ي زﺎﺳ ﻪﻨ ﯿ ﻬﺑ ﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا
ﺌﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﻦ ﯿ
ﺳرﺮﺑ و تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻠ ﯽ
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ
رﺎﺘﺧﺎﺳ تﺎ ي
،
دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﻟﺎﻌﻓ و ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ نآ
ﻤﺳﺎﻗ ﻻآ ﯽ ﮐ
1ﯿﺎ ﻠﻋ ، ﯽ ﻮﻠﺠﻨﮔ
2
ﺑ ﺎﻧاﺪﻧﺎﻣ ،*
ﯽ
2ﺮﮑﻣ
1 - د ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺶﻧا ﯽ
روﺎﻨﻓ ﺪﺷرا ي
اﺬﻏ داﻮﻣ ﯾ ﯽ ﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ ، ﯽ
ﺎﻨﺻ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
هﺎﮕﺸﻧاد ، ،نﺎﺠﻧز ،نﺎﺠﻧز
اﯾ ناﺮ .
2 ﺸﻧاد ﯿ ﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ رﺎ ﯽ
ﺎﻨﺻ ﯾ اﺬﻏ ﻊ ﯾ ﯽ زروﺎﺸﮐ هﺪﮑﺸﻧاد ، ي
ا ،نﺎﺠﻧز ،نﺎﺠﻧز هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯾ
ناﺮ .
ﻪﻟﺎﻘﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺎﻫ ﺦ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ رد ﺦ ﯾ ﺖﻓﺎ : 03 / 09 / 1400
رﺎﺗ ﯾ ﺬﭘ ﺦ ﯾ شﺮ : 02 / 03 / 1401
ﻠﮐ تﺎﻤﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
،جاﺮﺨﺘﺳا ﺳﺎﻨﺷ شور ﯽ
،ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ
ﻃﯿ ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ ﺪﺒﺗ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ ﯾ
رﻮﻓ ﻞ ﯾ
،ﻪ
ﻟﻼﺣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ ،ﻦ
ﻓﺮﻇ ﯿ ﻒﮐ ﺖ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ .
DOI: 10.22034/FSCT.19.126.39
DOR: 20.1001.1.20088787.1401.19.126.14.5
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﺎﻫ ﻟد ﻪﺑ ﯿ و ﻞ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﻤﻋ دﺮﮑﻠ ي ﺸﺨﺑ ﺖﻣﻼﺳ و ﯽ
ﯾ ﮑ ﯽ هدروآﺮﻓ ﻢﻬﻣ ءاﺰﺟا زا ﺎﻫ
ي
اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ . ﻣ رد ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ نﺎ ﯿ ﻦ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ، ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﻦ ﯿ
ﻟد ﻪﺑ ﻪﻠ ﯿ ﻣ ﻞ ﯿ ناﺰ
ﻻﺎﺑ ي ﺳا ﯿ ﻣآ ﺪ ﯿ ﻪﻨ ﺎﻫ ي روﺮﺿ ي ﺴﺑ ﯿ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎ .
اﯾ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ
ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻠ ﺳرﺮﺑ و تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا
ﯽ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
دﺮﮑﻠﻤﻋ ي رﺎﺘﺧﺎﺳ ، ي ﻟﺎﻌﻓ و ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ترﺪﻗ ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ 80
تﺪﻣ و تاو
نﺎﻣز 39 / 28 ﻗد ﯿ اﺮﺷ ﻪﻘ ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ اﺮﺑ ﻪﻨ ي ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ا ﺖﺤﺗ ﻪﮐ دﻮﺑ ﻦ ﯾ
اﺮﺷ ﻦ ﯾ هدزﺎﺑ ﻂ
ﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ ﺑ ﺶ ﯿﻨ ﯽ هﺪﺷ ) 65 / 8 ﺪﺻرد ( ﺴﺑ ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﯿ
ﺑﻮﺧ رﺎ ﯽ ﺑﺮﺠﺗ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ ﯽ
) 57 / 8 ﺪﺻرد (
ﺖﺷاد . ﻃ رد ﯿ ﺪﺒﺗ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ ﻒ ﯾ
رﻮﻓ ﻞ ﯾ ﺎﻫﺪﻧﺎﺑ ﻪ ي ﻣآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺺﺧﺎﺷ ﯿ
ﺪ ﻣآ ،A ﯿ ﺎﻫﺪ ي عﻮﻧ I
، و II دﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ III ﯾ
ﺪ . ﻟﻼﺣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ ﻐﺗ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻦ ﯿﯿ
تاﺮ دﻮﺑ pH . ﻓﺮﻇ ﯿ بآ بﺬﺟ ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻏور و ﯿ
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦ ﯿ
لدﺎﻌﻣ ﺐ 24
/ 6 و 72 /2
ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻟﯿ ءازا ﻪﺑ ﺮﺘ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ مﺮﮔ ﮏ ﯿ
ﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻦ .
ﺮﺘﻤﮐ ﯾ ﻓﺮﻇ ﻦ ﯿ ﻒﮐ ﺖ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ ) 66 / 44 ﺪﺻرد (
رد لدﺎﻌﻣ pH 5 / 4 و ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻓﺮﻇ ﻦ ﯿ ﻒﮐ ﺖ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ ) 49 / 92 ﺪﺻرد ( رد لدﺎﻌﻣ pH 10 هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﺪﺷ .ﺑ ﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻓﺮﻇ ﻦ ﯿ ﺴﻟﻮﻣا ﺖ ﯿ نﻮ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ رد 10pH ﻣ ﻪﺑ ، ﯿ ناﺰ 53 / 84 ﺮﺘﻤﮐ و ﺪﺻرد ﯾ
ﻣ ﻦ ﯿ ناﺰ
رد ا ﻪﻄﻘﻧ pH ﯾ ﺮﺘﮑﻟاوﺰ ﯾ ﮏ ) 82 / 54 ﺪﺻرد ( ﺎﺸﻣ ﺪﺷ هﺪﻫ . ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧرد ﺖﺑﺎﺛ ﺎﺑ
،pH ﺎﭘ ﯾ راﺪ ي
ﺴﻟﻮﻣا و ﻒﮐ ﯿ
ﺶﻫﺎﮐ نﺎﻣز لﻮﻃ رد نﻮ ﯾ
ﺖﻓﺎ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﻣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞ ﯽ
روﺎﻨﻓ زا ناﻮﺗ ي
تﻮﺻاﺮﻓ
ﻪﺑ ﺪﻣآرﺎﮐ رﻮﻃ ي
اﺮﻓ نﺎﻣز ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ ﯾ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
دﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﻠ .
ﻪﺑ ﺌﺗوﺮﭘ هوﻼﻋ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﻦ ﯿ
جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﻠ اراد تﻮﺻاﺮﻓ
ي صاﻮﺧ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﺎﺴﮐا ﺪﺿ و ﯾ
ﺑﻮﻠﻄﻣ ﺶ ﯽ نﺎﮑﻣا اﺬﻏ ﺖﻌﻨﺻ رد ار نآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺬﭘ
ﯾ ﺮ
ﻣ ﯽ دزﺎﺳ .
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺌﺗوﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯿ
ﻦ ﻪﺑ ﺎﻫ ناﻮﻨﻋ ﯾ ﺬﻐﺗ ﻊﺒﻨﻣ ﮏ ﯾﻪ
ا ي ﺎﺘﺳار رد ي
ﻣﺄﺗ ﯿ ﺳا ﻦ ﯿﺪ ﺎﻫ ي ﻣآ ﯿ روﺮﺿ ﻪﻨ ي ﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﺎﺻﻮﺼﺧ نﺪﺑ ي
د ر
ﻐﻬﻌﺳﻮﺗ لﺎﺣ ﯿ
ﺖﺳا بﺎﻨﺘﺟا ﻞﺑﺎﻗ ﺮ ]
1 [ . ﻪﺑ ﺌﺗوﺮﭘ ،هوﻼﻋ ﯿ
ﻦ ﺎﻫ ﻪﺑ
ﻟد ﯿ و ﻞ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﺖﻣﻼﺳ ، ﺸﺨﺑ
ﯽ ﺴﺣ و ﯽ ﺶﻘﻧ
ﻤﻬﻣ ﯽ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﯾ ﮑ ﯽ اﺰﺟا زا ء ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ اﺬﻏ نﻮ ﯾ ﯽ زﺎﺑ ي ﻣ ﯽ ﺪﻨﻨﮐ
] 2 [ . ﺑ نزاﻮﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ﻪﻧﺎﻔﺳﺎﺘﻣ ﯿ
اﺰﻓا ﻦ ﯾ ﻌﻤﺟ ﺶ ﯿ نﺎﺴﻧا ﺖ و ﺎﻫ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺪ ﯿﻨ
ﯽ ﺣ عاﻮﻧا ﺎﺻﻮﺼﺧ ﯿ
اﻮ ﻧ ﯽ اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﯾ
ﺶ
ﺘﺳد ﺖﻬﺟﻮﭘﺎﮑﺗ ﯿﺑﺎ
ﯽ ﺪﺟ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﯾ
ﺌﺗوﺮﭘ ﺪ ﯿﻨ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
رد
لﺎﺳ ﺎﻫ ي ﺧا ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮ ﯿ
ﻦ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻪﺑ شزرا ﺖﻠﻋ
اﺬﻏ ﯾ ﯽ و و ﻻﺎﺑ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﻗ ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯿ
ﻢﮐ ﺖﻤ
ز عﻮﻨﺗ و ﯾ ﺴﺑ ،دﺎ ﯿ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎ .
ﻢﻬﻣ زا ﺮﺗ ﯾ ﻦ
وﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﻣ ﺎﻫ ﯽ ﻓﺮﻇ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ ﺖ ي
ﻟﻼﺣ ،ﻦﻏور و بآ ﯿ
ﮑﺸﺗ ،مرﻮﺗ ،ﺖ ﯿ
ﺻﻮﺼﺧ ،لژ ﻞ ﯿ
تﺎ
ﺴﻟﻮﻣا ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐ نﻮ ﯽ ﻒﮐ و از ﯾ ﯽ ﺳ ﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﻤﻧ هرﺎﺷا ﯿ
ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي
اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻃ ﯽ زﺎﺳ هدﺎﻣآ ي روآﺮﻓ ، ي راﺪﻬﮕﻧ ، ي ﺛﺄﺗ فﺮﺼﻣ و ﯿ
ﺮ
اﺰﺴﺑ ﯾ ﯽ ﺪﻧراد ] 3 [.
ﻟﻮﺗ هﻮﺤﻧ ﯿ و درآ ﺪ ﯾ ا ﺎ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻟوﺰ ﯿﻨ ﯽ ﻊﺒﻨﻣ ،
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻓ ﻞﻣاﻮﻋ ،ﻦ ﯿﺰ
ﯾﮑ ﯽ ﺷ و ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿ
،ﺎﻣد ﺮ ،ﮏﻤﻧ ﺖﻈﻠﻏ pH
ﮐﺮﺗ عﻮﻧ و ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﻪﮑﺒﺷ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ تﺎﺒ ﯿﻨ
ﯽ ﺮﺑ ﺮﺛﻮﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﻠﻤﺟ زا
دﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ي
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻣ رﺎﻤﺸﺑ ﯽ ﺪﻧور ] 4 ، 5 [ .
ﭘﯿ ا زا ﺶ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦ ﯿ
ﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻦ ﯿ
ﻫﺎ ﯽ ﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺮ
دﻮﺨﻧ ]6 [،
شﺎﻣ ] 7 [ ﺮﻠﺧ ، ]8 [ سﺪﻋ ، ] 9 [ ﮐ ، ﯿ آﻮﻨ ] 10 [ مﺎﺠﻧا
ﺪﺷ ﺻﻮﺼﺧ و ه ﯿ
رﺎﺘﺧﺎﺳ تﺎ ي
دﺮﮑﻠﻤﻋ و ي
نآ ﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺎﻫ ﯽ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ .
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﯿ ﻣ رد ﻪﻠ ﯿ ﻗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ تﻻﻮﻘﺑ نﺎ ﯿ
ﺎﭘ ﺖﻤ ﯾﯿ ﺪﺻرد ،ﻦ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ اﺬﻏ شزرا و ﻻﺎﺑ ﻦ ﯾ
ﯽ ﺴﺑ بﻮﻠﻄﻣ ﯿ
راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ رﺎ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ]
11 [ . ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻤﻠﻋ مﺎﻧﺎﺑ ﻪﻠ ﯽ
Trigonellafoenumgraecum ﮔ
ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻔﻠﻋ ﯽ ، ﯾ ﮏ
،ﻪﻟﺎﺳ
ﻪﭙﻟود ا ي ﻪﺳﺎﺑﺎﻓ هداﻮﻧﺎﺧ ﻪﺑ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا 1
ﺎﻫرﻮﺸﮐ رد ﺎﺗﺪﻤﻋ ي
بﻮﻨﺟ قﺮﺷ ﺮﻓآ ﯾ
،ﺎﻘ بﻮﻨﺟ بﺮﻏ ﺳآ ﯿ،ﺎ ﺪﻨﻫ و فاﺮﻃا رد ﯾﺎ ي
ﺪﻣ ﯾ ﻪﻧاﺮﺘ ﻣ ﺖﺸﮐ ﯽ دﻮﺷ ] 12 ، 13 [.
ر ﯾ اﻮﻫ ماﺪﻧا و ﻪﻧاد ،ﻪﺸ ﯾ
ﯽ ا ﯾ ﻦ
ﮔﯿ ﻨﻏ هﺎ ﯽ ﻟﻮﺑﺎﺘﻣ زا ﯿ ﺖ ﺎﻫ ي ﻮﻧﺎﺛ ﯾ لﻮﻨﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا ﻪ ﻧﻮﭘﺎﺳ و ﺎﻫ
ﯿ ﻦ ﺎﻫ
ﺖﺳا . ﺎﻬﻧاد ﯾ ﮔ ﻦ ﯿ وﺎﺣ هﺎ ي 36 - 23 ﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﯿ
ﻦ ) ﻣﻮﺒﻟآ ﯿ ﻦ ،ﺎﻫ
ﻟﻮﺑﻮﻠﮔ ﯿ ﻦ ﻨﺗﻮﻠﮔ ،ﺎﻫ ﯿ ﻦ ﻣﻻوﺮﭘ و ﺎﻫ ﯿ
ﻦ ﺎﻫ (،
58 ﻫﻮﺑﺮﮐ ﺪﺻرد ﯿ
تارﺪ
و دﺎﻘﻣ ﯾ ز ﺮ ﯾ دﺎ ي و و ﺮﻔﺴﻓ ،ﻦﻫآ ﯾ
ﻣﺎﺘ ﯿ ﻦ ﺖﺳا D ] 14 [ . ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﯿ ﻪﻠ
ﻪﺑ نآ زا ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﮐ وراد ناﻮﻨﻋ
ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ودا و ﯾ ﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﻪ ﯽ
دﻮﺷ
1. Fabaceae
اراد ي وراد صاﻮﺧ ﯾ
ﯽ ﻈﻧ ﯿ ﻠﻣ ،روآﺎﻬﺘﺷا ﺮ ﯿ
،روآ ﻂﻠﺧ،ﻦ ﺪﺿ ﻞﻣﺎﻋ
دﯾ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ،ﺐﺗ ﺪﺿ ،ﺖﺑﺎ ﯾ
لوﺮﺘﺴﻠﮐ هﺪﻨﻫﺎﮐ و نﺎﻃﺮﺳ ﺪﺿ ،ﺶ
ﻣ نﻮﺧ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 15 [ . ﻪﺑ هوﻼﻋ ﻪﻧاد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻫ
ي
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻟد ﻪﺑ ﻪﻠ ﯿ اﻮﺘﺤﻣ ﻞ ي ﺘﮑﭘ ﯿ ﻻﺎﺑ ﻦ ) 50 ﺪﺻرد ( ﺮﻃ زا ﯾ ﻖ
ﮑﺸﺗ ﯿ ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﻞ ﯿ
ﺋﻮﻠﮐ نﻮ ﯿ ﺪ ي ﻫ نﺎﻣز رد ﯿ
ﺐﺒﺳ نﺪﺷ ﻪﺗارﺪ
ﻠﺨﺗ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ
ﻣ ﺰﮐﻮﻠﮔ بﺬﺟ و هﺪﻌﻣ ﻪ ﯽ
ﺪﻧﻮﺷ ] 16 [.
ﺐﯿﺳﺮﺗ و ﯽﯾﺎﯿﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺌﺗوﺮﭘ
ﯿ ﻦ ﮏﯾﺮﺘﮑﻟاوﺰﯾا ﻪﻄﻘﻧ رد ﺎﻫ
لواﺪﺘﻣ شور ﻦﯾﺮﺗ ياﺮﺑ
جاﺮﺨﺘﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ زا ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ
ﮔﯿ ﻫﺎ ﯽ ﺖﺳا . اﺮﻓ ﯾ ﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ ﯿﺎﯾ
ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﻦ ﯿ
ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻠ
ﻓﯿ ﻀ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2015 ( ﻬﺑ ﯿ زﺎﺳ ﻪﻨ ي دﺮﮔ ﯾ ﺪ ] 11 [ . اﺮﺷ ﯾ ﻂ
ﻬﺑ ﯿ ﻞﻣﺎﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﻨ لدﺎﻌﻣ pH
25 /9 ﺖﻈﻠﻏ و ﺪﺳ ﯾ ﺮﻠﮐ ﻢ ﯾ ﺪ
33 /0 دﻮﺑ رﻻﻮﻣ .
ﻪﺑ ﻓ ،هوﻼﻋ ﯿ ﻀ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2015 ( ﻃ ﯽ
د ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯾ ﺮﮕ ي ﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﯽ دﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ي
ا ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻟوﺰ ﯿ ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا شور ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻪﻠ ﯿﺎﯾ
ﯽ ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ] 17 [ .
ﺮﺘﻤﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺎﻬﻧآ ﯾ
ﻣ ﻦ ﯿ ﻟﻼﺣ ناﺰ ﯿ رد ﺖ ﺮﺑاﺮﺑ pH
5/
4
ﻣ خر ﯽ ﻓﺮﻇ و ﺪﻫد ﯿ
ﮔﺪﻨﻨﮐ ﻒﮐ ﺖ ﯽ
ﻟﻮﻣا ، ﺴ ﯿ ﮔﺪﻨﻨﮐ نﻮ ﯽ بﺬﺟ ،
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻦﻏور و بآ ﯿ
ﺮﺑاﺮﺑ ادوﺪﺣ ﺐ 136
،ﺪﺻرد 39 ،ﺪﺻرد
7/
2 و 6/
6 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ا مﺮﮔ ﺮﻫ ءازا ﻪﺑ ﺮﺘ ﯾ
ﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻟوﺰ ﯿ ﻣ ﻦ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
ﺎﻤﺗ هزوﺮﻣا ﯾ
ﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﺑ ﻞ ﯿ
ﮏ ﺎﻫ ي ﻮﻧ ﯾ ﻈﻨﺟاﺮﺨﺘﺳا ﻦ ﯿ
ﺮ
ﺎﻣ جاﻮﻣا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
ووﺮﮑ ﯾ ﻮ ] 18 [ ﻣ ، ﯿ ﺮﺘﮑﻟا ناﺪ ﯾﮑ ﯽ ﺴﻟﺎﭘ ﯽ ] 19 [ ،
تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ]
20 - 22 [ ﺳ و ﯿ ﻧاﺮﺤﺑ قﻮﻓ لﺎ ﯽ
] 23 ، 24 [ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا . تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﯾ
ﮑ ﯽ زا
شور ﺎﻫ ي ﻮﻧ ﯾ ﻗ نازرا ﻦ ﯿ اﺮﺑ ﺪﻣآرﺎﮐ و هدﺎﺳ ،ﺖﻤ ي
زﺎﺳاﺪﺟ ي
ﮐﺮﺗ ﯿ ﮔ رد دﻮﺟﻮﻣ تﺎﺒ ﯿ
ﻣ بﻮﺴﺤﻣ نﺎﻫﺎ ﯽ
دﻮﺷ . جاﻮﻣا تﻮﺻاﺮﻓ
ﻪﺑ ﻧﺎﮑﻣ جاﻮﻣا ﯿ
ﮑ ﯽ ﺲﻧﺎﮐﺮﻓﺎﺑ ﺶﯿﺑ
زا 18 ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ قﻼﻃا
ﻣ ﯽ اﺮﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ي
ﻧا ﻞﺑﺎﻗ نﺎﺴ ﺨﺸﺗ
ﯿ ﻤﻧ ﺺ ﯽ اﺮﺑ ﺎﺒﻟﺎﻏو ﺪﻨﺷﺎﺑ ي
رﺎﺸﺘﻧا زﺎﯿﻧ ﻂﯿﺤﻣ ﻪﺑ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺪﻧراد ] 25 [ . ﺪﭘ ﯾ هﺮﻔﺣ هﺪ از ﯾ ﯽ ﺷﺎﻧ ﯽ زا
ا ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﯾ
ﻐﺗ دﺎﺠ ﯿﯿ ﻓ تاﺮ ﯿﺰ ﯾﮑ ﯽ ﺷ ، ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻧﺎﮑﻣ و ﯿ ﮑ ﯽ
لﻮﻠﺳ مرﻮﺗ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻫ
ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ و ﯾ ﺰﺠﺗ ﺎ ﯾ د ﻪ ﯾ ﻟﻮﻠﺳ هراﻮ ﯽ ﺣ رد ﯿ ﻦ
اﺮﻓ ﯾ د زا حﻼﻣا ﻦﺘﺴﺷ ﺚﻋﺎﺑ و هﺪﺷ تﻮﺻاﺮﻓ ﺪﻨ ﯾ
هراﻮ ﺎﻫ ي
ﻟﻮﻠﺳ ﯽ ﺮﺨﺗ ﯾ ﻣ هﺪﺷ ﺐ ﯽ دﻮﺷ ] 26 [ . ﺣ ﯿ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا رﻮﺒﻋ ﻦ
ﺤﻣ زا ﯿ ﺎﻣ ﻂ ﯾ ﺷﺎﭘوﺮﻓ ﺮﺛا رﺪﻌ ﯽ
بﺎﺒﺣ ﺎﻫ ي ﮑﺸﺗ ﯿ ﺎﻣد هﺪﺷ ﻞ ﯾ
ﯽ رد
دوﺪﺣ 5000 ﻮﻠﮐ ﻪﺟرد ﯾ
رﺎﺸﻓ و ﻦ ي
لدﺎﻌﻣ 50 لﺎﮑﺳﺎﭘﺎﮕﻣ
ﻪﺑ ﻌﺿﻮﻣ ترﻮﺻ ﯽ
ﮑﺸﺗ ﯿ ﻣ ﻞ ﯽ دﻮﺷ . ﻐﺗ ﯿﯿ ا ﺎﻣد و رﺎﺸﻓ تاﺮ ﯾ
دﺎﺠ
بﺎﺒﺣ رﺎﺠﻔﻧا ﺮﺛا رد هﺪﺷ ا ﺐﺒﺳ ﺎﻫ
ﯾ ﻧ دﺎﺠ ﯿ ﺎﻫوﺮ ي ﺑ ﺷﺮ ﯽ كزﺎﻧ ،
ﺎﺸﻏ نﺪﺷ ي ﻟﻮﻠﺳ ﯽ ﺮﺨﺗ و ﯾ لﻮﻠﺳ ﺐ ﺘﻧ رد و ﺎﻫ ﯿ
اﺰﻓا ﻪﺠ ﯾ ﺶ
ﻣﯿ اﺰﻓا و لﻮﻠﺳ ﻞﺧاد ﻪﺑ لﻼﺣ ذﻮﻔﻧ ناﺰ ﯾ
ﮐﺮﺗ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺶ ﯿ
تﺎﺒ
ﻣ لﻼﺣ ﻞﺧاد ﻪﺑ فﺪﻫ ﯽ
ددﺮﮔ ] 27 [ . ﻨﭼ ﯿ ﺪﭘ ﻦ ﯾ هﺪ ا ي ﺐﺒﺳ
اﺰﻓا ﯾ ارﺎﮐ ﺶ ﯾ ﯽ ﺮﻃ زا جاﺮﺨﺘﺳا ﯾ
اﺰﻓا ﻖ ﯾ و مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺶ
ﺎﻫرﺎﮐوزﺎﺳ ي ﻠﺧاد ذﻮﻔﻧ
2ﯽ ﻣ ﯽ ددﺮﮔ ] 28 [.
ا زا ﯾ روﺎﻨﻓ ﻦ ي ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻘﻓﻮﻣ ﯿ ﻣآ ﺖ ﯿﺰ ي اﺮﺑ ي اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ناﺰ ﯿ
ﻫﺎﻣ زا ﻦ ﯽ
لﺮﮐﺎﻣ ] 20 [ ﻮﺳ ، ﯾ ﺎ ] 29 [ اﺰﻠﮐ ، ] 30 [ ﺑﻮﻟ و ﯿﺎ ي ﺳ ﯿ هﺎ ] 31 [ هدﺎﻔﺘﺳا
ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﺛﺎﺗ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ حﻼﺻا ﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ تاﺮ ﯿ
ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ ﻦ
رﺎﺘﺧﺎﺳ ي دﺮﮑﻠﻤﻋ ، ي ﺷ و ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﯿ
ﺖﺳا هﺪ
] 31 - 33 [ . ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ نﻮﻨﮐﺎﺗ ﺪﻫد ا
ي ور ﺮﺑ ي
ﺛﺎﺗ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار ﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ ﺮ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
و ﻪﻠ
دﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ي
ﺎﺴﮐا ﺪﺿ و ﯾ
ﺸ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺸﻧ مﺎﺠﻧا نآ .
اﺬﻟ
اﯾ ﻬﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ﯿ
ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﻪﻧاد زا ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻪﻠ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﯽﺳرﺮﺑ و تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﺎﺑ
رﺎﺘﺧﺎﺳ ي ، يدﺮﮑﻠﻤﻋ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ و
ﯾ ﺸ ﯽ ﻠﺒﻨﺷ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﯿ
ﻪﺑ ﻪﻠ ناﻮﻨﻋ
ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺳ رد ﯽﻧاﻮﯿﺣ ﯿ
ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ي اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻈﻧ ﯿ ﺴﻟﻮﻣا ﺮ ﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻒﮐ و لژ ،نﻮ .
2 - شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ
ﻪﻧاد ﺎﻫ ي ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﻠ ﯾ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ ا
ﻠﺤﻣ رازﺎﺑ ز ﯽ
ﻬﺗ نﺎﺠﻧز ﯿ ﺪﻧﺪﺷ ﻪ . ﻠﮐ ﯿ لﻼﺣ ﻪ ﺷ داﻮﻣ و ﺎﻫ ﯿﻤ
ﯿﺎﯾ ﯽ ﻪﺟرد ﺎﺑ
ﺎﻣزآ ﯾ ﻫﺎﮕﺸ ﯽ ﺖﮐﺮﺷ زا ﺎﻫ ي ﺳ ،كﺮﻣ ﯿ ﻠﻠﺠﻣ و ﺎﻤﮕ ﯽ
ﻬﺗ ﯿ ﺪﻧﺪﺷ ﻪ .
ﺎﻣ ﻦﻏور زا ﯾ
نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﻊ )
ﺒﻃ ﯿ ا ،ﺖﻌ ﯾ ناﺮ ( اﺮﺑ ي ﻬﺗ ﯿ ﺴﻟﻮﻣا ﻪ ﯿ نﻮ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
2 - 2 - شور ﺎﻫ
2 - 2 - 1 - هدﺎﻣآ زﺎﺳ ي ﺑﺮﭼ درآ ﯽ
ﮔﯿ ﺮ ي ﻪﻧاد زا هﺪﺷ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻪﻠ
ﺪﺘﺑا ﻪﻧاد ا ﺎﻫ ي ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻤﺗ ﻪﻠ ﯿ رﺎﻋ و ﺰ ي زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺪﺋاز داﻮﻣ زا
ﯾ ﺳآ ﮏ ﯿ ﺎﻣزآ بﺎ ﯾ ﻫﺎﮕﺸ ﯽ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ و دﺮﺧ ﻟﻮﺗ رﻮﻈﻨﻣ
ﯿ ردﻮﭘ ﺪ
ﯾ زا ﺖﺧاﻮﻨﮑ ﯾ
ﺶﻣ ﺎﺑ ﮏﻟا ﮏ 40
ﺪﻧﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ .
ﺖﺳد ﻪﺑ درآ
ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺑﺮﭼ رﻮﻈﻨﻣ ﯽ
ادز ﯾ ﯽ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ 1 ﻪﺑ 5 ﻧزو ﯽ - ﻤﺠﺣ ﯽ ﺎﺑ
ﻢﻫ ﺖﻋﺎﺳ ﺶﺷ زا ﺲﭘ و ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ لﺎﻣﺮﻧ ناﺰﮕﻫ ﻂﺳﻮﺗ ندز
ﯾ ﻢﻫ ﮏ ﻃﺎﻨﻐﻣ نز ﯿ ﺴ ﯽ ﺎﻣد رد ي ﺤﻣ ﯿ ﺑﺮﭼ نوﺪﺑ درآ ،ﻂ ﯽ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻪﻠ
ﺪﺷ هدﺎﻣآ . ﻪﺑ اﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﯾ آرﺎﮐ ﺶ ﯾ ﯽ اﺮﻓ ﯾ ﺑﺮﭼ ﺪﻨ ﯽ ادز ﯾ ﯽ ﻪﺳ ﺮﻫ
ﺖﻋﺎﺳ ﯾ ﮏ ﻮﻌﺗ لﺎﻣﺮﻧ ناﺰﮕﻫ لﻼﺣ رﺎﺑ ﯾ
دﺮﮔ ﺾ ﯾ ﺪ ] 34 [ . زا ﺲﭘ
ﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﻂﺳﻮﺗ لﺎﻣﺮﻧ ناﺰﮕﻫ لﻼﺣ ندﺮﮐ اﺪﺟ ﯽ
هرﺎﻤﺷ ﻦﻤﺗاو
2. Internal diffusion mechanisms
41 ﺑﺮﭼ نوﺪﺑ درآ ، ﯽ
ﻞﻣﺎﮐ فﺬﺣ ﺖﻬﺟ ﮏﺸﺧ نورد لﻼﺣ
ﻦﮐ
ﺎﻣد ﺎﺑ ي 40 ﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﯿ
تﺪﻣ ﻪﺑ سﻮ 24
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺖﻋﺎﺳ .
ﻠﺒﻨﺷ درآ ﯿ ﺑﺮﭼ ﻪﻠ ﯽ ادز ﯾ ﯽ ﺎﻣزآ مﺎﺠﻧا نﺎﻣز ﺎﺗ ﮏﺸﺧ و هﺪﺷ ﯾ
تﺎﺸ
ﮐ نورد ﯿ ﺎﻧ ﻪﺴ ﯾ ﻧﻮﻠ ﯽ رﺎﺗ نﺎﮑﻣ رد ﯾ
ﺎﻣد و ﮏ ي 18 - ﻪﺟرد
ﺴﻠﺳ ﯿ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﻮ .
2 - 2 - 2 - ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﻦ ﯿ
جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻠ
تﻮﺻاﺮﻓ ﺼﺨﺸﻣ راﺪﻘﻣ ﯽ
ﻠﺒﻨﺷ درآ زا ﯿ
ﺑﺮﭼ ﻪﻠ ﯽ ﮔﯿ ﺮ ي هﺪﺷ ) 5 مﺮﮔ ( ﺎﺑ
ﮑﻤﻧ لﻮﻠﺤﻣ ﯽ
ﺪﺳ ﯾ ﺮﻠﮐ ﻢ ﯾ ﺪ 33 /0 ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ رﻻﻮﻣ 1
ﻪﺑ 20
ﻧزو ﯽ - ﻤﺠﺣ ﯽ ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ .
ﺲﭙﺳ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ pH لﻼﺤﻧا رﻮﻈﻨﻣ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﺪﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻦ ﯾ
ﻫ ﻢ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯿ ﺪ 1 لدﺎﻌﻣ رﻻﻮﻣ 25
/9
ﻈﻨﺗ ﯿ دﺮﮔ ﻢ ﯾ ﺪ ] 11 [ . اﺮﺑ ي ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
تﻮﺻاﺮﻓ هﺎﮕﺘﺳد زا ﻦ
بوﺮﭘ ) UP200H,Hielscher, Germany (
ناﻮﺗ ﺎﺑ 200
ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ،تاو 24
ﮐ ﯿ ﺲﻨﺟ زا دوﺮﺗﻮﻧﻮﺳ ﻪﺑ ﺰﻬﺠﻣ ،ﺰﺗﺮﻫﻮﻠ
ﺗﯿ ﻧﺎﺘ ﯿ ﺮﻄﻗ ﺎﺑ مﻮ 3 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﻣ .
و تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗ
تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا لﺎﻤﻋا نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ
ﺎﻫ ي درﻮﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﯾ
ﺪﻧدﻮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦ )
لوﺪﺟ 1 .(
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ لﻮﻃ رد pH
نﺎﻣز ﺪﺷ لﺮﺘﻨﮐ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا .
ﻪﺑ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣز مﺎﻤﺗا زا ﺲﭘ
ﻞﺻﺎﺣ طﻮﻠﺨﻣ ،تﻮﺻاﺮﻓ ﮏﻤﮐ تﺪﻣ ﻪﺑ
30 ﻗد ﯿ ﺎﻣد رد ﻪﻘ ي 25
ﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﯿ
سﻮ ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ و 4500
ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ
ﻪﻘ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ
ﺪﺷ . ﺮﻠﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺲﭙﺳ ﯾ
رﺪ ﯾ ﺳا ﮏ ﯿ ﺪ 1 رﻻﻮﻣ ﻪﻄﻘﻧ رد pH
اﯾ ﺮﺘﮑﻟاوﺰ ﯾ لدﺎﻌﻣ ﮏ 5/
4 ﻪﺑ ﺳﺮﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺐ ﯿ ﻈﻨﺗ ﻦ ﯿ و ﺪﺷ ﻢ
ﺖﻋﺮﺳ رد هرﺎﺑود 4500
ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ ﻪﺑ ﻪﻘ تﺪﻣ 20 ﻗد ﯿ ﺖﻬﺟ ﻪﻘ
زﺎﺳاﺪﺟ ي ﺑﻮﺳر زﺎﻓ ﯽ وﺎﺣ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﻦ ﯾﻔ ﯿ ﺪﺷ ژﻮ . مﺎﮔ رد
ﺌﺗوﺮﭘ بﻮﺳر ﺪﻌﺑ ﯿ
ﺖﺒﺴﻧ ﺎﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺎﺑ ﻦ 1
ﻪﺑ 5
ﻧزو ﯽ - ﻤﺠﺣ ﯽ ﻃ ﯽ اﺰﻓا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ ود ﯾ
صﻮﻠﺧ ﺶ
و ﺪﺷ هداد ﻮﺸﺘﺴﺷ ﯾ
ﮏ د رﺎﺑ ﯾ ﺖﻋﺮﺳ رد ﺮﮕ 4500
رود ﻗد ﺮﺑ ﯿ ﻪﻘ
تﺪﻣ ﻪﺑ 5 ﻗد ﯿ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﻪﻘ ﯾﻔ ﯿ دﺮﮔ ژﻮ ﯾ ﺪ . ﺌﺗوﺮﭘ ﺲﭙﺳ ﯿ
ﻪﺑ ﻦ هﺪﻣآ ﺖﺳد
د بآ رد ﯾ ﻧﻮ ﯿ ﺪﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و ﺪﺷ ﻞﺣ هﺰ ﯾ
ﻫ ﻢ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯿ ﺪ 1
ﺳر ﺎﺗ رﻻﻮﻣ ﯿ
ﻪﺑ نﺪ لدﺎﻌﻣ pH
2/
7 ﺜﻨﺧ ﯽ دﺮﮔ ﯾﺪ . ﺎﻬﻧ رد ﯾ ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻪﺑ ﻦ ﮏﺸﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد دﺎﻤﺠﻧا ﻦﮐ
ي ﮏﺸﺧ ،
ﺎﻣزآ نﺎﻣز ﺎﺗ و ﺪﺷ ﯾ
ﺪﻌﺑ تﺎﺸ ي رد رﺎﺗ نﺎﮑﻣ ﯾ ﺎﻣد و ﮏ ي 4
ﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﯿ
راﺪﻬﮕﻧ سﻮ ي
ﺪﺷ . اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﻦ ﯿ
رد ﻦ
ز ﻂﺑاور زا ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯾ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮ .
ا رد ﯾ ،ﻂﺑاور ﻦ YN
،تزا ﺪﺻرد ﺳا ﻢﺠﺣ V
ﯿ ﻓﺮﺼﻣ ﺪ ﯽ ، Nacid
ﻟﺎﻣﺮﻧ ﯿ ﺳا ﻪﺘ ﯿ ،ﺪ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو M ﺪﺻرد Yp
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ و ﻦ ﺮﺿ Cp ﯾ ﺐ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻟﺎﻣﺮﻧ و ﺖﺳا ﻦ ﯿ
ﺳا ﻪﺘ ﯿ ﻓﺮﺼﻣ ﺪ ﯽ ﺮﺿ و ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ ﺐ ﯿ ﻪﺑ ﻦ
ﺗﺮﺗ ﯿ لدﺎﻌﻣ ﺐ 1/
0 ﻟ ﺮﺑ لﻮﻣ ﯿ و ﺮﺘ 25 /6 ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
2 - 3 - ﻃ ﯿ ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ ﺶﻔﻨﺑ ءاروﺎﻣ
اﺮﺑ ي ا مﺎﺠﻧا ﯾ ﺑآ لﻮﻠﺤﻣ ،نﻮﻣزآ ﻦ ﯽ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ود ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻦ
ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﻬﺗ ﺮﺘ ﯿ ﻣ و ﻪ ﯿ جﻮﻣ لﻮﻃ رد بﺬﺟ ناﺰ ﺎﻫ
ي
400 - 200 ﻧﺎﻧ ﺮﺘﻣﻮ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﻃ ﯿ ﺞﻨﺳ ﻒ ءاروﺎﻣ
ﺶﻔﻨﺑ - ﺋﺮﻣ ﯽ ) Analytikjena, SPECORD 250,
Germany (
ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ .
2 - 4 - ﻃ ﯿ ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ ﺪﺒﺗ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ ﯾ
رﻮﻓ ﻞ ﯾ ﻪ
(FT-IR)
ﺳرﺮﺑ ﺖﻬﺟ ﯽ
ﺨﺸﺗ و ﯿ ﭘ ﺺ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ رد ﺪﻧﻮ ﯿ
زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﯿ ﻃ نﻮﻣزآ زا ﻪﻠ ﯿ
ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ ﺪﺒﺗ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ ﯾ
رﻮﻓ ﻞ ﯾﻪ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﭼ شور ﺎﺑ ﻖﺒﻄﻨﻣ )
2011 ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ]
35 [ .
ﺪﺑ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ اﺪﺘﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ ﺳﺎﺘﭘ ﺎﺑ ﻪﻠ ﯿ ﻣوﺮﺑ ﻢ ﯿ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺪ
1:10 ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ .
ﻪﺑ ﻞﺻﺎﺣ طﻮﻠﺨﻣ كزﺎﻧ صﺮﻗ ترﻮﺻ
ﻣ و ﺪﺷ هدروآرد ﯿ
هدوﺪﺤﻣ رد بﺬﺟ ناﺰ ي
400 ﺎﺗ 4000 ﺮﺑ
ﺘﻧﺎﺳ ﯽ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﺘﻣ هﺎﮕﺘﺳد
ﻃ ﯿ ﻒ ﺞﻨﺳ نودﺎﻣ ﺰﻣﺮﻗ ) Nicolet
IS10, Thermo scientific, USA (
هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ .
2 - 5 - ﻟﻼﺣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ
3
ﻦ
ﺌﺗوﺮﭘ لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا رد ﯿﻨ
ﯽ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ 5/
1 بآ ﮏﻤﮐ ﺎﺑ ﺪﺻرد
دﯾ ﻧﻮ ﯿ ﻬﺗ هﺰ ﯿ دﺮﮔ ﻪ ﯾ و ﺪ ﺮﻠﮐ ﻂﺳﻮﺗ نآ pH ﯾ
رﺪ ﯾ ﺳا ﮏ ﯿ و ﺪ ﯾ ﺎ
ﺪﺳ ﯾ ﻫ ﻢ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯿ ﺪ 5/
0 ﻈﻨﺗ رﻻﻮﻣ ﯿ
دﺮﮔ ﻢ ﯾﺪ . لﻮﻠﺤﻣ ﺲﭙﺳ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿﻨ ﯽ تﺪﻣ ﻪﺑ 30 ﻗد ﯿ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻘ ﯾ
ﻢﻫ ﮏ ﻃﺎﻨﻐﻣ نز ﯿ ﺴ ﯽ رد
ﺎﻣد ي ﻢﻫ قﺎﺗا ﻪﺑ و ﺪﺷ هدز زﺎﺳاﺪﺟ رﻮﻈﻨﻣ
ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻏ ﻦ ﯿ لﻮﻠﺤﻣﺮ
ﺖﻋﺮﺳ رد 5000 ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﻪﻘ 15
ﻗد ﯿ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﻪﻘ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ
دﺮﮔ ﯾ ﺪ ] 36 [ . ﻣﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ناﺰ ﯿ ور زﺎﻓ رد ﻦ ﯾ
ﯽ فﺮﻌﻣ ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ
ﺑﯿ راﺪﻬﮕﻧ ﻮﺗرﻮ ي
تﺪﻣ ﻪﺑ 20 ﻗد ﯿ هﺎﮕﺘﺳد ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻘ ﻃ
ﯿ ﻒ ﺞﻨﺳ
ﺶﻔﻨﺑءاروﺎﻣ -
ﺋﺮﻣ ﯽ ) Analytikjena, SPECORD 250,
Germany (
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 540
ﻌﺗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﯿﯿ دﺮﮔ ﻦ ﯾﺪ . اﺮﺑ ي
ﻨﺤﻨﻣ ﻢﺳر ﯽ ﻟﺎﮐ ﯿ ﺳاﺮﺒ ﯿ ﻣﻮﺒﻟآ مﺮﺳ لﻮﻠﺤﻣ زا نﻮ ﯿ
رد وﺎﮔ ﻦ
ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﺎﺗ ﺮﻔﺻ 10 ) ﻣﯿ ﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ( ﺑ فﺮﻌﻣ رد ﯿ
ترﻮ
دﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا ﯾ
ﻪﺑ ﻪﻟدﺎﻌﻣ و ﺪ ﻪﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد
ترﻮﺻ
y=0.0345x+0.3407 دﻮﺑ
. ﺳرﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ ﯽ
3. Protein solubility
ﻣﯿ ﻟﻼﺣ ناﺰ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ رد ﻦ ﺎﻫpH ي لدﺎﻌﻣ 2 ، 5/
4 ، 6 ، 8 و 10
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ] 37 [.
2 - 6 - ﻓﺮﻇ ﯿ بآ بﺬﺟ ﺖ ﻦﻏور بﺬﺟ و
45
هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻓﺮﻇ ﯿ تﺎﭼﻮﺑ شور سﺎﺳا ﺮﺑ ﻦﻏور و بآ بﺬﺟ ﺖ
) 1977 ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ]
38 [ . ﺪﺑ ﯾ رﻮﻈﻨﻣ ﻦ 5/
2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﻦﻏور ﺮﺘ
نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ ﯾ
د بآ ﺎ ﯾ ﻧﻮ ﯿ هﺰ ) V0
( ﻪﺑ 250 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ مﺮﮔ ﯿ ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﻪﻠ ) (W ﻗد ود تﺪﻣ ﻪﺑ و ﻪﻓﺎﺿا ﯿ
ﺲﮑﺗرو هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻘ
ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ .
زا ﺲﭘ 30 ﻗد ﯿ راﺪﻬﮕﻧ ﻪﻘ ي ﺎﻣد رد ي ﺤﻣ ﯿ ﺎﺑ ،ﻂ
ﺖﻋﺮﺳ 3000 ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ تﺪﻣ ﻪﺒﻬﻘ 20
ﻗد ﯿ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﻪﻘ ﯾﻔ ﯿ زﺎﻓ و ژﻮ
ور ﯾ ﯽ بآ ﻞﻣﺎﺷ ﯾ
ﻦﻏور ﺎ ) V1
( ر رود و اﺪﺟ ﯾ
ﺪﺷ ﻪﺘﺨ . ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ
ﻤﻃا لﻮﺼﺣ ﯿ
ﻠﺨﺗ زا نﺎﻨ ﯿ و بآ ﻞﻣﺎﮐ ﻪ ﯾ
ﻪﻟﻮﻟ ،ﻦﻏور ﺎ تﺪﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ
ﻗد ﺪﻨﭼ ﯿ ور ﻪﻘ ي ﻓﺎﺻ ﺬﻏﺎﮐ ﯽ ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ نﻮﮔژاو ترﻮﺻ ﻪﺑ
ﺪﻧﺪﺷ . ﻓﺮﻇ ﯿ ﺮﻃ زا ﻦﻏور و بآ بﺬﺟ ﺖ ﯾ
ز ﻪﻄﺑار ﻖ ﯾ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮ
دﺮﮔ ﯾﺪ : WHC or OHC (ml/gr) = V0-V1/ W
2 - 7 - ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻓﺮﻇ ﯿ ﻒﮐ ﺖ ﮔﺪﻨﻨﮐ
6
ﯽ ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ي
7
ﻒﮐ
لﻮﻠﺤﻣ 2 ﺌﺗوﺮﭘ ﺪﺻرد ﯿ
ﻦ ﻠﺒﻨﺷ ﯿ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﻠ بآ
ﺮﻄﻘﻣ ﻬﺗ ﯿﻪ
و ﺪﺷ ﺌﺗوﺮﭘ لﻮﻠﺤﻣ pH ﯿﻨ
ﯽ دﺎﻘﻣ رد ﯾ ﺮ 2 ، 5/
4 ، 6 ، 8 و 10 ﺎﺑ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﻠﮐ
ﯾ رﺪ ﯾ ﮏ ﺳا ﯿ ﺪ و ﯾ ﺎ ﺪﺳ ﯾ ﻢ ﻫ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯿ ﺪ 5/
0 رﻻﻮﻣ
ﻈﻨﺗ ﯿ ﻢ ﺪﺷ . لﻮﻠﺤﻣ ﺎﻫ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿﻨ ﯽ ﻪﺑ تﺪﻣ 5 ﻗد ﯿ ﻪﻘ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﯾ ﮏ ﻢﻫ ﻃﺎﻨﻐﻣ نز ﯿ ﺴ ﯽ ﻣارآ ﻪﺑ ﯽ ﻢﻫ ﺎﻬﻧ رد ﻮﻫدز ﯾ
نﻮﮑﻟﺎﻓ ﻪﺑ ﺖ
ﻞﻘﺘﻨﻣ جرﺪﻣ ﺪﻧﺪﺷ
. ﻢﺠﺣ ﻞﺒﻗ لﻮﻠﺤﻣ زا
ﻢﻫ ندز ) V0
( و
ﻪﻠﺻﺎﻓﻼﺑ ﺲﭘ
زا ﻢﻫ ندرﻮﺧ ) V1
( ﻪﺑ تﺪﻣ 2 ﻗد ﯿ ﻪﻘ ﺎﺑ
ﺖﻋﺮﺳ 10000 ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ هﺎﮕﺘﺳد ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻘ ﺎﻧژﻮﻤﻫ
ﯾ ﺑ رود رﺰ ﻻﺎ
) SR-30, MTOPS, Korea (
ﺪﺷ ﺖﺒﺛ ] 39 [ . ﻣﯿ ﻓﺮﻇ ناﺰ ﯿ ﺖ
ﻒﮐ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ ﺮﻃ زا ﯾ ﻪﻄﺑار ﻖ ز ﯾﺮ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ دﺮﮔ ﯾﺪ :
FC%= (V1 –V0)/ V0 ×100
ﻢﺠﺣ ﻒﮐ ) V2
( ﻃ ﯽ ﻧﺎﻣز هرود ﯽ 30 - 120 ﻗد ﯿ ﺲﭘ ﻪﻘ زا
طﻮﻠﺨﻣ ﻪﺑ ندﺮﮐ ﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﯽ
ﺎﭘ ﯾ راﺪ ي ﻒﮐ ﺮﻃ زا و ﺖﺒﺛ ﯾ
ﻖ
ز ﻪﻄﺑار ﯾ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣﺮ ﺪﺷ : FS%= (V2 –V0)/ (V1 –V0) ×100
4.Water holding capacity (WHC) 5. Oil holding capacity (OHC) 6. Foaming capacity (FC) 7. Foam stability (FS)
2 - 8 - نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﺖﯿﻓﺮﻇ ﮔﺪﻨﻨﮐ
8
ﯽ ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ي
ﺗراﺮﺣ ﯽ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا
9ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻓﺮﻇ ﯿ ﺖ ﺴﻟﻮﻣا ﯿ نﻮ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ و ﺎﭘﯾ راﺪ ي ﺗراﺮﺣ ﯽ ﺴﻟﻮﻣا ﯿ نﻮ
ﻪﺑ نارﺎﮑﻤﻫوﻮﺘﻨﺷور )
2001 ( ﮐﺪﻧا ﺎﺑ ﯽ تﺎﺣﻼﺻا ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
] 40 [ .
لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا 1
ﭘﺪﺻرد ﺌﺗوﺮ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ ﻪﻠ ﻬﺗ ﺮﻄﻘﻣ بآزا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯿ
ﻪ
ﺪﺷ . ﺲﭙﺳ ﺌﺗوﺮﭘ لﻮﻠﺤﻣ pH
ﯿﻨ ﯽ دﺎﻘﻣ رد ﯾ ﺮ 2 ، 5/
4 ، 6 ، 8 و 10
ﺮﻠﮐ زﺎﻫدﺎﻔﺘﺳاﺎﺑ ﯾ
رﺪ ﯾ ﮏ ﺳا ﯿ و ﺪ ﯾ ﺪﺳ ﺎ ﯾ ﻢ ﻫ ﯿ ﺴﮐورﺪ ﯿ ﺪ 5/
0 رﻻﻮﻣ
ﻈﻨﺗ ﯿ ﺪﺸﻤ . ﻦﻏور ﺲﭙﺳ نادﺮﮕﺑﺎﺘﻓآ
ﻪﺑ ﺌﺗوﺮﭘ لﻮﻠﺤﻣ ﯿﻨ
ﯽ و ﻪﻓﺎﺿا
تﺪﻣ ﻪﺑ 5/
2 ﻗد ﯿ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻘ ﯾ ﻢﻫ ﮏ ﻃﺎﻨﻐﻣ نز ﯿ ﺴ ﯽ ﻣارآ ﻪﺑ ﯽ ﺲﭘ و
تﺪﻣ ﻪﺑ نآ زا 5/
2 ﻗد ﯿ ﻪﻘ ﻂﺳﻮﺗ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﻧژﻮﻤﻫ ﯾ ﻻﺎﺑ رود رﺰ
) SR-30, MTOPS, Korea (
ﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ 5000 ﺮﺑ رود
ﻗد ﯿ ﻢﻫ ﻪﻘ هدز ﺪﺷ . ﺴﻟﻮﻣا ﺎﻬﺘﻧا رد ﯿ
ﻪﺑ نﻮ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﺖﻋﺮﺳ رد
1000 ﻗد ﺮﺑ رود ﯿ ﻪﺑ ﻪﻘ تﺪﻣ 2 ﻗد ﯿ ﻪﻘ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ ﺪﺷ . عﺎﻔﺗرا ﻻﯾ ﻪ
ﺴﻟﻮﻣا ﯿ نﻮ ﻞﺒﻗ ) H0
( ﺮﺘﻧﺎﺳ زا ﺪﻌﺑو ﯾﻔ
ﯿ ژﻮ ﮕﻫزاﺪﻧا ﯿﺮ ي ﺪﺷ ) H1
.(
ﻓﺮﻇ ﯿ ﺴﻟﻮﻣا ﺖ ﯿ نﻮ ﮔﺪﻨﻨﮐ ﯽ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻪﻄﺑار ز ﯾ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺮ
دﺮﮔ ﯾﺪ : EC%=H1/ H0 ×100
ﺎﭘ ﺖﻬﺟ ﯾ راﺪ ي ﺗراﺮﺣ ﯽ ﺴﻟﻮﻣا ﯿ
،نﻮ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﻗد ﯿ زا ﻞﺒﻗ ﺎﻘ
ﺮﺘﻧﺎﺳ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ رد رﺎﻤﻨﺑ ي ﺎﻣد ﺎﺑ ي 80 ﺴﻠﺳ ﻪﺟرد ﯿ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ سﻮ
ﺎﭘ و ﯾ راﺪ ي ﺴﻟﻮﻣا ﯿ ﻃ نﻮ ﯽ ﻧﺎﻣز هرود ﯽ 30 - 120 ﻗد ﯿ ﺮﻫرد ﻪﻘ pH
ﭘ زا ﺲﭘ ﺎﯾ تراﺮﺣ نﺎ ﻫد ﯽ هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﺪﺷ ) H2
.(
ETS%= H2/ H1 ×100
2 - 9 - هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖ ﯾ
ﺸ ﯽ
ﻪﺑ شور 1،1 - د ﯾ ﻨﻔ ﯿ ﻞ - 2 - ﭘ ﯿ ﺮﮑ ﯾ ﻞ - ﻫ ﯿ زارﺪ ﯾ ﻞ
(DPPH)
ﯿﻟﺎﻌﻓ ﮔﺪﻨﻨﮐرﺎﻬﻣ ﺖ ﯽدار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ ﺌﺗوﺮﭘ ﻂﺳﻮﺗDPPH
ﯿ ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﯿ ژ شور ﻖﺒﻃ ﻪﻠ ي
نارﺎﮑﻤﻫ و )
2012 ( هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي
ﺪﺷ ] 41 [ . اﺪﺘﺑا ﯾ ﻣ ﮏ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﻪﻧﻮﻤﻧ لﻮﻠﺤﻣ زا ﺮﺘ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ
ﺎﻫ ي
ﻒﻠﺘﺨﻣ ) 25 /0 ، 5/
0 و 1 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻣ ﺮﺑ مﺮﮔ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ( ﺎﺑ ﯾ ﻣ ﮏ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ
ﻟﻮﻧﺎﺗا لﻮﻠﺤﻣ ﯽ
1 /0 ﻣ ﯿﻠ ﯽ رﻻﻮﻣ و طﻮﻠﺨﻣ DPPH
30 ﻗد ﯿ رد ﻪﻘ
ﺎﻣد ي ﺤﻣ ﯿ رﺎﺗ نﺎﮑﻣ و ﻂ ﯾ
ﺪﺷ هداد راﺮﻗ ﮏ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ﺲﭙﺳ
جﻮﻣ لﻮﻃ رد 517
ﺪﺷ ﺖﺋاﺮﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
ﻣﯿ ﻟﺎﻌﻓ ناﺰ ﯿ ﺖ
ﻨﮐرﺎﻬﻣ ﮔﺪﻨ ﯽ دار ﯾ لﺎﮑ ﺎﻫ ي دازآ ز ﻪﻄﺑار زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ DPPH
ﯾ ﺮ
8. Emulsion stability (ES) 9. Emulsion thermal stability (ETS)
ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﺑرﻮﮑﺳآ زا ﯿ ﺳا ﮏ ﯿ ﺖﻈﻠﻏ رد ﺪ ﺎﻫ
ي ﻪﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ ناﻮﻨﻋ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﺒﺜﻣ لﺮﺘﻨﮐ .
DPPH freradicalscavenegingactivity%=
1- (Ab2- Ab1 )/ Ab0 ×100
ا رد ﯾ ﻪﻄﺑار ﻦ Ab0
ﻣ ﯿ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ناﺰ ﻪﻓﺎﺿا نوﺪﺑ DPPH
ﮐ ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ندﺮ Ab1
ﻣ ﯿ لﻮﻠﺤﻣ ندﺮﮐ ﻪﻓﺎﺿا نوﺪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ بﺬﺟ ناﺰ
و DPPH Ab2
ﻣ ﯿ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ناﺰ ﻪﻧﻮﻤﻧ و DPPH
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .
2 - 10 - ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي اﺮﻓ ﯾ ﺰﺠﺗ و جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ ﯾ
و ﻪ
ﻠﺤﺗ ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي هداد ﺎﻫ
ا رد ﯾ ﻦ
،ﺶﻫوﮋﭘ رﺎﻣآ راﺰﻓا مﺮﻧ زا ي
Design Expert 7.0.3
(Minneapolis, USA) اﺮﺑ
ي ﻋا ﺳﺎﻨﺷ شور لﺎﻤ ﯽ
ﺢﻄﺳ - ﺳرﺮﺑ ،ﺦﺳﺎﭘ ﯽ
ﻣ ﻂﺑاور ﯿ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ نﺎ ﺎﻫ
ي
،ﺦﺳﺎﭘ و ﻞﻘﺘﺴﻣ
اﯾ ﺎﻫرادﻮﻤﻧ دﺎﺠ ي
ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ي ﻬﺑ و ﯿ ﻪﻨ ﯾ ﺑﺎ ﯽ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺎﻣزآ ﯾ تﺎﺸ
ﺲﮐﺎﺑ حﺮﻃ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﻣﺎﺷ ﻦﮑﻨﺑ –
13 ﺗﯿ ﺎﺑ رﺎﻤ 5 ﻪﻄﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ
ﺰﮐﺮﻣ ي دﻮﺑ . ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺎﻫ ي ﻻﺎﺑ حﻮﻄﺳ و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ )
1 (+
،
ﻣﯿ ﻧﺎ ﯽ ) ﺮﻔﺻ ( و ﺎﭘ ﯾﯿﻨ ﯽ ) 1 - ( ﻟوا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻬﻧآ ﯿ
ﻪ
دﺮﮔ بﺎﺨﺘﻧا ﯾ
ﺪ ) لوﺪﺟ 1 .(
ﻪﻠﻤﺟ ﺪﻨﭼ لﺪﻣ زا ا
ي اﺮﺑ ي
لﺪﻣ زﺎﺳ ي اﺮﻓ ﯾ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨ .
ﻣ ار مود ﻪﺟرد لﺪﻣ ﯽ
ناﻮﺗ
ﻪﺑ ز ترﻮﺻ ﯾ ﺖﺷﻮﻧ ﺮ :
ا رد ﯾ ﻪﻄﺑار ﻦ β0
، βi
، βii
و βij
اﺮﺿ ﯾ ﺳﺮﮔر ﺐ ﯿ ﻧﻮ ﯽ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﺐ
اﺮﺑ ي زا ضﺮﻋ ﻄﺧ تاﺮﺛا ،اﺪﺒﻣ ﯽ
و ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ تاﺮﺛا ،مود ﻪﺟرد ،
Xi
و Xj
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺎﻫ ي ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻒﻌﺿ نﻮﻣزآ زا .
شزاﺮﺑ
،10
ﺮﺿ ﯾ ﻐﺗ ﺐ ﯿﯿ تاﺮ ) (C.V.
ﺮﺿ ، ﯾ ﺐ ﺒﺗ ﯿﯿ ﻦ ) R2 ( ،
ﺮﺿ ﯾ ﺐ ﺒﺗ ﯿﯿ ﻦ هﺪﺷ حﻼﺻا )
adj-R2 ( دﺪﻋ و ﻤﻃا ﺢﻄﺳردp ﯿ
نﺎﻨ
95 اﺮﺑ ﺪﺻرد ي ﺳرﺮﺑ ﯽ و لﺪﻣ ﺖﺤﺻ ﺛﺎﺗ
ﯿ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺮ ﻔﺘﺳا ﺎﻫ هدﺎ
ﺪﺷ . اﺮﺑ ي ﻌﺗ ﯿﯿ اﺮﺷ ﻦ ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ ﻪﻨ شور زا ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي دﺪﻋ
11ي ﺎﺑ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار نﺪﻧﺎﺳر ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﻪﺑ فﺪﻫ ﯿ
ﻪﻧاد زا ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﯿ ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳﺎﻬﻠ .
اﺮﺑ ي ﺠﻨﺳرﺎﺒﺘﻋا ﯽ ﭘ لﺪﻣ ﯿ دﺎﻬﻨﺸ ي ،
دﺎﻘﻣ ﯾ ﭘ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧارﺮ ﯿ
ﺒﺸ ﯿ دﺎﻘﻣ ﺎﺑ هﺪﺷ ﻰﻨ ﯾﺮ
ﺑﺮﺠﺗ ﯽ ﻪﺑ ﺖﺳد
هﺪﻣآ اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﯾ ﻂ ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ ) ﻞﻗاﺪﺣ 5 راﺮﮑﺗ ( ﺎﻘﻣ ﯾ دﺮﮔ ﻪﺴ ﯾﺪ .
ﺰﺠﺗ ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ رﺎﻣآ ﻞ ي هداد ﺎﻫ ي ﺎﻣزآ ﯾ ﻫﺎﮕﺸ ﯽ ﺮﻃ زا ﯾ ﺎﻘﻣ ﻖ ﯾ ﻪﺴ
ﻣﯿ ﮕﻧﺎ ﯿ ﮐﻮﺗ نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻦ ﯽ
ﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد ﯿ
نﺎﻨ 95 ﺎﺑ و ﺪﺻرد
10. Lack-of-fit test 11. Numerical optimization
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا Minitab
ﻪﺨﺴﻧ 16 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻣﺎﻤﺗ ﯽ
نﻮﻣزآ ﺎﺘﻧ و ﺪﻧﺪﺷ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ ﻪﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ ﯾ
ﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺞ ﯿ
ﮕﻧﺎ ﯿ ﻦ
±
ﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﯿ دﺮﮔ شراﺰﮔ رﺎ ﯾﺪ
.
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺚﺤﺑ و ﺞ
3 - 1 - ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺮ ﺎﻫ
ي ﺮﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
و ﻪﻠ
ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي اﺮﻓ ﯾ ﺪﻨ
دﺎﻘﻣ ﯾ ﺑﺮﺠﺗ ﺮ ﯽ مﺎﺠﻧا زا ﻞﺻﺎﺣ 13
ﺗ ﯿ ﻞﻣﺎﺷ رﺎﻤ 5 ﻪﻄﻘﻧ رد راﺮﮑﺗ
ﺰﮐﺮﻣ ي لوﺪﺟ رد 1
دﺮﮑﻠﻤﻋ هدوﺪﺤﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﺌﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ هدوﺪﺤﻣ رد ﻪﻠ 4/
4 ﺎﺗ 4/
8 راﺮﻗ ﺪﺻرد
ﺖﺷاد . لوﺪﺟ سﺎﺳاﺮﺑ 2
نﻮﻣزآ ، اﺮﺑ F
ي مود ﻪﺟرد لﺪﻣ
ﻨﻌﻣ ﯽ دﻮﺑ راد ) 01 / 71
= F-value ، 0001 /0 p<
.(
،هوﻼﻋ ﻪﺑ
ﻄﺧ تاﺮﺛا ﯽ ﻣﺎﻤﺗ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ و مود ﻪﺟرد ، ﯽ
ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺎﻫ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺛﺎﺗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯿ
ﻨﻌﻣ ﺮ ﯽ راد ي ﺪﻨﺘﺷاد ﺦﺳﺎﭘ ﺮﺑ )
لوﺪﺟ 2 .(
لﺪﻣ
ﻠﻤﺟﺪﻨﭼ ﻪا ي ﺎﻬﻧ ﯾ ﯽ ز حﺮﺷ ﻪﺑ ﻞﺻﺎﺣ ﯾ
دﻮﺑ ﺮ :
Y=8/03+1/28A+0/75B+0/33AB-1/77A2-0/47B2 ا رد ﯾ ،ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦ ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار Y
ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﻪﻠ
) ﺪﺻرد ( ، تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗA )
تاو ( و لﺎﻤﻋا نﺎﻣز B
تﻮﺻاﺮﻓ ) ﻗد ﯿ ﻪﻘ ( دﻮﺑ . ﻔﻨﻣ و ﺖﺒﺜﻣ ﻢﺋﻼﻋ ﯽ
اﺮﺿ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻪﺒﺒ ﯿ نﺎﺸﻧ ﺐ
هﺪﻨﻫد ﺳ تاﺮﺛا ﯿ ژﺮﻨ ﯾ ﺘﺴ ﯽ و ﻧﻮﮔﺎﺘﻧآ ﯿ ﺘﺴ ﯽ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺎﻫ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﺑ
ﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ . ﺑ طﺎﺒﺗرا و ﺖﻗد ﯿ
ﻐﺘﻣ و ﺦﺳﺎﭘ ﻦ ﯿ
ﺎﻫﺮ ي ﻪﺑ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﺿ ﻂﺳﻮﺗ حﻮﺿو
ﯾ ﺒﺗ ﺐ ﯿﯿ ﻦ ) 9807 /0
= R2 ( ﺮﺿ و ﯾ ﺒﺗ ﺐ ﯿﯿ ﻦ
ﺪﻌﺗ ﯾ هﺪﺷ ﻞ ) 9669 /0
= adj-R2 ( ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﺬﭘراﺮﮑﺗ ﯾﺮ ي ﻠﺑﺎﻗ و ﯿ ﻤﻃا ﺖ ﯿ ﺮﺿ ﻢﮐ راﺪﻘﻣ ﻂﺳﻮﺗ لﺪﻣ ﻪﺑ نﺎﻨ ﯾ
ﺐ
راو ﯾ ﺲﻧﺎ ) 91 /3 ( ﻧﯿ ﺗ ﺰ ﺎﯾﯿ ﺪﺷ ﺪ . ﻞﮑﺷ 1 ﻧ ﯿ ﺆﻣ ﺰ ﯾ بﻮﻠﻄﻣ قﺎﺒﻄﻧا ﺪ
ﺑﯿ هداد ﻦ ﺎﻫ ي ﺑﺮﺠﺗ ﯽ ﭘ و ﯿ ﺑ ﺶ ﯿﻨ ﯽ ﺖﺳا هﺪﺷ .
ﻞﮑﺷ 2 رادﻮﻤﻧ
ﺷﺮﭘ ﯿ ﮔﺪ ﯽ جاﻮﻣا ترﺪﻗ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ود
اﺮﻓ رد تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا نﺎﻣز و تﻮﺻاﺮﻓ ﯾ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ ﯿ
ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﯿ
ﻣ نﺎﺸﻧ ار تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﻪﻠ ﯽ
ﺪﻫد . زا
ﺎﺠﻧآ ﯾ ﯽ ﺳﺎﺴﺣ ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ رادﻮﻤﻧ رد ءﺎﻨﺤﻧا دﻮﺟو ﻪﮐ ﯿ
ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﺖ
ﺳﺎﺴﺣ اﺬﻟ ﺖﺳا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﯿ
جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺖ
وﺮﭘ ﺛﺎﺗ ﯿ ﻪﺠﻨﺳاﺮﻓ ﺮ ﺎﻫ ي جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﺦﺳﺎﭘ ﺢﻄﺳ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻠ ي
رد
ﻞﮑﺷ 3 ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
نﺎﻤﻫ ﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻪﮐ رﻮﻃ ﯽ
ﺷ دﻮ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻠ ﯿ اﺰﻓا ﺎﺑ ﺐ ﯾ ﺶ
ﻣ و تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا نﺎﻣز ﯿ
ﺗﺮﺗ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗ ناﺰ ﯿ
ﺐ
ﺎﺗ 25 ﻗد ﯿ و ﻪﻘ 80 اﺰﻓا تاو ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . اﺰﻓا ﺎﺑ ﯾ جاﻮﻣا ترﺪﻗ ﺶ
هﺮﻔﺣ راﺪﻘﻣ تﻮﺻاﺮﻓ زﺎﺳ
ي اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ا ﻪﮐ ﺪﺑﺎ ﯾ ﻣ ﺮﻣا ﻦ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ
ا ﺎﺑ ﯾ كﻮﺷ دﺎﺠ ﺎﻫ
ي ﻧﺎﮑﻣ ﯿ ﮑ ﯽ ﺪﺷ ﯾﺪ ﺮﺗﺮﺛﺆﻣ ﻦﺘﺴﮑﺷ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ
لﻮﻠﺳ ءﺎﺸﻏ ﺎﻫ
ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ددﺮﮔ . ﺎﻬﻧ رد ﯾ ا ﺖ ﯾ ﻣ داﺪﺧر ﻦ ﯽ
ﺪﻧاﻮﺗ
اﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯾ
ﻪﺑ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﺖﻋﺮﺳ ﺶ ﻻﺎﺑ ﺖﻋﺮﺳ ﺖﻠﻋ
ي رﺎﺸﺘﻧا
لﻮﻠﺳ ﻞﺧاد ﻪﺑ لﻼﺣ ﺘﻧرد و ﺎﻫ
ﯿ ﺑ رﺎﺸﺘﻧا ﻪﺠ ﯿ
ﻞﺣ داﻮﻣ ﺮﺘﺸ
ﺤﻣ ﻪﺑ هﺪﻧﻮﺷ ﯿ
دﻮﺷ فاﺮﻃا ﻂ ]
42 [.
Table 1 Box-Behnken experimental design for detemination of ultrasound-assisted Fenugreek seed protein extraction yield
Levels Independent variables
-1 0 +1
Ultrasonic power(W) 40 70 100
Sonication time (Min) 10 20 30
No Ultrasonic power(W)
Sonication time (Min)
Experimental yield
(%) Predicted yield (%)
1 40 10 4.4 4.08
2 100 10 6.1 6.00
3 40 30 5.0 4.93
4 100 30 8.0 8.15
5 40 20 4.6 4.98
6 100 20 7.6 7.55
7 70 10 6.4 6.81
8 70 30 8.4 8.31
9 70 20 8.2 8.03
10 70 20 8.0 8.03
11 70 20 8.0 8.03
12 70 20 8.1 8.03
13 70 20 8.2 8.03
Table 2 Analysis of variance (ANOVA) for effect of independent variables on ultrasound-assisted extraction yield of Fenugreek seedprotein
Source Sum of
square df Mean square F-value p-value prob> F
Model 26.58 5 5.32 71.01 <0.0001 Significant
A- Ultrasonic power 9.88 1 9.88 132.02 <0.0001
B- Sonication time 3.37 1 3.37 45.09 0.0003
AB 0.42 1 0.42 5.64 0.0492
A2 8.66 1 8.66 115.69 <0.0001
B2 0.61 1 0.61 8.18 0.0244
Residual 0.52 7 0.07
Lack-of-Fit 0.48 3 0.16 16.13 0.0106 Significant
Pure error 0.04 4 1.00E-002
Cor total 27.10 12
اﺰﻓا ﯾ ﺑ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗ ﺶ ﯿ
زا ﺶ 80 ﺐﺟﻮﻣ تاو
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﻣ ﻪﻠ ﯽ دﻮﺷ .
اﻮﺗ رد جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﮐ ن
ﺎﻫ ي ﻟد ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯿ
ﻞ
ﺮﺨﺗ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ ﺐ ﯿ ﻣ ﻦ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ .ﺌﺗ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﺑ ﻪﻠ ﯿ ﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﺮﺘﺸ ﯿ
ﺮ
تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗ )
(A دراد راﺮﻗ .
نﺎﻤﻫ ﭘ ﻪﮐ رﻮﻃ ﯿ ﺎﺗ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا نﺎﻣز ﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮﺘﺸ ﯾ
ﺪﺣ ﮏ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺮﺑ ﻪﻧﺎﺘﺳآ ﯿ
دراد ﺖﺒﺜﻣ ﺶﻘﻧ ﻦ .
نﺎﻤﻫ رﻮﻃ
ﻣ ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻪﮐ ﯽ
اﺰﻓا دﻮﺷ ﯾ ز ﺶ ﺑ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا نﺎﻣ ﯿ
زا ﺶ 25
ﻗد ﯿ ﺛﺎﺗ ﻪﻘ ﯿ ﮕﻤﺸﭼ ﺮ ﯿﺮ ي اﺰﻓا ﺮﺑ ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺶ ﯿ
زا ﻦ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد ﯿ ا ﻪﺑ ﺖﺷاﺪﻧ ﻪﻠ ﯾ
ﻨﻌﻣ ﻦ ﯽ آﺮﻓ ﻪﮐ ﯾ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ
ﻣ لدﺎﻌﺗ ﯽ ﺪﺳر ] 43 [.
ﺎﺘﻧ ﯾ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞ دﺪﻌﺘﻣ
ﻧ ﯿ ﮐﺎﺣ ﺰ ﯽ نآ زا
نﺎﻣز زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺖﺳا ﺎﻫ
ي ﻧﻻﻮﻃ ﯽ ﺛﺎﺗ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا ﯿ
ﺮ
ﮕﻤﺸﭼ ﯿﺮ ي اﺰﻓا ﺮﺑ ﯾ دراﺪﻧ جاﺮﺨﺘﺳا نﺎﻣﺪﻧار ﺶ ]
43 - 45 [ . ﺎﺑ
ﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﯾ
ﻬﺑ ﺞ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي ﻨﮑﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯿ
دﺪﻋ ﮏ ي اﺮﺑ ، ي ﻪﺑ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا دﺮﮑﻠﻤﻋ نﺪﻧﺎﺳر ﺮﺜﮐاﺪﺣ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﻪﺑ ﻪﻠ
ﻣ تﻮﺻاﺮﻓ ﮏﻤﮐ ﯽ
لدﺎﻌﻣ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ترﺪﻗ زا ناﻮﺗ 80
تاو لدﺎﻌﻣ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا نﺎﻣز و 39
/ 28 ﻗد ﯿ ﺘﺳا ﻪﻘ دﻮﻤﻧ هدﺎﻔ .
ا ﺖﺤﺗ ﯾ اﺮﺷ ﻦ ﯾ ﻣ ﻂ ﯿ ﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ناﺰ ﯽ
لدﺎﻌﻣ جاﺮﺨﺘﺳا 65
/8
دﻮﺑ ﺪﺻرد . ﮕﻤﺸﭼ توﺎﻔﺗ دﻮﺟو مﺪﻋ ﯿ
ﺑ ﺮ ﯿ دﺎﻘﻣ ﻦ ﯾ ﻪﺑ ﺮ ﺖﺳد
ﺑﺮﺠﺗ تاﺪﻫﺎﺸﻣ و لﺪﻣ زا هﺪﻣآ ﯽ
ﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﯽ آرﺎﮐ ﯾ ﯽ تﺎﺒﺛا ار لﺪﻣ
ﻣ ﯽ ﺎﻤﻧ ﯾ ﺪ ) لوﺪﺟ 3 .(
ﻓﯿ ﻀ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2015 ( ﻃ ﯽ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي
ﻬﺑ ﻪﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي اﺮﻓ ﯾ ﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ ﯿﺎﯾ
ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﻪﻠ
ﺎﺘﻧ و ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﯾ
اﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞ ﯾ
ﻬﺑ ﻂ ﯿ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻨ pH
لدﺎﻌﻣ 25 /9 ﮑﻤﻧ لﻮﻠﺤﻣ و ﯽ
ﺪﺳ ﯾ ﺮﻠﮐ ﻢ ﯾ ﺪ 33 /0 تﺪﻣ رد رﻻﻮﻣ
نﺎﻣز 2 ﻣ ﺖﻋﺎﺳ ﯽ دوﺪﺣ ﻪﺑ ناﻮﺗ 19
ﻤﮐ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺪﺻرد ﯽ
ﺌﺗوﺮﭘ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﺖﺳد ﻦ ﯾ ﺖﻓﺎ . اﻮﺘﺤﻣ ﺎﻬﻧآ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿﻨ ﯽ ا ﯾ ﻪﻟوﺰ
ﻪﺑ ار هﺪﻣآ ﺖﺳد 9/
86 ﺪﺻرد ﻟﺎﺣ رد ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﯽ
ﻪﮐ
اﻮﺘﺤﻣ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿﻨ ﯽ ا ﯾ ﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻟوﺰ ﯿﻨ ﯽ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا
ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد تﻮﺻاﺮﻓ 1/
87 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞ
آرﺎﮐ هﺪﻣآ ﯾ ﯽ روﺎﻨﻓ ي اﺮﻓ نﺎﻣز ﺶﻫﺎﮐ ار تﻮﺻاﺮﻓ ﯾ
جاﺮﺨﺘﺳا ﺪﻨ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا ﻦ ﯿ
ﻣ تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ار ﻪﻠ ﯽ
ﺪﻧﺎﺳر ] 11 [.
Fig 1 Relationship between actual vs. predicted values by proposed model
2 2 2 2
Predicted vs. Actual
4.00 5.10 6.20 7.30 8.40
4.08 5.16 6.24 7.32 8.40
Predicted values
Actual values
2
2 2 2
Residuals vs. Predicted
-3.00 -1.50 0.00 1.50 3.00
4.08 5.14 6.20 7.26 8.31
Predicted values
Residual values
Fig 2 Perturbation plot of (A) ultrasonic power and (b) sonication time on extraction yield of Fenugreek seed protein
Fig 3 3D plot of the effect of ultrasonic power and sonication time on extraction yield of Fenugreek seed protein.
Table 3 Optimized conditions for ultrasound-assited extraction of Fenugreek seed protein
3 - 2 - ﻃ ﯿ ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ اروﺎﻣ ء ﺶﻔﻨﺑ
دﻮﺟو ﭘﯿ رد ﮏ 260 و 280 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺑﯿ ﺮﮕﻧﺎ دﻮﺟو ﺳا ﯿ ﺪ ﺌﻠﮐﻮﻧ ﯿ ﮏ
ﯾﺎ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﺖﺳا ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦ .
ﻃ رد ﯿ ﻪﺑ ﻒ لﻮﻠﺤﻣ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﯾ
ﭘ ﮏ ﯿ دوﺪﺣ رد ﮏ 280
هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ
ﺎﺗ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯾﯿ ﺌﺗوﺮﭘ دﻮﺟو هﺪﻨﻨﮐ ﺪ ﯿ
ﻣ ﻦ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ) ﻞﮑﺷ 4 - ﻒﻟا ( .
3 - 3 - ﻃ ﯿ ﺠﻨﺳ ﻒ ﯽ ﺪﺒﺗ ﺰﻣﺮﻗ نودﺎﻣ ﯾ
رﻮﻓ ﻞ ﯾﻪ
ﻃﯿ ﻒ ﺠﻨﺳ ﯽ نودﺎﻣ ﺰﻣﺮﻗ ﺷور ﯽ ﺪﻣآرﺎﮐ اﺮﺑ ي ﺳرﺮﺑ ﯽ هوﺮﮔ ﺎﻫ ي
ﻠﻣﺎﻋ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 46 [.
هدوﺪﺤﻣ رد ﺪﻧﺎﺑ دﻮﺟو
cm-1 3200 - 3500 ﻣآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯿ
ﺪ نﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺖﺳا A هﺪﻨﻫد
ﺸﺸﮐ تﺎﺷﺎﻌﺗرا ﯽ
ﺌﺗوﺮﭘ رﺎﺘﺧﺎﺳ رد –NH ﯿ
ﺖﺳا ﻦ . ﺑﺬﺟ ﺪﻧﺎﺑ ﯽ
رد cm-1 2925 ﺑ ﯿ ﺸﺸﮐ ﺖﻟﺎﺣ ﺮﮕﻧﺎ ﯽ
ﺘﻣ هوﺮﮔ نرﺎﻘﺘﻣ ﯿ
ﻦﻠ
) CH2
( ﺠﻧز رد ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯿ
ﻄﺧ هﺮ ﯽ ﺒﻧﺎﺟ ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﺎﻫ
دﯾ هﺪ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ] 47 [ . رد ﺪﻧﺎﺑ ﻪﺳ دﻮﺟو cm-1
1654 ، 1545 و
1401 ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯿ ﻣآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐ ﯿ
ﺪ ﻣآ ،I ﯿ ﺪ ﻣآ و II ﯿ ﺪ ﺖﺳا III
Ultrasonic power (W)
Sonication time (min)
Predicted extraction yield (%)
Experimental
extraction yield (%) Desirability
80 28.39 8.65 8.57±0.10 1.00
40.00 55.00
70.00 85.00
100.00
10.00 15.00 20.00 25.00 30.00
4 5.175 6.35 7. 525 8. 7
Extraction yield (%)
Sonication Time
(min) Ultrasonic power (W)
40.00 55.00 70.00 85.00 100.00
10.00 15.00 20.00 25.00 30.00
4.85065 5.61653
6.38241
6.38241 7.1483
7.91418
Ultrasonic power (W) Sonication time (min) (min)
Perturbation
-1.000 -0.500 0.000 0.500 1.000
4.4 5.4 6.4 7.4 8.4
A
A
B
B
Deviation from reference point (coded units) Extraction yield (%)
] 48 [ . ﺣﺎﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺪﻧﺎﺑ ﯿ
ﻣآ ﻪ ﯿ ﺪ ﺷﺎﻧ I ﯽ ﺸﺸﮐ تﺎﺷﺎﻌﺗرا زا ﯽ
ﻣآ ،C=O ﯿ ﺪ ﺷﺎﻧ ًﺎﺗﺪﻤﻋII ﯽ ﺸﺸﮐ تﺎﺷﺎﻌﺗرا زا ﯽ
ﯾC–N ﺎ
ﺸﻤﺧ ﯽ هوﺮﮔ N–H ﺎﻫ ي ﻠﻣﺎﻋ ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻟﺎﺣ رد ﺖﺳا ﻦ ﯽ
ﻣآ ﻪﮐ ﯿ ﺪ
ﺸﺸﮐ تﺎﺷﺎﻌﺗرا ﻂﺳﻮﺗ III ﯽ
ﻣ ﻞﺻﺎﺣ C–N ﯽ ددﺮﮔ . دﻮﺟو
ﭘﯿ رد ﮏ cm-1 1242 ﺸﺸﮐ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﯽ
رد ﺖﺳا C–N
ﻟﺎﺣ ﯽ هدوﺪﺤﻣ رد ﺪﻧﺎﺑ ﻪﮐ cm-1
1068 ﺸﺸﮐ تﺎﺷﺎﻌﺗرا ﺎﺑ ﯽ
نرﺎﻘﺘﻣﺎﻧ C–O–C ﺖﺳا ) ﻞﮑﺷ 4 - ب (
Fig 4 (a) UV spectrum between 200-400 nm (b) FTIR spectrum between 4000-400 cm-1 of
Fenugreek seed protein
3 - 4 - ﻟﻼﺣ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ
ﻦ
ﻟﻼﺣ ﯿ ﺖ ﯾ ﮑ ﯽ ﻢﻬﻣ زا ﺮﺗ ﯾ دﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧ ﻦ ي
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﺖﺳا ﺎﻫ
آرﺎﮐ ﻪﮐ ﯾ ﯽ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ تﺎﺒ ﯿﻨ ﯽ ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ار ﯿ
نﻮ ﺎﻫ ي اﺬﻏ ﯾ ﯽ
ﻣ لﺮﺘﻨﮐ ﯽ ﺪﻨﮐ .ا ﯾ و ﻦ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺛﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﯿﺮ
ﺎﺳ ﺮﺑ ﯾ و ﺮ ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
دﺮﮑﻠﻤﻋ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ اﺮﺷرد ﻦ ﯾ ﻂ ﻤﻫا زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯿ
ﺖ و ﯾ هﮋ ا ي
رادرﻮﺧﺮﺑ ﺖﺳا . ﻣ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﯿ ﻟﻼﺣ ناﺰ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺎﻫ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ رد و ﺖﺳا pH ﺎﻫpH
ي ﺎﭘ و ﺮﺗﻻﺎﺑ ﯾﯿ
ﻦ ﻪﻄﻘﻧ زا ﺮﺗ
اﯾ ﺮﺘﮑﻟاوﺰ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﮏ ﯿ
ﻟد ﻪﺑ ﺐ ﯿ اﺰﻓا ﻞ ﯾ ﻔﻨﻣ رﺎﺑ ﺶ ﯽ
ﺷﺎﻧ ﯽ زا
هوﺮﮔ ﺎﻫ ي ﺴﮐﻮﺑﺮﮐ ﯿ هوﺮﮔ ﺖﺒﺜﻣ رﺎﺑ و ﻞ ﺎﻫ
ي ﻣآ ﯿﻨ ﯽ ﻧ ، ﯿ وﺮ ي ﻪﻌﻓاد ﺗﺎﺘﺳاوﺮﺘﮑﻟا
ﯿ ﮑ ﯽ ﺑ ﯿ ﺳا ﻦ ﯿ ﺎﻫﺪ ي ﻣآ ﯿ ﺎﻫرﺎﺑ ﺎﺑ ﻪﻨ ي ﻢﻫ اﺰﻓا مﺎﻧ ﯾ و ﺶ
ﺘﻧ رد ﯿ ﻟﻼﺣ ﻪﺠ ﯿ ﺑ ﺖ ﯿ ﻣ ﺮﺘﺸ ﯽ دﻮﺷ ] 49 [ . ﻐﺗ ﯿﯿ ﻟﻼﺣ تاﺮ ﯿ
ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ رد ﻪﻠ ﺎﻫpH ي 2 ، 5/
4 ، 6 ، 8 و 10 لوﺪﺟ رد 4
ﺎﻤﻧ ﯾ ﺖﺳا هﺪﺷ هداد ﺶ .
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺛﺎﺗ pH
ﯿ ﻨﻌﻣ ﺮ ﯽ راد ي
) 05 /0 p<
( ﻟﻼﺣ ﺮﺑ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ ﺖﺷاد ﻪﻠ . ﺮﺘﻤﮐ ﯾ و ﻦ
ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﯾ ﻣ ﻦ ﯿ ﻟﻼﺣ ناﺰ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺖ ﯿ ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻦ ﯿ رد ﺐ لدﺎﻌﻣ pH
5/
4 و
10 ﻪﺑ ﺪﻣآ ﺖﺳد . ﺎﺘﻧ ﯾ ﻪﺑ ﺞ ﺖﺳد ﻘﺤﺗ رد هﺪﻣآ ﯿ
ﻓ تﺎﻘ ﯿ ﻀ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2015 ( و ﻨﭽﻤﻫ ﯿﻨ ﺮﺴﻧ لﺎ ي ﺗ لا و ﯿﺎﻨ ي ) 2007 ( ﻧﯿ ﺰ
ﺆﻣ ﯾ ﻨﭼ ﺪ ﯿ ﺘﻧ ﻦ ﯿ ﻪﺠ ا ي دﻮﺑ ] 3 ، 11 [ . ﻟد ﯿ ﻟﻼﺣ ﺶﻫﺎﮐ ﻞ ﯿ
رد ﺖ pH
لدﺎﻌﻣ 5/
4 ﻣ ار ﯽ ﺎﻫرﺎﺑ لدﺎﻌﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ي
ﻪﻄﻘﻧ رد مﺎﻨﻤﻫﺎﻧ pH
اﯾ ﺮﺘﮑﻟاوﺰ ﯾ ﺘﻧ رد و ﮏ ﯿ
ﻧ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺠ ﯿ
ﺎﻫوﺮ ي ﺗﺎﺘﺳاوﺮﺘﮑﻟا ﻪﻌﻓاد ﯿ
ﮏ
ﺌﺗوﺮﭘ بﻮﺳر و نﺪﺷ هﺮﻣﻮﻠﮔآ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﮐ داد ﺖﺒﺴﻧ ﯿ
ﺮﻃ زا ﻦ ﯾ ﻖ
اﯾ ﭘ دﺎﺠ ﯿ ﺎﻫﺪﻧﻮ ي بآ ﺮﮔ ﯾ ﻣ ﺰ ﯽ ددﺮﮔ ] 11 .[
نﺎﻤﻫ ﭘ ﻪﮐ رﻮﻃ ﯿ ﻧ ﺮﺘﺸ ﯿ ﺰ
ﻪﻄﻘﻧ زا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ ﺪﺷ ﺮﮐذ ا ﯾpH
ﺮﺘﮑﻟاوﺰ ﯾ ﻟﻼﺣ ﮏ ﯿ ﺖ
اﺰﻓا ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﯾ ﺪﺑﺎ . ﻪﺑ ﻠﮐ رﻮﻃ ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦ
ﺎﻘﻣ رد تﻮﺻاﺮﻓ ﯾ
ﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا شور ﺎﺑ ﻪﺴ ﯿﺎﯾ
ﯽ ﻟﻼﺣ زا ﯿ ﺖ
ﺮﺗﻻﺎﺑ ي دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻟد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﯿ
ﻟﻼﺣ ﻞ ﯿ ﺑ ﺖ ﯿ ﺌﺗوﺮﭘ ﺮﺘﺸ ﯿ ﻦ
ﻣ ار تﻮﺻاﺮﻓ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﯽ
ﻐﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿﯿ
ﺮ
ﺳﺎﻣرﻮﻔﻨﮐ ﯿ ﻧﻮ ﯽ ﻪﺑ ﺌﺗوﺮﭘ رﺎﺘﺧﺎﺳ نﺪﺷزﺎﺑ ﺖﻠﻋ ﯿ
ﺣ رد ﻦ ﯿ ﺗ ﻦ ﯿ رﺎﻤ
ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ ﻟد
ﯿ ﺪﭘ عﻮﻗو ﻞ ﯾ
هﺮﻔﺣ هﺪ از ﯾ ﯽ ﺐﺒﺳ ﻪﮐ داد ﺖﺒﺴﻧ
ﻣ ﯽ ﺎﻫﺪﻧﺎﺑ دﻮﺷ ي ﺘﭙﭘ ﯿ ﺪ ي ﺳا و هﺪﺷ ﻪﺘﺴﮑﺷ ﯿ
ﺎﻫﺪ ي ﻣآ ﯿ ﺒﻄﻗ ﻪﻨ ﯽ ﻪﺑ
ﺘﺣار ﯽ ﺐﺒﺳ و ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ بآ سﺮﺘﺳد رد اﺰﻓا
ﯾ ﻟﻼﺣ ﺶ ﯿ ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ددﺮﮔ ﻦ ] 53 [ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺎﺘﻧ ﺎﺑ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞ ﯾ
و كاﺮﺒﻤﺟ ﺞ
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2009 ( ﺟ ، ﯿ لﺎﻧآ و ﻦ )
2016 ( ﻟﺎﻣ و ﯿ نارﺎﮑﻤﻫ و ﮏ
) 2017 ( ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ]
50 - 52 [ .
3 - 5 - ﻓﺮﻇ ﯿ ﻦﻏور و بآ بﺬﺟ ﺖ
ﻢﻬﻣ ﺮﺗ ﯾ ﺻﻮﺼﺧ ﻦ ﯿ ﻓ ﺖ ﯿﺰ ﯾﮑ ﯽ ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ ﺮﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا بآ بﺬﺟ ﺎﻫ
وﺮﻧاﺮﮔ و ﺖﻓﺎﺑ ي
اﺬﻏ هدﺎﻣ ﯾ ﯽ وﺎﺣ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻣ ﺮﺛا ﻦ ﯽ و دراﺬﮔ
ﻪﺑ زا هوﻼﻋ اﺬﻏ هدﺎﻣ دﺎﺴﻓ ﺮﻈﻧ ﯾ
ﯽ ﻧ ﯿ ﻟد ﻪﺑ ،ﺰ ﯿ ﺛﺄﺗ ﻞ ﯿﺮ ي ﻣ ﺮﺑ ﻪﮐ ﯿ ناﺰ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺴﺑ دراد بآ ﺖ ﯿ
ﻤﻫا ﺰﺋﺎﺣ رﺎ ﯿ
ﺖﺳا ﺖ ] 50 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﻓﺮﻇ ﺞ ﯿ ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ ﻦﻏور و بآ بﺬﺟ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﻦ ﯿ
ﻪﺑ ﻪﻠ
لوﺪﺟ رد تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﮏﻤﮐ 4
ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﻓﺮﻇ ﯿ ﺖ
ﺌﺗوﺮﭘ بآ بﺬﺟ ﯿ
ﻠﺒﻨﺷ ﻦ ﯿ ادوﺪﺣ ﻪﻠ 24
/6 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﻫ ءازا ﻪﺑ ﺮﺘ
دﻮﺑ مﺮﮔ . ﻓﯿ ﻀ ﯽ نارﺎﮑﻤﻫ و )
2015 ( ﻣﯿ ﺌﺗوﺮﭘ بآ بﺬﺟ ناﺰ ﯿﻨ
ﯽ
ﻠﺒﻨﺷ ﻪﻧاد زا هﺪﺷ جاﺮﺨﺘﺳا ﯿ
ﻠﻗ جاﺮﺨﺘﺳا شور ﻪﺑ ﻪﻠ ﯿﺎﯾ
ﯽ ﺖﺤﺗ ار
اﺮﺷ ﯾ ﻬﺑ ﻂ ﯿ لدﺎﻌﻣ ﻪﻨ 7/
2 ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ مﺮﮔ ﺮﻫ ءازا ﻪﺑ ﺮﺘ
] 11 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺟ ﺞ ﯿ لﺎﻧآ و ﻦ ) 2016 ( ﻧﯿ ا داد نﺎﺸﻧ ﺰ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋ
اﺰﻓا ﺐﺒﺳ ﯾ ﻓﺮﻇ ﺶ ﯿ ﻫ بآ بﺬﺟ ﺖ ﯿ
ﻟورﺪ ﯿ تاﺰ ﺎﻫ ي ﺌﺗوﺮﭘ ﯿﻨ ﯽ
ﺖﺳا هﺪﺷ غﺮﻣ ﻢﺨﺗ ﻪﺘﺳﻮﭘ ءﺎﺸﻏ زا ﻞﺻﺎﺣ ]
50 .[
ﻪﺑ ﻠﮐ رﻮﻃ ﯽ
ﻟد ﯿ اﺰﻓا ﻞ ﯾ ﻓﺮﻇ ﺶ ﯿ ﻣ ار بآ بﺬﺟ ﺖ ﯽ
ﻐﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯿﯿ
تاﺮ
رﯾ ﺳﺎﻣرﻮﻔﻨﮐ ،رﺎﺘﺧﺎﺳﺰ ﯿ
ﺌﺗوﺮﭘ نﻮ ﯿ ﻦ �
