <!wing om r·cg ann hom h• laat geslded. 'n hoollsliap van llil' dcrticn oorgcblewe politielu•

gcvangt•nes a:w di<• 1\.G. cwrgebriug wanrin hulle opnuut hul lojalilcit en lr(lu aan die l<ommatrdant-gc·neraal, dr. Huns \'an Hcnsuurg. bctuig.

De politieke gc,·nngcnes wat nog aangehou word, is hoog in hul sldk met die oorwinning wat deur mnr. \'an Zyl behaal is, bet·ig ons korrespondent uit Prctot·ia. ='1i<! allcen is hul moraal b3.ie hoog nic. maar dit h.et die onderlinge band ,.an 1\ameraadskap ver~l!!rk.

BESOEK KG.

:'\fnr. Van Zyl is \'Cl·lede i

week (Dinsdag) losgelaat na-

d..'ll die ~-iinister \'311 Justisie ir. 'n teLegram opdrag gegee het dat die gevangen~ onvoor- waardelil\ vrygelaat moes word.

Volgens die oorspronkl.ike t·ccling mocs die loslating al op 28 April plaasgevind het.

maar deur die optrede van die tronl<owerheid is sy straf met meer as twee m:lande ,·.erleng en sou hy eers op 8 Julie in vryh.eid geslel word.

By sy losl-ating is hy deur mcv. Van Zyl, s~· agt-jarig.c c!ogtertjie en 'n m~dc oud- gcvangene, mnr. I. J. Ferreira,

ing-cwag. Hy het die KG. v.er-

l~dc 'vVocnsdag in Johannes- burg onlmoet by watter ge- leenthcid hy die boodskap uit die lronl\ aa.11 dr. Van Rcnsburg oorgebr·ing het en sy trou opnuut ann die KG. bcluig hct.

BEAMPTE SE HOUDING

\:V.;J.tler gees teen die gevan.

gene in die tronk geopcnb:J.ar i!', blylt uit die f•eit dat nadat die bel'ig dat hy die ,·olgende dag losgelaat sou \\'Ord reeds in die pers versl<yn hct, 'n amptcnaar ,.an die ge\'&llSJe- nis rnev. Van Zyl toegesnou het dnl ha.:lr man nic voor 8

Juli~ losgel.aat sou word nie.

.. Die hcrig in die ltoerante is somrn.cr koerantpraatjies," het hy gese.

:-.rnr. Van Zyl hct \'Oot·heen in die myne by Roodepoort g.swerk maar sal nie daarhcen terug-kcer nie omdat sy ge- sondhcid dit nie toclaat nle.

By sy loslating was hy baie swa k en moes ondcrsleun

\\'OI'd.

A Q@ (Q) IDin ~«D m CffiffiiDl B@(O) rr~

§«))IDJ OIDlttp~(Q)f H~t

Daar hang nog stl'eds 'n "·aas vnn gchcimsinnighcid oor die oulangso ontploffings by Texas Oi ty, N 001'(1 Ameril;a, waarby 'n groot dee! van <.iie !-lad in ptlin gi'H'. mcf'r· as duiscml JlC·rsonl'

<lif' le\\'c gelaat en "o"at driedulseml be:>rcr is.

Hie rooJm·oll;c wa t ))y Texas City opg-rstyg het, hct net so gl'lyl; S11ns die "·at <IPur clie atoombom in Japan veroorsaalc is.

TWEE. M.A.-

E.U< SAM/ENS ON

u~ ONK

Gf.S K R.Yf

\\'illem .J. J. ,·an Ren,burg Politicltr gevangcnc Willem J. ,J, van Henshurg wnt · gedurende l\l<•i J !H3 onder die nood- rcgu laf<ic•s tnt nogc jaar t ronl<- st raf n•r·oonll'el is, Ju·t ,·oor-

\'Crlede \\N'I' <lie :\I.A.-graad in SusiolOI-:'il' ontvang. Dit is a!ln hom toc·~\'lten hy gelcenthcill van die• gradrplegt igheid ll•

Blocmfoutcin. Hy verl;ce•· tan;.

nog in <li<' Scnt.rale Gcvnngcnis, maar word die end \'Uti clic mannd losgclaat.

'

l'oe hy !n 1942 in hcgl'cnis geneem is. wa., hy 'n ~:>tnats

amptcnanr en deeltydse stu- dent aan die U.KO.V.S. Hy het sy denlc jaarsl;ursus Yir dit•

graad

n.A.

!n die tronl• voltooi en daamn. sy 1\f.A.-studic voort-

ge~it. Hy hct ondct· ll'illing van

<It· . . J. tlr \V. Tieyter studt•L•r·.

Jntusscn hct s.r belangstclling oolc in 'n :1nd1•r rigting ont wilc- l>el en h,\' hct reeds die sl>rif- telilm tlt·el van die l\I.A.-gr·nad in Elwnomic ,·oJtooi.

Tyden~ sy aanlwudiJJg in Bloemfontein het hy saam met ande1· o.n sensasionelc wySt! ui t;

die Iron!< gcbrrl'k, maar is Jatct·

weer in hcg-t en is genecm.

lly is die seun van ds. en me,·. I. \\'. J. ,-an Ren!-.burg, emeritus-lcr·aar ,·an die N.G.

gemecutc, Vc·ntcrsbur·g.

Dir JH'CSI nsie van mnr. \Vi llie qw Hensl>urg. wat g-evoeg lmn word hy dil' \'an under politicl'e gen1ngenes wat !u llie tJ·onl<

,·erder stml<'l'r het, is mau1· net 'n \'l'nlcrc ondersl;ry,nng ,·an die feit dnt dit yan die bl'stc Jialihc·r· Boer·cseuns was wat deur die Empire sc troni>C gcgaan hot in die afgelope oorlog.

Die ramp i<; ,·croorsaak deur die ontploffing ,·an die Fra.'lse sl<ip Gr·andcamp w:tl volgens die O''~~rhedc 'n \Tag- ammo- miumnitraat nan boord gehad hcl. Die sl<OI< van die om:.- ploffing is baie myle ,·er ge- ,·oel o()n het ,·an Texas City 'n stad van die doocl gemaak.

In Xcw York word die ,·er- ldaring ,·an <lif' C\\\ crheid in hvyfl'l getrel< en word gemcen

<lat 'n atoombom wat op die

!-ld p was, die oorsanl< ''an die ramp i'>.

H ce~ i Onftw@rice~de

J @ de W ce~ ~em m

Die onden·oors. van di.e Texas City-Spoor\\'cg'maatslwp- pya w..:tt korl voor Jie ontploffing nan boord w:ts. hct ver- klaar dat die skip 'n n·ag am- munisie aan boord het en dat sy hesltemming gchcim gchou word. D~e owerheid daaren- tecn het ge~e dat die skip ni- trate vir bcmestingsdoelcindes aan boord hel.

Di~ ,·ermoede <!'ll 'n atoombom die ramp vet·oorsaalt het, word ool; verstarlt weens die feit dat 'n maatsl\appy. die Monsanto Chemical Co., wat betrokkc is by die maak van atoombomme. ool< deur die ontploffing in puin gele is.

Die p.ers het noukeurig ver- my om hierdia feit onder die aancktg \'•:ln die wcreld te bring Pcrsmanne wat Kngasa.l<i jn Japan besoe!{ he!. na·dat die atoombom sy verwoestings- Wcrl\ voltooi het, het vrrl\laar dal die toncle by Texas City sterl< herinner :t:tn die tonele by Nagasal\i.

1Duitsers Die 1Deur Gewys

Die regering het hom bcreid \'Crklaar om ctlilm duiscntlc ontwot·tddc pcrsone uit Joego-Siawic in die unie toe tc laat.

llienlic inligting is dcur <lie Jntel'l\asionale Vlugtelinge-organisasil' in Switserlancl bel;end gemnak. Die organisnsic ondernccm om sowat. £34,000 tc hest.co om hierdil' mense na Suid-Afril;a en :\meril<a te vcn·om· waur· llllllc ltul gaan \'C'SI ig.

~~--- In dieselfde asem wat die rc-

gering hierdie ontworlcldc jodc in Europa wat daat· \'asgcltcer sit omct·at hulle nic in P.:lles- tina to.cgelaat w'or<l ni·e. in die Unie we!kom heet, het hy aangeltondig dat hy nie be- reid is om tydelilce asicl nan die 900 Duitsers wat op die punt slaan om uit Tanganjika gcdcporlear te word, te \'erleen

nil;.

Die regcring wil Yoorgce

•:lsof hi·erdie berig onwaar is.

Uit 'n \'orige verldaring \'an genl. Smuts blyk egter dal hy wei ontwortceldes uit Europese kampc sal toelaat as dec! van sy immigrasie-plan.

Nuus Uit Vr yburg

l\Iooi rccn het uitgesak in Vry- burg dorp en distrilc.

'n Noodlotligc ongeluk hct tussen Vryburg en Bloemhof plaasgevin·d toe 'n vragwa mel voetbalspelers Yan Vt·ybur~

met die trein gcbots het. Die besluurcler en clrie seuns is on-

midc~lhk gedood en verskcic ander vcrl\eer nog in die hospitaal tc Vryburg en Klerlts- dorp.

Nog 'n ongcluk h~t gebeur toe 'n motor, wat op wcg wns nc. ·die ongelul<sterrein by 'n motorhek omgeslaan het. Ook die insitlendcs verl\ccr in die Hospilaal tc \\'olmaransstad.

MOTORoAssuransie by-

CS:. k ~~u ~ ~6

Q - - - - - - - - ---- 0

r~~

SUID-AFRIJ<AANSE NASIONALE '

TRUST EN ASSURANSIE MPY., BPK.

Ill

'Iakkc dwarsdcur clio unie ~

A.V.B.O.B .

Lyl<bcoorgers, Ornfstcenmal<ers.

Begrolulsvel1lckcrnarn

Bloemfont.clo - Pretoria 180 Takke

MARKAGENISKAP

.. A

VROJEE MORJEa R~ARK

lfUAP§TAD

0

Betsllng geskied oumJcJdelllb weekllko, mnandellks ol

soos vorlang 0

Beste heersende pryoo

MJINNAAR EN VAN §CHOOR

Etewn.a11r: GUSTAV RETIEJll"

[(ennis v an die

A

PLUIMVEE

Ulo Ueste Flrmn om o l'l,UDrYF.t:

t:U:W3 en e.n<.ler l'ltOUVRTt; aan t.e Dtuur In:

C. 1\1. ELOFF EN Kllt:.

<Eon ... ) nr>lt

MORE~LUlli (I'OB~US 11AG) :"ewron

G. A. FICHARDT, Bpk.

(Lll1 JUrlhaa.w:o B4llclclatnllt1tant

.t\iASJTh'ERIE, YSTERWARE, PRODUKTEHANDELAARS Foon 700 Opgerlg 1848

BLOEMFONTEIN

M!EUJBJE!LS

PRYSE STYG VINNIG

KOOP NOU

Ons hou allccnlil< goeio l'walitcit l\Ieubels in

Yoonaad

WERDA

Me ub elhandelaars

(EIEl'o.'DOl\IS) BEPERK G1·oote Iici·I•gcbou - Kaapsta<l

WERElD§AKJE

1

¹

ereis Bestr ulerin g van ST AATI(USDE.

S lwf die v olgell(le Boeke 1·ir u aan .

DIE l\'IODERNE STAAT

deUI· Prof. L. J. du Plessis HI!.:AR TilE OTJIER SIDE.

The Afrikaner and German Side THE GREAT GLOBE IT ELF

By W. C. Bullitt

2/G pos\'l'y.

2/9 posny.

11 /9 posvry.

.,The only totaH.tarian imperialism that threatens war to-day is the Sovi~t Union.·•

THE DARK STDE OF THE l\100~ ) G/G (lOS\'I'y.

,.Consists of a selection of personal narrali\·es of Poles who have suffered during the Russian occu- pation."

TilE SO\'JET DIPACT OX TilE WESTEHX WORLD By Prof. E. H. Can

REPORT ON THE RUSSIANS By W. L. White

l\IY ANSWER. by Oswald Mosley.

REPORT FRO:\I GER;.\lA!'\Y, By Leonard 0. l\loslcy

SUID-AFRIKA

'N TUISTE

vm,

DIE NAGI~SLAG

Deur Prof. dr. G. Cronje

'i/3 posny.

13/G (lOS\'I'y.

13/- pOS\'ry.

'n Blywende oplossing van S.A. se rasseHaagstukke.

AFRIKA SUNDER DIE ASIAAT

Deur Prof. dr. G. Cronjc 13/- posHy.

BEHIND TilE PRESS L'i' SOUTH AFRICA

H. Lindsay Smith 9/3 posvry.

THERE ARE NO SOUTH AFRIC.>\.1\S

By G. H. Calpin 13/G posny.

Pro Eccle§ia=

Bo e k Jh 2lllll rll en

POSBUS 29

STELLE~BOSCH

(4)

BLADSY VIER ,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEI 19-!7

---

,DIE .O.B." WOENSDAG, 14 :i.\•IEI 1947

JHilEIR V 0 JRMIN G

N 00 DSAAKLIK

In die afgelopc weke het daar uit versl<illende kampe stemme opgcgaan teen die parlementere stelscl, en demokratiese woord- voerdcrs, hier sowcl as in· Engeland, het die vraag begin stcl of die parlement nog 'n bruikbare instrument vir die demokrasie is.

Elders in die blad plaas ons sommige van hierdie Yeroordelings.

Sommige laat dit net by kritiek, andere praat van uitgediendheid, tcrwyl 'n derde die kiesers oplwmmandcer om 'n verbetcring te probeer aanbring. aangesien, volgens sy mening, die enigste ander keuse 'n dil<tatuur is. Hicnlie stemmc bewys rnna1· net ccn din·g, en <lit is dat die besware wat die Ossewabrantlwag sctlert sy ontstaan teen die parlcmcntcrc stelsel ingebring het, nie OJ> voorool'(lcle of propaganda. bents nic, maar 'n ralw ontle- ding was van die siel;.te-verskynsel op politiel;.c gebied. Dit bewys verder hoe ryp die tlcmol;:ratiesc wcrclcl is Yir ltervorming in die J'igting wat die Ossewabramhvag bcpleit.

Ons aarsel dan ool< nie om te beweer nie dat indicn die Osscwabrandwag hom vandag met alle mag sou toespits op 'n propagandaveldtog dwarsdeur die land hy binne 'n baie kort tydjie genoeg krag sal mobi!iseer om die nodige staatshervorming teweeg te bring. As die tyd ooit rnl was vi•· 'n organisasic soos die Osscwabrandwag is dit nou.

Vir ses jaar was die Ossewabrandwag in 'n sware verdedi- gingstryd gewikkel, en moes hy aan twee fronte veg: teen die Empire, wat hom gcldellk probeer laat clooclbloei het dem· hon- clerde van sy 'ede op te sluit, aan wie sc naasbestaandes ontsaglil<e bedrae uitbetaal moes word deur die Beweging - £100,000 in vyf jaar. Aan die andcr kant moes hy homself verdedig teen die aanvalle van die BI'Utusse uit eie kring. Albei hierdie fronte is nou in die proses van likwidasie. Met hcelwat minder krags- inspanning as die stryd om selfbehoud tydens die oorlogsjare, sal die Ossewabrandwag vanclag soos 'n veldbrand kan versprei, gcsien die algemene gebrek aan vcrtroue in die huidige leier- skappe en ste"sels.

TWEE WEf.:

Die Ossewabrandwag egter, hoewel hy •n grondige omwente- ling op politiel<e en maatskaplilte gebied voorstaan, ondersl;:ei hom van die kommunisme daarin dat hy nie andersdenltendcs wil vernictig en homself tot diktator verhef nie. Hy is die profeet van hcrvorming, en daarom volg hy die weg van oortuiglng en samcsnoering, en so lank hierdie weg oop I>ly, volg hy dit. \Vaar on!'> ,·olJ;: op die oomb!il;. aan 'n poli tiel<c party met buitelandse trou uitgelewer is wat Yeral die Afril;:ane1· wil onderploe tot 'n mngtelose minderhl'id, is dit die Osscwabrandwag se bcleid em ccrs in samewerking met ander nasio.na.le groepe ontslae te raal;:

van die bewindvoeremlc party, en sodoeutle CCTS die onmiddellilw gcvaar af te wend. .Dnan•oor het ons net een jaa;· tyd. Daarom dring die Ossewabrandwag aan op 'n gesamentlikc front van nasionaalgesindcs en is hy bereicl om sy gcwig agter 'n party- kombinasie in te werp. inclien sy vdendskap erlcen word. Langs hiet·tlic weg, glo ons, sal die hervormingsgcdagtc, wat tans net soos voor die oorlog begin deurslaan in laitiel;: op die padcmcn- ti:rc stc!scl, 1111\I'C en wyer beslag- luy sonder onnodige stryd.

Die feit clat Engclse mondstul<l<e deelneem aan hiCI·dic lui- tick en die vraag begin stel of die parlement nog as 'n demo- l<ratiese werktuig beskou kan \Vord, bcwys dat hierdie hervorming nie net 'n Afrilcaanse begecrte tot oot·hcersing is nie, so9..s die Engelse pers dit graag wil Yoorhou nic, maar 'n vertoll<ing is ,·an die algemene begeerte by die volk wat moeg en sat is vir die onwerklike gestoei van politieke partye in die wetgewende raad van die voll<.

Die hervorming van die parlementere stelsel tot 'n bruikbare instrument van volksverteenwoorcliging en volksbestuur, is 'n noodsaaldikheid wat tot stand gebring sal moet word indien die vraagstukke waarop die kommunisme teer, opgelos moet word.

\\'anneer die Icier van dio opposisie pleit dat die naturelle-Yraag-

!'>1 ul< buitc die partypolitiel;: gehou moct word, en 'n verantwoor- dclil<c J\li.nistct· 'n bcroep op die volli: docn om deux middel \'an

•n pctisie te probecr \'CI·hoed tlat die l<lcurvraa.gstuJ;: in die pa.r- lcment behamlel word, is dit immers genoeg aanduiding van die

11oodsaaldild1cid <!at 'n verandering hoogs noodsaalclik is. As hierdie wcg egter om die een of antler rede, blyl;: geslotc te wccs, sal dit sy plig en taalc wces om op eie houtjie die nodigc luagte tc mobiliseer vir daanlie hervorming, want sonder dit is die blanl;:e- tlom in Suid-Afl'ilm. in ellc gcval tot onmag en ondergang getloem.

P!ROPAGANDA

UN 3@ TAlfE

Rusland is besig om da.ag- liks jn dertig talc van sy J<Ommunistiese propaganda lnvyt le raal<. Die uitsendings sluit nie aileen nuus in ni-e, maar ool< ander aan- gclcenthede. Uitsendings word ook in En~els g·ehou.

Voor 1950 sal Rusland nog v>9.n 22 sterk senders Yoor-

sien word.

N eMrenbettg !DuUJr

Voortt

Veldm. Albert I~sselring,

voormalige opperbevelhebber van die Duitse weermag in Italii:i, is deur 'n Britse hof tot

•die dood veroordJeel. Hy sal doodgcslciet word.

Die aanklag teen hom was dat hy v.ero.ntwoordelik sou wees vir die doodskiet van gy- selaarS'.

VoS~A o 0 T~gmJO®f% W1ID~ 'IT'~®~ J]([lcmrr

Agt~r ~~ tiDMB~~~~rmfffl

B®~krywilDlg v~IDl Glf(Q)(Q)~ MeJm~cej@l g

'u Erkenning dal. die Dnit.sc V.2- wctenskap1ikcs die Amerika::msc na- vorsers tien jaar voor was in die outw ikkelin g vau die vunrpyhvapcns, is so pas dcu r Amerik aansc wctcnskaplikes gedoen. Die oorgrote m eerdedteid van die Dnitse vuurpylweten ska plikes is tans in diens v:m die Amerikaanse oor- Jogsdepnrtcment. Hulle is in Duitsland deur ' n spesiaal opgeleide afdeling geskaak voor dat auder moondhedc b ulle in die hande kon kry.

Die antwoord op die vraag van die wereld waar die Duitse wetenskaplikes hulle tans be- vind, is deur die Ameril<aansc oorlogsdepartement beantwoo1·d.

'n Paa1· hct in die hande Yan die Russe gcval, maar die res is verplig om na Ameril<a tc verhuis. Dlt sluit ontwerpcrs van Duitse vlicgtuh~ sowel as die uitvinders van die V2 in.

Lanl< voor die inval in Duits- land het die Ameril<aanse leer 'n opgawe gemaak van die mees bekende en voortreflikste Duitse tegniei en vasgestel waar hulle werk en bly. Met elke a.fdeling Amerikaanse tl·oe- pe was claar 'n afdeling van hierdie opgelcide skakers en keer op l<ee1· het hulle seker gemaak dat hulle al die Duitse wetenskaplikes wat hulle kon vind, vir Amerika inpalm. Hicr- die wetcnskaplikes werk vandag te Fort Bliss, Texas, en Dayton, Ohio.

GROOTSTE TRIOMF Die grootsto tegniese triomf van !lie Duitse brein was die V2, verldaar Time in sy weten- sl>aplilce rubriclc. Dit mag aile wapcns in die toelwms oor- sl<adu. Die geheim van die V2 (die tegniesc !<ode was E.W., wat staan vir Elektroniese Wer- ke) is baie dceglik bewaar. 1\a- dat 'n aantal van die vuurpyle vervaardig is, is hul!e in die geheim by Peenemiinde, aan die Baltiesc Sec, getoets. Dit is in groot onclergrondse fabriel<c tc Nordhauscn, oos van Kassel, vervaardig.

Toe die Russe besig was om op Stettin, vyftig my! van die vuurpylfabrick, te bestorm, het die Duitse opperbevel 'n vrye keuse aan dr. ·werner von Braun, direl<teur van die vuur- pylnavorsing, gcgce om te vJug of om op sy pos te bly. Naclat hy samesprcldngs met sy per- soneel gehad het, het hulle bc- sluit om in die rigting van die

M a01k !PffatntnJe Vor

V oU gende Oorffog

Wa.nneer lugmaghoofdc van cUe verskillende dominium.s in Augustus in Londen vergader sal. hulle die hele o01·log van- af 1913 besprcek en aUe V!eld- slae nagaan om die Jesse da.ar- uit te leer en clit op die vol- gendc ool'log toe te pas. Die lconferensie is h~le deur die Britse lugmag. Kaartc. ver- slae en modelle van allerlei aard sal as voorligting dien.

Mili te1·c waarnemers in Lou- den het onlangs <lie strateg·iese verdedigingsafspringplelc van Sui<l-Aft·iha in tytl van oorlog bl!ldcmtoon. Dit het geslded nn aanleiding \'an die rel<ot·dvlug tussen Londen en Kaapstnd.

Verdere vlugte waarin gepoog word om clie afsta.nd nog vin- nigcr a£ t.c Ie, sal moontlilc uit- gevoel· word.

Maj. Poole, adjunk-hoof van die Unie se gen•erale star, is reeds in Londen waar hy militere samcspreldngs by- woon.

\Vesterse aanval!ers te vlug.

Hulle is cleur die Amerikaners onderskep en na die Ameri- kaanse gebiecl \'ervoet·. Later is hulle na Amcri.l<a gestuur.

Intussen het 'n ander afdelin;;

Amerikaners die fabriek te Nordhausen gcfynl<am en alles wat hulle kon gebruik, sowel as die V2-bomme wcggeneem.

Hulle het aEcs gckry wat hulle wou he, verldaar Time.

TIEN JAAR

Te Fort Bliss woon tans 120 van hierdie Duitsc wetenslmp- likcs. Dit is die voltallige staf wat vroeer in Duitsland werl<- saam was. Saam met hu!le is al die gegewens oor die geheim van die V2 na Amerika gebring.

Hul eerste taalc in Amerika was om die Amcril;:aanse we- tenskap:ikes allcs te vertel wat hulle van die \'tturpyl af weet.

Dit. het baie voorligting en on- del'l'ig gel<os om dit ann die verstand van die AmcriJcaanse wctcnsl;:aplil<t'S tc uring. Die Amerilmners het ontsaglil;: ,·eel gelcer. sl;:r;l'f Time. \"olgens 'n berel•cning het hullc Amcrilm benewens tien jaat· van na\·orsing miljoenc dollu1· bespaar.

Met die on:angse afsldet van die Duitse vuurpylc tc White Sands in A mcril<n. was dit Duitse wetcnsl•aplil<cs wat die voorligting gegee het.

JUNKER-MAKNE Oo!;: die wctenslcaplikes wat verbonde was aan die groot Junker-fabrielt te Dessau, is tans in Amcrikaanse hande.

Aan die hoof hict·vnn was dr. A.

Franz. l\et voordat dre Russe die stad binnc ge\'al het, het die Amerikaners in der haas die Duitse wetellSkaplikes en hulle modelle sowcl as nuwe masjinerie, vctwyder. Dr. Franz en 87 ander wetenskaplikes van die Junker-fabriek werk tans naby Wdght F'ie!d te Dayton,

die breinsentrum van die Ame- rilmanse Iugn1ag. Onder hier-

<lie mannc is die ont wcrpcr \'an die 1:\lesserschmitt 163 spuit- v!iegtuig·. \'erdc:· i!'> daar Yal-

!'>kcrrn-ontwerpers, in!ltrument- dcslmr:diges en ,·ooraanstaande wetcnskaplil;:es op feiHik ellw ntwnrsings-:tfdelinK wat clic lug-

\'lUtrt bicd.

GERI~GE LOON

Die Ameril;:ancrs betaal die Duitse wetenskaplikes 'n ge- ringe loon van twce tot elf dollar (8s. tot .€2) per dag. Daar worcl reeds maatreels getref om die families van hierdie manne na Ameril;:a te bring. Die Yenvagting word uitgcspreek dat huJ:e later Amerikaanse burgers sal word. Die oorbring van hulle families moet die poging om hulle as Amerika- ncrs te laat inburgcr, versterlc

K on1muniste In Pad Ge$'(.eek

Die Franse regcr.ing het besluit om al die Kommunistiesz Ministers in die l<abinet uit te Sit. Dit het geskied na aanleiding YaJI die optrcde Y·3.n die Kommuniste wat teen die Franse ekonomiese beleid gestem het.

D.ie w:rtroue-mosie wat deur

·die Franse eerste minister in- gedien is, is met 360 teen 186 stemme aangeneem. Hierop het die Kom:nuniste hullc ,·an die kabinet onttrek.

In die plel< Yan die Jwmmu- niste wat uit die l<abinet gesit is, is drie Sosialistc en twee Progrcssiewe Katoliekc be- noem.

DIE PERSBELEGGINGSKOHPORASIE llEPERK.

(PE HSKOR )

Ann aile Bclang-stellcndcs en V l'iende in NA1'AL E~ GRIEil\\'ALA~"D-OOS

LET OP!! LET OP!!

NOG NET 6,000 AAl'\fDEL:E

van 5/- ell< is bcsldl>baa.r vir belangstellentlcs in Natal en Griclcwaland-Oos.

lnskrywings word

OuheLToeplik Gestaak on 30 Junie 194·7

Jongstc ontwikkelinge mank hienlic aandcle BE SO~DER WAARDEVOL

'l'ree dadelil• in Yerbinding met:

L. ST E IN,

P .a. E. B. CADLE, ,Twyfelfontein,

P .K . 1\IOOIRIVIER, NATAL.

(5)

,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEI

1911

V errmaa k~ ikheidl Die Mo ti e f

OudMGe nL Ve rsluis 1 Oorled e

N.aclat hy mecr as 'n jaar Ian!< aan maagkanker gely het, is mnr. J. V•ersluis, voorheen generaal van die Osse- wabrandw.ag in Kimberley, verlede week in die hospitaal le Kimbct·ley oodecle.

BIESO JEK AAN P AlRiLEMENJ

(DEUR TOESKOUER) 'n Kapena:ar sender sakgelcl kan m.cnige uut· van die grootstc verrnaak deurbl'ing op die galery van onsa agbo;tre par- lernent. Soos 'n dominee-vriend eendag opgemerk het toe hy op pad was soon-toe: ,Hier stap ons nou na die hoogste wetgewende gesag van die land en ons hele motief is - vcrmaa.l' !"

Nou-die-dag was hier 'n p.:tar vricncl·e uit die Vrystaat en hul!e is toe deur een van ons kommandante en sy vrou na die volksra.ad geneem. Dit is die mal<likste manier om van niksv.ermoedendc mcnsc uit · die b'inneland vm·ig-2 aanhan- gers van die Ossew.:tbrandwag te maak.

ANTIEKE OPTOG Die pal'lerncnt het begin met 'n taamlil< potsicl'lilte middcl- ecuso O}ltog. ~Iense met die eienaanligste ldcre en pruike hct <laaraan dcclgcneem. 'n Groot Reptcr is O(l twec mild(e op 'n tafel gchang en die SpeaJ,.

er het gcbid. Die mcnse op die galery het egter oopoe bly sit - 'n mens maak mos nie oe toe as die spelers bid in 'n biosl<eop ni·e!

In elk gcval di.c eerste' tyd het die Speaker gevra, mense hct geantwoord, maar niemautl in die volksraad het hul daar- aan gestcur nie. Hulle was alma! blyl<baa,r besig om hul pos oop to mank en briewe te lees.

Daarna het sommige opgestaan en by die ander ouens die nuus van die dag oor en weer gaan ver·tel.

BEDAAR

Later het daar darem 'n mate van rustighcid hieron- ..:ler ingetrce en het dit beg;n lyl< asof die agbtwe lcde b2gin .aandag gee aan die verrigtin- ge. Ons Vrystnatsc vr·iende was teen hierdic tyd •:11 min of meer bekecr en het al !us begin ln·y om cen of ander soort van opruiming· tew,ecg tc bring. Hulle wou weet of dit maar altyd so gaan.

In ell< gcval toe die ergste rumocr be-daar het en daar nic mcer briew.e was om tc lees nie, was die Speaker al weer voort, die septer van die tafel af en 'n voorsitter so aan die een kant van die tafel, waaronder ·die septer Ie.

UITKOGGEL

'n Pos ondct· die departement van finansics was onder beS}lre- 1\ing. maa1· die Icde het baic

Mirroder Stemkr(Q]g Virr K UeurUi01ge

Di·e steml<rag van die ldeur- lingl<.iesers is bykans met die helftc minder as gcvolg van

d~e Kieswet van 1045, wat v-ereis het dat alma! opnuut moes

rcgistrccr, aldus 'n verkla- r.ing \"-'1.'lt dcur die Nasionalc Vcreniging van Kleurlinge uit- gereik is.

Met die algcmcne verkiesing in 1943 was daar· 80,000 kleur- ling l<iesers op die lys, terwyl daar nou net meer as ·10,000 is.

Pogings s-al egter in werking gestel word om die ander be- tyds ger-egistreer toe l<ry \·oor die verldesing.

meer belang gcstel in die droog- tc en het verldes om hieroor tc 1n·aat. Oie ceu agbat·e lid 1m die ander het gcpraat, en die cen n:t die ander is detu· die:

mense aan die oorl<ant van die saa) uitgelwggel. Slwolldnders son ja.Iocrs geword het om <lit te sien - waarom mag die grootmcnse dan a! die lll'et he·?

'n Lid van die regcring het in sy toespraak be<luie hoe

<lie opposisie die boere w.il rulneer. Hulle wil he die regering moet vir die boere geld gee om vee te koop so- odat da.ardie vee ook maar kan doodgaan van droogte!

En op hierdie argument het 'n spreker later so waarlik- waar geantwoord: ,Moenie dink die bcere is so dom nie !"

het hy op dieselfde intelligen- sie.vlal< betoog.

Een lid bcweer dat w.at die regering doen 'n druppel in die emmer is. 'n Bejaarde negoeringslid se toe: ,Ons wil cmmers dieselfde he." Hierop bars die hele opposisie soos 'n l<oor los met ,.emmers, em- mcrs. o! en11ners, .emmers . . . "

vir 'n hele ruk lanl<. Die Vry- staatse tannie langs die !<om- mandant op die galery hct half paniekerig begin word.

VINGERTJIE

Dit was vir een rcgenngslid darem te vee! en hy word so verontwaardig dat hy met sy vingers begin beduie. Sy teen- standers vind dit toe heel pret- tig. ,Ryk die vingertjie; J)as op die ~·ingertjie val af; vat nou weer die amlcr vingcrtjic; wag daar val 'n papier af .... nee, vorentoe, ₁₁ou weer die cerste vingertjic .... ens., ens." Tot groot pret van sy tcenstande~s en die vennaal<soel;:ers op dte galery "vord die lid toe kwaad en vertel hoc hy onder genl.

smuts in Suidwes-Afril<a in 1911 g.eveg het.

(Dit alles onder 'n begro- tingspos van <lie <lepartement van finansics).

Skielil< begin die opposisie soos 'n Jwor roep: ,Orde, or de, orde, orde, orde . . . .'' Die voorsitter \Vat tot dusver aile tekens van tevredenheid met die orde g.etoon het, roep toe ook skielik: ,.Orde, orde !" Kan die u.gbare lid vir my se wat dit met hierdi.e pos te doen het ?"

,.Dit· het niks n"Let die pos te (VetTolg in volgende kolom)

Oud.genl. Versluis was 'n vurige on<lersteuner van die Ossewabrandw:lg en hct groot dienste aan die Beweging bewys. In 19,12, toe dk~ regering op gr·oot sl;:aal tocgeslaan het op die O.B., was hy geruime tyd in die tronl< in Pretoria, s.aam met een van sy seuns, onder vcrd·enl<ing dat hy aan ,ondermynende bedrywighede"

deelgenecm het. Toe sy ge- sondhcid l-ater ingegee het, het hy sy ontslag aangevra as generaal.

As gebore Hollander het mnr. Versluis tydens die Tw.ee- dc Vryheidsoorlog met goehel- mc boodskappe vir die Boere- magte na Suid-AfrH<.a gekom.

Hy het later by die Boere aangesluit en hom so vereen- selwig met die Afrikancrvolk dat baie min mense bewus was van di·e fe.it d-at hy 'n gebore Nederlander was.

Hy word oorleef deur sy eg- genotc en sewe kinders.

(Vervolg van vorigc l<olom)

•doen 11ie" roep die agbare lid uit en gaan sit.

Dio tocslwuers op die galcry Jag toe baie hard, maar gclul;:- ldg was die chaos onder so groot clat die bcamptes daarvan·

nil<s gemerl;: ltet nie!

,POLITIEK!"

Een van die L.V.'s het toe nadcrhand die ander !<ant begin beskuldig dat hulle politiel{ in die parlement praat.

Dit was vir die Vrystaatse besoel<ers eens te vee!. Hulle flag 'n mens mag net op die sl;:ole nio politiel;: praat nic!

Toe cen van die volksraads- ledc die besoekcrs later op tee trakteer, gee die Vrystaatse oom hom die versekering dat hy nie kans si.en om sy tyd so tc gebruil< nie, al betaal hullc hom £1,000 'n ja~r. N.a 'n rul<l<.ie was al die bekcnde ou figure wat flussies so bal- jaar het in die volkSJ'aaclsaal, bcs•ig om tee t.e drink. Dit was mocilik om uit te reken hoe- vee! in die saal oorgebly het - clit kon hoogstens 'n stuk of tien gcwees het.

Met die vertrek het die L.V.

die besoekers genooi om weer te !<em. Die ta.nnic het egter verscl;:er dat sy vecl liewer sec- lug inasem!

@~EW'JmA~JE V~~~&D~R lt~~

sal gehon wor·<l in die

HOFMEYRSAAL, K AAPST AD

op DONDERDAG, 22 MEI, 194 · 7 , om 8 1 1.1n.

Sprelcers : Adj unk-K.G. J. A. SMITH en DR. H.AN S VAN· RENSJBURG.

(By hierdie geleenthcitl sal die offisiere en bran<lwagte \'an

<lie \Vcstelil.:e Provinsie afskeid nccm ·van <lie A.ILG. met die oog op sy vcrhuising na George).

Alle Offisiere en Bramlwagte

~vord

clringend versoelr om t cenwoorclig te tvees.

Daar is 'n groot vraag na Ronde Kom- mando in d1e stad rond

Hulle Is koel. rook lckker met 'n e•e geur wat hulle elke dag mcer vriende besorg.

BLADSY VYF

1/Y,UH/

IOJWJI!{},dil

~ S H i AREll!t

SH l88S

lyk Hierd i e Jaar Op U Beste

~ns

hied die Allerjongste oggend- en m iddag- rokke aan .

Loa en F r emode Ko stuum s

^Q

~

^-

Aandle!e

KENNISGE\ VING

Vir algemcno inligting word hlermee bcl<end gemaak dat

<laar nog 'n beper·Jrto~ aantal (gewone) VOLKSK:\S- aandelo vir insln·ywiug besltil,baar is.

Volle<liger besonderhc<le is vervat in clio betrolcl>e pros- pei,tus waarvan el;:somplal·e vorln·ygbaar

t s

^van ^aile

taklre of van die llooflrantoor van die Bank, Posbus 578, Pretoria .•

Banltiers

JRJEIP IERK

PRETORIA.

Hoofkantoor:

DAMES-, MANS- en KINDER-' UITRUSTERS SNYERS

Be perk

KERKSTRAAT 275 - PRETORIA

TAK.KE: Johannesburg, Benoni, Verceniging, Kaapstad.

(6)

BLADSY SES .,DIE O.B.," WOENSDAG, 14 MEI 1947

GEKLA§§U 'lf§EERDJE ADVJERTEN§J!E§

1'AUllil!' Vllt OEJ{LASSI!liSED:Im£ A.OVEU'l'ENSU:S:

UtUsllOudcUke Kennl•!;'ewlngs:

(Verlowing, huweJik, geboorte, stcrCgcval. ln memoriam, geluk\\'en ..

sing, ens.) l'.~d. per woord;·minlroum ~/-per plaslog. Vooruitbctaal- baa.r. Vir hcrhalings 25 pst. afslag.

unn<lelsaavcrtenslcs:

Eokel plaslngs (vooruitbctaal!>aar) 2d. per woord. ~iinlmum 1/- per plasing. ²tot ^2Gplasings (vooruitbeta&tbaar) 1'/.;d. per woord, minimum 3/· per plasiug. 52 agterecuvolgenclc plasiuo;s: ld. per woord, minimum 2/G per plaslng. Plasings tot knnsellasie, Hid. per woor<l, minimum 3/· per plasing.

lutekengcld OP .,Die O.B." (verskyn weeh.liks): 10/-per jaar ot 51- vir 6 maande.

Vooruitbctanlbaar. - Stuur advertens!c'.,estellings eo inlekens-etd na: DlE 0.11., t'osbus 28, Stellenboscb.

VER-T,O\VIN G

STEir-:Bc:RG-GIEZl:'>IG. - 1:-lierr.>ee maak ons, Cecil enigste Jc!nd van mnr.

en rnev. J. C. Glezh1g, Dist. Carolina·, en Paul, jongste scun van mcv. S. S.

Pretorius, Dist. Hcndt·ina, ons vcrlo· wfng bel<\end aan vriende(inne) en ka-

maradL 14/5/lB

HUWELIK

~IARX-V Al'\ RBKSBURG. - Hlcr- mce maak ons, Essie, do~;ter van ntnr.

en mcv. H. c. V<l::l Rensburg, Diasf0!1- lein, AlberUnla, en Ernest, seun van mev. en wyle mnr. P. D. }.farx, Hoog-

~traat, ~osse!baai, bcltcnd <lat ons trou 31 Mel tc Riversdnl. Geen kaar- tjics e-n gecn resep~ie. Tclcgra.mme: Diasronlein, Aibertlnln. H/5/1B

IN l\1EMORL~M:

COE'l'ZEE. - Vaaldnm-'l'ragcdie Adjudanl Dirk Coctzec. Drlc bitter jare van vcrlangc nu ons Diri<\ie is verby.

Dee! God sy glimlag hom maar mede;

Altyd wa::; hy met sy Jot tevredc. - 'rreurcnde Ouers, Broers en Susters.

H/5/1B

AGENTSKAJ?PE

VaN BJ.eHEEK TltUST.\IAATSK.-H'·

t•l' JlEt•EJtli., Voortrekkerweg, Belt-

ville, bled ay bekwame dienste ann

wannecr u elendomme wil koop or ver- KoOp, met geldbelcgglngs, verbande ens. Doen aansoek by POSBUS 18.

Foon 9·7222. 27/11/Tk VRYS'l'AATSE GOUDVELD

EIENDOl.\fl\iE

Vir Eicndommc Henficman, Odenda.aJs- rust omgewing. ra .. adpleeg WELKO~l

EIENDO:.IS· EN TRUST AGE::'-<T-

~KAP. Henneman (Eie.nnars Alberts en GrecCO. Fooo 43, Tele~;rammc .Weta.•

16/4/TK AANBOD!

Ek het allc rou-matct·Jaa.J van t>estc gcl'aalte in Suid-Afrilul vir scment. Is berci<l om te llelp semeutrat>riel< op tc rig. Ons begin ltlcin en brei uit. \Vic stcl bclnng? - DR. NOR'l'JE, VRE-

DE:'>IDAL. 7/5/2

BETREii:IUNG GEVRA hAU.-un'J-;1(\'()LLE .J(),'IG ~lA r-; met fam11fe bicU sy dtcnste aan ns S£'krela- ris/nssistent - Uc;:;tuurder. Het kennis van klcrtl{::tle werk (rckords, oockhou, ens.) lnstandllou en berstel van enjins en mnsjincric (swaarvoertuig-li.sensie), Jnndmctcrswcrk t.o.v. erosfc, Jstc Jdas sertifikaat Grootfonteinse Landboukoi- Jef;c (sl\ild vir onderwerp .• wol"). ·\..-er- kltl.'-'lt'· hom gcwillig om te leer. Navrae:

.No. 20, Die 0. B.. Posbus 28, STEL-

LBNBOSCJ:-l. 7/5/ZB

BENODIG

G el<wn I ifisccrclc .\[Qt(H'\\'Crldnii-!IHJ ntl ige vir vooruitstrewi."nde plattclandsc ga~

rage. salaris £8 ncr week. in::;1uitendc Jewenskoste·toelae. Doen aan~oel-: met afskrU'te van on1nngse r;etL<igskri ftc by POSBUS 35, BOSr-:iEVALE. H/5/5B ()N)llllllELLII( HENVIliG vtr mo- dernc ingerigte en grootstc g-ara~e in dist.rilc 1. I'Ar-;EEI.l\LOrl'ER }:;::\

!'.i.'Ut'J.'\'Elt\VEH. Persoon ... vat. albci kan Uoen sal voorKeur kry. 2. \ \'g)({\ ..

TU1GI\UJ"IHGE. Persoon wat (lee~:like

kcnnis van elektricsc stclsels van karre, a•sook die hantcrinJ; van moclernc tocts·

tocst.clle van ltarre het, sal voorke