١
نادوﺎﺟ نﺎﻬﺟ وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ رﺎﺛآ رد
ﺮﺑ ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ ﻢﯾﺮﮐ نآﺮﻗ
ﻦﺘﻤﻬﺗ ﻦﯾﺮﺴﻧ
نﺎﻬﻔﺻا هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد
هﺪﯿﮑﭼ ﯽﻤﻧ ﺲﮐ ﭻﯿﻫ نآ ار خزود و ﺖﺸﻬﺑ ﺖﻘﯿﻘﺣ ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﺎﻋدا ﺪﻧاﻮﺗ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯾرد ﺖﺴﻫ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ .
ﻞﺋﺎﺴﻣ ﻪﺑ دﻮﺧ هﺎﮔﺪﯾد زا دﺮﻓ ﺮﻫ اﺮﯾز
ﯽﻣ ﺠﯿﺘﻧ ترﻮﺻ ﻦﯾا رد ،دﺮﮕﻧ ﻪ
ﻞﺻﺎﺣ ﺲﮐ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻪﮐ ار يا ﯽﻣ
ﯽﻤﻧ دﻮﺷ ﺮﻔﺳ تﺮﺧآ نﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺮﻫ نﻮﭼ و ﺖﺴﻧاد ﯽﻠﮐ ﮥﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ
دروﺎﯿﺑ ﺎﺠﻧآ زا يﺮﺒﺧ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻪﺘﺸﮕﻧ زﺎﺑ هدﺮﮐ .
ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﻫار ﺎﻬﻨﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ بﺎﺘﮐ ﺪﻫﺪﺑ ﺎﻣ ﻪﺑ اروﺎﻣ نﺎﻬﺟ زا ﯽﯾﺎﻤﻧرود ﺪﻧاﻮﺗ
و ﯽﻧﺎﻤﺳآ يﺎﻫ
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ دﺮﺧ نﺎﺒﺣﺎﺻ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻬﻟا نﺎﯾدا ﯽﻫﺎﮔآ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻦﯾا
راﺮﻗ ﺎﻣ رﺎﯿﺘﺧا رد ار مزﻻ يﺎﻫ ﯽﻣ
ﺪﻨﻫد . نآ ﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا ﺶﺷﻮﮐ
ناﻮﺧ ،رﺎﻌﺷا ناﻮﯾد ﻪﻠﻤﺟ زا وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ رﺎﺛآ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا و ﺶﯾﺎﻫر و ﺶﯾﺎﺸﮔ ،ناﻮﺧا
...
ﻦﯿﯿﺒﺗ تﺮﺧآ نﺎﻬﺟ ةرﺎﺑرد وا هﺎﮔﺪﯾد
ددﺮﮔ . ﺑ ار هدﻮﺘﺳ قﻼﺧا و دراد روﺎﺑ ار خزود و ﺖﺸﻬﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯽﻣ ﻪﯿﺻﻮﺗ خزود زا ﻦﺘﺳر و ﺖﺸﻬﺑ ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺪﯿﻣا ﻪ
ﺪﻨﮐ . ﺖﺸﻬﺑ هﻮﮑﺷ زا
ﺖﻤﻌﻧ و ﯽﻣ ﻦﺨﺳ نآ يﺎﻫ ﯽﻣ رﺎﮑﻧا ار ﯽﻧﺎﻤﺴﺟ دﺎﻌﻣ ﺎﻣا ،ﺪﯾﻮﮔ
ﯽﻣ ﻞﻫﺎﺟ نﺎﺴﻧا ﺲﻔﻧ ار خزود و ﻞﻣﺎﮐ نﺎﺴﻧا ﺲﻔﻧ ار ﺖﺸﻬﺑ و ﺪﻨﮐ
ﺪﻧاد .
هژاوﺪﯿﻠﮐ ﺎﻫ
نﺎﺴﻧا ،ﻪﯿﻠﯿﻋﺎﻤﺳا ،ﺖﻣﺎﯿﻗ ،خزﺮﺑ ،خزود ،ﺖﺸﻬﺑ: .
ﻪﻣﺪﻘﻣ : ﺒﻗ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ دﺎ
ﯾﻧﺎ ﯽ ) 394-481 ق ـﻫ
( رو ﻪﺸﯾﺪﻧا ﺮﻋﺎﺷ،
ﮑﺣ ، ﯿ ﻢ و ﺮﺠﻫ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ گرﺰﺑ ﻢﻠﮑﺘﻣ ي
نﺎﯿﻗﻮﺠﻠﺳ نارود و دﻮﺑ
. و ي ﺮﺑ
ﻋﺎﻤﺳا ﺐﻫﺬﻣ ﯿﻠ
ﯽ دﻮﺑ و ﻣ رد ﯿ ﺑﺎﻘﻟا نﺎﺒﻫﺬﻣ ﻢﻫ نﺎ ﯽ
ﻋاد و نﺎﺳاﺮﺧ ﺖﺠﺣ نﻮﭼ ﯽ
گرﺰﺑ ﻪﮐ ﺖﺷاد ﺮﺑ ﻞﯿﻟد
ﻻاو مﺎﻘﻣ و ﻪﺒﺗﺮﻣ ي
رد وا
ﭘ دﺰﻧ ﯿ ﻋﺎﻤﺳا ﺐﻫﺬﻣ ناوﺮ ﯿﻠ
ﯽ ) ﻨﻃﺎﺑ ﯿ نﺎ ( ﺖﺳا .ﺑ ﯿ ﺛآ ﺮﺘﺸ رﺎ ي ﻪﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ زا ﻪﮐ ﯾ
رﺎﮔزور ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ هﺪﻧﺎﻣ رﺎﮔدﺎ ي
ا اﺮﮔ وا ﻪﮐ ﺖﺳ ﯾ
ﻪﺑ ﺶ
ﺐﻫﺬﻣ ﻨﻃﺎﺑ ﯽ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد .
ﻋﺎﻤﺳا ﺐﻫﺬﻣ ﻎﻠﺒﻣ و ﻢﻠﮑﺘﻣ نﻮﭼ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯿﻠ
ﯽ دﻮﺑ
، د زا ار ﺮﻌﺷ ﯾ
و ناﺮﻋﺎﺷ هﺎﮔﺮﻈﻧ و هﺎﮔﺪ هﺪﯿﺼﻗ
اﺮﺳ ﯾ رﺎﺑرد نﺎ ي ﯽﻤﻧ ﺮﮕﻧ ﯾ و ﺖﺴ
ﺪﻣ ﯾ ﻪﺤ اﺮﺳ ﯾ ﺎﺷ ار نﺎ ﯾ ﺶﻫﻮﮑﻧ و ﺶﻧزﺮﺳ ﻪﺘﺴ ﯽﻣ
ﺷ و ﺖﺴﻧاد ﺄ
ﺴﺑ ار دﻮﺧ مﺎﻘﻣ و ن ﯿ
نآ زا ﺮﺗﺮﺑ رﺎ ﯽﻣ
ﻮﺧ ﺮﻨﻫ ﻪﮐ ﺖﺷاﺪﻨﭘ ﯾ
اﺮﺑ ار ﺶ ي
دﻮﻨﺸﺧ ي ﻃﻼﺳ ﯿ ﻤﺗرﺪﻗ و ﻦ اﺪﻨ
دﺮﺑ رﺎﮐ ﻪﺑ ن :
ﺎﭘ رد ﻪﮐ ﻢﻧآ ﻦﻣ ي
ﺮﻧ نﺎﮐﻮﺧ ﯾ
مﺰ
ا ﺮﻣ ﯾ ﻗ ﻦ ﯿ ﺘﻤ ﯽ
رد رد ﻆﻔﻟ ي ار )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 143:1368
(
ﻞﻣﺎﺷ روآ مﺎﻧ ﻢﯿﮑﺣ ﻦﯾارﻮﺜﻨﻣ و مﻮﻈﻨﻣ رﺎﺛآ د
ﯾ د ﻪﺟو ،رﺎﻌﺷا ناﻮ ـﯾ
ﺮﻓﺎـﺴﻤﻟاداز ،ﻦ ﯾ
،ﻦ ﺎﻨـﺷور ﯽﯾ و ﻪـﻣﺎﻧ تدﺎﻌـﺳ ،ناﻮـﺧا ناﻮـﺧ ،ﻪـﻣﺎﻧ
ﻪﻣﺎﻧﺮﻔـــﺳ ﺖـــﺳا
، ﺮﻌـــﺷ ﺖـــﺳا ﺖـــﻤﮑﺣ و ﺐﻫﺬـــﻣ ﮥـــﯾﺎﭘ ﺮـــﺑ زرﺪـــﻧا و ﺪـــﻨﭘ زا رﺎـــﺷﺮﺳ وا .
صﺮﺣ،ﺎـــﯾر،غورد،ﺲﻔﻧ يوﺮـــﯿﭘ زا
ﯽﻬﻧ يرﺎﮑﻤﺘﺳو ﯽﻧادﺎﻧ،ﺮﺒﮑﺗ،ﻞﻤﺠﺗ،ﯽﺘﺳﺮﭘﺎﯿﻧد،يﺪﻨﻣزآو ﯽﻣ
و ﯽﯾﻮﺟ ﺖﻘﯿﻘﺣ،ﺶﻧاد،ﺖﻋﺎﻃ و ﺪﻫز ﻪﺑ و ﺪﻨﮐ ...
ﻖﯾﻮﺸﺗ ﯽﻣ وﺪﻨﮐ شرﺎـﺛآ رد
ﺗ و ﺪﻫز ﻪﺑ اﻮﻘ
ي رﺎﺨﺘﻓا دﻮﺧ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ )
،رﺎﻌﺷ 13:1370 (
ﻞﻤﻋ و ﻢﻠﻋ و ﺪﻫز و نﺎﻗﺮﻓ نﺪﻧاﻮﺧ
اﺮﻣ رﺎﻬﭼ ﺮﻫ ﺪﻧا نﺎﺟ ﺲﻧﻮﻣ
)
نﺎﻤﻫ : 125 (
ﻓﺮﻌﻣ نﺎﺳاﺮﺧ ار دﻮﺧ ﻦﻃﻮﻣ و هﺎﮔداز ﺮﺻﺎﻧ ﯽ
ﯽﻣ ﮐ ا و ﺪﻨ ﯾ ﻦ رد ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ﺑا زا ﯿ وا تﺎ ﺖﺳا هﺪﻣآ :
ﻧﺎﺳاﺮﺧ ﻞﺻا اﺮﻣ ﻪﭼﺮﮔ ﯽ
ﺖﺳا
ﭘ ﺲﭘ زا ﯿ ﺮ ي و يﺮﺳو ﯽﻬﻣ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 10:1348
(
ار نﺎﻣز مﻮﻠﻋ ﯽﻧاﻮﺟﻮﻧ و ﯽﻟﺎﺳدﺮﺧ رد
ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﻪﺳرﺪﻣ و ﺐﺘﮑﻣ رد ﺎﯾ
ﺮﮔﻮﺟو ﺖﺴﺟ نارود رد ي
ﻠﺒﺗ و ﯿ ﻪﺘﻓﺮﮔاﺮﻓ تروﺮﺿ ﻪﺑ ﻎ ﺖﺳا
. وا
ارآ ﺎﺑ ي ﻔﺴﻠﻓ ﯽ ﻤﮑﺣ و ﯽ ر ، ﯾ ﺿﺎ ﯽ ﺳﻮﻣ ،بﺎﺴﺣ ،ﻪﺳﺪﻨﻫ ، ﯿﻘ
ﯽ ﻬﻘﻓ ﻞﺋﺎﺴﻣ ، ﯽ
ﺒﻫﺬﻣ ﯽ ، ﻣﻼﮐ ﯽ ﻨﭽﻤﻫ و ﯿ ﺎﻫروﺎﺑ ﻦ ي ﻗﺮﻓ ﻪ ﺎﻫ ي نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ
ﺎﻨﺷآ ﯽﯾ رﺎﻌﺷا رد هﺎﮔ و ﻪﺘﺷاد مﺎﺗ ﻮﺧ
ﯾ ا ﻪﺑ ﺶ ﯾ ﺘﺣ و هرﺎﺷا تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﯽ
رﺎﭘ ه يا ﺧﺮﺑ زا تﺎﻗوا ﯽ
ا نﺎﺒﺣﺎﺻ و نﺎﮔرﺰﺑ ﯾ
مﻮﻠﻋ ﻦ
ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺖﺳا هدﺮﮐدﺎ
، ﻓ ﯿ ناﺪﻨﻤﺸﻧاد و نﺎﻓﻮﺴﻠ ﯾ
ﻧﺎﻧﻮ ﯽ طاﺮﻘﺳ نﻮﭼ )
470 - 399 ق .م ( نﻮﻃﻼﻓا ، )
427 - 348 ق .م ( ،
٢
ﻠﻗا ﯿ سﺪ ) 365 - 275 ق .م ( ﻄﺧ و ناﺮﻋﺎﺷ ، ﯿ
ﺮﺘﺤﺑ نﻮﭽﻤﻫ رﺎﺒﺗ بﺮﻋ نﺎﺒ ي
) 284 - 206 ـﻫ . ق ( ﻦﺨﺳ و ﻞﺋاو ﻦﺑ نﺎﺒﺤﺳ ، اﺮﺳ
ﯾﻧﺎ ﯽ اﯾ ﻧاﺮ ﯽ
نﻮﭼ ﮐدور ﯽ ) 329 - 244 ـﻫ . ق ( ، ﺮﺼﻨﻋ ي ) 431 - 350 ـﻫ . ق ( ﺋﺎﺴﮐ ، ﯽ ) 395 - 341 ـﻫ . ق ( ﺳودﺮﻓ و ﯽ ) 411 - 329 ـﻫ . ق .(
نﺎﻨﭼ ﭘ ﻪﮐ ﯿ ﻧ ﺮﺘﺸ ﯿ ﺑ ﺰ ﯿ ﺪﺷ نﺎ
، ﻋﺎﻤﺳا ﺐﻫﺬﻣ ﺮﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯿﻠ
ﯽ ﯾ ﻨﻃﺎﺑ ﺎ ﯽ دﻮﺑ . ﺗ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﺖﺳا رﺎﮑﺷآ و ﺢﺿاو ﻪﭽﻧآ ﺄو
ﯾ ﻞ
ﺎﺑ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺖﺨﺳ ﻨﻃ
ﯿ ﻤﻫ ﻪﺑ و دﻮﺑ نﺎ ﯿ
ﻧ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﺐﺒﺳ ﻦ ﯿ
ﺰ و دﻮﺑ ﺪﻨﻣروﺎﺑ ﻞﯾوﺄﺗ ﻪﺑ ا رد
ﯾ ﺗ ﺎﺑ هرﺎﺑ ﻦ ﺄﮐ
ﯿ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﮔ ﻦﺨﺳ مﺎﻤﺗ ﺪ :
ا رﻮﺷ ﺳ رد ﻮﭼ ﺖ ﯾ ﺰﻨﺗ ﺮﻫﺎﻇ ﻞﺜﻣ ﻪﺑ ﺎ ﯾ
ﻞ
ﺗﺄ وﯾ ﻟ ﻮﭼ ﻞ ﺆ ﻮﺳ ﺖﺳﻮﻟ ي
ﺎﻧاد مدﺮﻣ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 5:1368
(
ا هﺪﻣآ لﺎﻤﺟا ﻪﺑ وا رﺎﺛآ رد تﺮﺧآ نﺎﻬﺟةرﺎﺑرد وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ هﺎﮔﺪﯾد ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا رد ﺖﺳ
. اﺮﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ،ﻊﻗاو رد ي
ﻗ ،خزودو ﺖﺸﻬﺑ ﯿ
و ﺖﻣﺎ
و لﺎﺟد ،باﺬﻋ ...
ﻧﺎﻌﻣ ﯽ ﻨﻃﺎﺑ ﯽ ﺑ و ﺖﺳا ﻞﺋﺎﻗ آﺮ
ا ﻪﮐ ﺖﺳا روﺎﺑ ن ﯾ
ﺗ ﻦ ﺄو ﯾ ﻞ ﺴﻔﺗ و ﺎﻫ ﯿ ﺮﻫﻮﺟ ﺎﻫﺮ ة
ﻘﺣ و حور ﯿ د ﺖﻘ ﯾ و ﺖﺳا ﻦ ﺎﻬﻧآ شﺮﯾﺬﭘ
مزﻻ ﺐﺟاو و .
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﮥﻨﯿﺸﯿﭘ :
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻠﻣ ﯽﺑدا رﺎﺛآ رد ﻢﻬﻣ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ زا خزود و ﺖﺸﻬﺑ و گﺮﻣ زا ﺲﭘ نﺎﻬﺟ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ
ﯽﻣ ﺪﯾآ . و نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ
يﺮﮑﻓ مﺎﻈﻧ و هﺪﯿﻘﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ناﺮﻋﺎﺷ هدروآ دﻮﺧ رﺎﺛآ رد ار ﻪﻟﻮﻘﻣ ﻦﯾا
ﺪﻧا .
رﻮﻄﺳا رد فرﺎﻌﻣ زا ﯽﻌﯿﺳو ﻢﺠﺣ ه
ﺎﻫ
،ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻞﻠﻣ ي ﺘﺴﺑاو و گﺮﻣ زا ﺲﭘ نﺎﻬﺟ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
ﻪ ﺎﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،نآ ي :
خزود ،ﺖﺸﻬﺑ ،حور
و ...
ﺖﺳا . ﮓﻨﻫﺮﻓ ﮥﻤﻫ رد ،گﺮﻣ زا ﺲﭘ نﺎﻬﺟ ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﯿﻧ ﻦﯾﻮﮑﺗ ﻞﮑﺷ ﮏﯾ ﻪﺑ ﺎﻫ
. و سدﺎﻫ وﺮﻤﻠﻗ ،نﺎﻧﻮﯾ ﺮﯿﻃﺎﺳا رد ًﻼﺜﻣ
ﺖﺳا ﻦﯿﻣز ﺮﯾز رد رﺎﺗ و هﺮﯿﺗ ﯽﻧﺎﮑﻣ ،نﺎﮔدﺮﻣ ﻦﯿﻣزﺮﺳ .
ﺪﻨﻫ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺮﮕﯾد ماﻮﻗا دﺰﻧ رد ﺎﻣا ي
ﺎﻫ رد نﺎﻬﺟ ﻦﯾا،ﺖﺸﺗرز زا ﻞﺒﻗ نﺎﯿﯾﺎﯾرآ و
دراد راﺮﻗ نﺎﻤﺳآ .
ﺣ ﮥﻣادا ﺎﻫرﻮﮔ رد نﺎﮔدﺮﻣ ،يوﺪﺑ ماﻮﻗا زا ﯽﺧﺮﺑ روﺎﺑ رد تﺎﯿ
ﯽﻣ ﺪﻧﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﯽﮔﺪﻧز ﻞﯾﺎﺳو ﻪﺑ وﺪﻨﻫد .
)
،ﯽﯾﺎﺿر 180:1383 .(
ا ﺎﺘﺳو ار ﯽﻣ ناﻮﺗ ﺘﺴﺨﻧ ﯿ ﻦ ﮐ بﺎﺘ ﺳﺪﻘﻣ ﯽ
،ﺖﺴﻧاد ﮐ ﻪ رد نآ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ نﺎﻬﺟ ﺲﭘ زا
،گﺮﻣ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﺳ ﻧد ﯿﺎ ي
،ﺖﺸﻬﺑ خزود و خزﺮﺑ
ﺎﻤﻧ ﯾ هﺪﻧﺎ هﺪﺷ
؛ﺖﺳا ﺖﺸﻬﺑ رد نﺎﻤﺳآ ﺖﺳا و ﺖﻔﻫ ﻪﻘﺒﻃ دراد . ﻪﺟو ﺮﺘﺸﻣ ك مﺎﻤﺗ
،تﺎﻘﺒﻃ ﺎﻨﺷور ﯽﯾ ﻫ نآ ﺖﺳﺎ و ﺘﺸﻬﺑ ﯿ نﺎ رﻮﺧرد
ﻧ ﯽﮑﯿ
،دﻮﺧ ﻪﺑ ﯽﮑﯾ زا اﯾ ﻦ تﺎﻘﺒﻃ هار ﯽﻣ ﯾ ﺪﻨﺑﺎ . خزود رد نورد ﻣز ﯿ ﻦ ﻊﻗاو هﺪﺷ و ﺴﺑ ﯿ رﺎ رﺎﺗ ﮏﯾ و ﻮﺑﺪﺑ و ﺎﻨﺘﺸﺣو ك ﺖﺳا و رد ﺎﺠﻧآ عاﻮﻧا
تادﻮﺟﻮﻣ ذﻮﻣ
ي ﺧزود ﯿ نﺎ ار رازآ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد نﺎﮕﺘﺴﻤﻫ. ﺑﯿ
ﻦ ﻣز ﯿ ﻦ و نﺎﻤﺳآ راﺮﻗ
؛دراد ﺎﺟ ﯽﯾ ﺖﺳا وﯾ ةﮋ داﺮﻓا ي ﮐ ﻪ لﺎﻤﻋا ﻧ ﮏﯿ و ﺪﺑ ﻧآ ﺎﻬ
ﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺳا . رد ﺎﺠﻧآ ﻪﻧ شادﺎﭘ ﺖﺸﻬﺑ ﺖﺳا و ﻪﻧ باﺬﻋ خزود . ﺲﭘ زا ﺧﺎﺘﺳر ﯿ ﺰ و هﺪﻧز نﺪﺷ
،نﺎﮔدﺮﻣ ﺎﻫ ناور زا ﻣ ﮑ نﺎ يﺎﻫ ﺬﻣ ﮐ رﻮ جرﺎﺧ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ و لﻮﻠﺣ ﻢﺴﺟرد ﯽﻣ
ﮐ ﺪﻨﻨ . ﺲﭙﺳ ﻪﺑ لﺎﻤﻋا ﺳر ﯿ ﮔﺪ ﯽ ﯽﻣ دﻮﺷ و رد تﺪﻣ ﻪﺳ
،زور شادﺎﭘ و اﺰﺟ ﯽﻣ ﺑﯿ ﺪﻨﻨ و مﺎﺠﻧاﺮﺳ مﺎﻤﺗ
ﻫﺎﻨﮔ ﮑ نارﺎ ﺎﭘ ك ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ و ﻤﻫ ﻪ ﻪﺑ ﺖﺸﻬﺑ دراو ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ ) اﺰﻠﮔﺮﺳ ﯽﯾ
، 203:1379 .(
رد ﺠﻧا ﯿ
،ﻞ زا ﺖﺸﻬﺑ و خزود مﺎﻧ هدﺮﺑ هﺪﺷ و ﺎﻫرﺎﺑ زا باﺬﻋ يﺎﻫ
،ﻢﻨﻬﺟ ﮐ ﻪ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺶﺗآ
،ﺖﺳا اﺮﺑ ي راﺬﻧا نﺎﮔﺪﻨﺑ هدﺎﻔﺘﺳا هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺠﻧا ﯿ ﻞ ﺘﻣ ﯽ
، بﺎﺑ
،ﻢﺠﻨﭘ آﯾ ﮥ ،21 هﺪﻣآ ﺖﺳا :
ﺲﭘ ﺮﮔا ﻢﺸﭼ ﺖﺳار ﺮﻣ،ﻮﺗ ﻮﺗ ار
،ﺪﻧاﺰﻐﻠﺑ ﺶﻌﻠﻗ ﮐ ﻦ و زا ﻮﺧ ﯾ ﺶﺸ ﻓاﺮﺑ ﮑ ﻦ . زا اﯾ ﻦ ﺖﻬﺟ ﮐ ﻪ ﻮﺗ ار ﺮﺗﺪﻨﻣدﻮﺳ نآ
ﺖﺳا ﮐ ﻪ ﮏﯾ ﻮﻀﻋ
ﺎﻀﻋازا ي ﻮﺗ هﺎﺒﺗ
،دﻮﺷ ﺎﺗ اﯾ ﻦ ﮐ ﻪ مﺎﻤﺗ تﺪﺴﺟ رد خزود ﻓا ﮑ هﺪﻨ دﻮﺷ ) ﯽﺘﻣ ﻞﯿﺠﻧا،سﺪﻘﻣ بﺎﺘﮐ :
10 .(
رد
،مﻼﺳا ﻞﺻا اﯾ نﺎﻤ ﻪﺑ ﺣ ﯿ تﺎ وﺮﺧُا ي
، ﯽﮑﯾ زا لﻮﺻا ﺑ نﺎﻬﺟ ﯿﻨ ﯽ و ﺲﭘ زا ﺣﻮﺗ ﯿ
،ﺪ ﺮﺘﻤﻬﻣ ﯾ ﻦ ر ﮐ ﻦ اﯾ ﻧﺎﻤ ﯽ ﺎﻘﺘﻋاو د ي ﺖﺳا رد. نآﺮﻗ
ﮐ ﺮﯾ
،ﻢ اﺮﺑ ي اﺪﻫ ﯾ ﺖ مدﺮﻣ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ زا آﯾ ﺗﺎ ﯽ ﮐ ﻪ ﺑﯿ ﺮﮕﻧﺎ ﺷﻮﺧ ﯽ يﺎﻫ ﺖﺸﻬﺑ و ﺎﻫ باﺬﻋ ي ﻢﻨﻬﺟ
،ﺪﻧا هﺮﻬﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ هﺪﺷ ﺖﺳا ﺐﺗاﺮﻣ. ﺖﺸﻬﺑ رد
،نآﺮﻗ ﺎﺑ مﺎﻧ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺑﻮﻃ: ﯽ
،
،سودﺮﻓ
،مﻼﺴﻟاراد ﻪّﻨﺟ
وﺄﻤﻟا ي و..
ﺻﻮﺗ. ﯿ ﻒ هﺪﺷ ﺖﺳا .
ﺖﻤﻌﻧ يﺎﻫ ﻧﺎﻤﺴﺟ ﯽ و ﻧﺎﺣور ﯽ دﺪﻌﺘﻣ ي ﻧﯿ ﺰ اﺮﺑ ي ﺘﺸﻬﺑ ﯿ
،نﺎ ﺪﻨﻧﺎﻣ غﺎﺑ
،ﺎﻫ
،ﺎﻫﺮﺼﻗ ﺎﻫﺮﻬﻧ ﯽﯾ زا ﺷ ﯿ ﺮ و
،ﻞﺴﻋ ناﺮﺴﻤﻫ ﺎﭘ ك
، ﺢﻠﺻ و
،ﺎﻔﺻ
نﺎﺘﺳود بﻮﺧ و..
ﺳﺮﺗ. ﯿ ﻢ هﺪﺷ ﺖﺳا ﺐﺗاﺮﻣ. ﯾﺎ تﺎﻘﺒﻃ خزود ﻧﯿ
،ﺰ ﺎﺑ مﺎﻧ يﺎﻫ ﻒﻠﺘﺨﻣ رد نآﺮﻗ هﺪﻣآ ﺖﺳا ﮐ ﻪ ﺧﺮﺑ ﯽ زا ﺎﻬﻧآ ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ زا :
ﺤﺟ ﯿ
،ﻢ وﺎﻫ ﯾ
،ﻪ ﻪﻤﻄﺣ و ﻌﺳ ﯿ ﺮ باﺬﻋ. يﺎﻫ دﺪﻌﺘﻣ ي ﻧﯿ ﺰ اﺮﺑ ي ﺧزود ﯿ نﺎ ذ ﮐ ﺮ ﺎﻫاﺬﻏ؛هﺪﺷ و
ﺷﻮﻧ ﯿ ﻧﺪ ﯽ يﺎﻫ رﺎﺒﮔﺮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ
،مﻮﻗز دﺎﺑ ﮐ
،هﺪﻨﺸ
ﺎﺳ ﯾﮥ
،نازﻮﺳ ناﺪﻧز و ﺠﻧز ﯿ
،ﺮ ﻢﻏ و هوﺪﻧا و ﻘﺤﺗ ﯿ ﺮ.
ﻪﻠﻤﺟ زا ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﯽﯾﺎﻫ ﺶﻫوﮋﭘ ،خزود و ﺖﺸﻬﺑ ةرﺎﺑرد :
٣
ﺖﺸﻬﺑ و خزود رد ﻃﺎﺳا ﯿ ﺮ ﺑﯿ ﻦ ﺮﻬﻨﻟا ﯾ ﻦ زا ﺴﻧﺎﻧ ﯽ زرﺪﻧﺎﺳ و ﮥﻤﺟﺮﺗ ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ﻋﺎﻤﺳا
ﯿ رﻮﭘ ﻞ ﺖﺳا . ﻮﻧ ﯾ هﺪﻨﺴ رد اﯾ ﻦ ﮐ بﺎﺘ ﺎﺑ ﻞﻘﻧ ود
نﺎﺘﺳاد رﻮﻄﺳا ه يا و ﺳﺎﻤﺣ ﯽ ﺑﯿ ﻦ ﺮﻬﻨﻟا ﯾ
؛ﻦ ﮥﺳﺎﻤﺣ ﮔﯿ ﻞ ﺶﻤﮔ و نﺎﺘﺳاد لوﺰﻧ اﯾ
،ﺮﺘﺸ ﺎﻫروﺎﺑ ي ﻃﺎﺳا ﯿ ﺮ ي مدﺮﻣ اﯾ ﻦ ﻣزﺮﺳ ﯿ ﻦ ار ةرﺎﺑرد
نﺎﻬﺟ ﺲﭘ زا گﺮﻣ و ﺖﺸﻬﺑ و خزود حﺮﺷ هداد ﺖﺳا .
بﺎﺘﮐ رد هدازرﺎﻔﻏ ﺪﯿﻌﺳ
» ﺰﯿﺧﺎﺘﺳر يﺎﻫزار «
ﮋﯾو ،ﻦﯿﻣﻮﺼﻌﻣ ﺚﯾدﺎﺣا و نآﺮﻗ تﺎﯾآ ﺮﺑ ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ ﯽﮔ
يﺎﻫ ،خزود و ﺖﺸﻬﺑ ،ﺖﻣﺎﯿﻗ ،گﺮﻣ
ﻒﯿﺻﻮﺗ ار شادﺎﭘ و ﺮﻔﯿﮐ ﯽﻣ
ﺪﻨﮐ .
ﮥﻟﺎﻘﻣرد يﺪﻨﺟﺮﯿﺑ يﺪﻤﺣا
» ﻮﻠﺟ ه ﺎﻫ ﯽﺳرﺎﻓ بدا رد خزود و ﺖﺸﻬﺑ ي «
و خزود و ﺖﺸﻬﺑ زا يﺮﯾﻮﺼﺗ،ﺚﯾدﺎﺣا و نآﺮﻗ تﺎﯾآ ﻪﺑ هرﺎﺷا ﺎﺑ
ﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ و هداد ﻪﺋارا نارﺎﮐﺪﺑ و نارﺎﮐﻮﮑﯿﻧ مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﻪ
ﺎﻫ
،يﻮﻟﻮﻣ نﻮﭼ ﯽﻧاﺮﻋﺎﺷ ﺮﻌﺷ زا ﯽﯾ هدروآ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﯿﻤﻫ رد ار ﻆﻓﺎﺣ و ﯽﯾﺎﻨﺳ
ﺖﺳا .
ﺑﯿ د ﻞﺋﺎﺴﻣ ةرﺎﺑرد وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ ﺶﻨ ﯾﻨ
ﯽ :
ﺮﺘﮔرﺰﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
ﺒﻫﺬﻣ مﺎﻘﻣ ﻦ ﯽ
ﻋﺎﻤﺳا ﯿﻠ ﯿ نﺎ ) ﻣﺎﻣا ﺖﻔﻫ نﺎﯿﻌﯿﺷ زا ﯽﮔرﺰﺑ ﺖﻋﺎﻤﺟ ﯽ
قدﺎﺻ ﺮﻔﻌﺟ مﺎﻣا زا ﺪﻌﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ
) ع
نآ ﺪﻧزﺮﻓ زا(
ﺪﻧدﺮﮐ ﺖﯿﻌﺒﺗ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا،تﺮﻀﺣ (
ا رد ار ﯾ دﻮﺑ اراد ناﺮ .
دﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ نﺎﻧآ ﺪﻧ
ﮐ د ﺮﻫاﻮﻇ ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ ﻪ ﯾ
ا و ﻦ ﯾ رد نوﺪﺑ ندروآ نﺎﻤ ك
ﺎﻘﺣ ﯾ ﻖ
دﯾ ﻨ ﯽ ﺷزرا ، ﯽ ﯽﻣ ناﺪﺑ ﺖﺳرد و دراﺪﻧ ﺪﻧﺎﻣ
ﮐ ﻪ ﮐ ﺴ ﯽ دﺰﻧ ﻪﺑ ﮑﯾ ﺒﺑ ﻪﺘﺴﺑرد ار نآ ﺎﻣا ﺪﺳﺮﺑ ﺖﺸﻬﺑ ﯽ ﯿ
دﻮﺷ نآ ﻞﺧاد ﺪﻧاﻮﺘﻧ و ﺪﻨ .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ،ﻦ
وﺄﺗ ﻢﻠﻋ ﯾ ﺎﻘﺣ ﺖﺧﺎﻨﺷ ياﺮﺑ ار ﻞ ﯾ
د ﻖ ﯾ ﻣ مزﻻ ﯽﻨ ﯽ
ﻦﯾد حور ﮥﻟﺰﻨﻣ ﻪﺑ ار نآ ﻪﮑﻠﺑ ،ﺪﻧدﺮﻤﺷ ﯽﻣ
ﺪﻨﺘﺴﻧاد :
ﺮﻫ ﮐ ﺑ ﻞﯾﺰﻨﺗﺮﺑ ﻪ ﯽ
ﺖﻓر ﻞﯾوﺄﺗ
د رد ﺖﺳار ﻢﺸﭼ ﻪﺑ وا
ﯾ ﺖﺳا رﻮﻋا ﻦ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 212:1386
(
ﻘﻋ ﺎﻬﻧآ ﯿ ﺪﻨﺘﺷاد هﺪ ﮐ
ﺮﺷ لﻮﺻا و ﺖﺳا ﯽﻨﻃﺎﺑ و ﺮﻫﺎﻇ ياراد ﻦﯾد ﻪ ﯾ
ﺖﻌ ﺎﻫ ي ﭘ ﯿ رﺎﮕﺘﺳر و ﺖﺳا ﻪﺘﺴﺑ ﺰﻣر ﻪﺑ ناﺮﺒﻣﺎ ي
ﻣدآ ﯿ نآ رد نﺎ
ﺖﺳا ﮐ ﻧ ﻪﺑ ار ﺎﻫﺰﻣر ﻞﻔﻗ ﻪ ﯿ
وﺮ ي وﺄﺗ ﯾ ﺎﺸﮕﺑ ﻞ ﯾ ﻦﻃﺎﺑ ﻪﺑ و ﺪﻨ ﭘ ﺎﻬﻧآ
ﯽ ﺪﻧﺮﺒﺑ )
،وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ 1363
: 35 .(
ﻤﻫ ﯿ ﺪﺷ ﺐﺒﺳ ،دﺎﻘﺘﻋا ﻦ ﮐ
ﻋﺎﻤﺳا ﻪﺑ ﻪ ﯿﻠ
ﯿ ﻨﻃﺎﺑ ﺐﻘﻟ ،نﺎ ﯽ
،ﺪﻨﻫد ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﮐ ﻧﺎﺴ ﯽ ﮐ د ﺮﻫاﻮﻇ زا رود ﻪ ﯾ
ﻪﺟﻮﺗ ﺎﻬﻧآ سﺎﺳا و نورد ﻪﺑ ﻦ
ﻣ ﯽ ﮐ ﺪﻨﻨ . ا ﻪﺑ ،دﻮﺧ ،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
ﻧ ﻦ ﮑ فاﺮﺘﻋا ﻪﺘ ﮐ
ﭘ و هدﺮ ﯿ د ناوﺮ ﯾ ﺮﻫﺎﻇ ،ﻪﻨﻌﻃ ﻪﺑ ار ﺐﻫاﺬﻣ ﺮﮕ ي
ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1368:55
.(
ﯽﻤﻃﺎﻓ ،ﻢﯿﻤﻃﺎﻓ ،ﻢﯿﻤﻃﺎﻓ
يﺮﻫﺎﻇ يا ﻢﻏ ز يرﺪﺑﻮﺗ ﺎﺗ
) ،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 321:1386
(
ﻤﻫ ﻪﺑ ﯿ ﻟد ﻦ ﯿ د رﺎﺛآ رد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻞ ﯾﻨ
ﯽ و ﻪﺑ و دﻮﺧ ﯾ
د ﻪﺟو رد هﮋ ﯾ
ﻦ ﮐ ﺷﻮ ﯿ
ّﺘﺣ ﺖﺳا هﺪ ﯽ
اﺮﺑ ي ﯾﺰﺟ ﯽ ﺮﺗ ﯾ د رﻮﻣا ﻦ ﯾﻨ ﯽ ﻨﻃﺎﺑ و ﺮﻫﺎﻇ ، ﯽ
ﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد ﯿ
ﻮﺧ قوذ ﻪﺑ و دﺮ ﯾ
وﺄﺗ ار ﺎﻬﻧآ ﺶ ﯾ
ﻞ ﮐ ﺘﺷﻮﻧ ﺮﺳاﺮﺳ رد ﺎﻣا ،ﺪﻨ ﻪ
ﺎﻫ ﯾ ﻤﻋ ﺐﺼﻌﺗ رﺎﺛآ ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺑ ﺶ ﯿ
ﺷآ ﯽﻘ ﮑ ﺪﺣ ناﺪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا رﺎ ﮐ
ﻪ
آﯾ دﺎﺣا ،نآﺮﻗ تﺎ ﯾ
ﭘ ﺚ ﯿ ﯽﺘﺣ و ﺮﺒﻣﺎ ﮐ
دﺎﻋ تﺎﻤﻠ ي
ﺳوﺮﻋ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ار ﮏ
يﺎﻫ ﺧ ﯿ ﻪﻤ زﺎﺑ ﺐﺷ ي ﻮﺳ ﻪﺑ ي ﻮﺧ فﺪﻫ ﯾ ﻣ ﺶ ﯽ ﮐ اﺪﺻ و ﺪﻧﺎﺸ ي
ﺎﻘﻋ ﯾ ﻣ هﺪﻨﻧاﻮﺧ شﻮﮔ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ نﺎﻫد زا ار دﻮﺧ ﺪ ﯽ
ﺪﺑ و ﺪﻧﺎﺳر ﯾ
ﺳو ﻦ ﯿ ﻣ ﻪﻠ ﯽ ﮐ ﺷﻮ ﺳو ﺮﻫ ﻪﺑ ار وا ﺎﺗ ﺪ ﯿ
ﻪﻠ ا ي ﮐ ﻤﻣ ﻪ ﮑ ﺪﻧا ﺎﺑ ﺖﺳا ﻦ ﯾ
ﻪﺸ ﺎﻫ ي
ﻢﻫ دﻮﺧ دزﺎﺳ ﮓﻨﻫآ .ا
ﯾ ﻦ ﮐ اﺮﺑ رﺎ ي ﻧ راﻮﺷد ناﺪﻨﭼ وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ ﯿ
ز ﺖﺴ ﯾ ﻨﭽﻤﻫ و ﻖﻄﻨﻣ و ﻪﻔﺴﻠﻓ راﺰﺑا ﺎﺑ اﺮ ﯿ
ﺸﻧ و زاﺮﻓ ﺎﺑ ﻦ ﯿ
آ ﺐ ﯾ و تﺎ
دﺎﺣا ﯾ ﺎﻨﺷآ ﺚ ﯽﯾ ﮐ ز ﺎﺑ و دراد ﻞﻣﺎ ﯾﺮ
ﯽﮐ ﺴﺑ ﯿ ﭼ ﻪﻤﻫ رﺎ ﯿ اﺮﺑ ار ﺰ ي ﺑ ﯿ ﺎﻘﻋ نﺎ ﯾ ﻣ ﺖﻣﺪﺧ ﻪﺑ دﻮﺧ ﺪ ﯽ
ﮔﯿ دﺮ .
ﺞﻧر و تّﺬﻟ ﺮﻈﻧ زا خزود و ﺖﺸﻬﺑ :
ﻣدآ ناور ﻪﭼﺮﻫ ﯽ
ﮐ ﺑ ،دﻮﺷ ﺮﺗ ﻞﻣﺎ ﯿ
تّﺬﻟ زا ﺮﺘﺸ ﻣ هﺮﻬﺑ ﺎﻫ
ﯽ ﮔﯿ ﺪﺣ ﺖﺸﻬﺑ و دﺮ ﮐ
ﺖﺳا تاّﺬﻟ لﺎﻤ ﮐ
ﻫ نآ رد ﻪ ﯿ
ﭻ ﺠﻧر ﻪﻧﻮﮔ ﯽ ﻧ ﯿ نﺎﻨﭼ ﺖﺴ
ﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ نآﺮﻗ رد ﻪ :
» ﱠﺘﻣ ﮑ
ﺌﯿ
ﻓ َﻦ ﯿ
ﺋارَﺄْﻟا ﻰَﻠﻋ ﺎﻬ ﮏ
ﺎَﻟ ﯾ
ﻓ َنوَﺮ ﯿ
ِﺮﻬﻣز ﺎَﻟو ﺎﺴﻤَﺷ ﺎﻬ ﯾ
اًﺮ /ﺑ ﺘﺸﻬ ﯿ ﺖﺨﺗ ﺮﺑ نﺎ ﻣ ﺎﻫ
ﯽ ﺸﻧ ﯿ ﻣﺮﮔ ﺎﺠﻧآرد ﻪﻧ ،ﺪﻨﻨ ﯽ
ﺑﺎﺘﻓآ ﯽ ﺎﻣﺮﺳ ﻪﻧ و دراد دﻮﺟو ﯽﯾ
ﻠﺑ ﮑ ﺎﺳ ﻪ ﯾ ﺘﺸﻬﺑ نﺎﺘﺧرد ﮥ ﯽ
ﻣ و ﺎﻬﻧآﺮﺳﺮﺑ ﯿ
هﻮ ﺎﻫ ﯾ ﺖﺳﺎﻬﻧآ سﺮﺘﺳد رد ﺶ
« ) نﺎﺴﻧا : 13 ( ﺎﻬﻧ ،خزود و ؛ ﯾ
ﺖ
ﺞﻧر ﺖﺳﺎﻫ ﮐ ﺗّﺬﻟ ﺎﺠﻧآ رد ﻪ ﯽ
دراﺪﻧ دﻮﺟو )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350
: 229 .(
ﭘﯿ ﺎﺑ ،ﺐﻠﻄﻣ ﻞﺻا ﻪﺑ ﻦﺘﺧادﺮﭘ زا ﺶ ﯾ
عاﻮﻧا ﺪ تّﺬﻟ ﺳﺎﻨﺸﺑ ار ﺎﻫ ﯿ
اﺮﺑ هار ﺎﺗ ﻢ ي
دﻮﺷ راﻮﻤﻫ خزود و ﺖﺸﻬﺑ ﺖﺧﺎﻨﺷ .
ﻔﺴﻠﻓ ظﺎﺤﻟ زا ﯽ
ﺴﻘﺗ ﻪﺘﺳد ﻪﺳ ﻪﺑ هﺪﻧز تادﻮﺟﻮﻣ ﯿ
ﻣ ﻢ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ : ﺣ ،تﺎﺗﺎﺒﻧ ﯿ
نﺎﺴﻧا و تﺎﻧاﻮ ﮐ
ﺼﺨﺷ ﻪ ﯿ ﻏ ﺖ ﯿ دﺎﻣﺮ ي ﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻬﻧآ ﯿ
ﺐ : ﺲﻔﻧ
ﻣﺎﻧ ﯿ ﺣ ﺲﻔﻧ ،ﻪ ﯿ
ﻧاﻮ ﯽ دراد مﺎﻧ ﻪﻘﻃﺎﻧ ﺲﻔﻧ و .
تّﺬﻟ ﻧ ﺎﻫ ﯿ ا عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺰ ﯾ
ﺲﻔﻧ ﻦ ﻪﺘﺳد ﻪﺳ ﺎﻫ ﺪﻨﺘﺴﻫ
: ﺬﻐﺗ رد تﺎﺗﺎﺒﻧ تّﺬﻟ ﯾ
و ﺐﺳﺎﻨﻣ ﮥ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﻣ هار زا ﻞﺜﻣ ﺪ ﯿ
ﺖﺳا ﻢﺨﺗ و هﻮ .
ﺣ تّﺬﻟ ﯿ ﺴﺣ تﺎﻧاﻮ ﯽ
ﺖﺳا ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﻫﺮﭘ ﯿ ﺷﻮﺧﺎﻧ زا ﺰ ﯽ
ﺨﺗ و ﺖﺒﻏر ،ﺎﻫ ﯿ
ﻞ ﮐ ﺗﺎﺒﻧ تّﺬﻟ ﻪﺘﺒﻟا ﻪ ﯽ
ﻢﻫ ار
٤
ﺪﻨﺘﺴﻫ اراد .
نﺎﺴﻧا ﺎﻣا ﮐ
اراد ﻪ ي ﻪﻘﻃﺎﻧ ﺲﻔﻧ )ﻧ
ﯿ وﺮ ي ﺪﻧا ﯾ ﻘﻄﻨﻣ ﮥﺸ ﯽ ( ﺗﺎﺒﻧ تّﺬﻟ ،ﺖﺳا ﯽ
ﺴﺣ تّﺬﻟ و ﯽ
ﺣ ﯿ راد ار تﺎﻧاﻮ زا نآ ﺮﺑ هوﻼﻋ و د
ﻠﻘﻋ تﺬﻟ ﯽ ) ﻤﻠﻋ ﯽ (ﻧ ﯿ هﺮﻬﺑ ﺰ ﺖﺳا ﺪﻨﻣ :
ناﻮﯿﺣ ﻮﭽﻤﻫ يدرﻮﺧ و باﻮﺧ ﺮﻬﺑ ﻪﻧ
نﺎﺴﻧا ﻮﭼ ﯽﻤﻠﻋ و ﺖﻤﮑﺣ ياﺮﺑ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 511:1348
(
ﻣدآ ﻪﭼﺮﮔا ﯽ
ﺴﺣ تاّﺬﻟ رد ﯽ
ﺎﺳ ﺎﺑ ﯾ ﺣ ﺮ ﯿ ﺮﺘﺸﻣ تﺎﻧاﻮ ك
ﺖﺳا ،ا ﯾ اﺮﺘﺷا ﻦ ك ﺴﺑ ﯿ ﺪﻧا رﺎ ك ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽ ز ﺪﺳر ﯾ ﻤﻫ زا نﺎﺴﻧا اﺮ ﯿ
تاّﺬﻟ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ
ﺑ ﻢﻫ ﯿ ﺘﺸ و ﺮ ﮐ ﺣ زا ﺮﺗ ﻞﻣﺎ ﯿ
هﺮﻬﺑ تﺎﻧاﻮ ﻣ
ﯽ ﺎﻫﻮﺑ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻨﻧﺎﻣ دﺮﺑ ي
ﻪﺑ ،شﻮﺧ ﮐ
ﺮﻇ مزاﻮﻟ و ﺎﻫﺮﻫﻮﮔ ندﺮﺑ رﺎ ﯾ
ﺮﻨﻫ و ﻒ ي ﻧ و ﯿ تّﺬﻟ ﺰ
ﺎﺷﺎﻤﺗ ي ﺮﻇﺎﻨﻣ ﯾ ز ةﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎ ﯾ
ﺎﺒ ﯽﯾ ﺎﻫ ي نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ .
ﯽﻠﻘﻋ تّﺬﻟ )
ﯽﻤﻠﻋ ( ﮐ و ﻪ ﯾ ﻣدآ ةﮋ ﯽ د زا،ﺖﺳا ﯾ ﻧ رﻮﺼﺘﻣ نآ ﺮﺑ يﺪﺣ و ﺖﺳا ﺮﺗﺪﻨﻤﺷزرا و ﺮﺘﻬﺑ تاّﺬﻟ ﺮﮕ ﯿ
ﺲﻔﻧ و ﺖﺴ ﻧ ﻪﺑ نﺎﺴﻧا
ﯿ يوﺮ
ﺗاذ ﯽ ﯽﻣرد ار نآ دﻮﺧ ﯾ
ﺪﺑﺎ : رﺎﺘﻔﮔ و ﮓﻨﻫﺮﻓ و ﺶﻧاد و ﻞﻀﻓ ﻪﺑ
رﺎﺘﺨﻣ ﻪﺘﺸﮔ ﻢﻟﺎﻋ ود ﺮﻫ رد ﯽﯾﻮﺗ
) نﺎﻤﻫ (
ﺮﻫﻮﺟ ،ﺲﻔﻧ نﻮﭼ ي
ﺴﺑ ﺖﺳا ﯿ ﺑ و ﻂ ﯽ ﺎﻬﻧ ﯾ ﻧ ،ﺖ ﯿ وﺮ ي ﺗاذ ﯽ
ﺪﺣ ﻢﻫ نآ ي
اﺮﺑﺎﻨﺑ و دراﺪﻧ ﯾ
ﺬﭘ ﻦ ﯾ ﺒﻃ ﺶﻧاد ﻦﺘﻓﺮ ﯿﻌ
ﯽ ﺮﺗ ﯾ ﺗّﺬﻟ ﻦ ﯽ ﺖﺳا ﮐ ﻪ
ﻣ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣﺎﻧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﯽ
و ﺪﺳر ز ﺶﻧاد ﺮﻫ نﻮﭼ ﯾ
ﺎﻨﺑﺮ ي د ﺶﻧاد ﯾ تّﺬﻟ ،ﺖﺳاﺮﮕ ﺎﻫ
ي اﺮﺑ ﻢﻫ نآ زا ﻞﺻﺎﺣ ي
ﻧوﺰﻓ ﻪﻈﺤﻟ ﺮﻫ ﺲﻔﻧ ﯽ
ﻣ ﯽ ﯾ ﺑ ار نآ دﻮﺟو و ﺪﺑﺎ ﯿ
ﻣ اﺮﻓ ﺮﺘﺸ ﯽ
ﮔﯿ ﻫ ﺎﻣا دﺮ ﯿ ﭻ ﺎﭘ هﺎﮔ ﯾ ﻤﻧ نﺎ ﯽ ﯾ ز ﺪﺑﺎ ﯾ اﺮ ﮐ و ﻢﻠﻋ ﻞ ﯾ ﺮﻓآ و ﺖﺳاﺪﺧ ةﮋ ﯾ
ﺮﻓآ ﺎﺑ رﺎﮔﺪ ﯾ
هﺪ ﺰﮔﺮﻫ ﺎﻫ ﮑﯾ نﺎﺴ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺨﻧ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 249:1350
.(
ﺴﺣ تاّﺬﻟ ﯽ ﺎﺳو ﺎﺑ ﯾ دﺎﻣ ﻞ ي ﻣ زا ﯿ ﻣ نﺎ ﯽ ﺳ زا ﺲﭘ ،ندرﻮﺧ تّﺬﻟ ًﻼﺜﻣ دور ﯿ
ﺮ ي ﻪﺑ ﮐﻠ ﯽ ﻣ فﺮﻃﺮﺑ ﯽ
ّﺘﺣ و دﻮﺷ ﯽ
ﺎﺟ ﻪﺑ ندرﻮﺧاﺬﻏ ﮥﻣادا ي
تّﺬﻟ ، ﺞﻧر ﺐﺒﺳ ﯽﻣ
ﻟﺎﺣ رد ،ددﺮﮔ ﯽ
ﮐ ﻤﻠﻋ تّﺬﻟ ﻪ ﯽ
ﺑ ﻪﭼﺮﻫ ﯿ ﻪﻣادا ﺮﺘﺸ ﯾ
ﻧ ،ﺪﺑﺎ ﯿ وﺮ ﯽﯾ ﻣ ﺮﺘﻧوﺰﻓا ﯽ ﯾ ا و ﺪﺑﺎ ﯾ ﺳ ﻦ ﯿ ﺪﻋﺎﺼﺗ ﺮ ي ﭘ ﯿ دﻮﺟو ﻪﺘﺳﻮ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ .
وﯾ ﮔﮋ ﯽ د ﯾ ﻤﻠﻋ تاّﺬﻟ ﺮﮕ ﯽ
ﺖﺳا نآ ﮐ ﺘﺒﺴﻧ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻪ ﯽ
ﮐ ﮔ هﺮﻬﺑ نآ زا نﺎﺴﻧا ﻪ ﯿ
ﺴﺣ تاّﺬﻟ زا ،دﺮ ﯽ
ﻣ ﺮﺗرود ﯽ ﺷﻮﺧ و دﻮﺷ ﯽ
ﺎﻫ ي دﺎﻣ ي ﻪﺑ
رﺪﺗ ﯾ ﺑ شﺮﻈﻧ رد ﺞ ﯽ
ﺪﻫاﻮﺧ هﻮﻠﺟ شزرا ﮐ
نﺎﻨﭼ دﺮ ﮐ
ﻧ رﺎﮔدروﺮﭘ ﻪ ﯿ
ﻤﻫ نآﺮﻗ رد ﺰ ﯿ
ناﻮﻨﻋ ار ﻦﺨﺳ ﻦ ﮐ
ﺖﺳا هدﺮ :
»
ﺤْﻟاﺎﻤﱠﻧَأاﻮﻤَﻠﻋا ﯿ
ْﻧﺪﻟاُةﺎ ﯿ
ِزوﻮﻬَﻟﻮﺒﻌَﻟﺎ ﯾ
ﺑٌﺮُﺧﺎَﻔَﺗوٌﮥَﻨ ﯿَﻨ
ﮑ
ﻢ و ...
/ ﻧاﺪﺑ ﯿ ﺪ ﮐ ﻧﺎﮔﺪﻧز ﻪ ﯽ اﯾ ﻧﺎﻬﺟ ﻦ ﯽ ﻘﺣ رد ﯿ ﻋﻮﻧ ﺖﻘ ﯽ زﺎﺑ ي ﮐ دﻮ ﮐ ارآ و ﻪﻧﺎ ﯾ ﺸ ﯽ ﺑ ﯿ و هدﻮﻬ
ﺷوﺮﻓﺮﺨﻓ ﯽ ﺖﺳا
« ) ﺪﯾﺪﺣ : 20 ( . ﮐ ﻘﺣ رد ﻪ ﯿ اراد ﺖﻘ ي ﺷزرا ﯽ ﻧ ﯿ ﺖﺴ :
ﯾا نﺎﻬﺟ نآ ﺮﻬﺑ ز رادﺮﺑ ﻪﺷﻮﺗ ﻦ
يزﺎﻧ ﻪﭼ ﺎﯿﻧد ةزور هد ﻦﯾﺪﺑ
راﻮﺷد ﺖﺨﺳ ﺪﺷﺎﺑ داز ﯽﺑ هر ﻪﮐ
؟يزﺎﺑ ﺪﻨﭼ ﯽﺘﺴﯿﻧ نﻼﻔﻃ ﻮﭼ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 513:1348
(
ﺪﺑ ﯾ رد ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﯾ
ﺘﻓﺎ ﯿ ﻢ ﮐ ﻣدآ ﻪ ﯽ ﺗﺎﺒﻧ تّﺬﻟ ﺖﺴﺨﻧ ﯽ
ﻣ سﺎﺴﺣا ار ﯽ
ﮐ ﺪﻨ ﮐ ﺎﻬﻧ ﻪ ﯾ ﺴﺣ تاّﺬﻟ ﻪﺑ هﺎﮕﻧآ ؛ﺖﺳاﺬﻏ بﺬﺟ ﺶﺘ ﯽ
ﯽﻣ ﺖﺳد ﯾ
ﺪﺑﺎ .
ا رد ﯾ ﻪﺑ ﻢﺴﺟ مﺎﮕﻨﻫ ﻦ ﮐ
ﻣ دﻮﺧ لﺎﻤ ﯽ
ا زا و ﺪﺳر ﯾ
ﻤﻠﻋ تاّﺬﻟ ﺲﭘ ﻦ ﯽ
ﻮﻨﻌﻣ و ي زﺎﻏآ نﺎﺴﻧا ﯽﻣ
دﻮﺷ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350
: 252 - 250 .(
ﻣ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻦﯾا دﻮﺟو ﺎﺑ ﺖﺳا ﺪﻘﺘﻌ
ﮐ تّﺬﻟ ﻪ ﺎﻫ ي ﺴﺣ ﯽ ﻧ ﯿ اﺮﺑ دﻮﺧ ﺪﺣرد ﺰ ي
ﺳر ﯿ ﻪﺑ ﻢﺴﺟ نﺪ ﮐ
ﺖﺳا مزﻻ لﺎﻤ .
ﻧ ﺪﻧواﺪﺧ ﯿ ﻤﻫ ﻪﺑ ﺰ ﯿ ﻦ
ﻟد ﯿ ﺖﺳا هداد رﻮﺘﺳد ﻞ ﮐ
ﻣدآ ﻪ ﯿ تّﺬﻟ زا نﺎ ﺎﻫ
ي دﺎﻣ ي ﮔﺮﺑ هﺮﻬﺑ ﯿ ﺪﻧﺮ
»
ﻓ ِﻎَﺘﺑاو ﯿ ﺎَﺗآ ﺎﻤ ك
ﺼَﻧ ﺲﻨَﺗ ﺎَﻟو َةَﺮﺧﺂْﻟا راﺪﻟا ﻪﱠﻠﻟا ﯿﺒ
ﮏ
ْﻧﺪﻟا َﻦﻣ ﯿ ﺎ
ﻦﺴﺣَأو ﮐ
ﺣَأ ﺎﻤ
َﻟِإ ﻪﱠﻠﻟا َﻦﺴ ﮏﯿ
ﻓ دﺎﺴَﻔْﻟا ِﻎﺒَﺗ ﺎَﻟو ﯽ
ﺎَﻟ ﻪﱠﻠﻟا ﱠنِإ ِضرَﺄْﻟا ﯾ
ﺪﺴْﻔﻤْﻟا ﺐﺤ ﯾ
َﻦ / اﺪﺧ ﻪﭽﻧآ رد ﯾ
ار تﺮﺧآ ىاﺮﺳ ،ﻪﺘﺷاد ﻰﻧازرا ﺖ
ﻮﺧ هﺮﻬﺑ و ىﻮﺠﺑ ﯾ
ﻧد زا ار ﺶ ﯿ
ﻣ شﻮﻣاﺮﻓ ﺎ ﮑ
نﺎﻨﭽﻤﻫ و ﻦ ﮐ
ﻧ ﻮﺗ ﻪﺑ اﺪﺧ ﻪ ﮑﯿ
ﻰ ﮐ ﻧ هدﺮ ﮑﯿ ﻰ ﮐ ﻣز رد و ﻦ ﯿ
وﺮﻣ دﺎﺴﻓ ﻰﭘ زا ﻦ ﮐ
اﺪﺧ ﻪ
دﺎﺴﻓ ﮐ دراﺪﻧ ﺖﺳود ار نﺎﮔﺪﻨﻨ
« ) ﺺﺼﻗ : 77 ( ز ، ﯾ نﺎﺴﻧا ﻢﺴﺟ اﺮ ﮐ
ﺮﻣ ﻪ ﮐ ﻮﻨﻌﻣ ﻞﻣﺎﺣ و ﺐ ﯾ
ﻼﻋا ﺪﺣ ﻪﺑ ﺎﺗ ﺖﺳا تﺎ ي
رد ،ﺪﺳﺮﻧ ﺪﺷر ك
ﻠﻘﻋ تاّﺬﻟ ﯽ اﺮﺑ ي ﻤﻣ ﺲﻔﻧ ﮑ ﻧ ﻦ ﯿ ﺖﺴ . نﺎﺳ ناﺪﺑ ﮐ
ﻣ ﻮﻤﻧ نآ ﺮﺛا رد و بﺬﺟ ار اﺬﻏ ،زﺎﻏآ رد ﺖﺧرد ﻪ ﯽ
ﮐ ﺶﻣاﺪﻧا ﺮﺑ ﻞﮔ و گﺮﺑ هﺎﮕﻧآ ،ﺪﻨ
ﻣ ﯽ ور ﯾ ﺮﺧآ رد و ﺪ ﯾ
ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻦ ﮐ
ﮥﻄﻘﻧ ﻪ ﮐ ﻤ ﻣ ،ﺖﺳا نآ لﺎ ﯿ
ﻣ هﻮ ﯽ ﺪﻫد . ﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ﮑ ﻧ نﺎﺴﻧا ﻞﻣﺎ ﯿ
ﻨﭼ ﺰ ﯿ ز ﺖﺳا ﻦ ﯾ
ﺮﮔا اﺮ ﮐ ﺴ ﯽ تّﺬﻟ ﺎﻫ ي
ﻧﺎﻤﺴﺟ ﯽ ﺷﻮﺧ ﻪﺑ ،دراد راﻮﺧ ار ﯽ
ﺎﻫ ي ﻧﻼﻘﻋ ﯽ ﺳر ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﯿ
ﭘ و ﺪ ﯿ و غﻮﻠﺑ زا ﺶ ﮐ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ناﻮﺗﺎﻧ و رﻮﺠﻧر ،لﺎﻤ :
ﻢﯿﯾﺎـــﻣ هﻮـــﯿﻣ و نﺎـــﻬﺟ ﻦـــﯾا ﺖـــﺳا ﺖـــﺧرد
ﺮــــﺑ ﻪــــﻤﻫ ﺎــــﻣ و گﺮــــﺑ ﺪﻨﺘــــﺴﻫ ﺮــــﮔد
ﻢﯿﯾآﺮـــــﺑ وا ﺖـــــﺧرد ﺮـــــﺑ مﺮـــــﺧ ﻪـــــﮐ
ﻦــــﯾا ﺪﻧﺪــــﺷ ﺎــــﻣ ﻞــــﯿﻔﻃ ﺮــــﺳاﺮﺳ ﺎــــﻫ
٥
هﻮــــــــﯿﻣ زا ﺖــــــــﺧرد دراد فﺮــــــــﺷ يرآ
هﻮـــــﯿﻣ شﻮـــــﺧ تﺬـــــﻟ و يﻮـــــﺑ ز ار ﺎـــــﻫ
يرﺎـــــﺑ ﭻﯿـــــﻫ دراﺪـــــﻧ را ﺪـــــﺷﺎﺑ ﻪـــــﮐ
ار ﺎـــــﻣ ﻞـــــﻘﻋ زا ﻪـــــﮑﻧﺎﻨﭼ ﺪـــــﺷﺎﺑ فﺮـــــﺷ
) ﺴﺧﺮﺻﺎﻧ
،وﺮ 526:1348 (
ا ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﺮﮔا ﻪّﺘﺒﻟا ﯾ
ﺖﻋﺎﻨﻗ تاّﺬﻟ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﮐ
وﺪﻨ ﯾ هﺪﻨﺴﺑ ﺮﻫﺎﻇ ﻪﺑ ﺎ ﮐ
ﺖﺳا نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ ،ﺪﻨ ﮐ
ﺮﺑ ندرﻮﺧ ﻪﺑ ﻪ گ
ا ﺦﻠﺗ يﺎﻫ ﮐ
ﺎﻔﺘ ﮐ ﻪﺑ ﺰﮔﺮﻫ و ﺪﻨ
ﻣﯿ هﻮ ﺎﻫ ي اراﻮﮔ ي ﺷ ﯿ ﺮﯾ ﻧ ﺖﺳد ﻦ ﯿ
ﺪﺑﺎ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350
: 400 - 397 .(
ﻞﻔـﺳا ﻪـﺑ ﺎـﺗ ﯽﻠﻋا ز ﺖﺴﻫ نآ ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ
ﺮﻫاﻮـــﺟ ﺮـــﮕﯾد نآ و ضاﺮـــﻋا ﯽـــﮑﯾ
ﺖــﺴﻫ ﻮــﮐ يﺮﻫﻮــﺟ ﺪــﺷﺎﺑ ﻪــﭼ ﻢــﯾاد
ﺮﻫﻮــﺟ ﻞــﺻا ﻢــﻫ ضﺮــﻋ عﺮــﻓ ﯽﯾﻮــﺗ
لوا ﻪـــﺑ ﺎـــﺗ ﺮـــﺧآز ﺪـــﻣآ ﺰـــﯿﭼ ود
ﺮﻫﺎــــﻣ نادﺎﺘــــﺳا ﺪــــﻨﺘﻔﮔ ﻦﯿــــﻨﭼ
تاذ ﻪـــﺑ ﻢﯾﺎـــﻗ ﻪﺘـــﺳﻮﯿﭘ ؟ﻦﺘـــﺸﯾﻮﺧ
رداﺮــــﺑ نﺎـــﺟ ﯽﯾﻮـــﺗ ﻢﻟﺎـــﻋ ﻪـــﻤﻫ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 524:1348
(
دﺎﻣ تاّﺬﻟ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ي
ﺷﻮﺧ و ﯽ ﺎﻫ ي ﻠﻘﻋ ﯽ ﺎﻘﻣ ار ﯾ ﻪﺴ ﮐ ﻣ و ﺖﺳا هدﺮ ﯽ
ﻮﮔ ﯾ ﺪ : رد ﺮﮔا ﮐ بﺎﺘ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻤﺳآ ﯽ ﻣ زا ﯿ هﻮ ﺎﻫ ي ﺘﺸﻬﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ﯽ
ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﻂﻘﻓ ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓر ﻦﺨﺳ ي
ﺮﻫﺎﻇ ي ﻣ ﻪﻧﺮﮔو ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﯿ
ﻣ نﺎ ﯿ هﻮ ﺎﻫ ي ﺘﺸﻬﺑ ﯽ و ﻣﯿ هﻮ ﺎﻫ ي دراﺪﻧ دﻮﺟو يﺪﻨﻧﺎﻤﻫ نﺎﻬﺟ ﻦﯾا
ﻧﺎﻨﭼ ﮑ ﺖﺳا هﺪﻣآ نآﺮﻗ رد ﻪ :
» ...
ﮐ
ﺬﱠﻟا اَﺬﻫ ْاﻮُﻟﺎَﻗ ﺎًﻗزر ٍةَﺮﻤَﺛ ﻦﻣ ﺎﻬْﻨﻣ ْاﻮُﻗِزر ﺎﻤﱠﻠ ي
ﻓ ﻢﻬَﻟو ﺎﻬِﺑﺎَﺸَﺘﻣ ﻪِﺑ ْاﻮُﺗُأو ُﻞﺒَﻗ ﻦﻣ ﺎَﻨْﻗِزر ﯿ
ٌةَﺮﻬَﻄﻣ جاوزَأ ﺎﻬ
ﻓ ﻢﻫو ﯿ
َنوﺪﻟﺎَﺧ ﺎﻬ /
هﺎﮔﺮﻫ ﮐ ﺘﺸﻬﺑ ﻪ ﯿ ﻣ زا نﺎ ﯿ هﻮ ا ي هﺮﻬﺑ ﻣ ،ﺪﻧﻮﺷ ﺪﻨﻣ ﯽ
ﻮﮔ ﯾ ا ﺪﻨ ﯾ ﺒﺷ ﻦ ﯿ ﻣ ﻪ ﯿ هﻮ ﺎﻫ ﯾ ﺖﺳا ﯽ ﮐ ﭘ ﻪ ﯿ ا زا ﺶ ﯾ ﻧد رد ﻦ ﯿ نآ زا ﺎ
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﯾ
ﻢ
« ) هﺮﻘﺑ : 25 .(
وﺄﺗ رد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
ﺴﻔﺗ و ﻞ ﯿ ا ﺮ ﯾ آ ﻦ ﯾ ﻣ ﻪ ﯽ ﻮﮔ ﯾ ا ﺪ ﯾ آ ﺪﻨﻧﺎﻣ نﺎﻬﺟ ﻦ ﯾ
ﻪﻨ ا ي ﺖﺳا ﮐ ﺖﻤﻌﻧ ﻪ ﺎﻫ ي ﺎﻬﻨﺗ ،نآ
ﻮﺼﺗ ﯾ ﺎﻫﺮ ﯽﯾ ﺖﻤﻌﻧ زا ﺎﻫ ي ﺘﺸﻬﺑ ﯽ ﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ ﯽ
دور ﻘﺣ رد و ﯿ ﻌﻗاو و ﺖﺳﺎﻬﻧآ ضَﺮﻋ ﺖﻘ ﯿ
اﺮﭼ دراﺪﻧ ﺖ ﮐ
ﺿﺮﻋ ﺮﻫ ﻪ ﯽ
اراد ي ﺮﻫﻮﺟ ي ﺖﺳا
ﮐ د ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ضﺮﻋ نآ سﺎﺳاو ﻞﺻا ﻪ ﯾ
ﻫ ﺮﮕ ﯿ ﺿﺮﻋ ﭻ ﯽ ﯽﻤﻧ ﺮﻫﻮﺟ نوﺪﺑ دﻮﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻞﻣﺎ ﮐ
ﮓﻧر ًﻼﺜﻣ ﻪ
ﯽﻤﻧ ﻢﺴﺟ دﻮﺟو نوﺪﺑ دﻮﺟو لﻼﻘﺘﺳا ﻊﻗاو نﺎﻬﺟ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ي ﭘ ﯿ اﺪ ﮐ ﺪﻨ .
ﺟﻮﺗ ﯿ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻪ ا رد
ﯾ ﺑ ،درﻮﻣ ﻦ ﯽ
ﺘﺧا ﯿ لﺎﺜﻣ عﻮﺿﻮﻣ ،رﺎ ﺎﻫ
ي ﻪﺑ ار نﻮﻃﻼﻓا ﯾ
ﻣ دﺎ ﯽ ﻬﺘﻨﻣ ،دروآ ﯽ
ا نﻮﻃﻼﻓا ﯾ لﺎﺜﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﺎﻫ
ﯾ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎ ار ﺎﻫ
ﺷا ﮥﻤﻫ درﻮﻣرد ﯿ
ﻣﻮﻤﻋ تادﻮﺟﻮﻣ و ءﺎ ﯿ
ﯽﻣ ﺖ ﺪﺑ و داد ﯾ ﻫ ﺐﺒﺳ ﻦ ﯿ
ﭼ ﭻ ﯿ ﻘﺣ نﺎﻬﺟ رد ار ﺰ ﯿﻘ
ﯽ ﻤﻧ ، ﯽ ﻠﺑ دﺮﻤﺷ ﮑ ﺎﺳ ار ﺎﻬﻧآ ﻪ ﯾﻪ
ﺎﻫ ﯽﯾ زا
ﻘﺣ ﯿ ﻣ ﺖﻘ ﯽ ﺖﺴﻧاد ﮐ ﻧآ ﯽﻠﺻا دﻮﺟو ﻪ ﺎﺑ ﻮﺟو ﺖﺴﺟ لﺎﺜﻣ ﻢﻟﺎﻋرد ار ﺎﻬ
ﯾ ﺪ ﮐ دﺮ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 397:1350
.(
ا ﺎﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻪﺻﻼﺧ ﯾ
ﺟﻮﺗ ﻦ ﯿ ﻣ ﻪ ﯽ ﻮﮔ ﯾ ﺪ : ﻣﯿ ﺴﺣ تاّﺬﻟ نﺎ ﯽ
ﻠﻘﻋ و ﯽ ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ مﺎﻧ رد ﺰﺟ ي
ﻧ ﯿ ﺒﺸﺗ ﺖﻠﻋ و ﺖﺴ ﯿ
ﺖﻤﻌﻧ ﻪ ﺎﻫ ي ﻪﺑ ﺖﺸﻬﺑ
ﺖﻤﻌﻧ ﺎﻫ ي ﻧد ﯿ ﺖﺳا نآ ﺎ ﮐ
ﺷﻮﺧ رد نﺎﺴﻧا ﻪ ﯽ
يﺎﻫ دﺎﻣ ي ﯽﻣ ﻋﻮﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽ ﻨﺷﺎﭼ ﯽ رادﻮﻤﻧ و ي تّﺬﻟ زا ﺎﻫ ي ﺟ وﺎ ﯾ سﺎﺴﺣا ار ناﺪ ﮐ
ﻪﻧﺮﮔو ﺪﻨ
ﺷآ نآﺮﻗ رد ،ﺪﻧواﺪﺧ ﮑ
ﺑ ارﺎ ﯿ نﺎ ﮐ ﺖﺳا هدﺮ ﮐ
ﺷﻮﺧ ﻪ ﯽ يﺎﻫ ﺘﺸﻬﺑ ﯽ ﻧد رد ﯿ رد ﻞﺑﺎﻗ ﺎ ك ﻧ ﯿ ﺖﺴ :
»
ﻔْﺧُأ ﺎﻣ ﺲْﻔَﻧ ﻢَﻠﻌَﺗ ﺎَﻠَﻓ ﯽ
ﻋَأ ِةﱠﺮُﻗ ﻦﻣ ﻢﻬَﻟ ﯿ
ٍﻦ
ﺎﻤِﺑ ءاَﺰﺟ ﮐ اﻮُﻧﺎ ﯾ
َنﻮُﻠﻤﻌ / ﻫ ﯿ ﭻ ﮐ ﻤﻧ ﺲ ﯽ ﺪﻧاد ﮐ ﻧ شادﺎﭘ ﺎﺑ ﻪ ﮑﯿ
ﻮ ﮐ رﺎ ﯾ ﺷﻮﺧ ﻪﭼ ﺶ ﯽ
ﺖﻤﻌﻧ و ﺎﻫ ﻫ
ﺎ ﯽﯾ ﮐ ﻨﺷور ﻪ ﯽ د ﺶﺨﺑ ﯾ اﺮﺑ ،ﺖﺳوا ةﺪ ي
وا
ﺧذ ﯿ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺮ
« ) هﺪﺠﺳ : 17 .(
ﻤﻫ ﻪﺑ ﯿ ﭘ ناﺪﻨﻣدﺮﺧ ﺐﺒﺳ ﻦ ﯿ
ﺷﻮﺧ زا ﻪﺘﺳﻮ ﯽ
يﺎﻫ ﺖﺴﭘ رود ﺎﯿﻧد ي ﻣ ﯽ ﮐ اﺮﺑ و ﺪﻨﻨ ي ﺳر ﯿ ﺑ ﮥﻤﺸﭼﺮﺳ ﻪﺑ نﺪ ﯽ
ﻠﻘﻋ تاّﺬﻟ لاوز ﯽ
ﻪﺑ
ﮐ ور ﺶﻧاد ﺐﺴ ي
ﻣ ﯽ ﺬﭘ ،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﺮﻈﻧ رد ﺶﻧاد ﻪﺘﺒﻟا ؛ﺪﻧروآ ﯾ
رد و ﻦﺘﻓﺮ ك
نآﺮﻗ ﯾ ﺎﻫرﻮﺘﺳد ﺎ ي
د ﯾﻨ ﯽ ﻟد ﻪﺑ ،ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻪﺑ ﻞﻤﻋ و ﯿ
ﻞ
نآ ﺮﮔا ﻪﮐ ﮐ ﺴ ﯽ ﺬﭙﻧ ار نآﺮﻗ ﯾ
ﻣ ار وا دﺮ ﯽ ﺪﻨﻧﺎﺳﺮﺗ ﮐ ﺎﭘ تﺬﻟ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪ ﯾ
ﺳر ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺖﺸﻬﺑ راﺪ ﯿ
تﺬﻟ ﻪﮑﻠﺑ ﺪ ﻧد
ﯿ ﺎﺑ ﻢﻫ ار ﺎ ﮐ
زﺎﺑ وا زا ﻦﺘﺸ
ﻣ ﯽ ﮔﯿ ز ﺪﻧﺮ ﯾ اﺮ ﮐ ﻧﺎﻤﺳآ مﻼ ﯽ
ﺷ ، ﯿ د ردﺎﻣ ﺮ ﯾ و ﺖﺳا ﻦ ﮐ
ﺴ ﯽ ﮐ ﺬﭙﻧ ار نآ ﻪ ﯾ
ﺷ ،دﺮ ﯿ ﻧد ردﺎﻣ ﺮ ﯿ ار ﺎ ، ﮐ ﺖﻤﻌﻧ ﻪ ﺎﻫ ي دﺎﻣ ي ا زﺎﺑ وا زا ﺖﺳ
ﯽﻣ و ﺪﻨﻧﺎﺘﺳ ﯾ
ا ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﺎ ﯾ
ﻧادﺎﻧ ﻦ ﯽ ﺮﻏ ﺶﺗآ باﺬﻋ ، ﯾﺰ
ي ﻼﻫ ار وا ك ﻣ ﯽ ﮐ ا و ﺪﻨ ﯾ ﺑاﺬﻋ ﻦ ﯽ ﺎﻧدرد و ﺖﺨﺳ ك
ﺖﺳا ) ،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350
:
401 - 397 .(
ﺮﺻﺎﻧ
،وﺮﺴﺧ ﺮﺑ اﯾ ﻦ روﺎﺑ ﺖﺳا ﮐ ﻪ
،نﺎﻬﺟ ﻦﻤﺷد ﻰﻣدآ ﺖﺳا و ﺰﺟ ﻪﺑ ﻦﺘﻓﺮﮔ نﺎﺟ
،ىو ﻪﺑ ﭼ ﯿ ىﺰ دﯾ ﺮﮕ ﺎﺿر ﯾ ﺖ ﻰﻤﻧ ﺪﻫد . رﺎﮔزور ﺎﻫدژا ﯾ ﻰ
ﺖﺳا ﮐ ﻪ ناراﺰﻫ نﻮﭽﻤﻫ ﺎﻣ ار ﺎﺑ ناﺪﻧد ىﺎﻫ ﺗﯿ ﺰ ﻮﺧ ﯾ ﺶ ﺗﮑ ﻪ هرﺎﭘ و دﻮﺑﺎﻧ ﮐ هدﺮ ﺖﺳا ﻰﻧاﺪﻨﻤﺗرﺪﻗ. ﮐ
ﻪ ىرﺎﮔزور نﺎﺸﻣﺎﻧ هزﺮﻟ ماﺪﻧاﺮﺑ مدﺮﻣ
ﻰﻣ زا،ﺖﺧاﺪﻧا اﯾ
ﻦ ﺎﻫدژا نﺎﺟ ﻢﻟﺎﺳ ﺪﻧا هدﺮﺒﻧ رد ﻪﺑ ) .
،يزردﻮﮔ 98:1390 (
رﺎﮔزور ﻦﯾا ﺮﺴﭘ يا ﺖﺳﻮﺗ ﻦﻤﺷد
ﺑ ﺖﺴﯿﻧ ﻪﺑ ﺰﺟ ﺶﻌﻤﻃ،رد ﻮﺗ ﻪ نﺎﺟ
٦
ﭼ ﺎﻫدزا ﻦﯾا ﺖﺳا هدرﻮﺧ ﯽﺴﺑ ﻮﺗ نﻮ
نﺎﻫ ﺶﻧاﺪﻧد ز شﺎﺑ رﺬﺣ ﻪﺑ نﺎﻫ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 14:1348
(
ﺖﺠﺣ
،نﺎﺳاﺮﺧ ﻪﺑ ﺮﻓ ﯾ نﺎﮕﺘﻔ
،نﺎﻬﺟ زرﺪﻧا ﻰﻣ ﺪﻫد و ﻰﻣ ﻮﮔ ﯾﺪ ﺨﻠﺗ: ﮑ ﻰﻣﺎ و
،تﺬﻟ و ﯽﺷﻮﺧ ﻰﺷﻮﺧﺎﻧ
و ﺖﺣار و ﺞﻧر رد اﯾ ﻦ ﻧد ﯿﺎ ﻪﺑ ﻢﻫ
ﻣآ ﯿ ﻪﺘﺨ ﺖﺳا ىدﺎﺷ. رد دﻮﺧ ﻢﻏ و هوﺪﻧا نﺎﻬﻧ ﮐ هدﺮ و
،ﺖﺣار ﻪﺑ ﺞﻧر و ﻰﺘﺨﺳ ﻰﻣ ا ﺪﻣﺎﺠﻧ . ﺮﺻﺎﻧ وﺮﺴﺧ ىاﺮﺑ نﺎﺸﻧ نداد اﯾ ﻦ مﻮﻬﻔﻣ زا
ﺑ دﺎﻀﺗ ﯿ ﻦ زورﻮﻧ و ناﺰﺧ هﺮﻬﺑ هدﺮﺑ ﺖﺳا ) يزردﻮﮔ ، 98:1390 .(
ﺎﮐ ﻪﺑ لﻮﻐﺸﻣ هﺪﺷ يا نﺎﻬﺟ ر
ﯽﻤﻫ ﺪﻧاوﺪﺑ ﺖﺸﯾﻮﺧ ﺲﭘ زا
نﺎﻬﺟ ﻪﺑ ﯽﯾاﺮﭼ هّﺮﻏ
نﺎﻬﺟ
ناﺰﺧ يز ﯽﻬﮔ و زورﻮﻧ يﻮﺳ ﻪﮔ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 13:1348
(
ﻮﮕﺑ ﻪﭼ ﺮﻫ زا وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
ﻄﻣ مﺎﺠﻧاﺮﺳ،ﺪ د ﻪﺑ ار ﺐﻠ
ﯾ ﻣ دﻮﺧ تادﺎﻘﺘﻋا و ﻦ ﯽ
ﮐ ﻫ و ﺪﻧﺎﺸ ﯿ ﭼ ﭻ ﯿ ا زا جرﺎﺧ ار ﺰ ﯾ
ـﻤﻧ هدوﺪـﺤﻣ ﻦ ﯽ
ﺬـﭘ ﯾ دﺮ . ﺮـﺑ
ﺖﺳا سﺎﺳا ﻦﯿﻤﻫ ﮐ
ﭼ وا ﺮﻈﻧ رد ﺶﻧاد ًﻻﻮﺻا ﻪ ﯿ
ﺰ ي ﭘ ﺰﺟ ﯽ ﺎﻘﺣ ﻪﺑ ندﺮﺑ ﯾ
د ﻖ ﯾ ﻧ ﻦ ﯿ ﺖﺴ ﺎﻣا. ﻪﻠﺌﺴﻣ د ﺶﻧاد ﯾﻨ ﯽ د عوﺮـﻓ و لﻮﺻا رد ـﯾ
ﻦ
ﻤﻧ ﻪﺻﻼﺧ ﯽ
ﻠﺑ دﻮﺷ ﮑ ﺳو ﮥﻨﻣاد ﻪ ﯿ
ّﺘﺣ نآ ﻊ ﯽ روﺎﻨﻬﭘ ﮥﻤﻫ ﺎﺑ ار ﻪﻔﺴﻠﻓ ﯾ
ﯽﻣﺮﺑ رد ﺶ ﮔ
ﯿ نﺎﻨﭼ دﺮ ـﮐ
ﺮﻓﺎـﺴﻤﻟاداز رد ﻪ ﯾ
ﺎـﻘﺣ زا ﯽﻫﺎـﮔآ ﻦ ﯾ
ﻖ
اﺮﺑ دﻮﺟﻮﻟا ﺐﺟاو تاذ ﺎﺗ ضﺮﻋ و ﺮﻫﻮﺟ ﻦﺘﺧﺎﻨﺷ زا ار نﺎﻬﺟ ي
رﺎﮕﺘﺳر ي ﺖﺳا هدﺮﻤﺷ مزﻻ ﺮﺸﺑ :
ﻮﺗ يﺮﻫﻮﺟ نآ و ﺖﺳا ﻢﺴﺟ ضﺮﻋ
ﻮﺗ يروﺮﺳ ﻢﻟﺎﻋ ود ﺮﻫ ﺮﺑ نآ زا
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 524:1348
(
ﺮﻏ ﺶﺗآ باﺬﻋ زا وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ رﻮﻈﻨﻣ ﯾﺰ
ي ﻋﻮﻧ ﯽ ارﺎﻧ ﺘﺣ ﯽ ﺖﺳا ناﺪﺟو ،
ﺑاﺬﻋ ﻪﻧﻮﮔ نآ ﻪﻧ ﯽ
ﮐ ﺎـﻨﺟ زا ﺲـﭘ ﻪ ﯾﺘ
ﯽ ﺪﻧاﺮﺑ گرﺰـﺑ ﯾ
نﺎـﺴﻧا ﻪـﺸ
ﭼ ﯿ ﻣ هﺮ ﯽ دﻮﺷ . ﺮﺸﺗ رد وا ﯾ
ﺮﻈﻧ ﺢ ﯾ ﻣ دﻮﺧ ﻪ ﯽ ﻮﮔ ﯾ ﭼ ﺎﻣ زا هﺎﮔﺮﻫ ﺪ ﯿ
ﺰ ي ﺪﻨﺳﺮﭙﺑ ﮐ ﻧاﺪﻧ ﻪ ﯿ ﺶﻧزﺮﺳ ﻪﺑ ﺎﻣ نورد رد يﺮﮕﺘﻣﻼﻣ دﻮﺧ ﻪﺑ دﻮﺧ ،ﻢ
ﻣﺮﺑ ﺎﻣ ﯽ ﺧ ﯿ ﺠﻧر و دﺰ ﯽ ﻧﺎﺟ ﮑ ﻣاﺮﻓ ار نﺎﻣدﻮﺟو ﮥﻤﻫ هﺎ ﯽ
ﮔﯿ دﺮ ﮐ اﺮﺑ ﻪ ي اد نآ ﻊﻓد ور
ﯽﯾ دراﺪﻧ دﻮﺟو ﺶﻧاد ﺰﺟ .
،دﺎﺷ ﺶﻧاد ﻪﺑ نﺎﺟ و لد زا يدﺮﮔ
مادﺎﻣ ﺖﺳود يا ﻢﻠﻋ ﻞﻫا ﺎﺑ ﻦﯿﺸﻧ
ﯽﺑ ﻪﮐ
ﯿﺣ ﺪﯾوﺎﺟ دﻮﺑ ﺶﻧاد ناﻮ
مﺎﺠﻧاﺮﺳ ﯽﺑﺎﯾ ﯽﻬﺑ ﺶﻧاد زا ﻪﮐ
) نﺎﻤﻫ : 515 (
خزود و ﺖﺸﻬﺑ :
ﻧادﺎﻧ هﻮﻘﻟﺎﺑ خزود و ﺖﺳا ﺶﻧاد هﻮﻘﻟﺎﺑ ،ﺖﺸﻬﺑ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ هﺎﮔﺪﯾد زا ﯽ
ﺎﻧاد و ي ﻘﺣ ﻪﺑ ﯿ ﭘ ،ﺖﻘ ﯿ ﺮﺒﻣﺎ ﭘ و ﺖﺳا ﯿ اﻮﺸ ﯾ نﺎﻣز ﺮﻫ رد ﻖﺣ ﺮﺑ نﺎ
ﻮﺳ زا ﯽﯾ د ﯾ ﺪﻧواﺪﺧ ﺮﮕ ﮐ
ﻒﺻو نادﺎﻧ ﺖﻔﺻ ﻪﺑ ار ناﺮﻓﺎ ﮐ
ﺖﺳا هدﺮ :»
َﻐَﻓَأ ْﻞُﻗ ﯿ ﱢﻧوُﺮﻣْﺄَﺗ ﻪﱠﻠﻟا َﺮ ﯽ
َأ ﺪﺒﻋَأ ﯾ
َنﻮُﻠﻫﺎﺠْﻟا ﺎﻬ /
ﯾ ﺪﻤﺤﻣ ﺎ
) ص
!(
يا ﻮﮕﺑ
نادﺎﻧ !آ ﯾ ﻣ رﻮﺘﺳد ﻦﻣ ﻪﺑ ﺎ ﯽ
ﻫد ﯿ ﺪ ﮐ ﻪ ﮐ ﺴ ﯽ ﻢﺘﺳﺮﭙﺑ ﺪﻧواﺪﺧ ﺰﺟ ار
!؟
« ) ﺮﻣز : 64 ( ﺎﺟ رد و ﯽﯾ د ﯾ ﺧزود ار نﺎﻧآ ﺮﮕ ﯿ
ﺖﺳا هﺪﻧاﻮﺧ نادوﺎﺟ نﺎ :
»
ﺬﱠﻟاو ﯾ َﻦ ﮐ ﺎَﻟ ﻢﱠﻨﻬﺟ رﺎَﻧ ﻢﻬَﻟ اوُﺮَﻔ ﯾ
َﻠﻋ ﻰَﻀْﻘ ﯿ
َﻓ ﻢِﻬ ﯿ ﺎَﻟو اﻮُﺗﻮﻤ ﯾ
ﺎﻬِﺑاَﺬﻋ ْﻦﻣ ﻢﻬْﻨﻋ ﻒﱠﻔَﺨ ﮐ
ﻟَﺬ ﮏ
ِﺰﺠَﻧ ي ﮐ ﱠﻞ ﮐ
ٍرﻮُﻔ / ﮐ ﻧﺎﺴ ﯽ ﮐ ،ﺪﻧوﺮﮕﻧ اﺪﺧ ﻪﺑ ﻪ
ﭘﯿ دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ خزود باﺬﻋ ﺶﺗآ رد ﻪﺘﺳﻮ ...
« ) ﺮﻃﺎﻓ : 36 .(
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ نادﺎﻧ ﺮﻫ ﻦ ﯾ
ﺮﻫ ﺎ ﮐ ﺎﻧاد ﺎﺑ ﻪ ﯾ نﺎ )ﭘ ﯿ اﻮﺸ ﯾ د ﻖﺣ ﺮﺑ نﺎ ﯾﻨ
ﯽ ﺮﺼﻋ ﺮﻫ رد ي
( ﻨﻤﺷد ﯽ ﮐ ﻘﺣ ﻪﺑ ،ﺪﻨ ﯿ
ﻤﻧ هار ﺶﻧاد ﺖﻘ ﯽ
نادﺎـﻧ نﻮـﭼ و دﺮﺑ
ﻣ ﯽ ﺳر ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ﺰﮔﺮﻫ و ﺪﻧﺎﻣ ﯿ
ﺪ . ﭘ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯿ
ﻣ ﺖﺸﻬﺑ رد ار ناﺮﺒﻣﺎ ﯽ
ـﺸﻧﺎﺟ و نﺎﻣﺎﻣا و ﺪﻧاد ﯿ
ﺎـﺸﮔ ار نﺎـﻧآ ّﻖـﺣﺮﺑ نﺎﻨ ﯾ
نآ ةﺪﻨ
ﻣ ﯽ درﺎﻤﺷ .
اﺮﺗ ﺖﺳاﺪﯾﺪﭘ ﺶﻧاد زا ﻪﯾاﺮﯿﭘ
ﺖﺳا ﺪﯿﻠﮐ ﺶﻧاد ار ﺪﻠﺧ بﺎﺑ ﻪﮐ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 528،1348
(
ﺎﺷ ﯾ ﺎﭘ و ﺖﻋﺎﻔﺷ عﻮﺿﻮﻣ ناﻮﺘﺑ ﺪ ﯾ
دﺮﻤ ي ﭘ ﯿ ﻤﻫ زا ار ﺮﺒﻣﺎ ﯿ
واز ﻦ ﯾ ﺮﮕﻧ ﻪ ﯾ ز ﺖﺴ ﯾ ﭘ ًﻻﻮﻤﻌﻣ اﺮ ـﯿ
ﻧﺎـﻣز ﺮـﻫ رد ﺮﺒﻣﺎ ﯽ
ﺮﺗﺪـﻨﻣدﺮﺧ ﯾ
ﺮﺗﺎـﻧاد و ﻦ ﯾ
ﻦ
ا زا و ﺖﺳا مدﺮﻣ ﯾ
اﺮﮔ ور ﻦ ﯾ اﺮﺟا و يو ﻪﺑ ﺶ ي
ﺎﻫرﻮﺘﺳد ي ﻣ وا ﯽ ﻧا ﺪﻧاﻮﺗ دﻮﺷ نﻮﻤﻨﻫر ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ار نﺎﺴ .
ا رد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
اﺮﺑ ﺶﺨﺑ ﻦ ي
ﺑ ﯿ ﻟﺎﺜﻣ دﻮﺧ ﺮﻈﻧ نﺎ ﯽ
ﺖﺳا هدروآ .
ﻣ وا ﯽ ﻮﮔ ﯾ ﺣ ﺎـﺑ نﺎﺴﻧا توﺎﻔﺗ ﺪ ـﯿ
ﻧ رد ناﻮ ـﯿ وﺮ ي ﻔﺗ ـﮑ ﻞـﻘﻌﺗ و ﺮ )
ﺲـﻔﻧ
ﻪﻘﻃﺎﻧ ( ﻤﻫ ﻪﺑ و ﺖﺳوا ﯿ
ﻟد ﻦ ﯿ اﺮﺑ رﺎﮔدروﺮﭘ ﻞ ي
ﭘ ﺎﻫ نﺎﺴﻧا ﯿ
ﺖﺳا هدﺎﺘﺳﺮﻓ ﺮﺒﻣﺎ .
نارﻮﻧﺎﺟ ﮐ دﺮﺧ ﻪ ي ﭘ ،ﺪﻧراﺪﻧ ـﯿ ﺮﺒﻣﺎ ي ا و ﺪـﻧراﺪﻧ ﻢـﻫ ـﯾ
ﻦ
ﻧد ﯿ اﺮﺑ ﺎ ي ز ﺖﺳا خزود ﮥﻟﺰﻨﻣ ﻪﺑ نﺎﻧآ ﯾ
ﺖﺳا هدﺎﺸﮔ نﺎﻧآ ﺮﺑ مدﺮﻣ رازآ ﺖﺳد اﺮ .
ﺧﺮﺑ ﯽ ﻣدآ زا ﯽ ﻧ نﺎﮔﺮﻬﭼ ﯿ
ﺣ ﺎﺑ ﺰ ﯿ تﺎﻧاﻮ ﮑﯾ اﺮﭼ ﺪﻨﻧﺎﺴ ـﮐ
ﻪ
ﺪﻨﻧارﻮﺘﺳ نﻮﭼ نادﺎﻧ مدﺮﻣ ﮐ
ا رد ﻪ ﯾ ﻧد ﻦ ﯿ ﺎ ﮐ ﺴ ﯽ ﻤﻧ نﺎﻧآ ﺮﺑ ﯽ ﺎﺸﺨﺑ ﯾ نﺎﻨﭼ ﺪ ﮐ ﺧزود ﺮﺑ ﻢﻫ رﺎﮔدروﺮﭘ ﻪ ﯿ
ﻧﺎ ﯽ ﮐ ﺎﺿﺎﻘﺗ ﻪ ي ﮐ ﻤ ﮏ ﻣ ﯽ ﮐ ،ﺪـﻨﻨ
٧
ﻤﻧ ﻢﺣر ﯽ ﮐ ﻣ و ﺪﻨ ﯽ ﻮﮔ ﯾ ﺪ :
»
ِﺮْﺨﺳ ﻢﻫﻮﻤُﺗْﺬَﺨﱠﺗﺎَﻓ ﯾ
ﻮﺴﻧَأ ﻰﱠﺘﺣ ﺎ ﮐ
ذ ﻢ ﮐ
ِﺮ ي و ﮐ
ﺤْﻀَﺗ ﻢﻬْﻨﻣ ﻢُﺘﻨ ﮑ
َنﻮ / راﻮﺧ ﺎﺑ ي ور خزود ﻪﺑ ﯾ
ﻨﺨﺳ و ﺪ ﯽ نﺎـﺑز ﺮﺑ
ﻧﯿ روﺎ ﯾ ﺪ ) نﻮﻨﻣﺆﻣ : 110 :(
ﻮﺸﻣ ﺪﻨﺑﺎﭘ تاّﺬﻟ ﯽﻤﯿﻬﺑ
ﭼ ﻦﮐ رﻮﺧ و باﻮﺧ كﺮﺗ و شﺎﺑ نادﺮﻣ ﻮ
ﯽﻤﯿﻌﻧ مّﺮﺧ نآ يﺎﯾﻮﺟ ﺮﮔا
ﺎﯿﺳ ﻮﭼ ﻦﮐ ﺮﻔﺳ دﻮﺧ رد ﯽﮑﯾ نﺎﺣ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 528:1348
(
ﺧ باﻮ و رﻮﺧ رﺎﮐ ﺗ ﻦﺗ ﯿ ار ﺖﻧﺎﺟ ﺮﻣ ﻮﺗ ،ﺖﺳا هﺮ
ﻨﮐ نﻮﭼ ﯽ ز ﺮﺧ و وﺎﮔﻮﭼ ﻪﺠﻧر ﺑ
؟رﻮﺧو باﻮﺧﺮﻬ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 157:1387
(
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ آ قاﺪﺼﻣ ﻪﺑ ﻦ ﯾﻪ
ا ي نآﺮﻗ زا :
»
ﻓ ٍﮥﺑآد ﻦﻣ ﺎﻣو ﯽ
ٍﺮﺋﺎَﻃ َﻻو ِضرَﻷا ﯾ
ﻄ ﯿ
ﺠِﺑ ُﺮ
ﺣﺎَﻨ ﯿ
ُﻟﺎَﺜﻣَأ ﻢﻣُأ ﱠﻻِإ ﻪ ﮑ
ﻓ ﺎَﻨْﻃﱠﺮَﻓ ﺎﻣ ﻢ ﯽ
ﻟا ﮑ
َﺷ ﻦﻣ ِبﺎَﺘ ﯽ
ﻢِﻬﺑر ﻰَﻟِإ ﻢُﺛ ء ﯾ
َنوُﺮَﺸﺤ / هﺪﺒﻨﺟ ﺮﻫ ا ي
ﮐ ﻣز رد ﻪ ﯿ و ﺪﺷﺎﺑ ﻦ ﯾ
هﺪﻧﺮﭘ ﺮﻫ ﺎ ا
ي ﮐ ﻧ ﻪﺑ ﻪ ﯿ وﺮ ي ﺎﻬﻟﺎﺑ ﯾ زاوﺮﭘ اﻮﻫ رد ﺶ ﮐ
ﺑ ،ﺪﻨ ﯽ ﻣدآ نﺎﻤﮔ ﯿ
ﻧﺎ ﯽ ) ﺖﻣا ﺎﻫ ﯽﯾ ( دﻮﺟو ﺎﻬﻧآ ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﺪﻧراد
« ) مﺎﻌﻧا : 38 ( ﻣ ، ﯽ ﺗ ﺘﻧ ناﻮ ﯿ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠ ﮐ
ﺮﻧﻮﺧ نﺎﺴﻧا ﺮﻫ ﻪ ﯾﺰ
ي ﺷ و گﺮﮔ ﺎﺑ ﯿ
ﺪﻨﻣزآ ﺮﻫ ،ﺖﺳا ﺪﻨﻧﺎﻤﻫ ﺮ ي
ﻮﺧ نﻮﭼ ك دزد ﺮﻫ و ي
ﺖﺳا شﻮﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺣ ،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ دﺎﻘﺘﻋا ﻪﺑ نﻮﭼ و
ﯿ ﺘﺸﻬﺑ تﺎﻧاﻮ ﯽ
ا ،ﺪﻧراﺪﻧ ﯾ ﻣدآ ﻪﻧﻮﮔ ﻦ ﯿ
ﻧ نﺎ ﯿ ﻧادﺎﻧ ﺐﺒﺳ ﻪﺑ ﺰ ﯽ
ﻮﺧ ﯾ ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ﺶ ﯾ
ﻨﻌ ﯽ
وﺎﺟ تاﺬﻟ ﻪﺑ ﯾ
ﺳر ﺪﻨﻫاﻮﺨﻧ ناﺪ ﯿ
ﺪ . نآ ﻪﺻﻼﺧ ﮐ
ﻧد ﻪ ﯿ اﺮﺑ ﺎ ي ﺎﻧ ﺣ رد نﺎﻧاد ﮑ
اﺮﺑ و ﺖﺳا خزود ﻢ ي
ﺎﻧاد ﯾ ا رد ،ﺖﺸﻬﺑ نﻮﭼ نﺎ ﯾ
ﺮﻫ ترﻮﺻ ﻦ
ﮐ ﺴ ﯽ ﻣ ﯽ اﺮﺑ ،ﺶﻧاد ﻦﺘﺧﻮﻣآ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ي
ﺘﺸﻬﺑ دﻮﺧ ﯽ
نادﺎﺑآ ﮐ نﺎﻤﻫ ﺪﻨ ﻪﻧﻮﮔ ﮐ ﻧادﺎﻧ رد نﺪﻧﺎﻣ ﺎﺑ ﻪ ﯽ
اﺮﺑ ار خزود ، ي
ﺮﺧ ﺪﻫاﻮﺧ دﻮﺧ ﯾ
ﺪ.
راﺪﻨﭙﻣ ﯽﯾﺎﻧاد ﻪﺑ ﺰﺟ ﯽﮔرﺰﺑ
راﻮﺧ ﺪﺷ هار كﺎﺧ ﻮﭽﻤﻫ نادﺎﻧ ﻪﮐ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 514:1348
(
مﻮﻠﻌﻣ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ ﯽﻣ
دﻮﺷ ﮐ ﻣ ﺐﺟاو ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﺖﻤﻌﻧ و باﻮﺛ ﻪ ﯽ
دﻮﺷ . ﻮﺳ زا ﯽﯾ د ﯾ ﻣﺎﮕﻨﻫ ،ﺮﮕ ﯽ
ﮐ ـﻣدآ ﺲـﻔﻧ ﻪﺑ ﺶﻧاد ﻪ ﯽ
نآ زا ﺰـﮔﺮﻫ ،ﺪـﺳﺮﺑ
ﺪﻧﺎﺳر ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ار ﻪﻘﻃﺎﻧ ﺲﻔﻧ و ﺪﺸﻧ ﺪﻫاﻮﺨﻧ اﺪﺟ .ز
ﯾ ﺎﻬﻧ ﻪﺑ ار نﺎﺴﻧا ﺶﻧاد اﺮ ﯾ
ﺖ ﮐ ﻮﺧ لﺎﻤ ﯾ ﺮﺒﻫر ﺶ ي ﻣ ﯽ ﮐ ﺪﻨ . ﺖـﺳا نآ ﺖـّﻠﻋ
ﮐ ﭘ نﺎﺴﻧا ﺲﻔﻧ ﻪ ﯿ
نآ زا ﺶ ﮐ
ﭘ رد ،دﻮﺷ دراو ﻢﺴﺟ رد ﻪ ﯽ
ﻠﺑ دﻮﺒﻧ تّﺬﻟ ﮑ
ﺮﻫﻮﺟ ﻪ ي ﺎﺷ و هﺪﻧز ﯾ
ﺪﺑا تاّﺬﻟ ﻪﺘﺴ ي
دﻮﺑ . ـﻤﻫ ﯿ ﺎﺷ ﻦ ﯾ ﮕﺘـﺴ ﯽ ،
ﺐﺟاو ﺪﻧواﺪﺧ ﺮﺑ ﮐ
دﺮ ﮐ ﻓﺮﺷ ﻪﺑ ار وا ﻪ ﯽ
ﮐ ﺑ ار وا و ﺪﻧﺎﺳﺮﺑ ،ﺖﺳا نآ راواﺰﺳ ﻪ ﯿ
دراﺬﮕﻧ ﻞﻤﻬﻣ و هﺎﺒﺗ هدﻮﻬ .
ا رد ﯾ ﺒﻌﺗ ﻦ ﯿ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ضﺮﻏ ﺮ
ﺖﺳا نآ ﮐ ﻤﻫ و ﺖﺳا نادﺎﻧ زﺎﻏآ رد نﺎﺴﻧا ﻪ ﯿ
ﺺﻘﻧ ﻦ ﮐﻠ ﯽ ﻊﻗاورد ﺲﭘ ،ﺖﺳوا ﮐ
ﻣدآ لﺎﻤ ﯽ ﯾ ﻨﻌ ﯽ ﺳر ﯿ ﻧادﺎﻧ ﺖﻟﺎﺣ زا وا نﺪ ﯽ
) ـﺑ ﯽ ﺗّﺬـﻟ ﯽ (
تّﺬﻟ و ﺶﻧاد ﻪﺑ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350:394
و 301 .(
؟يﻮﺑ ﻞﻤﻋ زا ﻢﻠﻋز تّﺬﻟ ار ﻮﺗ
يﻮﺟ ﻞﻤﻋ و ﻢﻠﻋ زا ور دﻮﺧ لﺎﻤﮐ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 526:1348
(
ةرﺎﺑرد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻦﺨﺳ ﮐ
رد ﻪﭽﻧآ ﺎﺑ نﺎﺴﻧا لﺎﻤ ﮐ
ﻧﺎﻤﺳآ بﺎﺘ ﯽ
رد نﺎﻧﺎﻤﻠﺴﻣ ﺮﻓآ صﻮﺼﺧ
ﯾ ﺖﻬﺑﺎﺸﻣ ،ﺖﺳا هﺪﻣآ مدآ ﺶﻨ ﮐ
دراد ﻞﻣﺎ :
ءﺎﻤﺳَﻷا مدآ ﻢﱠﻠﻋو ﮐ
ﺋَﻼﻤْﻟا ﻰَﻠﻋ ﻢﻬَﺿَﺮﻋ ﻢُﺛ ﺎﻬﱠﻠ ﮑ
ﻧﻮُﺌِﺒﻧَأ َلﺎَﻘَﻓ ِﮥ ﯽ
نِإ ءﻻُﺆﻫ ءﺎﻤﺳَﺄِﺑ ﮐ
ﻗدﺎﺻ ﻢُﺘﻨ ﯿ
َﻦ /
َﻧﺎﺤﺒﺳ ْاﻮُﻟﺎَﻗ ﮏ
ﺎَﻨَﺘﻤﱠﻠﻋ ﺎﻣ ﱠﻻِإ ﺎَﻨَﻟ ﻢْﻠﻋ َﻻ
ﱠﻧِإ ﮏ ا ﺖﻧَأ
ﻠﻌْﻟ ﯿ
ﺤْﻟا ﻢ ﯿﮑ
ﻢ / َلﺎَﻗ ﯾ ﱠﻟ ﻞُﻗَأ ﻢَﻟَأ َلﺎَﻗ ﻢِﻬﺋﺂﻤﺳَﺄِﺑ ﻢﻫَﺄﺒﻧَأ ﺎﻤَﻠَﻓ ﻢِﻬﺋﺂﻤﺳَﺄِﺑ ﻢﻬْﺌِﺒﻧَأ مدآ ﺎ ﮑ
ﱢﻧِإ ﻢ ﯽ
َﻏ ﻢَﻠﻋَأ ﯿ ﺎﻣ ﻢَﻠﻋَأو ِضرَﻷاو تاوﺎﻤﺴﻟا ﺐ
ﺎﻣو َنوﺪﺒُﺗ ﮐ
َﺗ ﻢُﺘﻨ ﮑ
َنﻮﻤُﺘ
« ) هﺮﻘﺑ : 33 - 31 .(
نآ زا ﺲﭘ ﮐ
ﻧواﺪﺧ ﻪ ﻮﺧ حور ﺪ ﯾ
دﺎﻣ ﺐﻟﺎﻗ رد ار ﺶ ي
ﻣد مدآ ﯿ ﻫﺎﺷ نآ ﺎﺗ ﺖﺳاﻮﺧ ،ﺪ ﮑ
ﺮﻓآ رﺎ ﯾ ﺪﻫد هﻮﻠﺟ نﺎﮕﺘﺷﺮﻓ ﺮﺑ ار ﺶﻨ .
ﺪﺑ ﯾ رﻮـﻈﻨﻣ ﻦ
ﺎﻤﻧ ﯾ ﺸ ﯽ ﺷﺮﭘ ﮑ ﻣدآ زا هﻮ ﯿ ﺗﺮﺗ ﺖ ﯿ ﺪﻧاﻮﺧ هرﺎﻈﻧ ﻪﺑ ار نﺎﻤﺳآ نﺎﮕﺘﺷﺮﻓ و داد ﺐ .
ﺎﻘﺣ زﻮﻣر مﺎﮕﻨﻫ نآ رد ﯾ
نﺎﻬﺟ ﻖ ) ءﺎﻤﺳا ( ﺖـﺧﻮﻣآ مدآ ﻪﺑ ار
نﺎﻨﭼ ﮐ ﺎﻧاد رد ﻪ ﯽﯾ ﺎﺳ زا ﮐ د ﻻﺎﺑ ﻢﻟﺎﻋ نﺎﻨ ﺎﻧاد ﺖﻤﻈﻋ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﻤﻫ ﻪﮐ ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ ؛ﺖﺷﺬﮔر
ﯽﯾ ترﺎﻘﺣ سﺎﺴﺣا وا ﮐ
نﺎﻣﺮﻓ ﻪﺑ و ﺪﻧدﺮ
ﺪﻧدﺎﺘﻓا هﺪﺠﺳ ﻪﺑ شﺮﺑاﺮﺑ رد رﺎﮔدروﺮﭘ .
ﺸﻧاد ﺮﺛا رد مدآ هﺎﮕﻧآ ﯽ
ﮐ ﻘﻠﺗ زا ﻪ ﯿ ﻬﻟا ﻦ ﯽ دﻮﺑ ﻪﺘﺧﻮﻣآ )
نﺎﻨﭼ نآ ﮐ
دﻮﺑ راواﺰﺳ ﻪ (
ﻣ ﺎﻣا ﺖﻓﺮﮔ مارآ ﺖﺸﻬﺑ رد ، ﯿﻠ
ﯽ ﮐ ﺖﺒـﺴﻧ شدﻮﺟو رد ﻪ
ﺎﻧاد ﻪﺑ ﯽﯾ ﺑ ﯿ ﻮﺑ هﺪﺷ راﺪ ﻓا ﺞﻧر ﻪﺑ ار وا ،د
ﮑ ﻧ و ﺪﻨ ﯿ وﺮ ﯽﯾ ﮕﻧاﺮﺑ ار وا نورد زا لﺎﻌﻓ ﯿ
ار عﻮﻨﻤﻣ ﺖﺧرد زار ﺎﺗ ﺖﺨ ﮐ
ﻒﺸ ﮐ ﺪﺑ و ﺪﻨ ﯾ ﺳو ﻦ ﯿ ﺮﺑ ﻪﻠ
ﻮﺧ ﺶﻧاد ﮥﻨﻣاد ﯾ
ﺑ ﺶ ﯿ اﺰﻔ ﯾ ﺪ . ا ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺖﺒﻗﺎﻋ ﯾ
ﻦ ﮐ ﻠﺴﺗ ﺶﺸ ﯿ ﻣ و ﺪﺷ ﻢ ﯿ هﻮ ا ي ار ﮐ ﻊﻨﻣ اﺪﺧ ﻪ ﮐ
ار ﻪﭽﻧآ ﺎﺗ درﻮﺧ،دﻮﺑ هدﺮ ـﮐ
نآ ةرﺎـﺑرد ﻪ
ﻤﻧ ﯽ رد ﺖﺴﻧاد ﯾ
ﻤﻫ ﺎﻣا ﺪﺑﺎ ﯿ
ﻫﺎﮔآ ﻦ ﯽ ﺠﻧر ﻪﺑ ار وا ﯽ
ﻈﻋ ﯿ رﺎﺘﻓﺮﮔ ﻢ ﮐ
ﻓا رود ﻪﺑ ﺖﺸﻬﺑ زا و دﺮ ﮑ
ﻟﺎﺣ رد ﺪﻨ ﯽ
ﮐ ـﺴﺑ ﻪ ﯽ ـﭘ زا ﺮﺗﺎـﻧاد ﯿ
هﺪـﺷ ﺶ
دﻮﺑ )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 301:1350
.(
٨
ﺘﻧ لﺎﺣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﯿ
ﻪﺠ ا ي ﮐ ﻣ دﻮﺧ ﺚﺤﺑ زا وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﻪ ﯽ
ﮔﯿ ﺖﺳا نآ ،دﺮ ﮐ
ﻪ:
ﺴﻔﻧ ﺮﻫ ﯽ ﮐ اراد ،دﻮﺷ ﺪﻨﻤﺸﻧاد ﻪ ي
ز ﯾ ﺎﺒ ﯽﯾ ﻮﻨﻌﻣ تّﺬﻟ و ي
ز ﻪﭼ ﺮﻫ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﯾ
ﺎﺒ ﯽﯾ زا ﻖﻧور و ﻤﻫ ،دﻮﺸﻧ اﺪﺟ نآ
ﯿ ﺒﻌﺗ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺖﻤﻌﻧ رد ﻪﺸ ﯿ
ﺮ ي د ﯾ ﺘﺸﻬﺑ ،ﺮﮕ ﯽ ﺪﻧواﺪﺧ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ ،ﺖﺳا
ﺖﺳا هدﻮﻣﺮﻓ :
ﯾ
ﻓ ﻢﻬﱠﻟ تﺎﱠﻨﺟو ٍناﻮْﺿِرو ﻪْﻨﻣ ٍﮥﻤﺣَﺮِﺑ ﻢﻬﺑر ﻢﻫُﺮﱢﺸﺒ ﯿ
ﻌَﻧ ﺎﻬ ﯿ
ﻘﻣ ﻢ ﯿ
ﻢ /
ﺪﻟﺎَﺧ ﯾ
ﻓ َﻦ ﯿ
ﻈﻋ ٌﺮﺟَأ هﺪﻨﻋ ﻪّﻠﻟا ﱠنِإ اﺪﺑَأ ﺎﻬ ﯿ
ﻢ / ﺖﺸﻬﺑ رد
اﺮﺑ ي ﺘﺸﻬﺑ ﯿ ﺖﻤﻌﻧ نﺎ ﺎﻫ ي ﺘﺳار ﻪﺑ ،دﻮﺑ ﺪﻨﻫاﻮﺧ ﺖﺸﻬﺑ رد نادوﺎﺟ نﺎﻧآ و ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ناواﺮﻓ ﯽ
ﮐ ﺴﺑ نﺎﻧآ ﻪﺑ ﺪﻧواﺪﺧ شادﺎﭘ ﻪ ﯿ
گرﺰﺑ رﺎ
ﺖﺳا
« ) ﻪﺑﻮﺗ : 22 و 21 .(
ﻋﺮﺑ ﮑ ﻧادﺎﻧ ﺲ ﯽ ﺣ و ﺶﻧاد ﺮﺑاﺮﺑ رد ﮑ
،دراد راﺮﻗ ﺖﻤ ﯾ
ﻨﻌ ﯽ ﻣﺎﮕﻨﻫ ﯽ ﮐ ﭘ ناﺪﺑ ﺲﻔﻧ ﻪ ﯿ
ﺧزود ،دﺪﻧﻮ ﯽ
ﻣ ﯽ ز دﻮﺷ ﯾ اﺮ
ﻧادﺎﻧ گﺮﻣ زا ﺲﭘ ﯽ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺨﻧ اﺪﺟ وا زا :
ﯾ
َﻧﻮُﻟَﺄﺴ ﮏ
ﻓ ٍلﺎَﺘﻗ ِماَﺮﺤْﻟا ِﺮﻬﱠﺸﻟا ِﻦﻋ ﯿ
ﻓ ٌلﺎَﺘﻗ ْﻞُﻗ ﻪ ﯿ
ﻪ ﮐِﺒ ﯿ
ِﺒﺳ ﻦﻋ ﺪﺻو ٌﺮ ﯿ
و ﻪّﻠﻟا ِﻞ ﮐ ﻪِﺑ ٌﺮْﻔ
َأ ﻪْﻨﻣ ﻪﻠﻫَأ جاَﺮْﺧِإو ِماَﺮﺤْﻟا ﺪِﺠﺴﻤْﻟاو ﮐ
َأ ُﮥَﻨْﺘﻔْﻟاو ﻪّﻠﻟا ﺪﻨﻋ ُﺮﺒ ﮐ
َﻻو ِﻞْﺘَﻘْﻟا َﻦﻣ ُﺮﺒ ﯾ
َنﻮُﻟاَﺰ ﯾ
َﻧﻮُﻠﺗﺎَﻘ ﮑ ﻰﱠﺘﺣ ﻢ ﯾ ودُﺮ ﮐ
د ﻦﻋ ﻢ ﯾﻨ ﮑ ْاﻮﻋﺎَﻄَﺘﺳا ِنِإ ﻢ
ﻦﻣو ﯾ ﻨﻣ دﺪَﺗْﺮ ﮑ
د ﻦﻋ ﻢ ﯾ
َﻓ ﻪﻨ ﯿ ﻮﻫو ﺖﻤ ﮐ
ﺌَﻟوُﺄَﻓ ٌﺮﻓﺎ ﮏ
ﻓ ﻢﻬُﻟﺎﻤﻋَأ ﺖَﻄِﺒﺣ ﯽ
ْﻧﺪﻟا ﯿ
ﺌَﻟوُأو ِةَﺮﺧﻵاو ﺎ ﮏ
ﻓ ﻢﻫ ِرﺎﱠﻨﻟا بﺎﺤﺻَأ ﯿ
َنوﺪﻟﺎَﺧ ﺎﻬ /
ﮐ ﺴ ﯽ
ﮐ آ زا ﻪ ﯿﯾ ﻮﺧ ﻦ ﯾ وﺮﮔﺎﻧ گﺮﻣ مﺎﮕﻨﻫ و ددﺮﮔﺮﺑ ﺶ ﯾ
،ﺪﺷﺎﺑ هﺪ ﮐ
ﺎﻫرﺎ ﯾ ﻧد رد ﺶ ﯿ ﺎﺿ تﺮﺧآ و ﺎ ﯾ
ﻣ ﻊ ﯽ ﻤﻫ و ﺪﻧﺎﻣ ﯿ
ﻗﺎﺑ خزود رد ﻪﺸ ﯽ
ﺪﻫاﻮﺧ
ﺪﻧﺎﻣ
« ) هﺮﻘﺑ : 217 .(
ﺪﺑ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻦ ﯿ ﻣﺎﮔ ﺮﻫ ﺐ ﯽ
ﮐ ﻮﺳ ﻪﺑ ﻪ ي ﺎﻧاد ﯽﯾ رادﺮﺑ ﯾ دﺰﻧ ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ هزاﺪﻧا نﺎﻤﻫ ﻪﺑ ﻢ ﮏﯾ
ﻣ ﺮﺗ ﯽ ﻮـﺷ ﯾ ـﻌﻗاو ﺪـﻨﻣدﺮﺧ و ﻢ ﯽ
ﮐ ـﺴ ﯽ ﺖـﺳا ـﮐ ﻪ
ﻮﺧ ﯾ ﻧ ﺎﺑ ار ﻦﺘﺸ ﯿ
ﺮ و ي ﺪﻧﺎﺳر ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ،ناﺪﺑ ﻞﻤﻋ و ﺶﻧاد ﮐ
ﺎﻫر ﻪ ﯾ ﺎﺳآ و ﺶ ﯾ ﻤﻫ ﺶ ﯿ ﮕﺸ ﯽ ﺖﺳا نآ رد )
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 1350:302
.(
ﺒﻌﺗ ﯿ ﺮ ي د ﯾ خزود و ﺖﺸﻬﺑ زا ﺮﮕ :
ﻘﻋ ﻪﺑ ﯿ ﻫوﺮﮔ ةﺪ ﯽ ـﻤﻧ ردﺎﺻ وا زا ﺪﺣاو ﺰﺟ ،ﺖﺳا ﺪﺣاو ،ﺪﻧواﺪﺧ نﻮﭼ ،وﺮﺴﺧ ﺮﺻﺎﻧ ﻪﻠﻤﺟ زا و ﻪﻔﺳﻼﻓ زا ﯽ
اﺮﺑﺎـﻨﺑ و دﻮـﺷ ﯾ
ﺎـﺑ ار نﺎـﻬﺟ ﻦ
ﻞﻘﻋ ﮥﻄﺳاو ﮐ
ﺮﻓآ ﻞ ﯾ ﺪ ) ﺻﺎﻧ
،وﺮﺴﺧﺮ 190:1384 .(
ﻞﻘﻋ ﮐ ﻧ ﻞ ﯿ ﺲﻔﻧ ﺰ ﮐ ﺲﻔﻧ و دروآ دﻮﺟو ﻪﺑ ار ﻞ ﮐ
ﭘ ﺐﺒﺳ ،ﻞ ﯿ
اﺪ ﯾ ﻼﻓا ﺶ ك ﺲـﻔﻧ ﺎﻣا ؛ﺪﺷ تادﻮﺟﻮﻣ و ـﮐ
نﻮـﭼ ،ﺖـﺳا ﺺﻗﺎـﻧ دﻮـﺧ ﻞ
ﺎﻧاد ﯽﯾ دراﺪﻧ . ا زا ﯾ دﻮﺑ ﺶﻧاد ،نﺎﻬﺟ ﻦﺘﺧﺎﺳ رد نآ ضﺮﻏ ور ﻦ .
ﻣ زا ﯿ ﺑ تادﻮﺟﻮﻣ ﻪﻤﻫ نآ نﺎ ﯽ
،رﺎﻤﺷ ﮐ دﺎﻣ نﺎﻬﺟ رد ﻪ ي
،ﺪـﻧﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ
ﺑ نﺎﺴﻧا ﺲﻔﻧ ﺎﻬﻨﺗ دﻮ
ﮐ ﺬﭘ ار ﺶﻧاد ﻪ ﯾ
ﻤﻫ ﻪﺑ و ﺖﻓﺮ ﯿ
ﺖﺳوا ﺲﻔﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﺐﺒﺳ ﻦ ﮐ
ﻮﺳ ﻪﺑ ﻪ ي ﺲﻔﻧ ﮐ زﺎﺑ ﻞ ﯽﻣ ددﺮﮔ . ﺪـﺑ ﯾ ﺗﺮﺗ ﻦ ـﯿ ﺐ ﮐ ـﺴ ﯽ
ﮐ اﺮﺑ ،ددﺮﮔزﺎﺑ ﺮﺗﺎﻧاد ﻪ ي
ﭘ ﯿ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ ﻦﺘﺳﻮ ﮐ
ﺎﺷ ﻞ ﯾ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺗ ﻪﺘﺴ .
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﺎﻧاد ﺎﻬﻨﺗ ﻦ ﯾ
ﺪﻨﺘﺴﻫ نﺎ ﮐ
ﭘ ﺎﺑ ﻪ ﯿ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ ﻦﺘﺳﻮ ﮐ
ﻤﻫ ﺶﯾﺎﺳآ و ﺖﻤﻌﻧ رد ﻞ ﯿ
ﮕﺸ ﯽ ﻟ ؛ﺪﻧﺮﺑ ﯽﻣﺮﺳ ﻪﺑ ﮑﯿ
ﺴﻔﻧ ﺮﻫ ﻦ ﯽ
ﮐ ،ﺪﺷﺎﺑ نادﺎﻧ ﻪ
ﺲﻔﻧ ﮐﻠ ﯽ ﻣ نآ زا ﯽ ﻫﺮﭘ ﯿ ﻧادﺎﻧ زا اﺮﯾز دﺰ ﯽ
،ﮐ دﻮﺟو ﺺﻘﻧ ﻪ ي
ﺮﮔ،ﺖﺳوا ﯾ ﺘﻧ رد و ﺖﺳا ناﺰ ﯿ
وﺎﺟ تﺪﺷ و باﺬﻋ رد نادﺎﻧ ﻪﺠ ﯾ
ﻗﺎﺑ ﺪ ﯽ
ﻣ ﯽ ﺪﻧﺎﻣ ) نﺎﻤﻫ : 231 - 230 .(
ا رد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ نﺎﻨﺨﺳ ﯾ
وﺄﺗ درﻮﻣ ﻦ ﯾﻠ
ﯽ آ زا ﺖﺳا ﯾﮥ :
»ﯾ
َأ ﺎ ﯾ
ﺬﱠﻟا ﺎﻬ ﯾ ﻪﱠﻠﻟا اوُﺮﺼﻨَﺗ نِإ اﻮُﻨﻣآ َﻦ ﯾ
ْﺮﺼﻨ ﮐ
ﻢ و ﯾ
ﻣاﺪْﻗَأ ﺖﺒَﺜ ﮑ
ﻢ /ا ي ﮐ ﻧﺎﺴ ﯽ ﮐ ا ﻪ ﯾ نﺎﻤ
هدروآ اﯾ ﺪ ! ار اﺪﺧ ﺮﮔا ﯾ
رﺎ ي ﮐﻨ ﯿ ﻧ وا ،ﺪ ﯿ ار ﺎﻤﺷ ﺰ ﯾ رﺎ ي ﺪﻫاﻮﺧ ﮐ دﺮ
« ) ﺪﻤﺤﻣ :7 (
رﺎﮐ ﻪﻤﻫ رد ﺖﻧﺎﻌﺘﺳا هاﻮﺧ وا زا
رﺎﯾ اﺮﺗ ﺮﻣ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﺲﮐ وا نﻮﭼ ﻪﮐ
)
،وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ 512:1348
(
ﺮﻫ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد ﮐ
،دﻮﺷ ﺎﻧاد ﺲ ﮐ
ﺲﻔﻧ رد ار ﻢﻠﻋ دﻮﺒﻤ ﮐ
ناﺮﺒﺟ ﻞ ﮐ
ﺮ ﺲﻔﻧ و ﺖﺳا هد ﮐ
ﻧ ﻞ ﯿ ﺬﭘ ﺎﺑ ضﻮﻋ رد ﺰ ﯾ
تّﺬﻟ ،وا ﺎﺑ لﺎﺼﺗا و يو ﻦﺘﻓﺮ
وﺎﺟ ﯾ ﺘﺧا رد ار ﺪ ﯿ
شرﺎ ﯽﻣ ز ،دراﺬﮔ ﯾ ﺎﺳآ ﻞﺤﻣ ﺖﺸﻬﺑ اﺮ ﯾ
ﺎﺳآ ﺐﺒﺳ ﻢﻫ ﻞﻘﻋ و ﺖﺳا ﺶ ﯾ
ﻣ ﺶ ﯽ دﻮﺷ . ـﻤﻫ رد ﯿ ﻧد ﻦ ـﯿ ﻧ ﺎ ـﯿ نﺎـﺴﻧا ﺰ ﻪـﭼﺮﻫ
ﺑﯿ ﺎﺳآ رد ،دﻮﺷ رادرﻮﺧﺮﺑ دﺮﺧ زا ﺮﺘﺸ ﯾ
ﺑ ﺶﻣارآ و ﺶ ﯿ
ﻣ ﺮﺳ ﻪﺑ يﺮﺘﺸ ﯽ
ﺣ و دﺮﺑ ﯿ ناﻮ ﮐ دراﺪﻧ يدﺮﺧ ﻪ اﺎـﻧ و ﺖـﺳا ﺞـﻧر رد ،
ﯾ ﻦﻤ ...
مدآ ﺎـﻣا
ز و دﻮﺳ زا ﺪﻨﻣدﺮﺧ ﯾ
ﺎﺑ نﺎﻬﺟ نﺎ ﯽﮐ
ﻤﻫ ﻪﺑ و دراﺪﻧ ﯿ
ﻟد ﻦ ﯿ ﻧ ﯽﻫار وا نﺎﺘﺳآ ﺮﺑ ار ﺞﻧر ،ﻞ ﯿ
ﺖﺴ :
ﯽﯾآرد ﻮﺗ ﺮﮔ ﺖﻓﺮﻌﻣ يﻮﮐ ﻪﺑ
ﺖﺌﯿﻫ ز
ﯽﯾآ ﺮﺳ ﺮﺑ ﻢﻟﺎﻋ يﺎﻫ
) نﺎﻤﻫ : 514 (
لﺎﺣ ﺲﭘ ﮐ
ﻤﻫ ﻪ ﯿ ﺪﻧا ﻞﻘﻋ ﻦ ك
ﻣدآ ﯽ ﻧﺎﮔﺪﻧز رد ﯽ ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي ﺞﻧر زا ﻣ رود وا زا ار ﺎﻫ ﯽ
زﺎﺳ ﻞﻘﻋ ،د ﮐ ﻘﺣ رد ﻞ ﯿ ﺖـﺳا ﺖـﺸﻬﺑ ﺖﻘ ـﮐ
ﮥـﻤﻫ ﻪ
ﺖﺣار و ﺎﻬﺘﻤﻌﻧ ﺪﭘ نآ زا نﺎﻬﺟ رد ﺎﻫ
ﯾ ﺪ ﯽﻣ آﯾ ﺘﻧ رد و ﺪ ﯿ ﺮﻫ ﻪﺠ ﮐ دﺰﻧ ﺖﺸﻬﺑ ﻪﺑ ﻊﻗاو رد و ﻞﻘﻋ ﻪﺑ ،ﺖﺳا ﺮﺗﺎﻧاد ﻪ ﮏﯾ
ﺖﺳا ﺮﺗ .
ا رد وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ﯾ
ﺒﺸﺗ درﻮﻣ ﻦ ﯿ
ﻬ ﯽ ﻪﺑ ﮐ ﺪﺑ ،ﺖﺳا هدﺮﺑ رﺎ ﯾ
ﺗﺮﺗ ﻦ ﯿ ﺐ ﮐ ﺘﺴﺨﻧ رد ار نﺎﺴﻧا ﻪ ﯿ
ﻪﻈﺤﻟ ﻦ ﺎﻫ ي ﺑ ﻪﺑ ﺪّﻟﻮﺗ ﯿ ﺒﺸﺗ يرﺎﻤ ﯿ
ﻪ ـﮐ هدﺮ ـﮐ ﻪ
ﻧادﺎﻧ درد ﯽ ﺎﭘاﺮﺳ ي ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔاﺮﻓ ار وا .
رﺪﺗ ﻪﺑ ﯾ ﺞ ﮐ ﻪﺑ ﻪﻘﻃﺎﻧ ﺲﻔﻧ ﻪ ﯾ
ﯽﻣ ﯽﻧاﻮﺗ و بﺎﺗ وا يدﺎﻣ ماﺪﻧا يرﺎ ﯾ
ﮔﺪﻧزﺎـﺳ نارود ،ﺪـﺑﺎ ﯽ
ـﻤﻠﻋ ﯽ
ﻣ اﺮﻓ ﯽ ﻣدآ ﺮﮔا ﺲﭘ نآ زا و ﺪﺳر ﯽ
ﭘ ﻪﺑ ﻞﻘﻋ و ﺶﻧاد هاﺮﻫﺎﺷ رد ﯿ
ﺳﻮﺴﺤﻣ دﻮﺒﻬﺑ ،دور ﺶ ﯽ
ﺑ ﺲـﻔﻧ رد ﯿ
ـﺷآ شرﺎـﻤ ﮑ
ـﻣ رﺎ ﯽ ﺮـﮔا و دﻮـﺷ
٩
ار ﻦﯾا رد نﺎﻨﭽﻤﻫ ﺴﻔﻧ ﺎﺑ گﺮﻣ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ ،درادﺮﺑ مﺎﮔ ه
ﯽ ﻧ ﯿ وﺮ ﯾ ،ﺶﻧاد زا ﻪﺘﻓﺎ ﮑﯾ
ﻧادﺎﻧ درد ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ زا هرﺎﺒ ﯽ
ﻣ ﺎﻫر ﯽ ـﺳر ﺎـﺑ و دﻮﺷ ﯿ
و نﺪ
ﭘﯿ ﺲﻔﻧ ﻪﺑ ﻦﺘﺳﻮ ﮐ
