ﻪﻠﺠﻣ ﺎﮕﺸﻧاد ه ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ دﺰﻳ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد –
هرود ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ هرﺎﻤﺷ ، ﺳ ، مﻮ ﺰﻴﻳﺎﭘ 1387 تﺎﺤﻔﺻ ، 10 - 7
ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد–
دﺰﻳ هرود
ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ
، هرﺎﻤﺷ مﻮﺳ ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1387
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ
مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ﻢﺸﭼ هﺮﻛ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ يور ﺮﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ و
ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا رد
ﺮﺘﻛد داﺪﻬﺑ ﻪﻓﻮﻜﺷ ،1
ﺮﺘﻛد ﻲﺸﺗآﺮﻴﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻋ ﺪﻴﺳ
،2 ﺮﺘﻛد ﻲﻬﻠﻟا ﺖﻳآ اﺪﻳو
*
،3 ﻲﺗرﺎﺸﺑ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد 4
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
:
ﻢﺸﭼ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ﻦﻴﺣ بﻮﻠﻄﻣ ﻲﻤﺸﭼ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ
،
ﻠﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﻞﻗاﺪـﺣ ﻪـﺑ ار ﻞـﻤﻋ ﻦﻴـﺣ ضراﻮﻋ و تﻼﻜﺸﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲ
ﻲﻣ ﺪﻧﺎﺳر .
هﺪـﻨﻨﻛ ﻞـﺷ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ و ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻲـﺷﻮﻬﻴﺑ ﺖﺤﺗ ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺰﻛاﺮﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ رد مﺎـﺠﻧا ﻲﻧﻼﻀـﻋ يﺎـﻫ
ﻲﻣ اﺬﻟ ،دﻮﺷ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ يدﺪـﻌﺘﻣ تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻢﺸﭼ هﺮﻛ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ يور ﺎﻫوراد .
ﺮـﺿﺎﺣ ﻖـﻴﻘﺤﺗ رد ﻴﺛﺄـﺗ
ﺮ مﻮـﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
)
mg/kg
5 / 0 ( مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ و )
mg/kg
1 / 0 ( يور ﺮﺑ ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ IOP
.
ﻲﺳرﺮﺑ شور
:
زآرﺎﻛ عﻮﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻳﺎﻣ
ﺖﺳا ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲ .
90 سﻼﻛ رﺎﻤﻴﺑ
ASAI,II
ﻲﻣﻮـﻤﻋ ﻲـﺷﻮﻬﻴﺑ ﺎـﺑ ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ
، هوﺮﮔ ود رد 45
ﺪﻧﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ يﺮﻔﻧ .
ﺎﻘﻟا ي
ﻞﻴﻧﺎﺘﻨﻓ ﺎﺑ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ -
ﺗ و ﻢﻳﺪﺳ لﺎﺘﻨﭘﻮﻴ مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ ﺎﻳ .
IOP
هزاﺪﻧا ﻪﺷاﺮﺗ يراﺬﮔ ﻪﻟﻮﻟ زا ﺪﻌﺑ و ﻦﺸﻛاﺪﻨﻳا زا ﻞﺒﻗ ﺪﺷ ﺖﺒﺛ و يﺮﻴﮔ
. راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ تﺎﻋﻼﻃا يﺎﻬﺘﺴـﺗ و SPSS
t.test
و
Chi- square
ﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ
ناﺰﻴﻣ:
IOP
ﺎﻘﻟا زا ﻞﺒﻗ ي
ﻌﻣ توﺎﻔﺗ هوﺮﮔ ود رد ﻢﺸﭼ ود ﺮﻫ رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻨ
ﻲ ﺖﺷاﺪﻧ يراد .
) 99 / 0 رد P=
و ﺖﺳار ﻢﺸﭼ 10
/ 0 رد P=
ﭗﭼ ﻢﺸﭼ .(
هوﺮﮔ رد مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
IOP
ﺎـﻘﻟا زا ﺪـﻌﺑ و ﻞـﺒﻗ ي
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﻢﺸـﭼ ود ﺮـﻫ رد ﻲـﺷﻮﻬﻴﺑ ﺖـﺷاﺪﻧ يراد
) 99 / 0 P=
و ﺖﺳار ﻢﺸﭼ رد 60
/ 0 P=
ﭗﭼ ﻢﺸﭼ رد (
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﮕﻳد هوﺮﮔ رد IOP
ﺰﻴﻧ
وﺮﻜﻧﺎـﭘ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ رﻮـﻃ ﻪـﺑ مﻮﻴﻧ
ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻲﺼﺨﺸﻣ ﻲﻣ IOP
دﻮﺷ ) 000 / 0 ﻢﺸﭼ ود ﺮﻫ ردP=
(.
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ
:
ﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
يور ﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄـﺗIOP
ﺚـﻋﺎﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎـﭘ ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ رد ﻲـﻟو ﻪﺘـﺷاﺪﻧ ي
ﺖﺳا هﺪﺷ نآ ﺶﻫﺎﻛ .
ﻲﻣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ رد وراد ود ﻦﻳا زا نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺎﺑ ناﻮﺗ
رد دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻢﺸﭼ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ ﻢﺸﭼ هﺮﻛ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ ،ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ :
) (IOP
، مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ ،
ﻪﻣﺪﻘﻣ
مﺎﺠﻧا
ﻲﺣاﺮﺟ رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ
مﺰﻠﺘﺴـﻣ ﻲﻜـﺷﺰﭘ ﻢﺸـﭼ يﺎـﻫ
؛
ﻒﻟا ( ﻲﻤﺸﭼ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ لﺮﺘﻨﻛ )
(Inter Ocular Pressure
،
1 - ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
4
، 2 - ﻧاد ﻲﻜﺷﺰﭘ ﻢﺸﭼ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸ
3* - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
هاﺮﻤﻫ ﻦﻔﻠﺗ : 09131520724
Email:[email protected]
ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد دﺰﻳ
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
3 / 11 / 1386 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 17 / 5 / 1387
ب ( ﻢﻫاﺮــﻓ ﻲــﺑ ﻦﺘﺧﺎــﺳ ﻞــﻣﺎﻛ يدرد
، ج ( ﻲــﺑ ﺣ رﺎــﻤﻴﺑ ﻲــﺘﻛﺮ
د ( بﺎﻨﺘﺟا زا
ﻲﻤﺸـﭼ ﺲﻜﻠﻓر ﻲـﺒﻠﻗ–
، ــﻫ ( تﻼﺧاﺪـﺗ زا ﻲﻫﺎـﮔآ
و ﻲــﻳوراد و ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ
( ــﻤﻴﺑ ندﺮــﻛ راﺪــﻴﺑ ،ﻪﻓﺮــﺳ نوﺪــﺑ رﺎ
و عﻮــﻬﺗ
ﺖﺳا غاﺮﻔﺘﺳا .
ﺶﻳاﺰﻓا ﺖـﺳا ﻦـﻜﻤﻣ ﻲـﺣاﺮﺟ ﻞـﻤﻋ ﻦﻴﺣ رد IOP
ﺑﺎﺟ ﺚﻋﺎﺑ ﻪ
و ﻲﺳﺪﻋ ﻲﻳﺎﺟ
و ﻮـﻠﺟ فﺮﻃ ﻪﺑ ﻪﻴﺒﻨﻋ ﻢﮔاﺮﻓﺎﻳد ﺶﻫﺎـﻛ
هﺮــﺘﻳو ﻦﺘــﻓر ﺖــﺳد زا ،ﻲﻣاﺪــﻗ قﺎــﻃا ﻖــﻤﻋ نﻮــﺧ و
ﺪﻳﺪــﺷ يﺰــﻳر
دﻮﺷ لاﺪﻴﺋورﻮﻛ .
هرود ﻦـﻳا رد بﻮـﻠﻄﻣ ﻲﻤﺸـﭼ ﻞﺧاد رﺎﺸﻓ ﻆﻔﺣ
رﺎﺸﻓ يور ﺮﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ و مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ...
ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد–
دﺰﻳ هرود
ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ
، هرﺎﻤﺷ مﻮﺳ ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1387
8
ﻲﻣ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ ار ضراﻮﻋ ﻦﻳا ﺪﻧﺎـﺳر
.
ﻲـﺷﻮﻬﻴﺑ ﺺﺼـﺨﺘﻣ اﺬـﻟ
ﺪـﻳﺎﺑ
و ﺎﻫرﻮﻧﺎﻣ تاﺮﺛا
ﺮﺘﻨﻛ ﺖﺤﺗ ار ﻲﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫوراد
ﺪـﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ل .
ﻪـﺑ
ﻲﺑ ندﺮﻛ ﻢﻫاﺮﻓ رﻮﻈﻨﻣ
و بﻮﻠﮔ ﻞﻣﺎﻛ ﻲﺘﻛﺮﺣ
ﻞﻤﻋ ﻲﻃ رد ﻢﺸﭼ
،
ﻛاﺮﻣ زا ﻲﻀﻌﺑ رد هزوﺮﻣا ﺰ
ﺮﺜﻛا ﺖـﺤﺗ ﺖـﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲـﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا
و ﻲﻣﻮﻤﻋ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ مﺎﺠﻧا تﻼﻀﻋ هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ يﺎﻫوراد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) 2 ( .
ًﺎﺗﺪـﻤﻋ
ﻚـﻴﺗﻮﻛرﺎﻧ
،ﺎـﻫ
ﺶـﺨﺑ مارآ ﺎﻫﺮﺒـﺷﻮﻫ و ﺎـﻫ
ﺎـﺑ
ﻮﺗ ﺶﻫﺎﻛ ا
ﻲﻤﺸـﭼ جرﺎـﺧ تﻼﻀﻋ ن
، بﺎﺼـﻋا ﻢﺘﺴـﻴﺳ نﻮﻴـﺳﺮﭘد
،يﺰﻛﺮﻣ و نآ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﺶﻫﺎـﻛ و ﻲﻤﺸـﭼ ﻞﺧاد ﻊﻳﺎﻣ جوﺮﺧ ﺪﻳﺪﺸﺗ
ﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺶﻫﺎﻛ
و ﻲﻧﺎﻳﺮﺷ ن ﻞـﺧاد رﺎﺸـﻓ ﺶﻫﺎـﻛ ﺚـﻋﺎﺑ يﺪـﻳرو
ﻲﻣ ﻲﻤﺸﭼ ﺪﻧﻮﺷ
. هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ ﺚﻋﺎﺑ ﺰﻴﻧ ناﺰﻳرﻻﻮﭘد نﺎﻧ ﻲﻧﻼﻀﻋ يﺎﻫ
ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ IOP
ﺪﻧدﺮﮔ ) 4
، 3 .(
ﺪﻳﺎﺷ ﻲﻤﺸـﭼ جرﺎـﺧ تﻼﻀـﻋ ﻲﻠﺷ
ﺶﻫﺎﻛ ﻞﻴﻟد ﺪﺷﺎﺑIOP
. هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ
توﺎـﻔﺗ ﻲﻧﻼﻀـﻋ يﺎﻫ ﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻫ
توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪﻧراد ﻢﻫ ﺎﻬﻧآ بﺎﺨﺘﻧا كﻼﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا . تﺎـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
يدﺪﻌﺘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ يور ﺎـﻫوراد ﻦﻳا IOP
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ )
11 - 5 ( .
يور ﺮﺑ مﻮﻴﻧورﻮﻜﻧﺎﭘ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖـﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺰﻴﻧ IOP
نوﺪـﺑ ﻲﻤﺸـﭼ ﻞـﺧاد رﺎﺸـﻓ يور ﺮـﺑ وراد ﻦـﻳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻚﻳ رد ﻪﻛ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ )
5 ( مﻮﻴﻧورﻮﻜﻧﺎـﭘ ﺐﻴﻛﺮﺗ يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻲﻟو –
ﺖﺳا هﺪﺷ نآ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻳرﻮﻛﻮﺘﻣ )
4 (.
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﻴﺛﺄﺗ
و مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
يور ﺮﺑ IOP
و ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ راﺮﻗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
ﻲﻣ دﺮﻴﮔ . زا مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ
رﻻﻮﭘد نﺎﻧ هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ يﺎﻫوراد ﻪﺘﺳد ﻲﻧﻻﻮﻃ ناﺰﻳ
ﻲﻣ ﺮﺛا
و هﺪﺷ هﺰﻴﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﺪﺒﻛ رد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ
ًﺎﺳﺎﺳا
ﻲﻣ ﻊﻓد ﻪﻴﻠﻛ زا دﻮﺷ
.
مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ زا يﺎﻫ
ﺮﺛا ﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺳا نآ ﺮـﺛا لﻮـﻃ ﻪﻛ ﺖ
و ﺖﺳا ﺮﺘﻫﺎﺗﻮﻛ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ زا هﺪﻳﺪﭘ ﻂﺳﻮﺗ
كﺎﭘ ﺎﻤﺳﻼﭘ زا ﻦﻤﻓﺎﻫ
ﻲﻣ و دﻮﺷ
و يﻮﻴﻠﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ نآ ﻊﻓد رد يﺪﺒﻛ
ﺮﻴﺛﺄﺗ يﺰﻴﭼﺎـﻧ رﺎﻴﺴـﺑ
ﺪــﻧراد . ﺐﺒــﺳ وراد ﻦــﻳا مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎــﭘ ﻚــﻴﺘﻴﻟﻮﮔاو تاﺮــﺛا ﻞــﻴﻟد ﻪــﺑ
و ﺾﺒﻧ داﺪﻌﺗ ،نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻲﻣ ﻲﺒﻠﻗ هد نوﺮﺑ
ﻲﻟﺎـﺣ رد دﻮـﺷ
ﻪﻛ ﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ م
دراﺪﻧ ﻚﻴﺘﻴﻟﻮﮔاو تاﺮﺛا )
12 (.
ﻲﺳرﺮﺑ شور
ﻲﻨﻴﻟﺎﺑ ﻲﻳﺎﻣزآرﺎﻛ شور ﻪﺑ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻦﻳا ﻲﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺼﺑ
)
Randomized Clinical Trial
( ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
درﻮﻣ ﻪﻌﻣﺎﺟ
رﻮﻳﺮﻬﺷ ﺖﻳﺎﻐﻟ ﻦﻳدروﺮﻓ ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﻪﻛ ﺪﻧدﻮﺑ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﻲﺳرﺮﺑ
1384 ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﻬﺟ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ نﺎﺘﺳرﺎﻤﻴﺑ رد ﺴﺑ
ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ يﺮﺘ .
ﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻦ
نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺢﻄﺳ 95
% ناﻮﺗ و
نﻮﻣزآ 80 % ﻲﻠﺒﻗ ﻪﺑﺎﺸﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و 2
/ 3
= و S
5 / 1
=
d
داﺪﻌﺗ 45 دﻮﺑ زﺎﻴﻧ درﻮﻣ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ
، عﻮﻤﺠﻣ رد 90
رﺎﻤﻴﺑ
هوﺮﮔ ود ﻪﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ شور ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ 45
ﺪﻧﺪﺷ ﻢﻴﺴﻘﺗ يﺮﻔﻧ .
ﻛ رد نارﺎﻤﻴﺑ ﻦﻳا سﻼ
I ,II (American
Society of Anesthesiologists)ASA
ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ .
ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ هاﺮﻤﻫ ﻲﻤﺸﭼ يرﺎﻤﻴﺑ ﻪﻧﻮﮕﭽﻴﻫ نارﺎﻤﻴﺑ .
عوﺮﺷ زا ﻞﺒﻗ
ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻂﺳﻮﺗ نارﺎﻤﻴﺑ IOP
ﻚﺷﺰﭘ و ﻢﺸﭼ ﺺﺼﺨﺘﻣ ﺎﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا
هزاﺪﻧا ﺰﺗﻮﻴﺷ ﺮﺘﻣﻮﻧﻮﺗ زا و يﺮﻴﮔ
ﺪﺷ ﺖﺒﺛ . ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ ﻦﺸﻛاﺪﻨﻳا ﺲﭙﺳ
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻞﻴﻧﺎﺘﻨﻓ ﺎﺑ
µg/kg
2 ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻢﻳﺪﺳ لﺎﺘﻨﭘﻮﻴﺗو
mg/kg
5 و
تﻼﻀﻋ هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺷ يوراد يرﺎﺠﺗ مﺎﻧ ﺎﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ)
CUROPAN
ﺖﺷر ﺖﺧﺎﺳ ناﺮﻳا –
( ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ
mg/kg
1 / 0 ﺎﻳ
مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ )
ناﺮﻳا نﺎﺤﻳرﻮﺑا يزﺎﺳوراد ﺖﻛﺮﺷ ﺖﺧﺎﺳ (
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ
mg/kg
5 / 0 ( و ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻟﻮﻟ زا ﺲﭘ ﻪﻘﻴﻗد ﻪﺳ
رد ﻪﺷاﺮﺗ يراﺬﮔ
ﻲﻟﺎﺣ ﻬﻴﺑ ﻪﻣادا ﻪﻛ نﮋﻴﺴﻛا طﻮﻠﺨﻣ ﺎﺑ ﻲﺷﻮ
- ) N2O
50
% - 50 (%
و
نﺎﺗﻮﻟﺎﻫ ) 50 (%
ًادﺪﺠﻣ دﻮﺑ هزاﺪﻧا IOP
و يﺮﻴﮔ ﺪﻳدﺮﮔ ﺖﺒﺛ .
نارﺎﻤﻴﺑ
ﻪﻟﻮﻟ تﻼﻜﺸﻣ ﺎﺑ ﺪﻧﺪﺷ فﺬﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا يراﺬﮔ
. ﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪ ﺖﺳد
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﻣآ نﻮﻣزآ و SPSS
يرﺎﻣآ يﺎﻫ
Paired
T.Test
و
Chi-square
ﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺗ ﻦﻳا رد ﻖﻴﻘﺤ 90
شور ﻪﺑ ﺮﻔﻧ ﻲﻓدﺎﺼﺗ
رد هوﺮـﮔود 45
يﺮـﻔﻧ ،
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ﻪــﻧﻮﻤﻧ ﻲﺴــﻨﺟ ﺖﺒﺴــﻧ ﺎــﻫ
44
% و دﺮــﻣ 56 % نز و هوﺮــﮔ ود رد
دﻮﺑ نﺎﺴﻜﻳ )
راﻮﻜﺳا يﺎﻛ نﻮﻣزآ 6
/ 0
= (.P
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻨﺳ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻨﻣاد زا ﺎﻫ
60 ﺎﺗ 88 ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎﺑ لﺎﺳ 6
/
±6 8 / 69
لﺎﺳ )
maen+SD
( نﻮﻣزآ ﺎﺑ ﻪﻛ
T.test
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ هوﺮـﮔ ود رد ﻦـﺳ
ﻲﻣ نﺎﺴﻜﻳ ﺪﺷﺎﺑ
) 8 / 0
= (.P
ﻪـﻧﻮﻤﻧ نزو ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ
ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ يﺎـﻫ
05 /
±12 59 / 61 زا تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻨﻣاد ﺎﺑ 32
ﺎﺗ 95 زا ﻪـﻛ دﻮـﺑ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ هوﺮﮔ ود ﻦﻴﺑ نزو ﺮﻈﻧ هﺪﻫﺎﺸـﻣ يراد
ﺪﺸﻧ ) 46 / 0
= (.P
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺳد ﻪﺑ
هﺪﻣآ
، ﺮـﻈﻧ زا ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮﻣ هوﺮﮔ ود
،ﻦﺳ
و ﺲﻨﺟ
و هدﻮﺑ نﺎﺴﻜﻳ نزو مﺎـﺠﻧا ﺢﻴﺤـﺻ ﻲﻓدﺎﺼـﺗ بﺎﺴـﺘﻧا
،ﺖﺳا هﺪﺷ نارﺎﻤﻴﺑ ﻪﻤﻫ ياﺮﺑ ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ يراﺪﻬﮕﻧ و ﺎﻘﻟا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺪﻳو ﺮﺘﻛد ،ﻲﺸﺗآ ﺮﻴﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﻲﻠﻋ ﺪﻴﺳ ﺮﺘﻛد ،داﺪﻬﺑ ﻪﻓﻮﻜﺷ ﺮﺘﻛد ﻲﺗرﺎﺸﺑ ﺎﺿرﺪﻤﺤﻣ ﺮﺘﻛد ،ﻲﻬﻠﻟا ﺖﻳآ ا
ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد–
دﺰﻳ هرود
ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ
، هرﺎﻤﺷ مﻮﺳ ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1387
9
ﺖﺳا هدﻮﺑ نﺎﺴﻜﻳ ﻲﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻞﺑﺎﻗ هوﺮﮔ ود اﺬﻟ
ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ناﺰﻴﻣ درﻮـﻣ هوﺮـﮔ ود رد ﻢﺸـﭼود ﺮﻫ رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ زا ﻞﺒﻗ IOP
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
داﺪﻧ نﺎﺸﻧ ار يراد )
80 / 0
= P
و ﺖﺳار ﻢﺸﭼ رد
1 / 0
= ﭗﭼ ﻢﺸﭼ رد P
(.
هوﺮﮔ رد مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
و ﻞﺒﻗ IOP
ﺎﻘﻟا زا ﺪﻌﺑ ي ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ
ود ﺮﻫ رد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻢﺸﭼ ﺖﺷاﺪﻧ يراد
) 60 / 0
= ﭗـﭼ ﻢﺸـﭼ رد P
و 99 / 0
= P
ﺖﺳار ﻢﺸﭼ رد (
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد IOP
و ﻞﺒﻗ ﺪﻌﺑ
ﺎﻘﻟا زا ي
ﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ درﻮﻣ رد ﻲﺷﻮﻬﻴﺑ
ﻪﻛداد نﺎﺸﻧ مﻮﻴ
ﺎـﺑ وراد ﻦﻳا 000
/ 0
P=
ﺮﻫ رد ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻢﺸﭼ ود ﺖﺳا هﺪﺷ IOP
) لوﺪﺟ 1 (.
لوﺪﺟ 1 : ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رد ﻢﺸﭼ ود ﺮﻫ رد IOP
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫوراد ﻖﻳرﺰﺗ ﺮﺛا رد نآ تاﺮﻴﻴﻐﺗ و هوﺮﮔ ود
فﺮﻃ ﺖﺳار
ﭗﭼ
وراد ﻢﻳرﻮﻛاﺮﺗا
مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ
ﻢﻳرﻮﻛاﺮﺗا مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ 45
45
45
45
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺒﻗIOP وراد ﻖﻳرﺰﺗ زا ﻞ 29
/
±4 6 / 14 04 /
±3 99 / 15 04
/
±3 18 / 15 17 /
±4 50 / 16
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ وراد ﻖﻳرﺰﺗ زا ﺪﻌﺑIOP
69 /
±4 61 / 14 92 /
±3 01 / 13 93
/
±3 49 / 15 91 /
±4 94 / 13
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ردIOP
وراد ﻖﻳرﺰﺗ ﺮﺛا 9
/
±4 01 / 0 25 /
±3 98 / 2 99
/
±3 31 / 0 51 /
±3 56 / 2
99 P
/ 0 000
/ 0 60
/ 0 000
/ 0
ﺚﺤﺑ
ﻓ ،ﺖـﻛارﺎﺗﺎﻛ ﻲـﺣاﺮﺟ ﻞـﻤﻋ ﻦﻴـﺣ ﻢﺸﭼ هﺮﻛ ﻞﺧاد بﻮﻠﻄﻣ رﺎﺸ
و ضراﻮﻋ
و هداد ﺶﻫﺎـﻛ ار ﻞـﻤﻋ ﻦﻴـﺣ تﻼﻜﺸـﻣ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺚـﻋﺎﺑ
ﻲﻣ ﻲﺣاﺮﺟ ﻞﻤﻋ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ ناﺰﻴﻣ دﻮﺷ
) 2 ( . يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮﻴﺛﺄـﺗ
يور تﻼﻀــﻋ هﺪــﻨﻨﻛ ﻞــﺷ يﺎــﻫوراد ﺖــﺳا هﺪــﺷ ﻲــﺳرﺮﺑ IOP
. رد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ يا
Maharaj
و لﺎـﺳ رد ﺶﻧارﺎـﻜﻤﻫ 1984
ﻧا مﺎـﺠ
تاﺮــﺛا ﺪــﺷ مﻮــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
mg/kg
45 / 0 و مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎــﭘ
mg/kg
1 / 0 ﺮــﺑ
يور رد IOP
20
و ﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ رﺎﻤﻴﺑ وراد ود ﻦـﻳا ﻪﻛ ﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺮﻴﺛﺄﺗ يور ي ﺪﻧراﺪﻧ IOP
) 5 (.
لﺎﺳ رد يﺮﮕﻳد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 1955
ﺮﻴﺛﺄـﺗ
يوراد ود مﻮــــــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
) زود ود ﺎــــــﺑ
mg/kg
5 / 0 و
mg/kg
1 ( و
مﻮــﻴﻧورﻮﻛو )
mg/kg
1 / 0 ( يور ﺮــﺑ و ﺪــﺷ ﻲــﺳرﺮﺑ IOP
ﺺﺨﺸــﻣ
ﻳدﺮﮔ يور وراد ود ﻦﻳا ﻪﻛ ﺪ ﺮﻴﺛﺄﺗIOP
راﺪﻧ ي و د زود ﻦﻴـﺑ ﻲﻃﺎـﺒﺗرا
مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ و
IOP
دراﺪـﻧ دﻮـﺟو ﺰﻴﻧ )
6 (.
لﺎـﺳ رد 1986
Lavery
و
تاﺮﺛا ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
يور ار هداد راﺮـﻗ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ IOP
و يور مﻮﻳرﻮﻛ اﺮﺗا ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ نوﺪﺑ IOP
ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖـﺳا ) 7 (.
ﺮﻴﺛﺄـﺗ
مﻮــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
mg/kg
6 / 0 و مﻮﻴﻨﻳدازﺎــﻓ
mg/kg
1 يور ﻂــﺳﻮﺗ IOP
Tattersall
و لﺎﺳ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ 1985
و ﻲﺳرﺮﺑ ﺪـﻳدﺮﮔ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
و
يور وراد ود ﻦــﻳا ﻪــﻛ ﺪــﺷ ﺺﺨﺸــﻣ ﺮﻴﺛﺄــﺗIOP
دراﺪــﻧ ي ) 8 ( . رد
لﺎــﺳ 1999
Vinik
و مﻮــﻴﻧورﻮﻛور ﺮــﺛا ﺶﻧارﺎــﻜﻤﻫ
mg/kg
6 / 0 و مﻮــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
mg/kg
5 / 0 و ﻦﻴﻟﻮــﻛ ﻞﻴﻨﻴﺴــﻛﻮﺳ
mg/kg
5 / 1 يور ار
ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد مﻮﻴﻧورﻮﻛور ﻪﻛ ﺪﻧﺪﻴﺳر ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣIOP
رد ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﻴﻟﻮﻛ ﻞﻴﻨﺴﻛﻮﺳ ﺎﺑ ﻲﻣ IOP
ددﺮﮔ ﻲﻟو
آ ﻲﺑ نآ يور ﻢﻳرﻮﻛاﺮﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﺖﺳا ) 9 (.
Schneider
لﺎـﺳ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و 1986
ﻲـﺳرﺮﺑ ﻚـﻳ رد ﺰـﻴﻧ
ﻪـــﻛ ﺪـــﻧداد نﺎﺸـــﻧ مﻮـــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
)
mg/kg
5 / 0 ( ﻛو و مﻮـــﻴﻧورﻮ
)
mg/kg
2 / 0 ( ﺰﻴﻧ ﺮﻴﺛﺄﺗ يور ي ﺪﻧراﺪﻧ IOP
) 10 (.
ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﻴﺛﺄﺗ و ﻦﻳرﻮﻛﻮﺘﻣ ،ﻦﻴﻟﻮﻛ ﻞﻴﻴﻨﺴﻛﻮﺳ مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
يور ﺮـﺑ
ﮓــﺳ رد IOP
و مﻮــﻴﻧورﻮﻛو يوراد ود ﻪــﻛ داد نﺎﺸــﻧ ﺰــﻴﻧ ﺎــﻫ
نوﺪــﺑ ﻢﻳرﻮــﻛاﺮﺗا ﺮﻴﺛﺄــﺗ
ﺪﻨﺘﺴــﻫ . ﻂــﺳﻮﺗ ﻲــﺳرﺮﺑ ﻦــﻳا
Jantzan
و
لﺎﺳ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ 1987
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا )
11 (.
ﻪــﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺮــﺿﺎﺣ
ﺮﻴﺛﺄــﺗ مﻮــﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ناﺰــﻴﻣ ﻪــﺑ
mg/kg
5 / 0 و
ناﺰــﻴﻣ ﻪــﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎـﭘ
mg/kg
1 / 0 يور ﺮـﺑ ﻪــﺑ ﻼﺘــﺒﻣ نارﺎــﻤﻴﺑ رد IOP
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻞﻴﻠﺤﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ و ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ﺖﻛارﺎﺗﺎﻛ
ﺖـﺳد ﻪـﺑ
ﻲﻣ هﺪﻣآ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ
ﺮﻴﺛﺄﺗ يور ي ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا و دراﺪﻧ IOP
ﻤﻫ هﺪــﺷ مﺎـﺠﻧا ﻲــﻠﺒﻗ تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﺎـﺑ وراد ﻦــﻳا زا و ﺖــﺳا ﮓــﻨﻫﺎ
ﻲﻣ دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻤﺸﭼ ﻲﺣاﺮﺟ لﺎﻤﻋا رد نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺎﺑ ناﻮﺗ .
ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ رد
رد ﺺﺨﺸﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺚﻋﺎﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ ﺎـﺑ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﻛ ﺪﻳدﺮﮔ IOP
رﺎﺸﻓ يور ﺮﺑ مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ و مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﻲﺳرﺮﺑ ...
ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ تﺎﻣﺪﺧ و ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻠﺠﻣ ﻲﻗوﺪﺻ ﺪﻴﻬﺷ ﻲﻧﺎﻣرد–
دﺰﻳ هرود
ﻢﻫدﺰﻧﺎﺷ
، هرﺎﻤﺷ مﻮﺳ ﺰﻴﻳﺎﭘ ، 1387
10 ﻲﺳرﺮﺑ و ﻪﺠﻴﺘﻧ
Maharaj
ﻞـﻴﻟد ﺪﻳﺎﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و
اﺮـﻗ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺖـﺤﺗ ﺎـﻬﻧآ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻪـﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻧارﺎﻤﻴﺑ ﻢﻛ داﺪﻌﺗ نآ ر
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻲـﻣ ناﻮـﺗ
وراد ود ﻦـﻳا زا نﺎـﻨﻴﻤﻃا ﺎـﺑ لﺎـﻤﻋا رد
ﻲﻤﺸــﭼ ﻲــﺣاﺮﺟ دﻮــﻤﻧ هدﺎﻔﺘــﺳا
. ﻪــﻛ ﺖــﺷاد ﺮــﻈﻧ رد ﻲﺘﺴــﻳﺎﺑ ﻪــﺘﺒﻟا
مﻮﻳرﻮﻛاﺮﺗآ ﺮﻈﻧ زا مﻮﻴﻧوﺮﻜﻧﺎﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲـﻗوﺮﻋ ﻲـﺒﻠﻗ ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺮﺑ
ﺖﺳا يﺮﺘﻬﺑ يوراد ﺖﺳا ﺮﺘﻫﺎﺗﻮﻛ ﺰﻴﻧ نآ ﺮﺛا لﻮﻃ و
) 12
، 5 (.
Refrences
1- Sehimek F, Nogova L, Sevsik P, Knorr M.
Review of general anesthesia procedures in ophthalmology. Cesk Slov Ophthalmol 1998;
54(4): 263-75.
2- Charltion JF, Weinstein GW. Cataract Surjery, Tasman W, Jaeger EA, Duane,s Clinical Ophthalmolgy, 18th ed, Lippincott- Raven, 1995, ch 6. P: 9-11.
3- Donlon JV, Doyle J, Feldman MA. Anesthesia for Eye ,Ear ,Nose, and Throat Surgery, Ronald D.
Miller, ANESTHSIA, 6th ed, Churchil Livingston, 2005: 2527-55.
4- Anthony J, Cunningham PK, Farmer J, Watson AG. The Effect of Metocurine and Metocurine- Pancuronium Combination on Intraocular Pressure.
Canadian Journal of Anesthesia, 1982; 29:
617-21.
5- Maharaj RJ, Humpherey D, Kaplan N. Effects of atracurium on intraocular pressure. Br J Anesth 1984; 56: 459-63.
6- Polarz H, Bohrer H, Von Tabouilot W.
Comparative effects of atracurium and pancuronium on intraocular pressure. Ger J Ophthalmol 1995: 4:
91-3.
7- Lavery GG, McGalliard JN, Mirakhur RK. The effects of atracurium on intraocular pressure during steady state anesthesia and rapid sequence induction:
A comparison with succinylcholine. Can Anaesth Soc 1986; 33(4): 437-42.
8- Tattersall MP, Manus NJ, Jackson DM, The effect of atracurium or fazadinium on intraocular pressure, Anaesth 1985, 40(8): 805-7.
9- Vinik HR. Intraocular pressure changes during rapid sequence induction and intubation: A comparision of rocuroniun, atracurium and succinyl choline. J Clin Anesth 1999; 11(2): 95-100.
10- Schneider MJ, Stirt JA, Finholt DA.
Atracurium,vecuronium and intraocular pressure in humans, Anesth Analg 1986; 65(8) : 877-82.
11- Jantzen JP, Earnshaw G, Hackett GH.
Comparative study of the effects of muscle relaxants on the intraocular pressure, Anaesthesist 1987; 36 (5): 223-7.
12- Naguib M, Lien CA, Miller RD. Pharmacology of muscle relaxants and their antagonists, Ronald DM, ANESTHSIA, 6th ed, Churchil Livingston, 2005: 481–546.
