ﺮﺛا ﺎﻬﻧﺎﺳﻮﻧ و
يرﻮﺷ بآ
ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز ﺮﺑ
لﺎﻜﺷا ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻦﻫآ رد ﻲﺧﺮﺑ زا كﺎﺧ يﺎﻫ نﺎﺘﺳزﻮﺧ
ﻔﻄﺼﻣ ﻲ ﻧ نﺎﻫوﮋﭘ
1ﺎﻴ - ﻔﻄﺼﻣ ﻲ
2مﺮﭼ - ﺳ سوﺮﻴ ﺮﻔﻌﺟ
3ي *
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
19 / 03 / 1393
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
23 / 01 / 1395
هﺪﻴﻜﭼ
لﺎﻜﺷا ﻦﻫآ و ﺖﺒﺴﻧ نآ رد ﺎﻫ كﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺟرد ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ كﺎﺧ ﺎﻫ ار نﺎﺸﻧ ﺪﻫد . فﺪﻫ زا ﻦﻳا
،ﻖـﻴﻘﺤﺗ ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﻲﮕﺘـﺴﺒﻤﻫ ﻦﻴـﺑ
يرﻮـﺷ و ﺢﻄـﺳ بآ
ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز ﺮﺑ
ﻞﻣﺎﻜﺗ كﺎﺧ و تاﺮﺛا ﻲﺸﻜﻫز ﺮﺑ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻦﻳا ﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ رد ﻂﻳاﺮﺷ كﺎﺧ يﺎﻫ رﻮﺷ و رﻮﺷﺮﻴﻏ ﺖﺳا . ياﺮﺑ ﻦﻳا رﻮﻈﻨﻣ 12 كﺎـﺧ خر و 6 رد ﻪـﺘﻣ
ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻲﺑﻮﻨﺟ ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺮﻔﺣ نﺎﺘﺳزﻮﺧ نﺎﺘﺳا رد نﺎﺨﻟاﺪﺒﻋ و شﻮﺷ
ﺪﻳدﺮﮔ . تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷﻮﻜﻳﺰﻴﻓ
كﺎﺧ و ﻦـﻫآ لﺎﻜﺷا كﺎـﺧ
ﻪـﺑ ود شور ﺖـﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد
ﻢﻳﺪﺳ Fed ) ( و تﻻاﺰﮔا ﻧﻮﻣآ مﻮﻴ Feo ) ( هرﺎﺼﻋ هزاﺪﻧا و يﺮﻴﮔ يﺮﻴﮔ
ﺪﺷ . ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻦﻫآ
ﻪﺑ تﻻاﺰﮔا ﻦﻫآ
ﻲﺘﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد رد ﻦﻳا كﺎـﺧ ﺎـﻫ ﺖـﺤﺗ
ﺮﻴﺛﺄﺗ
،يرﻮﺷ ﺖﻓﺎﺑ
،كﺎﺧ ﺖﺸﻛ،ﻲﻟآ داﻮﻣ
،رﺎﻛو ﺢﻄﺳ بآ ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز توﺎﻔﺘﻣ
ﺖﺳا . يرﻮﺷ زا ﻲﺧﺮﺑ خﺮﻛﺎﺧ ﺎﻫ ﺐﺒﺳ هﺪﺷ ﻪﻛ ناراﺪـﻧﺎﺟﺰﻳر ﺮﺛﺆـﻣ
ﺮـﺑ ﺪـﻨﻳاﺮﻓ
ﺶﻳﺎﺴﻛا و ﺎﻴﺣا نﺎﻜﻣا ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ .
ﻦﻴﺑ راﺪﻘﻣ يرﻮﺷ بآ Fecو و راﺪﻘﻣ يرﻮﺷ بآ Feoو ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺪﺷ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻲﺘﺒﺜﻣ (R2=0.85 )
. ﻖﻃﺎﻨﻣ رد
رﻮﺷ
، ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻫآ ﻊﻤﺠﺗ ﻲﺑ
يرﻮﻠﺑ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و ﻞﻜﺷ دﻮﺑ
. ﺮﻣا ﻦﻳا رد يرﻮـﻠﺑ ﻦـﻫآ ﻞﻴﻜـﺸﺗ ياﺮـﺑ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻂﻳاﺮﺷ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ .
ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا راﺪﻘﻣ سر و ﺖﻣﺪﻗ
،رﺎﻛ و ﺖﺸﻛ راﺪﻘﻣ
ﻦﻫآ يرﻮﻠﺑ ﻢﻫ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺪﺷ . ﺞﻳﺎـﺘﻧ نﺎـﺸﻧ داد ﺶﻳاﺰـﻓا نﻮـﻳ ﺎـﻫ SO42-ي
–و ردCl
كﺎﺧ
،ﺎﻫ ﺚﻋﺎﺑ نﻮﻳ ﻦﻳا ﺶﻨﻛاو ﺎﻫ
ﻪﺑ ﻦﻫآ هﺪﺷ و ﻊﻧﺎﻣ زا ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻣ يرﻮﻠﺑ ﻦﻫآ دﻮﺷ
و ﻦﻫآ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﺑ ﻲﺑ ترﻮﺻ ﻞﻜﺷ بﻮﺳر ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ .
هژاو يﺎﻫ ﺪﻴﻠﻛ ي : بآ ،ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز
،يرﻮﻠﺑ ﻦﻫآ ﻪﻧاﺪﮕﻧر و يرﻮﺷ
ﻪﻣﺪﻘﻣ 1
ﻦﻫآ ﻪـﺑ ﻞﻜـﺷ يﺎـﻫ ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ رد كﺎـﺧ هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻲـﻣ ددﺮـﮔ . رد
ﻲﻧﺎﻛ يﺎﻫ ﻪﻴﻟوا ﻦﻫآ ﻪﺑ
Fe3+ ترﻮﺻ
Fe2+ﺎﻳ ﺖﺳا ﻪﻛ ﻲﻃ ﻲﮔﺪﻳداﻮﻫ
رد ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺎﺑ ﻪﻳﻮﻬﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﻪﺑ
Fe2+ ﻞﻜﺷ ﺪﻣآرد ه و دازآ ﻲﻣ دﻮﺷ . رد
ﻟﺎﺣ ﻲ ﻪﻛ رد كﺎﺧ يﺎﻫ ﺎﺑ ﻪﻳﻮﻬﺗ ﺐﺳﺎﻨﻣ
Fe3+ ﻪﺑ ﻞﻳﺪـﺒﺗ و ﻪـﺑ ترﻮـﺻ
ﺪﻴﺴﻛا و ﻫ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛورﺪﻴ
Fe3+
بﻮﺳر ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﻊﻳزﻮﺗ ﻦـﻫآ و لﺎﻜـﺷا
ﻲﺑﺎﻳزرا رد ﻲﺼﺧﺎﺷ نآ ﻞﻣﺎﻜﺗ
كﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 30 .(
زا ﻲـﻓﺮﻃ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ
راﺪﻘﻣ ﻦﻫآ رد ﻖﻓا يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ كﺎﺧ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ناﺰﻴﻣ ﻲﻳﻮﺸﺑآ ﻦﻳا ﺮـﺼﻨﻋ
د ر كﺎﺧ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ رد ﺺﻴﺨﺸﺗ عاﻮﻧا كﺎﺧ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻟﺎـﻤﺟا ﺖـﻴﻤﻫا
دراد . يﺎﻫﺪﻴــﺴﻛا ﻦــﻫآ
ﺚــﻋﺎﺑ يراﺪــﻳﺎﭘ نﺎﻤﺘﺧﺎــﺳ كﺎــﺧ
ﻲــﻣ
،دﻮــﺷ
ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﻛ ﻲﺘﺣ رد ﻂﻴﺤﻣ
،يﺪﻴﺳا رد ﻲﺗرﻮﺻ ﻪﻛ ﻂﻳاﺮـﺷ ﻲﮔﺪـﻳداﻮﻫ
كﺎﺧ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻦﻫآ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﺳ ﻲﺘﻴﻓﺮﻇ ﻲﻗﺎـﺑ ﺪـﻫاﻮﺧ ﺪـﻧﺎﻣ . رد
لﻮﻃ
،ﻲﮔﺪﻳداﻮﻫ ﻲﺸﺨﺑ
زا ﻦﻫآ ﻤﺘﺧﺎﺳ ﻲﻧﺎ داﻮﻣ يردﺎﻣ دازآ هﺪـﺷ و رد
1 و 2 - ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد و
كﺎـﺧ مﻮـﻠﻋ هوﺮـﮔ دﺎﺘﺳا هﺎﮕـﺸﻧاد ،
ﺪﻴﻬـﺷ
زاﻮﻫا ناﺮﻤﭼ
3 - ﻮﺧ ﻦﻴﻣار ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ هﺎﮕﺸﻧاد كﺎﺧ مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد نﺎﺘﺳز
*) - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
Email: [email protected] (
كﺎﺧ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻲﺑ
،ﻞﻜﺷ يرﻮﻠﺑ
،ﻒﻴﻌـﺿ يرﻮـﻠﺑ و ﺎـﻳ ﻲـﺴﻛورﺪﻴﻫ و
ﻲﺴﻛا ﻲﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻲﮕﻧر
دﺪﺠﻣ بﻮﺳر ﻲﻣ ﺪﻨﻛ . ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦـﺳ
،كﺎـﺧ
ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻪﺘﻓﺎﻳ و رد ﻪﺠﻴﺘﻧ ناﺰﻴﻣ ﻦﻫآ دازآ ﺐـﻠﻏا
ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻲﺼﺧﺎﺷ ياﺮﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻦﺳ ﻲﺒﺴﻧ كﺎﺧ ﺎﻫ ﻪﺑ رﺎﻛ هدﺮﺑ
دﻮﺷ ) 19 .(
ﻛﺮﺗ تﺎﺒﻴ ﻦﻫآ يرﻮﻠﺑ و ﻲﺑ ﻞﻜﺷ ﺎﺑ ﺶﺨﺑ سر كﺎـﺧ ﺪـﻧﻮﻴﭘ
ﻲﻣ ﺪﻨﺑﺎﻳ . ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻲﻣ ﺪﺳر يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا دازآ
ﻦﻫآ ﻞﻣﺎﻋ لﺎـﺼﺗا تارذ ﺰـﻳر
ﻢﻬﺑ ﺪﻨﺘﺴﻫ . رﻮﻠﺒﺗ ﻲﻠﻴﺧ ﻻﺎﺑ ﺎﻳ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛ دازآ
ﻦﻫآ رد كﺎﺧ
،ﺎـﻫ ﺪﻳﺎـﺷ
ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻂﻴﺤﻣ يﺪﻴﺳا
،ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺮﺗ و ﻚﺸﺧ نﺪﺷ ﻲﭘ رد ﻲﭘ و ﻦﺳ ﻻﺎـﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ) 35 .(
ﻞﻴﻜﺸﺗ ضراﻮﻋ ﺪﻴﺴﻛا و ءﺎﻴﺣا ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻊـﻤﺠﺗ و ﻪـﻴﻠﺨﺗ
ﻦﻫآ و
،ﺰﻨﮕﻨﻣ نﺎﺳﻮﻧ ﺮﺛا رد ﺢﻄﺳ
بآ ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز رد
كﺎﺧ خر ﻲﻣ ﺪﻫد
) 36 .(
يﺎﻫﻮﮕﻟا ﻲﮕﻧر و ضراﻮﻋ ﺪﻴﺴﻛا و ءﺎـﻴﺣا ﻢـﻬﻣ ﻦﻳﺮـﺗ ﺖﻴـﺻﻮﺼﺧ
كﺎﺧ يﺎﻫ راﺰﻴﻟﺎﺷ ﺖﺤﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ نﺎﺳﻮﻧ ﺢﻄﺳ بآ ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز ﻲﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . ﺎـﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا زا نآ ﺎﻫ ﻲﻣ ناﻮﺗ عﺎﺒﺷا ﻲﻠﺼﻓ ﻦﻳا كﺎﺧ ﺎﻫ ار ﺶﻴﭘ ﻲـﻨﻴﺑ دﺮـﻛ
) 9 و 12 .(
هرود يﺎﻫ بوﺎﻨﺘﻣ ﺶﻳﺎﺴﻛا و ﺶﻫﺎﻛ رد نﺎﻣز يﺎﻫ ﻲﻧﻻﻮﻃ و
ﻪﺑ لﺎﺒﻧد نآ كﺮﺤﺗ و ﻊﻤﺠﺗ ﺎﻳ ﻪﻴﻠﺨﺗ ﻦﻫآ و ﺰﻨﮕﻨﻣ ﺎﺑ ﻖﻤﻋ ﺢﻄـﺳ بآ
ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز رد
طﺎﺒﺗرا ﺖﺳا ) 4 .(
رد كﺎﺧ يﺎﻫ عﺎﺒﺷا ﻲﺷﺎﻧ زا ﻻﺎﺑ ندﻮـﺑ
ﺢﻄــﺳ بآ
،ﻲﺤﻄــﺳﺮﻳز ﻪــﻨﻴﻣز
كﺎــﺧ ياراد يﺎــﻣوﺮﻛ ﻳﺎــﭘ ﻦﻴ هدﻮــﺑ و
ﺶﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﻮﭙﻴﻫ و يزاﻮـﻛ ﻦـﻫآ ﺐـﻠﻏا رد داﺪـﺘﻣا هراﻮـﻳد هﺮـﻔﺣ ،ﺎـﻫ
ﮓﻧرو ﻪﻧاد ﺎﻫ ﺐﻠﻏا رد حﻮﻄﺳ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ﺎﻫ راﺮﻗ ﻲﻣ ﺪﻧﺮﻴﮔ . رد كﺎـﺧ ﻲﻳﺎـﻫ
ﻪﻛ ﻂﻳاﺮﺷ
،ءﺎـﻴﺣا ﻲـﺷﺎﻧ زا ذﻮـﻔﻧ بآ ﻲﺤﻄـﺳ ﺖـﺳا راﺪـﻘﻣ لودﻮـﻧ و
ﺖﺨﺳ ﻪﻧاد يﺎﻫ ﻦﻴﮕﻧر ناواﺮﻓ ﺮﺗ هدﻮﺑ و ﻪﻜﻟ يﺎﻫ ﻲﮕﻧر ﺎـﺒﻟﺎﻏ ردً
ﻞـﺧاد
ﻧاﺪﻛﺎﺧ ﻪ ﺎﻫ ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ) 5
، 31 و 36 .(
كﺎﺧ يﺎﻫ بﺎﻗﺮﻏ رد ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﺋﺎﻴﺣا
ياراد ﮓﻧر يﺮﺘﺴﻛﺎﺧ هﺮﻴﺗ
ﺪﻨﺘﺴﻫ . رد ﻦﻳا كﺎﺧ
،ﺎﻫ ﻦﻫآ و ﺰـﻨﮕﻨﻣ ﻪـﺑ
ﻞﻜﺷ
،ءﺎﻴﺣا رد تﺎﻘﺒﻃ ﻦﻳﺮﻳز رد يور حﻮﻄﺳ ﻪﺸﻳر و ﺎﻳ ﻲﺣاﻮـﻧ ياراد
نﮋﻴﺴﻛا ﻲﻓﺎﻛ هﺪﻴﺴﻛا هﺪﺷ و ﻪﺑ ﻞﻜﺷ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ بﻮـﺳر ﻲـﻣ ﺪـﻨﻨﻛ .
ﮓﻧر كﺎﺧ و ضراﻮﻋ ﻲﺷﺎﻧ از نﻮﻴﺳاﺪﻴﺴﻛا و
ءﺎﻴﺣا زا ﻪﻠﻤﺟ ﻢﻬﻣ ﻦﻳﺮـﺗ
ﻲﺗﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﻣ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﻛ زا بآ ﻲﺤﻄـﺳﺮﻳز و
نﺎـﺳﻮﻧ نآ و ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
راﺪﻘﻣ بآ ﻲﻓﺮﺼﻣ ياﺮﺑ يرﺎﻴﺑآ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻣ ﺪـﻧﺮﻳﺬﭘ ) 1
، 9
، 32
، 33 و 34 .(
ﺳرﺮﺑ ﻲ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﺳ كﺎﺧ ﺮﺑ يﺎﻫرﻮﻠﺑ ﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ رد كﺎﺧ يﺎـﻫ ﻞﺣاﻮـﺳ
ﻪﻧﺎﺧدور يا ﺎﺑ ﻦﻴﻨﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ رد ﺎﻨﻴﻳو
Vienna ) ( ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا نﺎﺸﻧ ﻪـﻛ داد
ﺖﺒﺴﻧ ﻞـﺑﺎﻗ ﻦﻫآ جاﺮﺨﺘـﺳا
تﻻﺎـﺴﻛا ﻪـﺑ ﺖـﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد
Feo/Fed ) ( ﻪـﺑ
ترﻮﺻ هﺪـﻨﻳاﺰﻓ يا زا 5 / 0 ﻪـﺑ ﺮـﺘﻤﻛ زا 02 / 0 ﺎـﺑ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻦـﺳ كﺎـﺧ
ﺶﻫﺎﻛ ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ . ﺞﻳﺎﺘﻧ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﻪﻛ
ياﺮـﺑ ﺺﺧﺎـﺷ ﻦﻳا ﺺﻴﺨـﺸﺗ
ﻦﺳ و غﻮﻠﺑ كﺎﺧ ﻞﺑﺎﻗ دﺎﻤﺘﻋا ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 14 .(
ﺣﻼﻣا ﻲ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻴﻔﻟﻮﺳ و ﺎﻳ
ﺮﻠﻛ و ﻲﺑ تﺎﻨﺑﺮﻛ ﻲﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺶﻳور ﻞﻛ ﻦﻫآ و ﺰـﻨﮕﻨﻣ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺪـﻧراﺬﮕﺑ .
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻲﻠﻛ ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻳﺎﻴﻠﻗ ﺚﻋﺎﺑ بﻮـﺳر ﻦـﻫآ و ﻞﻳﺪـﺒﺗ نﺪـﺷ نآ ﻪـﺑ
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﻧﺪﻌﻣ ﻦﻫآ ﻲﻣ دﻮﺷ . رد ترﻮﺻ رﻮـﻓو ﻦـﻳا ﺮـﺻﺎﻨﻋ رد ﺮـﻳﺰﺑآ
ﻲﺤﻄﺳ و ﺎﻳ
،كﺎﺧ ﻦﻳا ﺮﺻﺎﻨﻋ ردﺎﻗ ﻪﺑ مﺎﺠﻧا ﺶﻨﻛاو ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﺎﺑ ﻦـﻫآ
و ﺰﻨﮕﻨﻣ ﻲﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ و ﻦﻜﻤﻣ ﺖﺳا نآ ﺎﻫ ار بﻮﺳر و هداد ﺎـﻳ ﺎـﺑ ﺶﻳاﺰـﻓا
ﺖﻴﻟﻼﺣ زا كﺎﺧ ﺪﻨﻳﻮﺸﺑ ) 7 .(
تﺎﻨﺑﺮﻛ ﻦﻫآ ﺰـﻴﻧ زا ﻲﺗﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﺖـﺳا
ﻪـﻛ
ﺖﺒﺴﻧ
pH ﻪﺑ ﺧ ﻲﻠﻴ سﺎﺴﺣ ﺖﺳا و
pH رد ﺎـﻫ ي ﻢـﻛ لﻼـﺤﻧا ﻲﺑﻮـﺧ
دراد ﺎﻣا
pH رد ﻻﺎﺑ نآ لﻼﺤﻧا ﻢﻛ
ﻲﻣ دﻮﺷ . رد
ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫﺎـﻀﻓ دﻮـﺒﻤﻛ
نﮋﻴﺴﻛا ﺪﺷﺎﺑ
pH و ﻻﺎﺑ و تﺎﻨﺑﺮﻜﻴﺑ دﻮﺟو د ﻪﺘﺷا
FeCO3ﺪﺷﺎﺑ ﺪـﻴﻟﻮﺗ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) 27 .(
لورﻮﻧ و يزﺪﻨﻴﻟ ) 18 ( شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﻛ ﻪـﻛ ﻪﻓﺎـﺿا ندﺮـﻛ
FeCl3
ﻞﺑﺎﻗ ﻞﺣ ﻪﺑ
،كﺎﺧ ﺚﻋﺎﺑ بﻮﺳر )3
Fe(OH
ﻲﺑ ﻞﻜﺷ هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻲﻃ تﺪـﻣ 30
،زور ﻟﻼﺣ
Fe3+ﺖـﻴ
ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ ، 84
/ 0 ﺪـﺣاو ﻲﻤﺘﻳرﺎـﮕﻟ
ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺗ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﻦﻫآ كﺎﺧ ﺪﺳﺮﺑ .
ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا
ﺖـﺸﻛ ﻪﻘﺑﺎـﺳ و
،رﺎـﻛ ـﻘﻣ راﺪ ﻦـﻫآ ﻞـﺑﺎﻗ جاﺮﺨﺘـﺳا ﺎـﺑ
ﺖﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻛ نﺎﺸﻧ ﻲﻣ ﺪﻫد ﺮﻫ ﻪﭼ ﻦـﺳ ﻪـﻋرﺰﻣ ﺮﺘـﺸﻴﺑ
دﻮﺷ راﺪﻘﻣ ﻦﻳرﻮﻠﺑ لﺎﻜﺷا ﻦﻫآ
ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ و ﻦﻳا نﺎﺸﻧ زا ﺶﻳاﺰـﻓا
ﻦﺳ ﻲﮔدزاﻮﻫ ﺖﺳا . ﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﺳ ﺖﺸﻛ و ـﻛ ﺎ
،ر راﺪـﻘﻣ ﻦـﻫآ دازآ رد
كﺎﺧ ﺮﺘﻤﻛ هﺪﺷ و ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪـﺑ ﺖﻤـﺳ يرﻮـﻠﺑ نﺪـﺷ ﺶﻴـﭘ ﻲـﻣ دور . رد
ﻪﻳﻻ يﺎﻫ
،ﻲﺤﻄﺳ ناﺰﻴﻣ ﻞﻜﺷ ﻲﺑ لﺎﻜﺷا ﻪﺑ
ﻞﻴﻟد ﺪﻧﻮﻴﭘ ﺎـﺑ يﺎﻫﺪﻴـﺳا
ﻲﻟآ ﻪﺤﺷﺮﺘﻣ زا
،هﺎﻴﮔ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖـﺳا . بﺬـﺟ بآ و ﻚـﺸﺧ نﺪـﺷ كﺎـﺧ
ﻂﺳﻮﺗ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺚﻋﺎﺑ ﺮﻴﻴﻐﺗ رد ﻲﺧﺮﺑ صاﻮﺧ كﺎﺧ زا ﻪﻠﻤﺟ ﻞﻳﺪﺒﺗ ﻦـﻫآ
ﻲﺑ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﻞﻜﺷ يرﻮﻠﺑ ﻲﻣ دﻮﺷ ) 23 .(
ﻪﺸﻳر هﺎﻴﮔ ﺎﺑ دﺎـﺠﻳا فﺎﻜـﺷ رد
،كﺎﺧ ﺚﻋﺎﺑ ذﻮﻔﻧ ﺮﺘﻬﺑ بآ د ر كﺎﺧ و دﺎﺠﻳا ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﻳﺎـﻴﺣا ﺖـﻗﻮﻣ رد
نآ
،هﺪﺷ ﺲﭙﺳ ﺎﺑ بﺬﺟ بآ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﻴﮔ و دﺎﺠﻳا ﻂﻳاﺮﺷ ﻲﺸﻳﺎﺴﻛا ﺐﺒﺳ ﻊﻤﺠﺗ
ﻦﻫآ ﻪﺑ ﻞﻜﺷ يرﻮﻠﺑ ﻲﻣ دﻮﺷ ) 28 .(
ﻪﻄﺑار ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻦﻴﺑ يراﺪﻳﺎﭘ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ يﺎﻫ ﺖﺷرد ﺎﺑ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ
و مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﻳﺎﺳ ﺖﻴﺻﻮﺼﺧ يﺎﻫ
كﺎﺧ ﻪـﺑ هﮋـﻳو ﻦﺑﺮـﻛ ﻲـﻟآ
دﻮﺟو دراد ﻪﻛ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺖـﺳا نآ ﻪـﻛ
ﻲﺋﻮﻛﺰـﺳ ﺎﻫﺪﻴـﺴﻛا زا يﺎـﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ
ﻲﻠﺻا يراﺪﻳﺎﭘ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي ﺖﺷرد ﺪﻨﺘﺴﻫ ) 2 .(
ﻦـﻫآ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا دﻮﺟو
يور ﺮـﺑ ﻲـﻟآ داﻮـﻣ ﻲﺤﻄـﺳ بﺬﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ كﺎﺧ رد مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ و يﺎـﻫرﺎﺑ ﻦﻴـﺑ ﻲـﻜﻳﺮﺘﻜﻟا لﺎـﺼﺗا ﻚﻳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻳ و هﺪﺷ كﺎﺧ ﺢﻄﺳ سر ﻲﻔﻨﻣ رﺎﺑ و ﺎﻫﺪﻴﺴﻛا ﺖﺒﺜﻣ ﻧﺮﻴﮔ ﻲﻣ راﺮﻗ ﺎﻫ
ﺪ . ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ داﻮـﻣ ﻦـﻳا
ﺶﺷﻮﭘ ﻚﻳ دﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﺮﺑ
ﺢﻄﺳ يور ﻧﺎﻛ
ﻲ و ﻪﻴﻟوا تارذ ﻦﻴﺑ ﻲﻠﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻫ
نآ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ كﺎﺧ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻲﻣ ﻞﺼﺘﻣ ﻢﻬﺑ ار ﺎﻫ
) 29 .(
ناﺰﻴﻣ ﻦﻫآ ﻞﺑﺎﻗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﺑ تﺎﻧﻮﻴﺘﻳدو تﺎﻨﺑﺮﻛ ﻲﺑ تاﺮﺘﻴﺳ ﻢﻳﺪـﺳ
كﺎﺧ ﺎﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻧزو ﺮﻄﻗ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ـﻄﺧ ﻪﻄﺑار ﻲ
ﺖـﺒﺜﻣ و ـﻨﻌﻣ ﻲ يراد
دراد . تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ نﺎﺸﻧ داد ﻞﻜـﺷ ﻲـﺑ ﻦـﻫآ يﺎﻫﺪﻴـﺴﻛا ناﺰـﻴﻣ ﻦﻴﺑ ﻪﻛ
يراﺪﻳﺎﭘﺎﺑ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ و ناﺰﻴﻣ سر ﻞﺑﺎﻗ ﺶﻨﻛاﺮﭘ كﺎﺧ ﻪـﻄﺑار ـﻨﻌﻣ ﻲ يراد
دﻮﺟو دراد ) 25 .(
يﺎﻫﺪﻴﺴﻛورﺪﻴﻫ ﻦﻫآ
و سر ﺎﻫ ي ﻚـﭼﻮﻛ ﺮـﺗ زا 01 / 0
ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﻄﺧ ﺎﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻧزو ﺮﻄﻗ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ﺪـﻧراد . دﻮـﺟو ﻦـﻳا
تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ رد ﺢﻄﺳ ﺎﺧ ك ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻳاﺰﻓا بﺬﺟ تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲـﻟآ رد ﺢﻄـﺳ
كﺎﺧ هﺪﺷ ﻪﻛ ﻪﺑ ﺪﻨﻳآﺮﻓ ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ يزﺎﺳ رد كﺎﺧ ﻚـﻤﻛ ـﻣ ﻲ ﺪـﻨﻛ ) 26 .(
ﻮﮔﺎﺒﻣ ) 15 ( ناﻮﻨﻋ ﺖﺷاد رد كﺎـﺧ ﺎـﻫ ي ﻪـﻳﺮﺠﻴﻧ يﺎﻫﺪﻴـﺴﻛا ﻦـﻫآ
و
مﻮﻴﻨﻴﻣﻮﻟآ و تﺎﻨﺑﺮﻛ ﻢﻴـﺴﻠﻛ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ داﻮـﻣ ﻲـﻟآ كﺎـﺧ رد يراﺪـﻳﺎﭘ
نﺎﻤﺘﺧﺎﺳ كﺎﺧ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ار ﺶﻘﻧ دراد .
نﺎﺳﻮﻧ بآ ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز ﺪﭘ
هﺪﻳ يا لواﺪـﺘﻣ رد نﺎﺘـﺳزﻮﺧ ﺖـﺳا
ﻪـﻛ
ﺚﻋﺎﺑ دﺎﺠﻳا ﻲﺧﺮﺑ زا تاﺮﻴﻴﻐﺗ رد تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ كﺎﺧ
ﺎﻫ ﻪﺑ هﮋﻳو رد ﺪﻨﻳاﺮﻓ
لﺎﻘﺘﻧا و ﻊﻤﺠﺗ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ
و ﺰﻨﮕﻨﻣ رد كﺎﺧ ﺖﺳا هﺪﺷ . تاﺮﺛا ﻦﻳا
ﻞﻣاﻮﻋ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ كﺎﺧ
ﻪﺑ ﺮﻳﺎﺳ ﻂﻳاﺮﺷ كﺎﺧ زا رﻮﺷ ﻪﻠﻤﺟ ي
ﺎﻳ مﺪﻋ
،نآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ
،ﻲﺑوﺮﻜﻴﻣ دﻮﺟو ﺎﻳ مﺪﻋ دﻮﺟو هدﺎـﻣ ﻲـﻟآ رد
،كﺎـﺧ
ﺖﻓﺎﺑ كﺎﺧ و يرﺎﻴﺴﺑ زا تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﺮـﮕﻳد
دراد ﻲﮕﺘـﺴﺑ .
اﺬـﻟ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
لﺎﻜﺷا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا ﻦﻫآ
و تاﺮﻴﻴﻐﺗ نآ ﺎﻫ رد كﺎﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛا رد
ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻪﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺪﻧور ﻞﻣﺎﻜﺗ كﺎﺧ ﺎﻫ ﻚﻤﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ . فاﺪﻫا ﻦﻳا
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺳرﺮﺑ نﺎﺳﻮﻧ ﺎﻫ و ﺖـﻴﻔﻴﻛ بآ ﻲﺤﻄـﺳﺮﻳز ـﻨﭽﻤﻫ و
ﻦﻴ
ﻲﺳرﺮﺑ ﻲﺧﺮﺑ ﺮﺛا ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ و ﻲـﻜﻳﺰﻴﻓ كﺎـﺧ
ﺮـﺑ لﺎﻜـﺷا
يﺎﻫﺪﻴﺴﻛا ﻒﻠﺘﺨﻣ كﺎﺧ زا ﻲﺧﺮﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻦﻫآ
رﻮـﺷﺮﻴﻏ و رﻮﺷ يﺎﻫ
ﻲﻣ نﺎﺘﺳزﻮﺧ ﺪﺷﺎﺑ
.
داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 50 يﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ لﺎﻤﺷ
زاﻮﻫا و رد ﺮﻴﺴﻣ هدﺎﺟ
زاﻮــﻫا - شﻮــﺷ راﺮــﻗ دراد . زا ﺮــﻈﻧ ﺖــﻴﻌﻗﻮﻣ ﻲﻳﺎــﻴﻓاﺮﻐﺟ 48º
15´ ﺎــﺗ
40´ 48º لﻮـﻃ ﻲﻗﺮــﺷ
´و º37 31 ﺎـﺗ 03´ 32º ضﺮــﻋ ﻲﻟﺎﻤـﺷ ﻊــﻗاو
هﺪﻳدﺮﮔ ﺖﺳا . ﺎﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا زا
ﻓاﺮﮔﻮـﭘﻮﺗ ﻪـﺸﻘﻧ
،ﻲ ﺮﻳوﺎـﺼﺗ هراﻮﻫﺎـﻣ يا و
يﺎﻫﺪﻳدزﺎﺑ
،ﻲﻳاﺮﺤﺻ 6 خﺮﻛﺎﺧ رد بﻮﻨﺟ شﻮﺷ ) ﻛﺎﺧ خﺮ ﺎﻫ ي 7 ﺎـﺗ 12
رد ﻪﻘﻄﻨﻣ رﻮﺷﺮﻴﻏ ( و 6 خﺮﻛﺎﺧ ﺰﻴﻧ رد ﺶﺨﺑ ﻲﻟﺎﻤـﺷ نﺎﺨﻟاﺪـﺒﻋ رد
50
يﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ بﻮﻨﺟ
ﻲﻗﺮﺷ شﻮﺷ ) كﺎﺧ خر ﺎﻫ ي هرﺎﻤﺷ 1 ﺎﺗ 6 ﻪﻘﻄﻨﻣ رد
رﻮﺷ ( ﺮﻔﺣ ﺢﻳﺮﺸﺗ و دﺮﮔ ﺪـﻳ .
بآ ﻪـﻴﻠﻛ رد ﻲـﻨﻴﻣزﺮﻳز بآ يرﻮـﺷ يﺎـﻫ
هزاﺪﻧا ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز ﺪﺷ يﺮﻴﮔ
. ﻪﻧﻮﻤﻧ يرادﺮﺑ زا ﻪﻴﻠﻛ ﻖـﻓا يﺎـﻫ ﻪـﺼﺨﺸﻣ
خﺮﻛﺎﺧ ﻫ ﺎ ترﻮﺻ ﺖـﻓﺮﮔ . ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺎـﻫ ﻪـﺑ هﺎﮕـﺸﻳﺎﻣزآ ﻞـﻘﺘﻨﻣ
و ﺲـﭘ زا
هدﺎﻣآ زﺎﺳ
،ي ﺖﻓﺎﺑ كﺎﺧ ﻪـﺑ شور ﺮﺘﻣورﺪـﻴﻫ ) 3 (
pHو ـﮔ ﻞ عﺎﺒـﺷا ﺎـﺑ
ﻚﻤﻛ هﺎﮕﺘﺳد ﺮﺘﻣpH
هزاﺪﻧا ﮔ يﺮﻴ ﺪﺷ ) 22 .(
ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﺖﻳاﺪﻫ ﻲـﻜﻳﺮﺘﻜﻟا
ﺎــﺑ ﺖﺒــﺴﻧ 1:5 كﺎــﺧ و بآ ﻂــﺳﻮﺗ هﺎﮕﺘــﺳد ﺖﻳاﺪــﻫ ﺞﻨــﺳ ﻲــﻜﻳﺮﺘﻜﻟا
هزاﺪﻧا ﮔ ﺪﺷ يﺮﻴ ) 20 .(
ﻦﺑﺮﻛ ﻲـﻟآ شور ﺎـﺑ ﺶﻳﺎـﺴﻛا ﺮـﺗ
) 11 (
، تﺎـﻨﺑﺮﻛ
لدﺎﻌﻣ ﻢﻴﺴﻠﻛ
(CCE)
ﺎـﺑ نﻮﻴﺳاﺮﺘﻴﺗ و ﻚﻳرﺪﻳﺮﻠﻛ ﺪﻴﺳا ﺎﺑ ﻢﻀﻫ شور ﺎﺑ
هزاﺪﻧا دﻮﺳ يﺮﻴﮔ
ﺪﺷ . ياﺮﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞـﻛ ﻦﻫآ ) يرﻮـﻠﺑ و
ًﺎﺘﺒـﺴﻧ يرﻮـﻠﺑ (
Fed) ( زا رﺎﻤﻴﺗ تاﺮﺘﻴﺳ – تﺎﻨﺑﺮﻜﻴﺑ – ﺖـﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد ﻢﻳﺪـﺳ
CBD ) ( و ﻦـﻫآ
ًﺎﺘﺒﺴﻧ يرﻮﻠﺑ
Feo ) ( زا رﺎﻤﻴﺗ تﻻﺎـﺴﻛا مﻮـﻴﻧﻮﻣآ
يﺪﻴـﺳا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪـﺷ .
ﻞﺿﺎﻔﺗ راﺪﻘﻣ ﻦﻫآ ﻞﺑﺎﻗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺎـﺑ ﺖـﻳﺎﻧﻮﻴﺘﻳد و
تﻻﺎـﺴﻛا
،مﻮـﻴﻧﻮﻣآ
ﻦﻫآ يرﻮﻠﺑ كﺎﺧ
Fec ) ( ﺪﺷ ضﺮﻓ ) 17 .(
ﺖﻬﺟ هزاﺪﻧا ﮔ ﺺﺧﺎﺷ يﺮﻴ ﺮـﻄﻗ ﻲﻧزو ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ زا ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ يراﺪﻳﺎﭘ
ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ
MWD ) (
، زا شور روﺮﭙﻤﻛ و ﻮﻨﻳز ) 13 ( هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . ياﺮﺑ ﻦﻳا
،رﻮﻈﻨﻣ اﺪﺘﺑا 50 مﺮﮔ زا ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي ﺎﺑ ﺮﻄﻗ 2 ﺎﺗ 4 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣ ﻦﻳزﻮﺗ ﺪﺷ .
هزاﺪﻧا يﺮﺳ ﻚﻟا يﺎﻫ درﻮﻣ هدﺎﻔﺘﺳا 2
، 1
، 5 / 0 و 25 / 0 ﻲﻠﻴﻣ ﺮﺘﻣ هدﻮـﺑ و
ﻪﺑ تﺪﻣ 5 ﻪﻘﻴﻗد رد بآ ﺮﻄﻘﻣ ﺖﻛﺮﺣ هداد ﺪﺷ ) شور بﺎـﻗﺮﻏ رد بآ .(
ﺲﭙﺳ راﺪﻘﻣ تارذ ﻲﻗﺎﺑ هﺪﻧﺎﻣ ﺮﺑ يور ﺮﻫ ﻚﻟا ﺲﭘ زا ﻚﺸﺧ نﺪـﺷ رد
نوآ ) تراﺮﺣﺎﺑ 105 ﻪﺟرد ﻲﺘﻧﺎﺳ داﺮﮔ ( ﻦﻳزﻮﺗ ﺪﻳدﺮﮔ . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻲﻧزو ﺮﻄﻗ
ﻪﻧاﺪﻛﺎﺧ ﺎﻫ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘـﺳا زا لﻮـﻣﺮﻓ
MWD= ∑XiWi
ﻪﺒـﺳﺎﺤﻣ ﺪـﻳدﺮﮔ .
ياﺮﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺮﻴﺛﺄﺗ رﻮﺷ ي
يزﺎـﺳدازآ ﺮـﺑ و
ﻊـﻤﺠﺗ ﻦـﻫآ رد ﺖﻣﺎﺨـﺿ
نﻮﻴﺳاﺪﻴﺴﻛا و
زا ،كﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﺣا نﻮﻣزآ
يرﺎﻣآ
T-test
ﻞﻘﺘـﺴﻣ هدﺎﻔﺘـﺳا
ﺪﻳدﺮﮔ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﺚﺤﺑ
ﺢﻳﺮﺸﺗ ﻛﺎﺧ خﺮ ﺎﻫ و ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ هزاﺪﻧا ﮔ يﺮﻴ هﺪﺷ كﺎﺧرد
تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻖﻓا يﺎـﻫ ﻪـﺼﺨﺸﻣ ﻛﺎـﺧ
خﺮ ﺎـﻫ ي
رﻮﺷ رد لوﺪﺟ 1 هدروآ هﺪﺷ ﺖﺳا . ﻦﻳا كﺎﺧ ﺎﻫ راد يا ﺖﻓﺎﺑ مﻮـﻟ ﻲـﺳر
ﻲﺘﻠﻴﺳ ﺎﺗ مﻮﻟ ﻪﺳﺎﻣ يا ﺪﻨﺘﺴﻫ . ناﺰﻴﻣ هدﺎـﻣ ﻲـﻟآ كﺎـﺧ ﻢـﻛ هدﻮـﺑ و رد
هدوﺪﺤﻣ 7 / 0 - 1 / 0 ﺪﺻرد راﺮﻗ دراد . يرﻮﺷ كﺎﺧ رد ﺖﺒـﺴﻧ 1:5 كﺎـﺧ
ﻪﺑ بآ رﻮﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد هدوﺪﺤﻣ رد
8 / 16 - 8 / 2 ﻲﺳد ﺲﻨﻤﻳز ﺮﺑ ﺮﺘﻣ راﺮﻗ
دراد ﻪﻛ نﺎﺸﻧ زا يرﻮﺷ ﻲﻳﻻﺎﺑ رد ﻪﻘﻄﻨﻣ دراد . ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يرﻮﺷ طﻮﺑﺮﻣ
ﻪﺑ خﺮﻛﺎﺧ 5 ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛو نآ
ﻪـﺑ خﺮﻛﺎـﺧ 4 ﻖـﻠﻌﺗ دراد . تﺎـﻨﺑﺮﻛ ناﺰـﻴﻣ
كﺎﺧ ﻦﻳا رد لدﺎﻌﻣ ﻢﻴﺴﻠﻛ هدوﺪﺤﻣ رد ﺎﻫ
40 - 38 ﻲﻣ ﺪﺻرد ﻪـﻛ ﺪـﺷﺎﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد يراد ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻖﻓا و ﺎﻫ
دراﺪﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ .
ﻪﻤﻫ كﺎﺧ ﺎﻫ ي
اراد رﻮـﺷ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ي
ز بآ ﻲﺤﻄـﺳﺮﻳ ﻲـﻠﻴﺧ
رﻮـﺷ
ﻮﺑ د ﺪﻧ . ا ﻦﻳ كﺎﺧ اﺮـﺷ ظﺎﺤﻟ زا ﺎﻫ ﻂﻳ
ﺘـﺴﭘ ﻲ ﺪـﻨﻠﺑ ي د راﺮـﻗ ﻪﺘـﺳد ود ر ﺪﻨﺘﺷاد
: هدﻮﺑ ﺢﻄﺴﻣ ﻲﺿارا ﻦﻳا زا ﻲﺸﺨﺑ ﮔﺪﻧﺎﻣ بآ ﺪﻗﺎﻓ و
ﻲ ﺢﻄـﺳ رد
ﺪﻧدﻮﺑ . ا رد ﻦﻳ ا ـﺿار
،ﻲ رﻮـﺷ ي
ﻖـﻤﻋ زا كﺎـﺧ
، ﺨﺒﺗ ﺮـﺛا رد ﺮـﻴ
ﺪـﺷ ﺪﻳ
ﺤﻄﺳ ﻲ ﻣز ﺢﻄﺳ رد و هﺪﻣآ ﻻﺎﺑ ﻦﻴ
ﻊﻤﺠﺗ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳا . ـﻨﺑ ﺮﺑﺎ ا ﻦﻳ رﻮـﺷ ي
ﻖﻓا ﺎﻫ ي ﺤﻄﺳ ﻲ ﺑ ﺶﻴ ﺖﺳا ﻖﻤﻋ زا ﺮﺗ .
خﺮﻛﺎـﺧ ﺎـﻫ ي هرﺎﻤـﺷ 1،2،5،6
ا ﻞﻣﺎﺷ ﻦﻳ د كﺎﺧ زا ﻪﺘﺳ ﺖﺳا ﺎﻫ
. ا رد ﻦـﻳ
كﺎـﺧ زا ﻪﺘـﺳد ﺎـﻫ
، توﺎـﻔﺗ
ﻧاﺪﻨﭼ ﻲ ﻣ رد ناﺰﻴ ﻦﻫآ ﻦﻳرﻮﻠﺑ ـﻨﭽﻤﻫ و خﺮﻛﺎﺧ ﺮﻫ ﻖﻤﻋ و ﺢﻄﺳ رد ﻦﻴ
خﺮﻛﺎﺧ رد ﺎﻫ ي دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻒﻠﺘﺨﻣ .
ﺎﺑ ا ﻦﻳ دﺎﻘﻣ دﻮﺟو
Fecﺮﻳ ﻖﻤﻋ رد
، ﺑ ﺶﻴ ﻖﻓا زا ﺮﺗ ﺎﻫ ي ﺤﻄﺳ ﻲ دﻮـﺑ
ﻣ ﻪﻛ ﻲ ﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻞﻴ
اﺮـﺷ ﺮـﺑ ﻲﺤﻄـﺳﺮﻳز بآ ﺢﻄـﺳ ﻢـﻃﻼﺗ تاﺮﺛا ﻂﻳ
ﺣا ﺎﻴ ي ازآ و ﻦـﻫآ د
ﺪـﺷﺎﺑ نآ نﺪـﺷ .
بآ رد ،ﻦـﻫآ ﺎـﻴﺣا نﺎـﻣز رد ﺮـﮔا
نﻮﻴﻧآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎﻫ
-
SO42
Cl-، - و
HCO3
ﻪﺘـﺷاد دﻮـﺟو دﺎـﻳز راﺪـﻘﻣ ﻪﺑ
نﻮـﻴﻧآ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻦﻫآ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻻﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﺖﻴﻟوﺮﺘﻜﻟا ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﺷﺎﺑ ﺶﻨـﻛاو ﺎـﻫ
ﻲﺑ ﺎﻳ و روﺮﻠﻛ ،ﺪﻴﻔﻟﻮﺳ ﺪﻴﻟﻮﺗ و هداد ﻲﻣ ﻦﻫآ تﺎﻨﺑﺮﻛ
ﺪـﻳﺎﻤﻧ . ﻦـﻳا ﺐـﻠﻏا
ﻞﻜﺷ ﻪﺑ تﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻲﺑ ترﻮﺻ ﻪﺑ و ﺖﻳﺎﺳوﺮﻛوﺪﻴﭙﻟ
كﺎـﺧ رد ﻞﻜﺷ يﺎـﻫ
ﻲﻣ بﻮﺳر تﺎﻨﺑﺮﻜﻴﺑ ﺎﺑ رﻮﺷ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
. يرﻮـﻠﺑ ﻦﻫآ راﺪﻘﻣ ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻠﻋ
ﻲﺑ ،تﺎﻔﻟﻮﺳ نﻮﭼ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ ﻢﻛ راﺪﻘﻣ ،رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺮﻠﻛ و تﺎﻨﺑﺮﻛ
ﻲﻣ نآ ناﺪﻘﻓ رد ﻦﻫآ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ و هدﻮـﻤﻧ بﻮﺳر جﺮﻓ و ﻞﻠﺧ هراﻮﻳد رد ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻫد
.
ﻠﻋ ندﻮﺑ ﺮﺘﻤﻛ ﺖ
Feo
ﺶﻳاﺰـﻓا و نآ ءﺎـﻴﺣا ﻪـﺑ رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد
ﻪﺑ درﻮﺧﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺷ هداد ﺖﺒﺴﻧ نآ كﺮﺤﺗ رد ﺮﺘـﺸﻴﺑ يﺪﻴـﺴﻛا ﻂﻳاﺮﺷ
ﻪﺸﻳر روﺎﺠﻣ رد ﺎﻳ و ﺖﺷرد ﺬﻓﺎﻨﻣ زا ﻲﺧﺮﺑ و هﺪـﺷ ﺪﻴـﺴﻛا ،هﺎـﻴﮔ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ار ﻲﮕﻧر طﺎﻘﻧ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﺪﻫد
يﺮﺘﻛﺎﺑ نﻮﭼ رﻮﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﻟو ردﺎﻗ ﺎﻫ
ﻲﻤﻧ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺑ ا ،ﺪﻨﺷﺎﺑ
داﻮﻣ ﻪﻳﺰﺠﺗ نﺎﻜﻣ ﻂﻳاﺮﺷ اﺬﻟ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻟآ
ﺪـﻳآرد كﺮـﺤﺘﻣ ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ ﻦـﻫآ ﻪﻛ هﺪﺸﻧ ثدﺎﺣ كﺎﺧ رد ﻲﻳﺎﻴﺣا .
رد
نﺎﻣز نﺎﻳﺮﺟ ﺮﺛا رد ﻪﻛ يدوﺪﺤﻣ يﺎﻫ ﻲﮕﻨﻴﺋﻮـﻣ ﺰـﻴﺧ ﺎـﻳ ﻲﻳﻮـﺸﺑآ يﺎﻫ
ﻲﻧﺎﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ زا ﻦﻫآ يراﺪﻘﻣ ،دﻮﺷ ﻢﻛ كﺎﺧ يرﻮﺷ ناﺰﻴﻣ هﺪـﺷ دازآ ﺎﻫ
ﻣ رد دﺎﻳز حﻼﻣا دﻮﺟو و يرﻮﺷ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻲﻟو ﻲﻓﺎﻛ ﺖﺻﺮﻓ ،كﺎﺧ لﻮﻠﺤ
ﻲـﺑ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ و ﻪﺘـﺷاﺪﻧ رﻮﻠﺑ ﻞﻴﻜﺸﺗ ياﺮﺑ بﻮـﺳر كﺎـﺧ رد ﻞﻜـﺷ
ﻲﻣ ﺪﻳﺎﻤﻧ ) 6 و 17 .(
ا رد ﻦﻳ كﺎﺧ ﺎﻫ
، خﺮﻤﻴﻧ رﻮﺷ ي ﻪـﺑ ﺢﻄـﺳ زا كﺎـﺧ
ﻣ ﺪـﻧور ﺲﻜﻋﺮـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ور ﻖﻤﻋ ناﺰـﻴ
Feo
رد دﻮـﺟﻮﻣ
كﺎﺧ ﺖﺳﺎﻫ . ﺑ ﻪ ﺗرﺎﺒﻋ ﻲ ا رد ﻦﻳ كﺎﺧ رﻮﺷ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﺑ ﺎﻫ ي
رد ﻖـﻓا ﺎـﻫ ي
ﻘﻤﻋ ﻲ بآ ﻢﻃﻼﺗ و ﻃ
ﻲ هرود ا ي لﺎﺳ زا
، ﻣ ناﺰﻴ ﻦﻫآ ﻦﻳرﻮـﻠﺑ اﺰـﻓا ﺶﻳ
ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺪﻫد . خﺮﻛﺎﺧ رد لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ 5
كﺎـﺧ يرﻮﺷ ، 9
/ 14 ﻲـﺳد
ناﺰﻴﻣ و هدﻮﺑ ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﻳز
Fec
1 / 460 ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ . ﺎﺑ يرﻮـﺷ ﺶﻫﺎـﻛ
ﻪﺑ 1 / 8 ﺳد ﻲ ز ﺮﺘﻣ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﻳ ﻖﻓا رد
ﻣC1 Fecناﺰﻴ ﻪﺑ 8 / 497 ﺶﻳاﺰﻓا
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ . ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻲ ﻧﺎﺘﺤﺗ كﺎﺧ رد ﻲ
ﺎﺑ رﻮـﺷ ي ﻣ ﺮـﺘﻤﻛ ناﺰـﻴ ﻦـﻫآ
ﺑ ﺶﻴ ﺖﺳا ﺮﺗ . كﺎﺧ ﻲﻟآ هدﺎﻣ ناﺰﻴﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﻲﮔﺪﻧﺎﻣ بآ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ . ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا رﻮـﻠﻴﺗ و ﻦﻤﺗرﻮﺷ يﺎﻫ
) 24 ( ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ ﺰـﻴﻧ
دراد .
رد ﻣ صﻮﺼﺧ ناﺰـﻴ
Fec
ﺎـﺳ رد ﺮﻳ خﺮﻛﺎـﺧ ﺎـﻫ ) هرﺎﻤـﺷ 3 و 4 ( بآ
ﮔﺪﻧﺎﻣ ﻲ ا ﺢﻄﺳ رد ﻦﻳ كﺎﺧ
ﻖـﻓا ﻪـﻛ ﺖـﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﺎﻫ ﺤﻄـﺳ
Aﻲ
رﻮﺷ ي ﺮﺘﻤﻛ ي ﺎﺳ زا ﺮﻳ ﻖﻓا زا و ﻪﺘﺷاد ﺎﻫ ﻲﻳﻮﺳ
ﻣ ناﺰﻴ ﻟآ هدﺎﻣ ﻲ ﻧ نآ ﺰﻴ
ﺑ ﺎﺘﺒﺴﻧ ﺶﻴ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ . هرﺎﻤﺷ خﺮﻛﺎﺧ رد 3
كﺪـﻧا ﻖـﻤﻋ و ﺢﻄـﺳ فﻼﺘﺧا
ﻟو هدﻮﺑ ﻲ رد ﺧ هرﺎﻤﺷ خﺮﻛﺎ 4
ناﺰـﻴﻣ
Fec
ـﺑ ﺢﻄـﺳ رد ﺶﻴ
ﻖـﻤﻋ زا ﺮـﺗ ﻣ
ﻲ ﻣ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲ رﻮﺷ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ي
و ﺮﺘﻤﻛ ناﺰﻴﻣ ـﺑ سر ﺶﻴ ا ﺮـﺗ ﻦـﻳ ﻖـﻓا
ﺪﺷﺎﺑ طﻮﺑﺮﻣ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا رﻮـﻠﻴﺗ و ﻦﻤﺗرﻮـﺷ ﻂﺳﻮﺗ )
24 ( هﺪـﺷ ﺪـﻴﻳﺎﺗ ﺰـﻴﻧ
ﺖﺳا .
لوﺪﺟ 1 - زا ﻲﺧﺮﺑ يﺎﻫ ﻲﮔﮋﻳو خﺮﻛﺎﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
رﻮﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ ﻪﻘﺒﻃ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ
نآ يﺪﻨﺑ ﺎﻫ
Table 1- Some of physical and chemical soils properties with classification for saline region
ﻖﻓا Horiz
on ﻖﻤﻋ cm
Deep Fec
mg/kg Feo
mg/
kg ﺖﻓﺎﺑ
Soil texture ﻦﺷ
San d
% ﻠﻴﺳ
ت
Silt
% سر
Cla y
% ﻲﻟآ داﻮﻣ
Organic matter
% EC
(1:5) dS/m pH
(1:5) CCE
%
خﺮﻛﺎﺧ 1 Fine- loamy, mixed, hyperthermic,Typic Haplustepts*:
Profile 1
A 0-21
502.8 753.6
1.2 SiCL 19
54 27 0.4
9.8 7.9 39.3
Bw 21-39
510.1 706.6
1.4 SiCL 19
53 28 0.3
6 7.4 38.7
C1 39-78 530.0
789.6 1.4
SiCL 19
51 30 0.2
4.2 7.7 39.2
C2 780-150 518.5
870.5 1.5
SiCL 18
53 29 0.1
2.8 7.7 38.6
خﺮﻛﺎﺧ 2 Fine- loamy, mixed, hyperthermic,Typic Ustorthents:
Profile 2
A 0-16
520.4 645.8
1.24 SiCL
19 52 29 0.3
7.1 8
37.9
C1 16-70
493.2 637.3
1.29 SiCL
19 54 27 0.2 8.1
7.5 40.0
C2 70-150 530.0
780.0 1.47 SiCL
19 51 30 0.1
5.1 7.9 39.1
خﺮﻛﺎﺧ 3 Fine- loamy, mixed hyperthermic Typic Haplustepts:
Profile 3
A 0-20
491.0 734.2
1.49 SiL
25 53 22 0.5
4.2 7.8 38.9
Bw 20-24
495.5 669.2
1.35 SiCL
19 54 27 0.3
8.4 7.8 37.7
C1 44-150 503.8
685.3 1.36 SiCL
19 54 28 0.3
6.4 7.9 40.1
خﺮﻛﺎﺧ 4 Coarse- loamy, mixed, hyperthermicTypic Ustorthents:
Profile 4
20 A 0- 528.8 830.0
1.57 SiL
23 52 25 0.7 2.6
7.9 37.8
50 C1 20- 507.4 746.5
1.47 SL
76 12 12 0.3
4.9 8.3 39.5
150 C2 50- 515.1 725.8
1.40 SL
63 20 17 0.2
8.2 7.8 37.8
خﺮﻛﺎﺧ 5 Fine- loamy, mixed, hyperthermicTypic Haplustepts:
Profile 5
14 A 0- 458.6 618.0
1.34 SiL
30 51 19 0.2 16.8
7.4 39.2
31 Bw 14- 460.1 661.3
1.43 SiCL
19 54 27 0.2 14.9
7.4 38.9
64 C1 31- 497.8 723.7
1.45 SiCL
19 54 27 0.3 8.2
7.6 40.4
خﺮﻛﺎﺧ 6 Fine- loamy, mixed, hyperthermic Typic Ustorthents:
Profile 6
17 A 0- 470.4 523.0
1.11 SiL
27 53 20 0.2 7.8
7.9 38.5
60 C1 17- 515.9 850.0
1.62 SiCL
19 53 28 0.3
5.9 7.8 39.3
150 C2 60- 516.0 817.0
1.58 SiCL
19 53 28 0.3
4.8 7.8 38.8
هدر يﺪﻨﺑ كﺎﺧ سﺎﺳا ﺮﺑﺎﻫ كﺎﺧ يﺪﻨﺑ هدر ﺪﻴﻠﻛ 2010
.(Soils classification according to keys to soil taxonomy, 2010)
ياﺮﺑ ﺿارا ﻲ اﺮﺷ نوﺪﺑ ﻂﻳ ﮔﺪﻧﺎﻣ بآ ﻲ ﻣز ﺢﻄﺳ رد ﻦﻴ
) خﺮﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي
هرﺎﻤﺷ 1،2،5،6 ( ﻣ
Fecناﺰﻴ ﻖﻓا رد ﺎﻫ ي ﻘﻤﻋ ﻲ
ـﺑ ﺐـﺗاﺮﻣ ﻪـﺑ ﺶﻴ
زا ﺮـﺗ
ﻖﻓا ﺎﻫ ي ﺤﻄﺳ ﻲ ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . ا ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻦـﻳ ﻣ ناﺰـﻴ ـﻔﺗ ﺎ تو
، خﺮﻛﺎـﺧ رد 6
ﻣ ﻲ ﻖﻓا رد ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻣ ﻪﺑA
ناﺰﻴ 523 ﻲﻠﻴﻣ
هدﻮـﺑ مﺮﮔﻮـﻠﻴﻛ رد مﺮﮔ رد و
C2 ﻖﻓا ) ﻘﻤﻋ ﻲ ﺮﺗ ﻦﻳ كﺎﺧ ﻖﻓا ( ﻪﺑ 817 ﻣ ﻲﻠﻴ د مﺮﮔ ر ﻛ مﺮﮔﻮﻠﻴ ﻲﻣ ﺪﺳر
ﺧا ﻪﻛ ﻓﻼﺘ ﻲ دوﺪﺣ رد 294 ﻣ ﻲﻠﻴ ﻛ رد مﺮﮔ مﺮﮔﻮﻠﻴ ﺪﻧراد . اﺰﻓا ﺶﻳ ﻣ ناﺰـﻴ ﻪﺑ ﻦﻫآ
ﻞﻜﺷ ﻣ تﻻﺎﺴﻛا ﻲ
زﺎﺳدازآ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ي
اﺮﺷ ﺮﺛا رد نآ ﻂﻳ
ﺣا ﻲﻳﺎـﻴ
ﻧﺎﻛ زا ﻲ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي ا ﻦﻳ نﻮﻳ ﻟد ﻪﺑ ﻪﻛ ددﺮﮔ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫ ﻞﻴ
اﺮﺷ ﻂﻳ رﻮـﺷ ي
ــﻨﭽﻤﻫ و دﺎــﺣ ﻦﻴ
ﺴﻛا نﻮﻴــﺳاﺪﻴ ﺮــﺳ
ﻊﻳ ﻜــﺸﺗ ﻪــﺑ ردﺎــﻗ ﻞﻴ
ــﻫرﻮﻠﺑ يﺎ
ﺴﻛا يﺎﻫﺪﻴ ﻦﻫآ ا رد ﻦﻳ كﺎﺧ ﻤﻧ ﺎﻫ ﻲ
ا اﺬـﻟ ﺪـﺷﺎﺑ ﻦـﻳ
رد ﻦـﻫآ زا ﻞﻜـﺷ
ﻖﻓا ﺎﻫ ي ﻘﻤﻋ ﻲ ز كﺎﺧ ﺮﺗدﺎﻳ ﻖﻓا زا ﺎﻫ ي ور ﻲﻳ اﺮﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻂﻳ
ﺣا ﻲﻳﺎـﻴ
ا زا ﻦﻫآ نﺪﺷ دازآ ﺐﺒﺳ ﻦﻳ
كﺎﺧ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻫ .
لوﺪﺟ 2 - زا ﻲﺧﺮﺑ ﻲﮔﮋﻳو يﺎﻫ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ ﻪﻘﺒﻃ و
يﺪﻨﺑ خﺮﻛﺎﺧ رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
Table 2- Some physical and chemical parameters and classification of non-saline soils region
ﻖﻓا Horiz on ﻖﻤﻋ cm Deep Fec
mg/kg Feo
mg/k g
ﺖﻓﺎﺑ texture ﻦﺷ
San d
% ﻴﺳ ﺖﻟ
Silt
% سر
Cla y
% داﻮﻣ
ﻲﻟآ Organ
ic matter
% EC
(1:5) dS/
m pH (1:5) CCE
%
خﺮﻛﺎﺧ 7 Fine, mixed, hyperthermic, Typic Ustorthents:
Profile 7
30 A 0- 636.6 246.
0.38 3 SiC
18 41 41 0.6 2.9 7.2 33.5
45 C 30- 595.2 256.
0.43 1 SiCL
19 45 36 0.5 2.5 7.1 35.4
خﺮﻛﺎﺧ 8 Fine- loamy, mixed, hyperthermic, Typic Ustorthents:
Profile 8
12 A 0- 598.4 252.
0.42 6 SiCL 19
45 36 0.4 2.4 7.7 35.2
38 C1 12- 520.8 278
0.53 SiCL 17
54 29 0.3 0.7 7.8 37.6
98 C2 38- 585.3 276
0.47 SiCL 19
47 34 0.3 0.8 8.0 36.4
خﺮﻛﺎﺧ 9 Fine, mixed, hyperthermic, Typic Ustorthents:
Profile 9
20 A 0- 685.5 248.
0.36 1 SiC
17 41 42 0.4 3.6 7.6 32.4
71 C1 20- 624.2 243.
0.39 6 SiC
18 41 41 0.3 2.3 7.6 35.6
96 C2 71- 680.6 263.
0.45 7 SiCL 18
49 33 0.4 1.5 7.7 37.2
C3 -150 590 96
262.
0.44 6 SiCL 19
46 35 0.2 0.9 7.8 38.1
خﺮﻛﺎﺧ 10 Fine- loamy, mixed, hyperthermic, Typic Ustorthents:
Profile 10
17 A 0- 566.6 283.
0.49 1 SiCL 18
51 31 0.4 0.5 7.8 36.2
50 C1 17- 574.6 271
0.47 SiCL 18
50 32 0.3 0.3 8.6 37.3
90 C2 50- 282. 565
0.49 2 SiCL 18
51 31 0.2 0.2 8.2 36.4
خﺮﻛﺎﺧ 11 Fine- loamy, mixed, hyperthermic, Typic Haplustepts:
Profile 11
17 A 0- 612.5 286.
0.46 7 SiCL 18
44 38 0.3 0.2 7.6 35.0
50 Bw 17- 702.2 243.
0.34 2 SiC
16 41 43 0.3 0.2 7.7 37.1
150 C 50- 572.1 276.
0.48 8 SiCL 18
50 32 0.1 0.4 7.8 36.4
خﺮﻛﺎﺧ 12 Fine- loamy, mixed, hyperthermic, Typic Haplustepts:
Profile 12
20 A 0- 534 302.
0.56 5 SiCL 19
51 30 0.4 0.8 8.1 36.3
37 Bw 20- 587.5 273.
0.46 3 SiCL 18
47 35 0.2 0.2 7.9 37.2
150 C 37- 540.3 270.
0.50 2 SiCL 18
52 30 0.2 0.2 8.1 36.4
هدر يﺪﻨﺑ كﺎﺧ سﺎﺳا ﺮﺑﺎﻫ كﺎﺧ يﺪﻨﺑ هدر ﺪﻴﻠﻛ 2010
(Soils classification according to, keys to soil taxonomy, 2010)
رد ﺿارا ﻲ اﺮﺷ ﺎﺑ ﻂﻳ ﮔﺪﻧﺎﻣ بآ ﻲ ) خﺮﻛﺎـﺧ ﺎـﻫ ي 3 و 4 ( ﺲـﻜﻋ ﺮـﺑ
خﺮﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي ﺮﺳ لوا ي ﻣ ،
Feoناﺰﻴ ﺑ ﺢﻄﺳ رد ﺶﻴ ﻖـﻤﻋ زا ﺮﺗ ـﻣ
ﻲ ﺪـﺷﺎﺑ
ﺣا ﻪﺑ ﻪﻛ ﺎﻴ ﺑ ﺶﻴ ا رد ﺮﺗ ﻦﻳ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ كﺎﺧ زا ﺶﺨﺑ ﺎﻫ
ي ﻘﻤﻋ ﻲ ﺮﺗ
ﻣ طﻮﺑﺮﻣ ﻲ ددﺮﮔ . ﺧ رد ﺎ خﺮﻛ 4 ﻣ
Feoناﺰﻴ ﻖﻓا رد زاA
830 ﻣ ﻲـﻠﻴ مﺮـﮔ
ﻛ رد مﺮﮔﻮﻠﻴ ﻪﺑ 726 ﻣ ﻲﻠﻴ ﻛ ﺮﺑ مﺮﮔ مﺮﮔﻮﻠﻴ ﻖﻓا رد ﺎﻫ
C2ي ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺖﺳا . ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻲ ﻐﺗ ﺎﺑ ﺮﻴﻴ اﺮـﺷ ﻂﻳ ﺣا ﻲﻳﺎـﻴ ا رد ﻦـﻳ
ـﺿارا زا ﺶـﺨﺑ ﻲ
زا
ﻐﺗ ﺪﻫﺎﺷ ،ﻖﻤﻋ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﺮﻴﻴ
ﺴﻛا ﺪﻧور نﻮﻴﺳاﺪﻴ ﺣا و ﺎﻴ ا رد ﻦـﻳ زا ﺶـﺨﺑ
كﺎﺧ ﻲﻣ ﻢﻴﺷﺎﺑ .
تاﺮﻴﻴﻐﺗ ﺖﺒﺴﻧ
Feo/Fec
ﻧ ﺰﻴ ﻣ رد توﺎﻔﺗ زا نﺎﺸﻧ ناﺰﻴ
ا ﻦﻳ ﺖﺒـﺴﻧ
ﺮﺳ ود رد ي ﺎﺧ زا ﻛ ﺎﻬ ي دراد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
رد كﺎـﺧ ﺎـﻫ ﻲﻳ عﺎﺒـﺷا ﻪـﻛ
ﻤﻋ زا كﺎﺧ ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﺢﻄـﺳ ﻪﺑ ﻖ
) خﺮﻛﺎـﺧ ﺎـﻫ ي 1 ، 2 ، 5 و 6 ( ا ﻦـﻳ
ﺖﺒﺴﻧ
ﺮـﺸﺗ ﺪـﻧور ﺎﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺢﻳ
ﻐﺗ رد هﺪـﺷ تاﺮـﻴﻴ
ﻣ ناﺰـﻴ
Feo
Fec و
، زا
ﻧوﺰﻓ ﻪﺑ ور ﻖﻤﻋ ﻪﺑ ﺢﻄﺳ ﻲ
ﺖﺳا . ﻟﺎﺣ رد ﻲ اﺮﺑ ﻪﻛ ي خﺮﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي ﺮـﺳ ي
ب ) 3 و 4 ( ا ﻦﻳ ﺖﺒﺴﻧ زا ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ور ﻖﻤﻋ ﻲ
ﺪﻧاﻮﺗ
اﺮﺷ ﻪﺑ ﻂﻳ ﺮﺸﺗ ﺢﻳ ﻐﺗ صﻮﺼﺧ رد هﺪﺷ تاﺮـﻴﻴ
رﻮـﺷ
،ي اﺮـﺷ ﻂﻳ ﺣا ﻲﻳﺎـﻴ
ﻐﺗ و كﺎﺧ ﺮﻴﻴ ﻣ ناﺰﻴ ﻟآ هدﺎﻣ ﻲ ددﺮﮔ طﻮﺑﺮﻣ كﺎﺧ .
خﺮﻛﺎـﺧ كﺎـﺧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ يﺎـﻫ
رد رﻮـﺷﺮﻴﻏ
لوﺪﺟ 2 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
خﺮﻛﺎﺧ يﺎﻫ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲـﻣ شﻮﺷ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ روﺎﺠﻣ رد ،رﻮﺷﺮﻴﻏ ﺪـﺷﺎﺑ
ﺐﻄﻗ زا ﻲﻜﻳ ﻪﻛ ،ﺖﺳا نﺎﺘﺳا يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
يرﻮـﺷ
ﻲـﺿارا ﻦـﻳا رد
زا ﺮﺘﻤﻛ 3dS/m
) ﻪﺑ ﻖﻓا ءﺎﻨﺜﺘﺳا خﺮﻛﺎﺧA
9 ( ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
pH . ﻪـﺑ ﻪﻄـﺳاو
دﻮﺟو ﻚﻫآ
،دﺎﻳز ﻲﻣ ﻲﻳﺎﻴﻠﻗ ﺪﺷﺎﺑ . كﺎﺧ رد ﺎﻫ ﻪﺘﺳار يﺎﻫ ﻲـﺘﻧا و ﺰﻟﻮـﺳ
ﻲﻤﻧ رادرﻮﺧﺮﺑ يدﺎﻳز ﻞﻣﺎﻜﺗ زا و ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ ﺰﻟﻮﺳ ﻲﺘﭙﺴﻨﻳا ﺪﻨﺷﺎﺑ
. ناﺰﻴﻣ
ﻖﻓا رد كﺎﺧ ﻲﻟآ هدﺎﻣ هدوﺪﺤﻣ رد ﻲﺤﻄﺳ يﺎﻫ
8 / 0 - 3 / 0 رد و ﺪـﺻرد
ﻖﻓا ﻪﺑ ﻦﻳﺮﻳز يﺎﻫ 3
/ 0 - 1 / 0 ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد ﺪﺑﺎﻳ
. ﻲـﻠﻋ
يرﻮـﺷ ﻢـﻏر
ﺎﺘﺒﺴﻧ ياﺮﺑ رﺎﻛ و ﺖﺸﻛ و يرﺎﻴﺑآ و كﺎﺧ ﻢﻛ 2
رد لﺎـﺳ لﻮـﻃ رد رﺎـﺑ
ناﺰﻴﻣ ،ﻲﺿارا ﻦﻳا ﻢﻛ
ﻲﻣ ار كﺎﺧ ﻲﻟآ هدﺎﻣ دﺎـﻳز يﺎﻣد ﻪﺑ ناﻮﺗ
كﺎـﺧ ،
ﺶﻴﺑ ياﺮﭼ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ يﺎﻳﺎﻘﺑ ندز ﺶﺗآ و ﺪﺣزا
، داد ﺖﺒﺴﻧ . ﺖـﻓﺎﺑ
كﺎﺧ ﺎﻫ هدوﺪﺤﻣ رد ﻠﻴﺳ ﻲﺳر مﻮﻟ ﺎﺗ ﻲﺳر مﻮﻟ
ﻲﺘ ﺖﺳا . تﺎـﻨﺑﺮﻛ ناﺰﻴﻣ
كﺎﺧ ﻦﻳا رد لدﺎﻌﻣ ﻢﻴﺴﻠﻛ ﻖﻓا زا ﻲﺧﺮﺑ رد ﺎﻫ
ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻤﻛ ﻲﺤﻄﺳ يﺎﻫ
كﺎـﺧ ﺎﻳ ﺮﮕﻳﺪﻤﻫ ﺎﺑ ﻲﻧاﺪﻨﭼ توﺎﻔﺗ ﻲﻟو ﺖﺳا ﻲﺤﻄﺳﺮﻳز زا رﻮـﺷ يﺎـﻫ
ﻦـﻫآ لﺎﻜـﺷا ﻞﻴﻜـﺸﺗ ﺎـﻳ بﺬـﺟ ﺮـﺑ ﻚـﻫآ تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ زا اﺬﻟ دراﺪﻧ ﺪﺷ يراددﻮﺧ .
ﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴ خﺮﻛﺎـﺧ ﺎـﻫ ي هرﺎﻤـﺷ 7
، 8 و 10 ور ﺮـﺑ ي
ﮕﻨـﺳ ﺮﺘـﺴﺑ ﻲ
ﻛ اﺮﻣﻮﻠﮕﻨ ﻲﻳ ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ .
ﺮﻳدﺎﻘﻣ
Fec ﻦﻫآ توﺎـﻔﺗ ﻖـﻤﻋ ﺎـﺑ ﺢﻄـﺳ رد
ﻧاﺪﻨﭼ ﻲ ﺖﺷاﺪﻧ . نآ فﻼﺧﺮﺑ خﺮﻛﺎﺧ درﻮﻣ رد ﻪﭼ
ﺎﻫ ي ﺑ رﻮـﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎـﻴ
ﻣ ﺪﺷ ناﺰﻴ ﻦﻫآ ﺎﻳ ﻦﻳرﻮﻠﺑ
Fec
كﺎﺧ رد ﺎﻫ ي ﻏ ﺮﻴ ﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ رﻮﺷ ﺶﻴ
زا ﺮﺗ ﻦﻫآ
ﺎﻳ يرﻮﻠﺑﺮﻴﻏ
Feo
ﻣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . ﺘﻧ ﻪﺠﻴ د ﺮﮕﻳ ﺎﻨﺜﺘـﺳا ﻪـﺑ ﻪـﻛ ﺖـﺳا نآ
خﺮﻛﺎﺧ ﺎﻫ ي هرﺎﻤﺷ 7 و 8 ﻣ ناﺰﻴ ﻦـﻫآ
Feo
ـﺑ ﺢﻄـﺳ رد ﺶﻴ
ـﻤﻫ زا ﻦﻴ
ﻞﻜﺷ ﻫآ ﻦ ﻣ ﻖﻤﻋ رد ﻲ ﺪـﺷﺎﺑ . خﺮﻛﺎـﺧ يﺎـﻫ 7 و 8
ﺒـﺴﻧ ﺖﻣﺎﺨـﺿ زا ﻲ
ﺮﺘﻤﻛ ي د خﺮﻛﺎﺧ ود ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺮﮕﻳ
ﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻲ
ـﻤﻫ ﻪـﻛ ﺪﻨـﺷﺎﺑ ﻦﻴ
ﺮـﻣا
ﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﻦﻴ
ا ﻖﻤﻋ و ﺢﻄﺳ ﻦﻳ
ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﻤﻛ توﺎﻔﺗ كﺎﺧ ود .
ﻨﭽﻤﻫ ﻦﻴ ا رد ﻦﻳ ﺿارا ﻲ ﻦﻫآ ﺖﺒﺴﻧ يرﻮﻠﺑﺮﻴﻏ
ﻪـﺑ يرﻮـﻠﺑ ـﺑ زا ﺮـﺘﻤﻛ ﻪ
30 % ﻣ ناﺰﻴ كﺎﺧ رد نآ ﺎﻫ
ي ﺎﺑ رﻮﺷ ﻎﻟ ﻣ ﻲ ددﺮﮔ . ﺗرﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﻲ ا ﻦﻳ ﺖﺒـﺴﻧ
ﻪﺑ ﺶﻫﺎﻛ تﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﻳ
ﺖﺳا .
ﺸﻴﺑ ﺮﺘ ﻦﻳ ﻣ ناﺰـﻴ
Feo
رد هرﺎﻤـﺷ خﺮﻛﺎـﺧ 11
و ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ 2
/ 702
ﻲﻠﻴﻣ كﺎﺧ مﺮﮔﻮﻠﻴﻛ رد مﺮﮔ ﻣ ﻎﻟﺎﺑ
ﻲ ددﺮﮔ . ا ﻦﻳ ﻣ ناﺰﻴ ز دﺎﻳ رد ﻖـﻓا
Bw
ﻣ ﻲ ﺣا ﻦﻫآ ﻊﻤﺠﺗ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻳﺎﻴ
ﻲﺷﺎﻧ ﺧ زا ﺰﻴ ﻮﻣ ﻴﻳ ﻲﮕﻨ ﻊـﻤﺠﺗ و ﻖـﻤﻋ زا
ز ﻖﻓا رد نآ ﺮﻳ
ﺤﻄﺳ ﻲ طﻮﺑﺮﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . آﺮﻓ ﺪـﻨﻳ ﺧ ﺰﻴ ﻮـﻣ ﻲﮕﻨﻴﻳ رد ـﺿارا ﻲ
ﻏ و رﻮﺷ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﻴ
ﻠﺻا ﻞﻣﺎﻋ رﻮﺷ ﻲ
ﺎﺑ ﻻ ﻲﺤﻄـﺳﺮﻳز بآ ﺢﻄـﺳ نﺪـﻣآ
ﺴﻧﺎﺘﭘ ﺶﻫﺎﻛ ﺮﺛا رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻴ
ﻖـﻤﻋ ﻪـﺑ ﺢﻄﺳ زا بآ )
ﺨﺒﺗ ﺮـﺛا رد ﺮـﻴ
ﺤﻄﺳ ﻲ ( ﺪﺸﺗ ﺪﻳ ﻣ ﻲ
.ددﺮﮔ
ﻲﺑﺎﻳزرا رد ﻞﻣﺎﻜﺗ ﻪﺟرد
كﺎﺧ ﺖﺒﺴﻧ زا
Feo/Fec
دﺎﻔﺘﺳا ﻲﻣ ه دﻮـﺷ .
هرﺎﺼﻋ ﻦﻫآ ناﺰﻴﻣ ،كﺎﺧ ﻞﻣﺎﻜﺗ ﻪﻴﻟوا ﻞﺣاﺮﻣ رد رﺎـﻤﻴﺗ ﺎـﺑ هﺪـﺷ يﺮﻴﮔ
ﺮﺘﺸﻴﺑ يرﻮﻠﺑ ﻦﻫآ ناﺰﻴﻣ زا تﻻﺎﺴﻛا هدﻮﺑ
ﻲﻣ ﺐﺟﻮﻣ و ﺒـﺴﻧ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﺖ
Feo/Fec
ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺑﺎﻳ . كﺎﺧ رد ﻲﻠﻣﺎﻜﺗ ﺪﻧور ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ اﺬﻟ يﺎـﻫ
ﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ زا ﺮﺘﻤﻛ هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ نﺎﻜﻣا مﺪﻋ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ رﻮﺷ ر
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ
، كﺎﺧ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻣﺎﻜﺗ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ رﻮـﺷﺮﻴﻏ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫ
ﺖـﺳا .
ﻲﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳا ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖـﺑﻮﻃر و ﻲـﻟآ هدﺎـﻣ رﻮـﻀﺣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺎـﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ رﻮﻠﺒﺗ ﺮﺘﻤﻛ نﺎﻣز و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
نارﺎـﻜﻤﻫ و ﮓـﻧاﻮﻫ )
10 (
دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
تﺎـﻴﻠﻤﻋ مﺎـﺠﻧا ،كﺎـﺧ ﻦـﺳ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ﺎﻛ و ﺖﺸﻛ ﻚﭼﻮﻛ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳا سر راﺪﻘﻣ و ر
ﻲﻣﺮﺗ دﻮﺷ . زا ﻞـﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
كﺎـﺧ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻞﻣﺎﻜﺗ زا نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
دراد رﻮـﺷﺮﻴﻏ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎـﻫ .
ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ رﻮـﺷ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳا راﺪﻘﻣ 6
/ 1 ﺎـﺑ ﺰـﻴﻧ نآ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ و
راﺪﻘﻣ 34 / 0 ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﺖﻣﺪـﻗ زا نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﺷ ﻪﻈﺣﻼﻣ رﻮﺷﺮﻴﻏ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ يزﺎـﺴﻛﺎﺧ ﻲﮔﺪـﻳداﻮﻫ و
رﻮـﺷﺮﻴﻏ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد و
ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد
ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻞﻣﺎﻜﺗ ﻦﻳا
كﺎﺧ ﺎﻫ دراد . شﻮـﺷ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ زا ﻲﺸﺨﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا
ﻲﻣ هﺎﮕﺘﺳاﻮﺧ زا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺸﺑ نﺪﻤﺗ ﻪﻴﻟوا يﺎﻫ
ﻦﻳﺮـﻬﻨﻟا ﻦﻴﺑ رد و هدﻮـﺑ
نﺪﻤﺗ ﻦﻳا ﺖﻣﺪﻗ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﺘﺳﺎﺑ رﺎﺛآ نآ رد رﺎـﻛ و ﺖﺸﻛ و
ﻪـﺑ ار
زا ﺶﻴﺑ 7000 ﻲﻣ ﻞﺒﻗ لﺎﺳ ﺪﻧﺎﺳر
.
رد لوﺪﺟ 3 ﺎﺘﻧ يرﺎﻣآ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﺞﻳ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ
و يرﻮﻠﺑ ﻦﻫآ ناﺰﻴﻣ
ﻲﺑ ﻞﻜﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺎﻫ نﻮﻣزآ ﺎﺑ
(T-test) هداد نﺎﺸﻧ ﺖﺳا هﺪﺷ .
