The effects of using treated municipal wastewater on groundwater quality of north of Isfahan

(1)

Iranian Journal of Soil and Water Research ISNN: 2423-7833 Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir

The effects of using treated municipal wastewater on groundwater quality of north of Isfahan

Mehdi Panahi¹^, Hamid Reza Rahmani¹, Hossein Sharifi¹

1. Corresponding Author, Soil and Water Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran, Email:

[email protected]

2. Soil and Water Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran, Email: [email protected]

3. Soil and Water Research Department, Isfahan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Isfahan, Iran, Email: [email protected]

Article Info ABSTRACT

Article type: Research Article

Article history:

Received: June. 1, 2022 Revised: Dec. 25, 2022 Accepted: Jan. 9, 2023

Published online: Feb. 20, 2022

Keywords:

Groundwater, Chemical Quality, Wastewater, Agriculture.

In order to investigate the effect of using treated wastewater in agriculture on the chemical quality of groundwater at the northern region of Isfahan, an area of 6000 hectares was studied during the years 2018 and 2019 by sampling 46 wells. The location of the studied wells was in two areas under long-term irrigation with effluent for at least 10 years and the control area.

Chemical parameters of the samples such as electrical conductivity (EC), chemical reaction (pH), anions including bicarbonate, sulfate, chloride, nitrate and cations including calcium, magnesium and sodium were measured. The results showed that the effect of using treated wastewater on groundwater quality of the region, in shallow and deep wells has a different behavior. Due to the long-term use of treated wastewater for irrigation of agricultural lands, none of the chemical parameters of the deep wells were significant in compared to the control area. But, in area with shallow groundwater, the chemical parameters of EC, bicarbonate (HCO3) and chlorine (Cl) were significant at 5% level as compared to the control. Most of the wells in this area are deep and only 8% of the wells are shallow. Therefore, according to the results, the use of treated wastewater for agriculture in this region has a negligible effect on the chemical quality of deep groundwater and therefore is recommended for use in agriculture.

Cite this article: Panahi, M., Rahmani, H. R., & Sharifi, H. (2023). The effects of using treated municipal wastewater on groundwater quality of north of Isfahan, Iranian Journal of Soil and Water Research, 53 (12), 2873-2884.

https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.343913.669283

DOI: https://doi.org/10.22059/ijswr.2023.343913.669283

(2)

Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir

رهش بلاضاف باسپ زا هدافتسا تارثا ی

ک رب ی ف ی ت ز بآ ی مزر ین ی ناهفصا لامش

دهم ی هانپ ی 1 مح ،*

ی اضرد نامحر ی 2 سح ، ی ن رش ی ف ی 3

1 ون . ی هدنس قحت زکرم ،بآ و کاخ شخب ،لوئسم ی

تاق زرواشک شزومآ و ی

بط عبانم و یع ی قحت نامزاس ،ناهفصا ی

،تاق ورت و شزومآ ی

ج زرواشک ی

،

ا ،ناهفصا ی نار ار . ی همانا : [email protected]

2 قحت زکرم ،بآ و کاخ شخب . ی

ج زرواشک ی

، ا ،ناهفصا ی نار .

ار ی همانا : [email protected] rahmani.hrh

3 قحت زکرم ،بآ و کاخ شخب . ی

ج زرواشک ی

، ا ،ناهفصا ی نار .

ار ی همانا :

@yahoo.com 2003

h_sharifi

هلاقم تاعلاطا هدیکچ

:هلاقم عون یشهوژپ ةلاقم

رات ی خ رد ی تفا : 11 / 3 / 1401

رات ی خ یرگنزاب : 4 / 10 / 1401

رات ی خ ذپ ی شر : 19 / 10 / 1401

رات ی خ راشتنا : 1 / 12 / 1401

هژاو :یدیلک یاه

ز بآ ی مزر ین ی

،

ک یف ی ت ش ی م یا یی

،

،باسپ زرواشک .ی سررب روظنم هب

ی ثات ی ر فصت باسپ زا هدافتسا ی

ه هدش زرواشک رد ی کرب یف ی ت ش ی م یا یی بآ یاه ز ی مزر ین ی لامش هقطنم رد

هقطنم ،ناهفصا یا

تعسو هب 6000 ط رد ،راتکه ی

لاس یبآ 1397 - 1398 رادرب هنومن اب ی

دادعت زا 46

،هاچ هقلح

دروم یسررب عقوم .تفرگ رارق ی

ت هاچ یاه د ،هعلاطم دروم ر

حان ود ی ه بآ تحت ی را ی تدم هب لقادح باسپ اب تدمزارد

10 حان و لاس ی ه رق دهاش و .تشاد را ی

گژ ی یاه ک یف ی ت ش ی م یا یی هنومن اه لماش یاده ت رتکلا ی ک ی ( شنکاو ،)EC

ش ی م یا یی ( نآ ،)pH

ی نو اه ن ،رورلک ،تافلوس ،تانبرکیب لماش ی

تارت نویتاک و اه لماش

،میسلک میزینم و میدس دوب . یاتن ج

ثات داد ناشن ی

ر فصت بلاضاف باسپ زا هدافتسا ی

ه هدش ک رب یف ی ت بآ یاه ز ی مزر ین ی هاچ رد ،هقطنم یاه

مع و قمع مک ی

ق

روط هب .دراد توافتم راتفر ی

فصت بلاضاف باسپ تدمزارد فرصم رثا رد هک ی

ه هدش ارب ی بآ ی را ی ضارا ی زرواشک ی

،

ه ی چ مادک رتماراپ زا یاه ک یف ی ت ش ی م یا یی ز بآ ی مزر ین ی

، ارب ی هنومن اه رد هاچ یاه مع ی ق نعم دهاش هقطنم هب تبسن ی

راد

ارب و دوبن ی هنومن اه رد هاچ یاه ارب ،دهاش هقطنم هب تبسن قمع مک ی

رتماراپ یاه ش ی م یا یی ب ،EC

ی تانبرک ( )HCO3

( رلک و اراد دصرد جنپ لامتحا حطس رد )Cl

ی رامآ فلاتخا ی

نعم ی راد ارب و ی اس ی ر رتماراپ یاه ش ی م یا یی غ ی ر نعم ی راد

ب .دوب ی رتش هاچ یاه ا ی ن مع هقطنم ی ق اهنت و هدوب 8 هاچ دصرد اه رد هدودحم تحت یبآ را ی .دنتسه قمع مک ،باسپ اب

اتن هب هجوت اب اذل ی

ج فصت باسپ زا هدافتسا ، ی

ه هدش ارب ی زرواشک ی ا رد ی ن ثأت ،هقطنم ی ر چان ی ز ی ک رب یف ی ت ش ی م یا یی

بآ یاه ز ی مزر ین ی مع ی ق انب و هتشاد ارب ی ن زرواشک رد دربراک رظن زا ی

اعر اب ی ت اس ی ر ز دراوم ی تس حم ی ط ی صوت لباق ی ه

.تسا

دانتسا : هانپ ی

؛ دهم ی

، نامحر ی

؛ مح ی

،اضرد رش یف ی

؛ سح ی

،ن ( 1401 ).

رهش بلاضاف باسپ زا هدافتسا تارثا ی

ک رب ی فی ت ز بآ ی مزر ین ی ناهفصا لامش ،

53 ( 12 ،) 2873-

4 8 28 . 2023.343913.669283 ijswr.

/ 10.22059 https://doi.org/

.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان .ناگدنسیون©

swr.2023.343913.669283 https://doi.org/10.22059/ij

DOI:

(3)

یملع(

- )یشهوژپ یرهش بلاضاف باسپ زا هدافتسا تارثا :ناراکمه و یهانپ

تیفیک رب ...

2877

قم همد

هدنیلاآ یم لح بآ رد کاخ یاه نوی و اه یم ینیمزریز بآ هرفس هب تیاهن رد ،دنوش

یم ینیمزریز بآ تیفیک ندش رتدب ثعاب و دنسر دندرگ

(

SubbaRao et al., 2018

تهج .) یسررب تارییغت یگژیو ییایمیش یاه ناوخبآ

،باسپ فرصم رثا رد اه تاعلاطم

یفلتخم تروص هتفرگ

( تسا

Taany et al., 2009; Demir et al., 2009; Sutharsiny et al., 2012; Ostovari, 2012; Khanamani, 2014; Malakotian &

Karami, 2004, Heshmati & Beigi, 2012

هاگتسد باسپ هیلخت .) بآ یاه

نیریش تظلغ داد ناشن ناگزمره نوخرس هقطنم رد نک

اراپ رتم هنومن ییایمیش یاه هاچ همه رد ینیمزریز بآ یاه

باسپ هیلخت زا یریگولج یارب تاررقم یارجا اذل .تفای شیازفا یسررب دروم یاه

هاگتسد نیریش بآ یاه بآ هب نک

( دیدرگ داهنشیپ ینیمزریز یاه

Kamalimaskoni et al., 2020

اکیرمآ یانوزیرآ رد .) تارتین تظلغ ریداقم

لاضاف باسپ بآ یگدولآ ناکما هک دش هتفرگ هجیتن و یسررب ب

دوجو بلاضاف باسپ زا هدافتسا یور رب لرتنک مدع رثا رد ینیمزریز یاه

دراد

(Lauver, 2000)

هیفصت رد یقیقحت رد . هنومن رد نارهت بونج رد شوش هناخ

بآ بآ یاه بآ زا یدامن ناونع هب هدش ییوش

یاه

تظلغ ،ینیمزریز نس تازلف زا ییاه

بآ بآ رد نیگنس زلف تظلغ نیرتشیب .دش هدهاشم نیگ یور و لکین رصنع هب طوبرم بیترت هب ییوش

( دوب برس رصنع هب طوبرم تظلغ نیرتمک و

Behbahaninia & Mirbagheri, 2008

)

.

رد نوئل و1

هرد لاتیوکزم تارثا یسررب رد کیزکم2

تسیز یطیحم یرایبآ باسپ اب رب بآ تظلغ ،ینیمزریز یاه

یلااب مرفیلک یاه

یعوفدم و لک رد ره ود تیاس تبث دش هک ناشن یم داد یرتکاب یاه عوفدم زا قیرط یحطسریز لقتنم

هدش دنا . حطس یگدولآ یحطسریز

تحت ریثأت لماوع یناکم و ینامز رارق تفرگ هک تظلغ یاه مرفیلک رتلااب رد قامعا رتمک زا 10 رتم ریز حطس و یلااب حطس بآ و رد لوط

لصف بوطرم خر یم داد . تظلغ تارتین لااب رد مامت بآ یاه ینیمزریز هرد

لاتیوکزم ادیپ

دش .

،نیاربانب هب رظن یم دسر یرایبآ بلاضاف

ریثأت یفنم رب تیفیک بآ ینیمزریز هتشاد

تسا . نیاربانب هیفصت بلاضاف لبق زا یرایبآ و تیریدم قیقد یرایبآ هیصوت ( دیدرگ

Gallegos

et al., 1999

) . باسپ ریثات بآ یگدولآ رب هغارم یتعنص کرهش یاه

هغارم تشد ینیمزریز یاه -

دادعت اب بانب 92

هاچ زا بآ هنومن ،اه

همشچ باسپ زا و هقطنم تاونق و اه هنومن ییایمیشوردیه صاوخ هک دش هتفرگ هجیتن و یسررب یتعنص یاه

هاچ نیا یاه صاوخ اب اه

باسپ آ و هتشاد یناوخمه یتعنص یاه یگدول

باسپ ریثات هجیتن تشد زا یتمسق رد هدش داجیا دیدش یاه ینیمزریز بآ عبانم رب یتعنص یاه

( تسا

Asgharimoghadam & Mahmoudi, 2008

.)

رد هیاپهوک زیخبآ هضوح هز و یرایبآ هکبش ششوپ تحت یضارا لماش یزگس–

عبانم کیمانیدوردیه بیارض نیتشدور و راشبآ یشک

ینیمزریز بآ و دروآرب

یریگ هجیتن دش

قمع هب یحطس ناوخبآ ینیمزریز بآ عبانم هیذغت هک 5

ات 70 و یحطس هیذغت قیرط زا رتشیب رتم

یم تروص متسیس یاهزرم لاناک ششوپ تحت قطانم و دریگ

.دراد ار هیذغت رادقم نیرتشیب نیتشدور و راشبآ یرایبآ یاه نینچمه

هیذغت

ع ات یتح یحطس ینیمزریز بآ هرفس قم

70 لاناک و هناخدور زا بآ تشن زا رثاتم رتشیب یرتم تسا نیتشدور و راشبآ یرایبآ هکبش یاه

یم رظن هب هچ رگا لاناک اریز دشاب هناخدور هب طوبرم رادقم نیرتشیب دسر

نیا لاح ره هب اما .دنتسه ینتب عون زا راد ششوپ ،یرایبآ یاه

لاناک تشاد دنهاوخ تشن یرادقم زین اه (

Abedikopaie & Golabchian, 2015

ناشن عوضوم نیا .) تروص رد هک تسا تیعقاو نیا هدنهد

بآ یاج هب باسپ ندش یراج

، ناکما ای و ییایمیش تیفیک رییغت اذل .تشاد دهاوخ دوجو یحطس ینیمزریز بآ هرفس یگدولآ

ناکما یسررب

تیمها زا ینیمزریز بآ هرفس بآ عبانم ییایمیش تیفیک رییغت و یگدولآ و هدوب رادروخرب یدایز

قیقحت نیا یارجا زا فده ریثات یسررب

هیفصت باسپ زا هدافتسا بآ ییایمیش تیفیک رب یزرواشک رد بلاضاف هدش

هاچ ینیمزریز یاه یاه

هیفصت هدودحم ناهفصا لامش هناخ

هژیوب

هاچ .دوب یتاعلاطم هدودحم قمع مک یاه

قیقحت شور

لامش هقطنم رد قیقحت نیا ناتسرهش

هدودحم رد دابآ فجن و راوخرب ناهفصا هضوح ریز زا ناهفصا ی

دودح 6000 رد راتکه یط لاس یاه

1397 و 1398 .دش ارجا هیفصت ترواجم رد هقطنم نیا ناهفصا ناتسا رد یتشهب دیهش هاگدورف یضارا یبرغ هیحان رد و ناهفصا لامش هناخ

یفصت تیعقوم هارمه هب هقطنم نیا تیعقوم .دراد رارق ه

هاچ ،باسپ لاقتنا لاناک ،هناخ مک یاه

لکش رد قیمع و قمع 1

.تسا هدش هداد ناشن

1 -Leon

2 - Mezquital Valley

(4)

لکش 1 - هاچ تیعقوم مک یاه

هیفصت فارطا رد یتاعلاطم هدودحم و قیمع و )یحطس( قمع ناهفصا لامش هناخ

یسررب رد ینادیم

هدودحم ، هک یا هیفصت یجورخ باسپ زا نازرواشک زا ناهفصا لامش هناخ

هرهب نامز هیفصت نیا زا یرادرب

نونکات هناخ

لقادح تدم هب 10

یم هدافتسا لاس هیفصت زا باسپ یجورخ لاناک فرط ود زا رتمولیک کی یبیرقت هلصافب هدودحم نیا .دش ییاسانش دننک

.دوب هناخ تیعقوم

46 ،هاچ هقلح تشه ،دادعت نیا زا .دیدرگ ییاسانش هدودحم جراخ و لخاد رد هاچ هقلح قمع هب یحطس

20 ات 30 و رتم

38 قمع هب قیمع و قیمع همین ،هاچ هقلح 70

ات 180 هیحان رد یسررب دروم هقطنم رد عقاو رد .دوب رتم ،باسپ لاقتنا لاناک ترواجم ی

لصا ناوخبآ رب هولاع بآ زارت هک تشاد دوجو یحطس ناوخبآ ،دوب یکاخ دوخ ریسم رتشیب رد هک لاناک زا تشن دوجو لیلدب ی

هاچ نیا رد اه

دودح 25 هاچ ییایفارغج تیعقوم .دوب رتم لکش رد یتاعلاطم یاه

1 .تسا هدش هداد ناشن نینچمه

هاچ زا بآ هنومن اه

هک یرگید هیحان رد

هدشن هدافتسا بلاضاف باسپ زا نونکات دوب

ناونع هب هقطنم

،دهاش هیزجت و تشادرب رتماراپ

یاه ایمیش یی و ماجنا یارب هسیاقم اب هقطنم

باسپ اب یرایبآ تحت .دش هتفرگ رظن رد

یادتبا اتدمع( طاقن یخرب رد باسپ لاقتنا لاناک فارطا رد کاخ تفاب هعلاطم نیا جیاتن ساسا رب

نیاربانب .تسا ینش مول عون زا و کبس ،کاخ تفاب لاناک ریسم یقبام رد و تسا یسر مول عون زا و نیگنس )لاناک ریسم بآ هرفس هیذغت

یمزریز و باسپ لاقتنا لاناک زا تشن قیرط ود هب باسپ زا هدافتسا قیرط زا هقطنم یحطس ین اب یرایبآ رثا رد کاخ قامعا هب باسپ ذوفن

باسپ یم قافتا یزرواشک یضارا یارب یفرصم دتفا

. هاچ ییاسانش زا سپ ،دوجوم یاه

اهنآ یناکم تاصتخم ،دعب هلحرم رد .دش نییعت

هنومن یرادرب هاچ زا هقطنم ود ره یاه نییعت تهج

رتماراپ ریداقم یاه

ییایمیش ینیمزریز بآ هیزجت .دش ماجنا

لماش زاین دروم یاه تیاده

( یکیرتکلا )،EC

(ییایمیش شنکاو

،)pH

نوینآ اه لماش تانبرکیب

، تافلوس ، رورلک و تارتین ، نویتاک

لماش اه میسلک

، میزینم

، میدس و میساتپ

وب .د شور اب رصانع تظلغ هزادنا بآ و کاخ تاقیقحت هسسوم دییات دروم یاه

دش یریگ (

Binam, 1999

) .

یناوارف دصرد یسررب روظنم هب ( یکیرتکلا تیاده رتماراپ ریداقم و رلک و میدس تظلغ ریداقم

هنومن هب طوبرم )EC

هتفرگ بآ یاه

هاچ زا هدش

،اه تارییغت هنماد ادتبا هزادنا ریداقم

هدش یریگ ره

رتماراپ ییایمیش و یسررب هتسد یناوارف دصرد و یناوارف سپس و دش یدنب ره

هتسد زا کی ( لسکا رازفا مرن رد رتماراپ ره یارب اه

EXCEL

) .دیدرگ هبساحم هتسد

رتماراپ ریداقم یدنب هقبط یانبم رب ییایمیش یاه

یدنب

( یناهج راب و راوخ نامزاس یروش هب لمحت هجرد نتفرگ رظن رد اب هارمه )FAO

دیدرگ ظاحل هقطنم رد فلتخم ناهایگ تشک یارب

(

Pescod, 2001

تظلغ هسیاقم .) ییایمیش رصانع

هنومن رد تارتین دننام هاچ بآ یاه

اب اه لم درادناتسا زاجم دودح ی

ا ی نار (

IRNDOE

،)

( وئاف ( اپورا یطیحم تسیز درادناتسا ،)FAO

( یناهج تشادهب نامزاس و ،)EPA

هک )WHO

هدنهد ناشن اکما

ن دولآ ندش ه بآ ینیمزریز یاه

تظلغ دوجو تروص رد ات دیدرگ ماجنا تسا رتماراپ یارب زاجم دح زا رتلااب یاه

هیصوت ییایمیش یاه رد فرصم یارب مزلا تاظحلام و اه

.ددرگ هئارا یزرواشک هیفصت زا یجورخ باسپ هنومن تبون نیدنچ رد ناهفصا لامش بلاضاف هناخ

رتماراپ و یرادرب یاه

شور اب نآ ییایمیش هیصوت یاه

هزادنا بآ و کاخ تاقیقحت شخب هاگشیامزآ رد بآ و کاخ تاقیقحت هسسوم طسوت هدش ( دش یریگ

Mohammadi et al., 2000

ریداقم .)

رتماراپ هیفصت زا یجورخ باسپ ییایمیش یاه درادناتسا ریداقم اب هناخ

یاه لم ی ا ی نار (

IRNDOE

( وئاف ،) سیز درادناتسا ،)FAO

یطیحم ت

( اپورا ( یناهج تشادهب نامزاس و ،)EPA

دش هسیاقم )WHO

.

هیفصت باسپ زا تدمزارد هدافتسا ریثات یسررب روظنم هب هاچ بآ ییایمیش تیفیک رب هقطنم یزرواشک یضارا یارب هدش

دروم یاه

بآ و هعلاطم ، ینیمزریز یاه

جیاتن رتماراپ زیلانآ هاچ رد بآ ییایمیش یاه

رد هک ییاه هیفصت باسپ زا تدمزارد هدافتسا هدودحم

رارق هدش

هاچ هورگ ود رد دهاش هقطنم اب تشاد هاچ و قیمع یاه

مک یاه قمع یرامآ شور هب

t-test

دروم یکیفارگ شور و و هسیاقم

لیلحت هیزجت

.تفرگ رارق

(5)

یملع(

تیفیک رب ...

2879

جیاتن

هیفصت یجورخ باسپ تیفیک یتاعلاطم هقطنم ترواجم رد ناهفصا لامش هناخ

نیگنایم رتماراپ ییایمیش یاه رهش بلاضاف باسپ

ی هیفصت هناخ لاس رد ناهفصا لامش اه

ی 1397 ات 1398 هدش هئارا زاجم دودح هارمه هب

( وئاف ،یناهج راب و راوخ نامزاس ،ناریا یلم درادناتسا طسوت ( اپورا یطیحم تسیز درادناتسا ،)FAO

یناهج تشادهب نامزاس و ،)EPA

( رتماراپ یارب )WHO

ش یاه باسپ یگدولآ و ییایمی اه

لوادج رد 1

و 2 .تسا هدش هدروآ

لودج 1 - رتماراپ یخرب ریداقم هنماد هیفصت یرهش بلاضاف باسپ ییایمیش یاه

( ناهفصا لامش هناخ 1398-1397

درادناتسا و ) فلتخم یاه

( یرایبآ یارب باسپ زا هدافتسا Rahmani et al., 2022

)

رتماراپ EC PH

( )ds/m نوینآ

( meq/lit نویتاک )

( meq/lit )

NO3-

( mg/lit

- )

- HCO3

+ Cl SO42 +

+Mg2

Ca2+

Na+

تارییغت هنماد 35

/ 7 - 73 / 6 54 / 1 - 03 / 1 6 / 11 1- / 0 4 / 6 - 2 / 3 2 / 7 - 4 / 4 6 / 5 - 8 / 0 8 / 10 - 8 / 2 4 / 8 - 7 / 2

نیگنایم 10

/ 7 21

/ 1 34

/ 3 53 / 4 53 / 5 92 / 2 37

/ 6 29

/ 6

ناریا یلم درادناتسا IRNDOE)

) 5 / 8-6 -

- -

9 / 16 -

-

( وئاف ،یناهج راب و راوخ نامزاس )FAO

4 / 8-5 / 6 7

/ 0 5

5 / 1 4

3

( اپورا یطیحم تسیز درادناتسا )EPA

4 / 8-5 / 6 7

/ 0 - -

8 / 2 -

3

( یناهج تشادهب نامزاس )WHO

5 / 8-6 7

/ 0 5

- 3

لودج 2 - هیفصت یرهش بلاضاف باسپ نیگنس رصانع تظلغ ( ناهفصا لامش هناخ

1397-1398 )

ههام شش Mn

Cu Zn

Fe Pb Cd Co Cr

mg/lit( )

ریداقم هنماد 13

/ 0-

01 / 0 02 / 0 -

LD 04 / 0 -

LD 17 / 0 -

LD 1 / 0-

0 03 / 0-

0 04 / 0-

01 / 0 09 / 0-

03 / 0

ناریا یلم درادناتسا IRNDOE)

) 1

2 / 0 2 3

1 05 / 0 05 / 0 2

( وئاف ،یناهج راب و راوخ نامزاس )FAO

2 / 0 2 / 0 2 5

2 / 0 01 / 0 05 / 0 1 / 0

درادناتسا ( اپورا یطیحم تسیز )EPA

2 / 0 2 / 0 1 5

5 01 / 0 05 / 0 1 / 0

( یناهج تشادهب نامزاس )WHO

2 / 0 2 / 0 2 5

5 01 / 0 - 1 / 0

هاگتسد صیخشت دح :LD

1

لودج 1 رتماراپ ریداقم یاه

،pH

نویتاک ،EC

نوینآ و اه هزادنا یاه

یم ناشن ار باسپ رد هدش یریگ لودج .دهد

2 رصانع تظلغ

رصانع و ورکیم یم ناشن ار باسپ رد دوجوم نیگنس

.دهد اتن ی ج داد ناشن م

ی گنا ی ن داقم ی ر هتیدیسا

(pH)

و یکیرتکلا تیاده

(EC)

، تظلغ

رصانع و تارتین ور و زنگنم ،سم ،نهآ

ی رد باسپ هیفصت هدش ی رهش بلاضاف ی

هیفصت یجورخ هناخ

زاجم دودح زا رتمک ناهفصا لامش

لم درادناتسا ی

ا ی نار (

IRNDOE

) .دوب گنس رصانع تظلغ ی

ن برس لماش (

)Pb

ک ، مدا ی م ( )،Cd

تلابک ( )Co

مورک و ( رد )Cr

بلاضاف باسپ

رهش ی ن ناهفصا لامش ی

ز و زیچان رتمک لم درادناتسا زاجم دودح زا ی

ا ی نار دوب زاجم دودح زا رتشیب یمک باسپ رد رلک و میدس تظلغ اهنت .

و ییوشبآ تیاعر اب و رظن نیا زا اذل .دوب درادناتسا هبنج ریاس ندرک ظاحل

،یطیحم تسیز و یتشادهب یاه دودحم

یت ی رد هدافتسا تهج

زرواشک ی تشاد دهاوخن .

بآ تیفیک هقطنم ینیمزریز یاه

هنومن ییایمیش زیلانآ جیاتن اه

هاچ زا هدش هتفرگ ی

،هقطنم یاه .داد ناشن ینیمزریز بآ یروش و میدس ،رلک تظلغ رد ار یدایز تارییغت

لودج 3 ، رثکادح ،نیگنایم ،

لقادح رایعم فارحنا و نوینآ تظلغ

اه نویتاک و اه رتماراپ و ییایمیش شنکاو یاه

(pH)

یکیرتکلا تیاده ،

(EC)

( میدس یبذج تبسن و

(SAR

رد ار هاچ بآ هنومن هقطنم یاه

باسپ اب هدش یرایبآ و دهاش ینیمزریز بآ ییایمیش تیفیک زا یدامن ناونع هب

یم ناشن هقطنم هد

.د

1 - Limit of Detection

(6)

لودج 3 - بآ ییایمیش تیفیک یاهرتماراپ لقادح و رثکادح ،نیگنایم ریداقم هاچ

هیفصت فارطا هقطنم یاه یارب( ناهفصا لامش هناخ

46 )هاچ هرقف

یرامآ رتماراپ EC

(ds/m) PH

SAR Cl-

Na+

HCO3- +

+Mg2

Ca2+

+

SO42

NO3-

meq/lit

می نا یگ ن 3

/ 6 98 / 6 6 / 10 5 / 40 9 / 39 8

/ 4 1

/ 27 9

/ 22 3 / 8

رثکادح 14

84 / 7 2 / 24 106 8 / 108 4

/ 8 4

/ 56 5

/ 62 2 / 15

لقادح 8

/ 1 53 / 6 7 / 5 6 / 11 6 / 12 7

/ 1 4

/ 6 06

/ 4 21 / 0

رایعم فارحنا 21

/ 3 26 / 0 32 / 4 19 / 22 1 / 23 51 / 1 05

/ 13 73

/ 13 99 / 3

لودج هک روطنامه 3

یم ناشن نیگنایم ،دهد رتماراپ

یاه رلک و بیترت هب میدس 5

/ 40 و 9 / 39 یلیم نلااو یکا رد

و رتیل رباربEC

3 / 6

رب سنمیز یسد رتم

لکش .دوب 2

یناوارف دصرد لکش ،رلک

3 لکش و میدس یناوارف دصرد 4

یناوارف دصرد ارEC

بآ رد هاچ هعلاطم یاه

ناشن هقطنم هدش یم

.دهد

لکش 2 یم ناشن یناوارف دصرد هک دهد رتماراپ

هدودحم رد رلک یاه

ریداقم زا رتمک 10 نیب ، 10 و 35 نیب ، 35 ات 70 زا رتشیب و 70

یلیم یکا نلااو رد رفص بیترت هب رتیل

، 46 ، 41 و 13 .دوب دصرد

لکش 3 یم ناشن دهد یناوارف دصرد رتماراپ

هدودحم رد میدس یاه

ریداقم زا رتمک 23 نیب ، 23 و 46 نیب ، 46 ات 69 زا رتشیب و 69

یم یل یکا نلااو رد بیترت هب رتیل 28

، 41 ، 20 و 11 .دوب دصرد

لکش 4 یناوارف دصرد رتماراپ

هدودحم ردEC

یاه ریداقم زا رتمک 7 / 0 نیب ، 7 / 0 و 3 نیب ، 3 ات 6 نیب ، 6 ات 12 زا رتشیب و 12

یسد رب سنمیز رتم

،رفص بیترت هب ار 15

، 35 ، 43 و تفه یم ناشن دصرد .دهد

رد اهنت 15 دصرد هاچ زا ،هدش هعلاطم یاه زا رتمک بآEC

یسد هس هناتسآ دح سنمیز

و رتم رب 75 یسد هس رادقم .دوب رادقم نیا زا رتشیب دصرد نامزاس فرط زا هدش داهنشیپ هناتسآ دح رتم رب سنمیز

یاربFAO

یم یزرواشک فرصم روظنم هب بآEC

.دشاب

لکش 2 - ( رلک تظلغ ریداقم یناوارف دصرد یلیم

یکا نلااو رد رتیل )

هاچ رد هدش هعلاطم یاه لکش

3 - ( میدس تظلغ ریداقم یناوارف دصرد یلیم

یکا نلااو رد رتیل رد )

هاچ دش هعلاطم یاه ه

لکش 4 - هاچ رد یکیرتکلا تیاده رتماراپ یناوارف دصرد یسد( هدش هعلاطم یاه

)رتم رب سنمیز

0

46

41 13 رلک یناوارف (

meq/lit )

<=10 (10,35]

(35,70]

>70

تظلغ یاه هدودحم (

meq/lit ) 28

41 20

11 میدس یناوارف meq/lit(

)

<=23 (23,46]

(46,69]

>69

تظلغ یاه هدودحم meq/lit(

)

0 15

43 35 7 یناوارف ( EC )ds/m

<=0.7 (0.7,3]

(3,6] (6,12]

>12

یاه هدودحم ( EC

)ds/m

(7)

یملع(

تیفیک رب ...

2881

بآ تیفیک رب باسپ فرصم رثا ینیمزریز یاه

رتماراپ یرامآ هسیاقم ییایمیش یاه

هاچ بآ هقطنم یاه نومزآ شور زا هدافتسا اب دهاش هقطنم اب باسپ تدمزارد فرصم اب ی

( یتفجt T-

هاچ یارب نآ نیگنایم هسیاقم جیاتن و ماجنا )test

لودج رد قیمع یاه 4

هاچ یارب و مک یاه

لودج رد قمع 5

.تسا هدیدرگ هئارا

لودج 4 - هسیاقم رتماراپ نیگنایم نومزآ شور هب بآ تیفیک یاه

لامتحا حطس ردt 5

% هاچ رد ناهفصا لامش هقطنم رد قیمع یاه

EC PH

HCO3 Cl

Na SAR Ca+Mg

SO4 NO3

فلاتخا رایعم فارحنا 33

/ 4 296 / 0 36 / 2 33 / 29 3 / 26 8 / 3 34 / 20 2

/ 18 65

/ 3

رثوم یدازآ ةجرد 3

3 3

لامتحا 406 t

/ 0 155 / 0 115 / 0 370 / 0 539 / 0 937 / 0 300 / 453 0 / 0 668 / 0

یربارب( هیضرف ةجیتن )اه نیگنایم ینعمt

دشن راد راد ینعمt

دشن ینعمt

دشن راد ینعمt

دشن راد راد ینعمt

دشن

لودج 4 یم ناشن ینعم فلاتخا دهد رد راد

چیه رتماراپ زا مادک یاه

،EC

،pH

،HCO3

،Cl

،Na

،SAR

،Ca

،Mg

وSO4

ردNO3

لامتحا حطس 5

هنومن نیب دصرد هاچ زا هدش تشادرب ینیمزریز بآ یاه

هقطنم ود رد ،قیمع یاه هقطنم و دهاش ی

تدمزارد فرصم ی

ناشن هک درادن دوجو باسپ ینعم ریثات مدع هدنهد

ر رب باسپ تدمزارد فرصم راد هاچ زا هدش تشادرب ینیمزریز بآ یو

هقطنم قیمع یاه

یم نومزآ جیاتن .دشاب هاچ یارب یتفجt

مک یاه لودج رد قمع 5

.تسا هدیدرگ هئارا

لودج 5 - رتماراپ نیگنایم هسیاقم نومزآ شور هب بآ ییایمیش تیفیک یاه

لامتحا حطس ردt 5

% هاچ رد مک یاه ناهفصا لامش هقطنم رد قمع

EC (ds/m) PH

HCO3 Cl

Na SAR

Ca+Mg SO4

NO3

فلاتخا رایعم فارحنا 94

/ 1 33 / 0 68 / 1 7 / 19 26 / 32 37 / 10 79 / 38 21

/ 13 1

/ 4

رثوم یدازآ ةجرد 3

3 3

3 3 3

3

لامتحا 026 t

/ 0 272 / 0 027 / 0 047 / 0 143 / 0 405 / 0 376 / 120 0

/ 0 680 / 0

)اه نیگنایم یربارب( هیضرف ةجیتن راد ینعمt

دش راد ینعمt

دشن

لودج 5 یم ناشن ینعم فلاتخا دهد

رتماراپ رد راد یاه

،pH

،Na

،SAR

،Ca

،Mg

،SO4

لامتحا حطس ردNO3

5 نیب دصرد

هنومن هدش تشادرب ینیمزریز بآ یاه هاچ زا

هقطنم ود رد ،یحطس یاه هقطنم و دهاش ی

ینعم فلاتخا اهنت و درادن دوجو باسپ فرصم ی راد

رتماراپ رد یاه ،EC

وHCO3

لامتحا حطس ردCl

5 هنومن نیب دصرد هاچ زا هدش تشادرب ینیمزریز بآ یاه

مک یاه هقطنم ود رد ،قمع ی

هقطنم و دهاش ناشن هک .تشاد دوجو باسپ فرصم ی

د ینعم ریثات هدنه زا هدش تشادرب ینیمزریز بآ یور رب باسپ تدمزارد فرصم راد

هاچ مک یاه رتماراپ نیا یارب هقطنم قمع رتماراپ نیگنایم ریداقم .دوب اه

هاچ هنومن یارب بآ ییایمیش تیفیک یاه مک یاه

زا یخرب هک قمع

نآ ینعم اه هقطنم ود رد دندش راد قطنم و باسپ تدمزارد فرصم ی

لودج رد دهاش ه 6

.تسا هدش هدروآ

لودج 6 رتماراپ نیگنایم هاچ هنومن رد بآ ییایمیش تیفیک یاه

مک یاه

قمع

ناهفصا لامش هقطنم

ییایمیش رتماراپ EC

(ds/m) PH

HCO3 Cl

Na SAR

Ca+Mg SO4

NO3

م یل ی کا ی ل رد نلااو ی رت

باسپ فرصم 70

/ 11 13 / 7 20 / 3 5 / 73 37 / 81 16 / 18 3

/ 49 43

/ 48 7 / 13

)باسپ فرصم نودب( دهاش 70

/ 7 91 / 6 6 / 6 5 / 41 5 / 49 14 / 13 0

/ 08 32

/ 34 7 / 12

رتماراپ ریداقم نیگنایم یاه

وEC

ینعم روط هبCl

رتماراپ اهنت و شیازفا دهاش هب تبسن راد دهاش هب تبسن راد ینعم روط هبHCO3

(8)

.تشاد شهاک هقطنم رد

واج زوم ناوچاکساس تلایا رد1

تظلغ شیازفا اداناک2

بآ رد تانبرکیب و تافلوس ،رورلک ،میدس یاه ینیمزریز یاه

قمع مک دش شرازگ

. رد تنراک تفیوس هقطنم رد3

لاس رد تلایا نامه 1978

دودح یتحاسم رد 338

راتکه

، ،میدس ،یتخس ،رورلک نازیم

بآ رد زنگنم و تافلوس مک ینیمزریز یاه

شیازفا قمع هتشاد

تسا (

Menely, 1975

.) بآ تیفیک رب باسپ تدمزارد فرصم ریثات یاه

هقطنم ینیمزریز رتماراپ یکیفارگ هسیاقم اب ،دوب هدش هدافتسا باسپ زا نآ رد هک یا

هنومن ییایمیش یاه هاچ بآ

رتماراپ اب هقطنم نیا یاه یاه

هنومن ییایمیش هاچ زا هک ییاه

هاش هقطنم( دوب هدش هتفرگ هقطنم نیا زا جراخ یاه لکش .دیدرگ ماجنا )د

5 رتماراپ تظلغ نیگنایم یاه

هنومن ییایمیش هاچ بآ

مک یاه هقطنم رد ار قمع یم ناشن دهاش هقطنم و هدش یرایبآ باسپ اب هک یا

.دهد

لکش 5 - نوینآ تظلغ نیگنایم نویتاک و اه

هاچ رد اه مک یاه هقطنم )یحطس( قمع دهاش هقطنم و باسپ اب هدش یرایبآ ی

لکش 5 یم ناشن رتماراپ تظلغ نیگنایم هک دهد رتشیب باسپ فرصم هقطنم رد میزینم و میسلک ،تارتین ،تافلوس ،میدس ،رلک یاه

رتماراپ اهنت و تسا هدوب دهاش هقطنم زا یب رتماراپ تظلغ نیگنایم ندوب رتمک .تسا هدوب رتمک تظلغ نیگنایم یاراد تانبرکیب

رد تانبرک

هاچ بآ هنومن قطنم یاه

ه یم باسپ فرصم ی کاخ و یفرصم باسپ رد رتماراپ نیا تظلغ رادقم ندوب مک لیلدب دناوت

.دشاب هقطنم یاه

رتماراپ شیازفا یور رب باسپ اب یرایبآ ریثات رتماراپ هژیوب لااب یباتسیا حطس اب ینیمزریز بآ ییایمیش یاه

( یموینومآ نژورتین یاه

N-

( رلک ،)NH4

( تافلوس ،)Cl

میدس و )SO4

( ( تسا هدیدرگ شرازگ زین )Na Paruch, 2014

لکش .) 6 نیگنایم ،EC

وpH

هنومنSAR

یاه

هاچ مک یاه هقطنم رد قمع هقطنم رد و باسپ اب هدش یرایبآ ی

یم ناشن ار دهاش ی .دهد

لکش 6 - رتماراپ نیگنایم EC یاه

pH ، SAR و هاچ رد مک یاه هقطنم )یحطس( قمع باسپ اب هدش یرایبآ ی

دهاش هقطنم و

1- Moose Jaw 2 - Saskatchewan 3- Swift current

(9)

یملع(

تیفیک رب ...

2883

رتماراپ نیگنایم ریداقم یاه

وEC

هاچ ردSAR

مک یاه هقطنم قمع ینعم نادب نیا .دوب دهاش هقطنم زا رتشیب باسپ اب هدش یرایبآ ی

رتماراپ شیازفا رب باسپ فرصم هک تسا یاه

وEC

.تسا هتشاد ریثاتSAR

رتماراپ شیازفا یاه

وEC

هاچ ردSAR

مک یاه هقطنم قمع ی

یم رتشیب باسپ اب هدش یرایبآ کاخ ییوشبآ هک دشاب لیلد نیدب دناوت

بلغا ،باسپ اب یرایبآ ماگنه رد هقطنم تشک تحت یضارا روش یاه

یم تروص یقمع ذوفن یاراد و نییاپ نامدنار اب یحطس یرایبآ شور هب دهاوخ نییاپ تمس هب کاخ حلاما ییوشبآ ثعاب عوضوم نیا .دریگ

هجوت اب اریز دش حلاما لاقتنا و هدوب دایز کاخ یریذپذوفن ،باسپ لاقتنا لاناک فارطا طاقن رتشیب رد ینش یمول عون زا کبس کاخ تفاب هب

یم ییوشبآ رثا رد تروص یتحارب دناوت

،قمع مک ینیمزریز بآ هب ییوشبآ رثا رد کاخ حلاما و یروش لاقتنا اب .دریگ حلاما زا یخرب وEC

هنومن رد هاچ بآ یاه ه

مک یا هقطنم رد قمع .تسا هتفای شیازفا باسپ اب هدش یرایبآ ی

تاعلاطم ریخا رتماراپ شیازفا هنیمز رد زین یاه

ناشن یروش هداد

تسا هک تظلغ لک داوم دماج لولحم ( )TDS

رد بآ یاه ینیمزریز اب

هجوت هب یحطس کاخ رد

یقطانم هک رد ضرعم

یرایبآ ینلاوط تدم بلاضاف باسپ اب رارق

،دنراد نکمم تسا ات 4 شیازفا ربارب

،دبای ییاج هک حلاما یخرب دننام

دیرلک رد بآ یاه ینیمزریز

میدس دیرلک کمن عمجت لیلدب (

) NaCl

رایسب کاخ رد رتشیب

زا باسپ زکرمتم هدش دنا (

Jampani et al., 2020

اب رصم رد نینچمه .)

هاچ زا هدش تشادرب ینیمزریز بآ هنومن شش زیلانآ یاه

هیفصت ود رواجم ییاتسور لزانم قمع مک یگدولآ ،همیخلاربش و بویلاق هناخ

هنومن یژولویب و ییایمیشوکیزیف ( دیدرگ دییات اه

Ayman et al., 2021

.)

تن ی هج گ ی ر ی

یسررب رتماراپ بآ ییایمیش یاه یم

یدنب هقبط رد دناوت بآ تیفیک

اهایگ باختنا روظنم هب فلتخم قطانم رد ینیمزریز یاه هب لمحتم ن

یروش هیفصت باسپ زا هدافتسا .دوش هدرب راک هب فلتخم یاه یم یرایبآ یارب یرهش بلاضاف هدش

بآ زا رتمک هدافتسا بجوم دناوت یاه

هفرص هجیتن رد و ینیمزریز هیفصت باسپ تدمزارد دربراک ریثات شهوژپ نیا رد .ددرگ ینیمزریز بآ عبانم فرصم رد ییوج

بلاضاف هدش

فصت یرهش هی

هدودحم رد ناهفصا لامش هناخ دودح ی

6000 )فلا داد ناشن نآ جیاتن و تفرگ رارق یسررب دروم نآ رواجم یضارا زا راتکه

رتماراپ نیگنایم هیفصت باسپ ییایمیش یاه

هیفصت یجورخ یرهش بلاضاف هدش زاجم دح ریداقم زا رتمک ناهفصا لامش بلاضاف هناخ

رادناتسا و ناریا یلم درادناتسا د

( وئاف یاه ریداقم یناوارف یسررب )ب .دوب یزرواشک فراصم یارب یناهج تشادهب نامزاس و اپورا ،)FAO

( یکیرتکلا تیاده رتماراپ نیگنایم عومجم رد هک داد ناشن )EC

85 یاراد بآ تیفیک رظن زا هقطنم ینیمزریز یاه بآ دصرد زا رتشیبEC

3 و رتم رب سنمیز یسد 50

یاراد نآ دصرد زا رتشیبEC

6 رد تشک یارب یروش هب لمحتم ناهایگ زا دیاب و هدوب رتم رب سنمیز یسد

هیفصت بلاضاف باسپ زا تدمزارد هدافتسا ریثات )ج .ددرگ هدافتسا هقطنم بآ تیفیک رب هدش

هاچ رد ،هقطنم ینیمزریز یاه مک یاه

و قمع

تدمزارد فرصم رثا هک یروط هب داد ناشن ار یتوافتم راتفر قیمع هیفصت بلاضاف باسپ

رتماراپ رب یزرواشک یضارا یرایبآ یارب هدش یاه

هاچ رد ،ینیمزریز بآ تیفیک ییایمیش ینعم فلاتخا دهاش هقطنم هب تبسن قیمع یاه

هاچ رد و تشادن یراد مک یاه

هقطنم هب تبسن قمع

رتماراپ یارب دهاش یکیرتکلا تیاده یاه

( یب ،)EC

تانبرک ( ( رلک و )HCO3

رد )Cl

لامتحا حطس 5

ینعم یرامآ فلاتخا یاراد دصرد راد

ناشن هک دوب هدنهد

ثات ی ر ور رب باسپ فرصم ی

ز بآ ی مزر ین ی هدش تشادرب زا

هاچ اه ی مک قمع هقطنم م ی دشاب باسپ زا هدافتسا نیاربانب .

هیفصت ا رد هک یبرکیم رظن زا یسررب زا سپ یزرواشک فراصم یارب هقطنم نیا رد یرهش بلاضاف هدش هتفرگن رارق هجوت دروم شهوژپ نی

یم ،تسا .دریگ رارق هیصوت دروم دناوت

"

چیه عفانم ضراعت هنوگ نیب

درادن دوجو ناگدنسیون

"

REFERENCES

Abedikopaie, j. and Golabchian, M. (2015). Estimation of hydrodynamic coefficients of groundwater resources in the basin-Segxi watershed using modflow model. Journal of Agricultural Science and Techniques, Soil and Water Sciences, 19(72), 281-292. (In Persian)

Asghari moghadam, A. and Mahmodi, N. (2008). The effect of maragheh industrial park wastewater on groundwater contamination of Maragheh-Bonab plain aquifer. Journal of Environmental Studies, 34(45), 15-22. (In Persian)

Ayman, Y., Ewida, I., Khalil, M. and Ammar, A. (2021). Impact of domestic wastewater treatment plants on the quality of shallow groundwater in Qalyubia, Egypt; discrimination of microbial contamination source using box-pcr. Egyption Journal of Botany, 61(1), 127-139.