١
ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ هﺎﮕﯾﺎﺟ ﯽﺳرﺮﺑ
) يﺮﺠﻫ ﺖﺸﻫ نﺮﻗ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ﺶﺷ نﺮﻗ زا (
يدﻮﻤﺤﻣ ﺎﺿﺮﯿﻠﻋ ﺮﺘﮐد
ﻞﺑاز هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز هوﺮﮔ رﺎﯾدﺎﺘﺳا
هﺪﯿﮑﭼ ﯽﻣ ﻞﯿﺧد ﯽﺑدا نﺎﺑز دﺎﺠﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻤﻬﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺪﺷﺎﺑ
. ﻊﯾﺎﻗو نﺎﯿﺑ ﻦﯿﻋ رد ﻪﮐ ﺰﯿﻧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
ﯽﻌﺳ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻪﺘﺷاد ﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ ﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺎﺒﯾز ،ﻞﯿﺨﻣ ،ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ ﯽﻧﺎﺑز ﺶﻨﯾﺮﻓآ رد
هﺪﯿﺷﻮﮐ هﺎﮔ ،ﺪﻧا و ﯽﺣور تﻻﺎﺣ و ،شﺮﮕﻧ عﻮﻧ ﺎﺗ ﺪﻧا
ﺪﻧزﺎﺳ ﻢﻫاﺮﻓ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ ار ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ طﺎﺒﺗرا بﺎﺒﺳا و هدﺮﮐ نﺎﯿﺑ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﺼﺨﺷ ﻞﺋﺎﺴﻣ لﺎﺒﻗ رد ار دﻮﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ .
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد
ﻦﯾا ﺮﺑ ضﺮﻓ ﺎﺑ زا ﯽﮑﯾ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﮐ
ﻦﯾا ﻪﺑ ﺎﺗ هﺪﯾدﺮﮔ شﻼﺗ ،ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ زا ﯽﺧﺮﺑ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ ﯽﻠﺻا ﻞﻣاﻮﻋ
ﻪﮐ ﯽﻠﺻا ﺶﺳﺮﭘ :
دﻮﺷ هداد ﺦﺳﺎﭘ ؟ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ زا ﮏﯾ ماﺪﮐ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ دﻮﻤﻧ .
رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ اﺬﻟ ﯽﻨﻓ ﺮﺛا ﺶﺷ
ﺖﺸﻫ نﺮﻗ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ﺶﺷ نﺮﻗ زا ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻌﯾ يﺮﺠﻫ
: روﺪﺼﻟاﮥﺣار ،
روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ،
ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ، ﻊﻣﺎﺟ ﺦﯾراﻮّﺘﻟا ، ﺦﯾرﺎﺗ فﺎﺻو و
ﻪﻣﺎﻧﺮﻔﻇ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ةﻮﯿﺷ ﻪﺑ رﺎﺛآ ﻦﯾا نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﯽﺣور تﻻﺎﺣ نﺎﯿﺑ و هﺪﯾدﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا -
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ .
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﺮﻣا يدﺎﺑ رد ﻪﭼﺮﮔ ﺎﺛآ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ يدﺮﻓ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﻦﺘﻓﺎﯾ ياﺮﺑ شﻼﺗ ﻪﮐ ﺪﯿﺳر
ﯽﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ ر -
يرﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﺷاد رﺎﺛآ ﻦﯾا زا ﯽﺧﺮﺑ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ﮓﻧر ﺮﭘ رﻮﻀﺣ زا نﺎﺸﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ﮥﺠﯿﺘﻧ ﺎﻣا ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺠﯿﺘﻧ زا ﯽﮑﯾ ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﮐ
نﻮﭼ يرﺎﺛآ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ ﯽﻠﺻا ﻞﯾﻻد :
روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ،
و ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ نآ ندﻮﺑ ﯽﻔﻃﺎﻋ رد ار ﺖﺴﻧاد ﺎﻫ
.
هژاوﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ
: ﻪﻔﻃﺎﻋ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ ،يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ ، .
ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻦﯾا ﺎﯾ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﯽﺨﯾرﺎﺗ نﻮﺘﻣ رد ﺪﯾﺎﺒﻧ ٌﻻﻮﺻا ﻪﮐ يﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﯽﮑﯾ ،ﺖﻔﮔ ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ،ﺪﺷﺎﺑ دﺮﺑرﺎﮐ ﻢﮐ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ
ﺖﺳا . زا ﺰﯿﻫﺮﭘ و يراﺪﺘﻧﺎﻣا ﮥﺒﻨﺟ ﺖﯾﺎﻋر ﺎﺑ ﻊﯾﺎﻗو ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ﻞﻘﻧ ﺮﺑ ﻞﺻا نﻮﺘﻣ ﻦﯾا رد ﻪﮐ اﺮﭼ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ندﻮﻤﻧ ﻞﯿﺧد
ﺖﺳا ﻊﯾﺎﻗو ﻞﻘﻧ رد يدﺮﻓ .
ﻦﯾا ﻪﺸﯿﻤﻫ ﺎﻣا ﯽﻣ هﺎﮔ و ﺖﺴﯿﻧ ﻪﻧﻮﮔ
،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎﻗو ﻦﺘﺷاد ﺮﺑ رد ﻦﻤﺿ ﻪﮐ دﺮﮐ درﻮﺧﺮﺑ يرﺎﺛآ ﻪﺑ ناﻮﺗ
ﺪﻧراد ﺮﺑ رد ﺰﯿﻧ ار ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ وا شﺮﮕﻧ عﻮﻧ و ،هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﯽﺣور تﺎﻤﻟﺄﺗ و تﺎﺳﺎﺴﺣا .
دﻮﺧ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ هﺎﮔ ﻪﮐ يرﺎﺛآ ار
ﻪﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎﻗو ﻞﻘﻧ ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ﻪﻧ ﯽﻣ اراد ﺰﯿﻧ ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﯽﺑدا ﮥﺒﻨﺟ ﮥﻄﺳاو
ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﻦﯾا زا ،ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ
ﺪﻨﺘﺴﯿﻧ رﺎﻨﮐ ﺮﺑ ﻪﻟﻮﻘﻣ .
ﯽﺨﯾرﺎﺗ رﺎﺛآ ﺪﻧرﺎﯿﺴﺑ ﻪﭼ و ﺖﻓاﺮﻇ ﺎﺑ لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد و هﺪﻣآرد ﺮﯾﺮﺤﺗ ﮥﺘﺷر ﻪﺑ ﺪﺒﺘﺴﻣ ﯽﻧﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ نﺎﻣز رد ﻪﮐ يا
ﯽﺑدا ﯽﻧﺎﺑز ﻪﺘﺧادﺮﭘ مدﺮﻣ ﻪﺑﻼﺘﺒﻣ و ﻪﻌﻣﺎﺟ ﯽﻌﻗاو ﻞﺋﺎﺴﻣ نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ،ﯽﻔﻃﺎﻋ–
ﺪﻧا . هرود زا ﯽﺧﺮﺑ رد ًﺎﻨﺌﻤﻄﻣ ﻪﮐ يﺮﻣا ﻪﺑ و ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫ
ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺗراﻮﺷد رﺎﯿﺴﺑ نآ زا ﺲﭘ و ناﺮﯾا ﺮﺑ نﻻﻮﻐﻣ ﺖﻣﻮﮑﺣ ةرود رد صﻮﺼﺧ .
ﻦﯾا ﺮﺑ ضﺮﻓ ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد اﺬﻟ زا ﯽﺧﺮﺑ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ ﯽﻠﺻا ﻞﯾﻻد زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ
و ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﮥﺒﻨﺟ زا ياﻮﺳ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ
نآ ﯽﺑدا نآ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﻦﺤﻟ ،ﺎﻫ ﯽﻣ شﻼﺗ ،ﺖﺳﺎﻫ
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺎﺗ ددﺮﮔ ﻪﮐ دﻮﺷ هداد ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ
: رﺎﺛآ زا ﮏﯾ ماﺪﮐ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ رﻮﻀﺣ
نآ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ رد ،ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﻦﺤﻟ ﺎﯾآ و ؟ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ ﺎﻫ
ﯽﺳﺎﺳا ﺶﻘﻧ
؟ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ياﺮﺑ ﯽﻨﻌﯾ ﯽﻨﻓ ﯽﺨﯾرﺎﺗ بﺎﺘﮐ ﺶﺷ ،ﺎﻫ
: ﺦﯾرﺎﺗ ،روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ،روﺪﺼﻟاﮥﺣار ﻊﻣﺎﺟ ،ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ
ﺦﯾرﺎﺗ ،ﺦﯾراﻮّﺘﻟا و فﺎﺻو
ﻪﻣﺎﻧﺮﻔﻇ ﺪﯾدﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا .
نآ ﻦﺘﺷاد راﺮﻗ ،ﻮﺳ ﮏﯾ زا نﻮﺘﻣ ﻦﯾا بﺎﺨﺘﻧا رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ ﻗ ياﺪﺘﺑا ﯽﻧﺎﻣز ةدوﺪﺤﻣ رد ﺎﻫ
نﺮ
نآ ندﻮﺑ ﯽﺑدا و ﯽﻨﻓ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا و ،يﺮﺠﻫ ﺖﺸﻫ نﺮﻗ نﺎﯾﺎﭘ ﺎﺗ ﺶﺷ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺎﻫ
. ياراد رﺎﺛآ ﻦﯾا ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ ﯽﺑدا رﺎﺘﺧﺎﺳ
ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ رﺎﺛآ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ،هدﻮﺑ ﻒﻌﺿ و تﺪﺷ :
ﺦﯾرﺎﺗ ،روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ﺦﯾرﺎﺗ و ،ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ
فﺎﺻو نآ ﯽﺑدا ﮥﺒﻨﺟ يﻮﻗ ﺎﻫ
ﺮﺛا ﻪﺳ رد و هدﻮﺑ ﺮﺗ
ﯽﻨﻌﯾ ﺮﮕﯾد ﻊﻣﺎﺟ ،روﺪﺼﻟاﮥﺣار :
ﻪﻣﺎﻧﺮﻔﻇ و ،ﺦﯾراﻮّﺘﻟا ﯽﻣ ﺮﺘﻤﮐ
ﺪﺷﺎﺑ . ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ةﻮﯿﺷ ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ ﻦﯾا ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﻪﺑ ﻪﻧ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ،ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،لﺎﯿﺧ رﻮﺻ ﺐﻟﺎﻗ رد ﻢﻫ نآ صﺎﺧ و ﯽﯾﺰﺟ رﻮﻃ
رد ﻢﻫ نآ و ﯽﻠﮐ رﻮﻃ و ،شﺮﮕﻧ عﻮﻧ
ﻞﺋﺎﺴﻣ لﺎﺒﻗ رد نﺎﻧآ ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﯽﺣور تﻻﺎﺣ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ
. رﻮﻀﺣ ﻪﮐ دراد نآ زا نﺎﺸﻧ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﮥﺠﯿﺘﻧ
ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎﻗو ﻞﻘﻧ رﺎﻨﮐ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ
، ﺮﭘ رﻮﻀﺣ ﻦﯾا ﻪﮐ ةزاﺪﻧا ﺮﻫ و ﻪﺘﺷاد ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ رد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ
٢
ﮓﻧر هدﻮﺑ ﺮﺗ ﯽﮔﮋﯾو زا ياﻮﺳ ، ﺟرد ﺮﺑ ،ﺮﺛا ﯽﻨﻓ يﺎﻫ
نآ ﺖﯿﺑﻮﺒﺤﻣ و ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ ﮥ ﺖﺳا هﺪﺷ هدوﺰﻓا ﺎﻫ
. ﺦﯾرﺎﺗ و ،روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ
،
ﯽﻣ ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﻖﻓﻮﻣ رﺎﺛآ ﮥﻧﻮﻤﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ
.
ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ دﻮـﺧ عﻮﻧ رد ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا و ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻠﻘﺘﺴﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ دﺮﺑرﺎﮐ درﻮﻣ رد هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﺳرﺮﺑ رد
ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ هزﺎﺗ ددﺮﮔ
.
1 - ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ درﻮﻣ رد ﺮﺼﺘﺨﻣ ﯽﺜﺤﺑ ،ﯽّﻨﻓ تﺎﺼﺘﺨﻣ و تﺎﻔّﻠﮑﺗ و ﻊﯾﺎﻨﺻ و ظﺎﻔﻟا ﺮﻈﻧ زا ،ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﺜﻧ رﻮﻄﺗ ﺦﯾرﺎﺗ رد ار يﺮﺠﻫ ﺖﻔﻫ و ﺶﺷ نوﺮﻗ ،ﯽﺑدا ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ
ﻢﻬﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ راودا ﻦﯾﺮﺗ هدروآ
ناﺮﯾا تﺎﯿﺑدا ﯽﻌﻗاو ﺺﺧﺎﺷ ،ﻢﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﻤﻠﻋ ﺮﺜﻧ ﯽّﺘﺣ و ﯽﺳرﺎﻓ ﯽﺑدا ﺮﺜﻧ نﻮﺘﻣ ﯽﮑﯾدﺰﻧ ﻪﮐ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ و
ﺖﺳا هرود ﻦﯾا رد )
،ﺎﮑﭙﯾر 1364 : 135 .(
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ نآ زا ﻪﮐ ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ نﻮﭼ ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
: هﺪﺷ دﺎﯾ ﻒّﻠﮑﺘﻣ ﺮﺜﻧ و عﻮﻨﺼﻣ ﺮﺜﻧ ،ﻪﺘﺳارآ ﺮﺜﻧ
بدا زا ﯽﺧﺮﺑ و ﻪﺒﻨﺟ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﺎﺑ نﺎﻫوﮋﭘ
ﻪﺘﺴﻧاد نﺎﺴﮑﯾ ﺮﻌﺷ ﺎﺑ ار ﺮﺜﻧ عﻮﻧ ﻦﯾا ﯽﺘﺣ ،نآ ﯽﻔﻃﺎﻋ و ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ يﺎﻫ ﺪﻧا
)
،رﺎﻬﺑ 1376 ج،
1 :
103 ( ﺮﺘﺸﯿﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا يدراﻮﻣ ﮥﻠﻤﺟ زا ﺐﺣﺎﺻ
ﺪﻧراد ﺮﻈﻧ قﺎﻔﺗا نآ ﻒﯾﺮﻌﺗ رد ناﺮﻈﻧ
) 1
.(
ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺮﺜﻧ ﻦﯾا ﻒﯾﺮﻌﺗ رد :
» نآ ﺎﯾ و ،ﻒّﻠﮑﺘﻣ عﻮﻨﺼﻣ ﺮﺜﻧ ﺎﻣا و ﻪﺘﻔﮔ ﺮّﺧﺄﺘﻣ يﺎﺑدا زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ
،ﺪﻧا
» ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ « ار نآ ﺪﯾﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾﺰﻣ و ﻪﺘﺳارآ يﺮﺜﻧ
ﺶﯾارآ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﻈﻔﻟ ﻊﯾﺎﻨﺻ داﺮﯾا ﺮﺑ ﯽﻨﺘﺒﻣ ﯽﺷور دﻮﻟﻮﻣ يﻮﻨﻌﻣ يﺎﻫ
و لﺎﺜﻣا ندروآ و ،نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ تﺎﻔﯿﺻﻮﺗ هار زا ﻦﺨﺳ بﺎﻨﻃا و ،
نآ لﺎﺜﻣا و ،مﻼﮐ يوﺎﻄﻣ رد مﻮﻠﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺣﻼﻄﺻا ندﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ و ،ﯽﺑﺮﻋ و ﯽﺳرﺎﭘ زا يﺪﻫاﻮﺷ و رﺎﻌﺷا ﺖﺷاد ﺎﻫ
«
)
،ﺎﻔﺻ 1363 ج،
39:1 .(
ﯽﻣ ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ رد ﻮﺧ ﺖﺻﺮﻓ ﺮﺜﻧ و ﺮﻌﺷ و ﻢﻈﻧ ﯽﻨﻌﯾ نﺎﺑز ةﺮﻬﭼ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
د ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﯽﯾﺎﻤﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺖﻠﻋ ناﺪﺑ ﻦﯾا و ﺪﻨﻨﮐ
عﻼﻃا هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و ﯽﻧﺎﺳر
» ﻦﺘﻔﮔ ﻪﭼ «
ﻪﮑﻠﺑ ،ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ،ﺖﺳا ﺮﺜﻧ ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﮐ ار
» ﻦﺘﻔﮔ ﻪﻧﻮﮕﭼ «
و
» ﻦﺘﻔﮔ ﻪﭼ زا «
نآ رد
ﯽﻣ يﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﯿﻤﻫا ﺪﺑﺎﯾ
)
،ﯽﻨﯾﻮﺟ 1385 ج،
1 : 38 ﻪﻣﺪﻘﻣ .(
ﻪﻧﺎﺸﻧ ،ﯽﺑدا نﺎﻘﻘﺤﻣ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﭼﺮﮔ ار ﯽﺳرﺎﻓ ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ يﺎﻫ
نﻮﺘﻣ ﯽﺘﺣ و ﺎﺘﺳوا و نﺎﺘﺳﺎﺑ ﯽﺳرﺎﭘ ﺮﺜﻧ رد و مﻼﺳا زا ﺶﯿﭘ ناﺮﯾا رد
ﻪﺘﺴﻧاد هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ يﻮﻠﻬﭘ
)،ﺪﻧا
2
مﻼﺳا زا ﺶﯿﭘ ناﺮﯾا رد ﺮﺜﻧ ﻪﮐ ﺪﻨﻧآﺮﺑ و (
) يﻮﻠﻬﭘ ﺮﺜﻧ (
ﺖﺳا هدﻮﺑ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﺑﺮﻋ ﺮﺜﻧ ﺮﺑ ،
).
3
ﺎﻣا (
ﺐﺣﺎﺻ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ مود ﮥﻤﯿﻧ زا ناﺮﯾا رد ار نآ عوﺮﺷ ةرود ناﺮﻈﻧ
ﻪﺘﺴﻧاد يﺮﺠﻫ ﺪﻧا
)
،ﯽﺒﯿﻄﺧ 51:1344 (
ﯽﺑ ﻪﮐ ﯽﻋوﺮﺷ ، ﮏﺷ
دﻮﺑ ﯽﺑﺮﻋ نﺎﺑز رد ﯽﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ةﻮﯿﺷ دﻮﻟﻮﻣ )
،ﺎﻔﺻ 1363 ج،
40:1 .(
نارود ﻦﯾا ﯽﻃ بﺮﻋ ﮥﺸﯾﺪﻧا و ﻞﻘﻋ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﻤﻫ ]
نﺮﻗ زا ﺪﻌﺑ
يﺮﺠﻫ مﻮﺳ [
ﻒّﻠﮑﺗ قوذ ﻦﯾا رد ﯽﻣ ﻞﺳﻮﺘﻣ ﯽﯾﺎﻫراﺰﺑا ﻪﺑ و دﻮﺑ هﺪﺷ قﺮﻏ ﺰﯿﻣآ
ةﻮﯿﺷ رد نآ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﺷ رﺎﮑﻓا و ارآ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ
ﺪﻨﮐ دﺎﺠﯾا ﺖﺑﻮﻌﺻ )
،ﻒﯿﺿ ﯽﻗﻮﺷ 1384
: 286 ( ﺪﯿﯾاﺮﮔ ﻒّﻠﮑﺗ ﻪﺑ ﯽﺑﺮﻋ بﻮﻠﺳا ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ ﺰﯿﻧ ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﺜﻧ ، .
نآ شرﺎﮕﻧ زا ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﮐ ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ رد
» ﯽﻧﺎﻌﻣ و ضاﺮﻏا ةﺮﯾاد ﻪﺑ نﺪﯿﺸﺨﺑ ﺖﻌﺳو ﺲﭙﺳ و مﻼﮐ ﺶﯾارآ و ﯽﻈﻔﻟ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﺖﺴﺨﻧ
ﺖﺳا « )
،ﯽﺒﯿﻄﺧ 1375 : 60 ( ﻦﻨﻔﺗ دﺮﺑرﺎﮐ ، ﻫ
ﯽﻣ ﺐﺟﻮﻣ يﺮﻌﺷ يﺎ فﺪﻫ ﻪﮐ ،ﺮﻌﺷ ﺐﻧﺎﺟ ﻪﺑ و هﺪﺷ جرﺎﺧ ﺮﺜﻧ ترﻮﺻ زا مﻼﮐ ﻪﮐ دﻮﺷ
دﻮﺷ ﻞﯾﺎﻤﺘﻣ ،ﺖﺳا نآ ةﺪﻨﯾﻮﮔ ﯽﻠﺻا .
راﻮﻤﻫ دﻮﺧ ﺮﺑ ار يﺮﻌﺷ تﻼﯿﺨﺗ و ترﺎﻬﻣ رﺎﻬﻇا ﺖﻤﺣز هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﮐ ﺖﻬﺟ نآ زا ار شور ﻦﯾا
ﯽﻣ نآ هدﺎﺳ ﯽﺒﻠﻄﻣ نﺎﯿﺑ ياﺮﺑ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﮐ ﺖﻬﺟ نآ زا ﯽﻟو ،ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻨﻤﺷزرا ،دراد ﯽﻣ ترﺎﺒﻋ سﺎﺒﻟ رد ار
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ يﺎﺟ ﻪﺑ و ﺪﻧﺎﺷﻮﭘ
ﯽﻣ ﯽﻋﺮﻓ ﺪﺻﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﯽﻠﺻا فﺪﻫ ﻪﺘﺴﻧاد ﯽﻧﺎﻌﻣ ﮥﻧادازآ داﺮﯾا ﻊﻧﺎﻣ و ﯽﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺮﻣا رد ضﺮﻏ ﺾﻘﻧ ﺐﺟﻮﻣ ،دزادﺮﭘ
ﺪﻧا )
،ﺎﻔﺻ 1363 ج،
1 :
39 .(
ﯽﻣ يدﻮﯿﻗ و ﻂﺑاﻮﺿ ﻂﺑاﻮﺿ نﺎﻤﻫ ﻊﺑﺎﺗ ﯽﺳرﺎﻓ ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ ،هﻮﯿﺷ ﻦﯾا رد و ﻒﻠﮑﺗ ﻞﺣاﺮﻣ رد ناﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ دﻮﺷ
رﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﻌﺷ رد ﻊﻨﺼﺗ
ﯽﻣ ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻧا )
،ﯽﺒﯿﻄﺧ 60:1375 .(
و ﻊﯿﺻﺮﺗ و سﺎﻨﺟ و ﻊﺠﺳ ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﻌﯾﺎﻨﺻ يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﺑ و ﯽﺑﺮﻋ نﺎﺑز ﻪﺑ ندروآ يور ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻦﻨﻔﺗ ياﺮﺑ ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز ﺶﯾﺎﺠﻨﮔ نداد ﺶﯾاﺰﻓا ياﺮﺑ ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ نﻮﺘﻣ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ يﺎﻫرﺎﮑﻫار ﺮﮕﯾد زا ،ﻪﻧزاﻮﻣ ﺖﺳا يﺮﻌﺷ يﺎﻫ
. ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ
ﻪﮐ مﺎﮕﻨﻫ نآ ﻒّﻠﮑﺗ ﺎﺑ
ﻊّﻨﺼﺗ و ﺎﻫ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﯽﻨﻌﻣ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ رﺎﯿﺴﺑ نآ رد ﻆﻔﻟ ﺐﻧﺎﺟ و هﺪﺷ هاﺮﻤﻫ يﺮﻌﺷ ناواﺮﻓ يﺎﻫ
ﻪﺑ ،دﻮﺷ
ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ عﻮﻨﺼﻣ و ﻒّﻠﮑﺘﻣ ﺮﺜﻧ ﻪﺑ و هﺪﯿﯾاﺮﮔ ﻒّﻠﮑﺗ دﻮﺷ
. ﯽّﻨﻓ رﺎﺛآ ﮥﻤﻫ ﯽﻟو ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽّﻨﻓ ﻒّﻠﮑﺘﻣ و عﻮﻨﺼﻣ يﺎﻫﺮﺜﻧ ﮥﻤﻫ ﻦﯾا ﺮﺑ ﺎﻨﺑ
ﯽﻤﻧ ﺷﺎﺑ عﻮﻨﺼﻣ و ﻒّﻠﮑﺘﻣ ﻪﮐ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺪﻨ
)
،يﺮﺑﺪﻣ 1376 : 16 ﻪﻣﺪﻘﻣ .(
هدﺮﻤﺷﺮﺑ ار ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﯾﻻد ﯽّﻨﻓ ﻪﺑ ﻞﺳﺮﻣ ﺮﺜﻧ لﻮﺤﺗ رد ﻢﻬﻣ ﮥﻠﻤﺟ زا ﻪﮐ ﺪﻧا
ﯽﻣ ﻞﯾﻻد ﻦﯾا ﻦﯾﺮﺗ نﻮﭼ يدراﻮﻣ ﻪﺑ ناﻮﺗ
: ﺮﺜﻧ ﻞﻣﺎﮑﺗ
نﺎﺑز ﻪﺑ ﺖﻏﻼﺑ و نﺎﯿﺑ رد تﺎﻔﯿﻟﺄﺗ ﯽﻧاواﺮﻓ ،نآﺮﻗ بﻮﻠﺳا و ﮏﺒﺳ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ،ﯽﺑﺮﻋ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ةﻮﯿﺷ ﺮﯿﺛﺄﺗ ،هدﺎﺳ بﻮﻠﺳا رد يرد و ﯽﺑﺮﻋ
نﺮﻗ رد ﻪﮐ ﯽﺑﺮﻋ ﻒّﻠﮑﺘﻣ و ﯽّﻨﻓ رﻮﺜﻨﻣ رﺎﺛآ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﺎﺸﻧا ﯽﻧاﺮﯾا نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ يﺮﺠﻫ ﺞﻨﭘ و رﺎﻬﭼ يﺎﻫ
دﺮﮐ هرﺎﺷا )
،ﯽﺒﯿﻄﺧ 1344 : 47 .(
ﺐﺣﺎﺻ ﺎﻣا ﻞﯿﺧد ﯽﻨﻓ ﻪﺑ ﻞﺳﺮﻣ ﺮﺜﻧ لﻮﺤﺗ رد ﺰﯿﻧ ار يﺮﮕﯾد ﻞﯾﻻد دراﻮﻣ ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ناﺮﻈﻧ
٣
ﻪﺘﺴﻧاد ﺪﻧا . راﺪﻣ دﺎﺠﯾا رﻮﻣا يرﺎﺠﻣ ﺮﺑ سراﺪﻣ ﻦﯾا نﺎﻤّﻠﻌﺘﻣ و نﺎﺳرﺪﻣ ﮥﺒﻠﻏ و رﻮﺑﺎﺸﯿﻧ و ﺦﻠﺑ و داﺪﻐﺑ رد ﻪﯿﻣﺎﻈﻧ س
) ﻦﯾرز
،بﻮﮐ 1383 :
22 ( ﯽﺳرد نﺎﺑز ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﺑﺮﻋ نﺎﺑز جاور ، )
،ﺎﻔﺻ 1363 ج،
40:1 ( نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و اﺮﻌﺷ ﺖﯿﺑﺮﺗ ﻪﺑ نﺎﯿﻗﻮﺠﻠﺳ ﻪﺟﻮﺗ مﺪﻋ ، )
،ﯽﯾاﺮﺨﻓﺮﯿﻣ
1386 : 31 ( ﻪﻨﺘﻓ و ﻊﯾﺎﺠﻓ يﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﯾﺎﺷ و ؛ ﻧ يﺎﻫ
لﻮﻐﻣ ﮥﻠﻤﺣ زا ﯽﺷﺎ )
ﻦﯾرز
،بﻮﮐ 1338 : 433 ( ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﮕﯾد ﻞﯾﻻد ﮥﻠﻤﺟ زا ،
هدﺮﻤﺷ ﺮﺑ ﯽّﻨﻓ ﺮﺜﻧ ةﻮﯿﺷ جاور ياﺮﺑ ﺪﻧا
.
ﺮﮐذ ﺮﺑ هوﻼﻋ و هدﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ثداﻮﺣ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﻧﻮﺘﻣ نﺪﻣآ ﺪﯾﺪﭘ ﺐﺟﻮﻣ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽّﻨﻓ رﺎﺛآ ةزﻮﺣ رد ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا دﻮﺟو
ﻪﺒﻨﺟ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻊﯾﺎﻗو ﺧﺎﻨﺷﺎﺒﯾز يﺎﻫ
نآ رد ﺰﯿﻧ ﻦﺨﺳ ﯽﺘ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ًﻻﻮﺻا ﯽﺨﯾرﺎﺗ رﺎﺛآ ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﺷ ﺚﻋﺎﺑ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ﺎﻫ
ﺪﻨﺷﺎﺑ حﺮﻄﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﺑدا ةﺪﯾﺪﭘ .
ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﮥﺛدﺎﺣ ﺎﺑ ﯽﺑدا ةﺪﯾﺪﭘ .
» و ﯽﺑدا ﻊﯾﺎﻨﺻ و نﺎﺑز ﺪﻨﻧﺎﻣ نآ ﯽﻧورد ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﺑدا ﺮﺛا رد
عﻮﻨﺘﻣ رﺎﯿﺴﺑ نآ ﺮﯾﺎﻈﻧ و اﻮﺘﺤﻣ و مﺮﻓ و يژﻮﻟﻮﺋﺪﯾا ﺗ
ﺖﺳا ﯽﺨﯾرﺎﺗ قﺎﻔﺗا ﮏﯾ ةﺪﻧزﺎﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﺮ «
)
،ﯽﺣﻮﺘﻓ 1387 : 79 .(
2 - ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ نﻮﺘﻣ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ
هﺪﯾﺪﭘ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ نﺎﺴﻧا ﺎﻣ دﻮﺟو رد ،ﻢﻟﺎﻋ ثداﻮﺣ و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ ﯽﺣور و ﯽﻔﻃﺎﻋ تﻻﺎﺣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻫ دﻮﺷ
.»
ﺎﯾ هوﺪﻧا ،ﻪﻔﻃﺎﻋ زا رﻮﻈﻨﻣ
ﻪﺛدﺎﺣ داﺪﯾور زا ﺮﻋﺎﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺑﺎﺠﻋا ﺎﯾ ﯽﺳﺎﻤﺣ ﺖﻟﺎﺣ ﯽﻣ سﺎﺴﺣا ﺶﯾﻮﺧ رد يا
ﯽﻣ هﺪﻨﻧاﻮﺧ زا و ﺪﻨﮐ ﻦﯾا رد يو ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫاﻮﺧ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺖﮐﺮﺷ سﺎﺴﺣا «
)
،ﯽﻨﮐﺪﮐ ﯽﻌﯿﻔﺷ 1372
: 24 .(
ﯽﻣ تﻻﺎﺣ و ﻒﻃاﻮﻋ ﻦﯾا نﻮﭼ يدراﻮﻣ ﻪﮐ ناﻮﺗ
: و ﻖﺸﻋ ،يدﺎﺷ و ﻢﻏ
ﺮﺑ رد ار نآ ﺮﯾﺎﻈﻧ و سﺮﺗ و ﺖﻋﺎﺠﺷ ،ﺪﯿﻣا و ﻢﯿﺑ ،تﺮﻔﻧ دﺮﯿﮔ
. ﻪﮐ ناﺪﻨﻣﺮﻨﻫ و ناﺮﻋﺎﺷ ﻦﯿﺑ ﻦﯾا رد سﺎﺴﺣ ، سﺎﺴﺣا و ﻊﺒﻃ ياراد
ﺮﺗ
ﻒﯾﺮﻇ لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد و و تﺎﻤّﻟﺄﺗ نﺪﯿﺸﮐ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻪﺑ و نﺎﯿﺑ رد ﯽﻌﺳ ،ﺶﯾﻮﺧ ﺮﻨﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ناﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺗ
ﺪﻧراد ار دﻮﺧ ﯽﻧورد تﺎﺳﺎﺴﺣا .
مﻼﮐ ،ﺪﻧزﺎﺳ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ﺎﺑ ار ﺶﯾﻮﺧ ﺮﻨﻫ و مﻼﮐ ﺮﺘﻬﺑ و ﺮﺘﺸﯿﺑ ،ﺪﻨﻧاﻮﺘﺑ نﺎﻧآ ﻪﮐ هزاﺪﻧا ﺮﻫ و
نآ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺮﺗﺎﺒﯾز ﺎﻫ
.
» ﯽﻧﺎﺴﻧا كﺮﺘﺸﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ و مﺎﻋ ﻒﻃاﻮﻋ زا رﺎﺷﺮﺳ نﺎﻬﺟ ﯽﺑدا يﺎﻫرﺎﮑﻫﺎﺷ ﺪﻧا
«
)
،ﯽﺣﻮﺘﻓ 1386 : 68 .(
ﻪﯾﺮﻈﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ،ﺮﻌﺷ ياﺮﺑ ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ تروﺮﺿ بﺎﺑ رد هﺪﯾزرو ﺪﯿﮐﺄﺗ نآ رﻮﻀﺣ تروﺮﺿ ﺮﺑ ﺪﯾﺪﺟ و ﻢﯾﺪﻗ يﺎﻫ
ﺪﻧا ) نﺎﯾراﺪﻣﺎﻧرﻮﭘ
،ﻒﻟا 1380 : 162 ( ﯽﺳﻮﻃ ﻦﯾﺪﻟا ﺮﯿﺼﻧ ﻪﺟاﻮﺧ ؛ )
ف . 672 ـﻫ ( ﻦﯾا ﻦﻤﺿ ،ﻢﺘﻔﻫ نﺮﻗ گرﺰﺑ ﮥﻔﺳﻼﻓ زا ،ﻪﺘﺴﻧاد ﻞﯿﺨﻣ ﯽﻣﻼﮐ ار ﺮﻌﺷ ﻪﮐ
ﺖﺳا هدﺮﻤﺷﺮﺑ نآ لﻮﺻا زا ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ رد ﯽﻧﺎﺴﻔﻧ لﺎﻌﻔﻧا دﺎﺠﯾا )
،ﯽﺳﻮﻃ 1326 : 587 .(
ﺲﻤﺷ نﻮﭼ ﻢﻫ يداﺮﻓا دوﺪﻌﻣ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺎﻣا
هدﻮﺑ ﺰﯿﻧ يزار ﺲﯿﻗ ﻨﻋ ﺮﻌﺷ ﻒﯾﺮﻌﺗ رد ﻪﮐ ﺪﻧا
ﻪﺘﺷاد ﯽﻨﻌﻣ ﻪﮐ ﯽﻃﺮﺷ ﻪﺑ ار ﯽّﻔﻘﻣ و نوزﻮﻣ مﻼﮐ و هداﺪﻧ راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ار ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼ
هﺪﯿﻣﺎﻧ ﺮﻌﺷ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻧا
)
،يزار 1373 : 188 .(
ﯽﻣ يروﺮﺿ ﺮﻌﺷ رد ار ﻪﻔﻃﺎﻋ دﻮﺟو ﯽﺑدا ناﺮﻈﻧ ﺐﺣﺎﺻ و ناﺪﻘﺘﻨﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ هزوﺮﻣا ﺎﻣا ﺪﻨﻧاد
. ﻪﮐ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ نﺎﻧآ
» ﺮﻌﺷ
ﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﮥﺘﺨﯿﮕﻧا ﺖﺳا ﺐﻃﺎﺨﻣ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ةﺪﻧﺰﯿﮕﻧا و ،ﺮﻋﺎﺷ ﺎ
« )
،نﺎﯾراﺪﻣﺎﻧرﻮﭘ 1374
: 55 .(
بﺎﺘﮐ نﺎﻔﻟﺆﻣ ﮥﯾﺮﻈﻧ
تﺎﯿﺑدا ﻪﺒﻨﺟ زا ﯽﮑﯾ ، ﻪﺘﺴﻧاد نآ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ دﻮﺟو ار ﯽﻤﻠﻋ و هﺮﻣزور نﺎﺑز ﺎﺑ ،ﯽﺑدا نﺎﺑز ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ يﺎﻫ
ﺪﻧا )
،ﮏﻟو 1382 : 12 .(
ﺮﻈﻧ زا
ﯽﻣ ﯽﺑدا نﺎﺑز نﺎﻧآ ار ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽﻧﺎﻌﻣ ﻪﮐ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷادﺮﺑ رد .
ار تﺎﯿﻧﺎﺴﻔﻧ نﺎﯿﺑ ﮥﺒﻨﺟ ﺮﺘﺸﯿﺑ و هدﻮﺒﻧ ﯽﺘﻟﻻد ﻪﺟو ﭻﯿﻫ ﻪﺑ نﺎﺑز ﻦﯾا
ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ مﺎﺠﻧاﺮﺳ و ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻞﻘﺘﻨﻣ هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﺑ ار وا شﺮﮕﻧ ةﻮﯿﺷ و ﻦﺤﻟ ،هﺪﻨﯾﻮﮔ دﻮﺼﻘﻣ نﺎﯿﺑ ﻦﻤﺿ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﯽﭘ رد و دراد ﯽﻣ نﻮﮔﺮﮔد و عﺎﻨﻗا دزﺎﺳ
) نﺎﻤﻫ : 13 .(
هﺎﮔﺪﯾد دﻮﺟو ًﻻﻮﺻا ﻔﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
دﻮﺟو نﺎﻬﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ راودا رد تﺎﯿﺑدا و ﺮﻨﻫ ﮥﻨﯿﻣز رد ﻪﮐ ﯽ
ﺐﺘﮑﻤﺸﯾاﺪﯿﭘ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﻪﺘﺷاد هﺪﺷ نآ لﺎﺜﻣا و ﮏﯿﺘﻧﺎﻣر و ﮏﯿﺳﻼﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻫ
» ﯽﺣور تﻻﺎﺣ و شﺮﮕﻧ عﻮﻧ زا ﯽﺷﺎﻧ يﺮﺼﻋ ﺮﻫ رد
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد ﻪﺒﻠﻏ رﺎﮔزور يﺎﻨﺑا و ﺮﺼﻋ حور ﺮﺑ ﻪﮐ هدﻮﺑ ﯽﺻﺎﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ و «
)
،ﯽﺣﻮﺘﻓ 1386 : 67 .(
ﺑ ياﺮﺑ ﺮﻋﺎﺷ هﺪﯾﺪﭘ ﺎﺑ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ دﻮﺧ نﻮﻣاﺮﯿﭘ نﺎﻬﺟ و ءﺎﯿﺷا رد فﺮﺼﺗ ﻪﺑ يزادﺮﭘﺮﯾﻮﺼﺗ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ،دﻮﺧ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا نﺎﯿ
ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ ﻦﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ ﻪﺑ ،ﺖﺳوا نﺎﺑز وﺮﻤﻠﻗ زا جرﺎﺧ ﻪﮐ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ يﺮﻨﻫ ﯽﻧﺎﻣز وا يﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ ﺎﻣا ،دزادﺮﭘ
» ﻪﻔﻃﺎﻋ و رﻮﺷ يا
ﺬﻟ و دﺰﯿﮕﻧاﺮﺑ رﻮﺷ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﻔﻬﻧ نآ رد ﯽﻧﺎﺴﻧا ﺪﻨﯾﺮﻓﺎﯿﺑ ت
. ﯽﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﯽﺑ ،ﯽﻔﻃﺎﻋ ﮥﻧاﻮﺘﺸﭘ
ﺖﺳا يﺮﻨﻫ ﺮﯿﻏ و دﺮﺳ و حور «
) نﺎﻤﻫ : 68 .(
ﯽﻧﺎﺴﻧا يﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ ﮥﻔﻃﺎﻋ ﻪﮐ هزاﺪﻧا ﺮﻫ ﯽﻣ يﺮﺘﺸﯿﺑ داﺮﻓا ﺮﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ
دراﺬﮕﺑ ﺮﺛا ﻪﮐ ﺪﻧاﻮﺗ .
دراد توﺎﻔﺗ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ و يﺮﺒﺧ نﺎﺑز ﺎﺑ ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز .
ﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا تﺎﯿﺑدا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺎﺑز ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز ﺖﺳا نﺎﺑز ﻦﯾا ﺎﺑ و دراد ﯽﻤﯿﻘ
ﯽﻣ ﻪﮐ ﺖﺧادﺮﭘ ﻒﻃاﻮﻋ لﺎﻘﺘﻧا و تﺎﺳﺎﺴﺣا نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ،دﻮﺷ .
ﺖﺴﯿﻧ بﺬﮐ و قﺪﺻ ﻞﺑﺎﻗ ،ﯽﻋﺎﺟرا و يﺮﺒﺧ نﺎﺑز فﻼﺧ ﺮﺑ ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز .
لد رد ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز ﯽﻣ ذﻮﻔﻧ ﺎﻫ
دراد رﺎﮐ و ﺮﺳ ﺎﻣ ﻞﻘﻋ ﺎﺑ و هدﻮﺑ ﯽﺸﻧاد ،يﺮﺒﺧ و ﯽﻋﺎﺟرا نﺎﺑز ﯽﻟو ﺖﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و ﺪﻨﮐ
)
،ﺎﺴﯿﻤﺷ 1388 : 106 ( بدا زا ﯽﻀﻌﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻨﻌﻣ و ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ود سﺎﺳا ﺮﺑ ار ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﻌﺷ ﯽﺘﺣ ،نﺎﻫوﮋﭘ
هدﺮﮐ يﺪﻨﺑ ﺪﻧا
)
،ﻒﻟا نﺎﯾراﺪﻣﺎﻧرﻮﭘ 1380
: 162 ( و ، )
،ﯽﻨﮐﺪﮐ ﯽﻌﯿﻔﺷ 1372
: 25 - 27 .(
۴
ﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽّﻨﻓ نﻮﺘﻣ رد يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﮕﯾد و لﺎﯿﺧرﻮﺻ دﺮﺑرﺎ
هار ﻪﻠﻤﺟ زا ، ﻦﯾا نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ
بﺎﺘﮐ ﮏﯾدﺰﻧ ياﺮﺑ ﺎﻫ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺶﯿﭘ رد ﺮﻌﺷ ﻪﺑ ﺮﺜﻧ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﭼﺮﻫ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﺪﻧا
. نآ ﺮﯾﺎﻈﻧ و ﯽﺑﺮﻋ و ﯽﺳرﺎﻓ ﺪﻫاﻮﺷ ،سﺎﻨﺟ ،ﻊﺠﺳ ،لﺎﯿﺧرﻮﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﻧآ
هﺪﯿﺷﻮﮐ ﯽﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﺮﻨﻫ ،دﻮﺧ مﻼﮐ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻦﯿﺸﻨﻟد و ﺎﺒﯾز ﻦﻤﺿ ﺎﺗ ﺪﻧا ﺪﻨﺸﮑﺑ ناﺮﮕﯾد خر ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ار نﺎﺷ
. لاﺆﺳ ﮏﯾ ﺎﺟ ﻦﯾا رد ﺎﻣا
ﺟو ﯽﺳﺎﺳا بﺎﺘﮐ رد ﺎﯾآ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا نآ و دراد دﻮ
ﯽﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺸﻧ ناﻮﺗ
لﺎﺒﻗ رد ار ﺎﻬﻧآ نﺎﮔﺪﻧرﺎﮕﻧ يدﺮﻓ ﻪﻔﻃﺎﻋ زا ﯽﯾﺎﻫ
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﺚﺤﺑ درﻮﻣ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ زا ﮏﯾ ﺮﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ،ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾﺪﺑ باﻮﺟ ياﺮﺑ اﺬﻟ ؟دﻮﻤﻧ اﺪﯿﭘ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﺼﺨﺷ ﻞﺋﺎﺴﻣ ﯽﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ دﻮﺷ
:
2 - 1 روﺪﺼﻟاﮥﺣار
بﺎﺘﮐ ﺣار ﮥ روﺪﺼﻟا نآ ﯽﻠﺻا مﺎﻧ ﻪﮐ روﺮﺴﻟا ﮥﯾآ و روﺪﺼﻟا ﮥﺣاﺮﺑ ﯽﻤﺴﻤﻟا كﻮﻠﻤﻟا مﻼﻋا
ﺖﺳا )
،ﯽﻤﮐﺎﺣ 1364 : 54 ( ﻢﺠﻧ ﻂﺳﻮﺗ ، ﻦﯾﺪﻟا
يﺪﻧوار نﺎﻤﯿﻠﺳ ﻦﺑ ﯽﻠﻋ ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ ﺮﮑﺑﻮﺑا )
نﺮﻗ مود ﮥﻤﯿﻧ 6
نﺮﻗ ياﺪﺘﺑا و 7
يﺮﺠﻫ ( ﻪﺑ ﺮﯿﻐﺻ يﺎﯿﺳآ و قاﺮﻋ ﮥﻘﺟﻼﺳ ﺖﻣﻮﮑﺣ ﺮﮐذ رد
ﺖﺳا هﺪﻣآرد ﺮﯾﺮﺤﺗ ﮥﺘﺷر .
رد يﺪﻧوار ﮥﺣار
روﺪﺼﻟا زا قﻮﺠﻠﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ﮥﻣﺎﻧ
ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺬﺧا رﺎﯿﺴﺑ يرﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﻬﻇ
)
،زروﺎﺸﮐ 1371 ج،
2 : 774 .(
بدا بﺎﺘﮐ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﮥﻠﻤﺟ زا ار بﺎﺘﮐ ﻦﯾا نﺎﻫوﮋﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﻧآﺮﺑ و ﻪﺘﺴﻧاد ﯽﺳرﺎﭘ ﺮﺜﻧ يﺎﻫ
ﮥﺣار روﺪﺼﻟا ةﻮﯿﺷ رد
ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ ﻪﻠﯿﻠﮐ
ﻪﻨﻣدو هدﺎﺳ نآ زا ﯽﻟو ﺖﺳا زﺎﺘﻤﻣ ﺖﺳا ﺮﺗ
) ﺎﻬﺑ
،ر 1376 ج،
2 : 401 .(
ﯽﻣ بﺎﺘﮐ ﻦﯾا رد ﻪﻧﻮﮔ ناﻮﺗ
،هدﺎﺳ ﺮﺜﻧ زا ﯽﯾﺎﻫ
دﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ار ﻦﯿﺑ ﻦﯿﺑ و ﻪﻧﺎﻔّﻠﮑﺘﻣ )
،هداز هﺮﺒﺧ 1384
ج،
1 : 405 ( ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﻣا ؛ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ حﺪﻣ ﻪﺑ دﻮﺧ بﺎﺘﮐ رد يو ﻪﮐ ﺪﻨﻧآﺮﺑ نﺎﻫوﮋﭘ
،ﻪﺘﺧادﺮﭘ اﺮﻣا و نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ
» دﺎﻤﺘﻋا ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﺟ ناﺪﻨﭼ ﻪﺘﺒﻟا ﯽﺴﯾﻮﻧ ﺦﯾرﺎﺗ ةﻮﯿﺷ ﻦﯾا ﯽﻤﻧ ﯽﻗﺎﺑ هﺪﻨﻧاﻮﺧ
ﮥﺸﯾﺪﻧا ﻪﮐ ﺎﺴﺑ و دراﺬﮔ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺧﺎﺳ فﺮﺤﻨﻣ ﯽﯾﻮﮕﺘﺳار زا ار خرﻮﻣ ﯽﯾﻮﮔﺪﻣﺎﺷﻮﺧ و ﯽﺳﻮﻠﭘﺎﭼ «
) ﻦﯾرز
،بﻮﮐ 1368 : 46 .(
رد يﺪﻧوار نﺎﺑز
،روﺪﺼﻟاﮥﺣار ﺖﻤﺴﻗ رد هﮋﯾو ﻪﺑ
ﺖﺳا ﺎﻓﺮﻋ و ﻪّﻓﻮﺼﺘﻣ ﻦﺤﻟ روآدﺎﯾ ،نآ ﮥﭼﺎﺒﯾد زا ﯽﯾﺎﻫ .
و قوذ و يﺪﻧوار ﮥﻧاﺮﻋﺎﺷ ﻊﺒﻃ
وا يﺮﻋﺎﺷ ﮥﺤﯾﺮﻗ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ و هدﺮﮐ دﺎﯾ بﺎﺘﮐ ياﺪﺘﺑا رد نآ زا دﻮﺧ ﻪﮐ
» ﻪﻌﻄﻗ ﻦﯾا ﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺎﻫﺮﻌﺷ رﺎﯿﺴﺑ و ﺎﻫ
ﻢﻈﻧ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻒﯿﻌﺿ ﻦﯾا ةدروآ ﻢﻫ ﺎﺑ و ﺮﻃﺎﺧ ﮥﺘﻓﺎﺑاﺮﻓ ﺖﺳا ﻂﻤﺴﻣ بﺎﺘﮐ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﺳرﺎﭘ و يزﺎﺗ يﺎﻫ «
)
،يﺪﻧوار 27:1364 (
ﻪﺑ و ، -
اﺮﻋﺎﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ و يﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا يﺮﯿﮔرﺎﮐ ﻪﻧ
زا يرﺎﯿﺴﺑ رد ﯽﺻﺎﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﺲﺣ ﻪﮐ هﺪﯾدﺮﮔ ﺚﻋﺎﺑ ،بﺎﺘﮐ ﻦﯾا رد
دزﺎﺳ هاﺮﻤﻫ ﻦﺘﻣ ﺎﺑ ار وا و هﺪﺷ ءﺎﻘﻟا هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﻪﺑ بﺎﺘﮐ يﺎﻫﺮﻄﺳ .
يﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ زا ﺮﮕﯾد ﯽﺧﺮﺑ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ دراﻮﻣ ﻦﯾا زا ياﺪﺟ ﺎﻣا
روﺪﺼﻟاﮥﺣار ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ
دﻮﺷ . درد و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ نﺎﯿﺑ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﻪﻧ رﻮﻀﺣ ﻦﯾا نﻮﭽﻤﻫ يدراﻮﻣ رد ﻪﮑﻠﺑ ،رﺎﮔزور نآ مدﺮﻣ يﺎﻫ
ﯽﺑ ،ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ و ﯽﺼﺨﺷ تﻻاﻮﺣا نﺎﯿﺑ نآ ﺪﺑ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ًﺎﻧﺎﯿﺣا و نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ ءﺎﺛر ،ﺎﯿﻧد يرﺎﺒﺘﻋا
ﯽﻣ ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . يﺪﻧوار ﻦﯿﮕﻨﻫآ نﺎﺑز
ﯽﻣ وا تﻼﻤﺟ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺮﺑ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺪﯾاﺰﻓا
. ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﯽﺧﺮﺑ رد ،لﺎﯿﺧ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ياﻮﺳ ،ﻦﺨﺳ ﯽﻔﻃﺎﻋ يﺎﻫ
روﺪﺼﻟاﮥﺣار زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ
:
ﯽﺼﺨﺷ لاﻮﺣا نﺎﯿﺑ ـ
نﺎﯿﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ،ﺖﺳا ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ نﻮﺘﻣ روآدﺎﯾ ﻪﮐ ،ﻊﺠﺴﻣ و ﻪﺘﺳارآ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ار نارﺪﻧزﺎﻣ رد دﻮﺧ نﺪﺷ رﻮﺠﻧر و يرﺎﻤﯿﺑ نﺎﺘﺳاد يﺪﻧوار ﺪﻨﮐ ﯽﻣ :
» ...
ﺖﯿﺒﻣ و مﻮﺷ ِﻊﺿﻮﻣ نآ رد هﺎﻣ ﺶﺷ تﺪﻣ
) 4
ﺪﯾﺎﮑﻣ و ﺪﯾاﺪﺷ ،مﻮﺑ( )
5
و ﺎﺟ ﺖﻫﺰﻧ ﺪﺼﻗ ﺮﮔا ،مﺬﯾﺪﻧ ﺪﯾاﻮﻓ يور ﻪﻈﺤﻟ ﮏﯾ و مﺬﯿﺸﮐ(
بﺮﺟ ﮥﺼﻏ ،ﯽﻣدﺮﮐ ﺎﺷﺎﻤﺗ مﺰﻋ
) 6
هآ و ذﺎﯾﺮﻓ و ﯽﺘﺷاﺪﻨﭘ هﺎﯿﺳ بآ اﺮﺤﺻ تﺮﻀﺧ ﻪﮐ يذﺎﻬﻧ سﻮﺒﺤﻣ ﻦﺗ ﺮﺑ سﻮﺑ ناﺪﻨﭼ ﺐﻌﺗ ﮥﺼﻗ و(
ﯽﺘﺷادﺮﺑ هﺎﻣ خﺮﭼ ﻪﺑ .
ﯽﻧﺎﻤﺣر ﺖﯾﺎﻨﻋ و ﯽﻧﺎﺑر ﻒﻄﻟ ﺎﺗ ،ﯽﺘﺷﺎﮕﻧا هﺬﯾدﺎﻧ ﺎﺟ ﺖﻫﺰﻧ نآ و ﯽﺘﺷاﺬﮕﺑ ﺎﺷﺎﻤﺗ نآ ﯽﯾراﺬﯿﺑ ار ﻪﺘﻔﺧ ﺖﺨﺑ
دﺮﮐ ﺖﻣاﺮﮐ ...
« )
،يﺪﻧوار 359:1364 .(
ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ ـ
رد ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ ةﻮﯿﺷ روﺪﺼﻟاﮥﺣار
ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ زا ﯽﻀﻌﺑ رد ﻪﮐ ﻪﭼ نآ ﺎﺑ روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﯽﻣ هﺪﯾد توﺎﻔﺗ ﻦﯿﻋ رد ،دﻮﺷ يﺎﻫ
ﺖﻫﺎﺒﺷ ،رﺎﯿﺴﺑ دراد ﺰﯿﻧ ﯽﯾﺎﻫ
. ﯽﮕﺘﺳارآ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ و ﯽﭘ رد ﯽﭘ يﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ دﺮﺑرﺎﮐ دﺎﻨﺳا دﺮﺑرﺎﮐو ﯽﯾارآ ﻊﺠﺳ ﻖﯾﺮﻃ زا ﻦﺨﺳ
ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻦﯾا ﮥﻠﻤﺟ زا ،يزﺎﺠﻣ ﺖﺳﺎﻫ
. ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ ةرﺎﺑ رد ،يﺮﻬﭼﻮﻨﻣ يﺮﻌﺷ يﺎﻫﺮﯾﻮﺼﺗ زا ﯽﻀﻌﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ وا لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا لﺮﻐﻃ نﺎﻄﻠﺳ گﺮﻣ زا ﺲﭘ ﯽﻗﻮﺠﻠﺳ لآرﺎﺑرد ﻪﺑ ﺶﻨﺘﺳﻮﯿﭘ ﺪﯾﻮﮔ
:
» ﻪﮐ ﯽﺒﺷ نﺎﻬﺟ رذﺎﻣ ﺮﯿﻗ يادر
و ذﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﺳ رد ﯽﺑﺎﻤﯿﺳ رذﺎﭼ
يور ﺮﺑ ﯽﺑﻻود خﺮﭼ ﺮﻌﺷ ،ﻪﺘﺴﺑ
:
ﺮﯿﺗ ﻪﻧ ناﻮﯿﮐ ﻪﻧ اﺬﯿﭘ ماﺮﻬﺑ ﻪﻧ ﺮﯿﻗ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺷ يور ﻪﺒَﺷ نﻮﭼ ﯽﺒﺷ
)ﺖﺒﻌﻟ
7
ﺖﻌﯿﺒﻃ ﻢﻟﺎﻋ زا ﻪﮐ ذﻮﺑ ﻢﯿﺑ حوﺮﺠﻣ حور ﻪﮐ هﺬﻣآ ﻢﻫ ﺮﺑ ﻢﻏ ﻢﮐاﺮﺗ ناﺪﻨﭼ ،هدروآ ﻦﺘﺧﺎﺗ ﺮّﮑﻔﺗ ﺮﮑﺸﻟ و ذﻮﺑ هدﺮﮐ بﺎﺗﺮﭘ ﻪﻗﺪﺣ(
دراو ﺮﻫ زا ،ذﻮﺷ ﺐﯾﺎﻏ ﯽﻣ ﺲﺣ رد ﻪﮐ
ﯽﻣ ﻢﺸﭼ رد ﻪﮐ ﮓﻧر ﺮﻫ ،ﺮﺒﺧ ﯽﺑ ،ﺬﻣآ ﯽﻤﻧ لﻮﺒﻗ ﻪﻗﺪﺣ ﺖﺒﻌﻟ ،ﺬﻣآ
،دﺮﮐ دواد ﺮﯿﻣاﺰﻣ ﺮﺑ
ﻊﻤﺳ ةزاورد ﯽﻣ
ﯽﻤﻧ شﻮﮔ نورد ار ﯽﮑﯾ درد ﺐﺒﺴﻣ ،ﺖﺷﺬﮔ ﺖﺷاﺬﮔ
...
« ) نﺎﻤﻫ : 459 .(
۵
ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ رﺎﺛآ زا ﯽﻀﻌﺑ ﺎﺑ نآ ﺖﻫﺎﺒﺷ ﻪﭼﺮﮔ ترﺎﺒﻋ ﻦﯾا رد روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﯽﮕﺘﺳارآ ﺖﻬﺟ زا ، مﻼﮐ
،ﺖﺳا رﺎﮑﻧا ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ
ﯽﻤﻧ لد ﻪﺑ ناﺪﻨﭼ ،ﺖﺴﯿﻧ يﺮﺒﺧ نآرد ﯽﻟﺪﻤﻫ و ﺖﯿﻤﯿﻤﺻ ﺮﺼﻨﻋ زا ﻪﮐ ﻦﯾا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﯽﻟو ﺪﻨﯿﺸﻧ
.
ﺎﯿﻧد ﺖﻣﺬﻣ رد ـ
رد يﺪﻧوار نﺎﺑز روﺪﺼﻟاﮥﺣار
دﻮﺷ ﯽﻣ ﯽﻔﻃﺎﻋ ًﻻﻮﻤﻌﻣ نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ يﺎﺛر ﺮﮐذ مﺎﮕﻨﻫ رد .
ﺮﮐذ رد ﯽﻔﻃﺎﻋ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ يو لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
د ﺖﻣﺬﻣ و لﺮﻐﻃ گﺮﻣ ﺖﺳا هدروآ ﺎﯿﻧ
:
» ناﺮﯾﺎﺟ و نﺎﻬﺟ نﺎﺼﻗﺎﻧ
) 8
ﺎﻘﺑ ﮥﺗﻮﺑ رد ﻪﮐ يرز ﻪﮐ ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ رﺎﺒﺘﻋا ةﺬﯾد و راﺬﺘﻋا ةرﺎﭼ ،ﻞﻣﺎﮐ نآ ﺰﺠﻋ و لدﺎﻋ نآ ﺮﻬﻗ ﻪﺑ ار نارود(
ﻢﺸﭼ ﮥﻠﻤﺟ ،ﺎﯾﺮﺒﮐ ﻢﺸﭼ ﺰﺟ ﻪﺑ و ﻪﺘﺸﮕﻧ ﺮﺸﺑ ﺮﻤﮐ فﺮﻃ ،ﺖﺳراﺪﯾﺎﭘ ﺖﺳﺮﺗ گﺮﻣ ِﯽﮕﺘﺴﺧ زا ﺎﻫ
...
« ) نﺎﻤﻫ : 372 .(
ﻋ رﻮﻀﺣ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ نﺎﻨﭽﻤﻫ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨ
روﺪﺼﻟاﮥﺣار ﯽـﻣ لﺎـﯿﺧ رﻮـﺻ دﺮﺑرﺎﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻪﮐ يدراﻮﻣ زا ياﻮﺳ ،
رﺎﯿـﺴﺑ ،دﻮـﺷ
ﺖﺴﯿﻧ ﮓﻧر ﺮﭘ و ﻪﺘﺴﺟﺮﺑ .
ﻒﯿـﺻﻮﺗ و ﻪـﺘﻔﮔ ﻦﺨـﺳ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ثداﻮﺣ ﺎﺑ درﻮﺧﺮﺑ رد ﺶﻔﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا و دﻮﺧ لد زا ﺮﺘﻤﮐ يﺪﻧوار
ﯽﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ وا بﺎﺘﮐ رد ﺮﺘﻤﮐ رﺎﮔزور نآ يدﺎﻋ مدﺮﻣ لاﻮﺣا ﯽﻔﻃﺎﻋ درﻮﺧ
.
ﺎﺷ ﻪﻨﯿﻣز رد ﻪﮑﻠﺑ ،نﺎﯿﻗﻮﺠﻠﺳ ﺦﯾرﺎﺗ ةرﺎﺑرد ﻪﻧ ار بﺎﺘﮐ ﻦﯾا يﺪﻧوار ﻪﮐ ﺮﮔا ﺪﯾ ﺎﯾ و ،زرﺪﻧا و ﺪﻨﭘ ﺎﯾ و فﻮﺼﺗ و نﺎﻓﺮﻋ نﻮﭼ يﺮﮕﯾد يﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻘﻣ ةﻮﯿﺷ ﻪﺑ يزادﺮﭘ يﺪﻌﺳ نﺎﺘﺴﻠﮔ
ﯽﻣ ﺮﯾﺮﺤﺗ ﯽﻣ ،دﺮﮐ
ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ار رﺎﺛآ ﻦﯾﺮﺗرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاﻮﺗ ﻪﮐ اﺮﭼ ،ﺪﯾﺎﻤﻧ ﻖﻠﺧ ﺎﻫ
ز و ﻪﻧاﺮﻋﺎﺷ ﻊﺒﻃ نﺎﺳآ رﺎﯿﺴﺑ يو ﺮﺑ ار رﺎﮐ ﻦﯾا ،وا ﻦﯿﮕﻨﻫآ نﺎﺑ
ﯽﻣ ﺮﺗ دﻮﻤﻧ .
2 - 2 روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
بﺎﺘﮐ ﮥﺜﻔﻧ روﺪﺼﻤﻟا ﯽﻣ هدﺮﻤﺷ ﯽﺳرﺎﻓ بدا و ﺦﯾرﺎﺗ ﺐﺘﮐ تﺎﻬﻣا زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ
دﻮﺷ )
،ﺎﻔﺻ 1378 ج،
2/
3 : 1181 ( بﺎﻬﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻦﯾﺪﻟا
ﺪﻤﺤﻣ لﺎﺳ دوﺪﺣ رد ﻦﯾﺰﻣ ءﺎﺸﻧا ﺎﺑ ،يﻮﺴَﻧ يرﺪﯾز يزﺪﻧَﺮُﺧ ﯽﺸﻨﻣ ﺪﻤﺣا ﻦﺑ 632
يﺮﺠﻫ ﺖﺳا هﺪﻣآرد ﺮﯾﺮﺤﺗ ﮥﺘﺷر ﻪﺑ .
ار وا ﻪﮐ يو
وﺰﺟ
» ﯽﺑﺮﻋ و ﯽﺳرﺎﻓ نﺎﺑز ود ﻎﯿﻠﺑ نﺎﯿﺸﻨﻣ «
ﺮﺑ هدﺮﻤﺷ ﺪﻧا )
،ﯽﻧﺎﯿﺘﺷآ لﺎﺒﻗا 1365
: 482 (،
شرﺎﮕﻧ رد ﮥﺜﻔﻧ
روﺪﺼﻤﻟا و ﻞﯾﺎﺳر ﮏﺒﺳ ﻪﺑ
بﺎﺘﮐ ﷲا ﺮﺼﻧ ﯽﻟﺎﻌﻤﻟاﻮﺑا ﺮﺜﻧ زا ﻦﯿﺑ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﻪﺘﺷاد ﻪﺟﻮﺗ يﺮﺠﻫ ﺶﺷ نﺮﻗ نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺧ نﺎﻣز يﺎﻫ رد ﯽﺸﻨﻣ
ﮥﻤﺟﺮﺗ ﻪﻨﻣد و ﻪﻠﯿﻠﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﯾﺬﭘ ﺮﺛا ﺮﺘﺸﯿﺑ رﺎﯿﺴﺑ
)
،ﯽﯾاﺮﺨﻓﺮﯿﻣ 1386
: 92 .(
تارﺎﻌﺘﺳا و تﺎﻬﯿﺒﺸﺗ داﺮﯾا رد و ﺎﻧاﻮﺗ ﻒﺻو رد يو
هﺮﯿﭼ ﻊﯾﺪﺑ ﺖﺳا هﺪﻧﺎﺳر ﻒﯿﻄﻟ ﺮﻌﺷ ﮥﻧﺎﺘﺳآ ﺎﺗ ار دﻮﺧ ﺮﺜﻧ ﯽﻫﺎﮔ ﻪﮐ ﻪﺘﻓر ﺶﯿﭘ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ نﺎﻨﭼ ﺎﺑ هار ﻦﯾا رد و هدﻮﺑ ﺪﻣآرﺎﮐ و ﺖﺳد
)
،ﺎﻔﺻ 1378 ج،
2 /3 : 1182 .(
ﯽﮔﮋﯾو زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ
روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ بﺎﺘﮐ زا ﺮﮕﯾد يرﺎﯿﺴﺑ ﺮﺑ ار
ﯽﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ ﺮﺜﻧ يﺎﻫ نآ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ﺮّﺛﺆﻣ رﻮﻀﺣ ،ﺪﺸﺨﺑ
ﺖﺳا . خﻼﮕﻨﺳ ﯽﻣﺎﻤﺗ نﺎﯿﻣ زا ﻪﮐ ﯽﮑﯾرﺎﺑ ﺮﯾﺮﺣ ﮥﺘﺷر ﻪﺑ يﺎﻫ
لﺎﺜﻣا هﺎﮔ و ﯽﺳرﺎﻓ و ﯽﺑﺮﻋ ﻦﯿﮕﻨﺳ و ﺖﺨﺳ تﺎﻤﻠﮐ لد زا هﺪﻣآ دﻮﺟو
و هدﺮﮐ رﻮﺒﻋ بﺎﯾﺮﯾد ﯽﻣ دﻮﺧ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ار هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﺮﺧآ ﺎﺗ
ﺪﻧﺎﺸﮐ . ﺎﺑ ﺎﻨﺷآﺎﻧ ةﺪﻨﻧاﻮﺧ روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
و ،بﺎﺘﮐ ﻦﯾا ﻦﺘﻣ ﺎﺑ لوا درﻮﺧﺮﺑ رد
ﯽﻣ ﯽﻤﮔردﺮﺳ و تﺮﯿﺣ ﯽﻋﻮﻧ رﺎﭼد ،نآ ﻦﯾزﺎﻏآ تﺎﺤﻔﺻ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ دﻮﺷ
. نﺎﯿﺑ ،ﻊﺠﺳ و سﺎﻨﺟ ﯽﻧاواﺮﻓ دﺮﺑرﺎﮐ ،ﯽﺑﺮﻋ تﺎﻤﻠﮐ هﻮﺒﻧا
ز ﺲﭘ ار وا ﯽﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﻤﻫ و ﻪﻤﻫ ،لﺎﺜﻣا و ﺪﻫاﻮﺷ ﯽﻣ نادﺮﮔ يور بﺎﺘﮐ ﻦﯾا زا و ،هد
ﺪﻧزﺎﺳ . ﯽﻣ ﻮﻠﺟ ﻪﺑ ﻪﮐ ﯽﻤﮐ هﺪﻨﻧاﻮﺧ ﺎﻣا دﻮﺧ ،دور
ﯽﻣ يرﺪﯾز ﺎﺑ كﺮﺘﺸﻣ ﺲﺣ ﯽﻋﻮﻧ دﻮﺧ دﻮﺟو رد و هﺪﯾد هاﺮﻤﻫ و لﺪﻤﻫ بﺎﺘﮐ ةﺪﻧرﺎﮕﻧ ﺎﺑ ار ﯽﻠﻋ و ﺪﺑﺎﯾ
و ﯽﻈﻔﻟ تﻼﮑﺸﻣ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﻢﻏر
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ و ،ﺪﻧﺎﺳﺮﺑ نﺎﯾﺎﭘ ﻪﺑ ار بﺎﺘﮐ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻦﯾا لﺎﺒﻧد ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻨﻌﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا عﺎﺿوا و يو كﺎﻧدرد ﺖﺷﺬﮔﺮﺳ و ﺦﻠﺗ تاﺮﻃﺎﺧ ﺎﺑ
دﻮﺷ ﺎﻨﺷآ هرود نآ رد مدﺮﻣ .
ﻪﻓﺮﺣ نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻦﺘﻣ يا
ﯽﻣ ار بﺎﺘﮐ ﻦﯾا رﺎﺑ ﻦﯾﺪﻨﭼ ﻪﮑﻠﺑ ،رﺎﺑ ﮏﯾ ﻪﻧ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫ ﺎﺗ ،ﺪﻨﻧاﻮﺧ
نآ مﺎﮐ حﻼﻄﺻا ﻪﺑ ﻧﺪﺷ ﺎﻨﺷآ نآ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﺎﺑ نﻮﭼ و ﺪﻨﮐ تدﺎﻋ ﺮﺘﺸﯿﺑ بﺎﺘﮐ ﻦﯾا ﺐﻟﺎﻄﻣ ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﺎﺑ ﺎﻫ
نﺎﺸﯾاﺮﺑ نآ زا ﯽﯾاﺪﺟ ﺮﮕﯾد ،ﺪ
ﯽﻣ ﻞﮑﺸﻣ دﻮﺷ
.
يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ ،ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ زار ﺎﯾآ ﯽﺘﺳار ﻪﺑ روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
رد يرﺪﯾز ﻪﮐ ﺪﺷ ﺺّﺨﺸﻣ ،هﺪﻣآ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﯽﺳرﺮﺑ رد ؟ﺖﺴﯿﭼ رد
ﯽﻣ لﺎﺒﻧد ار ﯽﺻﺎﺧ فﺪﻫ ،هداد راﺮﻗ ﺮﻈﻧ ﺪﻣ ار ﻦﺨﺳ ﯽﯾﺎﺒﯾز ﻪﮐ ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ،ﯽﻧﺎﺑز و يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﻣﺎﻤﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻨﮐ
ﻢﻫ نآ و ﺪ
ﺖﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و ﯽﻔﻃﺎﻋ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ،دﻮﺧ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ هﺪﻨﻧاﻮﺧ نﺪﻧﺎﺸﮐ .
ﯽﻣ وا ﻪﮐ ﯽﻄﻠﺧ و ﺪﯾﻮﮕﺑ ﻦﺨﺳ دﻮﺧ ﮥﻨﯿﺳ درد زا ﻪﮐ ﺪﻫاﻮﺧ
ﻪﻨﯿﺳ دزاﺪﻧا نوﺮﯿﺑ ﻪﺘﺧﺎﺳ ﻦﯿﮕﻨﺳ و ﺪﻨﻣدرد ار شا :
»
ِ ﺮﺳ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺎﯿﺑ روﺪﺼﻤﻟا ﮥﺜﻔﻧ
) 9
ﮑﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻞﯿﺒﻗ نآ زا ﻪﻧ ،ﺖﺒﯿﺼﻣ ﻦﯾا ﻪﮐ ،ﻢﯾﻮﺷ زﺎﺑ ﺶﯾﻮﺧ( )ءﺎ
10
ﻞﯾﻮﻋ و( ) 11
،ْﻞﯾﻮﻃ تﺪﻣ رد (
دراﺰﮔ ناﻮﺗ نآ ِّﻖﺣ ... .
« )
،يرﺪﯾز 48:1370 .(
ﯽﻣ ،دﻮﺷ ﺮﺸﺒﺘﺴﻣ و ﻦﯿﮕﻫوﺪﻧا وا ﮏﯿﻧ و ﺪﺑ ﻪﺑ ﻪﮐ ،دراﺪﻧ ﻢﻫ ﯽﻘﯿﻔﺷ و دﻮﺷ ﺮّﺛﺄﺘﻣ وا هوﺪﻧا و ﻢﻏ ﻪﺑ ﻪﮐ دراﺪﻧ ﯽﻘﯿﻘﺷ ﻪﮐ وا ﻪﮐ ﺪﻫاﻮﺧ
نآ زا و ،ﺪﯾﻮﮕﺑ دﻮﺧ لد ﻢﻏ زا نآ زا ،هﺪﯿﻨﺷ و هﺪﯾد ﻪﮐ ﻪﭼ
ﻪﮐ ﻪﭼ ﺪﻨﮐ ﺖﺒﺤﺻ ناﺮﮕﯾد ياﺮﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ وا نورد رد ﺎﯾ و هدﺮﮐ سﺎﺴﺣا .
ﯽﻣ زﺎﻏآ ﻪﻨﺤﺻ ﮏﯾ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﺎﺑ ار بﺎﺘﮐ زﺎﻏآ يرﺪﯾز ﻪﻨﺤﺻ ؛ﺪﻨﮐ
ﻦﯾا ،نﻻﻮﻐﻣ ﻂﺳﻮﺗ مدﺮﻣ رﺎﺘﺸﮐ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا ﺖﺳا ﺮﭘ ﻪﮐ يا
۶
ﺮﮔ ﻪﺸﯿﭘ يرادﺮﺳ ﺮﯿﺸﻤﺷ ،هﺪﯿﻧارﻮﺷ ﻢﻫ ﺮﺑ ار نﺎﻬﺟ ﻪﻨﺘﻓ جاﻮﻣا ،ﺖﺴﯿﻧ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﮏﯾ وا ﻒﯿﺻﻮﺗ ،نارﺎﺑ يﺎﺟ ﻪﺑ ﺮﺑا زا ،ﻪﺘﻓ
ﯽﻣ وﺮﻓ ناّﺮﺑ ﺮﯿﺸﻤﺷ تﺎﻓر ،تاﺮﻓ دور و ،دﺰﯾر
) ناﻮﺨﺘﺳا ةﺰﯾر (
ﯽﻣ رﺎﺑ ﯽﺘﻟﺎﺣ ﻦﯿﻨﭼ رد ،دروآ :
» ،ﯽﺘﺷاد ﻪﻟﻻ ﮓﻧر ﻪﻟاژ تاﺮﻄﻗ زا ﻪﮐ ﻦﯿﻣز )
ع ( ﻪﮐ ،ﺖﺳوا ﮥﯾﺎﺳ رد ﺖﺸﻬﺑ ﻪﮐ ﺮﯿﺸﻤﺷ ةﺮﺠﺷ ،ِمﺪْﻨﻋ ِةَﺮﻤﺤِﺑ ﯽَﻠْﺘَﻘْﻟا ِمد ْﻦﻋ يَﺮُﺗ
ﺤُﺗ ُﮥﱠﻨﺠْﻟأ نﺎﯿﺧزود ﺖﺧرد نﻮﭼ ،فﻮﯿﺴﻟا ِلﻼﻇ ﺖ
) 12
هدروآ رﺎﺑ ﺮﺳ ،(
»
ِﻦﯿﻃﺎﯿﱠﺸﻟا سُؤر ﻪّﻧَﺄَﮐ ﺎﻬﻌْﻠَﻃ
« ْنﺎﯿﻣ رد ْنﺎﺑز ﺰﯿﺗ يور ود ﻦﯾا ﺎﺗ ،
نآ زا ،هدﺎﻬﻧ ناﺮﮐ ﺮﺑ يﺎﭘ ﺖﻣﻼﺳ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻣآ ﺪﺷ ﻪﺘﺷادﺮﺑ ﺮﺳ ناراﺰﻫ ،ﻪﺘﺷاد ﺮﺑ ﺮﺳ باﻮﺧ زا ﻪﻨﺘﻓ ﻪﮐ زﺎﺑ هﺎﮔ
...
« )
،يرﺪﯾز 1:1370 .(
ﻪﺷﻮﮔ نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ،ﻊﺠﺳ و سﺎﻨﺟ ﺖﻌﻨﺻ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ،دﻮﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﻒﯿﺻﻮﺗ ﻦﯾا ﮥﻣادا رد وا ﮥﻠﻤﺣ ﯽﻃ رد هدﺎﺘﻓا قﺎﻔّﺗا ثداﻮﺣ زا يا
ﯽﻣ لﻮﻐﻣ ﯽﻣ و دزادﺮﭘ ﺪﯾﻮﮔ
:
» سوؤر سوؤرار
) 13
،هدﺎﺘﻓا بﻮﮐ يﺎﭘ رد(
مﺎﻈﻋ
مﺎﻈﻋ ار
) 14
رد ﯽﻧﺎﻤﯾ ،هﺪﺷ بﻮﮐﺪﮕَﻟ(
ِباﺮﻗ
) 15
بﺎﻗِر( ) 16
،هﺪﻣآ ﺮﯿﮕﯾﺎﺟ(
ﺮِﺟﺎﻨَﺧ
ﺮِﺟﺎﻨﺣ ﺎﺑ
) 17
ﻪﺷﻮﮔ ْنﺎﻤﮐ هز نﻮﭼ ﺖﻣُأ نﺎﯿﻣ زا ﺖﻣﻼﺳ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻒﻟإ(
،هﺪﺷ ﻦﯿﺸﻧ ﻦﻣا
نﺎﻣا و ﻪﺘﻓر نوﺮﯿﺑ نﺎﻣز ِﻞﻫا ﺖﺳد زا ﺮﯿﺗ نﻮﭼ
...
« )
،يرﺪﯾز 1370 :2 .(
ﻪﺷﻮﮔ ﺎﺗ هدﻮﻤﻧ ﯽﻌﺳ ،هﺎﺗﻮﮐ تﻼﻤﺟ ﻦﯾا رد وا ﯿﺑ ،هﺪﻣآ مدﺮﻣ ﺮﺳ ﺮﺑ ﻪﮐ ار ﯽﯾﺎﻫﻼﺑ و ﺐﯾﺎﺼﻣ زا يا
ﺪﻨﮐ نﺎ . نآ ﯽﺨﯾرﺎﺗ نﻮﺘﻣ نﺎﯿﻣ رد
،هرود روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ نﺎﯿﺑ ﻪﺑ يزﺎﺠﯾا لﺎﺣ ﻦﯿﻋ رد و ﯽﯾﺎﺒﯾز ،ﺖﺣاﺮﺻ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا ﺎﺑ ،ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾﺪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﯾﺎﻫ بﺎﺘﮐ دوﺪﻌﻣ ﮥﻠﻤﺟ زا
ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ نﻻﻮﻐﻣ ﮥﻠﻤﺣ زا ﯽﺷﺎﻧ ﻊﯾﺎﻗو .
ﯿﺑ رد ﻪﮐ ، ﺶﺗﺎﯿﻧﺎﺴﻔﻧ و ﯽﻧورد لاﻮﺣا ﺮﮐذ ﺮﺑ هوﻼﻋ ،دﻮﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز زا يرﺪﯾز ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺛا ﻦﯾا تﺎﺤﻔﺻ ﺮﺘﺸ
رد ،ﺖﺳا هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻪﻨﯿﻣز ﺖﺳا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ ﻒﯿﺻﻮﺗ و ﺎﯿﻧد ﺖﻣّﺬﻣ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدرد نﺎﯿﺑ ،ﻮﺠﻫ ،حﺪﻣ نﻮﭼ يﺮﮕﯾد يﺎﻫ .
حﺪﻣ لﻼﺟ نﺎﻄﻠﺳ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ و داﺮﻓا زا يرﺪﯾز يﺎﻫ بﺎﺘﮐ ﺮﮕﯾد ﮥﻧﻮﮔ ﻪﺑ ،ﻦﯾﺪﻟا
ﯽﺑ و ﮏﺸﺧ و دﺮﺳ ،ﯽﺨﯾرﺎﺗ يﺎﻫ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﺎﯾ و حور
ﯽﭘ ندﻮﻤﻧ ﯽﭘرد ﯽﻣ راﺬﮔﺮﺛا و ﺎﺒﯾز ﯽﻨﺨﺳ ﻪﺑ ﻞﯾﺪﺒﺗ يو دﺰﻧ رد حﺪﻣ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺖﺴﯿﻧ ﯽﻟاﻮﺘﻣ تﺎﻔﺻ
دﻮﺷ . و حﺪﻣ رد وا لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
لﻼﺟ نﺎﻄﻠﺳ يﺎﺛر ﯽﻣ ﻦﯾﺪﻟا
ﺪﯾﻮﮔ :
» باﺮﯿﺳ ار ﻦﯿﻣز ﮥﻨﺘﻓ لﺎﺴﮑﺸﺧ ﻪﮐ ،دﻮﺑ بﺎﺤﺳ ،ﯽﻧ ،ﺪﺷ بﻮﺠﺤﻣ بوﺮﻏ ﻪﺑ ﺲﭘ ،دﺮﮐ ﻦﺷور ار ﮏﯾرﺎﺗ نﺎﻬﺟ ﻪﮐ ،دﻮﺑ بﺎﺘﻓآ
ﻧ رد طﺎﺴِﺑ ﺲﭘ ،ﺪﯿﻧادﺮﮔ ﺪﯾدرﻮ
. ﺖﺧﻮﺴﺑ ﺲﭘ ،ﺖﺧوﺮﻓاﺮﺑ ،دﻮﺑ ﺖﻨﻄﻠﺳ ﺲﻠﺠﻣ ﻊﻤﺷ .
ﺪﯾﺮﻣﮋﭙﺑ ﺲﭘ ،ﺪﯾﺪﻨﺧ زﺎﺑ ،دﻮﺑ ﯽﻫﺎﺷ نﺎﺘﺴﺑ ﻞﮔ .
دﻮﺑ مﻼﺳا ﻞﻫا ﮥﺘﻔﺧ ﺖﺨﺑ .
ﺖﻔﺨﺑ ﺲﭘ ،ﺖﺸﮔ راﺪﯿﺑ .
ﺖﻔﺷآﺮﺑ ﺲﭘ ،ﺪﯿﻣارﺎﯿﺑ ،دﻮﺑ ﻪﺘﻔﺷآ خﺮﭼ ...
ﯽﻣ ﻪﭼ
؟ﻢﯾﻮﮔ
! ﻒﺴﻌﺗ ﻦﯾا زا و
) 18
ﻪﭼ(
ﯽﻣ
؟ﻢﯾﻮﺟ ! غاﺮﭼ ،دﻮﺑ ﺖﻨﻄﻠﺳ ةﺪﯾد رﻮﻧ ﻌﺷ رﺎﮐ ِﺮﺧآ راو
ﻪﻠ
ًﺎﺒﯾِﺮَﻏ دﺎﻋ و ًﺎﺒﯾِﺮَﻏ َأﺪﺑ ،دﻮﺑ مﻼﺳا ﯽﻧﺎﺑ ،ﯽﻧ ﯽﻧ ،دﺮﻤﺑ و ،دروآﺮﺑ يا «
)
،يرﺪﯾز 47:1370 .(
لﻼﺟ نﺎﻄﻠﺳ گﺮﻣ ﺮﺑ يرﺪﯾز ﮥﺣﻮﻧ و يرﺎﺴﮕﻤﻏ ﻦﯾا رد ﯽﻣ ﯽﻫاﺮﻤﻫ وا ﺎﺑ ﻪﻤﻫ ،ﻦﯾﺪﻟا
،هﺎﻣ و ﺢﺒﺻ ﺎﺗ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻦﯿﻣز و نﺎﻤﺳآ زا ،ﺪﻨﻨﮐ
زا ،ﺪﻨﮑﻧ ﯽﻫاﺮﻤﻫ وا ﺎﺑ رﺎﮐ ﻦﯾا رد ﺲﮐ ﺮﻫ و ﺪﻧاﻮﺧ شﺪﯾﺎﺸﻧ ﻖﯿﻔﺷ ار يو وا ﺮﻈﻧ
) نﺎﻤﻫ : 48 .(
ﺖﺳا راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ رﺎﯿﺴﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﺋﺎﺴﻣ نﺎﯿﺑ رد يرﺪﯾز ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز .
ﻪﻤﻠﮐ زا ﯽﺧﺮﺑ دﻮﺟو ﻪﭼﺮﮔا ،ﺮﯾز تﻼﻤﺟ رد لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
نآ ﻢﻬﻓ ،ﯽﺑﺮﻋ تارﺎﺒﻋ و ﺎﻫ ،ﺶﻧﺎﯿﻫاﺮﻤﻫ و دﻮﺧ ﺎﺑ نﺎﻧﺰﻫار رﺎﺘﻓر ﺮﮐذ رد وا ﻒﯿﺻﻮﺗ ﺎﻣا ،هدﺮﮐ ﻞﮑﺸﻣ ار ﺎﻫ
زا يﺮﻌﺷﺮﺻﺎﻨﻋ ﯽﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﮐ
ا ﻞﯿﺒﻗ جاو ،سﺎﻨﺟ ،راﺮﮑﺗ ،مﺎﻬﯾ
،ﯽﯾارآ ﻊﺠﺳ ﯽﻧآﺮﻗ ﮥﯾآ دﺮﺑرﺎﮐ و ﺮﯿﻈﻧ تﺎﻋاﺮﻣ و يزادﺮﭘ )
9/
102 ( ار وا نﺎﻨﺨﺳ ﺮﯿﺛﺄﺗ ،هﺪﯾدﺮﮔ هاﺮﻤﻫ
ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ناﺪﻨﭼ ﺪﺻود :
» ةّﺮُﻏ زا ،ﺖﺴﺑ وﺮﻓ ثداﻮﺣ نﺎﮕﺘﺴﺑ يﺎﭘ و ﺖﺳد و يور و ﻢﺸﭼ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ رد دﺮﮔ و ﺪﻧﺪﻣآ
) 19
ﺎﺗ زور (
ِﺦْﻠﺳ رد ﺮﺧآ
) 20
نآ ِمﱠﺮﺤﻣ(
نﺎﮔدﺮﮐزﺎﺑ ﺖﺳﻮﭘ
) 21
رﺎﻬﱠﻨﻟا َةﻮﺤَﺿ زا و ،دﺮﺑ رﺎﮔزور( )
22
ﺮﺼﻋ ﻪﺑ ،ﺮﺼﻋ ﺖﻗو ﺎﺗ ،( )
23
هﺪﻧﺎﻤﻧ گر رد نﻮﺧ زا ﮥﺠﻨﮑﺷ و (
لﺎﻐﺘﺷا ﺪﻨﭼ يا
هرﺎﺑود و هرﺎﺑ ﮏﯾ ،ار ﮏﯾ ﻪﺑ ﮏﯾ ،رﺎﻨﮐ ﻪﺑ ﺎﺗ رﺎﻨﮐ زا و ،دﻮﻤﻧ
ِﻦﯿَﺗﱠﺮﻣ ﻢﻬﺑ ﱢﺬﻌُﻨﺳ» «
،ﺖﻐﻟﺎﺒﻣ ﻪﺑ ﺖﺷاد ﺐﺟاو ﺖﺒﻟﺎﻄﻣ
« )
،يرﺪﯾز 1370 :
104 .(
ﯽﻣ دراو نﺎﻔﻟﺎﺨﻣ ﻦﺗ ﺮﺑ ار نآ ﻢﺸﺧ يور زا و ،ﯽﯾﺎﻨﮐ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ﻪﮐ مﺎﮕﻨﻫ نآ رد هﮋﯾو ﻪﺑ يرﺪﯾز نﺎﻨﺨﺳ ﮥﻧﺎﯾزﺎﺗ ﺖﺳا ﻪﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ،ﺪﻨﮐ
.
ﺖﺳا هدﻮﺑ دﻮﺧ نﺎﺑﻮﺴﻨﻣ و نﺎﺣوﺪﻤﻣ تﻻﺎﺣ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﻂﯿﺤﻣ ﺮﯿﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ يدﺎﯾز ﺪﺣ ﺎﺗ نﺎﻨﺨﺳ ﻦﯾا رد يو .
ﻮﻨﻋ ﻪﺑ زا وا لﺎﺜﻣ نا
ﯽﻣ دﺎﯾ ﻦﯿﻨﭼ ﻪﻧﺎﯿﻣﺎﻋ تﺎﯾﺎﻨﮐ زا ﻪﺘﺷﺎﺒﻧا ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ،ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﺳد مﺎﻘﻣ و ﺐﺼﻨﻣ ﻪﺑ رﺎﺑرد رد ﻖﺣﺎﻧ ﻪﺑ ﻪﮐ ،ﯽﻗاﺮﻋ ﯽﻠﻋ لﺎﻤﺟ ﺪﻨﮐ
:
» ﻪﮐ رﺪﺻ نآ ﺖﺴﺟ نوﺮﺑ ﺮﺧ نﻮﮐ زا
ﺖﺴﺸﻧ ﭗﺳا ﺮﺑ و ...
رّﺮﺤﻣ ﺮﻫ ﺶﯿﭘ و
) 24
ﯽﺸﮐ ﻪﻄﯾﺮﺧ ﻪﮐ ( )
25
،هدﺮﮐ(
زﺎﺑ لاﻮﺟ ِﺮﺳ
ﻪﺘﺷاد راَﺬﻌﻟا ﻊﯿﻠَﺧ ، هدﺮﮐ ﺰﺒﺳ قاﺮﻋ ضرﺎﻋ ﺖﻣﺪﺧ رد راﺬﻋ ،
ﺎﺗ و ، دروآ زﺎﺑ رﺎﮐ يور ﺮﺑ ﯽﺑآ ﻪﺘﻓر هﺪﯾد زا بآ ،
ﺐﻠﻃ ﻪﺑ ﺎﺗ ،
،ﻪﺘﺳﺎﺧﺮﺑ ﺐﺼﻨﻣ ﻪﺘﻔﺧ ور ﻪﺑ ﺲﺑ
...
« )
،يرﺪﯾز 76:1370 .(
٧
ﻪﺒﻨﺟ و يرﺪﯾز ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز ةرﺎﺑرد ﯽﻣ رﺎﯿﺴﺑ نآ ﯽﻔﻃﺎﻋ يﺎﻫ
ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﯽّﺘﺣ ﺎﯾ و ﺖﻔﮔ ﻦﺨﺳ ناﻮﺗ ﺖﺧادﺮﭘ ناﺪﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫ
. ﺎﻣا زا
نآ ﻪﺒﻨﺟ نﺎﯿﺑ ﻪﮐ ﺎﺟ ﯽﻔﻃﺎﻋ يﺎﻫ
روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ ﯽﻣ ازارد ﻪﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﯽﺧﺮﺑ ﯽﻧﺎﺸﻧ ﺮﮐذ ﻪﺑ ،ﺪﺸﮐ نآ رد ﻦﺨﺳ ﯽﻔﻃﺎﻋ ﮥﺘﺴﺟﺮﺑ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺎﻔﺘﮐا دﻮﺷ :
» ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ رد )
،يرﺪﯾز 24:1370 ،
112 ( ﺎﯿﻧد ﺖﻣﺬﻣ رد ، )
نﺎﻤﻫ : 49 ( ﺖﯿﺻو ، يرﺪﯾز ﮥﻣﺎﻧ )
نﺎﻤﻫ : 55 ( لﺎﻤﺟ ﻮﺠﻫ ، ﯽﻗاﺮﻋ ﯽﻠﻋ
) نﺎﻤﻫ : 75 ( حﺪﻣ ، ) نﺎﻤﻫ : 47 ( رﺎﻬﺑ ﻒﯿﺻﻮﺗ ، )
نﺎﻤﻫ : 99 ( لﻼﺟ لاﻮﺣا ﺮﮐذ ، وا نﺎﯿﻫﺎﭙﺳ و ﻦﯾﺪﻟا
) نﺎﻤﻫ : 74 ( گﺮﻣ ﻪﺑ ﯽﮑﯾدﺰﻧ ،
) نﺎﻤﻫ : 91 (
«.
ﯽﻣ ﺮﺛا ﻦﯾا رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﻠﮐ هﺎﮕﻧ ﮏﯾ رد ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
نآ زا يرﺪﯾز رد ﻪﮐ ﺎﺟ
روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ هدﺮﮐ ﺖﺒﺤﺻ ﺺﺨﺷ لوا نﺎﺑز ﺎﺑ
ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ ﻪﺑ و ﯽﻧﺎﺑز ،ﺖﺳا ﻪﺘﺧادﺮﭘ
دراد ﯽﻔﻃﺎﻋ و راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ .
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺟ هﺮﻬﺑ يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا دﻮﺧ مﻼﮐ ﺮﯿﺛﺄﺗ ندوﺰﻓا ياﺮﺑ وا .
رد يﺮﻌﺷ ﺮﺻﺎﻨﻋ رﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﺪﻧراد راﺮﻗ يرﺪﯾز ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز ﺖﻣﺪﺧ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ راﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ يﺮﺜﻧ ﻖﻠﺧ رد ﺪﻣآرﺎﮐ ﯽﻣزاﻮﻟ ، .
ﻪﻨﺤﺻ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ار يرﺪﯾز ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز رﻮﻀﺣ ﺪﻣ زا بﺎﺘﮐ ﻦﯾا يﺎﻫ
ﯽﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدرد نﺎﯿﺑ و ﻒﯿﺻﻮﺗ ﺎﺗ ،ﻪﺘﻓﺮﮔ مذ و ح ناﻮﺗ
دﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ .
رد يرﺪﯾز روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﻦﺨﺳ ناﺮﯾا ﺮﺑ نﻻﻮﻐﻣ ﮥﻠﻤﺣ بّﺮﺨﻣ تاﺮﯿﺛﺄﺗ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ثداﻮﺣ زا ،دﻮﺧ لاﻮﺣا نﺎﯿﺑ ﻦﻤﺿ
ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ .
بﺎﺘﮐ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﺛا ﻦﯾا رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ دﺮﺑرﺎﮐ روﺪﺼﻟاﮥﺣار
رﻮﻣ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﯽﻨﻓ رﺎﺛآ ﺮﮕﯾد و رﺎﯿﺴﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد ﻖﯿﻘﺤﺗ د
ﯽﻣ دﺎﯾز ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﺜﻧ وﺮﻤﻠﻗ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ رﻮﻀﺣ روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﺖﺳا نآ يراﺬﮔﺮﯿﺛﺄﺗ و يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ،تﺮﻬﺷ رد ﺮّﺛﺆﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﻞﻣاﻮﻋ زا .
2 - 3 ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ
بﺎﺘﮐ ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ءﻼﻋ فوﺮﻌﻣ ﺮﺛا ءﺎﻬﺑ ﻦﺑ ﮏﻠﻣﺎﻄﻋ ﺮﻔﻈﻤﻟاﻮﺑا ﻦﯾﺪﻟا
نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ و نﺎﺧرﻮﻣ ﻦﯾﺮﺘﮔرﺰﺑ ﮥﻠﻤﺟ زا ﯽﻨﯾﻮﺟ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا
ﺖﺳا يﺮﺠﻫ ﺖﻔﻫ نﺮﻗ )
،ﺎﻔﺻ 1363 ج،
4 : 49 .(
ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ناﺮﯾا ﻪﺑ ﻮﮔﻻﻮﻫ ﯽﺸﮐﺮﮑﺸﻟ ﺎﺗ ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﺰﯿﮕﻨﭼ زا لﻮﻐﻣ ﺖﻣﻮﮑﺣ حﺮﺷ رد
ﺎﻫﺎﺸﻣزارﻮﺧ ﮥﻠﺴﻠﺳ و ،ﻪﯿﻠﯿﻋﺎﻤﺳا يﺎﻫ ﻪﻌﻠﻗ ﺢﺘﻓ و ﺦﯾرﺎﺗ رد ﺮﺒﺘﻌﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﺐﺘﮐ ﮥﻠﻤﺟ زا و ﺖﺳا ﻪﯿﺣﺎﺒﺻ ﮥﯿﻠﯿﻋﺎﻤﺳا و نﺎﯿﺋﺎﺘﺧاﺮﻗ و ن
ﯽﻣ هدﺮﻤﺷ ﺖﺳا رﻮﻬﺸﻣ ﺎﺸﻧا ﺖﻏﻼﺑ و ﺖﺣﺎﺼﻓ بﺎﺑ زا ﻢﻫ و ﺐﻟﺎﻄﻣ ﯽﺘﺳرد ﺚﯿﺣ زا ﻢﻫ ﻪﮐ دﻮﺷ
) نﺎﻤﻫ ﺦﯾرﺎﺗ .(
ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ
ﻞﺼﻔﻣ و ﺰﯿﮕﻨﭼ ﺦﯾرﺎﺗ ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ نآ زا نﺎﺧرﻮﻣ ﻖﯿﻗد و ﻦﯾﺮﺗ
زا ﻪﮐ ﯽﺨﯾرﺎﺗ ﻦﯾﺮﺗ دﺎﯾ هﺪﻧﺎﻣ يﺎﺟ ﺮﺑ نﺎﻧآ لاﻮﺣا و نﻻﻮﻐﻣ يﻼﯿﺘﺳا ةرود
هدﺮﮐ ﺪﻧا )
،ﯽﻧﺎﯿﺘﺷآ لﺎﺒﻗا 1365
: 485 ( ﺖﺳا هدﻮﺑ رﻮﻬﺸﻣ و ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ زﺎﺑﺮﯾد زا ، .
هدﺮﻤﺷ ﺪﻨﻤﺷزرا يﺮﻨﻫ و ﯽﺑدا ﺮﻈﻧ زا بﺎﺘﮐ ﻦﯾا
ﺖﺳا هﺪﻣآ نآ درﻮﻣ رد و هﺪﺷ :
» ﺑﺮﻋ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و تﺎﻤﻠﮐ دﺮﺑرﺎﮐ و يزادﺮﭘ ﻦﺨﺳ ةدﻮﺘﺳ ﺮﻨﻫ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز رد هﺪﯿﺳر لﺎﻤﮐ جوا ﻪﺑ ﯽ
، دﻮﺑ
هﺮﺒﺧ ﯽﻨﯾﻮﺟ ﻞﺿﺎﻓ و ﻦﯾﺮﺗ
ﯽﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﺮﻨﻫ ﻦﯾا ةﺪﻨﯾﺎﻤﻧ ﻦﯾﺮﺗ ﺖﻓر
« )
،يﺮﺑرآ 1371 : 167 .(
ﻪﺘﻔﮔ و هدﻮﺘﺳ ار يو ﯽﻨﯾﻮﺟ ناﺮﺻﺎﻌﻣ ﺪﻧا
ﯽﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد زا و ﻪﺘﺷاد ﯽﯾﻻاو رﺎﯿﺴﺑ مﺎﻘﻣ ﺶﻧاد و بدا رد وا ﻪﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ
) ،رﺎﻌﺷ 1368 : 27 .(
ناﻮﺘﺑ تأﺮﺟ ﻪﺑ ﺪﯾﺎﺷ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ و تﺮﻬﺷ يﺎﻫﺰﻣر زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ ﺖﻔﮔ
ﺦﯾرﺎﺗ ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﻬﻧ نآ ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز رد
. ﺰﯿﻧ ﯽﻨﯾﻮﺟ
رد يرﺪﯾز ﻪﮐ توﺎﻔﺗ ﻦﯾا ﺎﺑ ؛ﺖﺳا هدﺮﺑ ﯽﻧاواﺮﻓ ةﺮﻬﺑ دﻮﺧ بﺎﺘﮐ رد ﻪﻔﻃﺎﻋ ﺮﺼﻨﻋ زا يرﺪﯾز نﻮﭽﻤﻫ روﺪﺼﻤﻟاﮥﺜﻔﻧ
ﺲﻔﻧ ﺚﯾﺪﺣ ﻪﺑ
زا ﻪﮐ هدﻮﺑ نآ ﯽﭘ رد ﯽﺘﻐﻟ و ﻆﻔﻟ ﺮﻫ ﻪﺑ ﮏﺴﻤﺗ ﺎﺑ و ﻪﺘﺧادﺮﭘ ،ﻪﺘﺧﺎﺳ ﺪﻨﻣدرد ار وا ﮥﻨﯿﺳ ﻪﮐ ار ﯽﻄﻠﺧ و ﺪﯾﻮﮕﺑ ﻦﺨﺳ دﻮﺧ نورد ﻢﻏ
دزاﺪﻧا نوﺮﯿﺑ ﻪﺑ .
رد و ﻪﺘﺧادﺮﭘ حﺪﻣ ﺎﯾ و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا لاﻮﺣا و عﺎﺿوا نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ دﻮﺧ ﯽﻔﻃﺎﻋ نﺎﺑز ﺶﻨﯾﺮﻓآ رد ﯽﻨﯾﻮﺟ ﯽﻟو ﺦﯾرﺎﺗ
-
ﺎﺸﮕﻧﺎﻬﺟ ﯽﻣ ﺮﺘﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﯽﻧورد و يدﺮﻓ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا زوﺮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ناﻮﺗ ﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ
دﻮﺑ ﻞ . زا ﯽﮑﯾ حﺪﻣ ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ
ﻪﻨﯿﻣز ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ار ﯽﻨﯾﻮﺟ يدﺮﻓ ﻒﻃاﻮﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا زوﺮﺑ ﯽﻠﺻا يﺎﻫ ﺪﻫد
. ﻦﯾا حﺪﻣ ﻪﻧﻮﮔ و اﺪﺧ ﻪﺑ ﻪﮑﻠﺑ ،نﺎﻫﺎﺷدﺎﭘ و اﺮﻣا ﻪﺑ ﻪﻧ ﺎﻫ
ﯽﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﯽﻨﯾد نﺎﯾاﻮﺸﯿﭘ دﻮﺷ
. ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ﯽﻨﯾد نﺎﯾاﻮﺸﯿﭘ و اﺪﺧ ﻪﺑ ار دﻮﺧ ناواﺮﻓ ﮥﻗﻼﻋ و تﺎﺳﺎﺴﺣا ﯽﻨﯾﻮﺟ ًﻻﻮﻤﻌﻣ زا رﺎﺷﺮﺳ
ﺖﺳا هداد زوﺮﺑ ﻒﻃاﻮﻋ .
هﺮﻬﺑ ﺎﺑ يو لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ شاﺮﺗ ﯽﺗﺎﻐﻟ زا يﺮﯿﮔ
ﻦﯾا ﺎﺒﯾز و هدرﻮﺧ مﻼﺳا ﺮﺒﻣﺎﯿﭘ ﺮﺑ ﻪﻧﻮﮔ
) ص ( ﯽﻣ دورد ﺪﺘﺳﺮﻓ :
» يﻮﺑ نآ يﻮﺗ زا ﻪﮐ يدورد ،دﺎﺑ ﯽﻔﻄﺼﻣ ﺪﻤﺤﻣ ﺎﯿﺒﻧا ﻢﺗﺎﺧ ﺶﻨﯿﺑ ﻞﻫا ﮥﻗﺪﺣ ِرﻮُﻧ و ﺶﻨﯾﺮﻓآ ﮥﻘﯾﺪﺣ رﻮَﻧ ﺮﺑ ﺶﻨﯾﺮﻓآ دورد دﻮﻓو و
ﺪﻨﮐ رﺎﺜﯾا وا مّﺮﮑﻣ ﺮﻬﻄﻣ حور ﻪﺑ تﺎﺒﯿﻃ تاﻮﻠﺻ رﺎﺜﻧ ﺎﺿر ﮥﺿور نﺎﻨﮐﺎﺳ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﺮﺑ ﯽﻠﻋا ﻸﻣ نآ ﮥﺤﯾار زا و ﺪﺳر مﺎﺸﻣ ﻪﺑ صﻼﺧا ...
«
)
،ﯽﻨﯾﻮﺟ 1375 ج،
1:1 - 2 .(
هرود رد ﻪﮐ وا ﯽﻣ ﯽﮔﺪﻧز يا
هدز ﻪﯿﮑﺗ ترﺪﻗ ﺪﻨﺴﻣ ﺮﺑ ﻢﯿﺌﻟ و ﺖﺴﭘ داﺮﻓا و هﺪﺷ راﻮﺧ نﺎﮔرﺰﺑ و ﺎﻤﻠﻋ ﻪﮐ هدﻮﻤﻧ و ﻦﯿﮕﻨﻫآ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ؛ﺪﻧا
ﯽﻣ نﺎﯿﺑ ﯽﻔﻃﺎﻋ هرود ﻦﯿﻨﭼ رد ﻪﮐ دراد
نآﺮﻫ ﺎﺗ ﺖﺴﯿﻧ دازآ يا ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﭼ ﺮﻫ و ﺪﯾﻮﮕﺑ ﻦﺨﺳ ،ﺪﻫاﻮﺨﺑ ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ
ﯽﺑ ،ﺪﻨﮐ اوﺮﭘ
اﺮﭼ ﺪﻨﮐ ﺮﯾﺮﺤﺗ ﻪﮐ
:
» تﻮﺘﻓ و توﺮﻣ لﺎﺳ ﻂﺤﻗ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﻦﯿﻨﭼ رد ﻦﺤﺘﻤﻣ رﺎﯿﺧا ، ﺪﺷﺎﺑ ﺖﻟﺎﻬﺟ و ﺖﻟﻼﺿ رازﺎﺑ زور و ،ﺪﺷﺎﺑ
) 26
راﺮﺷا و هﺪﺷ راﻮﺧ و(
ﯽﺑ يدازآ ﺮﻫ ،هﺪﺷ ﺖﻤﻌﻧ مﺎﮐ ﮥﺘﻓﺎﯾ ﻞﻫﺎﺟ ﻢﯿﺌﻟ و هﺪﺷ ﺖﻨﺤﻣ ماد ﮥﺘﻓﺎﺗ ﻞﺿﺎﻓ ﻢﯾﺮﮐ ،هﺪﺷ رﺎﮐ رد و ﻦّﮑﻤﻣ يدار ﺮﻫ و ﻪﺘﺸﮔ يداز
ﯽﺒﯿﺴﻧ ﺮﻫ و ،ﻪﺘﺸﮔ يدودﺮﻣ
) 27
ﯽﺑ(
ﯽﺒﯿﺴﺣ ﺮﻫ و ﻪﺘﺸﮔ ﯽﺒﯿﺼﻧ
) 28
ﻪﺘﺸﮔ ﯽﺑﺎﺴﺣ رد ﻪﻧ(
...
« )
،ﯽﻨﯾﻮﺟ 1375 ج،
1 : 5 .(
٨
يداﺮﻣﺎﻧ ﻦﯾا ﮥﻤﻫ ﺎﺑ ﺎﻣا ﯽﻣدﺮﻣﺎﻧ و ﺎﻫ
ﯽﻨﯾﻮﺟ ،ﺎﻫ نآ ﺮﺑ نﻻﻮﻐﻣ ﮥﻠﻤﺣ ﮥﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﮐ ار ﯽﯾﺎﻫﻼﺑ و ﺎﻫدرد زا ﯽﺘﻤﺴﻗ ﺎﺗ هﺪﯿﺷﻮﮐ
ﻪﺘﻓر ﺎﻫ
ﯽﺑ و ﺪﻨﮐ نﺎﯿﺑ ،دﻮﺷ يو ﻪﺟﻮﺘﻣ نﺎﻧآ ﺐﻧﺎﺟ زا يﺪﻧﺰﮔ ﻪﮑﻧآ دزﺎﺳ هاﺮﻤﻫ دﻮﺧ ﺎﺑ ،ﻪﺘﺴﺸﻧ وا نﺎﺟ ﺮﺑ ﻪﮐ ﯽﻫوﺪﻧا و ﻢﻏ رد ار نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ
ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ؛ﺪﯾآﺮﺑ رﺎﮐ ﻦﯾا ةﺪﻬﻋ زا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ بﻮﺧ ﻪﭼ ﻪﮐ ﯽﺘﺳار ﻪﺑ و ﻦﯾا زا دﺎﯾز رﺎﯿﺴﺑ نﺎﯿﻟﺎﺳ ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ ﺰﯿﻧ زوﺮﻣا ﻪﮐ يا
ﻤﻋ زاﺪﮕﻧﺎﺟ ﻊﯾﺎﻗو نآ حﺮﺷ زا و هﺪﺷ هاﺮﻤﻫ ﯽﻨﯾﻮﺟ ﺎﺑ نﺎﮔﺪﻨﻧاﻮﺧ ،كﺎﻨﻟﻮﻫ قﺎﻔﺗا يدرﺪﻤﻫ سﺎﺴﺣا يو ﺎﺑ و ﻪﺘﺸﮔ ﺪﻨﻣدرد نﺎﺸﻧﺎﺟ ﻖ
ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ . ﻪﻠﻤﺟ ﺎﺑ و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ،نﻻﻮﻐﻣ ﮥﻠﯿﺳو ﻪﺑ ﺪﻨﻗﺮﻤﺳ ﺮﻬﺷ ﺮﯿﺨﺴﺗ ﺮﮐذ رد ﻊﺠﺴﻣ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ﯽﻨﯾﻮﺟ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻣ شراﺰﮔ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا ار ﺮﻬﺷ ﻦﯾا ﻊﯾﺎﻗو هﺎﺗﻮﮐ ﺪﻫد
:
» ﯿﺼﻓ و رﺎﺼﺣ راﻮﯾد و ناّﺮﭘ ﮏﺒﺳ ﮓﻨﺳ و ﺮﯿﺗ ﻦﯿﺒﻧﺎﺟ زا و
)ﻞ
29
هزاورد ار زﺎﻤﻧ ود نﺎﯿﻣ و ﺪﻧدﺮﮐ باﺮﺧ ار ﺮﯾزرا يﻮﺟ و ﺪﻧدﺮﮐ ناﺮﯾو(
زا ،ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳد ﺮﺑ ﺖﺨﺳ يرازرﺎﮐ و ﺪﻧدﺮﮐ ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ ﻪﺑ ﮏﺴﻤﺗ راﺰﻫ يدﺮﻣ ،نﺎﻧاﻮﻠﻬﭘ و نادﺮﻔﻣ زا و ﺪﻨﺘﻓر رد و ﺪﻨﺘﻓﺮﮕﺑ تﺎﺑاﺮﻗ ﺰﯿﻧ نﺎﺧ ﺰﯿﮕﻨﭼ ﻢﺸﺣ ،خﺮﭼ ﺮﯿﺗ و ﻂﻔﻧ لﺎﻤﻌﺘﺳا
) 30
ﻊﻣﺎﺟ ﺪﺠﺴﻣ و ﺪﻨﺘﺴﺑ رﺎﮐ ﻂﻔﻧ (
ﺶﺗآ ﮥﺘﺧﻮﺳ ،دﻮﺑ نآرد ﻪﮐ ﺲﮐ ﺮﻫ و
و هﺪﺻ و ﻪﻫد ار ﻪﻤﻫ و ﺪﻧدﺮﮐ اﺪﺟ نﺎﮑﯾزﺎﺗ زا ار كاﺮﺗا و ﺪﻧدروآ اﺮﺤﺻ ﻪﺑ دﻮﺑ رﺎﺼﺣ رد ﻪﮐ ﺲﮐ ﺮﻫ و ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺒﻘﻋ بآ ﮥﺘﺴﺷ و ﺎﯿﻧد يﻮﻣ ار نﺎﮐﺮﺗ ﺪﻧدﺮﮐ ﻖﻠﺣ ﺮﺳ ﺶﯿﭘ زا نﻻﻮﻐﻣ ﻪﺒﺷ ﺮﺑ ﺎﻫ
. رﺎﻬﻧ ،ﺪﯿﺳر بﺮﻐﻣ ﻪﺑ بﺎﺘﻓآ ﮏﻧاﺪﻨﭼ ار نﺎﺸﯾا ﻦﯿﮑﺴﺗ و راﺮﻘﺘﺳا تﺎﯿﺣ
نﺎﯿﻠﻘﻨﻗ ﺖﻣﺎﻤﺗ ﺐﺷ نآ رد و ﺪﯿﺸﮐ لاوز ﻪﺑ نﺎﺸﯾا
) 31
ﺪﻧﺪﺷ رﺎﻣد رﺎﻧ ﻖﯾﺮﺣ و راﻮﺑ رﺎﺤﺑ ﻖﯾﺮﻏ ،ﻪﻨﯾدﺮﻣ(
...
« )
،ﯽﻨﯾﻮﺟ 1375 ج،
1 : 94 -
95 .(
ﻦﺨﺳ گرﺰﺑ قﺎﻔﺗا ﻦﯾا زا ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﯽﮔدﺎﺳ ﻪﺑ وا ﺎﯾ و دﺪﻨﺑﺮﺑ ﺖﺧر ﯽﻨﯾﻮﺟ دﻮﺟو زا ﯽﺘﺣار ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﯿﻧ يﺰﯿﭼ زاﺪﮕﻧﺎﺟ ﻢﻏ ﻦﯾا غاد
ﺪﯾﻮﮕﺑ . ﻦﯾا رد وا ﯽﻣ يرﺎﯾ ﺰﯿﭼ ﻪﻤﻫ زا هار
ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ ار ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﮥﻤﻫ و ﺪﺒﻠﻃ دﺮﯿﮔ
. ﺖﺒﯿﺼﻣ ﻦﯾا زا ﺰﯿﻧ دﻮﺧ ﻪﮐ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﯾا
هدﺰﻤﻏ و راﻮﮔﻮﺳ ﯽﻣ ﮏﻤﮐ وا ﻪﺑ ،ﺪﻧا
ﺪﯾﻮﮕﺑ ﻦﺨﺳ دﻮﺧ نورد زﻮﺳ زا ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﺎﺗ ﺪﻨﻨﮐ .
ﺐﻟﺎﻗ رد ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﯾا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻨﯾﻮﺟ
اﺮﻣ ﺮﮐذ رد ﻪﮐ ﺮﯾز ترﺎﺒﻋ رد يزﺎﺠﻣ دﺎﻨﺳا ،هﺪﯾدﺮﮔ نﺎﯿﺑ نﻻﻮﻐﻣ ﺖﺳد ﻪﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺸﮐ نﺎﻧاﻮﺟ ﺮﺑ ﻒﻨﺼﻣ ﮥﺣﻮﻧ و نﺎﺧﺰﯿﮕﻨﭼ ﺖﻌﺟ
ﯽﻣ ﺪﯾﻮﮔ :
» عﺎﺑر و ﯽﻧﻮﮑﺴﻣ ﻊﺑر ﻪﺑ ﻊﯿﺑر موﺪﻗ ﺮﺒﺧ نﻮﭼ
) 32
،ﺪﯿﺳر ﻢﻟﺎﻋ(
هﺰﺒﺳ نﺎﺼﻏا ﺮﺑ رﺎﺤﺳا مﺎﮕﻨﻫ و ﺖﺳﺎﺧﺮﺑ يﺎﺟ زا نﺎﻣﻮﻤﻐﻣ لد نﻮﭼ
رﺎﺠﺷا نﻼﺒﻠﺑ ﺖﻘﻓاﻮﻣ ﺮﺑ نﺎﮕﺘﺧﺎﻓ
يرﺎﻤﻗ و و ،ﺪﻧدﺮﮐ زﺎﻏآ ﻪﺣﻮﻧ و نﻮﯿﺷ رد رﺎﻫزا و راﻮﻧا ةﺮﻬﭼ ﺮﺑ رﺎﻬﺑ ﺮﻫ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻧاﻮﺟ دﺎﯾ ﺮﺑ
ّﺰﻨﺘﻣ و ﻦﯿﺗﺎﺴﺑ ﯽﻣ تﺎﻫ
،يﺪﻧدﻮﺑ رﺎﺴﮕﻤﻏ و ﺶﮐ هﺪﯾد زا بﺎﺤﺳ
ﯽﻣ ﮏﺷا ﺎﻫ ﯽﻣ و ﺪﯾرﺎﺑ
ﺖﻔﮔ : و ،ﺖﺳا نارﺎﺑ تﺮﺴﺣ رد ﻪﭽﻨﻏ
ﯽﻣ ﻪﺸﯿﺷ رد نﻮﺧ ﯽﮕﻨﺘﻟد زا نﺎﭽﻨﻏ ﯽﻣ اﺮﻓ و دﺮﮐ
،ﺖﺳا هﺪﻨﺧ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ ﻞﮔ
ﻒﺳﺄﺗ ﺮﺑ ﻞﮔ
ﯽﻣ كﺎﭼ ﻪﻣﺎﺟ راﺬﻋ ﻪﺸﻔﻨﺑ نﺎﺧر و دﺮﮐ
ﯽﻣ ﺖﻔﮔ : ﻪﺘﻔﮑﺷ ﻦﺳﻮﺳ ،ما
ﯽﻣ قرزا ناراﻮﮐﻮﺳ تﻮﺴﮐ رد ﻪﻃﻮﻠﻏا و ﺪﯿﺷﻮﭘ
) 33
ﯽﻣ (
،ﻢﮕﻧر نﺎﻤﺳآ ﻪﮐ داد دازآ وﺮﺳ
ﺮﻫ ﻒﻬﻠﺗ زا
شﻮﺧ ﯽﺘﻣﺎﻗوﺮﺳ ﯽﻣ ﺮﺑ هﺎﮔﺮﺤﺳ ﺮﻫ حﺎﺒﺻ ﻪﮐ يدﺮﺳ هآ دﺪﻣ ﻪﺑ ،رﺎﺘﻓر
ﯽﻣ ﺎﺗ ود ﺖﺸﭘ ،ﺪﯿﺸﮐ دﻮﺑ هدﺎﻬﻧ مﺎﻧ يﺮﺘﺨﺒﺗ ار نآ و دﺮﮐ
...
«
)
،ﯽﻨﯾﻮﺟ 1375 ج،
1 : 109 .(
هﺮﻬﺑ ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﯽﺑدا نﺎﺑز زا لاﻮﺣا و عﺎﺿوا نآ حﺮﺷ رد ﯽﻨﯾﻮﺟ ﺮﯾوﺎﺼﺗ هﺎﺗﻮﮐ و راﺪﻧﺎﺟ ﺮﯾوﺎﺼﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﺗ هدﻮﻤﻧ ﯽﻌﺳ و هدﺮﺑ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ثداﻮﺣ نآ نﺎﯿﺑ رد وا ﺮﮕﯾرﺎﯾ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﻖﻠﺧ ار ﯽﺒﮐﺮﻣ .
ﺟ نﺎﻄﻠﺳ بﺮﺣ ﻪﺑ نﺎﺧﺰﯿﮕﻨﭼ ﻪﺟﻮﺗ ﺮﮐذ رد وا لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ لﻼ
ﻦﯾﺪﻟا
ﻦﯾﺪﺑ ﻪﻠﻤﺣ ﻦﯾا ﯽﻃ رد ار مدﺮﻣ عﺎﺿوا ،يﺮﯾﻮﺼﺗ ﯽﻧﺎﺑز ﺎﺑ ﯽﻣ نﺎﯿﺑ نﻮﮔ
ﺪﻨﮐ :
» ﺖﯿﻨﻣ نﺎﺘﺴ�
