ﺛﺎﺗ ﯿ شور ﺮ ﺎﻫ
ي ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ
ﮐﺮﺗ ، ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ اﻮﺘﺤﻣ ، ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ و
ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﯿ ﺪ ي ﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ ﯿ
ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺮ
) Ferulago angulata Boiss (
ﻠﻋ ﯿ ﺘﻤﻫ ﺎﺿﺮ
1ﯽ ﻠﻋ ، ﯽ ﻮﻠﺠﻨﮔ
2
ﺒﻣﺎﮐ ،*
ﯿ ﻣرو ﺰ ﯿ
3اﺮ ﺑ ﺎﻧاﺪﻧﺎﻣ ، ﯽ
2ﺮﮑﻣ
1 - ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧاد ﯽ
روﺎﻨﻓ ﺪﺷرا ي
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ، ﯽ
ﺎﻨﺻ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ،
ﺎﺠﻧز
،ن ا ﯾ ناﺮ .
2 - ﺸﻧاد ﯿ ﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎ ﯽ
ﺎﻨﺻ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ، ﺎﺠﻧز
،ن ا ﯾ ناﺮ .
3 - ﺸﻧاد ﯿ ﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ رﺎ ﯿ
ﻦﻏور تﺎﻘ ﺑﺮﭼ و ﺎﻫ
ﯽ ﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺎﻫ ﯽ
ا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ﯾ
ناﺮ .
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 21 / 01 / 1400
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 22 / 03 / 1400
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﻮﭼ ﯾ
،ﺮ
،ﺲﻧﺎﺳا دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ي
،
اﻮﻫ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ي
،غاد
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ز ﺖ ﯾ ﺘﺴ ﯽ .
DOI: 10.52547/fsct.18.08.10
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ : [email protected]
ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﮑ ﯽ لواﺪﺘﻣ زا ﺮﺗ
ﯾ ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ و ﻦ ﯾ
ﻨﮑﺗ ﻦ ﯿ ﮏ ﺎﻫ ي و ﻆﻔﺣ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻤﮐ ﯽ ﮐ و ﯿﻔ ﯽ ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ
وراد ﯾ ﯽ ﺖﺳا ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد .
ا رد اﺬﻟ ﯾ شور ﺮﺛا ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﺎﻫ
ي ﻞﻣﺎﺷ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺎﺳ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾﻪ
ا ي اﻮﻫ ، ي دﺎﻤﺠﻧا و غاد ي
ﺮﺑ جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﮐﺮﺗ ،
ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ اﻮﺘﺤﻣ ، ي ﻟﻮﻨﻓ ﯽ و
ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﯿ ﺪ ي ﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ ﯿ
ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺳرﺮﺑ ﺮ ﯽ ﺪﺷ . ﺎﺘﻧ ﯾ عﻮﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞ
ﺛﺎﺗ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﯿ
ﮕﻤﺸﭼ ﺮ ﯿﺮ ي و ﺮﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي دراد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .
ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻦ )
%v/w 89 /0 ( ﺑ و ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ
ﻣﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ )
%v/w 51 /2 ( ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ اﺮﺑ ﺐ ي اﻮﻫ ماﺪﻧا ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺎﺳ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ﯾ
ﻪ
دﺎﻤﺠﻧا و ي ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯾ ﯽ ﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﯽ
زﺎﮔ ي - ﻃ ﯿ ﺞﻨﺳ ﻒ
ﻣﺮﺟ ﯽ عﻮﻤﺠﻣ رد
% 97 / 96 74– / 74 ﮑﺸﺗ ار ﺲﻧﺎﺳا ﯿ
ﻣ ﻞ ﯽ ﺪﻨﻫد . ﺳ ـﯿ ﮑ ﻠﻮ ﻓﻨ ﭽ ﻦ
%) 02 / 15 - 65 / 21 ( ،
ﺲﻧاﺮﺗ - -ß ﺳوا ﯿ ﻦﻤ
%) 90 / 14 - 10 / 20 ( ، -O ﺳ ﯿ ﻦﻤ
%) 48 / 4 - 88 /8 ( ، ﻧﺮﺑ ﯿ تﺎﺘﺳا ﻞ
%) 57 / 4 - 94 /7 (،
- ß
ﻣﯿ ﻦﺳﺮ
%) 84 / 2 - 75 /3 ( ، -γ ﻨﭘﺮﺗ ﯿ ﻦ
%) 77 / 2 - 61 / 4 ( ﺲﻧاﺮﺗ ، - لﻮﻨﺑرو
%) 15 / 2 - 29 / 3 ( ﻟ ، ﯿ ﻧﻮﻤ ﯿ ﻦ
%) 15 / 2 -
92 /2 ( ، -ﭘß ﯿ ﻦﻨ
%) 55 /1 - 58 /2 ( ارﺎﮐﺎﻣﺮﺟ و -
د ي
%) 38 / 1 - 46 /3 ( ﮐﺮﺗ هﺪﻤﻋ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯾ ﯽ هﺪﺷ
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا رد ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ﺎﻫ
ي ﺎﺳ ﯾﻪ اﻮﻫ ، ي دﺎﻤﺠﻧا و غاد ي
ﺪﻧدﻮﺑ . ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ
دﺎﻤﺠﻧا ي ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻆﻔﺣ ﺐﺒﺳ ، ي
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ اﺰﻓا و ﯾ اﻮﻫ شور رد ﺎﻣد ﺶ ي
ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ غاد
دﺎﻘﻣ ﯾ ﮐﺮﺗ ﺮ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯽ دﻮﺷ . اﻮﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﻞﮐ ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﮏﺸﺧ ﺮ
دﺎﻤﺠﻧا شور ﻪﺑ هﺪﺷ ي
) mg GAE/g 23
/0 188± ( اﻮﻫ ، ي غاد 40ºC ) mg GAE/g 31
/0 185± ( ،
اﻮﻫ ي غاد 60ºC ) mg GAE/g 26
/ 0 56± / 169 ( ﺎﺳ و ﯾ ﻪ ) mg GAE/g 19
/0 03± / 167 ( ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ
ﺮﻘﺗ ﻪﮐ ﯾ ﺑ ﺎﺒ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺮﺑاﺮﺑ ود زا ﺶ ﯿ
ﺋﻮﻧوﻼﻓ تﺎﺒ ﯿ
ﺪ ي دﻮﺑ ﻞﮐ . ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ناﺰ ﯽ
دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ
و DPPH سﺎﺳا ﺮﺑ ABTS
IC50
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ دﺎﻤﺠﻧا شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ
ي ﺗﺮﺗ ﻪﺑ و ﯿ ﺐ
ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ mg/mL 25
/0 614± /5 و mg/mL 62
/0 368± / 3 دﻮﺑ . ﻪﺑ ﺣا ترﺪﻗ هوﻼﻋ ﯿ
ﮔﺪﻨﻨﮐ ءﺎ ﯽ ﺮﻓ ﯾ ﮏ
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ دﺎﻤﺠﻧا شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ي
هدوﺪﺤﻣ رد mM FeSO4.7H2O
923 / 5 –
074 / 11 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﺎﻬﻧ رد ﯾ ﻣ ﺖ ﯽ ﺘﻧ ناﻮﺗ ﯿ دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠ ي
ﻣ ﯽ ﺷور ﺪﻧاﻮﺗ ﯽ
اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ي
اﻮﻫ ماﺪﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺪﺷﺎﺑ ﺮ .
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ﺖ ﺎﻫ ي ز ﯾ ﺖﺴ ﮔ ءﺎﺸﻨﻣ ﺎﺑ لﺎﻌﻓ ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﺎﻨﺻ رد ﯾ ﻊ
اﺬﻏ ﯾ ﯽ وراد ، ﯾ ﯽ ﺷ ، ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ارآ و ﯾ ﺸ ﯽ - ﺘﺷاﺪﻬﺑ ﯽ ﻪﺑ دﻮﺟو ﺖﻠﻋ
ﻧاﺮﮕﻧ ﯽ ﺎﻫ ﯾ ﯽ ا ﺖﺑﺎﺑ ﯾ ﻨﻤ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺰﺘﻨﺳ تﺎﺒ ي اﺰﻓا لﺎﺣ رد ﯾ
ﺖﺳا ﺶ
] 1 [ . ﻦﻏور ﺎﻫ ي ﺴﻧﺎﺳا
1ﯽ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﯾ ﮑ ﯽ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ زا ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي ﻮﻧﺎﺛ ﯾ ﻪ
ﮔﯿ ﮐﺮﺗ نﺎﻫﺎ ﯿ ﺗﺎﻣورآ تﺎﺒ ﯿ
راﺮﻓ ﮏ ي ﺶﺨﺑ زا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ
ي
ﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ر ﺮ ﯾ ﮔ ﻪﻧاﻮﺟ و ﻞﮔ ،بﻮﭼ ،ﻪﻗﺎﺳ ،گﺮﺑ ،ﻪﺸ ﯿ
نﺎﻫﺎ
ﺪﻨﺘﺴﻫ لﺎﺼﺤﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ]
2 [ . ﻦﻏور ﺎﻫ ي ﺴﻧﺎﺳا ﯽ ﻦﺘﺷاد ﺮﺑ هوﻼﻋ
ﺎﺷﻮﺧ ﻢﻌﻃ و ﺮﻄﻋ ﯾ
ﻪﺑ ﺪﻨ ﻟﺎﻌﻓ ﻦﺘﺷاد ﺖﻠﻋ ﯿ
ﺖ ﺎﻫ ي ﺑﺎﻬﺘﻟا ﺪﺿ ﯽ ،
نﺎﻃﺮﺳ ﺪﺿ از
ﯾ ﯽ ﻣ ﺪﺿ ، ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ و ﯾ
ﺸ ﯽ ﺎﻨﺻ رد ﯾ ﻊ
ﻣ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ رﻮﻓو ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽ
ﮔﯿ ﺪﻧﺮ ] 3 ، 4 [ .
ﮔﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺮ ﯾ ﻮﭼ ﺎ ﯾ
2ﻞ ﻤﻠﻋ مﺎﻧ ﺎﺑ ﯽ
Ferulago angulata
(Schlecht.) Boiss.
ﺮﺘﭼ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﯾ
3نﺎ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻮﭼ ﯾ ﮔ ﺮ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻔﻠﻋ ﯽ عﺎﻔﺗرا ﺎﺑ ﻪﻟﺎﺳ ﺪﻨﭼ و ﺮﻄﻌﻣ ، 60
ﻟا ﯽ 150
ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﻞﮔ ،ﺮﺘﻣ ﺎﻫ ي گﺮﺑ و ﮓﻧر درز ﮏﭼﻮﮐ ﺎﻫ
ي ﺖﺳا كزﺎﻧ
] 5 [ .ا ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ زا ﻞﮑﺸﺘﻣ هﺎ 35
- 40 ﻪﮐ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮔ 8
نآ زا ﻪﻧﻮﮔ
ا رد ﯾ ﻣ ﺪﺷر ناﺮ ﯽ
ﺪﻨﮐ ] 6 [ . ﻪﻧﻮﮔ ﺎﻫ ي ا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ ﻣ ار هﺎ ﯽ ناﻮﺗ
ا رد ﯾ ناﺮ ) نﺎﺘﺳا ﺎﺻﻮﺼﺧ ﺎﻫ
ي ا ﯾ و هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ ،نﺎﺘﺳدﺮﮐ ،مﻼ
نﺎﺘﺳﺮﻟ ( ﮐﺮﺗ ، ﯿ ﻧوﺪﻘﻣ ،ﻪ ﯿ ،ﻪ ﯾ ﻟاﺮﺘﺳا و نﺎﻧﻮ ﯿ
دﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎ ]
7 [ . زا
دﯾ اﻮﻫ ماﺪﻧا زﺎﺑﺮ ﯾ
ﯽ ا ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ ﻞﮔ و ﻪﻗﺎﺳ ،گﺮﺑ ﻞﻣﺎﺷ هﺎ ﻪﺑ ﺎﻫ
ناﻮﻨﻋ
ﯾ مارآ ،ﺮﻄﻌﻣ هدﺎﻣ ﮏ د ﺪﺿ ،ﻞﮕﻧا ﺪﺿ ،ﺶﺨﺑ
ﯾ ،ﺖﺑﺎ
ﺋورﻮﻤﻫ ﺪﺿ ﯿ
ﻏ و ﺪ ﯿ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﺮﺑرﺎﮐ هﺮ ]
8 ، 9[
. ﻪﺑ هوﻼﻋ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ ] 10 ، 11 [ ﻣ ﺪﺿ ، ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﺮﺘﮐﺎﺑ ﺪﺿ و ﯾﺎﯾ
ﯽ
] 9 ، 12 [ ا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ ﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ هﺎ ﯿ
ﺖﺳا هﺪ . ﺲﻧﺎﺳا قﺎﺸﻨﺘﺳا
اﯾ ﮔ ﻦ ﯿ ﻢﺸﭼ تاﺮﺛا هﺎ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻮﻘﺗ و دﻮﺒﻬﺑ ﺮﺑ ﯾ
ﻪﺘﺷاد ﻪﻈﻓﺎﺣ ﺖ
ﺖﺳا ] 13 [ . ﮔ ﺲﻧﺎﺳا زا ﯿ
ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﻪﺑ ﺮ رد هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ناﻮﻨﻋ
ﻦﻏور ﺎﻫ ] 14 ، 15 [ ﻨﭘ ، ﯿ ﺮ ] 16 [ ﻓ و ﯿ ﻫﺎﻣ ﻪﻠ ﯽ ﻻآ لﺰﻗ ي ﮕﻧر ﯿ ﻦ
نﺎﻤﮐ ] 17 [ ﻧ ﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰ .
ﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯿ
ﺸ ﯿ دﻮﺟو ﻦ
ﺎﺘﺑ - نرﺪﻧﻼﻓ ﺎﻔﻟآ ،4
- نرﺪﻧﻼﻓ ﺎﻔﻟآ ،5
- ﭘ ﯿ
6ﻦﻨ و -p ﺳ ﯿ
7ﻦﻤ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﺎﻣا ﺐﻟﺎﻏ تﺎﺒ ﺎﻫ
ي ا ﺲﻧﺎﺳا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﮔ ﻦ ﯿ هﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ]
18 ، 19 [ . ا رد ﯾ فﻼﺘﺧا دﻮﺟو تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ
ﻫﺎﻣ رد ﯿ ﮐﺮﺗ ﺖ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﮐﺮﺗ ﺖﺒﺴﻧ و ﯿ
درﻮﻣ ﺶﺨﺑ ﻪﺑ ار تﺎﺒ
اﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ي
ﻓاﺮﻐﺟ نﺎﮑﻣ و ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﯿﺎ
ﯾ ﯽ ور ﯾ ﮔ ﺶ ﯿ هﺎ
1. Essential oil 2. Chavir or Chavil 3. Apiaceae 4. ß-phellandrene 5. α-phellandrene 6. α-pinene 7. p -cymene
هداد ﺖﺒﺴﻧ ﺪﻧا
. ا رد ﯾ اﺮﺷ ﺶﻘﻧ ﻪﺑ ﺎﺘﺳار ﻦ ﯾ
،ﺖﺷادﺮﺑ و ﺖﺷﺎﮐ ﻂ
اﺮﻓ و ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز ﯾ
ﺎﻫﺪﻨ ي ﻧ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﺲﭘ ﯿ
ﻪﺑ ﺰ ﻞﻣاﻮﻋ ناﻮﻨﻋ
ﺛﺎﺗ ﯿ ﮔﺮ ﻣ راﺬ ﯽ دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ناﻮﺗ ]
20 [.
ﮔﯿ وراد عاﻮﻧا ﺎﺻﻮﺼﺧ نﺎﻫﺎ ﯾ
ﯽ ﻣ ار ﺮﻄﻌﻣ و ﯽ
ﻞﮑﺷ ود ﻪﺑ ناﻮﺗ
و هزﺎﺗ ﯾ روآﺮﻓ ﺎ ي دﺮﮐ ﻪﺿﺮﻋ فﺮﺼﻣ رازﺎﺑ ﻪﺑ هﺪﺷ .
ﮏﺸﺧ
ندﺮﮐ ﯾ ﮑ ﯽ ﻢﻬﻣ زا ﺮﺗ ﯾ لواﺪﺘﻣ و ﻦ ﺮﺗ
ﯾ هدﺎﻣآ ﻞﺣاﺮﻣ ﻦ زﺎﺳ
ي ﺲﭘ
ﮔ ﺖﺷادﺮﺑ زا ﯿ
وراد نﺎﻫﺎ ﯾ ﯽ ﻣ رﺎﻤﺸﺑ ﯽ دور . ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻻﻮﻤﻌﻣ
ﺘﺤﻣ ﺶﻫﺎﮐ فﺪﻫ ﺎﺑ اﻮ
ي ﻮﻤﻧ و ﺪﺷر ﻒﻗﻮﺗ ،ﺖﺑﻮﻃر
ﻣﯿ ﻧﺎﮔراوﺮﮑ ﯿ ﻢﺴ اﺰﻓا ،ﺎﻫ ﯾ رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺮﻤﻋ ﺶ ي
هزاﺪﻧا ﺶﻫﺎﮐ ،
ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻨﺑ ي هدﺎﻣآ و نزو ﺶﻫﺎﮐ ، زﺎﺳ
ي ﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯿ ﻫﺎ ﯽ اﺮﺑ ي مﺎﺠﻧا
اﺮﻓ ﯾ ﺎﻫﺪﻨ ي ﻤﮑﺗ ﯿﻠ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﺮ ﯾ
ترﻮﺻ هرﺎﺼﻋ ﺎ
ﻣ ﯽ ﺬﭘ ﯾ دﺮ ] 21 [ . اﺰﻣ دﻮﺟو ﺎﺑ ﯾﺎ
ي ﺴﺑ ﯿ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ،رﺎ
ﻣ ﯽ ﺠﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺰﯾ
ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ ﻪ ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي رد و تراﺮﺣ ﻪﺑ سﺎﺴﺣ
ﺘﻧﯿ ﮐ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺠ ﯿﻔ
ﯿ ﺲﻧﺎﺳا ﺖ ﯾ
ﮔ زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا هرﺎﺼﻋ ﺎ ﯿ
هﺎ
ددﺮﮔ ] 22 [ . ا رد ﯾ ﻨﮑﺗ زا نﻮﻨﮐﺎﺗ ﺎﺘﺳار ﻦ ﯿ
ﮏ ﺎﻫ ي ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺮ
ﺎﺳ رد ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﺑﺎﺘﻓآ ،ﻪ ﯽ اﻮﻫ ، ي ،ءﻼﺧ ﺖﺤﺗ ،غاد
ﺎﻣ ﯾ ووﺮﮑ ﯾ اﺮﺑ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ و ﻮ ي
ﮔ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯿ
وراد نﺎﻫﺎ ﯾ ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺴﺑ ﺞ ﯿ رﺎ ي ﮐﺎﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﯽ
ﺖﺳا نآ زا
ﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﯿ
ﮏ ﺎﻫ ي ﻣ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽ
ﺪﻧاﻮﺗ
ﺛﺎﺗ ﯿ ﺗوﺎﻔﺘﻣ تاﺮ ﯽ
ﮐﺮﺗ و جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﺮﺑ ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا
رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ي
اﺮﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﻪﮐ ي
ﯾ ﮏ
ﮔﯿ ﻣ هﺎ ﯽ اﺮﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ي ﮔ ﯿ د هﺎ ﯾ ﺪﺷﺎﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣﺎﻧ ﺮﮕ ]
23 - 27 [ . ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ
ﻣ ﻤﺳﺎﻗ ،لﺎﺜ ﯽ
ﭘ ﯿ ﻃﻮﻠﺑﺮ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2013 ( ﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﯾ ﻪﺴ
شور ﺎﻫ ي ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ )
ﺑﺎﺘﻓآ ﯽ ﺎﺳ ، ﯾ اﻮﻫ ،ﻪ ي ،غاد
ﺎﻣ ﯾ ووﺮﮑ ﯾ دﺎﻤﺠﻧا و ﻮ ي
( رد ﯾ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ
ﺎﺳ رد ﯾ ﻣ ﻪ ﯽ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯾ
ر ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﻦ ﯾ
نﺎﺤ
ﺖﺳد ﯾ ﺖﻓﺎ . ﻪﺑ ا هوﻼﻋ ﯾ اﺰﻓا ﻪﮑﻨ ﯾ اﺮﻓ رد ﺎﻣد ﺶ ﯾ
ﮐ ﮏﺸﺧ ﺪﻨ ندﺮ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯿ
ﻣ جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ ﯽ
دﻮﺷ ] 25 [ . ﻓﺮﻃ زا ﯽ
ﺣر ﯿ ﻠﮔ و ﮏﻠﻣ ﻢ ﯽ
) 2013 ( ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﯾ
هدزﺎﺑ ﻦ
گﺮﺑ زا ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﺎﻫ
ي وآ ﯾ ﺮﻃ زا ﻦﺸ ﯾ
ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻖ
دﺎﻤﺠﻧا ي ﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﯿﺑﺎ ﯽ ﺖﺳا . اﯾ ﻟﺎﺣ رد ﻦ ﯽ ﮐ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿﻔ
ﯿ ﺖ
گﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ
ي وآ ﯾ ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﻦﺸ ﺎﻣ شور
ﯾ ووﺮﮑ ﯾ رد ﻮ
ﺎﻘﻣ ﯾ ﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴ ﯾ شور ﺮ ﻈﻧ ﺎﻫ ﯿ دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺮ ي
ﺑﺎﺘﻓآ ، ﯽ ،
اﻮﻫ ي ﺎﺳ و غاد ﯾ
ﮐﺮﺗ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻪ ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ]
28 [ .
ﻤﺳﺎﻗ ﯽ ﭘ ﯿ ﻃﻮﻠﺑﺮ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2017 ( ﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿ شور ﺮ ﺎﻫ ي
و ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻤﮐ ﯽ ﮐ و ﯿﻔ ﯽ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا
اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﮔ ﯿ ﻨﺸﮔ هﺎ ﯿ رد ﺰ ﯾ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ ﯾ
ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﻦ
ﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺛا رد ﯿ
دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﮏ ي
ﻪﺑ ﻣ ﺖﺳد ﯽ آﯾ ﺪ
] 27 [ . ﺎﺘﻧ ﯾ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺋﺎﮔ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞ )
2018 ( شور ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ
ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ )
اﻮﻫ ي اﻮﻫ ،غاد ي ﺤﻣ ﯿ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ و ﻂ (
ﺛﺎﺗ ﯿ ﺮ
اﺰﺴﺑ ﯾ ﯽ ﻫﺎﻣ ،جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﺮﺑ ﯿ
ﺷ ﺖ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ و ﯿ ز ﺖ ﯾ ﺘﺴ ﯽ
ﻪﻧاد ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻫ
ي ز ﯾ دراد هﺮ . اﻮﻫ ﺎﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺎﻬﻧآ ي
رد غاد
ﺎﻣد ي 40 ºC ﻪﺑ ار ﺮﺘﻬﺑ ناﻮﻨﻋ ﯾ
ﻓﺮﻌﻣ شور ﻦ ﯽ
ﺪﻧدﺮﮐ ] 29 [ . اﺬﻟ
ﻌﺗ ﯿﯿ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻦ ﺮﺗ
ﯾ ﻪﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﻦ ﺘﺳد رﻮﻈﻨﻣ
ﯿﺑﺎ ﯽ ﻪﺑ
ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯾ ﻤﮐ ﻦ ﯿ ﮐ و ﺖ ﯿﻔ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺖ ﯿ ز تﺎﺒ ﯾ ﺖﺴ رد ﺎﺻﻮﺼﺧ لﺎﻌﻓ
ﮔﯿ وراد نﺎﻫﺎ ﯾ ﯽ ﻤﻫا زا ﯿ اﺰﺴﺑ ﺖ ﯾ ﯽ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
اﯾ ﻪﮑﻨ ﺎﺗ ﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﯽ
ﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﯽ
ﺛﺎﺗ ﯿ ﮏﺸﺧ شور ﺮ
ندﺮﮐ ﺮﺑ ﻤﮐ ﯿ ﮐ و ﺖ ﯿﻔ ﯿ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﺖ ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ رد ﺮ
ﻧ سﺮﺘﺳد ﯿ
ا رد اﺬﻟ ﺖﺴ ﯾ
اﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ي
ﻟوا ﯿ ﺛﺄﺗ رﺎﺑ ﻦ ﯿ
ﺮ
شور ﺎﻫ ي ﺎﺳ رد ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻞﻣﺎﺷ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
،ﻪ
اﻮﻫ ي ﺎﻣد ﺎﺑ غاد ي
40 ºC و 60 ºC دﺎﻤﺠﻧا و ي هدزﺎﺑ ﺮﺑ
ﮐﺮﺗ ،جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ اﻮﺘﺤﻣ ، ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ و
ﺋﻮﻧوﻼﻓ ﯿ ﺪ ي ﻟﺎﻌﻓ و ﻞﮐ ﯿ
ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ
ﮔﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺳرﺮﺑ ﺮ ﯽ ﺪﺷ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - روآ ﻊﻤﺟ ي
هدﺎﻣآ و زﺎﺳ
ي ﻟوا هدﺎﻣ ﯿﻪ
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﯾ ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﻞﮔ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﺮ ﻫد
ﯽ ) دادﺮﺧ - ﺗ ﯿ لﺎﺳ ﺮ
1396 ( زا هﻮﮐ ﺎﻫ ي هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﮐ نﺎﺘﺳا رد ﻮﻫﻻاد نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ
) 34 و ﻪﺟرد 16
ﻗد ﯿ ﻟﺎﻤﺷ ضﺮﻋ ﻪﻘ ﯽ
، 46 و ﻪﺟرد 14 ﻗد ﯿ ﻪﻘ
ﻗﺮﺷ لﻮﻃ ﯽ عﺎﻔﺗرا رد و 1658
رد ﺢﻄﺳ زا ﺮﺘﻣ ﯾﺎ
( ﻊﻤﺟ روآ ي
ﺪﺷ . اﻮﻫ ماﺪﻧا ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺎﻣزآ ﻪﺑ لﺎﻘﺘﻧا زا ﺲﭘ ﺮ ﯾ
ﺎﺑ ﻮﺸﺘﺴﺷ و هﺎﮕﺸ
ﺑ رﺎﻬﭼ ﻪﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺴﻘﺗ اﺰﺠﻣ ﺶﺨ
ﯿ شور ﻪﺑ و ﻢ ﺎﻫ
ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺪﻧﺪﺷ ﮏﺸﺧ .
اﺮﻓ ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺪﻨ ﺳر ﺎﺗ ﺎﻫ
ﯿ ﻪﺑ نﺪ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﺎﻬﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﯾ
ﯽ لدﺎﻌﻣ 2/
0
%± 5/
8 ﺎﭘ ﺮﺑ ﯾ مﺎﺠﻧا ﺮﺗ نزو ﻪ
ﺪﺷ . اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ اﻮﺘﺤﻣ ﻦ ي ﺘﺑﻮﻃر ﯽ ﺼﺨﺸﻣ راﺪﻘﻣ ﯽ
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا
ﺎﻣد ﺎﺑ نوآ ﻞﺧاد ي
105 ºC ﺳر نﺎﻣز ﺎﺗ ﯿ
راﺮﻗ ﺖﺑﺎﺛ نزو ﻪﺑ نﺪ
ﺖﻓﺮﮔ ] 30 [ .
2 - 2 - اﻮﻫ ماﺪﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾﺮ
ﻪﺑ ﺎﺳ رد ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ رﻮﻈﻨﻣ ﯾ
ﺼﺨﺸﻣ راﺪﻘﻣ ،ﻪ ﯽ
اﻮﻫ ماﺪﻧا زا ﯾ
ﯽ
ﻮﭼ هزﺎﺗ ﯾ تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮ 7
ﺮﺟ ضﺮـﻌﻣ رد زور ـﯾ
ﺒﻃ نﺎ ﯿ ـﻌ ﯽ رد اﻮـﻫ
ﺎﻣد ي قﺎﺗا ) 3
± 25ºC ( ﺒﺴﻧ ﺖﺑﻮﻃر ﺎﺑ ﯽ
24 - 30 % ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
اﻮﻫ ﺎﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺖﻬﺟ ي
اﻮﻫ ماﺪﻧا ،غاد ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ نورد ﺮ ــﯾ
ﮏﺸــﺧ ﮏ ﻠﻧﻮــﺗ ﻦــﮐ
ﯽ ) Pejhvak Pahjooh Sanat,
Tehran, Iran (
ﺎـﻣد ود ﺎـﺑ ي
ﻒـﻠﺘﺨﻣ )
40ºC و 60 ºC ( و
اﻮﻫ ﺖﻋﺮﺳ ي
1m/s ﺖـﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ندﺮـﮐ ﮏﺸـﺧ رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ
دﺎﻤﺠﻧا ي اﻮﻫ ماﺪﻧا ، ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ تﺪـﻣ ﻪﺑ ﺮ 24h
ﺎـﻣد رد ي 18ºC -
هداد راﺮـﻗ دازآ بآ نﺪـﺷ ﺪﻤﺠﻨﻣ ﺖﻬﺟ ﺪـﺷ
ﻂـﺳﻮﺗ ﺲﭙـﺳ و
ﮏﺸـﺧ هﺎﮕﺘـﺳد دﺎـﻤﺠﻧا ﻦـﮐ
ي ) Alpha 2-4 LD Plus,
CHRIST, Osterode am Harz, Germany (
ﻪــﺑ
تﺪﻣ 24h ﺎﻣد رد و ي 80ºC ﺮـﺑاﺮﺑ ﻸﺧ رﺎﺸﻓ و - 075bar
/0
دﺮﮔ ﮏﺸﺧ ﯾﺪ
. ﺎﻬﻧ رد ﯾ ﺖ
، ماﺪﻧا ﺎـﻫ ي اﻮـﻫ ﯾ ﯽ ﻪـﺑ هﺪـﺷ ﮏﺸـﺧ
شور ﺎﻫ ي ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ
ﯾ ـﺳآ ﮏ ﯿ بﺎ
ﮕﻧﺎﺧ ﯽ (GOSONIC, Shenzhen, China) ﺪﻧﺪـﺷ دﺮﺧ
ﺘﺳد و گرﺰﺑ هزاﺪﻧا ﺎﺑ تارذ فﺬﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ و ﯿﺑﺎ
ﯽ ردﻮـﭘ ﻪـﺑ ي
ﯾ ﺎﺑ ﮏﻟا زا ﺖﺧاﻮﻨﮑ ﺶـﻣ
18 ) 1mm ( ﺎـﺗ و ﺪﻧﺪـﺷ هﺪـﻧراﺬﮔ
ﮐ نورد ﺲﻧﺎــﺳا جاﺮﺨﺘــﺳا نﺎــﻣز ــﯿ
ﻪﺴ ﺎــﻫ ي ﺘــﺳﻼﭘ ﯿ ﮑ ﯽ رد
ﺎﻣد ي 18ºC راﺪﻬﮕﻧ - ي ﺪﻧﺪﺷ . ﻠﮐ ﯿ ﺷ داﻮﻣ ﻪ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ
ا رد ــﯾ ﺖﮐﺮــﺷ زا ﺶﻫوﮋــﭘ ﻦ ﺎــﻫ
ي كﺮــﻣ ) Darmstadt,
Germany (
ـﺳ و ﯿ ﺎﻤﮕ - رﺪـﻟآ ﯾ ﭻ ) St. Louis, USA (
ﻬﺗ ـﯿ ﻪ
ﺪﻧﺪﺷ .
2 - 3 - هزاﺪﻧا و ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﮔﯿ
ﺮ ي هدزﺎﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا
دوﺪﺣ زا ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا 100g
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﮏﺸﺧ ردﻮﭘ ﯾ
ﯽ
ﻮﭼ ﯾ ﺎﺑ ﺮ 200 mL
تﺪﻣ ﻪﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ 3h
ﻄﻘﺗ شور ﻪﺑ ﯿ
ﺎﺑ ﺮ
8بآ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺠﻧﻮﻠﮐ هﺎﮕﺘﺳد رد .
بآ ﮔﯿ ﺮ ي ﺲﻧﺎﺳا زا ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺪﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
تﺎﻔﻟﻮﺳ ﻢ )
Na2SO4
( ﺬﭘ ترﻮﺻ ﯾ
ﺖﻓﺮ .
ﺲﻧﺎﺳا ﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ﺎﺗ ﺎﻫ ﯾ
ﺷ فوﺮﻇ نورد ﺶ ﯿ
ﻪﺸ ا ي ﺗ ﯿ هﺮ
ﺎﻣد رد ﻪﺘﺴﺑرد ي
4ºC راﺪﻬﮕﻧ - ي دﺮﮔ ﯾ ﺪ ] 31 [ . اﺮﺑ ي ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ )
(EY ﻪﻄﺑار زا ﺲﻧﺎﺳا 1
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا :
ﻪﻄﺑار 1 EY(%)=m1/m2 × 100
ا رد ﯾ ﻪﻄﺑار ﻦ m1
و m2
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ نﺎﺸﻧ ﺐ هﺪﻨﻫد نزو ردﻮﭘ ﮏﺸﺧ
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﺮ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻢﺠﺣ و g
ﺖﺳد ﺮﺑ هﺪﻣآ
ﺐﺴﺣ ﻣ mL ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
2 - 4 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﮕﭼ ﯽ ﺒﺴﻧ ﯽ ﺮﺿ و ﯾ ﺐ
رﻮﻧ ﺖﺴﮑﺷ ي
ﺲﻧﺎﺳا
اﺮﺑ ي هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﮕﭼ ﯽ ﺒﺴﻧ ﯽ 01 mL /0 وزاﺮﺗ ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا زا ي
ﻻﺎﺑ ﺖﻗد ﺎﺑ )
LS120A, Precisa, Dietikon,
8. Hydrodistillation
Switzerland (
زﻮﺗ ﯾ نزو ﺮﺑ و ﻦ 01 mL
/0 رﺎﺑ ود ﺮﻄﻘﻣ بآ
ﻄﻘﺗ ﯿ ﺎﻣد رد ﺮ ي 20 ºC ﺴﻘﺗ ﯿ ﺪﺷ ﻢ . ا ﺎﻄﺧ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﯾ
ﻦ
اﺮﻓ ﯾ ﻣ و راﺮﮑﺗ ﻪﺒﺗﺮﻣ رﺎﻬﭼ ﺪﻨ ﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ ﮔﯿ ﺮ ي دﺮﮔ ﯾ ﺪ ] 32 [ . ﺮﺿ ﯾ ﺐ
رﻮﻧ ﺖﺴﮑﺷ ي
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯾ
ﻣور ﺮﺘﻣﻮﺘﮐاﺮﻓر ﮏ ﯿﺰ
ي
) KRÜSS, Hamburg, Germany (
ﺎﻣد رد ي 20 ºC ﻖﺒﻃ
ﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا رد هﺪﺷ ﻪﺋارا شور ﯽ
ا ﯾ هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺮ 6
- 2274
هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ ] 33 [ .
2 - 5 - ﺎﺳﺎﻨﺷ ﯾ ﯽ و هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ
ﺲﻧﺎﺳا
ﺎﺳﺎﻨﺷ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯾ
ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا رد دﻮﺟﻮﻣ
اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﯾ زﺎﮔ فاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ هﺎﮕﺘﺳد زا ﺮ ي
- ﻃ ﯿ ﻒ ﻣﺮﺟ ﺞﻨﺳ ﯽ
) GC/MS9 (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
اﯾ ﻓاﺮﮔﻮﺗﺎﻣوﺮﮐ ﻞﻣﺎﺷ هﺎﮕﺘﺳد ﻦ ﯽ
زﺎﮔ ي لﺪﻣ 7890B ﻃ و ﯿ ﻒ ﻣﺮﺟ ﺞﻨﺳ ﯽ لﺪﻣ 5977A ﺖﺧﺎﺳ
ﺖﮐﺮﺷ Agilent ﺮﻣآ ﯾ نﻮﺘﺳ ﻪﺑ ﺰﻬﺠﻣ ،ﺎﮑ HP5-MS
لﻮﻃ ﻪﺑ
60 m ﻠﺧاد ﺮﻄﻗ ﺎﺑ ﯽ
25 mm /0 ﺖﻣﺎﺨﺿ و µ
25 m /0 و
ﺳ ﯿ رﺰﺗ ﻢﺘﺴ ﯾﻘ ﯽ عﻮﻧ زا split/splitless لﺪﻣ ،
ﯾ ﻧﻮ ﯿ ﺳاﺰ ﯿ نﻮ
ﻧوﺮﺘﮑﻟا نارﺎﺒﻤﺑ ﯽ
دﻮﺑ . ﺎﻣد ي رﺰﺗ ﻞﺤﻣ ﯾ ﺎﻣد ،ﻖ ي Interface و
ﺎﻣد ي ﻞﺤﻣ ﯾ ﻧﻮ ﯿ ﺳاﺰ ﯿ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ نﻮ ﯿ ﺐ 280ºC
، 290ºC و 250 ºC
دﻮﺑ . ﺎﻣد ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﯾ ﯽ ﺎﻣد ﺎﺑ نﻮﺘﺳ ي
ﻟوا ﯿ ﻪ 60ºC تﺪﻣ ﻪﺑ و عوﺮﺷ
5min ا رد ﯾ ﻣد ﻦ ﺎﻣد ﺲﭙﺳ ،ﺪﺷ ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ ﺎ ي
ﺷ ﺎﺑ نﻮﺘﺳ ﯿ
ﺐ
ºC/min 15
ﺎﻣد ﻪﺑ ي 180 ºC ﺳر ﯿ تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪ min
2 رد
اﯾ ﺎﻬﻧ رد و ﺪﻧﺎﻣ ﺖﺑﺎﺛ ﺎﻣد ﻦ ﯾ
ﺷ ﺎﺑ ﺖ ﯿ ﺐ ºC/min 20
ﺎﻣد ﻪﺑ ي
280 ºC ﺳر ﯿ تﺪﻣ ﻪﺑ و ﺪ 10 min
ا رد ﯾ ﺪﻧﺎﻣ ﺖﺑﺎﺛ ﺎﻣد ﻦ .
ﺖﺒﺴﻧ split ﻪﺑ ترﻮﺻ 1 ﻪﺑ 20 ﻈﻨﺗ ﯿ دﺮﮔ ﻢ ﯾ رﺰﺗ ﻢﺠﺣ و ﺪ ﯾ
ﻖ
1µL /0 دﻮﺑ . ﺎﻨﺷ ﺎﺳ ﯾ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﺎﻘﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯾ
ﻪﺴ
رادزﺎﺑ ﺺﺧﺎﺷ ي
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺺﺧﺎﺷ ﺎﺑ ﺎﻫ
ي رد دﻮﺟﻮﻣ
ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ﺎﻫ ي ﻣﺮﺟ
10ﯽ و NIST WILEY ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
. ﺪﺻرد
ﺮﻫ ﯾ ﮐﺮﺗ زا ﮏ ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا رد دﻮﺟﻮﻣ
ﭘ ﺖﺣﺎﺴﻣ ﯿ ﮏ ﺎﻫ ي ﻪﺑ دﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﯾﺪ
.
2 - 6 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي اﻮﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒ ﯽ
11
ﻞﮐ ) ( TPC
اﻮـــﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮـــﻨﻓ تﺎـــﺒ ﯽ
ﮓـــﻧر شور ﻪـــﺑ ﻞـــﮐ ﺠﻨـــﺳ
ﯽ
ﻟﻮﻓ ﯿ ﻦ - ﺳ ﯿ ﺘﻟﺎﮑ
12 ﯿﻮ هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ . ﺪـﺑ ﯾ رﻮـﻈﻨﻣ ﻦ 200µL
زا
9. Gas chromatography–mass spectrometry 10. MS library
11. Total phenolic content 12. Folin–Ciocalteu
ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا 800µL
ﻟﻮﻓ ﺮﮔﺎﺳﺎﻨﺷ زا ﯿ
ﻦ - ﺳ ﯿ ﺘﻟﺎﮑ ﯿ ﻮ ) ﺎـﺑ ًﻼﺒـﻗ ﻪـﮐ
ﺖﺒﺴﻧ ﯾ ﻪﺑ ﮏ 10 د بآ ﺎﺑ ﯾ ﻧﻮ ﯿ ﻗر هﺪﺷ هﺰ ﯿ
ﻖ ﺖﺳا هﺪﺷ (
طﻮـﻠﺨﻣ
ندوﺰﻓا زا ﺲﭘ و ﺪﺷ 2 mL
ﺪـﺳ ﯾ تﺎـﻨﺑﺮﮐ ﻢ
% w/v 5/
7 ﻢـﺠﺣ
ﻪﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ طﻮﻠﺨﻣ 7 mL
ﺪـﺷ هﺪﻧﺎـﺳر .
ﻣ ـﯿ ناﺰ
بﺬﺟ لﻮﻃ رد جﻮـﻣ 765nm
ﺲـﭘ راﺪـﻬﮕﻧ ﺖﻋﺎـﺳ ود زا ي
طﻮﻠﺨﻣ ﺎﻣد رد ي ﺤﻣ و قﺎﺗا ﯿ
رﺎﺗ ﻂ ﯾ هﺎﮕﺘـﺳد زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ ﮏ
ﻃ ــﯿ ﻒ ﺶﻔﻨﺑاﺮــﻓ ﺞﻨــﺳ -
ﺋﺮﻣرﻮــﻧ ﯽ ) SPECORD 250,
Jena, Germany (
دﺮﮔ ﺖﺋاﺮﻗ ﯾﺪ
] 34 ، 35 [ . ﻟﺎﮔ زا ـﯿ ـﺳا ﮏ ﯿ ﺪ
ﻪﺑ ﻨﺤﻨﻣ نآ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ و ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ناﻮﻨﻋ ﯽ
ﻟﺎﮐ ﯿ ﺳاﺮﺒ ﯿ نﻮ
ﻟﺎﮔ بﺬـﺟ ـﯿ
ـﺳا ﮏ ﯿ دﺮﮔ ﻢـﺳر ﺪ ـﯾ
ﺪ ) Y = 0.0005X +
0.0023; R² = 0.9945 .(
اﻮـﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﻟﻮـﻨﻓ تﺎـﺒ ﯽ
ﻞـﮐ
ﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﯿﻠ
ﯽ مﺮﮔ ﻟﺎﮔ لدﺎﻌﻣ ﯿ ﺳا ﮏ ﯿ ﺲﻧﺎـﺳا مﺮﮔ رد ﺪ
) mg GAE/gEO
( ﺑﯿ دﺮﮔ نﺎ ﯾﺪ .
2 - 7 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي اﻮﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﺋﻮﻧوﻼﻓ تﺎﺒ ﯿ
ﺪ ي
13
ﻞﮐ ) ( TFC
اﻮﺘﺤﻣ ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﺋﻮﻧوﻼﻓ تﺎﺒ ﯿ
ﺪ ي ﮓﻧر شور سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﮐ ﺠﻨﺳ
ﯽ
ﺮﻠﮐ ﯾ ﻣﻮﻟآ ﺪ ﯿﻨﯿ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا مﻮ .
ا رد ﯾ شور ﻦ 250 µL
ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا
75 µL ﻧ ﯿ ﺮﺘ ﯾ ﺪﺳ ﺖ ﯾ ﻢ
% 5 ﻗد ﺶﺷ زا ﺲﭘ و طﻮﻠﺨﻣ ﯿ
ﻪﻘ µL
150 ﺮﻠﮐ ﯾ ﻣﻮﻟآ ﺪ ﯿﻨﯿ ﻢ
% 10 دﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا نآ ﻪﺑ ﯾﺪ
. ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ
ﻗد ﺞﻨﭘ ﯿ ﻪﻘ 500 µL دﻮﺳ ﯾ ﻢﺠﺣ و ﻪﻓﺎﺿا طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ رﻻﻮﻣ ﮏ
ﻪﺑ لﻮﻠﺤﻣ 5mL
/2 ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺳر .
جﻮﻣ لﻮﻃ رد بﺬﺟ راﺪﻘﻣ
510 nm ﻃ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯿ
ﻒ ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ ﺞﻨﺳ -
ﺋﺮﻣرﻮﻧ ﯽ
) SPECORD 250, Jena, Germany (
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ
] 36 ، 37 [ . ﺘﺳﺮﺋﻮﮐ زا ﯿ
ﻪﺑ ﻦ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ناﻮﻨﻋ
ﻨﺤﻨﻣ نآ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ و ﯽ
ﻟﺎﮐ ﯿ ﺳاﺮﺒ ﯿ دﺮﮔ ﻢﺳر بﺬﺟ نﻮ ﯾ
ﺪ
) Y = 0.0105X - 0.0019; R² = 0.9897 .(
اﻮﺘﺤﻣ ي
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺋﻮﻧوﻼﻓ تﺎﺒ ﯿ
ﺪ ي ﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﻞﮐ ﯿﻠ
ﯽ ﺘﺳرﻮﮐ لدﺎﻌﻣ مﺮﮔ ﯿ
رد ﻦ
ﺲﻧﺎﺳا مﺮﮔ )
mg QE/gEO
( ﺑﯿ نﺎ دﺮﮔ ﯾﺪ .
2 - 8 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ
2 - 8 - 1 هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ شور ﻪﺑ
-1،1 د ي ﻨﻓ ﯿ ﻞ - 2 - ﭘ ﯿ ﺮﮑ ﯾ ﻞ - ﻫ ﯿ زارﺪ ﯾ ﻞ
14) (DPPH
زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ﺖ ﯽ
دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ ﯾDPPH ﮑ ﯽ زا
لواﺪﺘﻣ ﺮﺗ ﯾ شور ﻦ ﺎﻫ ي ﻌﺗ ﯿﯿ ﻣ ﻦ ﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ
ﺖﺳا . هزاﺪﻧا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﮔﯿ
ﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا
13.Total flavonoids content
14. 2,2-Diphenyl-1-Picrylhydrazyl (DPPH)
اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا ،ﺮ 1mM
/0 زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ DPPH
لﻮﻧﺎﺗا
% 95 ﻬﺗ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾﺪ . ﺲﭙﺳ 2mL ﺖﻈﻠﻏ زا ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
) mg/mL 6/
1 ، 2/
3 و 4/
6 ( ﻮﺧ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﺑ
ﯽ ﺎﺑ 2mL لﻮﻠﺤﻣ
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣDPPH .
تﺪﻣ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ 30min
ﺎﻣد رد ي قﺎﺗا
ﺤﻣ و ﯿ رﺎﺗ ﻂ ﯾ ﺎﻬﻧ رد و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﮏ ﯾ
ﻣ ﺖ ﯿ ﺎﺑ نآ بﺬﺟ ناﺰ
ﻃ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ﻒ ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ ﺞﻨﺳ -
ﺋﺮﻣرﻮﻧ ﯽ
) SPECORD 250, Jena, Germany (
لﻮﻃ رد جﻮﻣ
517 nm ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ .
ﺎﻧاﻮﺗ ﯾ ﯽ ﻣ ﯿ دار رﺎﻬﻣ ناﺰ ﯾ
لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ
ﺐﺴﺣ ﺮﺑ DPPH ﺮﻃ زا ﺪﺻرد
ﯾ ﻪﻄﺑار ﻖ 2 دﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯾ
ﺪ
] 38 [ .
ﻪﻄﺑار 2 DPPH=1-(A2-A1)/ A0 ×100
ا رد ﯾ ﻪﻄﺑار ﻦ A0
، A1
و A2
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺐ نﺎﺸﻧ ﻣ هﺪﻨﻫد ﯿ بﺬﺟ ناﺰ
لﻮﻠﺤﻣ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ DPPH
ﯾ ﯽ ﻣ ، ﯿ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا بﺬﺟ ناﺰ ﯾ
ﯽ و
ﻣﯿ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ناﺰ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا و DPPH
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﺗﻮﺑ زا ﯿ ﻞ
ﻫﯿ ﺴﮐورﺪ ﯽ ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ ﺖﻈﻠﻏ رد 15
ﺎﻫ ي ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺒﺜﻣ لﺮﺘﻨﮐ .
IC50
ﺖﺳا ﺲﻧﺎﺳا زا ﯽﺘﻈﻠﻏ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ
رﺎﻬﻣ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ 50
ﺪﺻرد ﻟﺎﻌﻓ زا ﯿ دار ﺖ ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي ﯽﻣ دازآ دﻮﺷ . رد
اﯾ ﻌﺗ زا ﺲﭘ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ﯿﯿ
ﻟﺎﻌﻓ ﺪﺻرد ﻦ ﯿ
ﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ﺖ ﯽ
دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي ﺲﻧﺎﺳا ﻂﺳﻮﺗ دازآ ﺗﻮﺑ و ﺎﻫ
ﯿ ﻫ ﻞ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯽ ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ
راﺪﻘﻣ IC50
ﻖﯾﺮﻃ زا ﻟﺎﻌﻓ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻢﺳر
ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺖ ﯽ
دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي ﺖﻈﻠﻏ ﺐﺴﺣﺮﺑ دازآ ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ و ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ نﻮﯿﺳﺮﮔر ﻂﺧ .
2 - 8 - 2 ﻌﺗ ﯿﯿ ﻟﺎﻌﻓ ﻦ ﯿ ﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯽ
ماد ﻪﺑ شور ﻪﺑ
دار ﻦﺘﺧاﺪﻧا ﯾ
لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ 2 ، 2 زآ ﯾ ﺑﻮﻨ ﯿ ﺲ - ) 3 - ﺗاﯿ ﻞ
ﺗوﺰﻨﺑ ﯿ ﻟوزﺎ ﯿ ﻦ - 6 - ﻧﻮﻔﻟﻮﺳ ﯿ ﺳا ﮏ ﯿ ﺪ ) ( ABTS16 (
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐ رﺎﻬﻣ ﺖ ﯽ
دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ ﺲﻧﺎﺳا ﻂﺳﻮﺗ ABTS
ﮔﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﭘ شور ﻖﺒﻃ ﺮ ﯿ
ر ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸ ي
نارﺎﮑﻤﻫ و
) 1999 ( هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ ] 39 [ . ﺪﺑ ﯾ ﻟﻮﻧﺎﺗا لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦ ﯽ
ﻣ ﺎﺑ ABTS ﯿ بﺬﺟ ناﺰ 70
/0 لﻮﻃ رد جﻮﻣ 734nm ﻬﺗ ﯿ ﺪﺷ ﻪ .
ﺲﭙﺳ 2mL ﻟﻮﻧﺎﺗا لﻮﻠﺤﻣ زا ﯽ
ﺎﺑ ABTS 1mL
/0 زا
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﻮﭼ ﺲﻧﺎﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﺮ ) mg/mL 6/
1 ، 2/
3 و 4/
6 (
زا ﺲﭘ و طﻮﻠﺨﻣ 6min
ﻣﯿ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ بﺬﺟ ناﺰ
ﻃﯿ ﻒ ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ ﺞﻨﺳ -
ﺋﺮﻣرﻮﻧ ﯽ ) SPECORD 250,
Jena, Germany (
لﻮﻃ رد جﻮﻣ 734 nm
دﺮﮔ ﺖﺋاﺮﻗ ﯾﺪ
.
ﺎﻧاﻮﺗ ﯾ ﯽ ﻣ ﯿ دار رﺎﻬﻣ ناﺰ ﯾ
لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ABTS
ﺪﺻرد
15. Butylated hydroxytoluene (BHT)
16. 2,2'-azino-bis(3-ethylbenzothiazoline-6-sulfonic acid) (ABTS)
ﺮﻃ زا ﯾ ﻪﻄﺑار ﻖ 3 دﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﯾﺪ
. ﺗﻮﺑ زا ﯿ ﻫ ﻞ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯽ ﻟﻮﺗ ﻦﺋﻮ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﺎﻫ ي ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺒﺜﻣ لﺮﺘﻨﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺑﺎﺸﻣ .
راﺪﻘﻣ IC50
ﺑ شور ﻖﺑﺎﻄﻣ ﯿ
ﺶﺨﺑ رد هﺪﺷ نﺎ 2
- 8 - 1 ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
ﺪﺷ . ABTS%= (A0-A1)/ A0 ×100 ﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑA1 وA0 ﻪﻄﺑار ﻦﯾا رد نﺎﺸﻧ ﺐ
لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ هﺪﻨﻫد
لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ و لﻮﻧﺎﺗا و ABTS ﻣ ﺲﻧﺎﺳا و ABTS
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
2 - 8 - 3 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯽ
شور ﻪﺑ
ﺣا ترﺪﻗ ﯿ
ﮔﺪﻨﻨﮐ ءﺎ ﯽ ﻦﻫآ
17) (FRAP
نﻮﻣزآ ﺎﻧاﻮﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ FRAP
ﯾ ﯽ اﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا ي
ﺣا ﯿ ﺗﺎﮐ ءﺎ ﯿ نﻮ
Fe3+
لﻮﻠﺤﻣ رد 2
، 4 ، 6 - ﺮﺗ ي ﭘ ﯿ ﺮﯾ ﺪ ﯾ ﻞ سا- - ﺮﺗ ﯾ زﺎ ﯾ ﻦ
) TPTZ18 ( ﺗﺎﮐ ﻪﺑ ﯿ نﻮ Fe2+
ا و ﯾ ﺑآ ﺲﮑﻠﭙﻤﮐ دﺎﺠ ﯽ
ﮓﻧر
Fe2+-TPTZ ﻣ
ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . اﺮﺑ ي مﺎﺠﻧا اﯾ ﻦ نﻮﻣزآ فﺮﻌﻣ FRAP
ﺪﺳ تﺎﺘﺳا ﺮﻓﺎﺑ زا ﻞﮑﺸﺘﻣ ﯾ
ﻢ 300mM ﺎﺑ 6pH /3 فﺮﻌﻣ ،
10mM ﺮﻠﮐ رد TPTZ
ﯾ رﺪ ﯾ ﺳا ﮏ ﯿ ﺪ mM 40 لﻮﻠﺤﻣ و
20mM ﺮﻠﮐ ﯾ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﻦﻫآ ﺪ )
(v/v 10:1:1 ﻬﺗ ﯿ ﺪﺷ ﻪ . ﺎﻣد ي
فﺮﻌﻣ ﻪﺑ هزﺎﺗ FRAP
37 ºC اﺮﺑ و ﺪﺷ هﺪﻧﺎﺳر ي
مﺎﺠﻧا
ﺎﻣزآ ﯾ ﺶ L 150 µ فﺮﻌﻣ ﺎﺑ FRAP
L 50 µ ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ) mg/mL 6/
1 ، 2/
3 و 4/
6 ( و ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ
ﺖﺷﺬﮔ زا ﺲﭘ min
4 ﻣ ﯿ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ بﺬﺟ ناﺰ
ﻃﯿ ﻒ ﺶﻔﻨﺑاﺮﻓ ﺞﻨﺳ -
ﺋﺮﻣرﻮﻧ ﯽ ) SPECORD 250, Jena,
Germany (
رد لﻮﻃ جﻮﻣ 593nm ﺎﺘﻧ و ﺖﺋاﺮﻗ ﯾ
ﺴﺣﺮﺑ ﺞ ﺐ
mM FeSO4.7H2O ﺑ ﯿ
دﺮﮔ نﺎ ﯾ ﺪ ] 40 .[ ﺗﻮﺑ زا ﯿ ﻫ ﻞ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯽ
ﺖﻈﻠﻏ رد ﻦﺋﻮﻟﻮﺗ ﺎﻫ
ي ﺖﺒﺜﻣ لﺮﺘﻨﮐ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا ﻪﺑﺎﺸﻣ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
2 - 9 - ﺰﺠﺗ ﯾ ﻪ ﻠﺤﺗ و ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي
ﺛﺎﺗ ﯿ شور ﺮ ﺎﻫ ي و ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻤﮐ ﯽ و
ﮐﯿ ﻔ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺣاﺮﻃ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺮ ﯽ
ﺎﻣزآ ﯾ ﻓدﺎﺼﺗ ًﻼﻣﺎﮐ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد تﺎﺸ ﯽ
ﺳرﺮﺑ راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ و ﯽ
ﺪﺷ . ﻠﺤﺗ ﯿ راو ﻞ ﯾ ﺲﻧﺎ ﯾ ﻪﻓﺮﻃ ﮏ ) One-way ANOVA19 (
و
ﺎﻘﻣ ﯾ ﻣ ﻪﺴ ﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ﺎﻫ شور ﮐﻮﺗ نﻮﻣزآ
20ﯽ ﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ﯿ
نﺎﻨ
% 95 مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ راﺰﻓا
MINITAB ﻪﺨﺴﻧ
16 ترﻮﺻ
ﺬﭘ ﯾ و ﺖﻓﺮ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ راﺰﻓا
ﻞﺴﮐا ﻪﺨﺴﻧ 2013
ﺪﻧﺪﺷ ﻢﺳر .
17. Ferric ion reducing antioxidant power (FRAP) 18. Tripyridyltriazine (TPTZ)
19. Analysis of Variance (ANOVA) 20. Tukey's test
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - ﺛﺎﺗ ﯿ هدزﺎﺑ ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﺮ
،جاﺮﺨﺘﺳا ﺮﺿ و صﻮﺼﺨﻣ نزو
ﯾ ﺖﺴﮑﺷ ﺐ
رﻮﻧ ي ﻮﭼ ﺲﻧﺎﺳا ﯾﺮ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺛﺎﺗ ﺞ ﯿ شور ﺮ ﺎﻫ ي جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻞﮑﺷ رد ﺲﻧﺎﺳا 1
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﮐﺎﺣ ﺞ ﯽ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا
ﺛﺄﺗ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﯿ
ﻨﻌﻣ ﺮ ﯽ راد ي ) 05 /0
<
(p هدزﺎﺑ ﺮﺑ
ﺖﺷاد ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا .
نﺎﻤﻫ ﭘ ﻪﮐ رﻮﻃ ﯿ ﺶ ﮏﺸﺧ ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮﺗ
ﮔ ندﺮﮐ ﯿ شور و نﺎﻣز ،ﺎﻣد ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ جاﺮﺨﺘﺳا مﺎﺠﻧا زا ﻞﺒﻗ نﺎﻫﺎ
ﻣ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯽ
و ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ
هدزﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺎ
ﮐﺮﺗ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ددﺮﮔ هﺮﺛﻮﻣ تﺎﺒ ]
28 [ . ا ﺮﺑ ﺎﺘﻧ سﺎﺳ ﯾ ﻪﺑ ﺞ ﺖﺳد
ﺮﺘﻤﮐ هﺪﻣآ ﯾ
ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﻦ )
%v/w 04 /0 89 ± /0 (
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺎﺳ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ﯾ
دﻮﺑ ﻪ رد
ﻟﺎﺣ ﯽ ﺑ ﻪﮐ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻦ ﻣﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ )
%v/w
03 /0 51± /2 ( اﺮﺑ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي دﺎﻤﺠﻧا شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ي
ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد .
ﺣر ﯿﻤ ﯽ ﻠﮔ و ﮏﻠﻣ ﯽ
) 2013 ( ﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿ شور ﺮ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ
ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ )
ﺎﺳ ﯾ ﺑﺎﺘﻓآ ،ﻪ ﯽ ﺎﻣ ، ﯾ ووﺮﮑ ﯾ اﻮﻫ ،ﻮ ي دﺎﻤﺠﻧا و غاد ي
(
ﺮﺑ ور ي گﺮﺑ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﺎﻫ
ي وآ ﯾ ﻦﺸ ) Thymys
daenensis subsp. daenensis. Celak (
رد ﯾ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﺘﻓﺎ
ﻪﺑ شور ندﺮﺑ رﺎﮐ ﺎﻫ
ي دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ي
ﺎﺳ و ﯾ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪ ﯿ ﺐ
ﻣ ﯽ ﺑ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ و ﻦ ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ
ﺖﺳد ﯾ ﺖﻓﺎ ] 28 [ . ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد دﯾ
ﺮﮕ ي ﻤﺳﺎﻗ ﯽ ﭘ ﯿ ﻃﻮﻠﺑﺮ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2017 ( زا ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ
ماﺪﻧا ﺎﻫ ي اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﻨﺸﮔ ﯿ ﺎﺳ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺰ ﯾ
زا ﺮﺘﻤﮐ ﻪ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي دﺎﻤﺠﻧا شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ي
ﺖﺳا ] 27 [ . ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻠﮐ ﯽ اﺮﺑ مزﻻ نﺎﻣز و ﺎﻣد ي
ﻪﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﻐﺘﻣ ود ناﻮﻨﻋ
ﯿ ﻢﻬﻣ ﺮ
ﺛﺎﺗ و ﯿ ﻣ ﺮﺑ راﺬﮔﺮ ﯿ
ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ
ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ ] 21 [ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﻪﺑ ﺞ ا رد هﺪﻣآ ﺖﺳد ﯾ
ﻮﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﯾ
ا ﺪ ﯾ ﻦ
ﺎﻣد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺐﻠﻄﻣ ي
ﺎﭘ ﯾﯿ اﺮﻓ رد هﺎﺗﻮﮐ ﺎﺘﺒﺴﻧ نﺎﻣز و ﻦ ﯾ
ﺪﻨ
دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ي
اﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯿ دزﺎﺑ ناﺰ جاﺮﺨﺘﺳا ه
ﺎﻘﻣ رد ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴ ﯾ شور ﺮ ﻣ ﺎﻫ ﯽ دﻮﺷ . ﻓﺮﻃ زا ﯽ لﻮﻃ رد
ﻧﻻﻮﻃ ﺎﺘﺒﺴﻧ نﺎﻣز ﯽ
ﺎﺳ رد ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺶﺨﺑ ﻪ ﯽ
زا ﮐﺮﺗ ﯿ ﮑﺸﺗ راﺮﻓ تﺎﺒ ﯿ
هﺪﻨﻫد ﻞ ﺤﻣ ﺮﻔﺴﻤﺗا رد ﺲﻧﺎﺳا ﯿ
ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻂ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ و ﯿ
ناﺰ هدزﺎﺑ جاﺮﺨﺘﺳا رد
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﮏﺸﺧ
ا ﻪﺑ هﺪﺷ
ﯾ ﻣ شور ﻦ ﯽ دﻮﺷ .
نﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻃ 1
ﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﯽ
ﻣ دﻮﺷ ﯿ جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ
اﻮﻫ ماﺪﻧا زا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ اﻮﻫ شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ي
ﺎﻣد رد غاد ي 40ºC لدﺎﻌﻣ %v/w 06 /0 29± /1 اﺰﻓا ﺎﺑ و دﻮﺑ ﯾ
ﺶ
ﺎﻣد ي اﻮﻫ ي ﻪﺑ ﻦﮐ ﮏﺸﺧ 60ºC
ﻣ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ
%v/w 1/
0 98± /0 ﺶﻫﺎﮐ ﯾ ﺖﻓﺎ . نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﺋاژ ]
29 [ ﻤﺳﺎﻗ ، ﯽ
ﭘﯿ ﻃﻮﻠﺑﺮ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و ]
27 [ دﺎﺒﻋ ، ي نارﺎﮑﻤﻫ و ]
24 [ هﺎﺷ ،
ﺴﺣ ﯿﻨ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و ]
41 [ ﻧوﺮﻤﻫ ، ﯽ ﻣﻼﺳ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و ]
42 [ و
ﻣﺮﮐ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و ]
43 [ ﻧﯿ اﺰﻓا ﺎﺑ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺰ ﯾ
ﻣ ﺎﻣد ﺶ ﯿ ناﺰ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﯽ
ﯾ ﺪﺑﺎ . ﻟد ﯿ ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞ ﯿ
هدزﺎﺑ ناﺰ
اﺰﻓا ﺎﺑ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا ﯾ
ﺎﻣد ﺶ ي ﮏﺸﺧ ﻣ ﻦﮐ ﯽ ﺳآ ﺪﻧاﻮﺗ ﯿ ﺐ
دﯾ هﺪﻏ نﺪ كﺮﮐ و ﺎﻫ ﺎﻫ
ي هﺪﻏ ا
21ي وﺎﺣ ي ﮔ رد ﺲﻧﺎﺳا ﯿ
نﺎﻫﺎ
وراد ﯾ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . ﻪﺑ ا هوﻼﻋ ﯾ اﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮑﻨ ﯾ
،ﻦﮐ ﮏﺸﺧ رد ﺎﻣد ﺶ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺖﺣار راﺮﻓ تﺎﺒ ﺨﺒﺗ ﺮﺗ
ﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ و هﺪﺷ ﺮ
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ ] 44 [ . ﻓﺮﻃ زا ﯽ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺧﺮﺑ ﺞ ﯽ ﮐﺎﺣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﯽ
زا
اﺰﻓا ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﯾ
ﺎﻣد ﺶ ي ﻣ ﻦﮐ ﮏﺸﺧ ﯽ
اﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯾ
ﺶ
ﻣﯿ ددﺮﮔ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ناﺰ ]
45 ، 46 [ ﻟد ﻪﮐ ﯿ ا ﻞ ﯾ ار ﺮﻣا ﻦ
ﻣ ﯽ ﮔ عﻮﻧ رد فﻼﺘﺧا ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ
ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ،نﺎﻫﺎ ي
هﺪﻨﻨﮐ ﺢﺷﺮﺗ
ﮐﺮﺗ و ﺲﻧﺎﺳا ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ داد ﺖﺒﺴﻧ ﺲﻧﺎﺳا ]
26 [ . ﻪﺑ مزﻻ
ﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﯽ
راد ي ﺑ ﯿ ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا هدزﺎﺑ ﻦ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي اﻮﻫ ﺎﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ي
ﺎﻣد رد غاد ي
60 ºC و
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺎﺳ رد هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﯾ
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﻪ )
05 /0 p>
.(
ﻟﺎﮕﭼ ﯽ ﺒﺴﻧ ﯽ ﺮﺿ و ﯾ رﻮﻧ ﺖﺴﮑﺷ ﺐ ي
و ﻪﻠﻤﺟ زا ﯾ
ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
ﮐﯿ ﻔ ﯽ ﺲﻧﺎﺳا ﻢﻬﻣ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺎﻫ
ﯽ ﺪﻧﻮﺷ . ،ﺮﺿﺎﺣ ﺶﻫوﮋﭘ رد اﺬﻟ
ﺛﺎﺗ ﯿ ا ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﺮ ﯾ
و ود ﻦ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﮐ ﯿﻔ ﯽ ﺮﺑ ﺳر ﯽ دﺮﮔ ﯾﺪ .
ﻟﺎﮕﭼ ﯽ ﺒﺴﻧ ﯽ ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا اﻮﻫ ماﺪﻧا زا هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﮏﺸﺧ ﺮ
شور ﻪﺑ هﺪﺷ ﺎﻫ
ي ﺎﺳ ﯾ اﻮﻫ ،ﻪ ي غاد 40 ºC
و 60 ºC و
دﺎﻤﺠﻧا ي ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺐ 001 /0 930± /0 ، 001 /0 931± /0 ،
002 /0 932± /0 و 003 /0 929± /0 رﻮﻧ ﺖﺴﮑﺷ ﺺﺧﺎﺷ و ي
ﻪﺑ
ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ 001 / 481 0/± 1 ، 001 / 481 0/± 1 ، 002 / 479 0/± 1 و
002 / 483 0/± 1 دﻮﺑ ا ﻪﮐ ﯾ ﺎﺘﻧ ﻦ ﯾ ﺮﻌﺗ هدوﺪﺤﻣ رد ﺞ ﯾ
رد هﺪﺷ ﻒ
ﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽ
ا ﯾ هرﺎﻤﺷ ﻪﺑ ناﺮ 13576
ﺖﺷاد راﺮﻗ ]
47 [ . ﻪﺑ
ﺎﺘﻧ هوﻼﻋ ﯾ ﺰﺠﺗ ﺞ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي ﮐﺎﺣ ﯽ شور ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا
ﺛﺎﺗ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﯿ
ﻨﻌﻣ ﺮ ﯽ راد ي ﻟﺎﮕﭼ ﺮﺑ ﯽ ﺒﺴﻧ ﯽ ﺮﺿ و ﯾ ﺐ
رﻮﻧ ﺖﺴﮑﺷ ي
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﻮﭼ ﯾ ﺖﺷاﺪﻧ ﺮ ) 05 /0 p<
.(
21. Glandular trichomes
Fig 1 Effect of drying methods on essential oil extraction yield (%v/w) from aerial parts of F.
angulata. Different lower letters indicate significant difference (p<0.05).
3 - 2 - ﺛﺎﺗ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺮﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ﺮ ﯿ
تﺎﺒ
ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻮﭼ ﺲﻧﺎﺳا ﯾﺮ
نﺎﻤﻫ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻃ 1
ﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽ
ﺲﻧﺎﺳا رد دﻮﺷ ﺎﻫ
ي
ﻪﺑ اﻮﻫ ماﺪﻧا زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ
ﻪﺑ شور ﺎﻫ ي دﺎﻤﺠﻧا ي ﺎﺳ ، ﯾ اﻮﻫ و ﻪ ي ﺗﺮﺗ ﻪﺑ غاد ﯿ
ﺐ 41 ، 51 و
52 ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺎﺳﺎﻨﺷ راﺮﻓ ﯾ
ﯽ عﻮﻤﺠﻣ رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ
% 97 / 96 74– / 74 ﮑﺸﺗ ار ﺲﻧﺎﺳا ﻞﮐ ﯿ
ﻣ ﻞ ﯽ ﺪﻨﻫد . ا رد ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ نﺎ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ
ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺮ Cyclofenchene ،
β-
Pinene
، Limonene ،
Trans-ß-Ocimene
، Bornyl
acetate ، O-Cymene ،
ɣ-Terpinene ،
Germacra-D ،
Trans-Verbenol و
ß-Myrcene ﮐﺮﺗ
ﯿ رد ﺐﻟﺎﻏ تﺎﺒ
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺗ رد ﺮ ﯿ ﺎﻫرﺎﻤ ي ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ
ﻪﮐ اﯾ ﺎﺘﻧ ﻦ ﯾ ﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞ ﯾ ﻠﺒﻗ ﺞ ﯽ رد نﺎﻘﻘﺤﻣ ا درﻮﻣ
ﯾ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﻦ
دراد . ا رد ﯾ ﺎﺘﺳار ﻦ ﻤﺳﺎﻗ ﯽ ﭘ ﯿ ﻃﻮﻠﺑﺮ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2016 ( رد
عﻮﻤﺠﻣ 49 ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ ﺐ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا رد راﺮﻓ ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ هﺎ
ﻮﭼ ﯾ ﺎﺳ شور ﺎﺑ هﺪﺷ ﮏﺸﺧ ﺮ ﯾ
ﺎﺳﺎﻨﺷ ﻪ ﯾ ﯽ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ α-
pinene ، -ß-ocimene ،cis
sabinene ،
Trans-ß-
ocimene ،
α-phellandrene ،
ß-phellandrene ،
thymol و myrcene ﮐﺮﺗ ﻪﻠﻤﺟ زا
ﯿ ﺪﻧدﻮﺑ ﺐﻟﺎﻏ تﺎﺒ ]
48 [ .
اﯾ ﻟﺎﺣ رد ﻦ ﯽ زﺎﺒﻬﺷ ﻪﮐ ﺖﺳا ي
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2000 ( دﻮﺟو 33
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ ﺐ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﮔ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا رد ار راﺮﻓ ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﻮﭼ ﯾ شراﺰﮔ ﺮ
ا رد ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﯾ
ﻣ ﻦ ﯿ نﺎ α-pinene
، (Z)-ß-ocimene ،
bornyl acetate ،
ɣ-terpinene ،
Germacrene-
،D myrcene و
p-cymene ﺪﻧدﻮﺑ ﺐﻟﺎﻏ
] 46 [ . ﺋﺎﺘﺳور
ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎ )
2002 ( وﺎﺟ و ﯾ ﻧﺪ ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎ )
2006 (
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺗﺎﺒ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺮ α-pinene ،
α-phellandrene ،
ß-
phellandrene ،
sabinene و
terpinolene ﻪﺑ ار
ناﻮﻨﻋ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺐﻟﺎﻏ راﺮﻓ ﯾ
ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﻓﺮﻌﻣ ﺮ ﯽ
ﺪﻧدﺮﮐ ] 18 ، 50 [ . ﺳرﺮﺑ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽ
ﺬﭘ ترﻮﺻ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯾ
اﺮﺑ ﻪﺘﻓﺮ ي
ﻟوا ﯿ ا رد رﺎﺑ ﻦ ﯾ
ﮐﺮﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦ ﯿ
ﺗﺎﺒ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺮ Cyclofenchene و
β-Cubebene ﺎﺳﺎﻨﺷ
ﯾ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﮐﺮﺗ رد توﺎﻔﺗ دﻮﺟو ﯿ
ﺐ
ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﮐﺮﺗ ﺪﺻرد و ﯿ
ﮑﺸﺗ تﺎﺒ ﯿ اﻮﻫ ماﺪﻧا ﺲﻧﺎﺳا هﺪﻨﻫد ﻞ ﯾ
ﯽ
ﻮﭼ ﯾ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺮ ﯽ
ﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯽ
ﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽ زا
توﺎﻔﺗ ﺎﻫ ي ﺘﻧژ ﯿ ﮑ ﯽ ) ﮐا ،ﻪﻧﻮﮔ ﺗﻮ ﯿ ﺗﻮﻤﮐ و ﭗ ﯿ
ﭗ ( اﺮﺷ ، ﯾ و بآ ﻂ
اﻮﻫ ﯾ ﯽ ﺤﻣ ، ﯿ ﻄ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﻣز و رادﺮﺑ
ي ﻓاﺮﻐﺟ ءﺎﺸﻨﻣ ،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿﺎ
ﯾ ﯽ ،
ﮔ صﺎﺧ ﺶﺨﺑ ﯿ
،ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ شور ،هﺎ شور
،ﺲﻧﺎﺳا جاﺮﺨﺘﺳا
شور ﺎﻫ ي هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻫﺎﻣ و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺷ ﺖ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻣ و ﯿ ناﺰ
راﺮﻓ ﯾ ﮐﺮﺗ ﺖ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 25 ، 51 [.
ﺎﺘﻧ ﯾ ﮐﺎﺣ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞ ﯽ
ر ﻪﮐ ﺖﺳا نآ زا شو
ﮏﺸﺧ ندﺮﮐ
ﻤﮐ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﺎﺗﺪﻤﻋ ﯽ
ﮐﺮﺗ ﺮﺑ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﺮﻫ ﺖﺳا ﺮﺛﻮﻣ ﺲﻧﺎﺳا
دوﺪﺣ ﺎﺗ ﺪﻨﭼ ي
ﻐﺗ ﺐﺒﺳ ﯿﯿ ﺋﺰﺟ ﺮ ﯽ ﮐﺮﺗ رد ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻧ ﯿ ﺰ
ﻣ ﯽ ددﺮﮔ . نﺎﻤﻫ لوﺪﺟ رد ﻪﮐ رﻮﻃ 1
ﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﯽ
ﮏﺸﺧ دﻮﺷ
دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ي
ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻆﻔﺣ ﺐﺒﺳ ي
ﮐﺮﺗ هﺪﻤﻋ ﯿ
ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ
دﺮﮔ ﺐﻟﺎﻏ ﯾ
ﻣ ﻪﮐ ﺪ ﯽ ﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯿ
ﺳﺎﺴﺣ ﻞ ﯿ ﮐﺮﺗ ﺖ ﯿ راﺮﻓ تﺎﺒ
ﺪﺷﺎﺑ تراﺮﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ .ا
ﯾ ﻟﺎﺣ رد ﻦ ﯽ شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا
دﺎﻤﺠﻧا ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ي
فﺬﺣ ﺐﺒﺳ β-Cubebene
ﺶﻫﺎﮐ و
ﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﯽ Bornyl acetate و
Germacra-D ﺲﻧﺎﺳا زا
اﻮﻫ ماﺪﻧا ﯾ ﯽ ﮔ ﯿ ﻮﭼ هﺎ ﯾ ﺪﺷ ﺮ . ﻪﺑ ا هوﻼﻋ ﯾ اﺰﻓا ﻪﮑﻨ ﯾ شور رد ﺎﻣد ﺶ
اﻮﻫ ي دﺎﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ غاد ﯾ
ﮐﺮﺗ ﺮ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ
ﻟد ﻪﺑ ﺲﻧﺎﺳا هﺪﻨﻫد ﯿ
لﻮﮑﻟﻮﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻋﺮﺳ ﻦﺘﻓر ﻻﺎﺑ ﻞ ﺎﻫ
ي
ﮐﺮﺗ ﯿ ﻃ راﺮﻓ تﺎﺒ ﯽ
ﺨﺒﺗ ﯿ ﻣ ﺮ ﯽ دﻮﺷ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺎﺳ ﺞ ﯾ ﻧ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮ ﯿ
نﺎﺸﻧ ﺰ
ﻣ ﯽ اﺰﻓا ﻪﮐ ﺪﻫد ﯾ
اﺮﻓ رد ﺎﻣد ﺶ ﯾ
ﺴﺑ ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ ﺪﻨ ﯿ
رﺎ ي زا
ﮔﯿ وراد نﺎﻫﺎ ﯾ
ﯽ ﻈﻧ ﯿﺮ Laurus nobilis L.
] 21 [ ، O.
basilicum L.
] 25 [ و Lippia citriodora
Kunth ] 24 [ ﻤﮐ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ ﯽ
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ
ﮑﺸﺗ ﯿ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا هﺪﻨﻫد ﻞ ﯽ
دﻮﺷ . ﻪﺑ ﻠﮐ رﻮﻃ ﯽ ا ﯾ اﺰﻓا ﻦ ﯾ ﺶ ﯾ ﺎ
دﺎﻘﻣ رد ﺶﻫﺎﮐ ﯾ
ﮐﺮﺗ ﺮ ﯿ ﺷ تﺎﺒ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻣ ﺲﻧﺎﺳا ﯽ ﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽ زا
اﺮﻓ عﻮﻗو ﯾ ﺎﻫﺪﻨ ﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﺴﮐا ﺮ ﯿ ﺳاﺪ ﯿ ﻫ ،نﻮ ﯿ ﻟورﺪ ﯿ ﻠﮔ ﺰ ﯿ زﻮﮑ ﯾﺪ ي ،
ﺮﺘﺳا ي ﻏ و نﺪﺷ ﯿ ﺪﺷﺎﺑ هﺮ ] 25 [ .
Table 1 Effect of different drying methods on chemical compositions of the essential oil from aerial parts of F. angulate.
HAD HAD
Compound RT
(min) SD FD
40ºC 60ºC Compound RT
(min) SD FD
40ºC 60ºC α-Thujene 6.82 0.11 0.40 0.31 0.19 (Z)-Pinocarvyl acetate 18.72 0.19 0.36 0.18 0.11 Cyclofenchene 7.22 15.09 21.65 15.77 15.02 Thymol 18.80 0.10 0.18 0.27 0.11 Camphene 7.54 1.53 1.69 1.67 1.50 α-Copaene 20.80 0.33 0.55 0.59 0.42 Sabinene 8.37 1.48 1.93 1.59 1.50 ß-Bourbonene 21.05 0.23 - 0.72 0.12 β-Pinene 8.48 1.55 2.58 1.82 1.58 β-Copaene-4α-ol 21.17 0.21 3.27 0.37 0.13 ß-Myrcene 9.02 2.84 3.75 3.13 2.91 (E)-Jasmone 21.39 0.17 - 0.20 0.13
α-
Phellanderene 9.41 0.59 0.93 0.79 0.70 Italicene 21.42 - 0.23 - -
O-Cymene 10.16 4.48 8.88 4.62 4.55 Methyl eugenol 21.51 0.12 0.21 0.33 0.09 Limonene 10.30 2.15 2.92 2.35 2.31 α-Cedrene 21.78 0.15 - 0.17 1.17 α-Naginatene 10.45 - 0.57 - - Caryophyllene 21.95 0.15 0.30 0.54 0.12
Trans-ß-
Ocimene 10.88 14.99 20.1 15.17 14.9 Cis-Chrys anthenyl
propionate 22.03 - 0.28 - -
ß-Ocimene 11.05 1.18 1.39 1.51 1.33 β-Cadinene 22.52 - 0.64 - - α-Pinene 11.93 0.11 0.31 0.25 0.20 α-Acorenol 23.36 - 0.49 - <
