نآ ﺮﺑ ﻲﻤﻴﻠﻗا ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄﺗ و نارﺎﺴﭽﮔ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يزروﺎﺸﻛ ﻲﺘﺴﻳز عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ
نﺎﮔدﺎﺷ ﻲﻤﺷﺎﻫ ﻦﻳﺪﻟاﺮﺨﻓ ﺖﺨﺒﺷﻮﺧ سرﻮﻛ ،1
ﻲﻧﺎﻐﻣاد يوﺪﻬﻣ ﺪﻴﺠﻤﻟاﺪﺒﻋ ،2 2
ﻲﺴﻳو يدﺎﻫ ،*
ﻲﺘﻗﺎﻴﻟ نﺎﻣﻮﻫ و 2 2
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
10 / 11 / 88
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
22 / 3 / 89
هﺪﻴﻜﭼ عﻮﻨﺗ
ﻪﻔﻟﺆﻣ زا ﻲﺘﺴﻳز
اﺪﻳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ ير
ﺖﺳا يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ .
عﻮﻨﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ مﺎﮕﻤﻫ رد ﻲﻤﺘﺴـﻴﺳﻮﻛا تﺎﻣﺪﺧ ﻲﻤﻫاﺮﻓ ،ﻲﺘﺴﻳز
ﺖﺸﻛ مﻮﺑ
ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ ﺪﻨﻛ
.
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺮﺑ ار يدﺪﻌﺘﻣ ﻞﻣاﻮﻋ يزروﺎﺸﻛ نﺎﺼﺼﺨﺘﻣ
ﻲﻣ راﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ ﺪـﻨﻧاد
.
ﻢﺘﺴـﻴﺳ ،ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد يﺎـﻫ
ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺔﻘﻄﻨﻣ ود يزروﺎﺸﻛ هﺪﺷ
ﻪﻳﺎﭙﻫﻮﻛ و يا بﻮﻨﺟ رد ﻲﺘﺷد
ﻢﺸﭼ زا ناﺮﻳا بﺮﻏ عﻮﻨﺗ زاﺪﻧا
ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻲـﺳرﺮﺑ يزروﺎﺸـﻛ ﻲﺘﺴـﻳز .
ظﺎـﺤﻟ زا
يﺎﻨﻏ ﻪﻧﻮﮔ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ ،ﻲﻋارز يﺎﻫ ﻪﻳﺎﭙﻫﻮﻛ
يا ) ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 35 / 4 ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻪﻧﻮﮔ 25
/ 3 ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد (
ﻪـﻧﻮﮔ ﺮﻈﻧ زا و ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ ﺔـﻘﻄﻨﻣ ،ﻲﻏﺎـﺑ يﺎـﻫ
ﺖﻇﺎﻔﺣ هﺪﺷ ) ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ 76 / 2 ﺮﺑ رد ﺮﺑا 9 / 0
ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﻧﻮﮔ (
ﺪﻨﺘﺷاد يﺮﺘﻬﺑ ﺖﻴﻌﺿو .
عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻧﻮﮔ
نﻮﻧﺎﺷ يا -
ﻪـﻧﻮﮔ ياﺮـﺑ ﺮـﻨﻳو رد ﻲـﻋارز يﺎـﻫ
،ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور 25
/ 1 ﺎﺗ 87 / 1
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫدروآﺮﺑ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ
ﺖﺳا ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ناﺮﻳا ﻲﻋارز يﺎﻫ .
ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ هدﺎـﺳ نﻮﻴـﺳﺮﮔر نﻮﻣزآ ﺔﺠﻴﺘﻧ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺘﺳور يا
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﺎﻫﺎ ﻪﺑ ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا ﺎﺘﺳور عﺎﻔﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻲﻏﺎﺑ يﺎﻫ
ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺮﮕﻳد درﻮﻣ رد ﻲﻟو ،ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا يراد ﺎـﻫ
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ يﺪﻧور .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ ،ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺔﻘﻄﻨﻣ رد ﺪﺳر
دﻮـﺷ ﺰـﻛﺮﻤﺘﻣ ﻲﻧﺎـﺒﻏﺎﺑ ﺶـﺨﺑ ﻪﻌـﺳﻮﺗ ﺮـﺑ ﺪـﻳﺎﺑ ﻲﻳﺎﺘـﺳور راﺪﻳﺎﭘ ﺖﺸﻴﻌﻣ ياﺮﺑ يراﺬﮔ .
ﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻪﻧ
غﺎﺑ يا ﻪﺑ ،ﺖﺸﻛ ﻲﻨﻌﻣ رﻮﻃ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ يﺮﻬـﺷ ﺰـﻛاﺮﻣ زا ﺎﻫﺎﺘـﺳور ﻪﻠـﺻﺎﻓ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ يراد .
درﻮـﻣ رد ،داد نﺎﺸـﻧ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﺞﻳﺎـﺘﻧ
ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ نﺎﻴﻣ ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ،ﻲﻏﺎﺑ و ﻲﻋارز يﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻳا يا
ﺶﺨﺑ ﻦﻳا زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد و ﺎﻫ ﺮـﺑ ﻲﻟﻻﺪﺘـﺳا ﻪـﻛ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﺎﻫ
ﻴﻧ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﻚﺗ ﻦﺘﻓﺎ ﻲﺘﺸﻛ ﺖﺳا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد يرﺎﺠﺗ گرﺰﺑ يﺎﻫ .
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ
،يراﺪﻳﺎﭘ:
،ﺪﻣآرد ﻢﺘﺴﻴﺳ ،يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ
يا
، ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻖﻃﺎﻨﻣ هﺪﺷ
ﻪﻣﺪﻘﻣ
1
هﺮﺘﺴﺑ ،يزروﺎﺸﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺮﻫ
كﺎـﺧ زا ﻢﻫ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑاو و هﺪﻴﭽﻴﭘ يا ،
ﺖﺳا ﻪﻳﺎﻣﺮﺳ و رﺎﻛ ،يزروﺎﺸﻛ تاودا ،نارﻮﻧﺎﺟ ،نﺎﻫﺎﻴﮔ .
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻳا ﺎـﻫ
،يرﺎــﺠﺗ ﻊــﻧاﻮﻣ ﻊــﻓر ﺔــﺠﻴﺘﻧ رد و مواﺪــﻣ رﻮــﻃ ﻪــﺑ نﺎــﻬﺟ ﺮــﺳاﺮﺳ رد ﻲﻧﺎﻬﺟ
يروﺎﻨﻓ ﻲﻓﺮﻌﻣ ،يزﺎﺳ لﺎـﺣ رد يﺎﻫﺎﺿﺎﻘﺗ ،يزروﺎﺸﻛ ﻦﻳﻮﻧ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻲﻤﻴﻠﻗا تاﺮﻴﻴﻐﺗ و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺮﻴﻴﻐﺗ ﺪﻨﻨﻛ
. ﺶﻨﻜﻤﻫﺮﺑ يﻮـﻗ ﻲﻳﺎﻫ
ﺖﺳﺎﻴﺳ نﺎﻴﻣ يراﺰﮔ
يروﺎﻨﻓ شﺮﻳﺬﭘ و ﺎﻫ دﻮـﺟو يزروﺎﺸـﻛ ﻦﻳﻮـﻧ يﺎﻫ
ا ﻪﻛ دراد
ﺖﺳﺎﻴﺳ ذﺎﺨﺗا ياﺮﺑ ﻂﺑاور ﻦﻳا ﻒﻌﺿ و تﻮﻗ ﻲﺑﺎﻳزر ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻲﻣ لﺎﺒﻧد ار راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺖﺳا يروﺮﺿ ،ﺪﻨﻨﻛ
) van Ittersum et al.,
2008
ﻢﻴﻤﺼﺗ .(
يﺮﻴﮔ عﻮـﻧ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ يدﺎـﻳز ﺪـﺣ ﺎﺗ ﻲﺘﻳﺮﻳﺪﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ راﺮﻗ نآ رد دﻮﺟﻮﻣ ﻂﻳاﺮﺷ و يزروﺎﺸﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﺪﻧﺮﻴﮔ
.
1 و 2 -
ﺶﻧاد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﺘﺧﻮﻣآ
ﺪﻴﻬـﺷ هﺎﮕﺸـﻧاد يژﻮـﻟﻮﻛاوﺮﮔا ﺪـﺷرا ﻲـﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ي
هﺪﻜﺸﻫوﮋﭘ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻛا يزروﺎﺸﻛ هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا و ﻲﺘﺸﻬﺑ هﺎﮕﺸـﻧاد ﻲـﻄﻴﺤﻣ مﻮـﻠﻋ ي
ﻲﺘﺸﻬﺑ ﺪﻴﻬﺷ
*) - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
E-mail : [email protected] (
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ ياﺮﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻳﻻد ﺎﻫ
ﻪـﺑ ﻲﻳﺎﺟ زا يزروﺎﺸﻛ ي
ﺖـﺳا هﺪـﺷ نﺎـﻴﺑ ﺮﮕﻳد يﺎﺟ
) Thapa & Rasul, 2005
زا ﻪﻠـﺻﺎﻓ .(
يرﺎﻴﺑآ بآ ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ،رازﺎﺑ
) Blaikie, 1971 (
ﻪـﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ،
هدﺎﻬﻧ ﻦﻴـﻣز ﻲﺑﺎﻴﻤﻛ و ﻲﺘﻴﻌﻤﺟ ﻲﮔدﺮﺸﻓ ،ﺎﻫ
) Ruthenberg, 1980 (
،
نازروﺎﺸـﻛ ترﺎﻬﻣ و ﺶﻧاد
) Binswanger and McIntire, 1987 (
،
ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻪﺴﺳﺆﻣ ﻪﺑ يروﺎـﻨﻓ ﺰﻛاﺮﻣ و ﺎﻫ
McMillan et al., 1998)
(
،
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ﻪﺑ ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻦﻴـﻣز ﺖـﻴﻜﻟﺎﻣ ﺖﻴﻨﻣا ،ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ﺔﻧﺎﻣﺎﺳ و ﺎﻫ
Reardon et al., 2001)
ﺖﻳدوﺪﺤﻣ و (
ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ
Turner II & )
Brush, 1987
( راﺬـﮔﺮﻴﺛﺄﺗ ،ﻲﻧﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ﻦـﻳا رد ﻪـﻛ ﺖـﺳا يدراﻮﻣ زا
ﺪﻨﺘﺴـﻫ . پارﺰـﺑ ،نﻼـﻛ ﻲﻫﺎﮔﺪـﻳد رد
Boserup, 1965 )
شﺮﺘﺴـﮔ (
،ﻲﺘﺴـﻳز دﺪـﻌﺘﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺔﺠﻴﺘﻧ ار ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻲﮔدﺮﺸﻓ تﺪﺷ ﺎﺑ يزروﺎﺸﻛ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ -
ﻲﻣ يدﺎﺼﺘﻗا ﺪﻧاد
.
ﻪـﻋﻮﻤﺠﻣ ةﺪﻧﺮﻴﮔﺮﺑرد يراﺪﻳﺎﭘ ،يزروﺎﺸﻛ رد ﻞـﻣاﻮﻋ ﻦﻴـﻤﻫ زا يا
ﺖـﺳا ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ،ﻲﺘﺴﻳز ،ﻲﻜﻳﺰﻴﻓ
Gonçalves- Gomes )
et al., 2009
نﺎﺸﻧ ﺪﻫاﻮﺷ .(
ﻲﻣ عﻮﻨﺗ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﻫد ﺖﺸﻛ ﻲﺘﺴﻳز
مﻮﺑ ﺎﻫ
ﻢﺘﺴﻴﺳ عﻮﻧ ﺎﺑ ﻲﻤﻴﻘﺘﺴﻣ ﺔﻄﺑار دراد يزروﺎﺸـﻛ يﺎﻫ
Benton et al., )
2003
ﺺﺧﺎﺷ .(
عﻮﻨﺗ يﺎﻫ ﻲﻣ ﻲﺘﺴﻳز
ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﺪـﻨﻣوﺮﻴﻧ يراﺰـﺑا ناﻮـﻨﻋ
ﻢﺘﺴﻴﺳ يراﺪﻳﺎﭘ ﻲﺑﺎﻳزرا ياﺮﺑ ﻪﺑ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
دور رﺎﻛ
) Biala et al.,
2003
.(
ﻢﺘﺴﻴﺳ ،ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا رد زروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
بﻮـﻨﺟ رد ﻪـﻘﻄﻨﻣ ود ي
عﻮـﻨﺗ ﻲﺑﺎﻳزرا فﺪﻫ ﺎﺑ ناﺮﻳا بﺮﻏ ﻞـﻣاﻮﻋ ﺮﻴﺛﺄـﺗ و يزروﺎﺸـﻛ ﻲﺘﺴـﻳز
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻲﺳرﺮﺑ نآ ﺮﺑ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ و ﻚﻳژﻮﻟﻮﻛا .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
ﺖـﻇﺎﻔﺣ ﺔـﻘﻄﻨﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ ةﺪـﺷ
و ﻲـﻧاﺮﻳا طﻮﻠﺑ ﺐﻟﺎﻏ ﻲﻠﮕﻨﺟ ﺶﺷﻮﭘ و ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻲﻓاﺮﮔﻮﭘﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﻴﻣﺎﺧ ﻨﻣ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄ -
ﻪﻳﺎﭙﻫﻮﻛ
ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا نارﺎﺴـﭽﮔ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ رد يوﺎﺑ يا .
هﺪـﻤﻋ ﻲـﻤﻴﻠﻗا ﻪﻴﺣﺎﻧ ود رد نآ يﺮﻴﮔراﺮﻗ ،نارﺎﺴﭽﮔ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻲﮔﮋﻳو ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ ﻢﻴـﻠﻗا و بﻮﻨﺟ و ﺰﻛﺮﻣ رد ﻚﺸﺧ و مﺮﮔ ﻢﻴﻠﻗا ﻞﻣﺎﺷ ناﺮﻳا
ﺖﺳا لﺎﻤﺷ رد سﺮﮔاز .
ﻲﮔﮋﻳو ،ﻪﺠﻴﺘﻧ رد ﺖﺴﻳز يﺎﻫ
يزﺮﻣ ) ﻲﻧﻮـﺗﻮﻛا (
ﻬﺷ ﻦﻳا طﺎﻘﻧ زا يرﺎﻴﺴﺑ رد ﺖﺳا دﻮﻬﺸﻣ نﺎﺘﺳﺮ
.
11 ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺎﺘﺳور )
5 و 6 ﻪـﺑ ﺎﺘـﺳور و ﻦﻴﻣﺎـﺧ رد ﺐـﻴﺗﺮﺗ
يوﺎﺑ ( ﻪﺑ ﺶـﺷﻮﭘ ياﺮـﺑ ﻲﺒـﺳﺎﻨﻣ ﻲﮔﺪﻨﻛاﺮﭘ ﻪﻛ ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا ﻲﺗرﻮﺻ
ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﻛ .
ﻲﮔﮋﻳو
ﺖﻴﻌﻤﺟ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ يﺎﻫ ﻦـﻳا ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
لوﺪﺟ رد ﺎﻫﺎﺘﺳور 1
هﺪﻣآ ﺖﺳا . رﻮﻳﺮﻬﺷ ﺎﺗ ﻦﻳدروﺮﻓ ﻲﻃ 1387
ﻪﻴﻬﺗ ﺎﺑ
ﺶﺳﺮﭘ ﻪﻣﺎﻧ ﻪﻤﻴﻧ يا ،يرﺎﺘﺧﺎﺳ 192
ﺪﺷ ﺶﻨﻳﺰﮔ ﻲﻳﺎﺘﺳور راﻮﻧﺎﺧ .
ﺮـﻫ رد ﻞﻗاﺪﺣ ﺎﺑ ﺎﺘﺳور
30 % ترﻮـﺻ ﻪﺒﺣﺎﺼﻣ ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ نﺎﺘﺳﺮﭘﺮﺳ
ﺖﻓﺮﮔ . يروآدﺮﮔ تﺎﻋﻼﻃا يدﺎﺼـﺘﻗا و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻞﻣاﻮﻋ ﻞﻣﺎﺷ هﺪﺷ
) زا
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و نازروﺎﺸﻛ ﺪﻣآرد ﻪﻠﻤﺟ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد شروﺮﭘ درﻮﻣ يﺎﻫ
يﺎـﻫ
ﺪﻧدﻮﺑ يزروﺎﺸﻛ .
ﺎﺷ ﺺﺧ
عﻮـﻨﺗ يﺎـﻫ
نﻮﻧﺎـﺷ ﻲﺘﺴـﻳز -
ﺖـﻴﺒﻟﺎﻏ ،ﺮـﻨﻳو
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻦﻳا رد ﻲﺘﺧاﻮﻨﻜﻳ و نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺪـﻣآرد ﺖﺒﺴـﻧ و ﺪﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺎﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻳدﺮﮔ ﻲﺳرﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻏﺎﺑ و ﻲﻋارز يﺎﻫ
.
هداد شزادﺮﭘ مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ
يﺎﻫراﺰﻓا
Excel 2007 SPSS و
Version 16
ﺺﺧﺎﺷ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ و ﻚﻤﻛ ﺎﺑ ﻲﺘﺴﻳز عﻮﻨﺗ يﺎﻫ
مﺮـﻧ راﺰـﻓا
Ecological Methodology Guarino)
ﻲﺼﺨﺷ تﺎﺒﺗﺎﻜﻣ ، (
مﺎـﺠﻧا
ﺪﺷ . ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﺺﺧﺎﺷ يﺎﻫ عﻮﻨﺗ يﺎﻫ
لوﺪﺟ رد ﻲﺘﺴﻳز 2
هداد نﺎﺸﻧ هﺪـﺷ
ﺖﺳا .
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا يﺮﻳﺬﭘﺮﻴﺛﺄﺗ ﻦﺘﻓﺎﻳ ياﺮﺑ نﻮﻴﺳﺮﮔر نﻮﻣزآ يا
ﻢﺘﺴﻴﺳ زا ﺎﻫ 3
ﻚﻳدﺰﻧ ﺎﺗ ﺎﺘﺳور ﻪﻠﺻﺎﻓ ،ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗرا ﻞﻣﺎﻋ ﻦﻳﺮـﺗ
ﺮﻬﺷ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا هﺪﻤﻋ رازﺎﺑ و .
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻋارز يﺎﻫ لﺎﻐﺘـﺷا ﺖﻋارز ﻪﺑ نازروﺎﺸﻛ ﺐﻟﺎﻏ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﺪﻨﺘﺷاد ) 2 / 90 و 2 / 94 يوﺎﺑ و ﻦﻴﻣﺎﺧ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ رد ﺪﺻرد .(
لوﺪﺟ 1 - ﻲﮔﮋﻳو ﺖﻴﻌﻤﺟ و ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و ﻲﺘﺧﺎﻨﺷ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ود رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور يرادﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ
Table 1- Some geo and demographical characteristics and sampling results of studied villages in two areas
ﻪﻘﻄﻨﻣ
area
ﺎﺘﺳور
village
لﻮﻃ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ Longitude
ضﺮﻋ ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ
Latitude
زا عﺎﻔﺗرا ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ
altitude (m)
ﻦﻳﺮﺗ ﻚﻳدﺰﻧ زا ﻪﻠﺻﺎﻓ يﺮﻬﺷ ﻪﻄﻘﻧ
) ﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﺮ ( Distance
from nearest urban centre (km)
راﻮﻧﺎﺧ داﺪﻌﺗ household
number
ﺪﺣاو داﺪﻌﺗ يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
sampling unit
روﺪﻤﻴﻧ
Nymdur 30°36' 50°49' E N 985 45 12 7
Fath ﺢﺘﻓ 50°51' E 119030°34' N 44 26 14
هﺎﺷ ماﺮﻬﺑ
Shahbahram 50°52' E 30°35' N 915 42 49 15
كﺮﺴﻫﻮﻛ
Kuhsarak 50°55' E 30°33' N 1040 34 15 7
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ
ﺧ هﺪﺷ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻦﻴﻣﺎ
Khamin mountainous protected area
ﻪﮕﻠﻛ
Kalgah 51°02' E 30°23' N 1040 15 15 8
باﺮﺳ ﺰﻴﺑ
Sarabbiz 51°05' E 30°23' N 890 12 150 38
Kate ﻪﺘﻛ 51°10' E 30°20' N 788 5 71 25
يودﺮﻳز
Zirdu 51°05' E 30°18' N 823 15 15 9
ﻢﭼ ﻞﺒﻠﺑ
Chambolbol 51°14' E 30°19' N 750 12 41 16
ﺎﻨﻋ هﺮﻬﺑ Bahrey
ana 51°16' E 30°23' N 804 25 147 28
ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﻳﺎﭙﻫﻮﻛ يا
يوﺎﺑ Bavi plain –
hilly area
هﺎﭼ ﺦﻠﺗ
Chahtalkh 51°11' E 30°24' N 945 27 86 25
نﺎﻴﻣ
ﻪﻧﻮﮔ ظﺎﺤﻟ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ ود
ﺖﺸـﻛ ﻲـﻋارز يﺎﻫ ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺑ هﺪـﺷ
يﺎـﻨﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎﺑ و ﺪﻧدﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ يدﺎﻳز ﻪـﻧﻮﮔ
يا 25 / 3 و 35 / 4 ياﺮـﺑ
ﻪﺑ زروﺎﺸﻛ ﺮﻫ نﻮـﻣزآ ،ﻲﺘـﺷد و ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ
ﺎـﺑ T
هرﺎﻣآ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ F
185 / 9
ﻲـﻨﻌﻣ رﺎﻴﺴـﺑ توﺎـﻔﺗ داد نﺎﺸـﻧ ار يراد
) 003 / 0
p= .(
و ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ ﺖﻴﻌـﺿ ود يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد يا
توﺎﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ و ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﻪﻳﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ ،ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا يﺎﻫ
ﻚﻳ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻓﺮﻃ
رﺎﻴﺴـﺑ توﺎـﻔﺗ ﺎﻫﺎﺘـﺳور نﺎـﻴﻣ ﻪـﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ ﻪﺑ ﻲﻨﻌﻣ
دراد دﻮﺟو يراد .
ﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﻦﻜﻧاد نﻮﻣزآ
ﻪﺑ
ﻄﺳ ﻪﺳ رد ار ﺎﻫﺎﺘﺳور و ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﻛ
داد راﺮﻗ ﺢ . باﺮﺳ يﺎﺘﺳور ﺰـﻴﺑ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺢﻄﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ رد ﺖﺒﺴـﻧ ار يﺮﺗﻻﺎﺑ رﺎﻴﺴﺑ يا
ﻪﺑ داد نﺎﺸـﻧ ﺎﻫﺎﺘـﺳور ﺮـﮕﻳد )
يا ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ 55
/ 6 ﺔـﻧﻮﮔ
ﻲﻋارز .(
هﺎـﭼ و ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد روﺪﻤﻴﻧ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺦـﻠﺗ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻲﺘﺷد ﻧداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار يا
ﺪ ) ﻞﻜﺷ 1 .(
لوﺪﺟ 2 - ﺺﺧﺎﺷ يزروﺎﺸﻛ ﻲﺘﺴﻳز عﻮﻨﺗ ﻲﺳرﺮﺑ رد هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ يﺎﻫ
Table 2- Utilized indices for agrobiodiversity evaluation
) )(log (
1
2 i s
i
i p
p
H
∑
=
−
′= =H`
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ -
ﺮﻨﻳو
Shannon – weiver diversity index) (
Pi
= ﻪﻧﻮﮔ رد داﺮﻓا داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ماi
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ n/NPi=
ﻒﻳﺮﻌﺗ
ﻲﻣ دﻮﺷ .
Contribution of individuals in ith species) in relation to
overall total sample which is defined as n/NPi=
(
=S ﻪﻧﻮﮔ رﺎﻤﺷ ﺎﻫ Number of species) (
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ
- ﺮﻨﻳو Shannon –
Weiver diversity index
s H J = ′ ln
=J
ﻲﺘﺧاﻮﻨﻜﻳ ﺺﺧﺎﺷ Evenness index) (
=H`
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ -
ﺮﻨﻳو
Shannon- weiver index) (
ﻲﺘﺧاﻮﻨﻜﻳ ﺺﺧﺎﺷ
Evenness index
=λ
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ Simpsons′ dominance index) (
نﻮﺴﭙﻤﻴﺳ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺺﺧﺎﺷ
Simpson
dominance index
يوﺎﺑ ﻲﺘﺷد ﺔﻘﻄﻨﻣ و ﻦﻴﻣﺎﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺔﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﻲﻋارز ياﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ -1 ﻞﻜﺷ Fig. 1- Agronomic species richness in surveyed villages in mountainous and plain – hilly region
∑
== s
i
Pi
1
)2
λ (
يوﺎﺑ ﻲﺘﺷد ﺔﻘﻄﻨﻣ و ﻦﻴﻣﺎﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺔﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﻲﻋارز يﺎﻫﺖﻴﻟﺎﻌﻓ زا راﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد -2 ﻞﻜﺷ Fig. 2- Relative households’ income from agronomic operations sector in villages of two studied regions
ﻪﺠﻴﺘﻧ نﻮﻣزآ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ود رد ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ T
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ،ﻪﻘﻄﻨﻣ ود نﺎﻴﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ
ﺖﺷاﺪﻧ دﻮﺟو يراد .
ﻦـﻳا ﺎـﺑ
ﺔﻳﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ ﻪﺠﻴﺘﻧ ،دﻮﺟو نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﻳراو
توﺎﻔﺗ ﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ ﻪﻛ داد
ﻲﻨﻌﻣ
ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو يراد ﺖﺳا
.
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ﻦﻜﻧاد نﻮﻣزآ ﺎـﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ يراﺬﮔﺮﻴﺛﺄﺗ نوﺪﺑ ﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺪﺻرد ظﺎﺤﻟ زا يا
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو توﺎﻔﺗ ﻲﻋارز يﺎﻫﺪﻣآرد زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد .
ﺔـﻳﺎﭘ ﺮـﺑ
ﻪـﮕﻠﻛ و ﺢﺘـﻓ ،روﺪﻤﻴﻧ يﺎﻫﺎﺘﺳور ،ﻦﻜﻧاد نﻮﻣزآ ا
ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺨﻴـﺷﺮﻴﻣ
ﻦﻴـﻣز و ﻪـﻧﺎﺧدور زا ار ﻪﻠـﺻﺎﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺢﻄﺴـﻣ يﺎـﻫ
ﺔﻴـﺷﺎﺣ رد ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد ﻪـﻛ يوﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻞﺒﻠﺑ ﻢﭼ يﺎﺘﺳور و ،ﺪﻨﺘﺷاد
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻲﻟو ،ﺖﺷاد راﺮﻗ هﺮﻫز ﻪﻧﺎﺧدور و ﻲﻧﺎـﺒﻏﺎﺑ ﻞﻣﺎـﺷ ﺮـﮕﻳد يﺎـﻫ
ﺢﻄﺳ ﻚﻳ رد ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺐﻟﺎﻏ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻳﺎﺳ زا ﺪﻣآرد )
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ (
راﺮـﻗ
هدﺎﺘﻓارود ﻪﻛ روﺪﻤﻴﻧ يﺎﺘﺳور و ﺪﻨﺘﺷاد دﻮﺑ ﻦﻴﻣﺎﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﺘﺳور ﻦﻳﺮﺗ
ﺢﻄـﺳ ﺮـﮕﻳد يﺎﻫﺎﺘـﺳور ﺔـﻤﻫ ﺎـﺑ دﻮـﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ دﺎﻳز عﺎﻔﺗرا رد و ﺎـﻫ
ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا ﺖـﻋارز زا ﺪـﻣآرد ﺪﺻرد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺖﺷاد يراد
) ﺎﻬﻨﺗ 85 / 6
ﺎـﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪـﻣآرد ﺪﺻرد (
دﻮـﺑ اراد ار )
ﻞﻜـﺷ 2 .(
،ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد
ﺑ يﺎﻫﺎﺘﺳور هﺮﻬ
ﺪـﺻرد ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺎـﺑ ،يوﺎـﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﺘﻛ و ودﺮﻳز ،ﺎﻨﻋ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﻋارز زا راﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد 46
/ 49 ، 9 / 48 و 21 / 44 ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺪﺻرد
ﺢﻄﺳ ﻚﻳ رد ﺦﻠﺗ هﺎﭼ و كﺮﺴﻫﻮﻛ ،ماﺮﻬﺑ هﺎﺷ ،ﺰﻴﺑ باﺮﺳ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﺎﺑ
ﻲـﻨﻌﻣ ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺘﺸـﻴﺑ ﺪـﻣآرد يراد
د ﺪﺻرد ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ و ﺪﻨﺘﺷاد صﺎﺼـﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ار ﺖﻋارز زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآر
ﺪﻧدﻮﺑ هداد .
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ نﺎﻴﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺪـﻣآرد ﺪـﺻرد و ﻲـﻋارز يﺎﻫ
ﺐﻳﺮـﺿ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ نﻮﻣزآ ،ﺖﻋارز زا راﻮﻧﺎﺧ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ
504 / 0
ﻲﻨﻌﻣ رﺎﻴﺴﺑ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ، ﻦـﻳا نﺎـﻴﻣ ار يراد
داد نﺎﺸـﻧ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ود )
0001 / 0
p value= .(
نآ زا ﻪﻴﻀـﻗ ﻦـﻳا ﺖـﻴﻤﻫا
ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺖﺳور
ﻚﺗ ،ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺪﻫد ﻲﺘﺸﻛ
ﻦـﻳا رد گرﺰـﺑ يﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺷﺎﻛ زﻮﻨﻫ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻴﻧ ﺖﻴﺒﻟﺎﻏ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪـﺑ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻲﻋارز يﺎﻫ
ﻪﻨﻳﺰﮔ ندوﺰﻓا ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻣ هﺪﻳد ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺪﻣآرد ﻦﻴﻣﺄﺗ يﺎﻫ
دﻮﺷ .
ﻪـﻧﻮﮔ عﻮـﻨﺗ يوﺎـﺑ ﻲﺘـﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ يﺎـﻫ
ارز
ﺪﻨﺘﺷاد يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻋ .
ﺎﺑ ﺰﻴﺑ باﺮﺳ يﺎﺘﺳور 21
رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﻲﻋارز ﻪﻧﻮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ يﺮﻴﮕﻤﺸﭼ
ﺖـﺷاد ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺮﻳﺎﺳ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ يا .
يﺎﻫﺎﺘـﺳور
ﺎﺑ ،يوﺎﺑ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻨﻋ هﺮﻬﺑ و ﻪﺘﻛ 12
و 10 رد ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ﻪﻧﻮﮔ
ﺪﻧدﻮﺑ يﺪﻌﺑ هدر .
ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يﺎﺘـﺳور ،ﻦﻴﻣﺎـﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ هﺪﺷ
ﺎﺑ ماﺮﻬﺑﺎﺷ 9
ﻪﻧﻮﮔ
ﺖـﺷاد ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺮﻳﺎﺳ زا يﺮﺗﻻﺎﺑ عﻮﻨﺗ ﻲﻋارز .
ﻞـﻴﻟد
ماﺮﻬﺑﺎـﺷ ﻲـﻤﺋاد ﻪـﻧﺎﺧدور ﻪﻴﺷﺎﺣ رد ﺎﺘﺳور ﻦﻳا يﺮﻴﮔراﺮﻗ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا
ﻪﻧﻮﮔ ﺖﺸﻛ ةزﺎﺟا نازروﺎﺸﻛ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺖـﺳا هداد ار يﺮﺘﺸﻴﺑ يﺎﻫ
. رد
ﻦﻴـﻣز يراﻮـﻤﻫ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ يوﺎـﺑ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ،ﻞﻛ ،ﺎـﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ يﺮﺘﻬﺑ شﺮﺘﺴﮔ ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ رد ،ﻞـﻣﺎﻋ ﻦـﻳا رﺎـﻨﻛ رد و ﺪﻧا
ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز و تﺎﻧﺎﻜﻣا ندﻮﺑ سﺮﺘﺳد
ﻪﻜﺒـﺷ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﻲﻳﺎـﻫ ﺐـﺳﺎﻨﻣ يﺎـﻫ
هدﺎﻬﻧ ﻦﻴﻣﺄﺗ ياﺮﺑ رازﺎﺑ و ﺮﻬﺷ ﻪﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻲﺳﺮﺘﺳد و يرﺎﻴﺑآ درﻮـﻣ يﺎﻫ
رد ﺖـﻋارز شﺮﺘﺴـﮔ ﺐﺟﻮﻣ يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻪﻨﻴﻬﺑ ﻪﺿﺮﻋ و زﺎﻴﻧ
ـﺧ ﺪﻴﻟﻮﺗ ةﺪﻤﻋ ﺶﺨﺑ نازروﺎﺸﻛ زا يرﺎﻴﺴﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﻦﻳا دﻮ
ﻲـﻣ ﻪـﺿﺮﻋ شوﺮـﻓ ياﺮﺑ ار ﺪـﻨﻨﻛ
. ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد ،ﻞـﺑﺎﻘﻣ رد
ﻢﺘﺴـﻴﺳ ﺐﻟﺎﻏ رﺎﺘﺧﺎﺳ ،ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ و ﺖـﺳا ﻲﺘﺸـﻴﻌﻣ ،يزروﺎﺸـﻛ يﺎـﻫ
ﻪﻧﻮﮔ
ﻲـﻣ ﺖﺸـﻛ نﺎﻴﻳﺎﺘـﺳور يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﻪﻨﻴﻤﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﺎـﺑ و ﺪﻧﻮـﺷ
ﺪـﻧدﻮﺑ كﺮﺘﺸـﻣ نﺎﻴﻳﺎﺘـﺳور نﺎـﻴﻣ ﺐﻠﻏا ،ﺪﻧرﺎﮔزﺎﺳ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻂﻳاﺮﺷ .
ﺎﺘﺳور ﻪﻤﻫ رد مﺪﻨﮔ و ﻮﺟ ،سﺪﻋ ود رد ﺰﺟ ﻪﻳ ﺰﻴﻧ ﺞﻧﺮﺑ و هﺪﺷ ﺖﺸﻛ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﺸﻛ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺮﻳﺎﺳ رد ﺎﺘﺳور ﺪﺷ
.
ﻪﻧﻮﮔ زا يرﺎﻴﺴﺑ ،ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺎﻬﻨﺗ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﺖﺸﻛ يوﺎﺑ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ رد دﻮﺷ
.
زﺎـﻴﻧ ﻪـﻛ نﺎـﻫﺎﻴﮔ زا ﺮـﮕﻳد يرﺎﻴﺴـﺑ و اﺰـﻠﻛ و ترذ ةﺪﻤﻋ هﺎﻴﮔ ود ﺪﻧراد ﻲﻳﻻﺎﺑ ﻲﺘﺑﻮﻃر )
ﻲﻔﻴﺻ زا ﻲﺧﺮﺑ و هﺰﺑﺮﺧ ،رﺎﻴﺧ ﺪﻨﻧﺎﻣ تﻻﻮﻘﺑ ،تﺎﺟ
و يﺰﺒﺳ
ﻲـﻣ ﺖـﺷﺎﻛ ﻊﻴﺳو ﺢﻄﺳ رد ﻲﻋارز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ تﺎﺟ ﺪﻧﻮـﺷ
( ،
ﺪﻧﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ يوﺎـﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد ﺎﻬﻨﺗ )
لوﺪـﺟ 3 .(
ﻦﻴـﻴﻌﺗ
عﻮـﻨﺗ يﺎـﻫ ﺺﺧﺎﺷ رد ﺖـﺷﺎﻛ درﻮـﻣ ﻲـﻋارز نﺎـﻫﺎﻴﮔ ياﺮـﺑ ﻲﺘﺴـﻳز
نﺎﺸﻧ ار يا هﮋﻳو ﺪﻧور ﻪﻘﻄﻨﻣ ود يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور داﺪﻧ . هﺮﻬﺑ و ﺰﻴﺑ باﺮﺳ يﺎﺘﺳور ود رد ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻲﺘـﺷد ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻨﻋ
نﻮﻧﺎﺷ يا ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﻴﻣ -
ﺖﺷاد دﻮﺟو ﺮﻨﻳو .
ﺺﺧﺎﺷ ﻞﻛ رد
نﻮﻧﺎﺷ عﻮﻨﺗ -
زا يا ﻪﻨﻣاد ياراد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ﺮﻨﻳو 25
/ 1 ﺎﺗ 87 / 1 دﻮﺑ .
نﺎﺘـﺳا درﻮﻣ رد ﻦﻴﺸﻴﭘ يﺎﻫدروآﺮﺑ ﺎﺑ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳا رﻮﺸـﻛ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
) Nassiri et al., 2005
(
ـﺑ ﺖﺒﺴـﻧ ﻪـﺘﺒﻟا و دﻮـﺑ ﮓﻨﻫﺎﻤﻫ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻪ
نﺎﺘﺳا ﻲﺧﺮﺑ يﺎـﻫ نﺎـﺠﻳﺎﺑرذآ و نﺎﺘـﺳدﺮﻛ ،هﺎﺸـﻧﺎﻣﺮﻛ ،مﻼـﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺎﻫ
ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا رد يﺮﺗﻻﺎﺑ زﺎﻴﺘﻣا ﻲﺑﺮﻏ و ﻲﻗﺮﺷ )
ﻞﻜﺷ
3 .(
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ يﺎﻫ
ﻪــﻘﻄﻨﻣ ود نﺎــﻴﻣ )
ﻪــﻳﺎﭙﻫﻮﻛ و ﻲﻧﺎﺘﺴــﻫﻮﻛ ﻲﺘــﺷد يا
( توﺎــﻔﺗ
ﻲﻨﻌﻣ نازروﺎﺸـﻛ زا يﺮـﺘﻤﻛ داﺪـﻌﺗ و ﺖـﺷاد دﻮﺟو يراد )
2 / 38 (%
ﻪـﺑ
ﺪــﻧدﻮﺑ لﻮﻐﺸــﻣ ﻲﻧﺎــﺒﻏﺎﺑ .
ﻪــﻛ ﻲﻟﺎــﺣ رد 6
/ 70 % ﺔــﻘﻄﻨﻣ نازروﺎﺸــﻛ
ﻪﺑ ﻦﻴﻣﺎﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ناﺰـﻴﻣ ﻦـﻳا ،ﺪﻨﺘـﺷاد لﺎﻐﺘـﺷا ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ
ﻂﻘﻓ يوﺎﺑ ﻲﺘﺷد 4
/ 26 % دﻮﺑ .
ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﻟﺄﺴﻣ ﻦﻳا
غﺎـﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ رد يراد
ﺐﻴﺷ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮـﺑ ناﺪﻨﭼ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ يﺎﻫ ﺐـﺳﺎﻨﻣ ﻲـﻋارز يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺮﺑ ﺪﻨﺘﺴﻴﻧ
ور و ددﺮﮔ
ﺐﻴﺷ رد نﺎﻴﻳﺎﺘﺳ ﻢﻫاﺮـﻓ يرﺎـﻴﺑآ بآ ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﻫ
ﻪﺑ ﺎﻳ ﺖﺳا هدﻮﺑ غﺎﺑ ترﻮﺻ
ﻪـﺑ ﻢـﻳد ﺮـﻴﺠﻧا و رﻮـﮕﻧا نﺎﺘﺧرد ﻢﻳد يراد
ﻪﻧﻮﮔ شروﺮﭘ
هﺪﺷ لﻮﻐﺸﻣ ﻲﺘﻨﺳ ﻲﻏﺎﺑ يﺎﻫ ﺪﻧا
. ،يوﺎـﺑ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ رد
ﻦﻴﻣز ندﻮﺑ راﻮﻤﻫ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ يدﺎﺼﺘﻗا ندﻮﺑ ﺮﺗﺪﻨﻣدﻮﺳ و ﺎﻫ يﺎـﻫ
شﺮﺘﺴﮔ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ شروﺮﭘ ،ﻲﻋارز ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻴﻧ
.
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ نﻮـﻣزآ ،زروﺎﺸﻛ ﺮﻫ يازا ﻪﺑ يا
نﺎﺸـﻧ T
ﻲــﻨﻌﻣ توﺎــﻔﺗ ﻪــﻘﻄﻨﻣ ود نﺎــﻴﻣ داد دراد دﻮــﺟو يراد
) هرﺎــﻣآ 730 / 10 =
؛F
001 / 0
p value= .(
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ رﻮـﻃ ﻪـﺑ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎﻴﻳﺎﺘﺳور
76 / 2 يوﺎـﺑ ﻲﺘـﺷد ﻪـﻘﻄﻨﻣ نازروﺎﺸﻛ و ﻲﻏﺎﺑ ﻪﻧﻮﮔ 9
/ 0 ﻲﻏﺎـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ
ﻲﻣ شروﺮﭘ ﺪﻧداد
. ،ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ توﺎﻔﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ
ﻪﻳﺰﺠﺗ نﻮﻣزآ
ﻲﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﻳراو ﺎﻫﺎﺘـﺳور نﺎـﻴﻣ يراد
دراد دﻮﺟو .
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ ،ﻦﻜﻧاد نﻮﻣزآ ﻲﻏﺎـﺑ يا
ود داد نﺎﺸـﻧ نﻮـﻣزآ ﻪـﺠﻴﺘﻧ و ﺖـﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ ﻪــﮕﻠﻛ و ﺢﺘــﻓ يﺎﺘــﺳور د ﺮــﻫ ﻲﺨﻴــﺷﺮﻴﻣا
ﺖــﻇﺎﻔﺣ ﻪــﻘﻄﻨﻣ رد و هﺪــﺷ
ﻦﻴﮕﻧﺎــﻴﻣ ﺎــﺑ ﻦﻴﻣﺎــﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴــﻫﻮﻛ 5
/ 4 و 75 / 4 يﺎــﻨﻏ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎــﺑ ﻪــﻧﻮﮔ
ﻪﻧﻮﮔ
ﺪﻨﺘﺷاد ار يا .
،ﺪـﻤﺣا نﺎـﺧ يودﺮﻳز ،ﺎﻨﻋ هﺮﻬﺑ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﻞﺑﺎﻘﻣ رد
باﺮــﺳ ﻪــﻘﻄﻨﻣ رد ماﺮﻬﺑﺎــﺷ يﺎﺘــﺳور و يوﺎــﺑ ﻪــﻘﻄﻨﻣ رد ﻪــﺘﻛ و ﺰــﻴﺑ
ﺖﻇﺎﻔﺣ ﺪﻨﺘـﺷاد ار ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ هﺪـﺷ )
ﻞﻜـﺷ 4 .(
يﺎﻫﺎﺘـﺳور رد
ﻘﻄﻨﻣ ﺎـﻳ شﺮـﺗ ﻮـﻤﻴﻟ ﻪـﻧﻮﮔ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ ﺖﺷﺎﻛ ﺎﺑ نرﺪﻣ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ،ﻲﺘﺷد ﻪ
ﺖـﻬﺟ ﻪـﺑ ور ﻦـﻳا زا و ﺖـﺳا شﺮﺘﺴﮔ لﺎﺣ رد نﻮﺘﻳز
يرازﺎـﺑ ﻲـﻫد -
ﺖﺷاد ﺶﻳاﺮﮔ ﻲﺘﺸﻴﻌﻣ .
غﺎﺑ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺖـﻴﻫﺎﻣ ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ ﺎﻫ
عﻮﻨﺘﻣ ﻲﺘﻨﺳ ،رﺎﻧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﺗﻻﻮﺼﺤﻣ نازروﺎﺸﻛ زا ﻲﺧﺮﺑ ﺪﻨﭼﺮﻫ ،ﺪﻧدﻮﺑ ﺮﺗ
وﺮﻓ ياﺮﺑ ار رﻮﮕﻧا و ﺮﻴﺠﻧا ﻲﻣ روﺎﺠﻣ يﺮﻬﺷ يﺎﻫرازﺎﺑ ﻪﺑ ش
ﺪﻧدﺎﺘﺳﺮﻓ .
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﻲﻋارز يﺎﻫراﺰﺘﺸﻛ رد ﻲﺘﺴﻳز عﻮﻨﺗ يﺎﻫ ﺺﺧﺎﺷ -3ﻞﻜﺷ Fig. 3- Biodiversity indices in agronomic farms of villages in two studied regions
لوﺪﺟ 3 ﻪﻧﻮﮔ ﺶﻨﻛاﺮﭘ - درﻮﻣ ﻲﻋارز يﺎﻫ
ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﺖﺷﺎﻛ
Table 3- Distribution of cultivated agronomic species in villages of two regions يا ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻲﻳﺎﺘﺳور ﺶﻨﻛاﺮﭘ
Rural and regional distribution
ﻪﻘﻄﻨﻣ يوﺎﺑ يا ﻪﻳﺎﭙﻫﻮﻛ ﻲﺘﺷد
Bavi plain – hilly region
هﺪﺷ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻴﻣﺎﺧ
Khamin mountainous protected area ﻪﻧﻮﮔ مﺎﻧ
Species name
ﻲﻤﻠﻋ مﺎﻧ Scientific name
ﻲﻫﺎﻴﮔ هداﻮﻧﺎﺧ Plant family
SB KT BA CB CT ZD ND FT SH KS KG
ﺞﻧﺮﺑ
Rice Oryza sativa L. Graminae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
مﺪﻨﮔ
Wheat Triticum aestivum L. Graminae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
زﺎﻴﭘ
Onion Allium cepa L. Liliaceae ✓ ✓ ✓ ✓
سﺪﻋ
Lentil Lens culinaris L. Leguminosae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
ﻮﺟ
Barley Hordeum vulgare L. Graminae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
نﺎﺠﻣدﺎﺑ
Eggplant Solanum melongena L. Solanaceae ✓ ✓
ﻲﮕﻧﺮﻓ ﻪﺟﻮﮔ
Tomato Lycopersicum
esculanum L. Solanaceae ✓ ✓
ﺪﺠﻨﻛ
Sesame Sesamum indicum L. Pedaliaceae ✓ ✓ ✓ ✓
شﺎﻣ
Mung bean Vicia radiate
(L.)Wilczek. Leguminosae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
Corn ترذ Zea mays L. Graminae ✓ ✓ ✓ ✓
رﺎﻴﺧ
Cucumber Cucumis sativus L. Cucurbitaceae ✓ ✓ ✓ هﺰﺑﺮﺧ
Melon Cucumis melo L. Cucurbitaceae ✓ ✓ ✓ اﺰﻠﻛ
Canola Brassica rapa L. Brassicaceae ✓ ✓ ✓ ✓ ✓
رﺎﺒﻴﺑ ﻞﻔﻠﻓ Capsicum
pepper
Capsicum frutescens
L. Solanaceae ✓
ﻪﻤﻟد ﻞﻔﻠﻓ Capsicum
pepper Capsicum annuum L. Solanaceae ✓ ﻲﻠﺒﻠﺑ ﻢﺸﭼ ﺎﻴﺑﻮﻟ
Cowpea Vigna unguiculata
(L.)Walp. Leguminosae ✓ ✓
ﻼﻗﺎﺑ
Faba bean Vicia faba L. Leguminosae ✓ ✓ ✓
دﻮﺨﻧ
Chickpea Cicer arientinum L. Leguminosae ✓ ﻪﻴﻣﺎﺑ
Okra Hibiscus esculentus L. Malvaceae ✓
ﺪﻳﻮﺷ
Dill Anethum graveolens L. Umbelliferae ✓ ﻲﻫﺎﺷ هﺮﺗ
Water cress Lepidium sativum L. Cruciferae ✓ ﻢﻐﻠﺷ
Turnip Brassica rapa L. Brassicaceae ✓
:KG ،ﻲﺨﻴﺷﺮﻴﻣا ﻪﮕﻠﻛ :KS
كﺮﺴﻫﻮﻛ SH ، : ،ماﺮﻬﺑﺎﺷ :FT ،ﺢﺘﻓ :NA ،روﺪﻤﻴﻧ :ZD ودﺮﻳز :CT هﺎﭼ ،ﺦﻠﺗ :CB ،ﻞﺒﻠﺑ ﻢﭼ :BA ،ﺎﻨﻋ هﺮﻬﺑ :KT ﻪﺘﻛ SBو : ﺰﻴﺑ باﺮﺳ
KG: Kalgah, KS: Kuhsarak, SH: Shahbahram, FT: Fath, NA: Nymdur, ZD: Zirdu, CT: Chahtalkh, CB: Chambolbol, BA: Bahrey ana, KT: Kate and SB: Sarabbiz.
ﻪﻘﻄﻨﻣ ود رد ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور رد ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ياﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ -4 ﻞﻜﺷ Fig. 4- Horticultural species richness in survey villages of two studies regions
ﻞﻜﺷ 5 - ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور زا ماﺪﻛ ﺮﻫ رد ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ﺶﺨﺑ زا ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد
Fig. 5- Rural households′ income from horticultural operations sector in studied regions
ﻪﺠﻴﺘﻧ نﻮﻣزآ
ﺶـﺨﺑ زا ﺎـﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪـﻣآرد ﺪـﺻرد ﻪﺴـﻳﺎﻘﻣ ياﺮﺑ T
فﻼﺘــﺧا ﻪــﻘﻄﻨﻣ ود نﺎــﻴﻣ ﻪــﻛ داد نﺎﺸــﻧ ﻪــﻘﻄﻨﻣ ود نﺎــﻴﻣ ﻲﻧﺎــﺒﻏﺎﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻧﺎـﺒﻏﺎﺑ ﻪـﺑ ﺎـﻫراﻮﻧﺎﺧ ،هﺪﺷ ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد و دراد دﻮﺟو يراد
دﻮـﺧ ﺖﺸـﻴﻌﻣ ياﺮﺑ
ﺪـﻧدﻮﺑ ﻪﺘﺴـﺑاو ﺮﺘﺸـﻴﺑ .
ﻪـﻳﺰﺠﺗ نﻮـﻣزآ ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ
ﻲـﻨﻌﻣ توﺎـﻔﺗ ﺎﻫﺎﺘﺳور نﺎﻴﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﺘـﺷاد دﻮـﺟو يراد
ﺖﺳا . يﺎﻫﺎﺘـﺳور ﻪـﻤﻫ ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ ﻦﻜﻧاد ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ نﻮﻣزآ ﻚـﻳ رد ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ماﺮﻬﺑﺎﺷ يﺎﺘﺳور هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ،يوﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
دﺮﻳز ،ﻪﺘﻛ يﺎﺘﺳور ﻪﺳ رد و ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ ﺢﻄﺳ
باﺮـﺳ و و ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﺰـﻴﺑ
ﺎـﻨﻋ هﺮـﻬﺑ يﺎﺘﺳور رد و ﺪﺻرد ﻚﻳ زا ﺮﺘﻤﻛ ،ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد دﻮــﺑ ﺮﻔــﺻ ﺮــﺑاﺮﺑ .
ﻪــﻘﻄﻨﻣ رد ﺢﺘــﻓ و روﺪــﻤﻴﻧ يﺎﺘــﺳور ود ،ﻞــﺑﺎﻘﻣ رد
زﻮــﻨﻫ و ﺪﻨﺘــﺷاد ﺖــﺷﺎﺑ ﺮﻬــﺷ زا ار ﻪﻠــﺻﺎﻓ ﻦﻳﺮﺘﺸــﻴﺑ ﻪــﻛ ﻲﻧﺎﺘﺴــﻫﻮﻛ دﻮـﺧ ﻲﺘﻨﺳ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﺪﻨﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻃﺎﺒﺗرا يﺎﻫ هار ﻪﺑ ﻲﺒﺳﺎﻨﻣ ﻲﺳﺮﺘﺳد ار
ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ و هدﻮـﺑ توﺎـﻔﺘﻣ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪﻤﻫ ﺎﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ هدﺮﻛ ﻆﻔﺣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺎﺑ ار ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ زا ﺎﻫراﻮﻧﺎﺧ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد 14
/ 23 و 8 / 22 ﻪﺑ ﺪﺻرد
ﺪﻧدﻮﺑ هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ )
ﻞﻜﺷ 5 .(
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ نﺎﻴﻣ ﻪﻄﺑار ﻲﺳرﺮﺑ ياﺮﺑ ﺶـﺨﺑ رد ﺖـﺷﺎﻛ درﻮـﻣ يﺎﻫ
ﺑ ﺶﺨﺑ زا راﻮﻧﺎﺧ ﺮﻫ ﺪﻣآرد ﺪﺻرد ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ﻲﮕﺘﺴـﺒﻤﻫ نﻮـﻣزآ ،ﻲﻧﺎﺒﻏﺎ
ﺎـﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ ناﺰﻴﻣ ﺎﺑ نﻮﻣزآ ﻦﻳا و ﺖﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا نﻮﺳﺮﻴﭘ 57 / 0
ﻲﻨﻌﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ داد نﺎﺸـﻧ ﺮـﻴﻐﺘﻣ ود ﻦـﻳا نﺎﻴﻣ ار يراد
) 0001 / 0
p value= .(
نﺎﺸـﻧ ﻪـﻛ ﺖـﺳا ور نآ زا ﻪﻴﻀـﻗ ﻦـﻳا ﺖـﻴﻤﻫا
ﻲﻣ ﻚﺗ ﺪﻫد ﻲﺘﺸﻛ ﺖـﻴﺒﻟﺎﻏ ﺎﻫﺎﺘـﺳور ﻦﻳا رد ﻞﻛ رد سﺎﻴﻘﻣ گرﺰﺑ يﺎﻫ
ﻧ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻪﻛ ﺖﺳا رﺎﻜﺷآ دروآﺮﺑ ﻦﻳا رد زﻮﻨﻫ و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻴ ﺮﺗﻻﺎـﺑ يا
راﻮﻧﺎـﺧ ﺪـﻣآرد ندوﺰـﻓا ياﺮـﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﺘﺻﺮﻓ يﺎﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺳا .
ﻪﻧﻮﮔ رﻮﻀﺣ ﻲﺳرﺮﺑ رد ﻪـﻛ ﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ،ﻲﻳﺎﺘﺳور يﺎﻫ غﺎﺑ رد ﺎﻫ
ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﻲﺨﻴـﺷﺮﻴﻣا ﻪـﮕﻠﻛ و يوﺎـﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد ﺦـﻠﺗ هﺎﭼ يﺎﻫﺎﺘﺳور
ـﺑ ﺎﺑ ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪ
12 و 11 ار ﻲﻳﺎﺘـﺳور عﻮـﻨﺗ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ ﻪـﻧﻮﮔ
ﺪﻨﺘﺷاد . دﻮـﺧ رد ار ﻲﻏﺎـﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﭻﻴﻫ يوﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﺎﻨﻋ هﺮﻬﺑ يﺎﺘﺳور
ﺖﺷاﺪﻧ .
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﻞﻴﻟد رد ﺦـﻠﺗ هﺎﭼ يﺎﺘﺳور رد يا
ﺖﻟﺎﺣ يﻮﺳ ﻪﺑ نآ ﻲﻓاﺮﮔﻮﭘﻮﺗ ﺖﻴﻌﺿو ﻞﻳﺎﻤﺗ و ﻲﻜﻳدﺰﻧ ﻪﺑ يوﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ
ﺗﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﺐﻴﺷ و ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ
ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ﺎﺟ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺮ هدﺮﺘﺴـﮔ يﺎـﻫ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و هﺪﺷ ﺮﺗدوﺪﺤﻣ ﻲﻋارز شﺮﺘﺴـﮔ ﺮﺘﺸـﻴﺑ ﻲﻏﺎـﺑ يﺎـﻫ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺪﻧا .
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﻞﻴﻟد ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد ﻪﮕﻠﻛ يﺎﺘﺳور ﺮﺗﻻﺎﺑ يا
ﻲﻣ ار ﻲﺨﻴﺷﺮﻴﻣا نآ يﻻﺎـﺑ يﺮﻳﺬﭘﺮﻴﺛﺄﺗ و ﺮﻬﺷ ﻪﺑ نآ ﻲﻜﻳدﺰﻧ رد ناﻮﺗ
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﺧﺮﺑ رﻮﻀﺣ و ﻪﻔﻟﺆﻣ ﻦﻳا زا ﺪﺟ يﺎﻫ
،ﻲﮕﻧرﺎـﻧ ،لﺎـﻘﺗﺮﭘ ﺪـﻨﻧﺎﻣ ﺮﺗﺪﻳ
ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺎﻫﺎﺘﺳور ﺮﮕﻳد رد ﻪﻛ ﻲﻳاﺮﻜﺑ و شﺮﺗ ﻮﻤﻴﻟ
ﻢﻫ و ﺪﻧا ﺐﻴـﺷ نﺎـﻣز
هدﺮـﻛ ﻢﻫاﺮﻓ ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ار ﻪﻨﻴﻣز ﻪﻛ ﺎﺘﺳور ﻦﻳا يﻻﺎﺑ ،ﺖـﺳا
ﺖﺴﻧاد . ﻪﻧﻮﮔ رد و ﻦﻴﻣﺎـﺧ ﻪـﻘﻄﻨﻣ يﺎﺘـﺳور ود رد ﺎﻬﻨﺗ قﺎﻤﺳ ﺪﻨﻧﺎﻣ يا
عﺎﻔﺗرا
ـﺘﻔﮔ زا ﻪـﻛ نﺎـﻨﭼ و ﺖـﺷاد دﻮـﺟو ﻻﺎﺑ يﺎﻫ ﻪ
نﺎﻴﻳﺎﺘـﺳور يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺖﺷادﺮﺑ
ﺶﻫﺎـﻛ رﺎﻴﺴـﺑ ﺮـﻴﺧا نﺎﻴﻟﺎﺳ رد نآ دﺮﺑرﺎﻛ و ﺖﺣﺎﺴﻣ ،دﻮﺷ
ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺎﻳ .
ﻪﻧﻮﮔ ﺰﻴﻧ يرﻮﺳ ﻲﺑﻼﮔ ﻪـﺑ و ﺖـﺳا ﻲـﺷﻮﻣاﺮﻓ لﺎـﺣ رد يا
ﻪﺳ ﺎﻬﻨﺗ رد دوﺪﻌﻣ ترﻮﺻ
ﺪﺷ شراﺰﮔ ﺎﺘﺳور .
ﻪﻧﻮﮔ و ﺮـﻴﺠﻧا ،رﻮﮕﻧا يﺎﻫ
رد و ﺪﻨﺘـﺷاد دﻮـﺟو ﻦﻴﻣﺎـﺧ ﻲﻧﺎﺘﺴـﻫﻮﻛ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪﻤﻫ رد رﺎﻧا
ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺘﻤﻛ يوﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور .
ﻪـﻧﻮﮔ ﻞﺑﺎﻔﻣ رد ﻲﻳﺎـﻫ
يﺮﺗﻻﺎـﺑ دﻮـﻤﻧ ﻲﺘـﺷد ﻪـﻘﻄﻨﻣ رد شﺮـﺗ ﻮﻤﻴﻟ و ﻲﮕﻧرﺎﻧ ،لﺎﻘﺗﺮﭘ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺪﻨﺘﺷاد . رد ﺎـﻬﻨﺗ درز ﻮﻟآ و ﻮﻠﻫ ،ﻲﺑﻼﮔ ،ﻦﻳﺮﻴﺷ مادﺎﺑ ،سﻮﺘﭙﻴﻟﺎﻛا ،نﻮﺘﻳز
غﺎﺑ
ﻪـﻧﻮﮔ ﻪـﻛ ﺪﻧﺪـﺷ هﺪﻫﺎﺸـﻣ ﻲﺘﺷد ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫﺎﺘﺳور يﺎﻫ ﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺖﻬﺟ ﺎﺑ ﻲﻫد ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻲﻨﻨﻔﺗ ﺎﻳ يراز ﺪﻨﺳر
.
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﺮﺑ عﺎﻔﺗرا ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ يا
يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
ﺮـﺑ ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا عﺎﻔﺗرا ﺮﻴﺛﺄﺗ درﻮﻣ رد هدﺎﺳ نﻮﻴﺳﺮﮔر نﻮﻣزآ ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻨﺗ ﻢﺘﺴﻴﺳ يا عﻮـﻨﺗ نﺎـﻴﻣ ﺎـﻬﻨﺗ ﻪـﻛ داد نﺎﺸـﻧ يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
ﻪــﻧﻮﮔ ﻢﺘﺴــﻴﺳ يا ــﻄﺑار ﺎــﻳرد ﺢﻄــﺳ زا ﺎﺘــﺳور عﺎــﻔﺗرا و ﻲﻏﺎــﺑ يﺎــﻫ
ﻪ
ﻲﻨﻌﻣ
دراد دﻮﺟو يراد .
ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ ﻪﻄﺑار ﻦﻳا عﺎـﻔﺗرا ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ياﺮﺑ ﻂﻳاﺮﺷ ،ﻲﻧﺎﺘﺴﻫﻮﻛ ﻂﻳاﺮﺷ ﺶﻳاﺰﻓا و ﺎﻫﺎﺘﺳور ﻲﻧﺎﺒﻏﺎﺑ يﺎﻫ
ﻢﻫاﺮﻓ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﺮﺗ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا غﺎﺑ يا
ﺪﺑﺎﻳ ) لوﺪﺟ 4 .(
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ﺮﺑ ﺮﻬﺷ زا ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺮﻴﺛﺄﺗ يا
ﺎﺗ ﺮﻬﺷ زا ﻪﻠﺻﺎﻓ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎـﻨﻏ ﺮـﺑ ﻲﻧاﺪﻨﭼ ﺮﻴﺛ يﺎـﻫ
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻋارز و ﻲﻏﺎﺑ .
ﻪـﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ درﻮﻣ رد
غﺎـﺑ رد يا ﺖﺸـﻛ
ﺎـﻫ
ﻞـﻣﺎﻋ ود ﻦـﻳا نﺎﻴﻣ يراد ﻲﻨﻌﻣ ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ داد نﺎﺸﻧ نﻮﻴﺳﺮﮔر نﻮﻣزآ
ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ ،ﺮﻬﺷ زا ﺎﻫﺎﺘﺳور ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ؛دراد دﻮﺟو ﻞﻜـﺷ ﻪـﺑ يا
ﻲﻨﻌﻣ
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ يراد .
ﻪـﻧﻮﮔ درﻮـﻣ رد ﺪﻨﭼﺮﻫ
ارز يﺎـﻫ ﻲﻏﺎـﺑ و ﻲـﻋ
غﺎﺑ درﻮﻣ رد ﺎﻣا ،دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻃﺎﺒﻨﺘﺳا ﻞﺑﺎﻗ ﻪﻟﺄﺴﻣ ﺖﺸﻛ
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﻦﻳا ﺎﻫ ﺎـﻫ
ﻪﻳﺮﻈﻧ ﻞﺑﺎﻘﻣ رد ﺮـﮕﻳد يﺎـﻫ
Hoogerbrugge & Fresco, 1993; )
Kaya et al., 2002; Abebe, 2005
ﻦـﻳا ﺮـﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ (
غﺎﺑ عﻮﻨﺗ زا ،ﺎﻫرازﺎﺑ و ﺎﻫﺮﻬﺷ ﻪﺑ نﺪﺷ ﻚﻳدﺰﻧ ﺎﺑ ﺪﻧروﺎﺑ ﺖﺸﻛ
ﻪﺘـﺳﺎﻛ ﺎـﻫ
ﻲﻣ دﻮﺷ ) لوﺪﺟ 5 ﻞﻜﺷ ؛ 6 .(
لوﺪﺟ 4 - ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻨﻏ و ﺎﻳرد ﺢﻄﺳ زا ﺎﻫﺎﺘﺳور عﺎﻔﺗرا ﻪﻄﺑار ﻢﺘﺴﻴﺳ يا
يزروﺎﺸﻛ يﺎﻫ
Table 4- Relationship between village altitude from sea level and species richness of farming systems ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺮﻴﻐﺘﻣ
Farming systems′
richness
ﺒﻤﻫ ﺐﻳﺮﺿ نﻮﺳﺮﻴﭘ ﻲﮕﺘﺴ
) (rp
Pearson′s correlation coefficient
ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺐﻳﺮﺿ )
r2 (
Explanation coefficient
نﻮﻴﺳﺮﮔر ﻪﻟدﺎﻌﻣ
Regression equation
هرﺎﻣآ F
F ratio
P value
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻋارز يﺎﻫ
Agronomic species -0.387 0.150 1.59 0.239ns
ﻪﻧﻮﮔ ﻲﻏﺎﺑ يﺎﻫ
Horticultural species 0.759 0.577 Y = 0.010x -7.583 12.27 0.007**
ﻪﻧﻮﮔ غﺎﺑ يﺎﻫ ﺖﺸﻛ
Homegarden species -0.458 0.209 2.38 0.157ns
وns
و ﻲﻨﻌﻣ ﻲﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ **
ﻲﻨﻌﻣ لﺎﻤﺘﺣا ﺢﻄﺳ رد راد 1
ﺪﺻرد
ns and ** are non- significant and significantly at α=0.01, respectively.
