هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
212
یلگ میرم سناسا دصرد و هشیر دشر رب یکشخ شنت ریثات ( Salvia officinalis L. )
یمرذآ لوسر
1
*
ناریا ،لیبدرا ،یلیبدرا ققحم هاگشناد ،یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد ،ینابغاب هورگ1
* هدنسیون وسم
هدیکچ
مهم یکشخ یم ناریا کشخ همین و کشخ قطانم رد یطیحم شنت نیرت
رب یبآ شنت ریثات یسررب یارب روظنم نیدب .دشاب
کولب حرط تروص هب یشیامزآ یلگ میرم سناسا دصرد و هشیر یدشر تافص یفداصت لماک یاه
اب هس اهرامیت .دش ارجا رارکت
حطس هس اب یبآ شنت لماش 90
، 60 و 40 .دندوب هعرزم یعارز تیفرظ تبوطر دصرد هشیر تبسن نیرتشیب هک داد ناشن جیاتن
هشیر دادعت ،هراسخاش هب رامیت رد هشیر رت نزو و کشخ نزو ،هشیر مجح ،هشیر لوط ،یعرف یاه
90 یعارز تیفرظ دصرد
هب هعرزم ک و دمآ تسد رامیت رد تافص نیا رادقم نیرتم
40 دصرد نیرتمک و نیرتشیب .دش لصاح هعرزم یعارز تیفرظ دصرد
رد بیترت هب سناسا 60
و 90 هنزور تیاده .دمآ تسد هب هعرزم یعارز تیفرظ دصرد یکشخ شنت تدش شیازفا اب گرب یا
گ میرم زا سناسا دیلوت یارب هک داد ناشن هعلاطم نیا جیاتن .تفای شهاک طسوتم شنت زا تسا رتهب یل
60 .دومن هدافتسا دصرد
هنزور تیاده ،یلگ میرم ،یبآ شنت :یدیلک تاملک سناسا ،یا
همدقم میرم یلگ (
L.
Salvia officinalis
نایعانعن هداوناخ زا)
اب 700 - 900 ناریا رد سنج نیا .دراد عیسو یشیور ناهج رسارس رد ،هنوگ
یاراد 58 کی یفلع هنوگ و .دنتسه هدنکارپ روشک رسارس رد هک تسا هلاس دنچ و هلاس
17 هنوگ .تسا ناریا یراصحنا نآ هنوگ یاه
یتنآ ،یروموت دض ،یچراق دض ،یرتکاب دض صاوخ یاراد ایولاس سنج فلتخم ینادیسکا
عیانص رد نآ رب هولاع و هدوب یباهتلا دض و
( دنراد یناوارف دربراک یشیارآ و یزاس رطع 7
.) رد اهایگ ن وراد یلوت یی ـ د یلوباتم ـ ت ه ـ ا ی یوناث ـ ه رتنک تحت ل
ژ یکیتن ا تس
، و یل
وع ا هب یطیحم لم و
یـ ﮋ ه ش ـ را طی شنت
،از دننام شخ ـ یک و ش ـ و یر قن ـ ش مع ـ د ه یا رد یمک ـ ت و تیفیک ا یـ ن م ـ و دا ب ـ ه هع ـ د ه راد نـ .د
یکشخ شنت ،
یطیحم شنت نیرتعیاش ا
هک تس ثعاب دحم دو دیلوت تی رد
25 دصرد ز م ـ نی ه ـ ا ی د ین ـ ا ش ـ د ه ا س ـ .ت ا ثعاب شنت نی
شهاک امویب
،س ر دش ، زتنسوتف
، ده ا تی زور هن یا و رد کلمع تیاهن ـ
ر د یگ ـ ا ه م ـ ی ش ـ و د 6 ( ) . ا رث رود آ ایب یر اب(
وف ا لص 7 ، 14 و 28 زور )
یور ایگ ه ر احی ن اشن ن داد هک دش ینﻻوط اب ن
رود آ ایب
،یر اب و ج ـ و د نیا هک ر ش ـ د یگ ـ ا ه و رکلمع د ا تفای شهاک سناس
، و یل رد دص
ا س ـ سنا ا ف ـ زا شی فای ـ ت ( 9 .) سلراچ ناراکمه و (
4 ) زگ شرا رک د هک دن آ ایب یر رتشیب رد ایگ ه انعن ع زیم نا ام هد شخ ـ ک و رکلمع د
ا سناس ار ا زف ا شی داد . ا زف ا شی تبسن ر هشی هب هقاس مع ـ
ٌاتد برم ـ و ط ب ـ ه ک ـ شها رتشیب سمویب ا دن ما وه ا یی تبسن هب ر شی ـ ه رد
ش ـ را طی ت ـ شن شخ ـ یک ا تس . متسیس ر هشی رد یا ﺬج ب ا بآ تیمه ز ای ید .دراد سیس ـ مت ه ـ ا ی ر هشی یا قیمع و رتسگ هد اق رد
دنتسه ر تبوط ر زا ا شخب یاه ز نیری اخ ک اب اک ار یی رتﻻاب ﺬج ب دنیامن . نب ـ ربا ا نی سوت ـ هع سیس ـ مت ر شی ـ ه ،یا س ـ بب ا زف ا شی
اک ار یی ﺬج ب زا بآ اخ ک یم وش د . وش ا ده وجوم د ح ـ یکا ا نآ زا تس هک ا زف ا شی ردABA لیسناتپ اه ی نییاپ ا ،بآ رث تا افتم و یت
بـ ر ر دش ر هشی ا و دن ما اه ی وه ا یی ،دراد هب وط یر هک ر دش ا دن ا م اه ی وه ا یی ار فقوتم هتخاس ا ام ر دش ر هشی دت موا یم دبای 5 ( ) . نیا
.دیدرگ ارجا سناسا دصرد و هشیر یکیژولوفروم تایصوصخ رب یکشخ شنت فلتخم حوطس ریثات یسررب روظنم هب قیقحت
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
213
شور و داوم اه
میرم سناسا دصرد و هشیر یدشر تایصوصخ رب یکشخ شنت ریثات یسررب روظنم هب کولب حرط تروصب یشیامزآ ،یلگ
لماک یاه
اب ناغم یعیبط عبانم و یزرواشک هدکشناد یتاقیقحت هناخلگ رد رارکت هس رد یفداصت یئایفارغج لوط
55' 47° ضرع و یقرش
نآ یایفارغج 38'
39° ایرد حطس زا عافترا و یلامش 32
رتم لاس راهب لصف رد 96
رامیت .دیدرگ ارجا حطس هس لماش یبآ شنت یاه
90 ، 60 و 40 ارز تیفرظ دصرد ینیس رد یلگ میرم یاهرﺬب ،شیامزآ یارجا یارب .دندوب یع
و هدش تشک ،سوم تیپ یوتحم یاه
زا دعب 40 روهظ اب و زور نیمز هب یقیقح گرب نیمراهچ
.دنتفای لاقتنا هدش هدامآ یاه تهج
لامعا شنت
،یبآ داعبا اب یترک 2
× 1 رتم
ار بآ اب و رپ یور نآ اب کیتسلاپ روصحم
دیدرگ ات کاخ
ًلاماک عابشا دوش و دعب زا تدم 24 تعاس هک بآ للخ و جرف تشرد
کاخ طسوت یورین لقث جراخ
،دش کیتسلاپ ار
،هتشادرب هنومن کاخ هیهت و سپ زا نیزوت رد نوآ اب یامد 105 هجرد دارگیتناس هب
تدم 24 تعاس رارق تفرگ . سپس هنومن ار اب یوزارت قیقد نیزوت و نازیم تبوطر ریخبت هدش هبساحم دیدرگ . رد تشادرب نامز
ترک یور زا کیتسلاپ
،اه هعرزم یعارز تیفرظ اب
هاگتسد تبوطر جنس لدم یلاتیجید PMS-714
هزادنا یریگ دش ات ود شور اب
مه دوش هسیاقم .
لامعا یارب رامیت
شنت یبآ تبوطر کاخ سپ زا هکنیا هب نازیم دروم رظن .دیدرگ یرایبآ دیسر ،شیامزآ نایاپ رد
هشیر دادعت ،هشیر مجح ،هشیر کشخ و رت نزو لیبق زا یکیژولوفروم تافص ،هراسخاش هب هشیر تبسن ،هشیر لوط ،یعرف یاه
هنزور تیاده سناسا .تفرگ رارق یبایزرا دروم سناسا دصرد و یا
.دش ماجنا رجنولک هاگتسد طسوت بآ اب ریطقت شور اب یریگ هیزجت
هداد لیلحت و سنایراو مرن زا هدافتسا اب اه
رازفا SPSS Statistical version 21 هداد نیگنایم هسیاقم و
هنماد دنچ نومزآ اب اه یا
.دیدرگ ماجنا نکناد
ثحب و جیاتن هداد سنایراو هیزجت جیاتن هب هجوت اب هشیر دادعت یکشخ شنت ،اه
هشیر مجح ،هشیر لوط ،یعرف یاه نزو ،
،هشیر کشخ و رت
هنزور تیاده ینعم روط هب ار سناسا دصرد و یا
لودج ( داد رارق ریثات تحت یراد 1
هشیر دادعت هک یروط هب .) لوط ،یعرف یاه
هشیر مجح ،هشیر هنزور تیاده و هشیر کشخ و رت نزو ،
رامیت رد یا 90
بیترت هب یعارز تیفرظ تبوطر دصرد 128
، 60 ، 273 ،
590 ، 363 و 177 رد رامیت زا رتشیب دص 40
لودج( دوب یعارز تیفرظ تبوطر دصرد 2
یکشخ شنت ،شیامزآ نیا جیاتن ساسارب .)
.دوب توافتم ًلاماک سناسا دصرد اما تشاد یلگ میرم یشیور تافص رب یفنم ریثات رتﻻاب
ی ن لوت سناسا دصرد ی
ید طسوتم شنت رد
.دش هدهاشم یم شهاک ار هشیر نزو ،نآ هجیتن رد و هشیر دشر ،یکشخ شنت هک تسا هداد ناشن تاقیقحت ریاس جیاتن
هایگ .دهد
یم حیجرت یکشخ طیارش رد مادنا و هقاس رد ار داوم نیا هکنیا ات دهد صاصتخا هشیر هب ار دوخ یزتنسوتف داوم رتشیب دهد
یاه
ر ییاناوت لمع نیا اب اریز دنک هریخذ ییاوه ( دش دهاوخ ظفح دوجوم بآ زا یرتشیب رادقم بﺬج یارب هشی
3 .) نیا جیاتن هیاپرب
دودحم و یبآ شنت رثا رد هک تسا هداد ناشن زین تاقیقحت ریاس .درک ادیپ شهاک ،یبآ شنت تدش شیازفا اب هشیر مجح ،شیامزآ کاخ مجح دحاو رد هشیر رادقم ،بآ ندش شهاک
یکی هک نیا هب هجوت اب .دبای یم شنت اب هلباقم یارب هایگ یلصا یاهراکهار زا
( دشاب ساسح زا لمحتم ماقرا باختنا یارب یبسانم رایعم دناوت یم هشیر مجح تسا هشیر هعسوت شیازفا یکشخ 2
و وجمرزآ .)
( ناراکمه 1
) رد ار یدیلوت سناسا دصرد نیرتشیب هنوباب هایگرب یکشخ شنت ریثات هعلاطم رد 70
زگ یعارز تیفرظ دصرد شرا
حطس ود رد و دندومن 90
و 50 هنزور تیاده هعلاطم نیا جیاتن هیاپ رب .تفای شهاک سناسا هدزاب نازیم یعارز تیفرظ دصرد یا
تیاده رد شهاک دراد یساسا تیمها زتنسوتف رد مه و قرعت دنیارف رد مه هنزور .تفای شهاک ،یبآ شنت تدش شیازفا اب گرب
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
214
هنزور سآ تدش رد شهاک اب گرب یا ثعاب یهایگ هنوگ و شنت تدش هب هجوت اب رما نیا هک تسا هارمه نبرک دیسکا ید نویسلایم
یم بآ فرصم ییاراک رد شیازفا ای شهاک دوش
( 8 .)
لودج 2 سناسا درکلمع و یکیژولوفوم تایصوصخ رب یبآ شنت ریثات نیگنایم هسیاقم جیاتن .
یکشخ شنت FC %(
) هخاش تبسن
هشیر هب سناسا دصرد
دادعت هشیر یاه
یعرف هشیر لوط
cm( ) مجح
(هشیر )cm (هشیر رت نزو
)g کشخ نزو
(هشیر )g تیاده
هنزور µM m-2(یا
s-1 )
a 90 272 /
c 0 37 /
a 1 33 /
a 5 66 /
a 21 33 /
a 9 66 /
a 9 55 /
a 2 66 / 230
a 60 259 /
a 0 53 /
a 3 33 /
b 4 50 /
b 18 50 /
b 4 03 /
b 4 09 /
b 1 33 / 120
a 40 192 /
b 0 15 /
b 20 33 /
c 2 50 /
b 13 50 /
b 2 40 /
b 1 55 /
c 0 00 / 83
ینعم فلاتخا دوجو مدع رگنایب نوتس ره رد هباشم فورح اهرامیت نیب رد یراد
حطس رد 5 دصرد
عبانم
1 .
،وجمزرآ ا
،. یردیح و .م .ا یربنق 1389 رثا . شنت یکشخ و عون دوک رب درکلمع تیفیکو هنوباب یناملآ هلجم. مولع یعارز ناریا 12: ( 2 :)
100 - 111 .
2 . ینسحم و .ع یدمحا ،.ق ،هدکلاس ینیسح ،.و ،یدمحم ،.م ،یزابهش ،.ر ،اینزرواشک .ا درف
1393 کیژولویزیف تافص و هشیر راتخاس شقن .
دلج .ناریا یعارز ناهایگ مولع .یکشخ شنت هب خساپ رد وج 45
هرامش ، 4 : 553 - 563 .
3. Asseng, A., Ritchia J.T. and Smuchker. A.J.M. 1998. Root growth and water uptake during water deficit and recovering in wheat. Plant Soil. 201: 265-273.
4. Charles, D.J., Joly, R.J. and Simon, J.E., 1990. Effect of osmotic stress on the essential oil content and composition of peppermint. Phytochemistry, 29(9): 2837-2840.
5. Creelman, R.A., Mason, H.S., Bensen, R.J., Boyer, J.S. and Mullet, J.E. 1990. Water deficit and abscisic acid cause differential inhibition of shoot versus root growth in soybean seedlings. Plant Physiology, 92:
205-214.
6. Jaleel, C.A., Manivannan, P., Wahid, A., Farooq, M., Hameed, J., Ramamurthy, S., Manivannan, P., Farooq, M., Somasundaram, R. 2009. Drought stress in plants: A review on morphological characteristics and pigments composition. International Journal of Agriculture and Biology. 11: 100-105.
7. Kelen, M. and Tepe, B. 2008. Chemical composition, and antimicrobial properties of the essential oils of three Salvia species from Turkish flora. Bioresource Technology 99: 4096-4104.
لودج 1 سناسا درکلمع و یکیژولوفوم تایصوصخ رب یبآ شنت ریثات سنایراو هیزجت جیاتن .
تارییغت عبانم هخاش تبسن df
هشیر هب سناسا دصرد
دادعت هشیر یاه
یعرف هشیر لوط
هشیر مجح رت نزو
هشیر کشخ نزو
هشیر هنزور تیاده
یا
کولب 2
003 / 0 183 / 0 333
/ 0 02 / 6 52
/ 2 21
/ 1 056 / 0 7 / 208
رامیت
ns 2 005 /
** 0 59 /
** 3 00 /
** 7 86 /
* 50 02 /
** 37 0 /
** 53 2 / 3 17710
**
اطخ 4
007 / 0 065 / 0 333
/ 0 15 / 1 15
/ 2 137
/ 0 72 / 1 2 / 174
بیرض )%(تارییغت 34
8 / 10 4
/ 14 9
/ 5 8
/ 26 26
6 / 26 1
/ 9
و * ،**
ترت هبns ی ب نعم ی راد حوطس رد 1
و 5 نعم فلاتخا نودب و دصرد ی
راد
هدیا یلم شیامه نیلوا یعیبط عبانم و یزرواشک در نیون یها
– هام نابآ 1397
The first national conference on novel ideas in agriculture and natural resources (November, 2018)
215
8. Nilsen, E.T., Freeman, J., Grene, R. and Tokuhisa, J. 2014. A rootstock provides water conservation for a grafted commercial tomato (Solanum lycopersicum L.) line in response to mild-drought conditions: a focus on vegetative growth and photosynthetic parameters. Plos One. 9(12): 1-22.
9. Refaat, A.M. and Saleh, M.M., 1997. The combined effect of irrigation intervals and foliar nutrition on sweet basil plants. Bulletin of Faculty of Agriculture University of Cairo, 48, 515-527.
