ﻪﻠﺠﻣ ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي
لﺎﺳ
15 ) 4 ( ، نﺎﺘﺴﻣز 1392 ﻪﺤﻔﺻ ، 62 - 254
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ ي
ناﻮﺟ نﺎﻧز رد ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو
ﺪﻬﺸﻣ رد داﻮﻣ
ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﯾﻮﻟد
هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﮑﺷﺰﭘ
ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ
مﺪﻘﻣ ﺮﮔداد ﻪﺤﯿﻠﻣ* ﺺﺼﺨﺘﻣ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﮑﺷﺰﭘ
ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ
نﺎﯿﻧﺎﻓﺮﻋ ﺎﺿرﺪﯿﺠﻣ يرﺎﻤﯿﺑ هوﺮﮔ رﺎﯿﺸﻧاد مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻧﻮﻔﻋ يﺎﻫ
ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ
ناﺮﮕﻨﻫآ ﯽﻀﺗﺮﻣ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﮑﺷﺰﭘ هوﺮﮔ رﺎﯿﺘﺳد ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ
ﯽﯾﺎﺑﺎﺑ ﯽﻠﻋ ﻪﻘﻄﻨﻣ شزﻮﻣآ نﺎﻣزﺎﺳ ﺲﯿﺋر ناﺪﻧز ﺶﺷ ي
يﺎﻫ
رﻮﺸﮐ
* لﻮﺌﺴﻣ ﻒﻟﻮﻣ :
،ناﺮﯾا ﺪﻬﺸﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ، ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ ،
هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﮑﺷﺰﭘ ي هوﺮﮔ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﮑﺷﺰﭘ
[email protected] لﻮﺻو ﺦﯾرﺎﺗ :
11 /7 / 91
ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺦﯾرﺎﺗ : 25 /2 / 92
ﻪﺻﻼﺧ ﻪﻣﺪﻘﻣ : دوﺪﺣ 10 ﺪﻨﺘﺴﻫ نز ،رﻮﺸﮐ نادﺎﺘﻌﻣ ﺪﺻرد .
ﯽﺳرﺮﺑ رد ﻢﻬﻣ ﺚﺣﺎﺒﻣ زا
ﯽﮕﺘﺴﺑاو نﺎﻧز داﻮﻣ ﻪﺑ ﻞﻣﺎﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻧاور تﻻﻼﺘﺧا ،
ﻪﺑ نﺎﻧز ﺶﯾاﺮﮔ رد ﺮﺛﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺖﻤﺳ
ﯽﻣ و ﺖﺳا داﻮﻣ ﺪﻣﺎﯿﭘ ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺰﯿﻧ
ﺪﺷﺎﺑ . د ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﯽﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا نﺎﻧز ر
ناﻮﺟ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺎﺑ
داﻮﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ رد .
شور رﺎﮐ : ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا درﻮﻣ ي - يور يﺪﻫﺎﺷ 236
نز 25 - 16 هوﺮﮔ ﻪﺳ رد ﻪﻟﺎﺳ نﺎﻧز
داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺐﯿﺳآ
،ﺮﯾﺬﭘ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو نﺎﻧز ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ
ﻪﺑ ﺐﺨﺘﻨﻣ ﺪﻫﺎﺷ و يﺮﯾﺬﭘ
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﻘﺒﻃ يﺮﯿﮔ
لﺎﺳ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ يا 1390
ﺎﺑ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ﺖﯾﺎﺿر .
ﯽﮔﮋﯾو ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ ﺐﺴﮐ تﺎﻋﻼﻃا ﺖﯿﻌﻤﺟ يﺎﻫ
يدﺎﺼﺘﻗا ،ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ -
و ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
ﺶﺳﺮﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻧ
مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﮏﺑ ي راﺰﻓا
ﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗSPSS .
ﯽﻧدﻮﻣزآ ﻒﯿﺻﻮﺗ ياﺮﺑ نﻮﻣزآ زا ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ياﺮﺑ و ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ رﺎﻣآ زا ﺎﻫ
ﮏﯾﺮﺘﻣارﺎﭘ يﺎﻫ
) و ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻞﻘﺘﺴﻣ ﯽﺗ نﻮﻣزآ ﺲﻧﺎﯾرا
( ﮏﯾﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﯿﻏ و )
ﻦﻣ - لﺎﮑﺳوﺮﮐ و ﯽﻨﺘﯾو -
ﺲﯿﻟاو ( ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﻫ : داﺮﻓا رد نآ تﺪﺷ و باﺮﻄﺿا دﻮﺟو ﻪﺘﺴﺑاو
داﻮﻣ ﻪﺑ ) ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ و ﺮﯾﺬﭘ
ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ ( ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد
) 001 /0 P<
( هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ ﯽﻟو
داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﻨﻌﻣ ،
دﻮﺒﻧ راد ) 05 /0
= (.P هوﺮﮔ ود رد نآ تﺪﺷ و ﯽﮔدﺮﺴﻓا دﻮﺟو
داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد )
001 /0 P<
( هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ ﯽﻟو
داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﯽﻨﻌﻣ
دﻮﺒﻧ راد ) 07 /0
= .(P
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ : ﻦﯿﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺎﺑ
ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﺢﻄﺳ
، و باﺮﻄﺿا تﺪﺷ
يﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ و ﯽﮔدﺮﺴﻓا نﺎﻧز رد
ﻪﻄﺑار ي ﯽﻨﻌﻣ دراد دﻮﺟو يراد .
هژاو يﺪﯿﻠﮐ يﺎﻫ :
،باﺮﻄﺿا
،ﯽﮔدﺮﺴﻓا
،نﺎﻧز ﻮﺳ ء داﻮﻣ فﺮﺼﻣ
ﯽﭘ ﺖﺷﻮﻧ :
نﺎﯾﺎﭘ زا ﺞﺘﻨﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﻪﻣﺎﻧ
د ي يرﺎﯿﺘﺳ هدﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﺖﻧوﺎﻌﻣ ﯽﻟﺎﻣ ﺖﯾﺎﻤﺣ و ﺪﯿﯾﺎﺗ ﺎﺑ و ﺪﻬﺸﻣ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ
ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﯽﻃﺎﺒﺗرا نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﺎﺑ و هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
ﺖﺳا . يرﺎﮑﻤﻫ زا ﺖﮐﺮﺷ
نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ نﺎﻣزﺎﺳ ، هرادا ،ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ يﺎﻫ ناﺪﻧز ي
يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ نﺎﺘﺳا ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺰﮐﺮﻣ و ﺎﻫ ﯽﻣ يراﺰﮕﺳﺎﭙﺳ
ددﺮﮔ .
Original Article
Anxiety and depression in substance dependence young women in Mashhad city, Northeast of Iran
Abstract
Introduction: About 10 percent of country addicts are women.
Important issue in the investigating of women dependency to substance is mental disorders including anxiety and depression which is an effective agent in tendency of women toward substance and also, It can be a consequence of dependence. The aim of this study was to investigate anxiety and depression in substance dependence young women in Mashhad city.
Materials and Methods: This case-control study was done on 236 girls and young women aged 16-25 years, including three groups: vulnerable women of substance dependence, invulnerable women of substance dependece and control groups which were selected with Classified random sampling method in 2012. The entire subjects signed an informed consent to participate in the study. Gathered data included demographic characteristics, socioeconomic status and anxiety and depression based on the Beck anxiety and depression inventories which were analyzed by SPSS software. Descriptive statistics were used to describe the population study, and the most appropriate parametric (t-test, ANOVA) and non- parametric tests (Mann-Whitney, Kruskal-Wallis) were used for comparisons.
Results: Anxiety and its severity in substance dependence person (vulnerable and not vulnerable groups) was significantly higher than that of the control group (P<0.001), but it was not significant between the two substance dependence groups (P=0.05). Depression and its severity in substance dependence person (vulnerable and not vulnerable groups) was significantly higher than that of the control group (P<0.001), but was not significant between the two substance dependence groups (P=0.07).
Conclusion: It was a significant relationship between substance dependence and the level of depression and anxiety, severity of them and vulnerability of women.
Keywords: Anxiety, Depression, Women, Substance Abuse,
Mohammad Khajehdalouei
Associate professor of community medicine, Mashhad University of Medical Sciences
*MalihehDadgarMoghaddam
Community Medicine specialist, Mashhad University of Medical Sciences
Majid-Reza Erfanian
Associate professor of infectious diseases, Mashhad University of Medical Sciences
Morteza Ahangaran
Resident of community medicine, Mashhad University of Medical Sciences
Ali Babaei
Head of Educational Organization of 6th zone prisons of Mashhad
*Corresponding Author:
Department of community medicine, Faculty of medicine, Mashhad University of Medical Sciences,Mashhad, Iran [email protected] Received: Oct. 02, 2012 Accepted: May. 15, 2013
Acknowledgement:
This study was derivate from residency dissertation, approved and financially supported by vice chancellor of Mashhad University of Medical Sciences. The authors had no conflict of interest with the results.
Vancouver referencing:
KhajehdaloueiM,Dadgar Moghaddam M, Erfanian MR, Ahangaran M, Babaei A. Anxiety and depression in young substance-dependent women in Mashhad city, Northeast of Iran. Journal of Fundamentals of Mental Health 2014; 15(4): 254-62.
256 ﻣ ﻪﻠﺠ لﺎﺳ ،ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 15
) 4 ( ، نﺎﺘﺴﻣز 1392
ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﺋﻮﻟد
رﺎﮑﻤﻫ و نا
ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺮﺑ سﺎﺳا
،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺑاو يﻮﮕﻟا ﺮﯿﻏ ﯽﻗﺎﺒﻄﻧا فﺮﺼﻣ ﮏﯾ هدﺎﻣ
ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﺑ ﯽﺘﺣارﺎﻧ ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻈﺣﻼﻣ زا ﺮﻈﻧ ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﻮﺷ و ﺎﺑ
ﻪﺳ ) ﺎﯾ ﺮﺘﺸﯿﺑ ( زا ﻢﯾﻼﻋ
،ﻞﻤﺤﺗ
،كﺮﺗ فﺮﺼﻣ هدﺎﻣ ﻪﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ
،ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﯿﻣ ﻢﯾاد ﺎﯾ شﻼﺗ ﻖﻓﻮﻣﺎﻧ ﻪﺑ
،كﺮﺗ رﺎﻨﮐ ﻦﺘﺷاﺬﮔ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻢﻬﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻪﻣادا ي فﺮﺼﻣ ﺎﺑ دﻮﺟو ﯽﻫﺎﮔآ ﻪﺑ
تﻼﮑﺸﻣ ﯽﻤﺴﺟ
و ناور ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﯽﺷﺎﻧ زا فﺮﺼﻣ هدﺎﻣ رد لﻮﻃ
12 هﺎﻣ ﻒﯾﺮﻌﺗ ﯽﻣ ددﺮﮔ ) 1 .(
رﻮﺼﺗ ﺮﺜﮐا داﺮﻓا ﻪﻌﻣﺎﺟ ﻦﯾا ﺖﺳا ﻪﮐ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ و فﺮﺼﻣءﻮﺳ
نآ ﺎﺗﺪﻤﻋ هﺪﯾﺪﭘ يا ﻪﻧادﺮﻣ ﺖﺳا و ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ
داﻮﻣ رد نﺎﻧز
رﺎﯿﺴﺑ ﺮﺘﻤﮐ زا نادﺮﻣ يور ﯽﻣ ﺪﻫد .ﻪﺑ هﮋﯾو رد رﻮﺸﮐ ﺎﻣ ﯽﺘﺣ
رﺎﮕﯿﺳ نﺪﯿﺸﮐ نﺎﻧز و
،ناﺮﺘﺧد ﺐﺠﻌﺗ مدﺮﻣ ار ﯽﻣﺮﺑ دﺰﯿﮕﻧا . ﺮﻫ
ﺪﻨﭼ رﺎﻣآ ﯽﻘﯿﻗد زا ناﺰﯿﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ نﺎﻧز ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ رد
رﻮﺸﮐ دﻮﺟو
،دراﺪﻧ ﺎﻣا ﺮﺑ سﺎﺳا ﯽﺧﺮﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ 6/
9 ﺪﺻرد
داﺮﻓازا ﻪﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ رد رﻮﺸﮐ ار نﺎﻧز ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﻫد .
ترازو ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺰﯿﻧ رد رﺎﻣآ دﻮﺧ زا ﻢﻗر ﮏﯾ نز ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو
ﻪﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ يازا ﺮﻫ ﺖﺸﻫ دﺮﻣ شراﺰﮔ ﯽﻣ ﺪﻫد ) 2(
. ﯽﺧﺮﺑ
شراﺰﮔ ﺎﻫ ﻢﻫ زا دﻮﺟو ﺖﻔﻫ نز ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ يازا ﺮﻫ
ﺪﺻ دﺮﻣ ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ ﺖﯾﺎﮑﺣ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ . زا يﻮﺳ ﺮﮕﯾد ﻪﺑ
ﻪﺘﻔﮔ ي نﻻﻮﺌﺴﻣ ناﺪﻧز يﺎﻫ رﻮﺸﮐ رد لﺎﺣ
،ﺮﺿﺎﺣ 50 ﺪﺻرد
نﺎﯿﻧاﺪﻧز نز رد ﻪﻄﺑار ﺎﺑ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ و فﺮﺼﻣ داﻮﻣ رد ناﺪﻧز
ﺪﻨﺘﺴﻫ ) 2(
.
ﺮﮔا ﻪﭼ رد ﯽﺳرﺮﺑ دﺎﯿﻨﺑ نوﺮﮐ رد رﻮﺸﮐ
،ﺎﮑﯾﺮﻣآ هدﺎﻔﺘﺳا ي
نﺎﻧز زا داﻮﻣ رﺪﺨﻣ و ﻞﮑﻟا رد لﺎﺣ ﺶﯾاﺰﻓا
،ﺖﺳا تﺎﻓﻼﺘﺧا ﯽﺘﯿﺴﻨﺟ
هﺪﻤﻋ يا زﻮﻨﻫ رد ﻦﯾا ﻪﻨﯿﻣز دﻮﺟو دراد . رد ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺎﺑ نادﺮﻣ لﺎﻤﺘﺣا
يﺮﺘﻤﮐ دﻮﺟو دراد ﻪﮐ نﺎﻧز زا داﻮﻣ رﺪﺨﻣ ﺮﯿﻏ ﯽﻧﻮﻧﺎﻗ هدﺎﻔﺘﺳا
،ﺪﻨﻨﮐ ﯽﻟو ﯽﺘﻗو نﺎﻧز فﺮﺼﻣ داﻮﻣ ار زﺎﻏآ ﯽﻣ
،ﺪﻨﻨﮐ ﻊﯾﺮﺳ ﺮﺗ زا
نادﺮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﺶﯾاﺮﮔ ﯽﻣ ﺪﻨﺑﺎﯾ و ﺮﺗدوز زا نﺎﻧآ ﺰﯿﻧ يﺎﻫﺪﻣﺎﯿﭘ
ﯽﻔﻨﻣ
،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﯽﻤﺴﺟ
و ﯽﻧاور نآ ار ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﻨﮐ ) 2 .(
زا ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ ﺶﯾاﺮﮔ نﺎﻧز ﻪﺑ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ يدراﻮﻣ
ﻢﻫ نﻮﭼ ﺪﺷر ﻦﺘﻓﺎﯿﻧ ترﺎﻬﻣ يﺎﻫ مزﻻ ياﺮﺑ ﻖﯿﻓﻮﺗ رد ﯽﮔﺪﻧز
) دورو ﯽﻧﺎﻬﮔﺎﻧ زا ﯽﮐدﻮﮐ ﻪﺑ ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ (،
ناﺪﻘﻓ ﯽﮕﺘﺴﯾﺎﺷ
يدﺮﻓ ياﺮﺑ ﺐﺴﮐ هﺎﮕﯾﺎﭘ
،ﯽﻠﻐﺷ سﺎﺴﺣا هﺪﻧزﺎﺑ ندﻮﺑ رد
ﺖﺑﺎﻗر يﺎﻫ ﯽﻠﻐﺷ و ﻪﺑ لﺎﺒﻧد نآ سﺎﺴﺣا ﯽﻧاﻮﺗﺎﻧ رد ﻞﯿﻧ ﻪﺑ
،ﺖﯿﻘﻓﻮﻣ سﺎﺴﺣا
،ﯽﻨﻣاﺎﻧ ﻪﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ﻦﺘﺴﻧاد
مﺎﻈﻧ
،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
سﺎﺴﺣا ﻢﺸﺧ و ﯽﺑ يدﺎﻤﺘﻋا رد
،ﻪﻧﺎﺧ ﻞﺤﻣ رﺎﮐ و
،ﻪﺳرﺪﻣ
ﻊﯾزﻮﺗ ﻪﻧﻻدﺎﻋﺎﻧ ي ﻊﺑﺎﻨﻣ
،ﺪﻣآرد ﺪﯾﺪﺸﺗ سﺎﺴﺣا ﺖﯿﻣوﺮﺤﻣ ﯽﺒﺴﻧ
) ﺖﺤﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﯽﻧﺎﻬﺟ و دﺎﺼﺘﻗا ﯽﻧﺎﻬﺟ (،
رﺎﺸﻓ هوﺮﮔ
،نﻻﺎﺴﻤﻫ ﯽﮔﺪﻧز
ﺎﺑ ﺮﺴﻤﻫ ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ
داﻮﻣ و تﻻﻼﺘﺧا
ﯽﻧاور ﺪﻨﻧﺎﻣ باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا هرﺎﺷا
دﺮﮐ ) 2(
. زا ﯽﻓﺮﻃ
ﯽﺘﺴﯾﺎﺑ رد ﺮﻈﻧ ﺖﺷاد ﻪﮐ ﯽﮕﺘﺴﺑاو نز ﻪﺑ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﯽﻠﻣﺎﻋ ياﺮﺑ دﺎﺠﯾا يرﺎﯿﺴﺑ زا يﺎﻫﺪﻣﺎﯿﭘ ﯽﻔﻨﻣ
و ﺖﯿﻣوﺮﺤﻣ يﺎﻫ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و تﻻﻼﺘﺧا ﯽﻧاور
ﻢﻫ نﻮﭼ باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا
ددﺮﮔ . ﯽﮑﯾ زا ﺚﺣﺎﺒﻣ درﻮﻣ ﻪﺟﻮﺗ رد ﯽﺳرﺮﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ
رد
،نﺎﻧز ﯽﺳرﺮﺑ تﻻﻼﺘﺧا ﯽﻧاور
و زا ﻪﻠﻤﺟ باﺮﻄﺿا و
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﺖﺳا
) 3 .(
ﺮﺑ ﻖﺒﻃ ﻒﯾرﺎﻌﺗ ﻪﯾارا
،هﺪﺷ باﺮﻄﺿا
ترﺎﺒﻋ ﺖﺳا زا ﮏﯾ سﺎﺴﺣا ﺮﺸﺘﻨﻣ شﻮﺧﺎﻧ ﺪﻨﯾآ و ﻢﻬﺒﻣ ساﺮﻫ
و ﯽﺴﭘاﻮﻟد ﺎﺑ ﺎﺸﻨﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ ﻪﮐ ﻪﺑ دﺮﻓ ﺖﺳد ﯽﻣ ﺪﻫد و ﻞﻣﺎﺷ
مﺪﻋ نﺎﻨﯿﻤﻃا و ﯽﮔﺪﻧﺎﻣرد و
ﯽﮕﺘﺨﯿﮕﻧاﺮﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﯾﺰﯿﻓ
ﺖﺳا .
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ترﺎﺒﻋ
ﺖﺳا زا سﺎﺴﺣا
،ﻢﻏ يدﺮﺴﻟد ﺎﯾ يﺪﯿﻣاﺎﻧ ﻪﺑ
تﺪﻣ ﻞﻗاﺪﺣ 2
،ﻪﺘﻔﻫ رد ﺐﻠﻏا ﺎﻫزور و ﺐﻠﻏا تﺎﻋﺎﺳ زور ﻪﺑ
هوﻼﻋ ﻢﯾﻼﻋ هاﺮﻤﻫ ) 4(
.
رد ﻪﻨﯿﻣز ي باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا و ﻪﻄﺑار ي نآ ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ
داﻮﻣ ﯽﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮﺑ يور هوﺮﮔ يﺎﻫ توﺎﻔﺘﻣ رد ﻞﺧاد و جرﺎﺧ زا
رﻮﺸﮐ مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﻪﮐ ﯽﻣ ناﻮﺗ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي ﯽﻤﻇﺎﮐ ) 5(
و رﺎﺼﻧا
ﻦﯿﺴﺣ ) 6(
مﺎﻧ دﺮﺑ . ﻢﻫ ﻦﯿﻨﭼ ﯽﻣ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ي
1ﻦﯾﺮﮔ
و
نارﺎﮑﻤﻫ ﺎﺑ فﺪﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻄﺧ رد ﯽﮐدﻮﮐ و ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ
ياﺮﺑ تﻻﻼﺘﺧا ﯽﮔدﺮﺴﻓا
و ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ
داﻮﻣ رد ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ
هرﺎﺷا دﺮﮐ ) 7 .(
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﮑﻨﯾا ﺮﺜﮐا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ مﺎﺠﻧا
هﺪﺷ رد
نﺎﻧز ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ رد رﻮﺸﮐ رد هوﺮﮔ ﯽﻨﺳ لﺎﺴﻧﺎﯿﻣ هدﻮﺑ و
ﺮﺘﻤﮐ ﯽﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
هوﺮﮔ يﺎﻫ ﯽﻨﺳ ناﺮﺘﺧد و نﺎﻧز ناﻮﺟﻮﻧ
ناﻮﺟو مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﺖﺳا ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ يا ﻪﮐ رد لﺎﺳ 1389 ﯽﺳرﺮﺑ
ﻞﻠﻋ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ رد ناﺮﺘﺧد و نﺎﻧز ناﻮﺟ زا ﺖﯾﻮﻟوا يﺎﻫ
ﯽﺸﻫوﮋﭘ دﺎﺘﺳ هزرﺎﺒﻣ ﺎﺑ داﻮﻣ رﺪﺨﻣ رﻮﺸﮐ مﻼﻋا هﺪﯾدﺮﮔ
،ﺖﺳا
ﻪﺑ ﻦﯾا ﺖﻬﺟ ﻦﯾا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ فﺪﻫ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﺛﻮﻣ رد
ﯽﮕﺘﺴﺑاو ناﺮﺘﺧد
و نﺎﻧز ناﻮﺟ ﻪﺑ داﻮﻣ زا ﻪﻠﻤﺟ باﺮﻄﺿا و
ﯽﮔدﺮﺴﻓا نﺎﺸﯾا
مﺎﺠﻧا هﺪﺷ ﺖﺳا .
1Green
شور رﺎﮐ
ﻦﯾا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﮏﯾ ﺶﻫوﮋﭘ درﻮﻣ - يﺪﻫﺎﺷ ﺎﺑ ﺖﯿﻌﻤﺟ يرﺎﻣآ
ناﺮﺘﺧد و نﺎﻧز ناﻮﺟ ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ داﻮﻣ رد ﻪﻠﺻﺎﻓ ي ﯽﻨﺳ 16 ﺎﺗ
25 لﺎﺳ رد ﺮﻬﺷ ﺪﻬﺸﻣ رد لﺎﺳ 1391 - 1390 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هوﺮﮔ يﺎﻫ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻞﻣﺎﺷ نز ﺐﯿﺳآ ﺮﯾﺬﭘ ﺎﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﺑ
،داﻮﻣ نز ﺪﻗﺎﻓ
ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ ﺎﺑ دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ و داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو .
ﻦﯾا رد
ﺐﯿﺳآ رﺎﯿﻌﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﯿﻣﻮﮑﺤﻣ و ﻢﯾاﺮﺟ بﺎﮑﺗرا ،يﺮﯾﺬﭘ
يﺎﻫ
ناﺪﻘﻓ رﺎﯿﻌﻣو ناﺪﻧز رد داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو دﺮﻓ رﻮﻀﺣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺐﯿﺳآ ﻪﻘﺑﺎﺳ دﻮﺟو مﺪﻋ ،يﺮﯾﺬﭘ ﺪﯾدﺮﮔ ﻒﯾﺮﻌﺗ نﺪﺷ ﯽﻧاﺪﻧز ي
ﻪﻌﺟاﺮﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﻏ ﻦﯿﻌﺟاﺮﻣ ﻦﯿﺑ زا ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔو ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ
ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺰﮐاﺮﻣ -
ﺪﻧدﻮﺑ هروﺎﺸﻣ تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻓﺎﯾرد ﺖﻬﺟ ﯽﻧﺎﻣرد .
ﯿﻣ فﻼﺘﺧا نﻮﻣزآ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﻪﻌﻣﺎﺟ ود رد ﻦﯿﮕﻧﺎ
) ﺮﺑ
ﯽﻠﺒﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ يﺎﻫ هداد سﺎﺳا (
و 05 /0
= و α 2/
0
= ﻪﺒﺳﺎﺤﻣβ
لدﺎﻌﻣ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ 80
دﻮﺑ هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﺮﻔﻧ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ شور ﻪﺑ يﺮﯿﮔ
ﻪﻘﺒﻃ ترﻮﺻ دﻮﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ يا
. ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻢﺠﺣ ﺖﺴﺨﻧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ي
ﯽﻨﺳ هوﺮﮔ ،ﻪﻘﺒﻃ ود رد هوﺮﮔ ﺮﻫ ياﺮﺑ هﺪﺷ 16
ﺎﺗ 20 و لﺎﺳ 21
ﺎﺗ 25 لﺎﺳ ) ﺑ ﯽﺳﺮﺘﺳد ﺖﻬﺟ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪ
زا ﺮﺘﻤﮐ ﻦﺳ ﺎﺑ يﺎﻫ 20
لﺎﺳ ( ﺪﺷ ﻢﯿﺴﻘﺗ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ داﺪﻌﺗ ﺲﭙﺳ ﻪﺑ ﻪﻘﺒﻃ ﺮﻫ رد زﺎﯿﻧ درﻮﻣ ي
ﺖﺳﺮﻬﻓ ،نﺎﯿﻧاﺪﻧز ﺖﺳﺮﻬﻓ زا ،هوﺮﮔ ﺮﻫ رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺻ ﻪﻌﺟاﺮﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو داﺮﻓا دﺎﯿﺘﻋا كﺮﺗ ﯽﺘﺴﯾﺰﻬﺑ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ
ﯽﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ ﻦﯿﻌﺟاﺮﻣ و -
،تﺎﻣﺪﺧ ﺖﻓﺎﯾرد ﺖﻬﺟ ﯽﻧﺎﻣرد
بﺎﺨﺘﻧا ﺪﻧﺪﺷ . ﻢﻫ ﺎﺑ ﻦﺳ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ هوﺮﮔ ﻪﺳ ﺮﻫ
ﺪﻧﺪﺷ نﺎﺴﻤﻫ .
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ يﺮﯿﮔ ﻪﮐ دﻮﺑ يا
40 هوﺮﮔ رد ﺮﻔﻧ
ﯽﻨﺳ 16 ﺎﺗ 20 و لﺎﺳ 40 ﯽﻨﺳ هوﺮﮔ رد ﺮﻔﻧ 21
ﺎﺗ 25 راﺮﻗ لﺎﺳ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﯽﻣ داﺮﻓا هوﺮﮔ ود و نﺎﯿﻧاﺪﻧز ﺖﺳﺮﻬﻓ رد ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺗ
ﻪﻌﺟاﺮﻣ داﺮﻓا ﺖﺳﺮﻬﻓ دﺎﯿﺘﻋا كﺮﺗ ﺰﮐاﺮﻣ ﻪﺑ هﺪﻨﻨﮐ
ﻪﺘﺷاد رﻮﻀﺣ
ﯽﻧﺎﺴﮐ و ﺪﻧدﻮﺑ داﻮﻣ كﺮﺗ ياﺮﺑ نﺎﻣرد ﺖﺤﺗ ﻪﮐ ﯽﻧﺎﺴﮐ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ فﺮﺼﻣ نﺎﻨﭽﻤﻫ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ داﻮﻣ هﺪﻨﻨﮐ
. ﺐﯿﺳآ هوﺮﮔ رد اﺬﻟ ﺮﯾﺬﭘ
ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ و ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ يﺮﯾﺬﭘ
ﺎﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ي
داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ترﻮﺻ رد نﺎﺸﯾا )
كﺮﺤﻣ ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﯿﭘا ﺎﻫ
( داﺮﻓا
رﺎﻬﻇا ترﻮﺻ رد و ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ دراو فﺮﻃ زا داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو مﺪﻋ
ﺪﻧﺪﺷ جرﺎﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﯽﻗﻼﺧا لﻮﺻا ﺖﯾﺎﻋر ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ،دﺮﻓ .
ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو مﺪﻋ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ دورو ﯽﻠﺻا رﺎﯿﻌﻣ ﺰﯿﻧ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔرد داﻮﻣ ) يراردا ﺶﯾﺎﻣزآ لﺮﺘﻨﮐ ﺎﺑ (
ﻪﻘﺑﺎﺳ مﺪﻋ و نﺪﺷ ﯽﻧاﺪﻧز ي
دﻮﺑ . ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ ،قﻼﺧا ﺖﯾﺎﻋر ﺖﻬﺟ ﺖﯾﺎﺿرﺎﻫ
ﻪﻣﺎﻧ ﯽﺒﺘﮐ ي
ﺮﺑ ﻪﻧﺎﻫﺎﮔآ ترﻮﺻ رد و ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﻞﯿﻤﮑﺗ ار ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺖﮐﺮﺷ يا
ﺪﻧﻮﺷ جرﺎﺧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ رﺎﺘﺨﻣ داﺮﻓا ﻞﯾﺎﻤﺗ مﺪﻋ .
ﯽﻣﺎﻤﺗ
نآ تﺎﻋﻼﻃا ﺪﯿﯾﺎﺗ درﻮﻣ ﯽﺸﻫوﮋﭘ حﺮﻃ و هدﻮﺑ ﻪﻧﺎﻣﺮﺤﻣ ﺰﯿﻧ ﺎﻫ
ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ﺶﻫوﮋﭘ قﻼﺧا ﻪﺘﯿﻤﮐ و ﯽﺸﻫوﮋﭘ يارﻮﺷ ﺪﻬﺸﻣ راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ . ﺲﭘ زا ﺐﺴﮐ
،ﺖﯾﺎﺿر ﮏﭼ ﺖﺴﯿﻟ ﻞﻣﺎﺷ
ﻣ تﺎﺼﺨﺸ ﺖﯿﻌﻤﺟ
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ و ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ و
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ي باﺮﻄﺿا
ﺪﯾدﺮﮔ ﻞﯿﻤﮑﺗ ﮏﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و .
ﻪﻘﺑﺎﺳ رﺎﮕﯿﺳ و ﻞﮑﻟا فﺮﺼﻣ ي
ﺰﯿﻧ رد ﻦﯾا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ فﺮﺼﻣ ﺮﻤﺘﺴﻣ ﻞﮑﻟا ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ تﺪﻣ 6 هﺎﻣ و فﺮﺼﻣ
ﻪﻧازور ي رﺎﮕﯿﺳ ﻞﻗاﺪﺣ ﻪﺑ تﺪﻣ ﮏﯾ لﺎﺳ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﺷ ) 8 .(
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ حﺮﻃ ﻦﯾا رد هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا يﺎﻫ زا ﺪﻧدﻮﺑ ترﺎﺒﻋ
:
ﻒﻟا - ﺶﺳﺮﭘ ﮏﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻪﻣﺎﻧ )1
:(BDI ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﺖﯿﻌﺿو
ﺶﺳﺮﭘ سﺎﺳا ﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧ
ﻞﻣﺎﺷ ﻪﮐ ﮏﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا ي 21
ﻪﺑ لاﻮﺌﺳ
رﻮﻈﻨﻣ ﺶﺠﻨﺳ ﺎﻫدرﻮﺧزﺎﺑ و
ﻪﻧﺎﺸﻧ يﺎﻫ نارﺎﻤﯿﺑ هدﺮﺴﻓا
،ﺖﺳا ﻦﯿﯿﻌﺗ
ﺪﯾدﺮﮔ . ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﻧﺎﺸﻧ ،ﻊﻣﺎﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻪﻣﺎﻧ
ﯽﺳﺎﻨﺷ
ﯽﮔدﺮﺴﻓا
،ﺖﺳا ﺎﻣا ﺮﺑ ياﻮﺘﺤﻣ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﺪﯿﮐﺎﺗ دراد . ﺶﺳﺮﭘ زا ﻪﻣﺎﻧ
عﻮﻧ نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﯽﺠﻨﺳدﻮﺧ ﺖﺳا
. ﺶﺳﺮﭘ يﺎﻫ نﻮﻣزآ رد عﻮﻤﺠﻣ
زا 21 ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﺶﺳﺮﭘ ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ
ﻪﮐ دﻮﺷ
ﯽﻧدﻮﻣزآ ﻪﺟرد رﺎﻬﭼ سﺎﯿﻘﻣ ﮏﯾ يور ﺪﯾﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﺳ ﺎﺗ ﺮﻔﺻ زا يا
ﻪﺑ نآ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻨﻫد . ﻦﯾا ﺶﺳﺮﭘ ﺎﻫ رد ﻪﻨﯿﻣز ﯽﯾﺎﻫ ﻞﺜﻣ
،ﯽﻨﯿﮕﻤﻏ ،ﯽﻨﯿﺑﺪﺑ
ﺴﺣا سﺎ ﯽﻧاﻮﺗﺎﻧ ،
،ﺖﺴﮑﺷ سﺎﺴﺣا
،هﺎﻨﮔ ﯽﮕﺘﻔﺷآ
،باﻮﺧ زا ﺖﺳد
نداد
،ﺎﻬﺘﺷا زا يراﺰﯿﺑدﻮﺧ و
...
ﺪﻨﺘﺴﻫ . ﻪﺑ ﻦﯾا ﺐﯿﺗﺮﺗ سﺎﯿﻘﻣ تﺎﺟرد
ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﮔدﺮﺴﻓا ار
زا ﻒﯿﻔﺧ ﺎﺗ رﺎﯿﺴﺑ ﺪﯾﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﯽﻣ ﺪﻨﮐ ) 9،10 (.
رد ﺶﻫوﮋﭘ بﺎﻫو ،يﻮﺗﺮﭘ يﺎﻫ رﺎﺒﺘﻋا ،ﯽﻨﯿﮕﭼ و هداز
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ زا ﻻﺎﺑ ،ﮏﺑ ي 70
/0 ﺎﺗ 90 /0 ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﯿﻐﺘﻣ )
9 .(
ﻒﻟا - ﺶﺳﺮﭘ ﮏﺑ باﺮﻄﺿا ﻪﻣﺎﻧ )2
:(BAI سﺎﯿﻘﻣ ﮏﯾ 21
هدﺎﻣ ﻪﻨﯾﺰﮔ ﻪﮐ ﺖﺳا يا ي
1 ﻪﻨﯾﺰﮔ ،هﺮﻤﻧ ﺮﻔﺻ ي
2 ،هﺮﻤﻧ ﮏﯾ
ﻪﻨﯾﺰﮔ ي 3 ﻪﻨﯾﺰﮔ و هﺮﻤﻧ ود ي
4 ﯽﻣ هﺮﻤﻧ ﻪﺳ دﺮﯿﮔ
. ﯽﺗرﻮﺻ رد
هﺮﻤﻧ ﻪﮐ ﻦﯿﺑ دﺮﻓ ي 7
- 0 دراﺪﻧ ﯽﺑاﺮﻄﺿا ﭻﯿﻫ ﺪﺷﺎﺑ .
ﻦﯿﺑ ﺮﮔا 15 -
8 باﺮﻄﺿا ياراد ﺪﺷﺎﺑ ﻦﯿﺑ ،ﻒﯿﻔﺧ
25 - 16 و ﻂﺳﻮﺘﻣ باﺮﻄﺿا
ﻦﯿﺑ 63 - 26 نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺖﺳا ﺪﯾﺪﺷ باﺮﻄﺿا ي .
ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و ﯽﯾاور
ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا رﻮﺸﮐ زا جرﺎﺧ و ﻞﺧاد رد ﺎﻫرﺎﺑ ،ﻪﻣﺎﻧ
1Beck Depression Inventory
2Beck Anxiety Inventory
258 ﻣ ﻪﻠﺠ لﺎﺳ ،ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 15
) 4 ( ، نﺎﺘﺴﻣز 1392
ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﺋﻮﻟد
رﺎﮑﻤﻫ و نا
ﺖﺳا ) 11 .(
ﯽﮑﯾ زا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ناﺮﯾا ﺎﺑ مﺎﻧ ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ
ناور ﺶﺳﺮﭘ ﯽﺠﻨﺳ ﻪﻣﺎﻧ
و ﯽﻨﺳ تﺎﻘﺒﻃ رد ﮏﺑ باﺮﻄﺿا ي
ﯽﻧاﺮﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ ﯽﺴﻨﺟ هﺎﮕﺸﻧاد رد يﻮﺳﻮﻣ و ﯽﻧﺎﯾوﺎﮐ ﻂﺳﻮﺗ
ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ناﺮﻬﺗ ﯽﮑﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ .
ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ
ﯽﯾاور ياراد نﻮﻣزآ 72
/0 ﯽﯾﺎﯾﺎﭘ و 83 /0 ﯽﻧورد تﺎﺒﺛ و هدﻮﺑ
92 /0 ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺶﺳﺮﭘ ﻦﯾا ﺪﺳر
ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ ﻪﻣﺎﻧ يﺎﻫ
ﺖﺳا ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻧاﺮﯾا ﺖﯿﻌﻤﺟ رد ﯽﺸﻫوﮋﭘ و ﯽﻨﯿﻟﺎﺑ )
11 .(
زا ﺲﭘ
ﻤﮑﺗ ﻞﯿ ﮏﭼ ﺖﺴﯿﻟ ﺎﻫ و ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ
،ﺎﻫ ﺖﺤﺻ تﺎﻋﻼﻃا ﻊﻤﺟ يروآ
ﺪﯾدﺮﮔ ﺪﯿﯾﺎﺗ يﺪﯿﻠﮐ تﻻاﻮﺌﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ هﺪﺷ .
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﺮﻫ
ﮏﯾ زا هوﺮﮔ ﺎﻫ ﻂﺳﻮﺗ شور يﺎﻫ يرﺎﻣآ ﯽﻔﯿﺻﻮﺗ ﻞﻣﺎﺷ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ
،يﺰﮐﺮﻣ ﯽﮔﺪﻨﮐاﺮﭘ و
ﻊﯾزﻮﺗ ﯽﻧاواﺮﻓ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﺪﯾدﺮﮔ . ياﺮﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ي
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻔﯿﮐ رد ﻦﯿﺑ هوﺮﮔ ﺎﻫ زا نﻮﻣزآ روﺬﺠﻣ ﯽﺧ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . ياﺮﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ي يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻤﮐ
رد ﻦﯿﺑ هوﺮﮔ ﺎﻫ رد ترﻮﺻ ﻊﯾزﻮﺗ
لﺎﻣﺮﻧ زا نﻮﻣزآ ﯽﺗ ﻞﻘﺘﺴﻣ و ﻞﯿﻠﺤﺗ ﺲﻧﺎﯾراو و رد مﺪﻋ ترﻮﺻ
ﻊﯾزﻮﺗ لﺎﻣﺮﻧ زا نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﻦﻣ ﯽﻨﺘﯾو و لﺎﮑﺳوﺮﮐ -
ﺲﯿﻟاو هدﺎﻔﺘﺳا
ﺪﺷ . ياﺮﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ي يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﯽﻔﯿﮐ ﺎﺑ سﺎﯿﻘﻣ ﻪﺒﺗر يا ) ﺢﻄﺳ باﺮﻄﺿا
و ﯽﮔدﺮﺴﻓا ( زا نﻮﻣزآ يﺎﻫ ﻦﻣ ﯽﻨﺘﯾو و لﺎﮑﺳوﺮﮐ -
هدﺎﻔﺘﺳا ﺲﯿﻟاو
ﺪﺷ . ﻞﯿﻠﺤﺗ هداد ﺎﻫ ﺎﺑ مﺮﻧ راﺰﻓا ﻪﺨﺴﻧSPSS
ي 5/
11 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا .
ﺞﯾﺎﺘﻧ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﺖﯿﻌﻤﺟ
ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ ﺖﯿﻌﻤﺟ درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد لوﺪﺟ 1
ﻪﯾارا هﺪﯾدﺮﮔ ﺖﺳا . نﺎﻤﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ ددﺮﮔ ﺢﻄﺳ
،داﻮﺳ ﺖﯿﻌﺿو
،لﺎﻐﺘﺷا ﺢﻄﺳ ﺪﻣآرد يدﺮﻓ و ﺪﻣآرد
،راﻮﻧﺎﺧ
ﻞﺤﻣ ﺖﻧﻮﮑﺳ ) ﻪﯿﺷﺎﺣ ﯽﻨﯿﺸﻧ (،
ﺖﯿﻌﺿو
،ﻞﻫﺎﺗ فﺮﺼﻣ تﺎﯿﻧﺎﺧد
و ﻞﮑﻟا رد ﻪﺳ هوﺮﮔ ، توﺎﻔﺗ ﻨﻌﻣ ﯽ يراد دراد .
لوﺪﺟ 1 - ﺖﯿﻌﻤﺟ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ
- ﺐﯿﺳآ دﺎﺘﻌﻣ نز هوﺮﮔ ﻪﺳ رد يدﺎﺼﺘﻗا ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ دﺎﺘﻌﻣ ،ﺮﯾﺬﭘ
دﺎﺘﻌﻣ ﺮﯿﻏ داﺮﻓا و يﺮﯾﺬﭘ
ﻞﻣﺎﻋ دﺎﺘﻌﻣ
ﺐﯿﺳآ ﺮﯾﺬﭘ ) 80 ﺮﻔﻧ ( دﺎﺘﻌﻣ ﺪﻗﺎﻓ ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ ) 80 ﺮﻔﻧ ( ﺪﻫﺎﺷ ) 76 ﺮﻔﻧ ( P
ﻦﺳ
* )
33 /3 ( 10 / 21 )
39 /2 ( 21 /
21 )
72 /2 ( 90 / 20 75
/0
تﻼﯿﺼﺤﺗ
ﯽﺑ
داﻮﺳ )
6/
15 ( 12 )
8/
3 (3 0
001 /0
ﯽﯾاﺪﺘﺑا
) 5/
32 ( 25 )
8/
22 ( 18 0
ﻪﻄﺳﻮﺘﻣ
) 7/
37 ( 29 )
1/
24 ( 19 )
8/
15 ( 12
ﻢﻠﭙﯾد
) 7/
11 (9 )
3/
44 ( 35 )
5/
39 ( 30
ﯽﻧادرﺎﮐ
) 6/
2 (2 )
1/
5 (4 )
5/
14 ( 11
ﯽﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و ﺮﺗﻻﺎﺑ
0 0
) 3/
30 ( 23
ﻞﻐﺷ ﻪﻧﺎﺧ
راد )
41 ( 32 )
38 ( 30 )
1/
17 ( 13 001
/0
10(132/) 20(253/) 23(295/) رﺎﮐﯽﺑ
ﻞﻏﺎﺷ )
5/
29 ( 23 )
7/
36 ( 29 )
7/
69 ( 53
ﺪﻣآرد يدﺮﻓ
**
) 73 / 163 ( 11 / 209 )
85 / 82 ( 69 / 67 )
90 / 189 ( 04 / 147 001
/0
ﺪﻣآرد راﻮﻧﺎﺧ
) 03 / 214 ( 15 / 340 )
76 / 177 ( 66 / 616 )
19 / 457 ( 37 / 668 001
/0
ﻞﺤﻣ ﺖﻧﻮﮑﺳ
ﺰﮐﺮﻣ
ﺮﻬﺷ )
3/
81 ( 65 )
8/
68 ( 55 )
4/
93 ( 71 001
/0
00() 20(25) (338/) ﺮﻬﺷ يﻪﯿﺷﺎﺣ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ
) 8/
13 ( 11 )
5(
4 )
3/
1 (1
ﺎﺘﺳور
) 3/
1 (1 )
3/
1 (1 )
3/
5 (4
ﺐﻫﺬﻣ
ﻪﻌﯿﺷ )
3/
96 ( 77 )
3/
95 ( 76 )
100 ( 16 76
/0 00() 45() (338/) ﯽﻨﺳ
ﺖﯿﻌﺿو
ﻞﻫﺎﺗ
دﺮﺠﻣ )
8/
23 ( 19 )
5/
47 ( 38 )
68 / 98 ( 75 001
/0
0( 0) 31(388/) 28(35) ﻞﻫﺎﺘﻣ
ﻪﻘﻠﻄﻣ
) 8/
38 ( 31 )
3/
11 (9 )
31 /1 (1
هﻮﯿﺑ )
5/
2 (2 )
5/
2 (2 )
0(
0(113/) 68(861/) 61(763/) تﺎﯿﻧﺎﺧدفﺮﺼﻣ
001 /0
فﺮﺼﻣ
ﻞﮑﻟا )
5/
42 ( 34 )
9/
16 ( 13 001 0
/0
* ﺮﯿﻐﺘﻣ عﻮﻧ ﺐﺴﺣ، ﺎﻫ ﺮﯿﻐﺘﻣ ﻊﯾزﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ
و فاﺮﺤﻧا رﺎﯿﻌﻣ و ﺎﯾ ﯽﻧاواﺮﻓ ﻖﻠﻄﻣ و ﯽﺒﺴﻧ
**
ﺪﻣآرد ﺮﺑ ﺐﺴﺣ نﺎﻣﻮﺗ ﻪﯾارا هﺪﺷ ﺖﺳا .
رادﻮﻤﻧ رد هوﺮﮔ ﻪﺳ رد باﺮﻄﺿا ﺖﯿﻌﺿو 1
هﺪﯾدﺮﮔ ﻪﯾارا
ﺖﺳا . رد باﺮﻄﺿا تﺪﺷ و دﻮﺟو ،باﺮﻄﺿا ﺖﯿﻌﺿو ﺮﻈﻧ زا
داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو داﺮﻓا )
ﺐﯿﺳآﺪﻗﺎﻓ و ﺪﺟاو يﺮﯾﺬﭘ
( ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺐﺗاﺮﻣ ﻪﺑ
دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ زا .
ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا يرﺎﻣآ نﻮﻣزآ ﺮﻈﻧ زا يراد
ﺷ و دﻮﺟو داد نﺎﺸﻧ هوﺮﮔ ﻪﺳ ﻦﯿﺑ باﺮﻄﺿا تﺪ
) 001 /0 P<
(
ﺐﯿﺳآ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣرد ﺪﻗﺎﻓ و ﺮﯾﺬﭘ
ﺐﯿﺳآ دﻮﺑ يزﺮﻣ ﺪﺣ رد ،هوﺮﮔ ود ﻦﯿﺑ توﺎﻔﺗ يﺮﯾﺬﭘ
) 05 /0
= .(P
رادﻮﻤﻧ 1 - ﺐﯿﺳآ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو نز هوﺮﮔ ﻪﺳ رد باﺮﻄﺿا ﺖﯿﻌﺿو ،ﺮﯾﺬﭘ
ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺮﯿﻏ داﺮﻓا و يﺮﯾﺬﭘ
. ﺖﺳاهﺪﯾدﺮﮔﻪﯾارا 2رادﻮﻤﻧردهوﺮﮔﻪﺳﯽﮔدﺮﺴﻓاﺖﯿﻌﺿو
زا ﺮﻈﻧ ﺖﯿﻌﺿو
،ﯽﮔدﺮﺴﻓا دﻮﺟو
و تﺪﺷ ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻦﯿﺑ
ود
هوﺮﮔ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو )
ﺪﺟاو و ﺪﻗﺎﻓ ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ ( و هوﺮﮔ ﺪﻫﺎﺷ
ﻪﺑ رﻮﻃ ﻼﻣﺎﮐ يدﻮﻬﺸﻣ ، توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺳا . نﻮﻣزآ
يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﻨﻌﻣ ﯽ يراد زا ﺮﻈﻧ دﻮﺟو و تﺪﺷ
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻦﯿﺑ
ﻪﺳ هوﺮﮔ نﺎﺸﻧ داد ) 001 /0 P<
( ﯽﻟو ﻦﯿﺑ ود
هوﺮﮔ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺐﯿﺳآ
ﺮﯾﺬﭘ و ﺪﻗﺎﻓ ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ توﺎﻔﺗ
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي دﻮﺒﻧ ) 07 /0
= .(P
رادﻮﻤﻧ - 2
ﺖﯿﻌﺿو ا ﯽﮔدﺮﺴﻓ رد ﻪﺳ هوﺮﮔ نز داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺐﯿﺳآ
،ﺮﯾﺬﭘ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﺪﻗﺎﻓ
ﺐﯿﺳآ يﺮﯾﺬﭘ و
داﺮﻓا ﺮﯿﻏ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو
0 10 20 30 40 50 60
ﯽﻔﻨﻣ ﻒﯿﻔﺧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﯾﺪﺷ
ﺪﺻرد
باﺮﻄﺿا ﺖﯿﻌﺿو
لﺮﺘﻨﮐ دﺎﺘﻌﻣ
ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ دﺎﺘﻌﻣ
0 20 40 60 80 100
ﯽﻔﻨﻣ ﻒﯿﻔﺧ ﻂﺳﻮﺘﻣ ﺪﯾﺪﺷ
ﺪﺻرد
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻪﺟرد لﺮﺘﻨﮐ
دﺎﺘﻌﻣ
دﺎﺘﻌﻣ ﺐﯿﺳآ ﺮﯾﺬﭘ
60 50 40
30
20
10
0
١٠٠ ٨٠ ۶٠ ۴٠ ٢٠ ٠
260 ﻣ ﻪﻠﺠ لﺎﺳ ،ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 15
) 4 ( ، نﺎﺘﺴﻣز 1392
ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﺋﻮﻟد
رﺎﮑﻤﻫ و نا
ﺚﺤﺑ ﻦﯿﻨﺳ نﺎﻧز رد باﺮﻄﺿا تﺪﺷ و ﯽﻧاواﺮﻓ 25
- 16 ﺮﻫ رد لﺎﺳ
ﺐﯿﺳآ ﻪﺘﺴﺑاو هوﺮﮔ ود ﺐﯿﺳآ ﺪﻗﺎﻓ و ﺮﯾﺬﭘ
هوﺮﮔ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﯾﺬﭘ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد
. ﯽﮔدﺮﺴﻓا تﺪﺷ و ﯽﻧاواﺮﻓ
ﻼﻣﺎﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو هوﺮﮔ ود ﺮﻫ رد ﺰﯿﻧ و دﻮﻬﺸﻣ
ﯽﻨﻌﻣ دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد .
ﻪﻄﺑار ﺰﯿﻧ ﺮﮕﯾد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ي
ار باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا زا ﯽﺗﺎﺟرد و داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻦﯿﺑ هداد نﺎﺸﻧ ﺪﻧا
. ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﯾﺮﮔ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺑ يا
و ﯽﮔدﺮﺴﻓا تﻻﻼﺘﺧا ياﺮﺑ ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ و ﯽﮐدﻮﮐ رد ﺮﻄﺧ دﺮﭘ ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ رد داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﺪﻨﺘﺧا
نﺎﺸﻧ نﺎﻧآ ي
هﺪﻤﻋ ﯽﮔدﺮﺴﻓا لﻼﺘﺧا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو عﻮﯿﺷ ﻪﮐ داد نﻻﺎﺴﮔرﺰﺑ رد 3/
8 دﻮﺑ ﺪﺻرد .
نﺎﻧز ﺮﺑاﺮﺑ ود ،نادﺮﻣ رد ضراﻮﻋ
دﻮﺑ ) 11 % ﻞﺑﺎﻘﻣ رد 7/
5 .(%
يدﺎﺼﺘﻗا ﺖﯿﻌﺿو -
و ﻦﯿﯾﺎﭘ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا
رد هﺪﻤﻋ ﯽﮔدﺮﺴﻓا زوﺮﺑ ﺮﻄﺧ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ تﺎﺿرﺎﻌﺗ
،ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ
. ﻢﻫ ﮏﯾ نﺎﺘﺳﺮﯿﺑد زا جاﺮﺧا ﻦﯿﻨﭼ
ﺶﯿﭘ ﯽﯾﻮﮔ هﺪﻨﻨﮐ رد داﻮﻣ ﯽﮕﺘﺴﺑاو تﻻﻼﺘﺧا ياﺮﺑ يﻮﻗ ي
دﻮﺑ ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ )
7(
.
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد فﺮﺼﻣ ﯽﺳرﺮﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﮐ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻤﺳﺎﻗ ي
نﺎﻧز رد ﯽﮔدﺮﺴﻓا تﻻﻼﺘﺧا دﺎﺠﯾا و نﺎﻧز رد داﻮﻣ مﺎﮕﻨﻫدوز دوﺪﺣ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻧاﺮﯾا 1/
35 نﺎﻧز زاﺪﺻرد
ﻪﺑﺮﺠﺗ ءﻮﺳ ﺎﯾ سﺮﺗ ي هدﺎﻔﺘﺳا
ﯽﻌﻗاو ي )
ﺮﻫ ﺎﯾ ﯽﺴﻨﺟ،ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ
ود ( ﺪﻨﺘﺷاد ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ ﺎﯾ ﯽﮐدﻮﮐ نارود رد ار .
لﺎﻤﺘﺣا
ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻧز ﻦﯿﺑ رد ﯽﮔﺪﻧز لﻮﻃ رد هﺪﻤﻋ ﯽﮔدﺮﺴﻓا تﻼﮑﺸﻣ ﻪﺑﺮﺠﺗ ﯽﻟﺎﺴﮔرﺰﺑ ﻞﯾاوا ﺎﯾ ﯽﮐدﻮﮐ نارود رد ار داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻻﺎﺑ يا ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﮐ دﻮﺑ ﺮﺗ
) 12 .(
ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﯾد ﺰﯿﻧ ﻦﯿﺗﻮﮑﯿﻧ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو درﻮﻣ رد ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا .
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﻤﻇﺎﮐ و ﺎﯿﻧﺪﺋﺎﻗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﺢﻄﺳ ي
يرﺎﮕﯿﺳ ﺮﯿﻏ و يرﺎﮕﯿﺳ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد ﻦﯿﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﻦﯿﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﺢﻄﺳ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ نﺎﯾﻮﺠﺸﻧاد هوﺮﮔ ود ﻦﯾا د
دراد يرا )
5،13 .(
داﺮﻓا رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯾا رد ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا تﺪﺷ و ﯽﻧاواﺮﻓ ﻪﺘﺴﺑاو نﺎﻧز هوﺮﮔ رد و دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ هوﺮﮔ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو ﻪﺑ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﺪﯾﺪﺷ ﻪﺟرد ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ داﻮﻣ ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﮕﯾد هوﺮﮔ ود زا ﺮﺗﻻﺎﺑ حﻮﺿو .
باﺮﻄﺿا ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﺴﺑاو ﺎﺑ نﺎﻧز هوﺮﮔ رد
ﻪﺠﯿﺘﻧ ،داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ ي
دﻮﺟو ﺪﯾﺎﺷ ﺎﯾ و ﺪﺷﺎﺑ داﺮﻓا ﯽﮔﺪﻧز يور ﺮﺑ نآ ضراﻮﻋ و ﻪﻨﯿﻣز يور ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نﺎﻧز ﻦﯾا رد ﯽﺑاﺮﻄﺿا تﻻﻼﺘﺧا زا ﯽﯾﺎﻫ هدﻮﺑ باﺮﻄﺿا ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ داﺮﻓا ﻦﯾا ندروآ
ﺖﺳا . يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺮﯾﺬﭘ ﺐﯿﺳآ داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو نﺎﻧز هوﺮﮔ
ﻪﻧﺎﻣﺮﺠﻣ ناﺪﻧز و يﺮﯿﮕﺘﺳد ﻪﺑ ﻪﮐ داﻮﻣ شوﺮﻓ و ﺪﯾﺮﺧ زا ﻢﻋا يﺎﻫرﺎﺘﻓر ﺮﮕﯾد ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺷاد ،دﻮﺑ هﺪﺷ ﺮﺠﻨﻣ
ﯽﻤﻧ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ لﻮﻤﻌﻣ ﺮﯿﻏ يﺮﻣا نﺎﻧز ﻦﯾا نﺎﯿﻣ رد ﺮﻄﺧﺮﭘ ﻪﺑ و ﺪﺳر
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﻧﺎﻣﺮﺠﻣ يﺎﻫرﺎﺘﻓر مﺎﺠﻧا و هوﺮﮔ ﻦﯾا ﯽﮔﺪﻧز ﮏﺒﺳ ﺪﺳر
ﯽﻣ ناﺪﻧز رد داﺮﻓا ﻦﯾا رﻮﻀﺣ و ﺑ ﯽﻠﯿﻟد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺮﺗﻻﺎﺑ تﺪﺷ ياﺮ
ﺪﺷﺎﺑ هوﺮﮔ ﻦﯾا رد ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا .
ﺰﯿﻧ ﯽﮔدﺮﺴﻓا درﻮﻣ رد
ﯽﻣ ﻪﮐ يرﻮﻃ ﻪﺑ ،دراد قاﺪﺼﻣ ﺖﯿﻌﺿو ﻦﯿﻤﻫ ﻦﯿﻨﭼ ﻦﯾا ناﻮﺗ
ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺪﺷر ﻞﺣاﺮﻣ لﻮﻃ رد هﺪﻣآ ﺶﯿﭘ تﻼﮑﺸﻣ ﻪﮐ دﺮﮐ يﺮﯿﮔ ﯽﻘﻠﺧ ﺖﯿﻌﺿو رد ﯽﺗاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻻﺎﻤﺘﺣا داﻮﻣ ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ و
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧز يﺪﻌﺑ ﻞﺣاﺮﻣ رد نآ زا ﯽﮑﯾ ﻪﮐ
ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﺎﻫ
ﺖﺳا . ﻪﺠﯿﺘﻧ ﺰﯿﻧ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ناﻮﺘﺑ ﺪﯾﺎﺷ ﯽﻓﺮﻃ زا ﻪﮐ دﺮﮐ يﺮﯿﮔ
داﻮﻣ ﺖﻤﺳ ﻪﺑ داﺮﻓا ﺶﯾاﺮﮔ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﮔدﺮﺴﻓا تﻻﻼﺘﺧا دﻮﺟو ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﻬﺑ ﯽﻘﻠﺧ ﻂﯾاﺮﺷ دﺎﺠﯾا و هدﺮﺴﻓا ﻖﻠﺧ ندﺮﺑ ﻦﯿﺑ زا ﺖﻬﺟ .
درﻮﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﯾدوﺪﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ -
نﺎﮑﻣا ﯽﻨﻌﯾ يﺪﻫﺎﺷ
،سﻮﮑﻌﻣ ﺖﯿﻠﻋ دﻮﺟو ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﻪﻄﺑار درﻮﻣ رد يﺮﯿﮔ و مﺪﻘﺗ ي
ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو و ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا ﯽﻨﻌﯾ ﺮﯿﻐﺘﻣ ود ﻦﯾا ﺮﺧﺎﺗ نﺎﮑﻣا ﻊﻄﻗ رﻮﻃ ﻪﺑ ،داﻮﻣ ﯽﻠﯿﻠﺤﺗ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ و ﺖﺴﯿﻧ ﺮﯾﺬﭘ
ﯽﻣ ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ ﻪﻄﺑار ﺖﻟﺎﺣ ﺮﻫ رد ﯽﻟو ﺪﺷﺎﺑ
ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ي ﻦﯿﺑ راد
دراد دﻮﺟو باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا و داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو .
ﻦﯾا رد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺖﯿﻌﺿو ،داﻮﺳ ﺢﻄﺳ ﺮﻈﻧ زا يراد
ﻪﯿﺷﺎﺣ ،راﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد و يدﺮﻓ ﺪﻣآرد ﺢﻄﺳ ،لﺎﻐﺘﺷا ،ﯽﻨﯿﺸﻧ
ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو داﺮﻓا ﻦﯿﺑ ،ﻞﮑﻟا و تﺎﯿﻧﺎﺧد فﺮﺼﻣ ،ﻞﻫﺎﺗ ﺖﯿﻌﺿو ﺖﺷاد دﻮﺟو ﺪﻫﺎﺷ و داﻮﻣ .
ﻪﻄﺑار يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﯿﺑ ي
ﺖﯿﻌﻤﺟ ﻞﻣاﻮﻋ ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ
) 14،15 ( ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﯿﻌﺿو و -
يدﺎﺼﺘﻗا
) 16
، 17 ( هداد نﺎﺸﻧ داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاوﺎﺑ ار ﺪﻧا
. ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ داﻮﺳ ﺢﻄﺳ
ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﻞﻣﺎﻋ ود ﻦﯾا و دراد ﻪﻄﺑار ،داﺮﻓا لﺎﻐﺘﺷا ﺰﯿﻧ و ﯽﻫﺎﮔآ دراد داﻮﻣ ﻪﺑ داﺮﻓا ﺶﯾاﺮﮔ رد يدﺎﯾز .
ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ،لﺎﻐﺘﺷا مﺪﻋ
يﺮﺘﺸﯿﺑ لﺎﻤﺘﺣا داﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو داﺮﻓا ﯽﻓﺮﻃ زا ،ﺖﺳا ﻢﻬﻣ ﺮﻄﺧ ﺪﺑ ﺖﺳد زا ار دﻮﺧ ﻞﻐﺷ ﻪﮐ دراد ﺮﺘﻤﮐ رﻮﻀﺣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻨﻫ
ﺖﺳا رﺎﮐ ﻞﺤﻣ رد ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺰﮐﺮﻤﺗ ﺎﯾ و رﺎﮐ ﻞﺤﻣ رد .
ﯽﺳرﺮﺑ
ﻪﻄﺑار ﺪﻨﻣزﺎﯿﻧ ﺰﯿﻧ ،لﺎﻐﺘﺷا و داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻦﯿﺑ ﯽﺘﯿﻠﻋ ي
ﺖﺳا ﻪﻨﯿﻣز ﻦﯾا رد ﯽﻠﯿﻤﮑﺗ ﻖﯿﻗد تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ .
و رﺎﮕﯿﺳ فﺮﺼﻣ ﻦﯿﺑ
ﻪﻄﺑار ﺰﯿﻧ داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو و ﻞﮑﻟا ﯽﻨﻌﻣ ي
و دراد دﻮﺟو يراد
يدﺪﻌﺘﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ داﻮﻣ و ﻞﮑﻟا ،رﺎﮕﯿﺳ فﺮﺼﻣ ﯽﻫاﺮﻤﻫ
رﺪﺨﻣ
هداد نﺎﺸﻧ ار ﺪﻧا
) 20 - 18 .(
ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ
ﻪﻄﻘﻧ و يرﺎﻤﯿﺑ ﮏﯾ هﺎﮕﻧآ ،ﻢﯾﺮﯿﮕﺑ ﺮﻈﻧ رد ﺖﻣﻼﺳ ﻞﺑﺎﻘﻣ ي
ﯽﻣ ﻢﻫ ﯽﻠﻣاﻮﻋ بﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﺖﯿﻌﺿو ﻪﮐ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ ناﻮﺗ نﻮﭼ
ﻪﯿﺷﺎﺣ ،راﻮﻧﺎﺧ و يدﺮﻓ ﺪﻣآرد ناﺰﯿﻣ ،لﺎﻐﺘﺷا ،تﻼﯿﺼﺤﺗ ﯽﻨﯿﺸﻧ
ﮐ ﻦﯿﯿﻌﺗ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺮﻈﻨﻣ ﮏﯾ زا ﻪ هﺪﻨﻨﮐ
ﺖﻣﻼﺳ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫ
يرﺎﻤﯿﺑ ﺮﯾﺎﺳ و يرﺎﻤﯿﺑ ﻦﯾا ﺚﻋﺎﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﯽﻨﻌﯾ نآ ﺪﻣﺎﯿﭘ يﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﺰﯿﻧ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮﻄﺿا .
ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ
ناور ﻞﻣاﻮﻋ ﺎﺑ نﺎﻧز ﻦﯿﺑ رد هﮋﯾو ﻪﺑ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ و ﯽﺘﺧﺎﻨﺷ
ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا - نآ ﻪﯿﻠﻋ ﺖﻧﻮﺸﺧ ﻞﯿﺒﻗ زا يدﺎﺼﺘﻗا و ﺮﻘﻓ ،ﺎﻫ
ناﺪﻘﻓ
ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ نﺎﺴﻧا ﯽﻠﺻا قﻮﻘﺣ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﻦﯿﻧاﻮﻗ .
و ﯽﮔدﺮﺴﻓا
ﯽﻣ رﻮﺒﺠﻣ ار نﺎﻧز ﻦﯾا قﻮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﺷﺎﻧ ﯽﻣﺎﮐﺎﻧ ياﺮﺑ ﺪﻨﮐ
مارآ ﻪﺑ ﯽﮔﺪﻧز ﻦﺸﺧ تﺎﯿﻌﻗاو زا راﺮﻓ ﺶﺨﺑ
داﻮﻣ ﺮﮕﯾد و ﺎﻫ
ناور نآ نوﺪﺑ ،ﺪﻧروﺎﯿﺑ يور نادﺮﮔ ﺮﮑﻓ نآ ﺐﻗاﻮﻋ ﻪﺑ ﻪﮐ
ﺪﻨﻨﮐ . ﺑ ﻂﻘﻓ ﻪﻧ نﺎﻧز رد داﻮﻣ ﻪﺑ ﯽﮕﺘﺴﺑاو نﺎﻧآ دﻮﺧ ﺖﻣﻼﺳ ﻪ
ﻪﭽﺑ ﺖﻣﻼﺳ ﻪﺑ ﻪﮑﻠﺑ ﻪﻣﺪﺻ هداﻮﻧﺎﺧ ناﻮﺟ يﺎﻀﻋا ﺮﮕﯾد و ﺎﻫ
ﯽﻣ ﺪﻧز . رﺎﺸﻓ ﺶﻘﻧ ﺮﯿﯿﻐﺗ ،ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ ﺖﻧﻮﺸﺧ ،ﯽﻟﺎﻣ و ﺎﻫ
ﺖﯿﻟﻮﺌﺴﻣ ﻂﺑاور ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا شﺮﯾﺬﭘ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﻏ يﺎﻫرﺎﺘﻓر و ﺎﻫ و ﯽﺴﻨﺟ ترﺎﺠﺗ رد نﺎﻧز يﺮﯿﮔرد ،ﯽﯾﻮﺷﺎﻧز دﻮﯿﻗ زا جرﺎﺧ
نﺪﺷ ﯽﻧاﺪﻧز ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻢﯾاﺮﺟ مﺎﺠﻧا ﺖﯿﻌﺿو ﯽﮕﺘﻔﺷآ ﻪﺑ ﯽﮕﻤﻫ
ﯽﻣ هداﻮﻧﺎﺧ ﯽﻣ دﻮﺧ ﻪﮐ ﺪﻣﺎﺠﻧا
و داﻮﻣ فﺮﺼﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ددﺮﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻢﯾاﺮﺟ مﺎﺠﻧا و هداﻮﻧﺎﺧ يﺎﻀﻋا ﺮﯾﺎﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻞﮑﻟا .
،ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ ،ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫﺪﻣﺎﯿﭘ و رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا ﺮﮔا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا زوﺮﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ نآ يدﺮﻓ ﻦﯿﺑ تﺎﻃﺎﺒﺗرا و يدﺎﺼﺘﻗا
ﻦﯾا ،ددﺮﮔ باﺮﻄﺿا ﯽﻣ دﻮﺧ
ﻦﯾا ضراﻮﻋ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
يرﺎﻤﯿﺑ ﻪﺒﻨﺟ ﺐﯾﺮﺨﺗ ﯽﻨﻌﯾ ﺎﻫ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ ﯽﮔﺪﻧز ﺖﯿﻔﯿﮐ يﺎﻫ
ناﺮﺤﺑ دﺎﺠﯾا ،ﺖﻣﻼﺳ ﯽﯾﺎﻧاﻮﺗ ﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ ،ﯽﮔداﻮﻧﺎﺧ يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﮏﯾ رد دﻮﺧ ﻞﻣاﻮﻋ ﻦﯾا ﻪﮐ ددﺮﮔ ﯽﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺮﻓ ،ﯽﻨﻫذ ﻪﺧﺮﭼ ﻪﻨﯿﻣز ،بﻮﯿﻌﻣ ي دﺎﯿﺘﻋا نﺪﯿﺸﺨﺑ تﺪﺷ و راﺮﻤﺘﺳا ي
ﺪﯾدﺮﮔ ﺪﻫاﻮﺧ .
ﻄﺿا ﺮﮔا ﻪﻨﯿﻣز ﻞﻣﺎﻋ دﻮﺧ ﯽﮔدﺮﺴﻓا و باﺮ زﺎﺳ
ﻮﺳ ﻪﺑ دﺮﻓ ﺶﯾاﺮﮔ ء
ﺖﻟﺎﺣ ﻦﯾا رد ،ددﺮﮔ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ فﺮﺼﻣ
ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ ياﺮﺑ ﺮﻄﺧ ﻞﻣﺎﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ دﺮﻓ باﺮﻄﺿا و ﯽﮔدﺮﺴﻓا دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ دﺎﯿﺘﻋا .
و ﯽﮔدﺮﺴﻓا ﻦﺘﺷاد ﺮﻈﻧ رد ﺖﻟﺎﺣ ود ﺮﻫ رد
ﻪﺒﻨﺟ ،لوا ﺖﻟﺎﺣ رد هوﺮﮔ ﻦﯾا رد ﯽﻘﻠﺧ تﻻﻼﺘﺧا و باﺮﻄﺿا -
ﻋ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣرد ي ﻪﺿرﺎﻋ ناﻮﻨ
ﻪﺒﻨﺟ ،مود ﺖﻟﺎﺣ رد و دﺎﯿﺘﻋا ي ي
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ رﺪﺨﻣ داﻮﻣ ﻪﺑ دﺎﯿﺘﻋا ﻪﺑ ﺶﯾاﺮﮔ زا يﺮﯿﮕﺸﯿﭘ .
References
1. Wallace R. Public health and preventive medicine.15th ed. USA: McGraw Hill; 2008: 1013-23.
2. Hojjati S. [Investigati of drug abuse in women]. Tehran: Iran Expediency Council; 2011: 1-41.
(Persian)
3. Norouzi M, Naderi SH, Binazadeh M. [Addiction treatment comprehensive tutorial]. 1st ed. Tehran:
Kholos; 2006: 12-17. (Persian)
4. Sadock BJ, Sadock VA. [Synopsis of psychiatry]. Poorafkari N. (translator). 2nd ed. Tehran: Shahre Ab and Ayandehsazan; 2005: 527-60. (Persian)
5. Kazemi H, Ghamrani A, Khajeh M, Barati F, Zarei A. [A predictive model of nicotine dependence in students based on indicators of mental health and self-concept. (abstract 131)]. The 1st International Student Congress on Addiction; 2012; Urmia, Iran. (Persian)
6. Ansarhossein S, Farshbafmanisefat F. [The relationship between perfectionism, anxiety and depression in a drug abuse (abstract 143)]. The 1st International Student Congress on Addiction; 2012;
Urmia, Iran. (Persian)
262 ﻣ ﻪﻠﺠ لﺎﺳ ،ﯽﻧاور ﺖﺷاﺪﻬﺑ لﻮﺻا ي 15
) 4 ( ، نﺎﺘﺴﻣز 1392
ﻪﺟاﻮﺧ ﺪﻤﺤﻣ ﯽﺋﻮﻟد
رﺎﮑﻤﻫ و نا
7. Green KM, Zebrak KA, Fothergill KE, Robertson JA, Ensminger ME. Childhood and adolescent risk factors for comorbid depression and substance use disorders in adulthood. Addict Behav 2012;
37(11): 1240-7.
8. Khajehdaluee M, Zavar A, Alidoust M, Pourandi Iranian R. The relation of self-esteem and illegal drug usage in high school students. Iran Red Cres Med J 2013; 15(11): e7682.
9. Azkhosh M. [Use of psychological tests and clinical diagnosis].3rd ed. Tehran: Ravan; 2008: 224-6.
(Persian)
10. Beck AT, Steer RA, Garbin MG. Psychometric properties of the Beck depression inventory:
Twenty-five years of evaluation. Clin Psychol Rev 1988; 8(1): 77-100.
11. Kaviani H, Mousavi AS. [Psychometric properties of the Persian version of Beck Anxiety Inventory (BAI)].Tehran University medical journal 2008; 66(2): 136-140. (Persian)
12. Ghassemi GR, Sadeghi S, Asadollahi GA, Yousefy AR, Mallik S. Early experiences of abuse and current depressive disorders in Iranian women. East Mediterr Health J 2010; 16(5): 498-504.
13. Ghaednia M, Ghaednia A, Farmani SH, Naimi GH. [Diagnosis among smoking and non smoking students based on communication skills and social support (abstract 355)]. The 1st International Student Congress on Addiction; 2012; Urmia, Iran. (Persian)
14. Sattari M, Islambalchilar M, Toluyi M, Mashayekhi S. Sociodemographic characteristics of the addicted inmates of Qom and Tabriz prisinors in Iran. Advanced pharmeceutical bulletin 2012; 2(1):
61-9.
15. Meysamie M, Sedaghat M. Opium use in a rural area of the Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J 2009;15(2): 425-31.
16. Rafiey H, Narenjiha H. Needle and syringe sharing among Iranian drug injectors. Harm Reduct J 2009; 6: 21.
17. Goodarzi F, Karrari P, Eizadi-Mood N, Mehrpour O, Misagh R, Setude S, et al. Epidemiology of drug abuse (chronic intoxication) and its related factors in a MMT clinic in Shiraz, Southern Iran.
Iranian journal of toxicology 2011; 4(4): 377-80.
18. Izutsu T, Tsutsumi A, Matsumoto T. [Association between sexual risk behaviors and drug and alcohol use among young people with delinquent behaviors]. Nihon Arukoru Yakubutsu Igakkai Zasshi 2009; 44(5): 547-53. (Japanese)
19. Mojahed A, Bakhshanee M. [Smoking and drug abuse among high school students in Zahedan].
Tabib-e-Shargh 2004; 6(1): 59-65. (Persian)
20. Ahmadi J, Hasani M. Prevalance of substance use among Iranian high school students. Addict Behav 2003; 28: 375-9.
