ﯽﺸﻫوﮋﭘ ﯽﻤﻠﻋ
ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﯿﻔﯿﮐ
ﻂﺳﻮﺗ غﺮﻣ تﺎﻌﻄﻗ اﻧ
عاﻮ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﯽﻃ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
خﺮﺳ ﻖﯿﻤﻋ ندﺮﮐ
ﯽﻧﺎﺛ هداز ﻒﺳﻮﯾ هﺪﯿﭙﺳ ،
1يﻮﻀﺗﺮﻣ ﯽﻠﻋ ﺪﯿﺳ
،
1ﯽﻣﻼﺳﻻا ﺦﯿﺷ اﺮﻫز
2
،
ﯽﻤﯾﺮﮐ يﺪﻬﻣ
،
2دار ﯽﻣﺎﻬﻟا ﻦﯿﺴﺣ ﺮﯿﻣا
1
1 - ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ راوﺰﺒﺳ ﺪﺣاو ،
دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ، ﯽﻣﻼﺳا
راوﺰﺒﺳ ، ناﺮﯾا ،
2 - تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺶﺨﺑ و تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ،ﯽﺳﺪﻨﻬﻣ و ﯽﻨﻓ
يزروﺎﺸﮐ شزﻮﻣآ
،يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﮐ ،تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ نﺎﻣزﺎﺳ
ناﺮﯾا ،ﺪﻬﺸﻣ ،يزروﺎﺸﮐ ﺞﯾوﺮﺗ و شزﻮﻣآ .
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 26 / 12 / 96 رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 10 / 06 / 99
(
هﺪﯿﮑﭼ
ﺎﻄﻣ ﻦﯾا ترذ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﺑ هﺪﺷ هداد ﺶﺷﻮﭘ غﺮﻣ ﺖﮔﺎﻧ ﺪﯿﻟﻮﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟ )
ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺮﭘ و تراﺮﺣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ،تﻮﺻاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ حﻼﺻا ،ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ (
رد ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﻼﻣﺎﮐ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ يرﺎﻣآ حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ ﻦﯿﯿﻌﺗ ياﺮﺑ
ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا يرﺎﺧﻮﺳ لﻮﺼﺤﻣ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ .
ياﺮﺑ ﺮﻓ هﺎﮕﺘﺳد زا نﻮﯿﺳﺎﮑﯿﻧﻮﺳ لﺎﻤﻋا تﻮـﺻا
ﺲﻧﺎﮐﺮﻓﺎﺑ 70 ﺰﺗﺮﻫ ﻮﻠﯿﮐ نﺎﻣز رد 5 ﺎـﻣد هﺪـﻨﻨﮐ لﺮـﺘﻨﮐ ﻪـﺑ ﺰـﻬﺠﻣ ﻦـﮐ خﺮـﺳ زا ندﺮـﮐ خﺮـﺳ ياﺮـﺑ و ﻪـﻘﯿﻗد )
150
، 170 و 190 داﺮﮕﯿﺘﻧﺎـﺳ ﻪـﺟرد (
نﺎـﻣز و
)
،1 3 و 5 ﻪﻘﯿﻗد ( ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
،ﺖﻓﺎﺑ يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ ﮕﻧر ﻪﺘﺳﻮﭘ ﯽ و يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺴﺣ
. ﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﺎـﺑ هﺪـﻣآ ﺖـﺳد ﻪـﺑ يﺎـﻫ ﻦ
ندوﺰﻓا ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻦﮑﻧاد يا ﻪﻨﻣاد ﺪﻨﭼ نﻮﻣزآ نﻮﯿـﺳﺎﮑﯿﻧﻮﺳ ﺎﺑ هﺪﺷرﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘ يﺎﻫ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ
، و ﺎـﻣد ﺶﻫﺎـﮐ رد ﯽﻬﺟﻮـﺗ ﻞـﺑﺎﻗ ﺮـﺛا
ﺖﺷاد ﺖﮔﺎﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺘﻔﺳ .
نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺳ يﺎﻣدو
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻏور بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ندﺮﮐ خﺮ ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
يراد ) 05 /0 ( P≤
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ .
هﺪﯿـﺷﻮﭘ يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ترذ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﺑ هﺪﺷ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣرد
ﺪﻫﺎﺷ يﺮﺘﺸﯿﺑ زﺎﯿﺘﻣا ﯽﺴﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا رد ار
ﺪـﻧدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد .
ﺪـﻨﯾآﺮﻓ ﺎـﺑ هﺪـﺷرﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿـﭘ يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﮓـﻧر ﯽﺑﺎـﯾزرا
يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ نﻮﯿﺳﺎﮑﯿﻧﻮﺳ )
05 /0 ( P≤
يﺎﻫ ﻪﻔﻟﻮﻣ رد a*
و b * نﺎﻣز ﯽﻃ رد ندﺮﮐ خﺮﺳ
3 ﻪﻔﻟﻮﻣ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣرد ،دﻮﺑ ﻪﻘﯿﻗد ﯽـﻨﻌﻣ رﻮـﻃ ﻪﺑ L *
يراد ) 05 /0 ( P≤
ندﺮﮐ خﺮﺳ يﺎﻣدرد ﺪﻫﺎﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ 170
و 190 ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
نﺎﮔژاو ﺪﯿﻠﮐ ﻦﻏور بﺬﺟ ،تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا :
، ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ،غﺮﻣ ﺖﮔﺎﻧ ،ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﺮﺠﻨﻣ يﺮﻬﺷ و ﯽﻨﯿﺷﺎﻣ ﯽﮔﺪﻧز ﻪﻌﺳﻮﺗ رد يدﺎﯾز تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ
ﻦﯿﺑ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﺷ مدﺮﻣ ﯽﮔﺪﻧز هﻮﯿﺷ و ﯽﯾاﺬﻏ يﺎﻫﻮﮕﻟا و غﺮﻣو ﯽﻫﺎﻣ ﺎﺻﻮﺼﺧ يﺮﯿﻤﺧ و يرﺎﺧﻮﺳ يﺎﻫ هدروآﺮﻓ فﺮﺼﻣ ﺞﯾار رﺎﯿﺴﺑ ﻪﺘﺷﺬﮔ لﺎﺳ ﺪﻨﭼ رد نﺎﯿﮐﺎﻣ و ﯽﯾﺎﯾرد يﺎﻫ هدروآﺮﻓ ﺖﺳا هﺪﺷ 1]
تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻦﯾﺮﺘﺑﻮﺒﺤﻣ زا ﯽﮑﯾ ﺪﯿﻔﺳ ﺖﺷﻮﮔو غﺮﻣ .[
ﺎﻫرﻮﺸﮐ زا يدﺎﯾز داﺪﻌﺗ رد ﻢﻌﻃ نآ ﺖﯿﺑﻮﺒﺤﻣ هﺪﻤﻋ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ﺖﺳ
ﺖﺳا نآ دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ﺖﻓﺎﺑ و ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺑ .
ﺖﺷﻮﮔ يا ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺮﻈﻧ زا
ﺮﯿﻏ بﺮﭼ يﺎﻫﺪﯿﺳا و ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ و ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ زا ﯽﻨﻏ ﻊﺒﻨﻣ ﺪﯿﻔﺳ ﺪﻧﺎﺑ ياراد بﺮﭼ يﺎﻫﺪﯿﺳا ﺎﺻﻮﺼﺧ عﺎﺒﺷا 3
ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو و ﻪﻧﺎﮔ
ﺖﺳﺎﻫ . يوﺎﺣ و ﺮﯾﺬﭘ دﺎﺴﻓ رﺎﯿﺴﺑ نآ هﺪﺷ ﻪﺳوﺮﭘ عاﻮﻧا لﺎﺣ ﻦﯾا ﺎﺑ
ﻘﻣ ﺖﺳا ﮏﻤﻧ يﻻﺎﺑ ﺮﯾدﺎ 2]
و 3 .[ رد ﯽﯾﺎﻬﺷور ﻦﺘﻓﺎﯾ ﻦﯾا ﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺖﻬﺟ رد ﺎﻬﻧآ لﺎﻤﻋا و قﻮﻓ ﻞﻣاﻮﻋ زا ﯽﺷﺎﻧ ﮏﺴﯾر ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻬﺟ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺶﯾاﺰﻓا فﺮﺼﻣ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﺖﯿﻟﻮﺒﻘﻣ و يا ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا ،
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺛﻮﻣ و ﺪﯿﻔﻣ رﺎﯿﺴﺑ هﺪﻨﻨﮐ 4]
.[ ﻞﮑﺸﻣ ﻦﯾا ﻊﻓر ياﺮﺑ
ﻏ ﺮﺒﯿﻓ يوﺎﺣ يرﺎﺧﻮﺳ يﺎﻫ درآ عاﻮﻧا زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﻬﺟ رد ﯽﯾاﺬ
ﺪﺳر ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ يروﺮﺿ ﯽﯾاﺬﻏ شزرا ندﺮﺑ ﻻﺎﺑ 5]
.[
ﺎﺸﻧ. ﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﺘﺳ نا
ﺎﻣ وا هد ﻪﯿﻟ رد ﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ ا ﺎﮐ ﯽﯾ ر ﺮﺑ د ﺎﻫ ي ﺮﻓ اوا ﯽﻧ
و دراد ﻪﺑ د ﻪﮐ ﯽﺸﻘﻧ ﻞﯿﻟ رد
ﻮﺒﻬﺑ و د ﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾ ي ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ، ﺮﺑ ﻻﺎﺑ ند
ﺎﺒﺛ ت ﺎﻫ ﻢﺘﺴﯿﺳ ي ﺪﯿﺋﻮﻠﮐ ا و ي ﺖﻈﻠﻏ ﺮﺛ د
ﯽﮔﺪﻨﻫ رد دراد ﻊﯾﺎﻨﺻ
ﻒﻠﺘﺨﻣ ا نآ زا ﺎﻔﺘﺳ هد ﻮﺷ ﯽﻣ د . ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ ﯽﻫﺎﮔ رد
ﺎﺘﺧﺎﺳ ر ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﻮﺗ ﯽﻣ و نا ﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾ ي ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺖﻬﺟ رد ار نآ يدﺮﮑﻠﻤﻋ صاﻮﺧو
رد يا هﮋﯾو تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ و ﺪﯿﺸﺨﺑ دﻮﺒﻬﺑ ﯽﮑﯾژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ فاﺪﻫا ﺖﻓﺎﯾ ﺖﺳد ﺮﻈﻧ درﻮﻣ لﻮﺼﺤﻣ 6]
. [ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﺧﺮﺑ دﺎﺠﯾا ﺎﺑ
ﻪﮐ دﻮﺸﯿﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﻪﯿﻔﯾﺪﻣ و لﮋﯾﺮﭘ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﯽﻣ لﻮﺼﺤﻣ رد دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ و توﺎﻔﺘﻣ ﯽﺻاﻮﺧ
ﺪﻧﻮﺷ . هﺎﮕﺘﺳد رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ ﻢﯾﺰﻧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ زا ﯽﺸﺨﺑ ﯽﻣ ﻪﺘﻔﮔ موﺎﻘﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ،ﺶﺨﺑ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻤﻧ ﻢﻀﻫ شراﻮﮔ
ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ يﺪﻨﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻤﯾژر يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ هوﺮﮔ رد ﻪﮐ دﻮﺷ .
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻤﻧ و ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ هﺪﻨﻨﮐﺮﭘ ﮏﯾ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻬﻨﺗ موﺎﻘﻣ دﻮﺷ ﯽﻤﻧ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻢﻫ ﮏﯿﺘﯿﻟﻮﻠﯿﻣآ يﺎﻫ ﻢﯾﺰﻧآ ﻂﺳﻮﺗ و دﻮﺷ ﻪﻨﯿﺗﻻژ و ﺪﻨﻨﮐ هدﺎﻔﺘﺳا نآ زا ﺪﻨﻧاﻮﺘﻧ ﺎﻫﺮﻤﺨﻣ ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻦﯾا و ﺪﻧﻮﺷ ﺮﯿﻤﺨﺗ نﺪﺷ ﻪﺘﺴﻫآ ﺚﻋﺎﺑ .
ﻧ رد ـ عﻮ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﻻژ ﻪﻨﯿﺗ ﺑ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ دﺎﺠﯾا ﺮﺗ ﻊﯾﺮﺳ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺶﯾاﺰﻓا ـ
ﻦﯾﺪ ﻨﻌﻣ
ـ ﮐﯽ ـ ﺎﻌﯾﺮﺳ ار بآ هدﻮﻤﻧ ﻞﻤﻋ ﺞﻨﻔﺳا نﻮﭽﻤﻫ ﻪ بﺬﺟ
ﯽﻣ ﯾﺎﻤﻧ د 7] .[
ﺮﯿﯿﻐﺗ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﺪﺣاو تﺎﯿﻠﻤﻋ زا ﯽﮑﯾ ،ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻣ رﺎﮐ ﻪﺑ اﺬﻏ ﺖﯿﻔﯿﮐ دور
. ﺮﺛا ،ندﺮﮐ خﺮﺳ يﺎﯾاﺰﻣ زا ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ
آ و ﺎﻬﺑوﺮﮑﯿﻣ ﯽﺗراﺮﺣ ماﺪﻬﻧا ﻪﻄﺳاو ﻪﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا نآ ﯽﺘﻇﺎﻔﺣ ﺎﻬﻤﯾﺰﻧ
ﻏ ﺢﻄﺳ رد بآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺶﻫﺎﮐ و اﺬ
) ﻞﮑﺷ ﻪﺑ اﺬﻏ ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد و
ﻪﻗرو يﺎﻫ اﺬﻏ ﻢﺠﺣ مﺎﻤﺗ رد ،ﺪﺷﺎﺑ كزﺎﻧ (
ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ دﻮﺷ 8] .[
رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﮑﯿﻧﺎﮑﻣ تﺎﺷﺎﻌﺗراو ﯽﺗﻮﺻ جاﻮﻣا ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﯽﯾاﻮﻨﺷ هدوﺪﺤﻣ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺴﻧﺎﮐﺮﻓﺎﺑ زﺎﮔ و ﻊﯾﺎﻣ و ﺪﻣﺎﺟ ﺮﺳﺎﺗﺮﺳ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ رﺎﺸﺘﻧا نﺎﺴﻧا .
دﺮﻓ ﻪﺑ يدﺮﻓ زا ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ هدوﺪﺤﻣ ﻦﯾا
زا ﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺮﮕﯾد 20
ﺰﺗﺮﻫ ﻮﻠﯿﮐ ﺖﺳا
. ﻊﯾﺎﻨﺻ رد
ﯽﮑﯿﺘﯿﻟﺎﻧآ ﮏﯿﻨﮑﺗ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ تﺪﺷﺎﺑ يﺎﻫ دﺮﺑرﺎﮐ ﯽﯾاﺬﻏ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا دﻮﺷ
9] و 10 جاﻮﻣا زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺮﺿﺎﺣ لﺎﺣ رد .[
ندﺮﮐ لﺎﻌﻓﺮﯿﻏ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ يروآﺮﻓ رد تﻮﺻاﺮﻓ بوﺮﮑﯿﻣ ﻢﯾﺰﻧآ ندﺮﮐ لﺎﻌﻓﺮﯿﻏ ،ﺎﻫ بآ ،ﺎﻫ
ندﺮﮐ ﮏﺸﺧ و يﺮﯿﮔ
و دﺎﻤﺠﻧا ،نﻮﯿﺳاﺮﺘﻠﯿﻓ ،ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ جاﺮﺨﺘﺳا و رﻮﻠﺒﺗ ،ﯽﯾادزدﺎﻤﺠﻧا
ﻪﻧاد ﮓﻧر ﻦﮕﻤﻫ و ندﺮﮐ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ،ﯽﯾاﺬﻏ تارذ ﺎﯾ و ﺎﻫ يزﺎﺳ
ﺖﺳا شﺮﺘﺴﮔ لﺎﺣ رد نﺎﻬﺟ رد .
شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺶﯿﭘ ﻞﺜﻣ ﯽﯾﺎﻫ
،ﻮﯾووﺮﮑﯾﺎﻣ ،ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا رﺎﻤﯿﺗ
ﻢﯾﺰﻧآ ،يﺰﻤﺳا يﺮﯿﮕﺑآ ﺶﺷﻮﭘ ،يﺮﺑ
ﮏﺸﺧ و ﯽﮐارﻮﺧ يﺎﻫ ﺎﺑ ندﺮﮐ
ﯽﻣ ،اﻮﻫ ر ﻦﻏور بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ناﻮﺗ و هداد ﺶﻫﺎﮐ لﻮﺼﺤﻣ رد ا
رد ار ﯽﻔﯿﮐ و ﯽﻤﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﯽﯾﺎﻬﻧ هﺪﺷ خﺮﺳ لﻮﺼﺤﻣ
ﺪﯿﺸﺨﺑ 11] .[ و ضﺎﺒﻘﻧا و شزﺮﻟ دﺎﺠﯾا ﺎﺑ ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا جاﻮﻣا
طﺎﺴﺒﻧا ﮏﯾ ،ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﻞﺧاد رد ﯽﭘﺎﯿﭘ يﺎﻫ لﺎﻧﺎﮐ يﺮﺳ
يﺎﻫ
ﺚﻋﺎﺑ و هداد ﻞﯿﮑﺸﺗ ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﻞﺧاد رد ﯽﭘﻮﮑﺳوﺮﮑﯿﻣﺰﯾر ﻦﯾا زا ﺖﺑﻮﻃر جوﺮﺧ ﻞﯿﻬﺴﺗ لﺎﻧﺎﮐ
ﯽﻣ ﺎﻫ ﺪﻧدﺮﮔ . ﺖﺧﺎﻨﺷ
هﺪﯾﺪﭘ خﺮﺳ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯿﺣ ﻪﮐ مﺮﺟ لﺎﻘﺘﻧا ﻞﺜﻣ هﺪﯿﭽﯿﭘ يﺎﻫ ندﺮﮐ
ﯽﻣ قﺎﻔﺗا ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﻖﯿﻤﻋ لﺪﻣ و ﯽﺣاﺮﻃ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،ﺪﺘﻓا
يزﺎﺳ
خﺮﺳ لﻮﺼﺤﻣ ﻦﻏور بﺬﺟ ﺶﻫﺎﮐ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﯾا ﻪﻨﯿﻬﺑ هﺪﺷ
ﯽﻣ يروﺮﺿ ﺪﺷﺎﺑ
. خﺮﺳ ،ﯽﻠﮐ ﺖﻟﺎﺣ رد عﻮﻧ ﻪﺳ ﻞﻣﺎﺷ ﻖﯿﻤﻋ ندﺮﮐ
ﺘﻧا هدﺎﻣ ﯽﻠﺧاد ﺶﺨﺑ زا بآ تﺮﺟﺎﻬﻣ ﻞﻣﺎﺷ توﺎﻔﺘﻣ مﺮﺟ لﺎﻘ و ﻦﻏور ﻞﺧاد ﻪﺑ ﺪﻣﺎﺟ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ شواﺮﺗ ،نآ ﺢﻄﺳ ﻪﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﺖﺑﻮﻃر ﺎﺑ نآ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ و ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﻞﺧاد ﻪﺑ ﻦﻏور بﺬﺟ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ 12] . [
نارﺎﮑﻤﻫ و رﺎﮐﺎﻧﻮﺘﻟآ )
2004 ( زا ﻪﻠﮑﺸﺘﻣ يﺎﻫ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﯾاﺮﮕﻠﻤﻋ
ﻫ ﺖﮔﺎﻧ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ درﻮﻣ يرﺎﺧﻮﺳ غﺮﻣ يﺎ
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ .
يﺎﻫ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ رد ار غﺮﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ نآ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ 3
و 6 و 9 و 12 يﺎﻣد رد ار ﻪﻘﯿﻗد 180
ﻪﺟرد
ياﻮﺘﺤﻣ و يدﺮﺗ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ و ﺪﻧدﻮﻤﻧ خﺮﺳ داﺮﮕﺘﻧﺎﺳ ﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ ﻦﻏور ﯽ
ﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر ﻪﮑﯿﻟﺎﺣرد ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا يراد
ﻣ ﺶﻫﺎﮐ ندﺮﮐ خﺮﺳ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺑﺎﯿ
. ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ نآ
ﺶﯾاﺰﻓا ﻞﺨﻠﺨﺗ و ﻦﻏور دﻮﺸﯿﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ زا ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﮐﻮﯿﭘﺎﺗ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ زا ﻪﮐ ﯽﻧﺎﻣز و ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ياﻮﺘﺤﻣ دﻮﺷ
ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻢﺠﺣ و ﺖﺑﻮﻃر ياﻮﺘﺤﻣ ﯽﻟو ﺮﺘﻤﮐ ﻦﻏور 13]
.[
ﻮﺟ ﺳﺎﯾ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺎﯾرﻮ )
2003 ( يور ﺮﺑ ار ﺪﻧﻮﺳ اﺮﺘﻟوا ﺮﯿﺛﺎﺗ
ﻮﺼﺧ ﺪﻧدﺮﮐ ﯽﺳرﺮﺑ ﺖﺷﻮﮔ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ تﺎﯿﺻ ﺮﯿﯿﻐﺗ ياﺮﺑ يﺮﺛﻮﻣ شور ﺪﻧﻮﺳ اﺮﺘﻟوا ندﺮﺑ رﺎﮑﺑ ﺪﻧدﺮﮐ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﮐ
ﺖﺳا ﯽﺘﺷﻮﮔ تﻻﻮﺼﺤﻣ و ﺖﺷﻮﮔ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ .
نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
يﺮﯿﮔ رﺎﮑﺑ زا ﺪﻌﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا هﺪﻨﻫد 60
ﺪﻧﻮﺳ اﺮﺘﻟوا رﺎﻤﯿﺗ ﻪﯿﻧﺎﺛ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﺷﺮﺑ يوﺮﯿﻧ ﮑﻧآ نوﺪﺑ ﺖﺷﻮﮔ يدﺮﺗ و ﺪﺑﺎﯾ
ﺮﺑ يﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪ
ﺪﺑﺎﯿﻣ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نآ ﮓﻧر و ﻞﮐ ﺖﻓا و ﺖﺨﭘ .
رﺎﻤﯿﺗ
يور ﺮﺑ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﺛا ﺪﻧﻮﺳاﺮﺘﻟوا ﻪﺑ ﺖﺷاﺪﻧ ﺖﺷﻮﮔ pH
ﯽﯾﻻﺎﺑ بآ يراﺪﻬﮕﻧ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺪﻧا هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ هوﻼﻋ ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ 14]
.[
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﻣﺰﯿﻓ )
2004 ( زا ﻪﻠﮑﺸﺘﻣ يﺎﻫ ﺮﯿﻤﺧ ﯽﯾاﺮﮕﻠﻤﻋ
ﺳﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ حﻮﻄﺳ هﺪﺷ ﻞﯾﺪﻌﺗ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺘ
) ﯽﻣﻮﻣ و ﺎﮐﻮﯿﭘﺎﺗ (
ﺪﻧداد راﺮﻗ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺞﻧﺮﺑ ﺮﮐاﺮﮐ ﻪﯿﻬﺗ ياﺮﺑ ار
. يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﺶﻧﺮﮐ و ﺶﻨﺗ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺎﻫ نآ ) 05 / 0 (P≤
دﻮﺒﻬﺑ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ . زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺎﻫ نآ
ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺮﭘ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ و يدﺮﺗ و
ﺶﻫﺎﮐ
دﻮﺷ ﯽﻣ هدﻮﺗ ﻪﺘﯿﺴﻧاد .
ﯽﻧﺎﻔﻘﺤﻣ ﺎﺘﺳار ﻦﯿﻤﻫ رد رد ﻦﻏور بﺬﺟ و بآ ﺶﻫﺎﮐ يزﺎﺴﻟﺪﻣ
مﺎﺠﻧا ار ﻼﺧ و يﺮﻔﺴﻤﺗا ﻂﯾاﺮﺷ رد ﯽﻨﯿﻣز ﺐﯿﺳ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻃ ﺪﻧداد . ﺪﻨﯾآﺮﻓ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻃ رد ﻦﻏور بﺬﺟ
يراد ﯽﻨﻌﻣ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ و ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا )
05 /0 ( P≤
عﻮﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ
ﺗ ﺶﯿﭘ دﻮﺑ لﻮﺼﺤﻣ رﺎﻤﯿ .
و ﭻﻧﻼﺑ ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻦﻏور بﺬﺟ
ﺪﻧﺪﺷ ﮏﺸﺧ ،
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ 15]
.[
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﯾاراد )
2014 ( و تﻮﺻاﺮﻓ ﯽﮑﻤﮐ رﺎﻤﯿﺗ ﺶﯿﭘﺮﺛا
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ يدﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧﺮﺑ ار ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﻧداد راﺮﻗ . نﺎﯾﺮﺟ ﺲﯾﺪﻧا و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو نﺎﻧآ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ دﺮﮐ اﺪﯿﭘ دﻮﺒﻬﺑ
. ﻔﺗ يراد ﯽﻨﻌﻣ توﺎ )
05 / 0 ( P≤
تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ رد
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ يدﺮﮑﻠﻤﻋ 16]
.[
مﺪﻨﮔ و ﯽﻨﯿﻣز ﺐﯿﺳ و ﺞﻧﺮﺑ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يدﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ار تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ هﺪﺷ رﺎﻤﯿﺗ نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﮐرﺎﻣ
) 2014 ( ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ
ﺪﻧداد راﺮﻗ .
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﻮﯿﺳاﺰﯾﺮﻤﯿﻠﭘد نﺎﻧآ يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻖﺒﻃ
دﻮﺑ لﻮﻧﺎﺗا زا ﺮﺘﻌﯾﺮﺳ بآ نﻮﯿﺳﺎﮑﯿﻧﻮﺳرد .
ﺎﺻﻮﺼﺧ تﻮﺻ رﺎﻤﯿﺗ
ﺶﻫﺎﮐ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يدﺮﮑﻠﻤﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ بآ رد ﺖﺸﮔ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو 17]
.[
رد ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺖﯿﻤﻫا و هﺪﺷ ﺮﮐذ ﺐﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻔﻨﻣ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﮐ و يرﺎﺧﻮﺳ ﺖﮔﺎﻧ ﺖﯿﻔﯿﮐ دﻮﺒﻬﺑ نآ يا ﻪﯾﺬﻐﺗ شزرا هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﯾاﺰﻓا ،
ﺪﻫ زا ف
ندوﺰﻓا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﺎﻣاﻮﺗ ترذ
"
جاﻮﻣا ﺎﺑ
ﺲﻧﺎﮐﺮﻓ ﺎﺑ تﻮﺻاﺮﻓ 70
ﺖﻓﺎﺑ ياﻮﺘﺤﻣﺮﺑ ﺰﺗﺮﻫﻮﻠﯿﮐ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ،
دﻮﺑ غﺮﻣ ﺖﮔﺎﻧ ﯽﻔﯿﮐو ﯽﺴﺣ .
2 - ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
2 - 1 - هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ داﻮﻣ
غﺮﻣ ﻪﻠﯿﻓ ﻞﻣﺎﺷ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﻪﯿﻟوا داﻮﻣ
) ﺎﻫ هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﯽﻠﺤﻣ ي
( ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ عاﻮﻧا ،
) يﺮﭘ و تراﺮﺣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ،ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ،تﻮﺻاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ حﻼﺻا
ﻪﻨﯿﺗﻻژ ( ﺎﺑ PH 5/
6 ﺖﮐار ﺖﮐﺮﺷ زا )
Roqette ( درآ ،ﻪﺴﻧاﺮﻓ
مﺪﻨﮔ ) درآ ﺖﮐﺮﺷ يﺮﺘﺸﻣ
- ناﺮﯾا ( ناﺰﮕﻫ لﻼﺣ ،
)ا ﺎﮑﺳ ر ﺖﺳﻻ scarlost ا
ﺎﯿﻧﺎﭙﺳ ( ﻮﺳ درآ ، يرﺎﺧ ) سرﺎﭘ ﺖﮐﺮﺷ
ﺪﻬﺸﻣ ﮏﻧﺎﯾﺮﺑ (
ترذ ﻦﻏور و هﺪﻨﻫد ﻢﻌﻃ داﻮﻣ ، )
ﺖﮐﺮﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ
رﻻﻮﺳ - ﻪﯿﮐﺮﺗ ( رادﺪﯾ ﮏﻤﻧ ، )
لﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﺖﮐﺮﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ -
ناﺮﯾا (،
بآ
) ﺮﻬﺷ ﯽﺸﮐ ﻪﻟﻮﻟ بآ زا هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ ناﺮﯾا–
(
،زﺎﯿﭘ ،
،ﺮﯿﺳ ردﻮﭘ ﮓﻨﯿﮑﺑ
) ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﯽﻠﺤﻣ يﺎﻫ هﺎﮕﺷوﺮﻓ (
ﺪﻧدﻮﺑ . ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ يﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ
ﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﯾز دراﻮ
قﻮﻓ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ زا ماﺪﮐﺮﻫ ﻪﮐ
يﺎﻫ نﺎﻣز و ﺎﻣد رد ﺮﮐﺬﻟا 3
ﻪﻧﺎﮔ ﺮﮐﺬﻟا قﻮﻓ ﺪﻧﺪﺷ خﺮﺳ :
- ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ
100 درآ ﺪﺻرد
مﺪﻨﮔ
= ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ )
،رﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﻣﻼﻋ control
(
- يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ 90
و مﺪﻨﮔ درآ ﺪﺻرد
8 ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﺻرد ﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻪﮐ ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ترذ
)
،رﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﻣﻼﻋ native
(
- يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ 90
و مﺪﻨﮔ درآ ﺪﺻرد
8 نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ ﻪﮐ هﺪﺷ حﻼﺻا ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﺻرد
ﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ )
،رﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﻣﻼﻋ (us
- يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ 90
و مﺪﻨﮔ درآ ﺪﺻرد
8 ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻪﮐ ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺮﭘ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﺻرد
ﺪﺷ )
،رﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﻣﻼﻋ (pre
- يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ 90
و مﺪﻨﮔ درآ ﺪﺻرد
8 نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻪﮐ تراﺮﺣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺪﺻرد
ﺪﺷ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ )
،رﺎﻤﯿﺗ ﯽﺻﺎﺼﺘﺧا ﺖﻣﻼﻋ (h-r
2 - 2 - ﺎﻫ شور
2 - 2 - 1 - ﯽﻓﺮﺼﻣ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺐﯿﮐﺮﺗ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﺒﯿﻓ و ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﯽﺑﺮﭼ ،ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ،ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ياﺮﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا يﺎﻫ شور زا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يﺎﻫ ) AACC
2000 ( ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
هرﺎﻤﺷ ﺎﺑ 16 - 44 ، 12 - 46 ، 10 - 30 ، 01 - 08 و 10 - 32
ﺪﯾدﺮﮔ هدﺎﻔﺘﺳا 18]
.[
2 - 2 - 2 - ﻪﻧﻮﻤﻧ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ندﺮﮐ خﺮﺳ و
يﺎﻣد رد غﺮﻣ ﻪﻠﯿﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺪﺘﺑا 18
- ود تﺪﻣ ﻪﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﺪﺷ ﺰﯾﺮﻓ زور .
لﺎﭽﺨﯾ رد ﯽﯾادز ﺦﯾ ﺖﻬﺟ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﻞﺒﻗ
يﺎﻣد ﺎﺑ 6 تﺎﻌﻄﻗ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﺟرد
ﺖﻣﺎﺨﺿ ﺎﺑ نﺎﺴﮑﯾ 5/
1 و ﺮﺘﻤﯿﺘﻧﺎﺳ 5/
4 ﺪﺷ هﺪﯾﺮﺑ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ .
ﺨﻣ ﯽﯾاﺬﻏ داﻮﻣ ﺲﮑﯾﺮﺗﺎﻣ هﺪﺷ خﺮﭼ غﺮﻣ ﺖﺷﻮﮔ زا ﯽﻃﻮﻠ
) 86
% ﯽﻧزو ﯽﻧزو (،
هﺪﺷ هﺪﻧر زﺎﯿﭘ )
10 % ﯽﻧزو ﯽﻧزو (
هﺪﻧر ﺮﯿﺳ ،
هﺪﺷ ) 3 % ﯽﻧزو ﯽﻧزو (
ﮏﻤﻧ و ) 1 % ﯽﻧزو ﯽﻧزو (
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ . ﻦﯾا
دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﯽﻓﺮﻇ رد ﻞﻣﺎﮐ طﻼﺘﺧا زا ﺲﭘ داﻮﻣ 10
× 10
× 10 ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
رﺰﯾﺮﻓ ﻪﺴﯿﮐ رد ﺖﺧاﻮﻨﮑﯾ و ﻦﮕﻤﻫ طﻮﻠﺨﻣ ﮏﯾ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ ر ﺪﻧﺪﺷ كزﺎﻧ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ ﺖﻣﺎﺨﺿ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ و هﺪﺷ ﻪﺘﺨﯾ .
ﻪﺑ
ﻪﺑ ﺖﮔﺎﻧ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﮏﯿﺘﺳﻼﭘ ندز شﺮﺑ ﻞﻤﻋ رد ﺖﻟﻮﻬﺳ رﻮﻈﻨﻣ تﺪﻣ 15 رﺰﯾﺮﻓ رد ﻪﻘﯿﻗد 18
- ﺪﻧﺪﺷ يراﺪﻬﮕﻧ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
ﺎﺑ ﺐﻌﮑﻣ ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﯽﺘﺳد ﺐﻟﺎﻗ ﮏﯾ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻧز شﺮﺑ ﺲﭙﺳ دﺎﻌﺑا 5/
1
× 5/
4 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ .
ﻪﻠﺣﺮﻣ رد ﻦﻏور ندﺮﮐ خﺮﺳ
زا ﻞﺒﻗ ﺖﻋﺎﺳ ﮏﯾ ﺎﻣد ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ زا نﺎﻨﯿﻤﻃا ياﺮﺑ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺪﺷ هداد تراﺮﺣ ﺮﻈﻧ درﻮﻣ يﺎﻣد رد ندﺮﮐ خﺮﺳ .
درﻮﻣ ﻦﻏور
تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ و ﺾﯾﻮﻌﺗ نﻮﻣزآ ﺮﻫ رد هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﻬﻨﺗ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﻦﻤﺿ ﯽﯾﺎﻣد 2
خﺮﺳ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺷ
19] .[
2 - 2 - 3 - شور ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ حﻼﺻا
جاﻮـﻣا لﺎـﻤﻋا نﺎـﻣز ﻪﺘﺳﺎﺸـﻧ ﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ تﻮﺻاﺮﻓ 5 ﯽـﮔرﺰﺑ ﺪـﺻرد رﻮﺘﮐﺎـﻓ و ﺪـﺷ ﻪـﺘﻓﺮﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﻪـﻘﯿﻗد
ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ لﺎﻤﻋا تﻮﺻ 70
ﯽﮔرﺰﺑ ﺪﺻرد نﺎﻣز رد
5 ﻪﻘﯿﻗد ياﺮـﺑ
دﻮﺑ ﺖﺑﺎﺛ ﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ مﺎﻤﺗ .
ﺶﯾﺎﻣزآ ﺮﻫ ياﺮﺑ 240
رﻮـﻄﺑ ﻪﺘﺳﺎﺸـﻧ مﺮـﮔ
ـﺑ ﮏـﯾ رد و هﺪـﺷ نزو ﻖﯿﻗد ﺮﺸ
500 ﺪـﺷ ﻪـﺘﺨﯾر بآ ﯽـﺳ ﯽـﺳ
ﺪﺷ ﯽﻫد تﻮﺻو .
يور هﺎﮕﺘـﺳد ﻞﮑﯿـﺳ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺮﮐذ ﻪﺑ مزﻻ 1
هﺪﺷ ﻢﯿﻈﻨﺗ ،
ﮏـﯾ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﯽﻫد تﻮﺻ ﻦﯿﺣ رد ﺲﻟﺎﭘ دﺎﺠﯾا ﯽﻨﻌﯾ
دﻮﺑ نﺪﺷ ﻞﺻو و ﻊﻄﻗ نوﺪﺑ و هﺮﺳ .
دوﺪـﺣ رد دوﺮﺗﻮﻧﻮـﺳ كﻮـﻧ
ﺪﺷ وﺮﻓ نآ نورد رد ﺮﺸﺑ رد دﻮﺟﻮﻣ طﻮﻠﺨﻣ عﺎﻔﺗرا ﻒﺼﻧ .
ﻪﺑ مزﻻ
ﯽﻫد تﻮﺻ ﻦﯿﺣ ﺖﺳا ﺮﮐذ جاﻮـﻣا ﻞﯿﮑﺸـﺗ زا يﺮﯿﮔﻮـﻠﺟ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
ﺎﺒﺗﺮﻣ ﺎﺘﺴﯾا
"
ﺪﻧﺪـﺷ هداد نﺎﮑﺗ ﺮﺸﺑ نورد رد طﻮﻠﺨﻣ .
يﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
تﺪﻣ ﻪﺑ هﺪﺷ يروآ ﻞﻤﻋ 24
ﻪﻧﺎﺧ مﺮﮔ رد ﺖﻋﺎﺳ نوآ)
( يﺎـﻣد ﺎـﺑ
40 ﺲﭙﺳ و ﮏﺸﺧ سﻮﯿﺴﻠﺳ ﻪﺟرد و بﺎﯿﺳآ ﯽﻨﯿﭼ نوﺎﻫ ﮏﻤﮐ ﻪﺑ
ﺶﻣ هزاﺪﻧا ﺎﺑ ﮏﻟا زا 35
ﺪﻧﺪﺷ هداد رﻮﺒﻋ .
ﻪﺘﺴـﺑ زا ﺲـﭘ ﺎـﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
يﺪﻨﺑ يراد ﻪـﮕﻧ ﺎـﻫ نﻮـﻣزآ مﺎـﺠﻧا ﺎﺗ ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد رد ﻦﻠﯿﺗا ﯽﭘ رد
ﺪﻧﺪﺷ 20] و 21 .[
2 - 2 - 4 - ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ
مﺪﻨﮔ درآ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ هﺪﻨﻫد ﻞﯿﮑﺸﺗ ياﺰﺟا )
5/
91 ﯽﻧزو ﺪﺻرد
/ ﯽﻧزو ( ردﻮﭘ ﮓﻨﯿﮑﺑ )
1/
3 ﯽﻧزو ﺪﺻرد /
ﯽﻧزو ( ﮏﻤﻧ و
) 4/
5 ﯽﻧزو ﺪﺻرد /
ﯽﻧزو ( دﻮﺑ . ﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻦﯾا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﯽﺳر
ﺮﯿﺛﺎﺗ ترذ يﺎﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ هﺪﺷ خﺮﺳ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺑ
ناﺰﯿﻣ 8 % ﺪﺷ مﺪﻨﮔ درآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ 22]
.[ ﺎﺑ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ يزﺎﺳ هدﺎﻣآ
يﺎﻣد ﺎﺑ بآ ﺎﺑ ﮏﺸﺧ داﻮﻣ ندﺮﮐ طﻮﻠﺨﻣ 20
ﻪﺑ داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﺖﺒﺴﻧ 2/
1:1 ) ﯽﻧزو / ﯽﻧزو ( نﺰﻤﻫ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )
ﺲﮑﻨﯿﻟﻮﻣ ( ﻪﺑ
تﺪﻣ 2 ا نﺎﻨﯿﻤﻃا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﻪﻘﯿﻗد ترﻮﺻ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻞﻣﺎﮐ طﻼﺘﺧا ز
ﺖﻓﺮﮔ . ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻃ ﻪﺑ ﮏﯾﺮﻫ هﺪﺷ هدز ﺐﻟﺎﻗ غﺮﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
تﺪﻣ ﻪﺑ 30 هﺪﺷ رو ﻪﻃﻮﻏ هﺪﺷ تﻮﺻاﺮﻓ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ رد ﻪﯿﻧﺎﺛ
) ندﺮﮐ راد ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ي ﻪﻠﺣﺮﻣ (
ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ فﺬﺣ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ
تﺪﻣ ﻪﺑ ﯽﻓﺎﺿا 30
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺷاد ﻪﮕﻧ يدﻮﻤﻋ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﯿﻧﺎﺛ
) نﺪﻧﺎﮑﭼ ي ﻪﻠﺣﺮﻣ (
ﺳ ﺲﭙﺳ درآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺢﻄ
ﺪﺷ هﺪﯿﻧﺎﺷﻮﭘ يرﺎﺧﻮﺳ .
ﺎﺑ ﻦﻏور رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻌﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ رد
يﺎﻫﺎﻣد 170،150 و 190 ﺪﻧﺪﺷ خﺮﺳ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
2 - 2 - 5 - ﻦﻏور يﻮﺘﺤﻣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻦﻏور ناﺰﯿﻣ خﺮﺳ يﺎﻫ
و ﻪﻠﺴﮐﻮﺳ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ هﺪﺷ
ﻧا ناﺰﮕﻫ لﻼﺣ ﻪﻠﯿﺳو ﻪﺑ جاﺮﺨﺘﺳا ﻖﯾﺮﻃ زا هزاﺪ
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ و
ﺮﺑ
ﺐﺴﺣ شراﺰﮔ ﻦﻏور نوﺪﺑ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ مﺮﮔ ﺮﺑ ﻦﻏور مﺮﮔ
ﺪﺷ 23] .[
2 - 2 - 6 - ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا نﻮﻣزآ لﻮﺼﺤﻣ
ﯽﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﺖﮔﺎﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺑﺎﯾزرا 3
و ﺖﺨﭘ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ
ﺞﻨﺳ ﺖﻓﺎﺑ هﺎﮕﺘﺳد زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ لﺪﻣ QTS
Hertfordshire
ّّ
Farnell , ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﺲﯿﻠﮕﻧا رﻮﺸﮐ ﺖﺧﺎﺳ
. ﯾا ﺖﻬﺟ ﯽﻃوﺮﺨﻣ يﺎﻬﺘﻧا ﺎﺑ صﻮﺼﺨﻣ بوﺮﭘ ﺶﯾﺎﻣزآ ﻦ
) 1,6 رد ضﺮﻋ ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ 1,5
عﺎﻔﺗرا ﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ (
ﻪﺘﺧﺎﺳ و ﯽﺣاﺮﻃ
ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ ﺎﺑ بوﺮﭘ ذﻮﻔﻧ ياﺮﺑ زﺎﯿﻧ درﻮﻣ يوﺮﯿﻧ وﺪﺷ 50
ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ
ﺖﮔﺎﻧ ﻞﺧاد ﻪﺑ ﻪﺘﺳﻮﭘ زا و ﯽﯾﺎﻬﻧ لﻮﺼﺤﻣ ﺰﮐﺮﻣ زا ﻪﻘﯿﻗد رد ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ .
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ فﺪﻫ ﻪﻄﻘﻧ و عوﺮﺷ ﻪﻄﻘﻧ 9
ﻦﺗﻮﯿﻧ و 21
دﻮﺑ ﺮﺘﻣ ﯽﻠﯿﻣ .
دﻮﻤﻋ ﺖﻬﺟ رد هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ غﺮﻣ ﺖﺷﻮﮔ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
شﺮﺑ ﺖﻬﺟوﺮﯿﻧ ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ هﺎﮕﺘﺳد يوﺮﺑ ﻪﻐﯿﺗ ﺮﺑ ﺪﺷ هداد لﺎﻘﺘﻧا 24 ]
.[
2 - 2 - 7 - ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦـﻏور راﺪـﻘﻣ فﺬـﺣ زا ﺲـﭘ ﻦﮐ خﺮﺳ زا هﺪﺷ جرﺎﺧ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺪﻧﺪﺷ دﺮﺳ ﯽﻓﺎﺿا .
ـﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺖﻋﺎـﺳ ود ﯽﻧﺎ
يﺎـﻫ ﻪـﺘﻓﺎﯾ ﺎـﺑ ﻖﺑﺎـﻄﻣ ﺖـﺨﭘ زا ﺲﭘ نارﺎـﮑﻤﻫو sun
) 2008 ( زا
ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺳ ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻖﯾﺮﻃ
،L * a * و ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ ترﻮﺻ * b 25]
.[
دﺎﻌﺑا ﺎﺑ ﺖﮔﺎﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ اﺪﺘﺑا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ 3
رد 4 ﺪـﯾدﺮﮔ ﻪﯿﻬﺗﺮﺘﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ
ﺮﻨﮑﺳا ﻪﻠﯿﺳﻮﺑ و )
لﺪﻣ : HP Scanjet G3010 (
حﻮـﺿو ﺎـﺑ 300
ﺎﻧ ﺢﻄﺳزا يرادﺮﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ ﻞﺴﮑﯿﭘ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺖﮔ
. رد ﺮﯾوﺎﺼـﺗ ﺲﭙﺳ
راﺰﻓا مﺮﻧ رﺎﯿﺘﺧا Image J
ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ .
يﺎﻀـﻓ ندﺮـﮐ لﺎـﻌﻓ ﺎـﺑ
ﺶﺨﺑ رد LAB Plugins ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ قﻮﻓ يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ ،
.
2 - 2 - 8 - ﺖﮔﺎﻧ ﯽﺴﺣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ نﻮﻣزآ
ﻂﺳﻮﺗ ﺖﮔﺎﻧ هﺪﺷ ﻪﯿﻬﺗ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ 5
نارواد زا هﺪﯾد شزﻮﻣآ رواد
زروﺎﺸﮐ دﺎﻬﺟ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺰﮐﺮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ درﻮﻣ ي
سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ نآ يﺎﻣورآ و هﺰﻣ و ﻢﻌﻃ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﮔﺎﻧ ﺮﻫﺎﻇ ،ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر ، هﺰﻣ و ﻮﺑ يﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ تازﺎﯿﺘﻣا عﻮﻤﺠﻣ ﯽﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ رد ﺖﻓﺎﺑ يدﺮﺗ و 2
نﺪﺷ خﺮﺳ زا ﺲﭘ ﺖﻋﺎﺳ
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ .
ﮏﯿﻧوﺪﻫ سﺎﯿﻘﻣ شور زا 5
يا ﻪﻄﻘﻧ ) 1 = رﺎﯿﺴﺑ
،ﺪﺑ 2 = ،ﺪﺑ 3 = ،ﻂﺳﻮﺘﻣ 4 = و بﻮﺧ 5 = بﻮﺧ رﺎﯿﺴﺑ (
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﻪﻧﻮﻤﻧ زا يا ﻪﻌﻄﻗ رواد ﺮﻫ )
ﻪﻌﻄﻗ ﮏﯾ رﺎﻤﯿﺗ ﺮﻫ زا (
ﺪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ
و هدﺮﮐ ﺖﺴﺗ يداﺮﻔﻧا و ﯽﻓدﺎﺼﺗ ترﻮﺼﺑ ار ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﺪﺷ ﯽﻣ هﺪﯿﺷﻮﻧ هزﺎﺗ بآ ﺺﯿﺨﺸﺗ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﺮﻫ ﻦﯿﺑ 26 ]
. [
2 - 3 - ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ شور و يرﺎﻣآ حﺮﻃ
ا ﺎﻫ هداد ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ و ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ راﺰﻓا مﺮﻧ زا اﺪﺘﺑ
MSTATc هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ و ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ياﺮﺑ
ﺪﯾدﺮﮔ . ﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ ﻦﯿﺑ يﺎﻬﺗوﺎﻔﺗ ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﺢﻄﺳ رد ﻦﮑﻧاد 5
% ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . راﺰﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ و Excell 2007
ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﺳﺮﺗ ﺎﻫ هداد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ياﺮﺑ ﺎﻫ ﯽﻨﺤﻨﻣ .
رﺎﻤﯿﺗ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد
ياﺮﺑ ﻪﻨﯿﻬﺑ تﻮﺻ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻠﺣﺮﻣ
ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧﺮﺑ ﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﺖﮔﺎﻧ
.
ﺲﻧﺎﯾراو ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ زا )
ANOVA (
حﺮﻃ ﺐﻟﺎﻗ رد
ﻼﻣﺎﮐ ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ
"
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺮﺛا ﯽﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﻓدﺎﺼﺗ
نﺎﻣز و ﺎﻣد ،ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ عاﻮﻧا ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ و ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ هﺪﺷ يرﺎﺧﻮﺳ غﺮﻣ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻬﯿﮔﮋﯾو ﺮﺑ ندﺮﮐ خﺮﺳ ا ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳ .
ﺶﯾﺎﻣزآ ﺖﻓﺮﯾﺬﭘ مﺎﺠﻧا راﺮﮑﺗ رﺎﺑ ﻪﺳ ﺎﺑ ﺎﻫ .
3 - ﺚﺤﺑو ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺐﯿﮐﺮﺗ
لوﺪﺟ رد ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺐﯿﮐﺮﺗ 1
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
Table 1 The chemical composition of corn starches*
Heat resistant starch Pregelatinized
starch Sonication
starch Wheat %
Types of starches chemical
composition
12.2±0.05
7.7±0.05
10.63±0.03
12.6±0.06
Moisture (%)
.4.4±0.02
0.8±0.03
6.3 ±0.06
11.3±0.05
Protein (%)
0.5±0.04
0.3±0.02
0.5±0.05
0.73±0.03
Ash (%)
The numbers are reported as three repetitions and standard deviations, dry basis*
3 - 2 - ﯽﺑﺎﯾزرا نﻮﻣزآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﻏور بﺬﺟ
اﻮــﻧآ لوﺪـﺟ ANOVA)
( ﻪــﮐ ﺖــﺳا ﺐــﻠﻄﻣ ﻦــﯾا هﺪــﻨﻫد نﺎﺸــﻧ
يراد ﯽـﻨﻌﻣ ﺮﺛا ﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ )
05 / 0 ( P≤
ﺖـﮔﺎﻧ ﺖـﯿﻔﯿﮐ رد
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ ﺎﻔﯾا غﺮﻣ .
ﻞﮑـﺷ رد ﻪـﮐ رﻮﻄﻧﺎـﻤﻫ 2
و 1 دﻮﺸـﯿﻣ هﺪﻫﺎﺸـﻣ
ﻪـﺑ موﺎـﻘﻣ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺎﺑ هﺪﺷ هﺪﯿﺷﻮﭘ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ راﺪﻘﻣ تراﺮﺣ ﺮﺘﺸﯿﺑ
ي يﺎـﻫ رﺎـﻤﯿﺗ ﺎـﺑ ﻪﺴـﯾﺎﻘﻣ رد ار ﻦﻏور بﺬﺟ
ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺮﮕﯾد .
ندﻮـﺑ ﻢـﮐ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﺪﻫاﻮﺷ
بﺬـﺟ ياﺮـﺑ يﺮﺛﻮـﻣ و بﻮﺧ ﻊﻧﺎﻣ ﺪﺷ ﯽﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ نآ ماﻮﻗ ﺪﺷﺎﺒﻧ ﻦﻏور .
رد نآ پآ ﮏـﯿﭘ راﺪـﻘﻣ ندﻮـﺑ ﻦﯿﯾﺎـﭘ نآ ﺮـﮕﯾد ﻞﯿﻟد
دﻮـﺑ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ .
ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﺎـﺑ ﻪـﮐ )
ﻤﻫ و نﺎـﮔود نارﺎـﮑ
2007 ( و ) نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻔﺳﻮﯾﺮﯿﻣا 2010
( ﺖﺷاد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ .
ﻪﺘـﺳﻮﭘ ﻦﻏور بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺮﺛا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد رد ﻦـﻏور راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ اﺪﺘﺑا رد ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﯿﻧ هﺪﺷ خﺮﺳ رد ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﺪﻫﺎـﺷ ﻪـﻧﻮﻤﻧ رد ﻖـﯿﻤﻋ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﺪﻨﯾآﺮﻓ ﯽﻃ مﺪﻨﮔ درآ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ زا ﺲﭘ ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﺑ
رﺎــﻤﯿﺗ ﺖــﺤﺗ ﻪﺘﺳﺎﺸــﻧ يﺎــﻫ ﻪﺘــﺳﻮﭘ رد ﻦــﻏور بﺬــﺟ ﻦﯾﺮــﺘﻤﮐ ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ .
ﺖـﺑﻮﻃر ﺖـﻓا ﻪـﮐ ﯽﯾاﺬـﻏ داﻮـﻣ ﯽﻠﮐ رﻮﻄﺑ
ﺖـﺷاد ﺪـﻨﻫاﻮﺧ يﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻦﻏور بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﯽﯾﻻﺎﺑ .
و ﻢﻠﯿـﻓ ﻞﯿﮑﺸـﺗ ﺖـﯿﻠﺑﺎﻗ و ﻦﯿﺌﺗوﺮـﭘ ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺮﯾدﺎـﻘﻣ ﻦـﯾا ﺮـﺑ هوﻼﻋ ﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﺿﺮﻋ تﻻﺎﺼﺗا رﺎﺸـﻓ ﺎـﺑ ﺾﯾﺮـﻋ ﺬـﻓﺎﻨﻣ ﻞﯿﮑﺸـﺗ دﻮـﺒﻬ
ﻪـﺑ ﻦـﻏور ﻢـﮐ ﺮﯾدﺎﻘﻣ دورو ﺚﻋﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻪﮐدﻮﺷ ﯽﻣ ﻢﮐ ﯽﮕﻨﯿﯾﻮﻣ دﻮﺸﯿﻣ ﺬﻓﺎﻨﻣ .
ﺰﯿﻧﺪـﮐآ شراﺰـﮔ ﻪـﺑ نارﺎـﮑﻤﻫ و 2
) 2006 ( ﺖـﯿﻓﺮﻇ
ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ ﺮﺛﻮﻣ ﻦﻏور بﺬﺟ لﺮﺘﻨﮐ رد ﻻﺎﺑ بآ ﺎﺑ لﺎﺼﺗا .
رﻮـﻃ ﻪـﺑ
ﯽﯾاﺬـﻏ هدﺎﻣ زا يﺮﺘﻤﮐ ﺖﺑﻮﻃر ندﺮﮐ خﺮﺳ ﺪﻨﯾآ ﺮﻓ رد ﻪﭼ ﺮﻫ ،ﯽﻠﮐ ﺎﺧ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺮﺘﻤﮐ ﺰﯿﻧ ﻦﻏور بﺬﺟ ،دﻮﺷ جر 26]
.[
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﻧﺎﯾﻮﻣ )
200 ( ﻦﯿﯾﺎﭘ يﺎﻫﺎﻣدرد ﻪﮐﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ خﺮﺳ
2. Ackdeniz et al
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ندﺮﮐ يﺎﻫﺎﻣد
،ﺮﺗﻻﺎﺑ ياﺮﺑ نﺪﯿﺳر ﻪﺑ ﮏﯾ ياﻮﺘﺤﻣ
ﺖﺳا زﺎﯿﻧ درﻮﻣ يﺮﺘﺸﯿﺑ نﺎﻣز ،نﺎﺴﮑﯾ ﺎﺒﯾﺮﻘﺗ ﯽﺘﺑﻮﻃر .
ﺎـﺑ، ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﯽـﻣ ﻦـﻏور بﺬﺟ، ندﺮﮐ خﺮﺳ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا اﺪـﯿﭘ ﺶﯾاﺰـﻓا ﺪـﻧاﻮﺗ
ﺪﻨﮐ . ﻢـﻫ نارﺎـﮑﻤﻫ و يﺮﯿﺼـﻧ نﺎـﻘﻫد و نارﺎـﮑﻤﻫ و نﺎـﮔود ﺞﯾﺎﺘﻧ
ندوﺰﻓا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ترذ ﺖـﮔﺎﻧ ﻪـﺑاﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿـﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ
داد ﺶﻫﺎـﮐ ندﺮـﮐ خﺮﺳ لﻮﻃ رد ار ﻦﻏور بﺬﺟ غﺮﻣ 27]
ﻖـﺒﻃ.[
بﺬـﺟ ﺶﻫﺎـﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا نﺎﻘﻘﺤﻣ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﻣ ﻦﻏور نآ ﻞﯿﻟد و دﻮﺷ هدﺮـﮐ نﺎـﯿﺑ ترﻮـﺻ ﻦـﯾا ﻪـﺑ ار
ﻪـﮐ ﺪـﻧا
و هﺪـﺷ ﯽﯾاﺬـﻏ هدﺎـﻣ زا ﺖـﺑﻮﻃر ﻊﯾﺮـﺳ جوﺮﺧ ﺚﻋﺎﺑ ﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا خﺮﺳ ياﺮﺑ مزﻻ نﺎﻣز تﺪﻣ ﯽﻣ ﻢﮐ ار ندﺮﮐ
ﺪﻨﮐ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﺎﺑ ،ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻦـﻏور دورو ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻊﻧﺎﻣ ﮏﯾ ،ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ رد ﺖﺨﺳ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﻊﯾﺮﺳ ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ار ﻦﻏور بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ و هﺪﺷ دﺎﺠﯾا ﯽﯾاﺬﻏ هدﺎﻣ ﻪﺑ ﺪـﻫد
.
ناﺰـﯿﻣ ﺎـﻣد ﺶﯾاﺰـﻓا ﻪـﮐ ﺪـﻧراد هﺪـﯿﻘﻋ ،ﻦﯿﻘﻘﺤﻣ زا ﺮﮕﯾد ﯽﺧﺮﺑ ﺎﻣا ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ار ﻦﻏور بﺬﺟ ﺪﻫد
.
يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ،ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﻪﺑ نﻮﯿﺳﺎﮑﯿﻧﻮﺳ ندوﺰﻓا )
05 /0 ( P≤
ﺪﺷ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻃ رد ﻦﻏور بﺬﺟ راﺪﻘﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ .
سﺎﺳا
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و نآ يﻻﺎﺑ بآ بﺬﺟ ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ يﻻﺎﺑ ياﻮﺘﺤﻣ ﮑﺴﯾو و ماﻮﻗ نداد ﺖﺳد زا لﺮﺘﻨﮐ ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ نآ يﻻﺎﺑ ﻪﺘﯾزﻮ
ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا ﻪﮐدﻮﺷ ندﺮﮐ خﺮﺳ ﯽﻃ رد ﻦﻏور بﺬﺟ و ﺖﺑﻮﻃر نارﺎﮑﻤﻫ و نﺎﮔود ﺞﯾﺎﺘﻧ )
2005 ( نﺎﻘﻫد و نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﯿﺼﻧ )
2012 ( ﺖﺳا ﻂﺒﺗﺮﻣ 27]
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺳرﻮﭘ .[
) 2014 ( شراﺰﮔ
ﯽﻣ اﺬﻏ ﯽﺑﺮﭼ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺟﻮﻣ، ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻪﮐﺪﻧدﻮﻤﻧ دﻮﺷ . ﻞﮑﺷ ﻖﺒﻃﺮﺑ 2
نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺰﯿﻧ ندﺮﮐ خﺮﺳ
ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺪﺷ ﻦﻏور بﺬﺟ ﺶﻫﺎﮐ ﺚﻋﺎﺑ يراد )
05 /0 .( P≤
شراﺰﮔ ﻪﺑ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧﺪﮐا )
2006 ( رﺎﺘﺧﺎﺳﺮﺛا وﻻﺎﺑ بآ ﺎﺑ لﺎﺼﺗا ﺖﯿﻓﺮﻇ
ﺮﺛﻮﻣ ﻦﻏور بﺬﺟ لﺮﺘﻨﮐ رد تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋا و ﺎﻫ ﻎﻤﺻ زﻮﮑﺴﯾو ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻣ 28] .[
Fig 1 Effects of starch types on oil content of chicken nuggets fried for 3 minutes , Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
Fig 2 Effects of batter formulation on oil content of chicken nuggets fried at 190.c, Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺘﻔﺳ ناﺰﯿﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺑﺎﯾزرا - 3 - 3
رد غﺮﻣ ﺖﮔﺎﻧ ﺢﻄﺳ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺘﻔﺳ ناﺰﯿﻣ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ رﺎﻤﯿﺗ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﮑﺷ 3 ﺖﺳا هﺪﺷ هدروآ .
ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺞﯾﺎﺘﻧ
و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ عﻮﻧ راد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﺛا هﺪﺷ خﺮﺳ ﺖﮔﺎﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺑ ﯽﻓﺮﺼﻣ
ﺖﺷاد ) 05 /0 .( P≤
رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ
3 ﺎﺑ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻓا رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﺘﻔﺳ ناﺰﯿﻣ ﺎﻣد ﺶﯾاﺰ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ يراد ﯽﻨﻌﻣ )
05 / 0 ( P≤
رد ﯽﺘﻔﺳ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
رد ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و تﻮﺻاﺮﻓ هاﺮﻤﻫ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يوﺎﺣرﺎﻤﯿﺗ ﺖﺸﮔ ﻞﺻﺎﺣ ترذ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧرﺎﻤﯿﺗ .
ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ جاﻮﻣا لﺎﻤﻋا
ﻫ بﺎﺒﺣداﺪﻌﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﺮﺘﻬﺑ ﯽﻫداﻮﻫ ﻞﯿﻟد يﺎ
دﻮﺸﯿﻣ ﺐﺟﻮﻣ ار ﻞﺨﻠﺨﺗ ﺶﯾاﺰﻓا و هﺪﺷ ﺮﯿﻤﺧرداﻮﻫ .
يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ
نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻣﻼﺳﻻا ﺦﯿﺷ )
1389 ( و يﺮﯿﺼﻧ نﺎﻘﻫد و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 1390 ( ﺖﺳا ﺮﻣا ﻦﯾاﺮﺑ ﯽﻫاﻮﮔ 1]
و 29 .[
ﻪﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ندوﺰﻓا و ندﺮﮐ خﺮﺳ يﺎﻣد ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺮﻣا ﻦﯾا ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ماﻮﻗ ﺐﯾﺮﺿ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﺟﻮﻣ ﺮﯾﺎﺳ زا ﺮﺘﺸﯿﺑ هﺪﺷ ﻞﯿﮑﺸﺗ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﺖﻣﺎﺨﺿ دﻮﺷ ﯽﻣ ﺐ
ﺪﯾﺎﻤﻧ ﯽﻣ ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ زا ﻪﺠﯿﺘﻧ رد و ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ .
ﻦﯾا
و رﺰﯿﻟﻮﭘ و نارﺎﮑﻤﻫ و نﻮﺗرﻮﮐ نو زا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ،نارﺎﮑﻤﻫ ) 2015 ( دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ 24]
و 30 .[
بآ ﻆﻔﺣ و بآ ﻪﺑ لﺎﺼﺗا يﻻﺎﺑ ﺖﯿﻓﺮﻇ )
ﯽﮕﻨﯿﯾﻮﻣ ﺮﺛا (
ﺸﻧ رد ﻪﺘﺳﺎ
ﻪﺑ ﺰﻐﻣ زا بآ ﺖﮐﺮﺣ ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺐﺒﺳ تﻮﺻﺎﺑ هﺪﺷ حﻼﺻا ﻦﯾا ﻪﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﻮﯿﺳاداﺮﮔوﺮﺗر رد ﺮﯿﺧﺎﺗ و ﻪﺘﺳﻮﭘ ﺖﻤﺳ ﺖﺳا مزﻻ ﯽﮔزﺎﺗ دﻮﺒﻬﺑ و ﺰﻐﻣ ﯽﻣﺮﻧ نﺪﺷ تﺪﻣ ﯽﻧﻻﻮﻃ ياﺮﺑ ﺮﻣا .
نارﺎﮑﻤﻫ و كاﺮﺘﯾو )
2002 ( مﺎﻤﺗ ﺰﻐﻣ ﯽﺘﻔﺳ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﺰﯿﻧ
ﺎﻬﻧآ ﺪﻗﺎﻓ و ترذ درآ يوﺎﺣ يﺎﻫ ﺖﮔﺎﻧ رد نﺪﺷ خﺮﺳ زا ﺲﭘ
يﺎﻣد 180 ﺪﺷ ﺮﺘﺸﯿﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻄﺑ داﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
هرود رد
نﺪﺷ خﺮﺳ يﺎﻣد عﻮﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ﮏﯿﮐ ﯽﺘﻔﺳ ،نﺎﺴﮑﯾ ﯽﻧﺎﻣز يﺎﻫ ﺖﺷاد راﺮﻗ هﺪﺷ ﻪﻓﺎﺿادرآ ﺪﺻ ردراﺪﻘﻣ و .
رد ﯽﺘﻔﺳ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻧور
دﻮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻖﻓاﻮﺗ 38]
.[
ﺎﺑ هﺪﺷراد ﺶﺷﻮﭘ ﺖﮔﺎﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﺘﻔﺳ ناﻮﺗ ﯽﻣ خﺮﺳ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
نﺎﻣز رد هﺪﺷ 5
ﻪـﺑ ار ندﺮـﮐ خﺮـﺳ يﺎـﻣد ﺶﯾاﺰـﻓا ﺎﺑ هاﺮﻤﻫ ﻪﻘﯿﻗد
دﺮـﮐ ﻪﯿﺟﻮﺗ ﺰﯿﻧ پآ ﮏﯿﭘ ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﻞﯿﻟد .
ﺮـﮐذ ﻪـﮐ رﻮﻄﻧﺎـﻤﻫ
،ﺐـﺳﺎﻨﻣ يدﺮﺗ و ﯽﻣﺮﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ و ﻻﺎﺑ ﻞﺨﻠﺨﺗ ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ ،ﺪﺷ ﺪـﺷﺎﺑ ﻪـﻨﯿﻬﺑ ﺪـﺣ رد ﺪﯾﺎﺑﺮﯿﻤﺧ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو راﺪﻘﻣ .
ﯽﺘﻔـﺳ ﺖﻫﺎﺒـﺷ
خﺮﺳ تراﺮﺣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ رﺎﻤﯿﺗ و تﻮﺻ ﺎﺑ هﺪﺷ حﻼﺻا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رﺎﻤﯿﺗ يﺎﻣد رد هﺪﺷ 190
ﺪﺷﺎﺑ قﻮﻓ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣداﺮﮕﯿﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد .
دﺎــﺠﯾا هﺪــﻨﻫد نﺎﺸــﻧ ﺖــﻓﺎﺑ يدﺮــﺗ و ﯽﻋﺎــﺠﺗرا ﺖــﻟﺎﺣ ﯽﻠﮐرﻮــﻄﺑ ﺮﯿﯿﻐﺗ مﺪﻋ و ﺪﺷﺎﺒﯿﻣ يﺪﻌﺑ ﻪﺳ ﯽﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻪﮑﺒﺷ رد ﯽﻠﺧاد يﺎﻫﺪﻧﻮﯿﭘ ﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺎﻬﯿﮔﮋﯾو ﻦﯾا رد داﻮﻣ ﻞﮐ نﺎﺴﮑﯾ راﺪﻘﻣ ﻆﻔﺣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺖ
ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﻤﺗ رد ﺪﻣﺎﺟ
24] ﯽﻬﯿﺟﻮـﺗ ﺪـﻧاﻮﺘﯿﻣ عﻮـﺿﻮﻣ ﻦﯾا .[
يﺎـﻫرﺎﻤﯿﺗ يدﺮـﺗ ﻦﯿـﻨﭽﻤﻫ و ﯽﻋﺎـﺠﺗرا ﺖـﻟﺎﺣ ﻦﯿﺑ ﺖﻫﺎﺒﺷ ياﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﮏﯿﻧدﺎﺘﺳا ﻖﯿﻘﺤﺗ رد )
2011 ( ﯽـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ مﺪﻋ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ
ﺖﮔﺎﻧ ﯽﻋﺎﺠﺗرا ﺖﻟﺎﺣ و ﯽﮕﺘﺳﻮﯿﭘ راد ﻪـﮐ ﺖـﺷﻮﮔ يﺎـﻫ
ﻂـﺳﻮﺗ
ﯽﻤﯾژر ﺮﺒﯿﻓ 10
% ﺪﺷ هرﺎﺷا دﻮﺑ هﺪﺷ مﺪﻨﮔ درآ ﻦﯾﺰﮕﯾﺎﺟ 31]
.[
ﻒـﺳﻮﯾ ﻂـﺳﻮﺗ ﺖـﮔﺎﻧ ﺖﻓﺎﺑ ﯽﻣﺮﻧ درﻮﻣ رد ﺰﯿﻧ ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ تاﺪﻫﺎﺸﻣ نارﺎﮑﻤﻫ و هداز )
1392 ( يﺎـﺟ ﻪـﺑ ﺎﯾﻮـﺳ و ترذ درآ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎـﺟ ﺎﺑ
ﺪﺷ ﺖﺒﺛ تﻮﺻاﺮﻓ ﮏﯿﻨﮑﺗ لﺎﻤﻋا و مﺪﻨﮔ درآ 32]
.[
Fig 3 Effects of batter formulation on texture (hardness) of chicken nuggets fried at 190 .C, Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
3 - 4 - ﯽﺑﺎﯾزرا ﯽﮕﻧر يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ
3 - 4 - 1 - ﻪﺘﺳﻮﭘ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﻪﻔﻟﻮﻣ )
(*L
نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻠﺘﺨﻣ شور ﻪﺑ هﺪﺷ خﺮﺳ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﯽﮕﻧر يﺎﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺑ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ ﻒ
ﺪﻧدﻮﺑ راد ﯽﻨﻌﻣ لﺪﻣ ﻢﺘﺴﯿﺳ )
05 /0 .(P≤
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮕﻧﺎﻤﻫ 4
دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ تﻮﺻ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
ﻪﻔﻟﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﯽﻫد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺘﺳﻮﭘ L*
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﯾاﺰﻓا يراد )
05 /0 .(P≤
ﺺﺨﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﯽﺳرﺮﺑﺎﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
ﻪﮐ ﺪﺷ ﻪﻔﻟﻮﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ L*
5 لﺎﻤﻋا ﻪﻘﯿﻗد
دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و تﻮﺻ .
ﺶﯾاﺰﻓا
ﺺﺧﺎﺷ رد ناﻮﺗ ﯽﻣ ار تﻮﺻ لﺎﻤﻋا ﺮﺛا ﺮﺛا رد ﺖﮔﺎﻧ ﻪﺘﺳﻮﭘ L*
ﺖﺴﻧاد تﻮﺻ ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﻔﺳ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا .
رد ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﻮﻣ
در
ﺎﻫ ﻪﻔﻟﺆﻣ ر ي ﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﯽﮕﻧ ـ
ﯽ ر ﺳ ـ ﮑﯾ ﺪ ـ ﯽ زا د ﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻞﯾﻻ ند
ﺰﯿﻣ نا ﻟﺆﻣ
*ﻪﻓ وb L*
ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ تﻮﺻ ﺎﺑ هﺪﺷ حﻼﺻا يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
،ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺮﯾﺎﺳ ﺪﺷﺎﺑ بآ يراﺪﻬﮕﻧ يﻻﺎﺑ ﺖﯿﻓﺮﻇ
ز ﺮﯾ ا ﻆﻔﺣ ﺎﺑ
ر ﺖﺑﻮﻃ و ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ زا ﺮﺧ رد بآ جو ﺣ
ـ ﺮﻓ ﻦﯿ آ ﺐﺒﺳ ﺖﺨﭘ ﺪﻨﯾ
ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺶﻫﺎﮐ تا
ﺪﻧﻮﺷ ﯽﻣ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﺢﻄﺳ .
ﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻫ نﺎﻣز ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﮓﻧر ﻦﯾﺮﺗ ﻦﺷور نﻮﯿﺳ
رد ﺎﻫ ﮓﻧر ﻦﯾﺮﺗ هﺮﯿﺗ و تﻮﺻاﺮﻓ ﺎﺑ هﺪﺷ حﻼﺻا ترذ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ دﻮﺑ ﺪﻫﺎﺷ و ﯽﻟﻮﻤﻌﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .
زا ﯽﺷﺎﻧ ار ﺮﻣا ﻦﯾا ناﻮﺗ ﯽﻣ
هوﺮﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ رﻮﻀﺣ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﻻﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﯽﺗارﺪﯿﻫ ﻮﺑﺮﮐ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻨﮐاو و ﺪﯿﺳا ﻮﻨﯿﻣآ يﺎﻫ او دﻮﺷ ﯽﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد خر يﺮﺘﺸﯿﺑ تﺪﺷ ﺎﺑ درﻼﯿﻣ ﺶﻨﮐ
ﺪﻫد 31] ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ندوﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ رادﻮﻤﻧ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ.[
ﯽﻣ اﺪﯿﭘ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻨﺷور رﻮﺘﮐﺎﻓ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ ﻪﻨﯿﺗﻻژ يﺮﭘ ﺪﻨﮐ . و يﺮﯿﺼﻧ نﺎﻘﻫد زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا
نارﺎﮑﻤﻫ ) 1391 ( نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧﺎﺑﺎﺳ و )
2009 ( دراد ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ
33] و 1 .[
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧﺪﮐآ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻧﺎﻘﻘﺤﻣ )
2006 ( نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﭼ ،
) 2009 ( نارﺎﮑﻤﻫ و يﺮﯿﺼﻧ نﺎﻘﻫد و )
2011 ( ﯽﻬﺑﺎﺸﻣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻧ ﺪﻧدروآ ﺖﺳﺪﺑ
1] و 5 و 26 .[
Fig 4 The effects of temperature and batter formulations on color values (L*) of chicken nuggets at 170 to 190° for 3 minutes. Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
( a* )يﺰﻣﺮﻗﻪﻔﻟﻮﻣ- 2-4-3
ار ﺰﻣﺮﻗ و ﺰﺒﺳ يﺎﻫ ﮓﻧر ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﮓﻧر ﯽﮑﯾدﺰﻧ ناﺰﯿﻣ رﻮﺘﮐﺎﻓ ﻦﯾا ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ .
زا نآ ﻪﻨﻣاد -
120 ) ﺺﻟﺎﺧ ﺰﺒﺳ (
ﺎﺗ + 120 ) ﺰﻣﺮﻗ
ﺺﻟﺎﺧ ( ﺖﺳا ﺮﯿﻐﺘﻣ .
تﻮﺻ لﺎﻤﻋا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ عﻮﻧ و
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﺢﻄﺳ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺺﺧﺎﺷ ﻦﯾا ﺮﺑ ﯽﻓﺮﺼﻣ 5
% نﺎﺸﻧ
داد . ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ 5
لﺎﻤﻋا و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺎﺑ
ﺖﻓﺎﯾ ﺶﻫﺎﮐ ﯽﮕﻧر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا تﻮﺻاﺮﻓ .
ﻪﮑﯾرﻮﻄﺑ رﺎﻤﯿﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد و ﺪﻨﺘﺷاد ار ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﺻاﺮﻓ ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ حﻼﺻا ترذ و تﻮ
يﺮﭘ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ يوﺎﺣ ﻪﺑاﺮﯿﻤﺧ
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ناﺰﯿﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﻪﻨﯿﺗﻻژ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺳرﻮﭘ )
2014 (
ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ هرﺎﺷا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
،مﺪﻨﮔ يﺎﺟ ﻪﺑ ترذ
ﻦﯾا زا ﻞﺻﺎﺣ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺪﻧور ﻪﺑﺎﺸﻣ ﻪﮐ ﺪﺷ ﺮﺗ درز ﮏﯿﮐ ﺰﻐﻣ ﮓﻧر دﻮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ 28]
نارﺎﮑﻤﻫ و ﻢﻟﻻ ﻖﯿﻘﺤﺗ رد.[
) 2013 ( ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ
ر ﻪﮐ ﺎﺗ ﺖﺷﻮﮔ ﺖﮔﺎﻧ ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧ 10
% ﺎﺑ مﺪﻨﮔ درآ ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ
دﺮﮑﻧ يﺮﯿﯿﻐﺗ تراﺮﺣ ﻪﺑ موﺎﻘﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
، ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﺎﻣا
ﺖﻓﺎﯾ ﺮﯿﯿﻐﺗ هﺮﯿﺗ يا هﻮﻬﻗ ﻪﺑ يا هﻮﻬﻗ زا ﻪﺘﺳﻮﭘ ﮓﻧر .
ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا
دﻮﺑ ﺎﺘﺳار ﻢﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ 8]
.[
0 5 10 15 20 25 30
0 1 2 3 4 5 6
A*index
frying time (min)
control native us pre h-r
Fig 5The effects of time and batter formulations on color values of chicken nuggets at 190° C.
Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
(b) (a) Fig 6Comparison of the uniformity of the component a* (a) the control sample (b) The samples containing different
starches (from the right: natural, modified with prigelanize and heat resistant, respectively) Fried at 170 ° C for 5 minutes.
3 - 4 - 3 - ﻮﻣ يدرز ﻪﻔﻟ )
( b*
رد ﻪﮐ رﻮﻄﻧﺎﻤﻫ ﻞﮑﺷ
7 ندوﺰﻓا ﺎﺑ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ترذ
هﺪﺷ خﺮﺳ ﻪﺘﺳﻮﭘ يدرز رﻮﺘﮐﺎﻓ نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﻪﺑ تﻮﺻاﺮﻓ لﺎﻤﻋاو دﺮﮐاﺪﯿﭘ ﺶﯾاﺰﻓا .
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ يﻻﺎﺑ راﺪﻘﻣ زا ﯽﺷﺎﻧ ار ﺮﻣا ﻦﯾا ناﻮﺗ ﯽﻣ
و ﺪﯿﺳا ﻮﻨﯿﻣآ يﺎﻫ هوﺮﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ رﻮﻀﺣ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺶﻨﮐاو ﯽﻣ ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺖﺴﻧاد ﯽﺗارﺪﯿﻫ ﻮﺑﺮﮐ يﺎﻫ هوﺮﮔ
ﺪﻫد خر يﺮﺘﺸﯿﺑ تﺪﺷ ﺎﺑ درﻼﯿﻣ ﺶﻨﮐاو دﻮﺷ .
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺰﯿﻧﺪﮐآ
) 2006 ( نﺎﯿﺑ ار ﮓﻧر تﺪﺷ ﺶﯾاﺰﻓا و ﻻﺎﺑ ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ طﺎﺒﺗرا ﺰﯿﻧ
ﺪﻧدﺮﮐ 26] .[ ﻖﺒﻃ ﻞﮑﺷ 7 ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ
يوﺎﺣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ردراﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ و ﺪﻫﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
هﺪﺷ حﻼﺻ
ترذ
ﻂﺳﻮﺗ ﺖﺸﮔ هﺪﻫﺎﺸﻣ تﻮﺻاﺮﻓ .
رادﻮﻤﻧ رد ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ 7
ﯽﮕﻧر ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﯾا ندﺮﮐ خﺮﺳ نﺎﻣز ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺑﺎﯾ ﯽﻣ ﺶﯾاﺰﻓا .
ﺶﻨﮐاو مﺎﺠﻧا زا ﯽﺷﺎﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﺮﻣا ﻦﯾا ﻞﯿﻟد
ﺶﯾاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﺷﺎﺑ درﻼﯿﻣ ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺮﯿﻏ نﺪﺷ يا هﻮﻬﻗ يﺎﻫ ﺷ خﺮﺳ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد درز ﮓﻧر دﻮﺷ ﯽﻣ هﺪ
..
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻃ
ﺖﺸﮔ ﺪﯾﺪﺸﺗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻦﯾا تﻮﺻاﺮﻓ ﮏﯿﻨﮑﺗ .
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻦﯾا
نارﺎﮑﻤﻫ وﻮﭼ )
2013 ( نارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﻓ يرﺎﺼﻧا و )
1390 ( ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ
دراد 4] و 24 ﻞﮑﺷ .[
8 ﯽﮕﻧر رﻮﺘﮐﺎﻓ ﯽﺘﺧاﻮﻨﮑﯾ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ارb*
ﺪﻫﺪﯿﻣ نﺎﺸﻧ ﺶﯾﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﯿﺗ .
0 5 10 15 20 25 30 35
0 1 2 3 4 5 6
B* index
frying time (min) control native us pre h-r
Fig 7 The effects of time and batter formulations on color values of chicken nuggets at 190° C . Different letters show the statistical significant differences (p<0.05)
