basins: The Comparative Analysis of Isfahan and Chaharmahal

(1)

University of Tehran Press

Homepage: http://ijaedr.ut.ac.ir/

Investigating Water Governance Performance in the Zayandeh-Rud Sub- basins: TheComparative Analysis of Isfahan and Chaharmahal va

Bakhtiari sub-basins

Samira Nabiafjadi¹ | Maryam Sharifzadeh²^

1. Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran. E-mail:

[email protected]

1. Corresponding Author, Department of Rural Development Management, Faculty of Agriculture, Yasouj University, Yasouj, Iran. E-mail: [email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type:

Research Article

Article history:

Received 3 Jan 2021 Received in revised form 30 May 2021

Accepted 12 Sep. 2021 Published online: 21 March 2023

Keywords:

Coordination, Coordination, Distribution of power, Fuzzy logic, Water governance, Zayandeh-Rud basin.

Recently, water governance has become important due to the increasing complexities associated with water management. So that it is widely acknowledged that the world water crisis is more a crisis of governance than of water scarcity. In recent decades adopting the ‘Water Independence of Provinces’ law has created many social, environmental, economic and managerial crises in the Zayandeh-Rud basin and its two sub-basins (Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari) which have resulted in conflicts between the sub-basin stakeholders. The current applied study was qualitative regarding its methodology and followed a case study approach. The statistical population of the study included managers and senior experts of water governance in two sub-basins (Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari) and finally nine managers and experts in Isfahan sub-basin, four cases in extra-basin level, and six cases in Chaharmahal va Bakhtiari sub-basin were selected as the sample population by means of snowball sampling method till theoretical saturation. Data collection was done by structured questionnaire and interview protocol. Using fuzzy set Qualitative Comparative Analysis (fsQCA), the empirical analysis of water governance systems in two sub-basins showed that a set of factors associated with low performance regarding climate change adaptation. Regarding performance aspect, water governance in Zayandeh-Rud basin and its two sub-basins were Centralized Rent- seeking and Centralized Coordinated, respectively. This means that both basin and sub-basins have low performance regarding climate change adaptation and ability to resilience and adaptation challenges. The reason for the difference in the type of water governance performance at the level of the Zayandeh-Rud basin and its sub-basins was the poor coordination between water related organizations in sub-basins.

Keywords: Coordination, Coordination,Distribution of power, Fuzzy logic, Water governance, Zayandeh-Rud basin.

Cite this article: Nabafjadi, S., Shaifzadeh,M., & Shabanali fami, H. (2023). Investigating Water Governance Performance in the Zayandeh-Rud Sub-basins: TheComparative Analysis of Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari sub-basins. Iranian Journal Agricultural Economics and Development Reasearch, 54-2 (1), 131-148.DOI: https://doi.org/10.22059/ijaedr.2021.316510.668999 © The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.

. DOI: https://doi.org/10.22059/ijaedr.2021.316510.668999

Extended Abstract Introduction

Recently, the challenge is exacerbated for the regions face extremely with high risks of severe water scarcities and shortages (Spencer & Altman, 2010). The finite water supply is traceable to the increasing pressures from global changes lead to the reduction in rainfall due to climate change and an increased demand for water due to population pressures and agricultural and industrial expansions (Anderson et al., 2013;

Montgomery et al., 2016). However, the core of the water crisis lies in the realm of over-exploitation of water resources and water mismanagement.

The solution to water mismanagement is water governance. The trend of water governance reflects a shift in

(2)

Investigating Water Governance Performance in the Zayandeh-Rud …/Nabiafjadi et al. 132

decentralization and privatization and a move to water polycentric governance. The polycentric governance increase ability of the water system to emerging crisis and challenges. One of the most stressful areas in Iran is the central region and Zayandeh-Rud basin. Polycentric water governance combines the distribution of power and authority with effective coordination among various centers and across spatial levels. Polycentric regimes have high performance, in particular with respect to adaptive capacity and to deal with the water crisis. (Pahl- Wostl & Knieper, 2014). One of the most stressful areas in Iran is the central region and Zayandeh-Rud basin.

Water crisis are one of the important issues in Iran, according to this water governance is considered of increasing importance. The water crisis in Iran is mainly a crisis of governance. Currently, the Zayandeh-Rud River has encountered severe water shortages, especially downstream of the basin, which has led to many economic, social and environmental crises (e.g., unemployment that forced farmers to migrate due to the dryness of the river and Gavkhoni wetland). A review of secondary sources showed that the water crisis in the Zayandeh-Rud basin has gone beyond technical and hardware problems and was mainly due to water governance problems. Thus, paradigm shifts must be occurred in the way that the old hardware and technocratic notions of water resources management are discarded and "soft" governance is created to encounter the challenges. The polycentric water governance regime has been proposed as a solution to water challenges. It is assumed that this regime has high coordination and distribution of power. The polycentric regime has also high performance, in particular with respect to adaptive capacity and to dealing with emerging challenges such as climate change.

Methods

This research is qualitative regarding its methodology and applied case study approach. The statistical population of the study includes managers and senior experts of water governance in two sub-basins (Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari) and exrta-basin level (Water Coordination Council). The target organizations were Department of Environmental Protection Agency, Department of Natural Resources and Watershed Management, Jihad-e-Agriculture Organization, and Water and Sewage Company, Disaster Management Organization and the Governor of each province. The samples, included 19 cases (4 cases in extra-basin, 9 cases in Isfahan sub-basin, and 6 cases in Chaharmahal va Bakhtiari sub-basin), were selected by snowball method. Data collection was done by structured questionnaire and interview protocol.

Results

The empirical analysis was done useing fuzzy set Qualitative Comparative Analysis (fsQCA) with the purpose of analyzing the empirical relevance of and test hypotheses related to different regime configurations.

This method as a powerful technique to analyze causal relationships between a set of conditions and an outcome allows representing the context of water governance systems and the conditions that cannot be easily dichotomized in this system. Formal analysis was based on truth tables. So, the configurations (combinations of conditions) and associated outcomes were listed in Boolean representation. According to the respective most similar ideal-type, the configurations and outcomes were derived from the assignment of sets of conditions.

Discussion

The performance of water governance in the Zayandeh-Rud basin was Centralized Rent-seeking. The two sub-basins of Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari were experienced Centralized Coordinated performance.

The difference between the water governance performance types at the basin and sub-basin levels was due to the fact that Zayandeh-Rud basin includes two provinces of Isfahan and Chaharmahal va Bakhtiari within which the related water organizations had low coordination that led to conflicts. The issue of separation and fragmentation of the water governance in the basins occurred after adopting the ‘Water Independence of Provinces’ law. One of the most important outcomes of adapting this law was the parallelism of provinces and sub-basins that lad to in-coordination of water-related activities in the basin. This means that there was a high Centralization of power at the national level (extra-basin) as well as the lowest possible level of participation of civil society and local organizations. This showed that the governance of the Zayandeh-Rud basin is done at the supra-basin and national level with little or perhaps no attention to the lower levels (sub-basins and local level).

(3)

داصتقا تاقیقحت هلجم

هرود ،نایرا یزرواشک هعسوت و 2-

54 هرامش ، 1

نارهت هاگشناد تاراشتنا

اپاش یکینورتکلا

: 2423 - 785X

Homepage: http://ijaedr.ut.ac.ir/

هضوحریز رد بآ ینارمکح درکلمع یبایزرا هدنیاز یاه

هسیاقم لیلحت :دور هضوحریز یا

یاه

یرایتخب و لاحمراهچ و ناهفصا

یبن اریمس یدجفا

|1

فیرش میرم

2هداز



1 . ناریا ،جوسای ،جوسای هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،ییاتسور هعسوت تیریدم هورگ

، همانایار : [email protected]

2 . ،لوئسم هدنسیون

،جوسای هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد ،ییاتسور هعسوت تیریدم هورگ ناریا ،جوسای

، همانایار : [email protected]

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون ةلاقم یشهوژپ

رات ی خ رد ی تفا : 14 / 10 / 1399

رات ی خ یرگنزاب : 09 / 03 / 1400

رات ی خ ذپ ی شر : 21 / 06 / 1400

رات ی خ راشتنا 01 : / 01 / 1402

دیلک هژاو :اه عیزوت ،یگنهامه ،بآ ینارمکح

قطنم ،تردق هضوح ،یزاف

ی

هدنیاز .دور یگديچيپ

یاه دودحم بآ عبانم تیریدم

، هلوقم ینارمکح ار مها زا تي یدایز رادروخرب هتخاس تسا . یرايسب زا

شلاچ یاه یتیریدم نیا عبنم تايح مک طیارش هب طوبرم زا رثاتم رتشيب و تسين یبآ

پ دماي نارمکح ی بولطمان

یم دشاب هضوح . ی از هدنی دور ههد رد اه ی خا ري هب ناتسا للاقتسا نوناق لابند اه

راچد نارحب اه ی عامتجا

،ی

ز تسی

،یطيحم داصتقا ی دم و یتیری ز یدای رد ز ود هضوحری ،دوخ ناهفصا و لاحمراهچ و

،یرايتخب هدش هک

پ دماي نآ زورب گرد و اهداضت ،تاضراعت یري

یاه م ناي ذ ناعفنی ز هضوحری یاه هب رضاح شهوژپ ،اذل .تسا نآ

قم لابند ا هسی درکلمع ینارمکح بآ رد ود هضوحریز ی ناهفصا و لاحمراهچ و یرايتخب رد هضوح ی هدنیاز دور

دوب . نیا قحت قي دربراک فده ظاحل زا ی

شور ظاحل زا و سانش

،ی ک یفي دروم هعلاطم عون زا و ی

م ی دشاب . هعماج

رامآ ی دم لماش رضاح شهوژپ ناری

نارمکح دشرا ناسانشراک و ی

ز ود رد بآ هضوحری ی لاحمراهچ و ناهفصا

تخب و یراي ارب .دوب ی باختنا فرب هلولگ شور زا هنومن ی

روئت عابشا هلحرم ات هک دش هتفرگ هرهب کی

همادا تفای

اهن رد و تی ز رد هضوحری ی ناهفصا 9 دم رفن ری هضوح رد و دشرا سانشراک و ی

لاحمراهچ و یرايتخب 6 رفن و

4 رفن رد حطس هضوحارف دروم هعلاطم رارق دنتفرگ . عمج یروآ هداد اه اب هدافتسا رازبا و دنمراتخاس هبحاصم زا

لحت .دش ماجنا همانشسرپ لي

هداد اه اب هرهب یريگ زا ليلحت هسیاقم یا یفيک هعومجم یاه یزاف و اب هدافتسا زا

مرن رازفا

fsQCA

اتن .تفرگ تروص جی

کاح ی فرظ هک دوب نآ زا تي

قابطنا ذپ یری هضوح رد ی از نی هد دور ود و

ز هضوحری ی اپ نآ نيی .تسا درکلمع ینارمکح بآ ار رد هضوح ی هدنیاز دور زا عون هنیرهب ییوج زکرمتم و ود

هضوحریز ی ناهفصا و لاحمراهچ و

،یرايتخب زا عون گنهامه دوب . نیا نادب تسانعم هک هضوح و هضوحریز اه

درکلمع یفيعض رد هطبار اب تيفرظ بات یروآ و قابطنا دنراد و ییاناوت نآ اه یارب هلباقم اب شلاچ اه نيیاپ تسا .

لد لي نارمکح درکلمع عون توافت ی

هضوح حطس رد بآ ی

از هدنی دور ز و هضوحری اه گنهامه ی فيعض نيب

نامزاس اه ی طبترم بآ یم دشاب .

دانتسا : یبن فیرش ؛اريمس ،یدجفا ؛میرم ،هداز

( 1401 رد بآ ینارمکح درکلمع یبایزرا .) هضوحریز

هدنیاز یاه هسیاقم ليلحت :دور هضوحریز یا

و لاحمراهچ و ناهفصا یاه

.یرايتخب ةلجم ناریا یزرواشک هعسوت و داصتقا تاقيقحت ،

2 - 54 ( 1 ،) 148 - 131 . 2021.316510.668999 ijaedr.

/ 10.22059 https://doi.org/

: DOI

:رشان نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم .

https://doi.org/10.22059/ijaedr.2021.316510.668999 DOI:

(4)

یملع(

)یشهوژپ– زرا

ی با ی نارمکح درکلمع ی

ز رد بآ ی هضوحر اه ی از ی هدن دور لحت : ی ل اقم ی هس ا ی یبن /...

یدجفا نارگید و 134

همدقم لاس یط رد رب هتشذگ یاه

تفرشيپ ،بآ عبانم هچراپکی تیریدم هب زاين یعمج کرد یانبم نیا تلاکشم ییاسانش رد یدایز یاه

هار هئارا و هزوح لح

شلات نیا و هدنام یقاب یموهفم حطس رد بلغا طیارش نیا اما ،تسا هتفرگ تروص نکمم یاه دقاف نينچمه اه

،بآ تیریدم هب طوبرم تلاکشم اب هلباقم شور و یلمع رازبا تامدخ ناگدنهد هئارا نآ رد هک یحطس ینعی ،یلحم حطس رد هژیو هب

( تسا هدوب ،دنشاب هتشاد تلاخد بآ ناربراک و بآ

Moriarty et al., 2007

بحاص زا یرايسب رضاح لاحرد .) هک دنراد ناعذا نارظن

قن فیرعتزاب اب ات تسا دنمزاين یدیدج ینارمکح ماظن هب یلحم هعماج تکراشم و روضح نیا ش

تيلوئسم و رادتقا ددجم عیزوت و اه اه

نآ نايم طابترا یگنوگچ و شنک رثؤم روضح جیردت هب و داجیا ار یدعاسم تيلاعف طيحم و هزيگنا دناوتب ،اه

نکمم ار دیدج نارگ

( دزاس

Jasebi & Nafari, 2010

ناشن ینارمکح رب ديکأت .) میاداراپ زا رييغت هدنهد

لدم( یتنس عبانم تیریدم یاه یبتارم هلسلس یاه

ميمصت لامعا تمس هب )تلود لرتنک تحت هورگ قیرط زا یريگ

شنک یاه یم لاعف نارگ

( دشاب

Hall, 2002; Rhodes, 1996

.)

هک دراد نآ زا ناشن رما نیا عفر راکهار

بآ نارحب نورب یارب یمیاداراپ رييغت

زا تفر تاروصت جیار خوسنم تیریدم

رد عبانم

تخس بلاق یرازفا

ینارمکح درکلمع یوس هب راذگ و ،کيتارکونکت و

"

مرن

"رت شلاچ اب هلباقم یارب ( تسا اه

Chikozho, 2005;

Akhmouch & Clavreul, 2017

متسيس درکلمع اب طابترا رد هديچيپ دنیآرف کی بآ ینارمکح ،عقاو رد .) تسا یعامتجا یاه

(

Stein et al., 2011a

فيط لماش بآ ینارمکح هک یروط هب ،) متسيس زا یعيسو

تهج رد یرادا و یداصتقا ،یعامتجا ،یسايس یاه

یم دادملق هعماج فلتخم حوطس رد بآ تامدخ لیوحت و بآ عبانم تیریدم و هعسوت ( دوش

Rogers & Hall, 2003

،تقيقح رد .)

یم قلاطا یمسرريغ و یمسر یاهدنیآرف هب بآ ینارمکح ح ليهست یارب یتاميمصت اهنآ قیرط زا هک دوش

فلاتخا زيمآ تملاسم ل

یم هتفرگ بآ فلتخم ناعفنیذ نيب شلاچ عفر یارب و دوش

رارق هدافتسا دروم یلم و هضوح ،یلحم حوطس رد بآ تیریدم یاه

یم ( دريگ

Cooley et al., 2013; Sampford, 2009; Stein et al., 2011b; Wyborn, 2013

فیرعت رد هشیر بآ ینارمکح موهفم .)

Rogers & Hall (2003)

شلات رب و دراد دوش لصاح نانيمطا نیا ات دراد تللاد یرادا و ینف ،یداصتقا ،یعامتجا ،یسايس یاه

یم تیریدم هنلاداع روط هب بآ عبانم هک یگديچيپ و تارييغت بآ ینارمکح .دوش

متسيس رد دوجوم یاه ار بآ یعامتجا یاه

موهفم یم یزاس اب ات تیریدم بتارم هلسلس زا ینعی ،دنک

یم فیرعت بآ عیزوت و راز ( دوش

Kuzdas et al., 2015

تیریدم انبم نیا رب .)

( دوب دنهاوخن رثؤم یتیریدم یاهرازبا ،بآ رد بسانم ینارمکح نودب و دنتسه رگیدکی موزلم و مزلا ینارمکح و

Maaren & Dent,

یم بآ عبانم تیریدم ،رگید ترابع هب .)1995

همانرب بلاق رد یتسیاب یا

مهب يپ یاهراتخاس هتسو یعامتجا ،یداصتقا ،ینف

و تسیز

یطيحم ار رد فده .دريگرب نينچ یلصا

همانرب هب مه هتسويپ نديسر ،یا هب

یرادیاپ هعسوت رد رد

نيع تسیز تيعماج ظفح یطيحم

و

یکیژولورديه نآ

( تسا

Loucks, 2000

.)

هنيمز رد هدرتسگ تاعلاطم بآ ینارمکح ی .تسا هتفرگ تروص یا

Yousefi et al. (2013b)

شور زا هدافتسا اب یشیاميپ

،

هدنیاز هناخدور نارحب تیریدم یلصا شلاچ ناونع هب ار بآ رادیاپ ینارمکح هداد رارق یسررب دروم دور

تسا قيقحت نیا رد ناققحم .

هنيمز یواکاو اب ینارمکح شلاچ یاهزاس

دنتفایرد هک تعنص رد بآ هدافتسا شیازفا ،یگدنراب شهاک ریاس فراصم شیازفا و

ناتسا مهم ،اه هدنیاز هناخدور بآ دوبمک رد رثؤم لماوع نیرت یم دور

ميمصت دوجو ،جیاتن قبط .دشاب رسارس رد فلتخم ناگدنريگ

هناخراک ثادحا ،هناخدور هدنیاز هناخدور هضوح رد فلتخم یاه

زا شيب ثادحا و ،دور 7600

مهم ،یمیرح هاچ هقلح لماوع نیرت

ب یناسنا یم هقطنم رد ینونک نارحب هدنروآ دوجو ه یم ناشن هناخدور تیریدم یلعف تيعضو یبایزرا .دشاب

ینارمکح طیارش هک دهد

یم رادیاپان هقطنم رد بآ م طیارش دوبهب ،نیاربانب ،دشاب

ؤ هفل یم رظن هب یرورض بآ ینارمکح یاه .دسر

Yousefi et al. (2013b)

یشیاميپ رد رگید

هفلؤم نييبت هب ه

هدنیاز هضوح بآ عبانم تیریدم رد رادیاپ ینارمکح یبایزرا یا دور

هرهب اب لمملاروتسد زا یريگ

،شهوژپ نیا رد .دنتخادرپOECD

،یهدزاب و یشخبرثا ،تلادع صخاش تشه ساسا رب بآ ینارمکح

تيلوئسم ،تيفافش خساپ ،یریذپ

هتفرگ رارق یبایزرا دروم نوناق تيمکاح و تکراشم ،ماجسنا ،یهد جیاتن .تسا

ناشن یم دهد طیارش

یم رادیاپان هقطنم رد بآ ینارمکح طیارش دوبهب ،نیاربانب ،دشاب

ؤم هفل یرورض بآ ینارمکح یاه یم

دشاب .

Wiek & Larson (2012)

،یمتسيس بوچراچ زا هدافتسا اب متسيس یسررب هب

بآ ینارمکح و بآ یاه سکينيف

(Phoenix)

( تلایا زکرم انوزیرآ

اکیرمآ ) هتخادرپ

تسا . يس هک داد ناشن جیاتن س

مت شنک رب زکرمت مدع ،عماج هاگدید دقاف بآ یاه یم یعامتجا یاهراجنه و اهزاين ،نارگ

یارب .دشاب

(5)

دحم نیا رب هبلغ تیدو

یم زاين بآ رادیاپ تیریدم و بآ ینارمکح هب اه .دشاب

نارحب هب نداد خساپ نينچمه اب ینارمکح هب بآ یاه

شنک رب زکرمتم ،عماج هاگدید دیاب ینارمکح نیاربانب .دراد زاين تدمدنلب رد بآ یرادیاپ هرابرد عماج هاگدید جیورت و یعامتجا نارگ

هاگدید قيفلت رب ینتبم یسدنهم یاه

.دشاب یعامتجا تاعلاطم و

Lalika et al. (2015)

هعلاطم رد یسررب هب یشیاميپ درکیور اب یا

شلاچ یناگنپ هناخدور هضوح رد بآ ینارمکح یاه (

Pangani

) شلاچ .دنتخادرپ اينازنات ، و ريثأت مدع لماش بآ ینارمکح یاه

باقريغ یلام تیریدم و بآ ینارمکح یداهن یاهراتخاس یگنهامهان ل

ا بآ ناربراک نيب طابترا داجیا هک داد ناشن جیاتن .دوب دامتع

تسايس و اهدربهار نينچمه .دراد هارمه هب یتبثم جیاتن .دشاب یلحم عماوج هافر دوبهب تهج رد دیاب ،تامدخ دوبهب یاه

هکبش هک تسا نآ زا یکاح هتفرگ تروص تاعلاطم رورم یذ لماش بآ ی

ليسناتپ ،قیلاع اب یناعفن شچ ،اه

م یاهزاين و اهزادنا

تيلاعف نيب یگنهامه هب بآ بوخ ینارمکح ،تسا توافتم هورگ یاه

یذ یاه فرصم و عفن یعامتجا فلتخم حوطس رد بآ هدننک

دراد زاين ميسقت و تيلوئسم و رايتخا ضیوفت لماش هک تسا ینارمکح یارب صاخ درکیور کی یگنهامه و یراکمه نينچمه .

یتلود نارگیزاب نيب تردق ( تسا یتلودريغ و

Carlsson & Berkes, 2005

یگژیو نیا ساسا رب .) متسيس دیاب ،اه

بآ ینارمکح یاه

فاطعنا شلاچ اب هلباقم یارب ار هضوح ییاناوت و دنشاب راگزاس و ریذپ هدش ماجنا تاعلاطم و عبانم هب هجوت اب .دهد شیازفا دیدج یاه

یگژیو متسيس یراتخاس یاه م هک بآ ینارمکح یاه

فاطعنا هب رجن قابطنا و یریذپ

یم رتشيب یریذپ متسيس ،دوش

ینارمکح یاه

( یزکرمدنچ

polycentric

( تسا )

Pahl-Wostl & Knieper, 2014

.)

تیدودحم ناریا رد عبانم

بآ هب ناونع کی شلاچ رد یساسا زاغآ

هرازه موس حرطم و تسا اب هجوت هب نوزفازور تيمها بآ

رد

و نارمع ینادابآ

زا و عیزوت مدع رگید یوس دوبهب یتايح عبنم نیا تیدودحم ،شراب تخاونکی

ترورض کی هب ار نآ تیریدم

.تسا هدومن لیدبت ریذپانراکنا هدنیاز

مهم زا دور یم ناریا زکرم رد بآ عبانم نیرت

هرهب و ميسقت ،یخیرات دانسا ساسا رب ،دشاب یرادرب

هدنیاز زا هنيشيپ ،دور مت خیرات یازارد هب یا

هگلج ند هضوح .دراد ناهفصا ی هدنیاز ی

هرهب دروم خیرات لوط رد دور نانکاس یرادرب

هرهب .تسا هدوب نآ ميسقت و هتسناد دوخ یمتح فیاظو زا ار دور هدنیاز هضوح رب تیریدم لامعا نامزرید زا نارادرب

رب یرادیاپ یدنب

هدرک داجیا نآ هورين و تلود مهس ،نآ فلتخم یایاوز رد هک دنا

.تسا هدش صخشم تقد اب ،یلحم مدرم مهس و یرلااسناوید یا

هدنیاز بآ ميسقت همشچرس هب لحم یکیدزن و یرود و یضارا رب هناخدور بآ طلست ،کاخ سنج ،تيعمج نتفرگ رظن رد اب دور

ی

یم صاصتخا هناخدور ( تسا هتفای

Rustah & Aḥmad, 1967

هتکن .) هدنیاز بآ عیزوت و ميسقت رد مهم ی

،دور رد مدرم تکراشم

یدام ،)باريم( هناخدور رسارس رد تیریدم یدام ای کيشکرس( اه

یوج و )رلااس یلحم ناگربخ و نیدمتعم اب هراومه )یوجرس( اه

قح و هبآ یم ماجنا ،حلصا باختنا قیرط زا تسا هدوب ناراد مهم .تسا هدش

تکراشم و یرايمه ،تیریدم عون نیا هصيصخ نیرت

یذ یمامت وب ناعفن

تيلوئسم و تراظن ،یصخش عفن هزيگنا لوصا ساسا رب تیریدم عون نیا ،تسا هد و ناگربخ مدقت ،یریذپ

شقن زارحا رد هعماج نیدمتعم تسا هدش انب تلود تراظن و یتیریدم یلااب یاه

(

Hosayni Abari, 2000

.)

مه نامز اب ثادحا و هرهب یرادرب زا هدنیاز دس دور

رد لاس 1350

، رد هدودحم و یعيس زا یضارا هکبش ناهفصا تشد یاه

دیدج

یرايبآ ثادحا دیدرگ هک رجنم شیازفا هب حطس

تشکریز و یوگلا رييغت تشک

هرهب و ثادحا لابند هب .دیدرگ هقطنم یرادرب

یاهدحاو

شیازفا ،گرزب یتعنص فراصم

یتعنص

،بآ ترجاهم نارگراک شیازفا و تيعمج ناهفصا یرهش و

هموح نآ شیازفا هب رجنم فراصم

برش و یتشادهب و یاضف زبس یسررب .دیدرگ یاه

ماجنا هدش رد هضوح هدنیاز هدنهد ناشن دور ی

نآ تسا هک صيصخت دنیآرف و

هضوح رد بآ فراصم یناهگان

هدوب و هب ضحم نيمأت رد بآ ره زا هلحرم حرط یاه لاقتنا

،بآ اضاقت یارب فرصم بآ زين نامه هب

هزادنا لااب هتفر و اذل نیا هضوح یط رد 50

،ريخا لاس مادم

تحت شنت یبآ رارق هتشاد ( تسا

Salemi & Heydarian, 2006

.)

رد لاح

،رضاح هناخدور هدنیاز دور راچد مک هب یدیدش یبآ هژیو

رد نيیاپ تسد نآ تسا تلاکشم هک یعامتجا ،یداصتقا

و تسیز

یطيحم ريظن یناوارف نازرواشک یراکيب

و ترجاهم یب هیور نانآ و یکشخ هناخدور بلاات و ینوخواگ ار هب لابند هتشاد و نارحب یاه

زين یعامتجا دیدپ

هدروآ ( تسا

Khatoonabadi, 2009

،یزرواشک و یگناخ فراصم نايم تاضراعت زورب ببس یتباقر یاهزاين .)

نيیاپ و تسدلااب ،تعنص و یزرواشک زا .تسا هدیدرگ ییاتسور و یرهش یحاون ،بایاپ و بارس ،تسد

ینارگن هلمج مهم یاه

تسیز ( تسا یکیژولوکا یاهزاين نيمأت یارب هناخدور رد بآ دوجو ترورض و یناسنا فراصم نايم ضراعت ،یطيحم

Yousefi et

al., 2013b

.)

(6)

136

ةلجم تاقیقحت ناریا یزرواشک هعسوت و داصتقا ،

رود و هاجنپ ة راهچ رامش ، کی ة ، 1402

هضوحریز ود رد تردق عیزوت و یگنهامه رايعم ود ساسارب بآ ینارمکح درکلمع یسررب هب رضاح شهوژپ هدنیاز ی

ینعی دور

ناهفصا شور زا هدافتسا اب یرايتخب و لاحمراهچ و هسیاقم ليلحت و هیزجت

هعومجم یفيک یا یزاف یاه

1 یم ليلحت و هیزجت .دزادرپ

هسیاقم یفيک یا 2 طسوت هک تسا یدیدج ًاتبسن شور کی

Ragin

( تسا هدش داهنشيپ یعامتجا مولع دنمشناد

Korjani & Mendel,

نتبم تاقيقحت کرد یارب شور نیا .)2012

هداد ليلحت و هیزجت و دروم رب ی رارق هدافتسا دروم تاحلاطصا و نابز رب ینتبم یاه

( تفرگ

Tomasino, 2015; Korjani & Mendel, 2012

.)

تسا دروم بآ ینارمکح و تیریدم دننامه یعامتجا مولع تاعوضوم ریاس و تیریدم ثحابم رد نیاربانب .تسا هتفرگ رارق هداف

زا هدافتسا اب شور نیا مرن

یم تروص فلتخم یاهرازفا مرن نیا نیرتدربراکرپ زا یکی ،دريگ

،یعامتجا مولع رد اهرازفا زجت

ليلحت و هی

هسیاقم هعومجم یفيک یا یزاف یاه

(FsQCA)

یم هعلاطم نيلوا .دشاب ی

fsQCA

هنيمز رد طسوت بآ ینارمکح ی

Villamayor-

Tomas (2012)

بآ ینارمکح قيقحت نیا رد .دش ماجنا يقحت نآ زا سپ .تفرگ رارق شجنس دروم طرش تشه اب

رد یدایز تاق

.تسا هتفرگ تروص هنيمز نیا

Pahl-Wostl & Knieper

( و )2014 Pahl-Wostl

( تهج رد ار بآ ینارمکح درکلمع )2015

هلاقم نیا رد .دنداد رارق شجنس دروم تردق عیزوت و یراکمه صخاش ود اب قابطنا تیریدم یگژیو اه

ا یاه ینارمکح یشخبرثا یلص

شهوژپ نیا جیاتن .تسا هتفرگ رارق ليلحت و هیزجت دروم یزکرمدنچ ینارمکح عون نیا هک داد ناشن اه

درکلمع نیرتلااب یاراد بآ

مهم و تسا یميلقا تارييغت اب هلباقم رد یراگزاس دروم رد رد .دش ناونع یمسر یاهداهن یشخبرثا ،فيعض درکلمع لماع نیرت

یا یاتسار زا شيب یانبم رب هک یقيقحت رد ،هلوقم ن 29

هضوح(

،تسا هتفرگ تروص فلتخم یاهروشک رد یدروم هعلاطم )زیربآ ی

متسيس رد هناگدنچ زکارم روضح رايعم ود لقادح دیاب لوبق لباق درکلمع یارب یزکرمدنچ ینارمکح یاه ميمصت

یگنهامه و یريگ

ل .دنشاب اراد ار نيناوق یلک متسيس کی طسوت امه یاهراتخاس اب هارمه تردق عیزوت و تردق زکارم اذ

یاهرايعم ناونع هب ،یگنه

متسيس دش هتفرگ رظن رد یزکرمدنچ بآ ینارمکح یاه او رد .

عاونا هک تسا یمتسيس قطنم یعون یزکرمدنچ ینارمکح ،عق

یم فيصوت ار بآ ینارمکح ( دنک

Pahl-Wostl & Knieper, 2014

.)

صخاش نیاربانب زوت یاه

،رايعم ود نیا ساسا رب .دش هتفرگ رظن رد بآ ینارمکح درکلمع یبایزرا یارب یگنهامه و تردق عی

یزکرمدنچ هناگراهچ یاهدرکلمع بلاق رد ار بآ ینارمکح ویرانس راهچ 3

هکت ، هکت 4 گنهامه زکرمتم ، 5

هنیرهب و گنهامه ییوج 6

لکش(

2 :دش فیرعت ریز حرش هب ،)

زوت ی ع تردق

*لااب گنهامه ی لااب نارمکح = ی زکرمدنچ ی

زوت ی ع تردق لااب

* گنهامه ی نيیاپ نارمکح = ی هکت هکت

زوت ی ع تردق

* نيیاپ گنهامه ی لااب نارمکح = ی زکرمتم

زوت ی ع تردق * نيیاپ گنهامه ی نيیاپ

= نارمکح ی رهب ی هن وج یی زکرمتم

لکش رد هک روط نامه 1

عیزوت زا یبسانتم بيکرت یزکرمدنچ ینارمکح یویرانس ،تسا هدش هداد ناشن ق

یگنهامه و ترد

یم رثؤم ،ینارمکح عون نیا رد .دشاب بات

روآ ی فرظ و ي ت ش اب هلباقم کو

اه هناکت(

)اه ازفا ی ش م ی ی

،دبا اربانب ی ن نارمکح عون ی

زکرمدنچ ی اراد ی و درکلمع ی

هژ ا ی تسا هک ثعاب ازفا ی ش فرظ ي ت قابطنا ی و هلباقم اب شلاچ اه ی دج ی د دننام غت يي تار بآ و اوه

م ی دوش (

Ostrom, 2002

).

ا رد ی ن نارمکح عون ی

مصت زکارم ي

م گ ي ر ی اراد ی گنهامه ی و رثؤم ییوس زا م لقتس دنتسه (

Pahl-Wostl,

.)2009

هکت بآ ینارمکح .تسا یگنهامه ليسناتپ دقاف ،هکت

د عون نیا ر و تارايتخا ،تردق عیزوت رد یگنهامه مدع ،بآ ینارمکح

تيلوئسم ميمصت فلتخم زکارم رد اه یزاوم و روما یناشوپمه ثعاب ،یريگ

ییآراک و یشخبرثا نداد تسد زا هجيتن رد و یراک

یم بآ ینارمکح ( دوش

Lieberman, 2011

.)

___________________________________________________________

1. Fuzzy set Qualitative Comparative Analysis (FsQCA) 2. Qualitative Comparative Analysis (QCA)

3 Polycentric 4. Fragmented

5. Centralized coordinated 6. Rent-seeking centralized

(7)

رد ژر ی م اه ی زکرمتم گنهامه(

زکرمتم و رهب ی هن وج یی زکرمتم ) هک لکش هب هلسلس بتارم ی لاعف ي ت م ی نک ن د

، شنک رگ لصا ی

( تلود )،

مامت تردق و رادتقا ار رد تخا ي را دراد . ای ن عون نارمکح ی

، اب دوجو گنهامه ی زا لااب هب اپ يی

،ن دقاف فرظ ي ت وگخساپ یی و

فاطعنا ذپ ی ر ی تسا . اربانب ی

،ن لد ي ل لصا ی امح ی ت زا ادززکرمت یی

، ازفا ی ش فاطعنا ذپ ی ر ی م ی دشاب (

Hooghe & Marks, 2003

.)

اب هجوت هب رايعم گنهامه ی

، م ی ناوت ب ي ن ژر ی م اه ی گنهامه زکرمتم

و رهب ی هن وج یی زکرمتم امت ی ز لئاق دش . ژر ی م اه یاراد یی

تردق عیزوت مدع و

مدع گنهامه ی ینارمکح ار رهب

ی هن وج یی زکرمتم م ی نمان د . رد ا ی ن عون ارمکح ن ی

، اهراتفر ی رهب ی هن وج یی

تنار(

)هناهاوخ عنام گنهامه ی رثؤم و ورنیا زا مدع راکمه ی م ی دوش .

رهب ی هن وج یی ب ه م موهف ءوس هرهب یرادرب تلود و تاماقم تلود ی زا تردق و شقن دوخ نایز هب م فان ع یعمج و ب ب یهجوت ی ه

اهلااک ی مومع ی تسا (

Tullock, 2008

.)

لکش 1 هقبط : ساسارب بآ ینارمکح یدعُبود یدنب ( یگنهامه و تردق عیزوت یاهرايعم

Pahl-Wostl & Knieper, 2014 .)

نارمکح رد ی

رهب ی هن وج یی ناگبخن ،زکرمتم حوطس رد تردق

تلود ی گنا ي هز ی نادنچ ی ارب ی اب هلباقم دج و روهظون تلاکشم ی

د

دنرادن فرظ و ي ت بات روآ ی زين ینارمکح عون نیا مک

تسا . رد نارمکح ی گنهامه

،زکرمتم نکمم تسا شنک نارگ حوطس اپ يی ن زين

رد لوط دنیارف مصت ي م گ ي ر ی

، تکراشم دننک . اما شنک نارگ حوطس اپ يی

،ن تردق للاقتسا مک ی دنراد و زيچان تيفرظ ليلد هب

ًاتدمع

مصت ي تام ی ار هک رد حوطس لااب هتفرگ م ی دوش

، ارجا م ی دننک ا رد. ی ن نارمکح عون ی

، فرظ ي ت اب هلباقم پ تلاکشم ي

چ ي هد تسا کدنا

،

ورنیا زا دم ی ر ی ت و داضت رتسب هب هجوت هقطنم

ا ی لزان رد تسا حطس نیرت .

،اذل ژر ی م اه ی لک روط هب زکرمتم ی

درکلمع فيعض رت ی

فرظ اب هطبار رد ي

ت بات روآ ی قابطنا و دنراد و اناوت یی نآ اه ارب ی هلباقم اب شلاچ اه ی

،روهظون مک رت زا ژر ی م اه ی زکرمدنچ ی تسا .

ک یگنهامه و تردق عیزوت صخاش ود زا بآ ینارمکح درکلمع یبایزرا یارب رضاح شهوژپ رد نیاربانب زين تاقيقحت نیا رد ه

.دش هتفرگ هرهب ،تسا هدش هدافتسا زا اجنآ ینارمکح هک بآ

زا هزات نیرت ثحابم هعسوت رد ناهج ظن ره دننام زين ناریا و تسا ینونک یکرد دنمزاين رگید یسايس ما

هدرتسگ و قيمع م ،لماوع زا رت

ؤ هفل یگژیو و اه شخبرثا و رتدمآراک ار نآ هک تسا ییاه

،دیامن رت ا رضاح هعلاطم فده ور نیا ز

هسیاقم هضوحریز بآ ینارمکح درکلمع ی هدنیاز یاه

ليلحت و هیزجت شور زا هدافتسا اب یرايتخب و لاحمراهچ و ناهفصا :دور

هسیاقم هعومجم یفيک یا اف یاه

.تسا یز

قیقحت شور هعلاطم دروم قطانم

هدنیاز زیربآ هضوح لوط هب دور

350 هضوح ،ناریا یزکرم هقطنم رد عقاو ، رتموليک هتسب ًلاماک ی

هب یجورخ هار چيه هک تسا یا

(8)

138

برغ یبیرقت دادتما رد ، هضوح نیا .درادن ایرد هوک زا قرش–

ب و هتفرگ همشچرس ناهفصا ناتسا برغ رد سرگاز یاه قلاتاب ه

یم قرش رد ینوخواگ مهم زا یکی هک ناهفصا ناتسا تعنص و برش ،یرايبآ بآ و دسر

نيمأت ار تسا روشک یداصتقا قطانم نیرت

یم هدنیاز هضوح لک تعسو .دنک دودح دور

41500 یم عبرمرتموليک هک دشاب

16649 و یناتسهوک قطانم ار نآ عبرم رتموليک 24854

هیاپهوک ار عبرم رتموليک یم ليکشت تشد و

بولطم رد هناخدور نیا بآ نایرج .دهد طیارش نیرت

2 / 1 ای و لاس رد بعکم رتموليک

38 یم دروآرب هيناث رد بعکمرتم هدنیاز رد یراج بآ نیرتشيب .دوش

یم ناهفصا ناتسا دراو دور ( دوش

Salemi & Heydarian, 2006

.)

دور هدنیاز هناخدور لوط ،عقاو رد 420

یم رتموليک ،دشاب

380 ( هناخدور لوط زا رتموليک 4

/ 90 ناتسا رد )هناخدور ريسم دصرد

و ناهفصا 40

یم عقاو یرايتخب و لاحمراهچ ناتسا رد هناخدور ريسم زا رتموليک ( دشاب

Molle et al., 2009

لکش( ) 2 .)

لکش هضوح یلک یامن :2 هدنیاز ی

هدنراگن :عبنم دور

شهوژپ شور

ه ظاحل زا قيقحت نیا شور ظاحل زا و یدربراک فد

یم یدروم هعلاطم عون زا و یفيک ،یسانش هعماج .دشاب

شهوژپ یرامآ رضاح

شنک و دارفا لماش هضوحریز رد بآ تیریدم رد لاعف یديلک نارگ

شنک و دارفا .دندوب یرايتخب و لاحمراهچ و ناهفصا یاه نارگ

اس ناصصختم و نينواعم ،ناریدم( یبآ هضوحریز ود نیا دشرا ناسانشراک و ناریدم لماش عقاورد یديلک نامز

طابترا رد یتلود یاه

نم و بآ اب هقطنم بآ یماهس تکرش ،نارحب تیریدم لک هرادا ،یرادناتسا لماش بآ عبا

و بآ تکرش ،یا ف

داهج نامزاس ،بلاضا

طيحم لک هرادا ،یزرواشک و ناتسا یسانشاوه لک هرادا ،یرادزيخبآ و یعيبط عبانم لک هرادا ،تسیز

تا و نداعم عیانص ،یناگرزاب قا

یزرواشک ناتسا

آ عبانم تیریدم تکرش و اه .دوب )ناریا ب

يلک نيعلطم ،دش یعس شور نیا زا هدافتسا اب ،دش هدافتسا یفرب هلولگ شور زا هنومن باختنا یارب هضوح رد ید

یسررب دروم اه

هدش یفرعم وضع شقن ییاسانش و هدنوش هبحاصم ناریدم زا شسرپ اب هنومن وضع ره باختنا .دنريگ رارق و ینارمکح دنیارف رد

رگ تروص بآ تیریدم دا ییاج ات و درک اديپ همادا یفرب هلولگ شور هب دارفا باختنا بيترت نیدب .تف

ناریدم اب هبحاصم هک تفای هما

هتفای هب ار یدیدج تاعلاطا ،دشرا ناسانشراک و صاح یرظن عابشا احلاطصا و دوزفين شهوژپ یلبق یاه

.دش ل

نیاربانب 9 هضوحریز رد رفن و ناهفصا ی

6 هضوحریز رد رفن چ ی

و ناریدم لماش هک )هضوحریز حوطس( یرايتخب و لاحمراه

تکرش نينواعم هقطنم بآ یماهس یاه

طيحم هرادا و یزرواشک داهج نامزاس ،بلاضاف و بآ تکرش ،نارحب تیریدم ،یا زا تسیز

و دندوب هضوحریز ود ره 4

و ناریا بآ عبانم تیریدم تکرش زا رفن هضوح بآ عبانم هتسويپ مه هب تیریدم

یاه زکرم تلاف زیربآ ی

)هضوحارف حطس(

.دندش باختنا هنومن ناونع هب هداد یروآدرگ رازبا

همانشسرپ ،اه .دوب

زا کی ره یارب ،هدش نیودت همانشسرپ رد

صخاش نیا هعومجم ،هدش نييعت یاه

هنیزگ زا یا فيصوت ار بولطم تيعضو هک تشاد دوجو هدش فیرعت شيپ زا خساپ یاه

یم خساپ .دومن گدنهد

هنیزگ نا بسانم ناونع هب هک ار یا هار یارب هنیزگ نیرت

.دندومن باختنا ،دنتشاد رظنرد هقطنم ینارمکح لح

(9)

هرمن نيیاپ حوطس هب بولطم حطس زا نامديچ تروص هب هرمن هدودحم و دوب یزاف تروص هب هنیزگ ره هب خساپ یهد .تشاد رارق رت

خساپ زا ،هرمن کی باختنا رب هولاع اوخ ناگدنهد

هداد روظنم نیدب .دنسیونب رظن دروم خساپ اب طابترا رد ار دوخ لیلاد ،دش هتس یاه

هيلوا قیرط زا هبحاصم ،همانشسرپ و

ميقتسم لاؤس شنک زا

هضوح نارگ یروآدرگ اه

دش هداد ليلحت روظنم هب.

هرهب یزاف قطنم زا اه

.دش هتفرگ ،انبم نیا رب

یدورو ساسارب ميمصت نیرتهب اه

دربراک اب مرن رازفا

"

هسیاقم ليلحت و هیزجت هعومجم یفيک یا

یزاف یاه

"

(

fsQCA

) هخسن 3 .دش ماجنا

ميظنت یپ رد راب نيلوا یزاف قطنم هیرظن

ی هعومجم یزاف یاه هليسو هب

ی یفطل روسفورپ هداز

( 1965 )م قطنم نیا .دش هئارا

موهفم تقيقح یئزج ار نايب یم دنک ینعی تقيقح نيب یزيچ یضایر تايلمع .تسا تسردان و تسرد

کيسلاک ( طقف

0 ( و ) 1 ار )

یم

،دسانش اما یرايسب زا یايند تاعلاطا یعقاو

هدوبن قيقد یاراد و

ماهبا یم دنشاب هک قطنم یمن کيسلاک تقيقح دناوت

ار رد نیا

هب هنيمز تروص یملع ( دیامن حرطم

Mosavi & Sadeghian, 2017

) هیرظن نیاربانب.

رد یزاف قطنم دربراک بآ ینارمکح

تسا رداق

متسيس و اهريغتم و ميهافم زا یرايسب تروص ،دنتسه مهبم و قيقدان هک ار ییاه

،للادتسا یارب ار هنيمز و دشخبب یضایر یدنب

ميمصت و لرتنک ،جاتنتسا نانيمطا مدع طیارش رد یريگ

هضوح رد هدنیاز ی دور دروآ مهارف تباقر ییاناوت یزاف شور زا هدافتسا اب .

تيعقوم و طیارش یسررب رد کيتامتسيس تفايهر و یناسنا یدنمشوه اب هضوح مهبم یاه

هدنیاز شور هک دور یضایر و یمک یاه

هدیدپ یبایزرا یارب ار یيعيبط یکينکت رازبا ،تشادن ییاراک نادنچ یم مهارف روما و اه

.دنک

و هیزجت هسیاقم ليلحت

هعومجم یفيک یا هعومجم یروئت ساسارب ،یزاف یاه

ای هعومجمریز اهريغتم و تفرگ تروص

هعومجملااب هعومجم رد .تسا هدوب یرگید ی

هعومجم ،یعطق یاه صت یشخب ود ًلاومعم اه

یم رو ای هعلاطم تحت دراوم و دنوش

"

"رد

" ای

"جراخ هعومجم ،لاثم ناونع هب .دنتسه هعومجم زا

" ی بآ نوناق

"

،رادقم ود اب ًلاومعم 1

" (

" رد دوجو بآ نوناق ینعی ،

و )دراد 0

" (

"جراخ یم هئارا )درادن دوجو بآ نوناق ینعی ، هعومجم ،لباقم رد .دوش

هعومجم رد تیوضع ناکما یزاف یاه نيب یاه

0 و 1 ( 0 و لماک تیوضع مدع 1

یم ار )لماک تیوضع افتسا اب .دنهد

،یلبق لاثم زا هد

"

یمن ارجا یلو دراد دوجو بآ نواق

"دوش رد

هعومجم

"

"یزاف یم نيب ییاج دناوت 0

ات 1 نوناق ًلاماک هن اریز دشاب هتشاد ( تسا راد

1 ( نوناق نودب لماک روط هب هن و ) 0

نیاربانب .)

یم راک هب هعومجم کی یارب یزاف یتقو هدیدپ هک تسا نآ یانعم هب دور

یم هطوبرم یاه یاراد دنناوت

تیوضع زا توافتم تاجرد

( دنشاب هعومجم نآ رد

Rihoux & Ragin, 2008

.)

ليلحت هتفای اه انبم رب ی زيلانآ

fsQCA

و لماش هلحرم هس دوب

: رد هلحرم

،لوا وضع تارمن تی

غتم هري ا کت اب هي تاعلاطم رب

برجت ی لاک هربي دندش . هداد ندرک هربيلاک زا روظنم هعومجم رد هک تسا نیا اه

بلاق رد تیوضع فیرعت فرص یاج هب یزاف یاه

هعومجم( دوجو مدع و دوجو هعومجم زا )یعطق یاه

نيب هلصاف رد تیوضع اب ییاه 0

ات 1 یم فیرعت قطنم زا شهوژپ نیا رد .دوش

هعومجم لودج حرش هب یزاف یاه 2

.تسا هدش هدافتسا

،اذل ت زا سپ صخاش نييب رد ،شهوژپ یاه

ط یاهرايعم همانشسرپ یحار

صخاش یهدزايتما

،اه یاهزايتما یزاف

.دنتفای صيصخت

لاک زا سپ نويساربي

غتم

،اهري هب مود هلحرم رد روظنم

اسانش یی پ یدنبرکي یاه کرت(

بي یاه ارش زا لصاح ) طی

فاک

" ،ی لودج

تسرد

"ی ا داجی دش ( موس هلحرم ،ماجنارس . صيخشت

) لمتشم اسانش رب یی نیا رما دوب هک مادک کی زا رانس یاهوی یبيکرت ارش طی

اراد ی تیولوا ب یرتشي ( تسا

Gil-Barragan, 2018

رد .) شخب هتفای یاه ژپ شهو رضاح یارب یبایزرا درکلمع ینارمکح

،بآ نیا

هس هلحرم ماگ هب ماگ حيضوت هداد دهاوخ دش .

جیاتن و ثحب

رد هلحرم ی تسخن لاک(

نویساربی

،) وضع تارمن تی

غتم اهري کت اب هي برجت تاعلاطم رب ی

لاک هربي دندش . نييبت لماش هلحرم نیا

صخاش ییاسانش و هيضرف نييبت ،یبرجت تاعلاطم ساسارب بآ ینارمکح درکلمع یاه

هداد نويساربيلاک رخآ رد و اه .دوب لصاح یاه

رد ا ی ن قحت ي ق صخاش دوب یگنهامه و تردق عیزوت لماش اه .،

رايعم گنهامه ی لماش گنهامه ی قفا ی و دومع ی م ی دشاب .

گنهامه ی دومع ی ا باتزاب ی ن همت ردقچ هک تسا ي

تاد نوناق

،ی راکمه ی ب ي ن شنک تلود نارگ ی تلود تکراشم و اه

ی لحم ی رد ار

هست بآ شخب ي

ل م ی دنک گنهامه . ی قفا ی گنهامه لماش ی

لاعف ي ت اه ی اهزرم رسارس رد بآ اب هطبار رد تلود ی

ناکم و شخب ی

و

(10)

140

نچمه ي ن دوجو ی ک مجسنم نوناق تسا

س هک ي تسا اه ی م ماغدا ار بآ ی

دنک عم . ي را زوت ی ع صخت و ي ص ب تردق ي رگنا گنوگچ ی

صخت ي ص لوئسم ي ت اه ودت ردقچ هک تسا فلتخم حوطس رد ی

ن پ و ي هدا زاس ی س ي تسا اه ی ب بآ ي ن شنک سقت نارگ ي

م و تسا هدش

ای ن هک آ یا فرظ ي ت اه ی نف ی قم و ي سا اه ی داصتقا ی زوت حطس اب قبطنم ی

ع تسه تردق یا

ريخ راگزاس . ی غت اب يي تار لقا ي م ی ن ي ز

عم ي را ی ارب ی فرظ ي ت قابطنا ی ژر ی م نارمکح ی اناوت ناونع هب یی

ارب نآ ی شلاچ اب هلباقم اه

ی م هدافتسا روهظون ی

دوش راگزاس . ی اب

غت يي تار اوه و بآ یی ی ک دج ًاتبسن شلاچ ی

د م ی دشاب ا رد . ی ن قحت ي

،ق ارب ی زرا ی با ی ا ی ن آ هک یا س ي تسا اه ی نارمکح ی هضوح ی

از ی هدن دور اتسار رد ی راگزاس ی کشخ اب ی از هناخدور ی

هدن دور غت و يي تار اوه و بآ یی تسه ، یا خ ي

،ر نارمکح ی بآ ود نیا ساسا رب

.تفرگ رارق شجنس دروم رايعم ینارمکح درکلمع عاونا ندش صخشم لابند هب و راک نیا یارب هيضرف ،بآ

نآ زا کی ره اب بسانتم یاه لودج( دش صخشم اه

1 ليلحت رد هدش جارختسا یاه هيضرف .) ق شیامزآ دروم یدعب یاه

رار دنتفرگ هيضرف نايب یارب.

ش هدافتسا ریز هطبار زا اه د

:

هجيتن طرش=ƒ (

طرش 1, 2, …, طرش

n)

اربانب ی ن لدم درکلمع نارمکح ی بآ و طرش اه ی زوت ی ع تردق و گنهامه ی و راکمه ی رب ساسا شناد رظن ی

، لماش لدم ز ی ر

دهاوخ دوب :

DIS* COR=ADAP

زوت ی ع تردق * گنهامه ی و راکمه ی = درکلمع نارمکح ی بآ

ضرف و بآ ینارمکح درکلمع عاونا لودج رد ،دش هداد حيضوت لبق تمسق رد هک یزاف قطنم ساسا رب اه

1 هدش هداد ناشن

.تسا

لودج 1 : درکلمع عاونا هضوح رد بآ ینارمکح

هدنیاز ی دور

یگژیو اه یزکرمدنچ

هکت هکت هنیرهب

زکرمتم ییوج زکرمتم گنهامه

( تردق عیزوت )DIS

High/DIS High/DIS

Low/dis Low/dis

( یگنهامه )COR High/COR

Low/cor Low/cor

High/COR

ضرف یقابطنا تيفرظ هدش ( )ADAP High/ADAP

Low/adap Low/adap

Low/adap

هيضرف DIS* CORADAP

DIS * cor adap dis * cor  adap

dis * CORadap

هدش فيصوت یلوب قطنم رد یطیارش ناونع هب و )نيیاپ و لااب( یفيک تروص ود هب تايصوصخ . دنا

قيقح رادقم کی گرزب فورح ار یلوب )کی رادقم ات لااب رادقم( ی

یم ناشن یرنیاب ريغتم کی یارب .دنهد

رادقم کی کچوک فورح نیاب ريغتم کی یارب ار )رفص رادقم ات نيیاپ رادقم( تسردان

یر یم ناشن .دهد

لودج 2 : هعومجم یاه یزاف

یعطق هعومجم هس یزاف هعومجم

یشزرا راهچ یزاف هعومجم

یشزرا شش یزاف هعومجم

یشزرا هتسویپ یزاف هعومجم

=لماک تیوضع 1

تیوضع مدع

=لماک 0 هن و لماک تیوضع ًلاماک هن

=تیوضع مدع ًلاماک 5

/ 0 =لماک تیوضع یدودحات

67 / 0 تیوضع هن اما رتشيب

=لماک 9 / 0 هجرد

نيبام تیوضع زا یا 0/5 < 𝑥𝑖< 1

=لماک تیوضع مدع 0

تیوضع مدع یدودحات

=لماک 33 /

=تیوضع رتمک ای رتشيب 0 6

/ 0 هن و لماک تیوضع ًلاماک

=تیوضع مدع ًلاماک هن 5 / 0

=تیوضع مدع رتمک ای رتشيب 4

/ 0 هجرد

نيبام تیوضع زا یا 0 < 𝑥𝑖< 0/5

تیوضع مدع هن اما رتشيب

=لماک 1 / 0

:عبنم Rihoux & Ragin, 2008