ناﺮﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ

هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﺮﺛا ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﺮﺑ ﻞﮔ

نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ ﺖﯿﻔﯿﮐ و ﺮﯿﻤﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﻦﺗﻮﻠﮔ

ﯽﻠﯿﻠﺟ ﻪﻤﻃﺎﻓ

،1

ﺖﺳودﺮﺒﻤﻐﯿﭘ يدﺎﻫﺪﯿﺳ

1

كﺪﺑﺪﺑ ﺪﻤﺻ ،*

،2

دﻻوا فرﺎﻋ يرﺎﻔﻏ

3

1 - ﺮﮔ هو ﻮﻠﻋ م و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﺬﻏ ا ﯽﯾ

، اد ﺪﮑﺸﻧ ه ﺎﺸﮐ اد ،يزرو ﺎﮕﺸﻧ ه ﺰﯾﺮﺒﺗ

، ﺰﯾﺮﺒﺗ .

2 - ﺮﮔ هو ﻮﻠﻋ م و ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ ﻊﯾﺎﻨﺻ ﺬﻏ ا ﯽﯾ

، اد ﺪﮑﺸﻧ ه ﺎﺸﮐ يزرو و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ا ﺮﻫ

، اد ﺎﮕﺸﻧ ه ﺰﯾﺮﺒﺗ

، ﺰﯾﺮﺒﺗ .

4 - ﮋﭘ و ﺪﮑﺸﻫ ه ﺬﻏ ا ﯽﯾ و ﺸﮐ ﺎ

،يزرو ﮋﭘ و ﺎﮕﺸﻫ ه ا ﺪﻧﺎﺘﺳ

،درا

،ﺰﯾﺮﺒﺗ ﺰﯾﺮﺒﺗ .

ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮑﭼ

ﯿ هﺪ

رﺎﺗ ﯾ ﺎﻫ ﺦ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :

رﺎﺗ ﯾ رد ﺦ ﯾ ﺖﻓﺎ : 06 / 04 / 1401

رﺎﺗ ﯾ ﺬﭘ ﺦ ﯾ شﺮ : 29 / 05 / 1401

ﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :

،ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ

هدﺮﮔ ،ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز

،ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ .

DOI: 10.22034/FSCT.19.128.315

DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.128.26.1

تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ 

:

peighambardoust@tabrizu.ac.ir ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد

ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ ﻞﮔ هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ ) رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ﻞﺴﻋ

( رد

ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ )

3 ، 6 ، 9 ، 12 و 15 رد ﺪﺻ ( ﺮﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ ﻪﺑ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻪﯾﺎﭘ

ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ و ﺮﯿﻤﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ﺮﺑ نآ ﺮﺛا و ﺪﺷ هدوﺰﻓا ﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﮏﯿﮐ .

هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﺖﺷاﺪﻧ ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ ﺮﺑ يراد )

05 / 0

>

(p

ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻣا ﺪﺷ ﺮﯿﻤﺧ صﻮﺼﺨﻣ نزو و ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺶﯾاﺰﻓا و pH

. دوﺰﻓا ﺎﺑ هدﺮﮔ ن

ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز زا ﮏﯿﮐ ﻢﺠﺣ

7 / 104 ﯽﺘﻧﺎﺳ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ )

هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﺮﻔﺻ (

ﻪﺑ

3 / 112 ﯽﺘﻧﺎﺳ يوﺎﺣ ﮏﯿﮐ رد ﺐﻌﮑﻣ ﺮﺘﻣ 6

ادﺪﺠﻣ نآ زا ﺲﭘ و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ يراد

) 05 / 0

<

(p ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .

ﻢﺠﺣ ﯽﮔﮋﯾو درﻮﻣ رد ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺪﻧور هﮋﯾو

ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ ﮏﯿﮐ .

ﻗ عﺎﻔﺗرا زا ﮏﯿﮐ صﺮ 26

/ 5 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺮﺘﻣ 7

/4

ﯽﺘﻧﺎﺳ يوﺎﺣ ﮏﯿﮐ رد ﺮﺘﻣ 15

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ هدﺮﮔ ﺪﺻرد .

ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا

يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﺪﯾدﺮﮔ ﮏﯿﮐ ﺖﺨﭘ ﺖﻓا 15

نﺎﺸﻧ ار ﺖﺨﭘ ﺖﻓا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ هدﺮﮔ ﺪﺻرد

داد . ﻪﺑ ﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ لﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ،هوﻼﻋ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺶﯾا

هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ و ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا

دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ نآ ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ و .

ﺰﯾر و ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ

هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪﺻرد

) زا 3 / 20 ﻪﺑ 8 / 30 ﺪﺻرد ( و

لﻮﻠﺳ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ

ار ﺎﻫ ) زا 1 / 5 ﻪﺑ 7 / 14 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﻫ رد ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ

( ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ

داد ﺶﯾاﺰﻓا لﺮﺘﻨﮐ .

ﮏﯿﮐ ﻪﮐ دﺮﮐ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا يوﺎﺣ يﺎﻫ

6 و 9 ﺪﺻرد

ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز هدﺮﮔ يﺎﻫزﺎﯿﺘﻣا

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ار ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ ﺪﻧدروآ ﺖﺳﺪﺑ ﺎﻫ

.

ﯽﻣ ،ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﮏﯿﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ﻂﺳﻮﺘﻣ حﻮﻄﺳ زا ناﻮﺗ

ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ يﺎﻫ

ﮔﮋﯾو ﺎﺑ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﯽ

دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا بﻮﻠﻄﻣ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ و ﯽﺴﺣ يﺎﻫ .

ناﺮﯾا ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ ﻪﻠﺠﻣ

www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣ ﺖﯾﺎﺳ

ﯽﻤﻠﻋ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ_

1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ

داﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺠﻨﻔﺳا ﺖﻓﺎﺑ ﺎﺑ يدرآ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﯽﻋﻮﻧ ﮏﯿﮐ ﻪﺑ و هدﻮﺑ غﺮﻣ ﻢﺨﺗ و ﺮﮑﺷ ،ﻦﻏور ،درآ نآ ﯽﻠﺻا هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ دﺮﺑرﺎﮐ فﺮﺼﻣ ﺖﻟﻮﻬﺳ و ﻻﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ شزرا ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻢﻌﻃ ﺐﺒﺳ ﺖﺳا هدﺮﮐ اﺪﯿﭘ داﺮﻓا ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر رد يدﺎﯾز ]

1 [ . زا ﺶﯿﺑ هزوﺮﻣا

20 شزرا و ﻢﻌﻃ ﺎﺑ ﮏﯿﮐ عﻮﻧ ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ عﻮﻨﺘﻣ ﯽﯾاﺬﻏ

ﻪﮐ دﻮﺷ

نآ زا ﯽﺧﺮﺑ ﯽﺘﺣ ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ داﺮﻓا ﻪﻠﻤﺟ زا صﺎﺧ داﺮﻓا ياﺮﺑ ﺎﻫ

ﯽﻣ ﻪﯿﻬﺗ كﺎﯿﻠﺳ ﺪﻧدﺮﮔ

] 2 [ . يرﺎﻤﯿﺑ

،كﺎﯿﻠﺳ ﮏﯾ لﻼﺘﺧا ﻊﯾﺎﺷ

دﻮﺧ ﯽﻨﻤﯾا ﺖﺳا ﻪﮐ رد داﺮﻓا ﺪﻌﺘﺴﻣ زا ﺮﻈﻧ

،ﯽﮑﯿﺘﻧژ ﺎﺑ ﺖﻓﺎﯾرد

ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻦﺗﻮﻠﮔ

،مﺪﻨﮔ رادوﺎﭼ و ﻮﺟ ﻪﺘﺨﯿﮕﻧاﺮﺑ و ﺮﺠﻨﻣ ﻪﺑ

ﺐﯾﺮﺨﺗ ﺨﻣ طﺎ هدور ﮏﭼﻮﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ . ﻦﯾا يرﺎﻤﯿﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻒﯿﻃ

ﯽﻌﯿﺳو زا ﯽﺑ ﯽﺘﻣﻼﻋ ﺎﯾ ﻢﯾﻼﻋ ﻒﯿﻔﺧ ﯽﺷراﻮﮔ ﺎﯾ ﯽﺒﺼﻋ ﺎﺗ ءﻮﺳ

ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺪﯾﺪﺷ هدﻮﺑ ﻪﮐ ﻢﯾژر ﯽﯾاﺬﻏ ﺪﻗﺎﻓ ﻦﺗﻮﻠﮔ رد ﻦﯿﮑﺴﺗ ﻦﯾا

ﻢﺋﻼﻋ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﯽﯾاﺰﺳ دراد ] 3 [ . ﯽﮔﮋﯾو لﻮﺌﺴﻣ ﻦﺗﻮﻠﮔ يﺎﻫ

ﺖﺳا ﺮﯿﻤﺧ ﯽﻧﺎﺴﺸﮐ و زﻮﮑﺴﯾو ]

4 [ . ﻦﺗﻮﻠﮔ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ﺮﭘ و هدﻮﺑ ﯽﯾاﻮﻧﺎﻧ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺮﺜﮐا رد يروﺮﺿ يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻦﯿﺌﺗو

نآ ﺮﻫﺎﻇ و ﺰﻐﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ ﯽﻣ ﮏﻤﮐ ﺎﻫ

ﺪﻨﮐ ] 5 [ ، ندﺮﮐ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ

هﺪﻤﻌﻨﺗﻮﻠﮔ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺮﮕﯾد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ رد ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ ﻞﮑﺸﻣ ﻦﯾﺮﺗ

ﺖﺳا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا ]

6 [ . يﻮﺳ زا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ،ﺮﮕﯾد

ﻪﺘﺳﺎﺸﻧداﻮﻣ ﮏﯿﮐ يا

ﻮﻣ ظﺎﺤﻟ زا ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ يﺎﻫ ،ﯽﻧﺪﻌﻣ دا

ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ شزرا ياراد و هدﻮﺑ دﻮﺒﻤﮐ ياراد ﯽﻤﯾژر يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ و ﺎﻫ

ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ يا .

ﻦﯾا زا ﯽﻣ ور ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ناﻮﺗ

ﯽﻨﻏ ياﺮﺑ دﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾا يزﺎﺳ ]

7 و 8 [.

هدﺮﮔ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ياراد ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ هدﺎﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز

ﺖﺴﯾز لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﺗورﺎﮐ

،ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨ

ﻦﭘﺮﺗ و ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ ﺖﺳا ﺎﻫ

] 9 و 10 [ . ﻪﻠﻤﺟ زا ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ت ﻢﻬﻣ و

ﺎﻌﻓ ل ز ﯽﺘﺴﯾ ﻢﻬﻣ ﺮﮔ هد ﻞﮔ ا ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﺪﯿﺳ

يﺎﻫ آ ﻪﻨﯿﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﺮﭘ و ﻦﯿﻟ ، ﻦﯾﺰﯿﻟ و ﻦﯿﺗوﺮﭘ ﻼﮐ نژ ] 11 [ ، ا ﺎﻫﺪﯿﺳ ي آ ﯽﻟ دازآ ﺎﺑ

ﺎﺘﺧﺎﺳ ر ﻮﻤﻌﻣﺮﯿﻏ ل و بﺎﯿﻤﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻮﻧﻮﻣ و ﺪﯿﻫ ور ﯽﺴﮐ ا ﺎﻫﺪﯿﺳ و

يد ﺪﯿﻫ ور ﯽﺴﮐ ﺮﮐ ﮏﯿﻠﯿﺴﮐﻮﺑ ا

ﺎﻫﺪﯿﺳ ﺎﺑ 8 و 10 ا ﻢﺗ ﻦﺑﺮﮐ

،

و ﻦﯿﻣﺎﺘﯾ ﺎﻫ و ﻮﻣ دا ﯽﻧﺪﻌﻣ ] 12 [ ، ﺎﻫﺪﯿﺗﻮﺌﻠﮐﻮﻧ

، ا ﻞﯿﺘﺳ ﻦﯿﻟﻮﮐ و

ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ت ﻮﻫ ر ﯽﻧﻮﻣ ] 13 [ ، ﺮﭘﻮﮑﯿﻠﮔ و ﺎﻫﻦﯿﺌﺗ و ﺎﻫﺪﯿﺘﭙﭘ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ

] 14 [ دﺮﮐ هرﺎﺷا . و ﯽﮔﮋﯾ آ ﯽﺘﻧ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﯽﻧ ﺮﮔ هد ﻞﮔ ﻮﺑﺮﻣ ط ﻪﺑ

ﺮﭘ و ﺎﻫﻦﯿﺌﺗ ي ا ﯽﻠﺻ و ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ت ﻨﻓ ﯽﻟو و ﻼﻓ و ﺪﯿﺋﻮﻧ ي نآ ﺎﻫ ﺖﺳا ]

15 [ يد و و ﺮﺗ ي ﺎﻫﺪﯿﺘﭙﭘ ي ﻞﺻﺎﺣ زا ﺪﯿﻫ ور ﺰﯿﻟ ﺮﭘ و ﯽﻨﯿﺌﺗ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ

آ ﯽﺘﻧ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﯽﻧ ﻮﻗ ي ﺮﺗ ي زا ﻮﺧ د ﺎﺸﻧ ن ﯽﻣ د ﺪﻨﻫ ] 11 و 6 [ .

ﺮﮑﻠﻤﻋ د آ ﯽﺘﻧ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﯽﻧ ا ﻦﯾ ﺎﻫﺪﯿﺘﭙﭘ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ

ا ﺎﯿﺣ ء و

ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ رﺎﻬﻣ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ دار ﺎﮑﯾ ل ﺎﻫ ي

،دازآ ﯽﺜﻨﺧ ﮐ ندر ﯽﺧﺮﺑ زا

ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ت ﯽﻤﺳ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ دار ﺎﮑﯾ ل ﺎﻫ ي ﺪﯿﻫ ور ﻞﯿﺴﮐ و ﺻﺎﺧ ﺖﯿ

ﻼﺷ ت ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﻮﯿﺗﺎﮐ ن ﺎﻫ ي ﺰﻠﻓ ي ﺮﭘ ا ﺪﯿﺴﮐ ﯽﻣ نا ﺪﺷﺎﺑ ] 17 [ .

ﺎﺳ رﯾ چ و ﺎﮑﻤﻫ نار ] 18 [ ا ﺮﺛ آ ﯽﺘﻧ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﯽﻧ ﺖﻔﻫ ﻮﻧ ع ﺐﯿﮐﺮﺗ

ﻨﻓ ﯽﻟو ﺮﮔ هد ﺎﻫ ي ﻞﮔ ا ﺪﻨﻠﺴﯾ ي ﻊﻤﺟ يروآ ﺪﺷ ه ﻂﺳﻮﺗ ز ﻮﺒﻧ ر

ﻞﺴﻋ ار ﺮﺑ ر ﯽﺳ ﺮﮐ د ﺪﻧ و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺸﻧ ن داد ﻪﮐ ﺮﻗ ص ﺎﻫ ي ﺎﺣ يو

ﺮﮔ هد ﺎﻫ ي ﻞﮔ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺺﺧﺎﺷ ا ﺪﯿﺳ ﺎﺑﻮﯿﺗ ر ﻮﺘﯿﺑ ر ﮏﯾ و

ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ آ ﺎﻫﻢﯾﺰﻧ ا ي ﺪﯿﺴﮐ ﺪﻨﻨﮐ ه رد ﺪﺒﮐ و ﺰﻐﻣ ﻮﻣ ش دﻮﺷ ﯽﻣ .

ز ﺶﻫوﮋﭘ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ ﯿﻠﯾ

چ و ﺎﮑﻤﻫ نار ] 19 [ ﺎﻫﻪﻧﻮﮔ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ

ﺮﮔ هد ترذ ياراد ﺎﻘﻣ د ﺮﯾ ﻞﺑﺎﻗ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ت ﻼﻓ و ﺪﯿﺋﻮﻧ ي و

ﯽﻟﻮﻨﻓ هدﻮﺑ و ﺖﯿﻓﺮﻇ آ ﯽﺘﻧ ا ﺪﯿﺴﮐ ا ﯽﻧ ﯽﯾﻻﺎﺑ زا ﻮﺧ د ﺎﺸﻧ ن

ﺪﻧداد . هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز ﺐﯿﮐﺮﺗ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ءﺎﺸﻨﻣ ﺎﺑ ﯽﯾاﺬﻏ

ﯽﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ و ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﯽﻧدوﺰﻓا ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ

ﯽﻨﻏ هدرواﺮﻓ يزﺎﺳ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫ

دﺮﯿﮔ ] 9 [ . اﺬﻟ ﺪﻫ ا زا ف ﺎﺠﻧ ا م ﮋﭘ ﻦﯾ و ﺶﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندوﺰﻓا ،

هدﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻮﺒﻧز

نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻞﺴﻋر ﻦﺗﻮﻠﮔ

ﺮﺑ

ﻪﯾﺎﭘ ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺳرﺮﺑ ﻮﺗرذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يﺎﻫ

ﺰﯿﻓ ﯽﮑﯾ ﻤﯿﺷ ﯽﯾﺎﯿ ، ﯽﺴﺣ ،

ﻪﯾﺬﻐﺗ يا و نآ ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ ياﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻧﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺋارا

ﺖﺳا ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺎﺑ و ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ .

2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ

ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ

) ﺖﮐﺮﺷ ناﺮﯾا ،ﻦﯾوﺰﻗ ،نازﻮﮐﻮﻠﮔ (

،

بﺮﭼ ﻢﮐ ﮏﺸﺧﺮﯿﺷ )

ناﺮﯾا ،ناﺪﻤﻫ ،نزر ﺖﮐﺮﺷ (

ور ، ﻦﻏ ﻊﯾﺎﻣ

آ ﺮﮕﺑﺎﺘﻓ ناد ) ﺖﮐﺮﺷ ناﺮﯾا ،ﺮﻬﺸﻬﺑ ،ندﻻ (

، ﭘ ﮓﻨﯿﮑﯿﺑ ﻮ رد ) ﺖﮐﺮﺷ

ﻫ ناﺮﯾا ،يﻮﺧ ،ﺶﯾﺎﻣ (

او ، ﯿﻧ ـ ﻞ يردﻮﭘ ) ﺖﮐﺮﺷ Polar Bear

ﻦﯿﭼ ( ﺮﮑﺷ ردﻮﭘ ، )

ناﺮﯾا ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ،ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ (

، ﺨﺗ ـ ﻣ ﻢ ـ ﺮ غ

هزﺎﺗ ) ﺷ ـ ﺖﮐﺮ ناﺮﯾا ،ﺰﯾﺮﺒﺗ ،ﯽﺋﻼﻃ هرﺎﺼﻋ (

راﻮﮔ و نﺎﺘﻧاز ﻎﻤﺻ ،

) ﻪﺴﻧاﺮﻓ ،دﻮﻓ ﺎﯾدور ﺖﮐﺮﺷ (

رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ و ، ﻞﺴﻋ

) ﯽﻠﺤﻣ رازﺎﺑ

ناﺮﯾا ،ﺮﻫا ( ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗ .

ﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ هدﺮﮔ ﯽﯾﺎﯿ

و ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز

هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ لوﺪﺟ رد

1 هﺪﺷ هدروآ ﺖﺳا

.

Table 1 Chemical composition of bee’s pollen and corn starch used

Corn starch Bee’s pollen Composition

11.50 ± 0.10 16.54 ± 0.10 Moisture (%)

0.13 ± 0.00 4.68 ± 0.15 Ash (%)

0.32 ± 0.03 11.23 ± 0.18 Fat (%)

0.65 ± 0.05 31.62 ± 0.16 Protein (%)

87.40 ± 0.50 35.93 ± 0.20 Carbohydrate (%)

2 - 1 - ﮏﯿﮐ ﺖﺨﭘ

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ندﺮﮐ مﺮﮐ شور زا ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ]

20 [ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ ءاﺰﺟا لوﺪﺟ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

2

ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .

ﻤﺧ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ردﻮﭘ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﻦﻏور اﺪﺘﺑاﺮﯿ

ﯽﻗﺮﺑ نﺰﻤﻫ ﺎﺑ ﺮﮑﺷ )

3067

، Clatronic KM نﺎﻤﻟآ ،

( ﺎﺑ

ﺪﻨﺗ ﺖﻋﺮﺳ )

120 ﻪﻘﯿﻗد رد رود (

تﺪﻣ ﻪﺑ 10 طﻮﻠﺨﻣ ﻪﻘﯿﻗد

ﺪﻧﺪﺷ . ﺪﺷ هدوﺰﻓا ﮏﯿﮐ ﻊﯾﺎﻣ ﻪﺑ ﻢﮐ ﻢﮐ غﺮﻣ ﻢﺨﺗ نآ زا ﺪﻌﺑ تﺪﻣ ﻪﺑ ندﺰﻤﻫ ﻞﻤﻋو

5 مﺮِﮐ ﮏﯾ ﺎﺗ ﺖﻓﺎﯾ ﻪﻣادا ﺮﮕﯾد ﻪﻘﯿﻗد

بﺎﺒﺣ يوﺎﺣ ا اﻮﻫ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ يﺎﻫ

ددﺮﮔ دﺎﺠﯾ ] 6 [ . ،ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ

،ﻞﯿﻧاو ،ردﻮﭘ ﮓﻨﯿﮑﯿﺑ ،ﮏﺸﺧﺮﯿﺷ ﻎﻤﺻ

ﺲﭘ راﻮﮔ و نﺎﺘﻧاز يﺎﻫ

ﻪﺑ ﯽﺠﯾرﺪﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﺪﻧﺪﺷ ﮏﻟا و طﻮﻠﺨﻣ ﻢﻫﺎﺑ ﻦﯾزﻮﺗ زا ﺪﻧﺪﺷ هدوﺰﻓا ﺮﯿﻤﺧ .

هدﺎﻣآ ياﺮﺑ بآ اﺪﺘﺑا ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز هدﺮﮔ يزﺎﺳ

ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ بآ ﺎﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ هدﺮﮔ ﯽﻣﺎﻤﺗ و ﻦﯾزﻮﺗ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻦﮕﻤﻫ ﯽﻌﯾﺎﻣ ﺎﺗ ﺪﯾآ ﺖﺳﺪﺑ

.

Table 2 Gluten-free cake formulation (values are presented in g) Treatments

Composition Control 3% 6% 9% 12% 15%

Corn starch 100 100 100 100 100 100

Bee’s pollen 0 3 6 9 12 15

Vegetable oil 57 57 57 57 57 57

Icing sugar 85 85 85 85 85 85

Vanilla powder 1 1 1 1 1 1

Baking powder 1.35 1.35 1.35 1.35 1.35 1.35

Milk powder 4 4 4 4 4 4

Water 25.0 25.75 26.5 27.25 28.0 28.75

Egg 74 74 74 74 74 74

Guar gum 0.6 0.6 0.6 0.6 0.6 0.6

Xanthan gum 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3

هدﺮﮔ يوﺎﺣ ﻊﯾﺎﻣ ﺲﭙﺳ ﺒﻧز

رﻮ ﻞﺴﻋ ﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿا ﻞﺻﺎﺣ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺑ .

ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ ﺮﯿﻤﺧ ،ﺖﯾﺎﻬﻧ رد 50

ﺐﻟﺎﻗ رد مﺮﮔ دﺎﻌﺑا ﻪﺒﮑﭼﻮﮐ يﺎﻫ

80

× 40

× 35 ﯽﻠﯿﻣ يوﺎﺣ ﺮﺘﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر يﺬﻏﺎﮐ لﻮﺴﭙﮐ

. ﺐﻟﺎﻗ ﺎﻫ

ﯽﻫﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﺮﻓ رد )

ﺖﮐﺮﺷ نﺎﻤﻟآ Voss

( يﺎﻣد رد 185 ﻪﺟرد

تﺪﻣ ﻪﺑداﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ 18

ﻪﺘﺨﭘ راﺮﻗ ﻪﻘﯿﻗد ﺪﻧﺪﺷ

] 21 [ . ﺲﭙﺳ

ﮏﯿﮐ ﺐﻟﺎﻗ زا ﺎﻫ تﺪﻣ ﻪﺑ قﺎﺗا يﺎﻣد رد و جرﺎﺧ 2

ﮏﻨﺧ ﺖﻋﺎﺳ

ﺪﻧﺪﺷ . هزاﺪﻧا زا ﺲﭘ ،عﺎﻔﺗرا و ﻢﺠﺣ ،ﺖﺨﭘ ﺖﻓا و نزو يﺮﯿﮔ

ﮏﯿﮐ ﻪﺴﯿﮐ رد ﺎﻫ ﯽﻠﭘ يﺎﻫ

ﻪﺘﺴﺑ ﯽﻨﻠﯿﭘوﺮﭘ لﺎﭽﺨﯾ رد و هﺪﺷ يﺪﻨﺑ

ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ .

2 - 2 - نﻮﻣزآ ﺮﯿﻤﺧ يﺎﻫ

ياﺮﺑ هزاﺪﻧا ﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر دﺎﺸﮔ ﻪﻧﺎﻫد ﺎﺑ ﻒﯿﻗ رد ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ يﺮﯿﮔ

ﻃ ﻪﺑ ﻒﯿﻗ و ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﭘ ﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﮐ رﻮ

. هﺪﺷ جرﺎﺧ ﺮﯿﻤﺧ نزو

نﺎﻣز تﺪﻣ رد ﻒﯿﻗ زا 15

رد ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ راﺪﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ

ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ ]

22 [.

ياﺮﺑ هزاﺪﻧا و يﺪﻤﺤﻣرﻮﻧ شور زا صﻮﺼﺨﻣ نزو يﺮﯿﮔ

نارﺎﮑﻤﻫ ] 23 [ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

بآ و ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ زا ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﻢﺠﺣ

نزو ،نﺎﺴﮑﯾ تراﺮﺣ ﻪﺟرد ﮏﯾ رد ﺮﯿﻄﻘﺗ رﺎﺑ ود ﺪﯾدﺮﮔ

. ﺎﺑ

نزو ،ﺮﯿﻄﻘﺗ رﺎﺑ ود بآ نزو ﻪﺑ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ نزو ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ صﻮﺼﺨﻣ .

هزاﺪﻧا ياﺮﺑ

يﺮﯿﮔ 10pH مﺮﮔ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ بآ ﺮﻄﻘﻣ ﻞﺧاد ﻦﻟرا ﻪﺑ

ﻢﺠﺣ 100 ﯽﻠﯿﻣ ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺳر ﺮﺘﯿﻟ ﺲﭘ .

زا هﺮﺒﯿﻟﺎﮐ ندﺮﮐ هﺎﮕﺘﺳد

،ﺮﺘﻣpH ﻧ pH ﻪﻧﻮﻤ هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ .

ﯿﺴﻧاد يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ياﺮﺑ ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘ

ﺪﻌﺑ زا ﻪﯿﻬﺗ

ﻢﮐﺮﯿﻤﺧ 30 مﺮﮔ زا ﻪﻧﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ زا ﻪﻧاﻮﺘﺳا جرﺪﻣ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺪﺷ

و ناﺰﯿﻣ ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮﯿﻤﺧ ﻢﺠﺣ ﺮﺑ نزو ﻢﯿﺴﻘﺗ زا

ﺪﺷ ] 24 [.

2 - 3 - يﺎﻫ نﻮﻣزآ ﮏﯿﮐ

2 - 3 - 1 - ﺖﺑﻮﻃر

ﺖﺑﻮﻃر ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ

، 4 ﺎﺗ 5 ﺖﯿﻠﭘ نورد و نزو ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ

نوآ رد و ﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر )

Memmert نﺎﻤﻟآ ،

( 105 ﻪﺟرد

تﺪﻣ ﻪﺑ سﻮﯿﺴﻠﺳ 2

ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﻋﺎﺳ .

نﺪﯿﺳر زا ﺲﭘ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯿﻠﭘ ،رﻮﺗﺎﮑﯿﺳد ﻞﺧاد رد ﺖﺑﺎﺛ نزو ﻪﺑ ﺎﻫ وزاﺮﺗ ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ

ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد و هﺪﺷ ﻦﯾزﻮﺗ )

MC¹ ( ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )

1 (

ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ]

25 [:

،قﻮﻓ ﻪﻄﺑار رد W0

،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻟوا نزو W1

و ﯽﻟﺎﺧ ﺖﯿﻠﭘ نزو

W2

ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو +

زا ﺪﻌﺑ ﺖﯿﻠﭘ 2

ﺖﺳا ﯽﻫد تراﺮﺣ ﺖﻋﺎﺳ .

1. Moisture content (MC)

2 - 3 - 2 - ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ

هزاﺪﻧا ياﺮﺑ

،ﮏﯿﮐ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ يﺮﯿﮔ 3

ﺎﺗ 5 ﮏﯿﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺮﮔ زا ﺲﭘ

تﺪﻣ ﻪﺑ يزﺎﮔ غاﺮﭼ يور نﺪﺷ هﺪﻧازﻮﺳ 5

ﯽﻟا 6 نورد ﺖﻋﺎﺳ

ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا هرﻮﮐ )

لﺪﻣ 1252 ﺖﮐﺮﺷ Heraeus نﺎﻤﻟآ ،

( هداد راﺮﻗ

ﺪﺻرد و ﺪﺷ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ

ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻄﺑار زا ) 2 ( ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ] 26 [:

،قﻮﻓ ﻪﻄﺑار رد W0

،ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻟوا نزو W1

ﯽﻟﺎﺧ ﯽﻨﯿﭼ ﻪﺗﻮﺑ نزو

و W2

ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو +

زا ﺪﻌﺑ ﯽﻨﯿﭼ ﻪﺗﻮﺑ 5

ﯽﻫد تراﺮﺣ ﺖﻋﺎﺳ

ﺖﺳا .

2 - 3 - 3 - ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ

ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ

ﺎﻫ ود ﺖﻋﺎﺳ ﺲﭘ زا ﺖﺨﭘ ﻂﺳﻮﺗ د ﺎﮕﺘﺳ ه

ﺶﺠﻨﺳ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺑآ ) aw

ﺮﺘﻣ ( ﻞﻤﺣ ﻞﺑﺎﻗ

) meter A Portable aw

- AW - 23 ﺖﮐﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ HP

Rotronic ﺲﯾﻮﺳ

( يﺎﻣد رد 25 هزاﺪﻧا سﻮﯿﺴﻠﯿﺳ ﻪﺟرد

ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ] 27 [.

2 - 3 - 4 - ﮏﯿﮐ هﮋﯾو ﻢﺠﺣ و ﻢﺠﺣ

هزاﺪﻧا ﻪﻧاد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻢﺠﺣ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ شور ﻪﺑ ﻢﺠﺣ يﺮﯿﮔ

ﺪﺷ مﺎﺠﻧا اﺰﻠﮐ .

فﺮﻇ رد ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻂﺧ ﺎﺗ اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد شور ﻦﯾا رد

ﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺷاددﺎﯾ نآ ﻢﺠﺣ و ﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾر يﺰﻠﻓ .

ﺲﭙﺳ ﻪﻠﺻﺎﻓ رد

ﯽﻧﺎﻣز 2 ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ،ﺖﺨﭘ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ ﯽﺒﻟﺎﻗ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ﯽﺘﻋﺮﺳ ﺎﺑ و ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﯽﻟﺎﺧ يﺰﻠﻓ فﺮﻇ ﻞﺧاد ﺪﺷ ﺮﭘ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻂﺧ ﺎﺗ و ﻪﺘﺨﯾر نآ نورد اﺰﻠﮐ ﻪﻧاد .

هﺪﻧﺎﻤﯿﻗﺎﺑ

ﻪﻧاد نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ار ﺎﻫ ﻪﻧاﻮﺘﺳا نورد ،ﺖﺳا ﻢﺠﺣ فﻼﺘﺧا هﺪﻨﻫد

ﻪﺘﺨﯾر جرﺪﻣ ﺪﺷ

صﻮﺼﺨﻣ ﻢﺠﺣ و ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﮏﯿﮐ

ﺮﺘﯿﻟ

ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ ]

28 [ . هزاﺪﻧا ياﺮﺑ هداد هﮋﯾو ﻢﺠﺣ يﺮﯿﮔ

ﻢﺠﺣ يﺎﻫ

هﮋﯾو ﻢﺠﺣ و ﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﮏﯿﮐ نزو ﻪﺑ ،هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﮏﯿﮐ مﺮﮔ ﺮﺑ ﺐﻌﮑﻣﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ

] 29 [.

2 - 3 - 5 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا

رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ

زا ﮏﯿﮐ يﺎﻫ شور

ﻪﻄﻘﻧ ﺞﻨﭘ ﮏﯿﻧوﺪﻫ يا

ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .

ﯽﻃ زآ ﻦﯾا ﻮﻣ زا ن 10 بﺎﯾزرا

هﺪﯾد شزﻮﻣآ )

5 و ﻢﻧﺎﺧ ﺮﻔﻧ 5

ﯽﻨﺳ هدوﺪﺤﻣ رد ﯽﮕﻤﻫ ﺎﻗآ ﺮﻔﻧ

25 ﺎﺗ 30 لﺎﺳ ( ﻮﺧ ا ﺪﺷ ﻪﺘﺳ ﺎﺑﺎﺗ ﺮﺑ ر ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺳ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﻪﺑ ﺎﻫ

ا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﯿﺘﻣ ز 5 ) بﻮﺧ ﯽﻠﯿﺧ (

ﻪﺑ و ﻦﯾﺮﺗﺪﺑ ا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﯿﺘﻣ ز 1 ) ﯽﻠﯿﺧ

ﺪﺑ ( دﻮﺷ هداد ] 30 [.

2 - 3 - 6 - ﮓﻧر ﯽﺑﺎﯾزرا

ﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد يﺎﻫ ﺲﮑﻋ ﮏﯿﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر تاﺮﯿﯿﻐ

هﺪﺷ هداد ﺢﯿﺿﻮﺗ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺎﺑ يرادﺮﺑ ﺲﮑﻋ ﻪﻈﻔﺤﻣ ﻞﺧاد رد نارﺎﮑﻤﻫ و هداز نﺎﻄﻠﺳ ﻂﺳﻮﺗ ]

31 [ ﻦﯿﺑرود زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ

ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد ) Canon SX720, Tokyo, Japan (

ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ .

ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺳ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ يﺎﻫ ﺲﮑﻋ ،L*

و a*

ﺮﻧ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا b*

م راﺰﻓا Image J زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و

تﻻدﺎﻌﻣ ﺮﯾز ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ شزادﺮﭘ درﻮﻣ .

ﺐﯾﺮﺿ سﺎﺳا ﻦﯾا ﺮﺑ

ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ X )

3 ( زا لﻮﻬﺠﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ

هزاﺪﻧا يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﯾدﺎﻘﻣ هﺪﺷ يﺮﯿﮔ

ﺖﺳﺪﺑ قﻮﻓ راﺰﻓا مﺮﻧ رد

ﻪﻄﺑار رد نآ يراﺬﮕﯾﺎﺟ ﺎﺑ و ﺪﻣآ )

4 ( هﻮﻬﻗ ﺲﯾﺪﻧا نﺪﺷ يا

2

ﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﮏﯿ ]

32 [.

2 - 3 - 7 - ﻞﺨﻠﺨﺗ و رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر

ﻪﺑ ﻮﻈﻨﻣ زرا ر ﯽﺑﺎﯾ ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳﺰﯾر ﺰﯿﻣ

و نا ﺨﻠﺨﺗ ـ ﻞ نآ

رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻠﺻﺎﻓ

ز ﯽﻧﺎﻣ 2 ﺖﺨﭘ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ درﻮﻣ

ﺮﭘ يﺮﯾﻮﺼﺗ شزاد راﺰﻓا مﺮﻧ ﺎﺑ

ImageJ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ

. ﻦﯾﺪﺑ

ﻪﻌﻄﻗ رﻮﻈﻨﻣ يا

ﺑـ ﻪ اﻌﺑ ـﺎ د 3 رد 3 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻧﺎﯿﻣ ﺖﻤﺴﻗ زا ﺮﺘﻣ ﺰﻐﻣ ﯽ

،ﺪﺷ هﺪﯾﺮﺑ ﮏﯿﮐ ﺼﺗ

ـﺎ و ﺮﯾ نآ ﻦﻧﺎﮐ ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد ﻦﯿﺑرود ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺎﻫ

حﻮﺿو ﺎﺑ 300 ا مﺮﻧرد و ﻪﯿﻬﺗ ﻞﺴﮑﯿﭘﺎﮕﻣ ﺰﻓ

را Image J درﻮﻣ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ]

33 [.

2 - 4 - مﺮﻧ و يرﺎﻣآ حﺮﻃ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫراﺰﻓا

هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد رﻮﺒﻧز

نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻞﺴﻋ

ﭘ ﺮﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ رد ،ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻪﯾﺎ

6 ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺢﻄﺳ

)

، ﺮﻔﺻ 3 ، 6 ، 9 ، 12 و 15 ﺪﺻرد ( ﯽﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ سﺎﺳاﺮﺑ

ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ .

ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ شور ﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ ANOVA

رد ﻦﮑﻧاد نﻮﻣزآ و

ﺢﻄﺳ 5 مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺪﺻرد راﺰﻓا

IBM SPSS Statistics

ﻪﺨﺴﻧ 26 ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا .

ﻞﺴﮐا راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ

ﻪﺨﺴﻧ 2016 ﺪﺷ ﻢﺳر .

3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ

3 - 1 - نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﯿﻤﺧ يﺎﻫ

3 - 1 - 1 - ماﻮﻗ ﺮﯿﻤﺧ

2. Browning index (BI)

لوﺪﺟ 3 ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ﺪﻫد

. ﻦﯾا سﺎﺳا ﺮﺑ ندوﺰﻓا ﺞﯾﺎﺘﻧ

هدﺮﮔ اﺪﻧﺎﺘﺳا و بآ ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز در

هدﺎﻣ و ﺖﺑﻮﻃر يزﺎﺳ

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ،ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﮏﺸﺧ ﺖﺷاﺪﻧ ماﻮﻗ ناﺰﯿﻣ يور يراد

) 05 /0

>

.(p ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ار ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ ﺰﯿﻧ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﺪﺻرد

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻤﻫ و داﺪﻧ راﺮﻗ يرﺎﻣآ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫ

ماﻮﻗ ﯽﻧﺎﺴﮑﯾ ﺪﻨﺘﺷاد .

ﺪﻣﺎﺟ داﻮﻣ ﺖﻘﯿﻘﺣ رد و بآ راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ رد و ﺖﺳا نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ بآ راﺪﻘﻣ نﻮﭼ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا

ﯽﻨﻌﻣﺮﯿﯿﻐﺗ اﺬﻟ ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﻈﻨﺗ نآ ماﻮﻗ بﻮﻠﻄﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺪﺸﻧ هﺪﯾد ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا رد يراد .

3 - 1 - 2 - ﺮﯿﻤﺧ صﻮﺼﺨﻣ نزو

لوﺪﺟ 3 ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ صﻮﺼﺨﻣ نزو تاﺮﯿﯿﻐﺗ

هدﺮﮔ يوﺎﺣ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز

ﺪﻫد . ،ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ

ﺚﻋﺎﺑ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا ﺪﺷ صﻮﺼﺨﻣ نزو ناﺰﯿﻣ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا

) 05 /0

>

.(p هدوﺪﺤﻣ رد صﻮﺼﺨﻣ نزو ﺮﯾدﺎﻘﻣ 11g

/1 - 06 /1

ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد راﺮﻗ 06 g)

/1 ( ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ

يوﺎﺣ 15 هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،دﻮﺑ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز

صﻮﺼﺨﻣ نزو ﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا راﺪﻘﻣ g

11 /1 دﻮﺑ . ﻮﺼﺨﻣ نزو ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﻬﺟ ﯽﺼﺧﺎﺷ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ص

ﯽﻣ اﻮﻫ ﻆﻔﺣ ياﺮﺑ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﻠﮐ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺪﺷﺎﺑ

] 34 [ . ﺞﯾﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ

هدﺮﮔ ،ﻞﺻﺎﺣ رﻮﺒﻧز

ترﺪﻗ ﻞﺴﻋ يراﺪﻬﮕﻧ

بﺎﺒﺣ يﺎﻫ اﻮﻫ رد

داد ﺶﻫﺎﮐ ار ﺮﯿﻤﺧ ﺖﻓﺎﺑ

] 35 [.

Table 3 Cake batter properties as function of different percentages of bee’s pollen (BP) pH Specific weight

(g/g)

Batter consistency (g/s)

Batter density (g/mL)

Batter properties

Treatments

6.74±0.02^a 1.06±0.001^f 0.44±0.02^a 1.03±0.08^c* Control

6.52±0.03^b 1.07±0.001^e 0.45±0.04^a 1.03±0.04^c 3%

6.43±0.02^c 1.08±0.001^d 0.46±0.03^a 1.05±0.06^b 6%

6.36±0.05^c 1.09±0.004^c 0.46±0.02^a 1.05±0.07^b 9%

6.32±0.01^e 1.10±0.003^b 0.48±0.04^a 1.07±0.08^a 12%

6.29±0.03^f 1.11±0.001^a 0.48±0.03^a 1.07±0.05^a 15%

* Data are mean of triplicate measurements. Different letters in each column represent significant differences between means at p<0.05.

3 - 1 - 3 - ﺮﯿﻤﺧ pH

يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﺞﯾﺎﺘﻧ لوﺪﺟ رد pH

3 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﻞﺻﺎﺣ يﺎﻫ هداد ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ راد

ﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ دﻮﺑpH

) 05 /0

≤ (p

،هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و

pH يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﺖﺷاد

. اﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻫﺎﮐ ر

يوﺎﺣ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ pH 15

دﻮﺑ هدﺮﮔ ﺪﺻرد .

ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ يﺪﯿﺳا ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻦﯾا ﻞﯿﻟد ﺖﺳا . ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺺﻟﺎﺧ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ pH

ﻖﯿﻘﺤﺗ 6/

4 ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .

ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺑ يﺪﯿﺳا هدﺮﮔ ندوﺰﻓا اﺬﻟ

ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ هﺪﻨﯾاﺰﻓا يﺎﻫ ﺖﺒﺴﻧ رد ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﯿﻤﺧ pH

] 36 [.

3 - 1 - 4 - ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯿﺴﻧاد لوﺪﺟ رد ﻪﮐ يرﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 3

،ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ندوﺰﻓا

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻞﺴﻋ راد

ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯿﺴﻧاد ناﺰﯿﻣ ﺪﺷ ﺎﻫ

) 05 /0

≤ .(p ﻪﺘﯿﺴﻧاد راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ )

071 /1 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺮﺘﯿﻟ

(

يوﺎﺣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 12

و 15 هدﺮﮔ ﺪﺻرد رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ

اﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد ،دﻮﺑ رد ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ر

ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ

يوﺎﺣ و لﺮﺘﻨﮐ 3

هدﺮﮔ ﺪﺻرد )

03 /1 ﯽﻠﯿﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺮﺘﯿﻟ

( ﺖﺳد ﻪﺑ

ﺪﻣآ . رد دﻮﺟﻮﻣ ياﻮﻫ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﮏﯿﮐ ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺶﯾاﺰﻓا بﺎﺒﺣ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ و ﻪﯿﻟوا ﺮﯿﻤﺧ

رد ﺖﺨﭘ ﯽﻃ اﻮﻫ يﺎﻫ

ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﮏﯿﮐ ﺖﻓﺎﺑ نورد .

ﻪﺘﯿﺴﻧاد ﺶﯾاﺰﻓا ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ

ﯾو ﺮﺑ يﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﮐ ﯽﻣادﺎﻣ ﯽﮔﮋ

،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ

ﯽﻤﻧ رﺎﯿﺴﺑ يﺎﻫ ﻪﺘﯿﺴﻧاد رد ﺎﻣا دﻮﺷ ﯽﻘﻠﺗ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ يﺮﻣا ﺪﻧاﻮﺗ لﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ناﺰﯿﻣ زا و هﺪﺷ هدﺮﺸﻓ ﺰﻐﻣ ﺖﻓﺎﺑ ،ﮏﯿﮐ دﺎﯾز

فﺮﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﺘﺳﺎﮐ هﺪﻨﻨﮐ

دﻮﺷ ] 37 [.

3 - 2 - نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

3 - 2 - 1 - ﻢﺠﺣ ﮏﯿﮐ

ﻞﮑﺷ رد ﮏﯿﮐ ﻢﺠﺣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ 1

هﺪﻣآ ﺖﺳا . ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ

ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﮏﯿﮐ ﻢﺠﺣ هدﺮﮔ ردﻮﭘ راﺪﻘﻣ راد

ي ﺖﻓﺎﯾ ﺮﯿﯿﻐﺗ

) 05 /0

<

(p . ﻢﮐ ﻦﯾﺮﺗ ) cm³ 98 ( ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و )

cm³ 33 / 112 (

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻢﺠﺣ راﺪﻘﻣ يوﺎﺣ يﺎﻫ

15 و ﺪﺻرد

6 هدﺮﮔ ﺪﺻرد رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ دﻮﺑ . رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد ﻞﺴﻋ

ﺎﺗ ﮏﯿﮐ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ 6

ا ﺎﺑ ﺪﺻرد ﺲﭘ و دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﻢﺠﺣ ﺶﯾاﺰﻓ

ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﺸﻫﺎﮐ ﺪﻧور نآ زا .

ﮏﯿﮐ طﺎﺴﺒﻧا و ﻢﺠﺣ ﺶﻫﺎﮐ

ﯽﻣ هداد ﺖﺒﺴﻧ ﻞﻣﺎﻋ ود ﻪﺑ دﻮﺷ

: 1 - يراﺪﯾﺎﭘ ،ﺖﺨﭘ ﯽﻃ رد

ﺎﺒﺣ هزاﺪﻧا ﺶﯾاﺰﻓا و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺮﯿﻤﺧ ب

يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ اﻮﻫ ﺪﺑﺎﯾ

. 2 - مﺰﯿﻧﺎﮑﻣ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ

ﻢﻫ ﺮﺑ ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﺶﻨﮐ

ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،هﺪﻨﻫد ﺖﻓﺎﺑ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ نﺎﯿﻣ و ﺎﻫ

ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ نﺪﺷ هرﻮﺗﺎﻧد و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﺪﺷ ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺎﻣد ﺮﺑ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﻫ

ﯽﻣ ﺮﺛا ﺪﻨﮐ ] 38 [ . ناﺪﻘﻓ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﺎﻫ هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﮑﺒﺷ

ﮏﯿﺘﺳﻻاﻮﮑﺴﯾو ﻦﺗﻮﻠﮔ

ﺐﺟﻮﻣ ،ﻦﺗﻮﮔ ﺪﻗﺎﻓ ﮏﯿﮐ رد ﺶﻫﺎﮐ

ﺖﯿﻔﯿﮐ ﮏﯿﮐ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ و

زوﺮﺑ ﯽﺧﺮﺑ تﻼﮑﺸﻣ ﯽﻔﯿﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ

ﻢﺠﺣ ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ﻒﯿﻌﺿ رد لﻮﺼﺤﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ] 39 [.

Fig 1 Variation of cake volume as function of different levels of bee pollen addition. Data are

mean of triplicate measurements. Error bars indicate SD values and different alphabetical letters

show significant (p < 0.05) differences between means.

3 - 2 - 2 - هﮋﯾو ﻢﺠﺣ

رد هدﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندوﺰﻓا ءازا ﻪﺑ هﮋﯾو ﻢﺠﺣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻞﮑﺷ 2 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .

ﺪﻧور ﻪﺑﺎﺸﻣ هﮋﯾو ﻢﺠﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﻪﺑ ،دﻮﺑ ﻢﺠﺣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ يرﻮﻃ

هﮋﯾو ﻢﺠﺣ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ

) cm³/g 50 /2 ( يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ 6

هدﺮﮔ ﺪﺻرد رﻮﺒﻧز

ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻞﺴﻋ cm³/g

08 /2 ﻪﻧﻮﻤﻧ رد

يوﺎﺣ 15 ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ هدﺮﮔ ﺪﺻرد .

و ﻪﺘﻧﻮﮐ ﺶﻫوﮋﭘ سﺎﺳاﺮﺑ

نارﺎﮑﻤﻫ ] 40 [ هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﺞﻨﭘ ﺎﺗ ﮏﯾ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندوﺰﻓا رﻮﺒﻧز

هﮋﯾو ﻢﺠﺣ و ﻢﺠﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ نﺎﻧ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ ﺎﻫ . ﮐ هﮋﯾو ﻢﺠﺣ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﻟﺎﻤﺘﺣا ﻞﯿﻟد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﮏﯿ

هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ رﻮﺒﻧز

ﺢﻄﺳ ﺎﺗ ﻞﺴﻋ 6

ﺎﺑ يﺮﯿﻤﺧ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺪﺻرد

بﺎﺒﺣ ﻆﻔﺣ ﻪﺑ ردﺎﻗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و ماﻮﻗ يﺎﻫ

بﻮﻠﻄﻣ ﻮﺤﻧ ﻪﺑ اﻮﻫ ﯽﻣ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ

ﺪﺷﺎﺑ . ﻦﯾا ﺎﺑ

هدﺮﮔ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دﻮﺟو )

زا ﺶﯿﺑ 9 ﺪﺻرد ( دﺎﺠﯾا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ

ﺶﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ دﺎﯾز ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ و ﺮﯿﻤﺧ ﯽﺘﻔﺳ و ماﻮﻗ ﺪﺣ زا

ﯽﻣ نآ رد زﺎﮔ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﮐ دﻮﺷ

. Fig 2 Variation of cake specific volume as function

of different levels of bee pollen addition. Data are mean of triplicate measurements. Error bars indicate SD values and different alphabetical letters

show significant (p < 0.05) differences between means.

3 - 2 - 3 - هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ ﮏﯿﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا

ﻞﮑﺷ رد ﮏﯿﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ ﺲﯾﺪﻧا تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﺞﯾﺎﺘﻧ 3

ﺖﺳا هﺪﻣآ .

ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ندوﺰﻓا راﺪﻘﻣ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا راد

) p<0.05 ( ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ

ﺪﯾدﺮﮔ . هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ زا ﮏﯿﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا

15 / 82 رد ﺪﺻرد

ﻪﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ 6/

185 يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺪﺻرد 15

هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز .

ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﯽﮔﺮﯿﺗ ﺶﯾاﺰﻓا

ﯽﻣ ار هدﺮﮔ ﺢﻄﺳ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ رد ﯽﮕﻧر تﺎﺒﯿﮐﺮﺗدﻮﺟو ﻪﺑ ناﻮﺗ

نآ ﯽﮔﺮﯿﺗ و ﻞﺴﻋ ]

41 [ هﺪﻨﻨﮐﺎﯿﺣا يﺎﻫﺪﻨﻗ دﻮﺟو و ﮔ ﻪﻠﺧاﺪﻣ

ﺮ

داد ﺖﺒﺴﻧ درﻼﯾﺎﻣ ﯽﻤﯾﺰﻧآﺮﯿﻏ نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ ﺶﻨﮐاو رد ]

42 [.

Fig 3 Effect of incorporating different levels of bee pollen addition on cakes’ crust browning index.

Data are mean of triplicate measurements. Error bars indicate SD values and different alphabetical

letters show significant (p < 0.05) differences between means.

3 - 3 - ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا

ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺮﯿﺛﺄﺗ ندوﺰﻓا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز ﻞﺴﻋ ﺮﺑ

ﯽﮔﮋﯾو ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ يﺮﻫﺎﻇ و ﯽﺴﺣ يﺎﻫ ﻞﮑﺷ رد

4 و

لوﺪﺟ رد ﺰﯿﻧ 4

ﺖﺳا هﺪﻣآ .

يﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ رد هﺪﻣآ ﻞﻤﻌﺑ تاﺮﯿﯿﻐﺗ

ﺣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﻞﯾذ ترﻮﺼﺑ ﺎﻫ ﮏﯿﮐ ﯽﺴ :

Fig 4 The effect of different amounts of bee pollen powder on sensory evaluation of gluten-free cakes.

Table 4 Sensory evaluation scores of cakes containing different amounts of bee pollen powder.

Sensory parameters Treatments Form and

shape

Crumb

softness Porosity Crust

color Chewability Taste and aroma

Overall acceptability Control 4.7*±0.48^a 3.6±0.96^b 5.0±0.00^a 5.0±0.00^a 3.6±0.51^b 4.7±0.48^a 4.5±0.20^b

3% 5.0±0.00^a 3.7±0.82^ab 5.0±0.00^a 5.0±0.00^a 3.7±0.48^b 4.5±0.52^a 4.8±0.20^a 6% 4.7±0.48^a 4.3±0.67^ab 4.7±0.48^a 4.1±0.31^b 4.8±0.42^a 4.7±0.48^a 4.9±0.10^a 9% 4.5±0.70^ab 4.3±0.67^ab 4.5±0.52^a 3.1±0.56^c 4.6±0.51^a 4.6±0.69^a 4.9±0.10^a 12% 4.0±0.66^b 4.0±0.05^ab 3.9±0.73^b 2.8±0.63^c 3.1±0.19^c 2.8±0.13^b 3.1±0.13^c 15% 4.0±0.66^b 4.5±0.84^a 3.8±0.78^b 2.3±0.94^d 3.1±0.19^c 2.6±0.17^c 2.5±0.17^d

*Data are mean±standard deviations (n=3). Different alphabetical letters in each column represent significant (p

< 0.05) difference between means.

ﻞﮑﺷ و مﺮﻓ :

هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﺒﻧز

ﺎﺗ ﻞﺴﻋ 3 ﯿﺘﻣا ﺪﺻرد زﺎ

زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ و داد ﺶﯾاﺰﻓا ار ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ ﮏﯿﮐ ﻞﮑﺷ و مﺮﻓ ) 5 ( ﺖﻓﺎﯾ صﺎﺼﺘﺧا ﺎﻫ ﮏﯿﮐ ﻦﯾا ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﺣ رد ،

ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ

هدﺮﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻦﯿﻤﻫ ﺮﺑ و هﺪﺷ ﻞﮑﺷ و مﺮﻓ زﺎﯿﺘﻣا ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ

ﻪﻧﻮﻤﻧ سﺎﺳا يوﺎﺣ يﺎﻫ

12 و 15 ﺰﺋﺎﺣ ﺮﻈﻧ ﻦﯾا زا هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﯽﺴﺣ زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ )

4 ( ﺪﻧﺪﺷ . ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻠﻋ ﯽﻣ ار زﺎﯿﺘﻣا

ناﻮﺗ

ﮏﯿﮐ ﻢﺠﺣ ﺰﯿﻧ و ﮓﻧر ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﺑ اﺮﯾز ،ﺖﺴﻧاد ﺎﻫ

ﺶﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا زا

ﺶﻫﺎﮐ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻢﺠﺣ هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺪﺣ

ﺖﻓﺎﯾ . ﺶﻨﮐاو ﺪﯾﺪﺸﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ،ﯽﻓﺮﻃ زا نﺎﻤﮕﯿﭘ ﺪﻟﻮﻣ يﺎﻫ

يﺎﻫ

ﮏﯿﮐ ﻪﺘﺳﻮﭘ ،ﯽﮕﻧر هﺮﯿﺗ ﺎﻫ

هﺪﺷ ﺮﺗ ﯽﺴﺣ زﺎﯿﺘﻣا ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ و

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ ﺎﻫ ] 44 و 43 [.

ﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪ:

يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و 3

زﺎﯿﺘﻣا ﺎﺑ هدﺮﮔ ﺪﺻرد 5

زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و دﻮﺑ

) 3/

2 ( يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ 15

ﺖﻓﺎﯾ صﺎﺼﺘﺧا هدﺮﮔ ﺪﺻرد .

ﺶﯾاﺰﻓا

هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ رد ﺎﺗ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز

3 ﻪﺑ ﮏﯿﮐ ﮓﻧر دﻮﺒﻬﺑ ﺎﺑ ﺪﺻرد

درز ﮓﻧر دﺎﺠﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر هﮋﯾو -

ﯾﻼﻃ بﻮﻠﻄﻣ ﯽ

ﺪﺷ ﯽﺴﺣ زﺎﯿﺘﻣا رد ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ .

ﻪﺑﺎﺸﻣ ﮓﻧر ﯽﺴﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﻖﯾﺮﻃ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر )

ﻞﮑﺷ 3 ( دﻮﺑ .

ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ :

هدوﺪﺤﻣ رد ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ زﺎﯿﺘﻣا 6/

3 ﺎﺗ 5/

4 راﺮﻗ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯿﺑ و ﺖﺷاد يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و لﺮﺘﻨﮐ

15 هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻣ يراد

ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸ )

05 /0

≤ (.p هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا

ﻪﺑ 15 زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﺷ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ دﻮﺒﻬﺑ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﺻرد

بﺎﯾزرا ﺎﻫ ) 5/

4 ( ﺖﻓﺎﯾ صﺎﺼﺘﺧا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﯾا ﻪﺑ .

زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ

ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ )

6/

3 ( دﻮﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺰﯿﻧ .

ﻞﺨﻠﺨﺗ و ﯽﮐﻮﭘ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ ﺰﻐﻣ ﻞﺨﻠﺨﺗ و ﯽﮐﻮﭘ ناﺰﯿﻣ :

3 ﺪﺻرد

و ﺪﻨﺴﭘ درﻮﻣ هدﺮﮔ هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ و دﻮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ

ﻪﺘﺳﺎﮐ ﻢﺠﺣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻞﺨﻠﺨﺗ و ﯽﮐﻮﭘ ناﺰﯿﻣ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز ﺪﺷ . نﺪﯾﻮﺟ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ زﺎﯿﺘﻣا نﺪﯾﻮﺟ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺮﻈﻧ زا :

6

هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻞﺴﻋرﻮﺒﻧز

8/

4 دﻮﺑ . و هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ

زﺎﯿﺘﻣا و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﮏﯿﮐ نﺪﯾﻮﺟ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ،ﻢﺠﺣ ﺶﻫﺎﮐ ﻧ ﻪﻧﻮﻤ يوﺎﺣ يﺎﻫ 12

و 15 ﻪﺑ ﺪﺻرد 6/

3 ﺪﯿﺳر .

ﻢﻌﻃ و ﺮﻄﻋ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ،ﻢﻌﻃ و ﺮﻄﻋ ﺮﻈﻧ زا :

6 ﺪﺻرد

هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز ﯽﺴﺣ زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ياراد ﻞﺴﻋ )

7/

4 ( ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ دﻮﺑ ﺎﻫ

. ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﻌﻃ و ﺮﻄﻋ زﺎﯿﺘﻣا ﺶﯾاﺰﻓا ﺖﻠﻋ ﺎﻫ

هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ رﻮﺒﻧز

ﯽﻣ ار ﻞﺴﻋ ناﻮﺗ

ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺤﯾار ﻪﺑ

داد ﺖﺒﺴﻧ هدﺮﮔ رد دﻮﺟﻮﻣ .

ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ،دﻮﺟو ﻦﯾا ﺎﺑ يوﺎﺣ يﺎﻫ

12 و 15 هدﺮﮔ ﺪﻨﺗ ﻢﻌﻃ نﺪﺷ ﺐﻟﺎﻏ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ زﺎﯿﺘﻣا ،ﺪﺻرد حﻮﻄﺳ يوﺎﺣ ﮏﯿﮐ بﻮﻠﻄﻣ ﻢﻌﻃ زا ﯽﮐﺎﺣ ﻪﮐ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ

هدﺮﮔ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺎﺘﺒﺴﻧ دﻮﺑ

.

ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺞﯾﺎﺘﻧ :

يﺎﻫ

ﺎﺗ ﻢﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ يوﺎﺣ ﻂﺳﻮﺘﻣ

هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز ﻞﺴﻋ ) 6 ﯽﻟا 9 ﺪﺻرد (

و ﻪﺘﺷاﺪﻧ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﯽﻓﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ زا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ

ار ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ ﺪﻧداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ

.

3 - 4 - ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر و ﻞﺨﻠﺨﺗ

ﻞﮑﺷ 5 يوﺎﺣ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ زا يا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﻐﻣ ﺮﯾوﺎﺼﺗ

ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ .

ﻞﮑﺷ ﻦﯾا رد شﺮﺑ

زا ﯽﯾﺎﻫ

گرﺰﺑ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ هﺪﺷ هدروآ ﺖﺑﺎﺛ ﯽﯾﺎﻤﻧ

ﺖﺳا .

Fig 5 Microstructure analysis of cake a) raw image, b) 8-bit image, c) binary image, and d) cells are

counted.

رﻮﺑﺰﻣ ﻞﮑﺷ رد (a

مﺎﺧﺮﯾﻮﺼﺗ (b

ﺮﯾﻮﺼﺗ 8 ﯽﺘﯿﺑ (c ﺮﯾﻮﺼﺗ هﺪﺷ ﯽﯾودود

و (d ﻫ لﻮﻠﺳ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ار هﺪﺷ شرﺎﻤﺷ ﺎ .

ﺖﺣﺎﺴﻣ ﻪﺑ هﺮﯿﺗ طﺎﻘﻧ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﺖﺒﺴﻧ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪﺻرد ﺖﺳا هﺪﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﯾودود ﺖﻟﺎﺣ رد ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻞﮐ ]

23 و 45 [.

،اﻮﻫ يﺎﻫ لﻮﻠﺳ هزاﺪﻧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ،ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺰﯿﻟﺎﻧآ يدﺪﻋ ﺞﯾﺎﺘﻧ لوﺪﺟ رد ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻤﯿﺘﻧﺎﺳ ﺮﻫ رد ﺎﻫ لﻮﻠﺳ داﺪﻌﺗ 5

ﺖﺳا هﺪﻣآ .

ﻧﺎﯾراو ﻪﯾﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ و ﻪﻓﺮﻃ ﮏﯾ ﺲ

يا

هداد يور ﻦﮑﻧاد يﺎﻫ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ﻞﺻﺎﺣ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ شزادﺮﭘ ﻦﺗﻮﻠﮔ image J

ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ

هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا رﻮﺒﻧز

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻞﺴﻋ ﺪﺻرد ﺮﺑ يراد

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد هدﺮﮔ يوﺎﺣ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨﮐ

ﺖﺷاد . هداد ﻖﺒﻃ ﺎﻫ لوﺪﺟ ي 5 هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ، رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ

ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪﺻرد ﺮﺑ يراد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

لﺮﺘﻨﮐ رﺎﻤﯿﺗ ﺖﺷاد

. ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ

هدوﺪﺤﻣ رد ﺎﻫ

77 / 30 - 30 / 20 يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺪﺻرد 15

ﺪﺻرد

ﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ و هدﺮﮔ 77

/ 30 و 30 / 20 ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﺻرد

ﺻرد ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻨﺘﺷاد ار ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪ

. راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ

هدﺮﮔ رﻮﺒﻧز ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﻞﺴﻋ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫ

. ﺮﺘﻣارﺎﭘ

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﺨﻠﺨﺗ راﺪﻘﻣ رد راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺰﯿﻧ و ﻊﯾزﻮﺗ هﻮﺤﻧ ،ﺎﻫ

هزاﺪﻧا لﻮﻠﺳ ﯽﻣ ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . ﺶﯾاﺰﻓا ناﺰﯿﻣ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﺶﻫﺎﮐ

لﻮﻠﺳ هزاﺪﻧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ راﺪﻘﻣ رد ﺎﻫ

و ﺶﯾاﺰﻓا داﺪﻌﺗ لﻮﻠﺳ يﺎﻫ

يزﺎﮔ و ﻊﯾزﻮﺗ نآ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺎﻫ

ﺖﻓﺎﺑرد لﻮﺼﺤﻣ ﺖﺳا

) وﺮﺑﻮﯾاز ،نارﺎﮑﻤﻫ و 2012

.(

هدﺮﮔ ﺎﺑ ﻞﯿﮑﺸﺗ يﺮﯿﻤﺧ

ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ ﺎﺑ ماﻮﻗ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻊﯾزﻮﺗ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ بﺎﺒﺣ

يﺎﻫ

زﺎﮔ ﯽﻣ دﻮﺷ ﯽﻟو رد ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﯽﺘﻔﺳ ﺖﻓﺎﺑ

ﺮﯿﻤﺧ زا ﯽﺷﺎﻧ بﺬﺟ بآ

،هدﺮﮔ ﻊﯾزﻮﺗ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ بﺎﺒﺣ

يﺎﻫ

زﺎﮔ رﺎﭼد لﻼﺘﺧا ﯽﻣ دﻮﺷ ] 46 [ . رد درﻮﻣ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﺑ

نﺎﻣز ﺖﺷﺬﮔ ﺖﻓﺎﺑ

ﺮﯿﻤﺧ ﺖﻔﺳ ﺮﺗ و ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻊﯾزﻮﺗ ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ

بﺎﺒﺣ يﺎﻫ اﻮﻫ رد ﻞﺧاد نآ ﺮﺘﻤﮐ ﯽﻣ دﻮﺷ .

Table 5 Effect of different percentages of bee pollen powder on porosity, air bubbles number and size in gluten-free cake.

Number of cells per Cm² Average area of cells ( Cm²) Air bubbles number Porosity (%) Treatments

9.27±1.6^a 5.06±2.0^a 985±165.0^a 20.30*±1.9^b Control

11.29±3.2^a 10.33±8.6^a 849.66±212.0^a 25.42±7.0^ab 3%

11.26±3.4^a 9.95±6.6^a 830±206.4^a 25.70±1.7^ab 6%

11.47±2.12^a 9.73±3.1^a 812.66±131.5^a 26.51±1.6^a 9%

12.15±4.3^a 14.17±11.5^a 813.33±263.9^a 30.77±1.8^a 12%

12.85±4.7^a 14.66±10.4^a 786±249.2^a 30.61±1.4^a 15%

* Data are mean±standard deviations (n=3). Different alphabetical letters in each column represent significant (p

< 0.05) difference between means.

ﯽﻨﻌﻣ تاﺮﯿﯿﻐﺗ هدﺮﮔ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندوﺰﻓا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ يور يراد

لﻮﻠﺳ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﺖﺷاد ﺎﻫ

) 05 /0

≤ (.p هزاﺪﻧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ

لﻮﻠﺳ يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ ﺖﻓﺎﺑ يﺎﻫ 15

و هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﻢﮐ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد نآ ﻦﯾﺮﺗ .

ﺘﻨﮐ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﮐ لﺮ

لﻮﻠﺳ هزاﺪﻧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ داﺪﻌﺗ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ياراد ،ﺖﺷاد ار ﺎﻫ

لﻮﻠﺳ ﯽﺘﻧﺎﺳ رد ﺎﻫ دﻮﺑ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ

. نارﺎﮑﻤﻫ و ﻪﺘﻧﻮﮐ ]

40 [ ﺎﺑ

ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندوﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ نﺎﻧ ﺰﻐﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺰﯾر ﯽﺳرﺮﺑ 3

ﯽﻟا

4 هدﺮﮔ ﺪﺻرد رﻮﺒﻧز

ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ نﺎﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ

ﺎﺑ ﻦﮕﻤﻫ ﯽﺘﻓﺎﺑ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ هزاﺪﻧا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ

لﻮﻠﺳ و ﺮﺘﻤﮐ يﺎﻫ

لﻮﻠﺳ داﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ ﯽﻣ ﺎﻫ

ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﺒﻨﺟ ﻦﯾا زا ﻪﮐ ددﺮﮔ

ﺖﺳا ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ يدوﺪﺣ ﺎﺗ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .

3 - 5 - نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﮏﯿﮐ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يﺎﻫ

3 - 5 - 1 - ﺖﺑﻮﻃر لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ 6

ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا دﻮﺷ

رﻮﺒﻧز

ﺮﯿﺛﺄﺗ ﻞﺴﻋ ﻨﻌﻣ

ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﺮﺑ يراد نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

ﺖﺷاد ﻦﺗﻮﻠﮔ )

05 /0

≤ (.p ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر

ﯽﻨﻌﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد

) 05 /0

<

(p . و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ

ﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ 26

/ 18 و 43 / 22 % طﻮﺑﺮﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ

ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ و لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ يوﺎﺣ

15 هدﺮﮔ ﺪﺻرد رﻮﺒﻧز

دﻮﺑ ﻞﺴﻋ .

ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ هدﺮﮔ ﺖﺑﻮﻃر ندوﺰﻓا ﺎﺑ ،ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ

ﺶﯿﭘ ﻞﺑﺎﻗ يدوﺪﺣ ﺎﺗ هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ دﻮﺑ ﯽﻨﯿﺑ

.

ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﻧاﻮﺗ

ﻪﺑ ،هدﺮﮔ ﺪﺻرد ندﻮﺑ

ﻎﻤﺻ دﻮﺟو ﻞﯿﻟد ﮏﯿﮐ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد نﺎﺘﻧاز و راﻮﮔ يﺎﻫ

ﺪﺷﺎﺑ .

3 - 5 - 2 - ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ

هداد لوﺪﺟ يﺎﻫ 6

نﺎﺸﻧ هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﮐ داد رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ

ﯽﻨﻌﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺐﺒﺳ راد

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ياﻮﺘﺤﻣ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ

لﺮﺘﻨﮐ ﺪﺷ ) 05 /0

≤ (p . يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ 15

ﻪﻧﻮﻤﻧ و هدﺮﮔ ﺪﺻرد

ﺎﺑ لﺮﺘﻨﮐ 80 /0 و 53 /0 ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺪﺻرد

ﺪﻨﺘﺷاد ار ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ راﺪﻘﻣ .

هدﺮﮔ راﺪﻘﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ رﻮﺒﻧز

ﻞﺴﻋ

راﺪﻘﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﻫ

. ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ

ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺶﯾاﺰﻓا درﻮﻣ رد ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ ﺖﯾﻮﮑﺴﯿﺑ

هﺪﺷ ﯽﻨﻏ يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ﺎﺑ ]

47 [.

3 - 5 - 3 - ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ )

aw

(

لوﺪﺟ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻖﺒﻃ 6

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ، ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ يﺎﻫ

ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ يوﺎﺣ ﻫﺎﮐ راد

ﺖﻓﺎﯾ ﺶ

) 05 /0

≤ .(p يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ

15 لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و هدﺮﮔ ﺪﺻرد

دﻮﺑ . ﺶﻫﺎﮐ aw

ﮏﯿﮐ و بآ ﺎﺑ ﺪﻧﻮﯿﭘ دﺎﺠﯾا ﻪﺑ هدﺮﮔ يوﺎﺣ يﺎﻫ

ﺪﺷ هداد ﺖﺒﺴﻧ سﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ بآ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫﺎﮐ .

Table 6 Effect of different percentages of bee pollen powder on chemical properties of gluten-free cakes.

aw Ash (%) Moisture (%)

0.78±0.01^a 0.53±0.03^e 18.26*±0.14^d Control

0.77±0.01^b 0.58±0.02^d 18.46±0.12^d 3%

0.77±0.01^b 0.66±0.03^c 19.40±0.17^c 6%

0.76±0.01^c 0.68±0.02^c 20.80±0.15^b 9%

0.76±0.01^c 0.73±0.01^b 21.66±0.16^a 12%

0.76±0.01^c 0.80±0.03^a 22.43±0.13^a 15%

* Data are mean±standard deviations (n=3). Different alphabetical letters in each column represent significant (p

< 0.05) difference between means.

4 - ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ

ا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ رد ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ زا هدﺎﻔﺘﺳ

ﯽﮔﮋﯾو ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ يﺎﻫ

لﻮﺼﺤﻣ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ . ناﺰﯿﻣ ،ﮏﯿﮐ ﺮﯿﻤﺧ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﺑ هدﺮﮔ ندوﺰﻓا

ﻪﺑ ﻪﮐ داد ﺶﯾاﺰﻓا ار ﮏﯿﮐ ﺖﺑﻮﻃر و ﺶﻫﺎﮐ ار نآ ﯽﺑآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﯽﺗﺎﯿﺑ رد ﺮﯿﺧﺄﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ نﺪﺷ لدﺎﻌﺘﻣ ﺎﺑ دﻮﺧ ﻪﺑﻮﻧ ﺣ ﻆﻔﺣ ﺪﺷ ﯽﯾﺎﻬﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﯽﮔزﺎﺗ ﺖﻟﺎ .

رﻮﺒﻧز هدﺮﮔ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

،ﻪﺘﯿﺴﻧاد ،صﻮﺼﺨﻣ نزو ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻞﺴﻋ ناﺰﯿﻣ ،pH

هﻮﻬﻗ ﺺﺧﺎﺷ و ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺪﺻرد ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﻪﺘﺳﻮﭘ نﺪﺷ يا

ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ لﺮﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﮏﯿﮐ يﺎﻫ .

،ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ

ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺖﺨﭘ ﺖﻓا ناﺰﯿﻣ و ﮏﯿﮐ ﻢﺠﺣ هدﺮﮔ يوﺎﺣ يﺎﻫ

ﺘﻨﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ لﺮ

. ﻪﻧﻮﻤﻧ ،عﻮﻤﺠﻣ رد يﺎﻫ

يوﺎﺣ 6 و 9 ﯽﮔﮋﯾو ياراد هدﺮﮔ ﺪﺻرد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ

ندوﺰﻓا ﺖﻬﺟ رﺎﻤﯿﺗ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ و ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ ﯽﺴﺣ و ﺪﻧﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﻦﺗﻮﻠﮔ نوﺪﺑ ﮏﯿﮐ ﻪﺑ .

5 - ﻊﺑﺎﻨﻣ

[1] Peighambardoust, S.H.; van der Goot, A.J.;

Boom, R.M.; Hamer, R.J. Mixing Behaviour

of a Zero-Developed Dough Compared to a Flour-Water Mixture. J. Cereal Sci.2006, 44, doi:10.1016/j.jcs.2005.12.011.

[2] Nourmohammadi, E.; Peighambardoust, S.H. New Concept in Reduced-Calorie Sponge Cake Production by Xylitol and Oligofructose. J. Food Qual.2016, doi:10.1111/jfq.12233.

[3] Banaee Aghdam, N.; Peighambardoust, S.H.; Bodbodak, S.; Olad Ghafari, A.

Evaluation the Effect of Incorporating Ajowan Powder (Carum Copticum) on Quality Properties of Gluten-Free Cake. J.

food Sci. Technol.2021, 18, 85–98.

[4] van der Goot, A.J.J.; Peighambardoust, S.H.H.; Akkermans, C.; Van Oosten-Manski, J.M.M. Creating Novel Structures in Food Materials: The Role of Well-Defined Shear Flow. Food Biophys.2008, 3, 120–125, doi:10.1007/s11483-008-9081-8.

[5] Peighambardoust, S.H.; van der Goot, A.J.;

Hamer, R.J.; Boom, R.M. A New Method to Study Simple Shear Processing of Wheat Gluten-Starch Mixtures. Cereal Chem.2004,

81, 714–721,

doi:10.1094/CCHEM.2004.81.6.714.

[6] Peighambardoust, S.H.; Hamer, R.J.;

Boom, R.M.; van der Goot, A.J. Migration of Gluten under Shear Flow as a Novel Mechanism for Separating Wheat Flour into Gluten and Starch. J. Cereal Sci.2008, 48, 327–338, doi:10.1016/j.jcs.2007.10.005.

[7] Alirezalu, K.; Pateiro, M.; Yaghoubi, M.;

Alirezalu, A.; Peighambardoust, S.H.;

Lorenzo, J.M. Phytochemical Constituents, Advanced Extraction Technologies and Techno-Functional Properties of Selected Mediterranean Plants for Use in Meat Products. A Comprehensive Review. Trends Food Sci. Technol.2020, 100, 292–306, doi:10.1016/j.tifs.2020.04.010.

[8] Peighambardoust, S.H.; Karami, Z.;

Pateiro, M.; Lorenzo, J.M. A Review on Health-Promoting, Biological, and Functional Aspects of Bioactive Peptides in Food Applications. Biomolecules2021, 11, 631, doi:10.3390/biom11050631.

[9] Thakur, M.; Nanda, V. Composition and Functionality of Bee Pollen: A Review.

Trends Food Sci. Technol.2020, 98, 82–106.

[10] Akbarbaglu, Z.; Peighambardoust, S.H.;

Sarabandi, K.; Jafari, S.M. Spray Drying Encapsulation of Bioactive Compounds within Protein-Based Carriers; Different Options and Applications. Food Chem.2021,

359, 129965,

doi:10.1016/j.foodchem.2021.129965.

[11] Karami, Z.; Peighambardoust, S.H.;

Hesari, J.; Akbari-Adergani, B.; Andreu, D.

Identification and Synthesis of Multifunctional Peptides from Wheat Germ Hydrolysate Fractions Obtained by Proteinase K Digestion. J. Food

Biochem.2019, 43, e12800,

doi:10.1111/jfbc.12800.

[12] Almaraz-Abarca, N.; Campos, M. da G.;

Ávila-Reyes, J.A.; Naranjo-Jiménez, N.;

Herrera-Corral, J.; González-Valdez, L.S.

Variability of Antioxidant Activity among Honeybee-Collected Pollen of Different Botanical Origin. Interciencia2004, 29, 574–

578.

[13] Ramadan, M.F.; Al-Ghamdi, A. Bioactive Compounds and Health-Promoting Properties of Royal Jelly: A Review. J.

Funct. Foods2012, 4, 39–52.

[14] Collazo, N.; Carpena, M.; Nuñez-Estevez, B.; Otero, P.; Simal-Gandara, J.; Prieto, M.A. Health Promoting Properties of Bee Royal Jelly: Food of the Queens.

Nutrients2021, 13, 543.

[15] Ma, C.; Ma, B.; Li, J.; Fang, Y. Changes in Chemical Composition and Antioxidant Activity of Royal Jelly Produced at Different Floral Periods during Migratory Beekeeping.

Food Res. Int.2022, 155, 111091.

[16] Li, S.; Tao, L.; Yu, X.; Zheng, H.; Wu, J.;

Hu, F. Royal Jelly Proteins and Their Derived Peptides: Preparation, Properties, and Biological Activities. J. Agric. Food Chem.2021, 69, 14415–14427.

[17] Aylanc, V.; Tomás, A.; Russo-Almeida, P.; Falcão, S.I.; Vilas-Boas, M. Assessment of Bioactive Compounds under Simulated Gastrointestinal Digestion of Bee Pollen and Bee Bread: Bioaccessibility and Antioxidant Activity. Antioxidants2021, 10, 651.

[18] Šarić, A.; Balog, T.; Sobočanec, S.;

Kušić, B.; Šverko, V.; Rusak, G.; Likić, S.;

Bubalo, D.; Pinto, B.; Reali, D. Antioxidant Effects of Flavonoid from Croatian Cystus Incanus L. Rich Bee Pollen. Food Chem.

Toxicol.2009, 47, 547–554.

[19] Žilić, S.; Vančetović, J.; Janković, M.;

Maksimović, V. Chemical Composition, Bioactive Compounds, Antioxidant Capacity and Stability of Floral Maize (Zea Mays L.) Pollen. J. Funct. Foods2014, 10, 65–74.

[20] Nourmohammadi, E.; Peighambardoust, H.; Ghaffari, A.O. Feasibility Study of Low-