University of Tehran Press
Private Law
Home Page: https://jolt.ut.ac.ir
Online ISSN: 2423-6209
Managers' Fiduciary Responsibility Regarding the Company's Financial Information
Ahmad Shahniaai1 | Ali Askari Najafabadi2
1. Institute for Management and Planning Studies (IMPS) Tehran, Iran. Email: [email protected]
2. Corresponding Author, Private Law, Institute for Management and Planning studies (IMPS) Tehran, Iran. Email:
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
In this article, an attempt is made to explain the various aspects of the Company managers' use of the beneficiaries of the information they have because of their managerial position and Iran legal shortcomings in the light of fiduciary responsibilities of managers. For this reason, first, the legal bases of board of directors responsibility in commercial companies are explained. Then, the types of fiduciary requirements of managers in commercial companies and approaches to fiduciary responsibility are also examined. In the following, it lists the guarantee of implementation of the use of financial information. According to the author, non- abuse of information is also part of the fiduciary requirements, and managers as company employees must return to the company any use they have received from exercising management powers. For this reason, the purpose of examining this issue is the pathology of Iran's legal system regarding the fiduciary responsibility of managers.
Article History:
Received March 13, 2023 Revised May 19, 2023 Accepted May 21, 2023
Published online 16 October 2023
Keywords:
Fiduciary Responsibility, Commercial Company, Board of Directors, Fiduciary Obligation, Informatio.
Cite this article: Shahniaai, A. & Askari Najafabadi, A. (2023). Managers' Fiduciary Responsibility Regarding the Company's Financial Information.
Private Law.20 (1), 167-179. DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.360503.1007211
© Ahmad Shahniaai, Ali Askari Najafabadi Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.360503.1007211
تاراشتنا نارهت هاگشناد
یصوصخ قوقح
:هیرشن تیاس https://jolt.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6209
- 2423
تكرش يلام تاعلاطا ةنيمز رد ناريدم يناما تيلوئسم
نهش دمحا ی
ا
1یی فجن یرکسع یلع| یدابآ
2
*
1 . تئیه وضع یملع م ؤ سس ة همانرب و تيريدم شهوژپ و شزومآ یلاع يزير
، .ناريا ،نارهت :همانايار
2 ،لوئسم ةدنسيون . ،یصوصخ قوقح يارتکد يوجشناد
م ؤ سس ة همانرب و تيريدم شهوژپ و شزومآ یلاع يزير
ناريا ،نارهت ، :همانايار .
هلاقم تاعلاطا هديکچ
:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
رات ی خ رد ی تفا : 22 / 03 / 1402
رات ی خ یرگنزاب : 10 / 04 / 1402
رات ی خ ذپ ی شر : 21 / 04 / 1402
رات ی خ راشتنا : 24 / 07 / 1402 لیصحت عفانم دادرتسا هب یناما ةطبار کي رد نیما مازلا یناما تیلوئسم زا روظنم
لییصا تراسخ ناربج و هدش
تیئیه يایضعا ريدیم زا رویظنم ،نینچمه .تسا یناما تادهعت ضقن تروص رد زا زریصنم و تکریش ةريدیم
هبنج یسررب هلاقم نيا زده .تسا لماعريدم هرهب فلتخم ياه
تکرش ناريدم يرادرب هک تسا یتاعلاطا زا اه
یتساک نینچمه و دنراد رایتخا رد یتيريدم هاگياج لیلد هب تیلوئسم وترپ رد ناريا یقوقح ياه
زا .ینایما يایه
تکریش رد ناريدم تیلوئسم یقوقح ینابم ،ور نيا رد ناريدیم ینایما تایمازلا مایسقا و نیییبت يرایجت يایه
تکرش یناما تیلوئسم رد اهدرکيور و يراجت ياه ییم یسررب
ياریجا تنامین نارگیشهوژپ هیمادا رد .دویش
یمرب ار یلام تاعلاطا زا هدافتسا
یم حيرصت و دنرامش زا یی زج زیین تایعلاطا زا هدافتیساسوس مدیع هیک دننک
هدافتسا ره دياب تکرش نادنمراک ناونع هب ناريدم و تسا یناما تامازلا تيريدیم ياهرایتخا لامعا زا هک ار يا
ا هدش ناشبیصن عونوم نيا یسررب زا زده تهج نیمه هب .دنراد درتسم تکرش هب تس
یسآ بی ییسانش مایظن
تسا ناريدم یناما تیلوئسم صوصخ رد ناريا یقوقح .
:هژاودیلک تاعلاطا ، ،یناما دهعت ،يراجت تکرش ،یناما تیلوئسم تئیه هريدم .
:دانتسا فجن يرکسع و دمحا ،یياینهش یلع ،يدابآ
( 1402 .) ناريدم یناما تیلوئسم ةنیمز رد
تکرش یلام تاعلاطا یصوصخ قوقح.
، 20 ( 1 ) 167 - 179 .
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.360503.1007211
نهش دمحا© یا فجن يرکسع یلع ،یي يدابآ
:رشان
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم
DOI: http//doi.org/10.22059/jolt.2023.360503.1007211
همدقم هزورما هدافتساسوس زا
تصرف اه زا یکي هب ليدبت یلغش ي شلاچ
اه دمع ي ة و تسا هدش ناريا قوقح ساسح
ی ت اه ي هدرتسگ ا ي
هن اهنت تسا هدرک داجيا هعماج دارفا مومع نایم رد هکلب ،یملع عماجم نایم رد
؛ هب وحن ي هک رایسب نآ هب طوبرم ل اسم هب هعماج
ناشن تیساسح م
ی دهد . هلمج زا تصرف اه یلغش ي ساسح
ی ت گنارب ی ز تصرف اه رد تيريدم تمس يدصت زا یشان ي تکرش
اه ي
تسا يراجت .
تکرش اه ي يراجت ةدارا ار دوخ هب سو یل ة لامعا ناريدم م
ی دننک و هدارا ا دارا زا لقتسم ي ة
دنرادن ناريدم .
زا اي ن ور
رد ربارب دافتساسوس ة
رایسب ناريدم سآ
ی ب ذپ ي ر دنتسه . دافتسا هوجو زا یکي ة
هک تسا یتاعلاطا زا هدافتسا ناريدم عورشمان
ريدم ببس هب صاخشا تي
تسد هب م ی دنروآ زا رتلااب یتیعقوم ناشيا هب تکرش اب تراجت رد و رياس
ابقر م ی دشخب زا يرایسب رد .
اهروشک تنامن اهارجا ي نيا زا يریگولج تهج یفلتخم هدافتساسوس
اه پ ی ش ب ین ی هدش تسا . نایم رد تنامن اهارجا ي یقوقح
تیلوئسم زا یصاخ ماظن پی
ش ب ین ی هدش تسا روهشم یناما تیلوئسم هب هک رد و
ةمه طبار هلمج زا و یناما طباور ة
و تکرش نایم
لامعا نآ ناريدم م
ی دوش . زا روظنم لوئسم
ی ت ناما دادرتسا هب نیما مازلا ی عفانم
ی تسا اب هک هدافتساسوس طبار زا
ة یناما
، نودب
لیصا علاطا
، صحت ی ل هدرک نآ زا و تسا هراپ
ا یشان یناما تامازلا هب موسوم تادهعت ي م
ی دوش . تهج نيدب یناما تیلوئسم
هن اهنت نيا هدافتساسوس اه
عنم ار م ی دنک
، رتارف هکلب ريدم نآ زا
هب(
تروص یلک د صخش ره ي
رگ ي طبار تمس هب هک ة
ناما ی
لوئسم ی ت ناما ی شان ی ناما تامازلا زا ی
و رب ي محت ی ل م ی دوش ) مزلم ار م ی دنک هار نيا زا هک ار یعفانم هک
؛دنادرگزاب هدروآ تسد هب
دشاب هدیسرن يررن تکرش هب ریسم نيا زا هکنآ ولو .
،سپ ره تاعلاطا زا هدافتسا هنوگ هب
تسد هدمآ تيريدم تمس زا طقف
دياب
مه اب وس هدافتسا و دوش هتفرگ راک هب يراجت تکرش عفانم تکرش تاعلاطا زا
روظنم هب یصخش عفانم
عورشمان تیلوئسم و از
.دوب دهاوخ هلاقم نيا رد
، ريدم موهفم ادتبا نایب رصتخم تروص هب
یم دوش سپس .
، و یسررب نآ زا یشان تامازلا و یناما تیلوئسم
اب کأت ی د زا یشان تاعلاطا هک هتکن نيا رب تمس
بوسحم لام یتيريدم م
ی دوش هب تنامن تیلوئسم لیمحت ياهارجا یناما
رب
ناريدم هتخادرپ یم دوش .
۱ . موهفم دم ي ر رد تكرش اه ی راجت ی
رد ريدم ناونع فيرعت صوصخ رد ینوناق نوتم یسررب اب تکرش
ياه دوجو صوصن نایم یگنهامه مدع و تتشت یعون يراجت
دراد
؛ هب يوحن هک ناسآ یلک لصا نییعت نیناوق ماهبا و توکس دراوم رد تسین
دارا ریسفت هب و ة
ننقم زاین
ًلاثم .تسا وس کي زا
ه ارا ريدم زا یصخشم فيرعت تراجت نوناق هچرگا یمن
دهد
، داوم هب انب 107
و 10۸ و 109 و 110 و 111 و 112 و 119 حيلا ة
،تراجت نوناق زا یتمسق حلاصا ینوناق یم
ناوت ياضعا تکرش ناريدم زا روظنم تفگ تئیه
ريدم ة تکرش ( دنتسه یقداص و طاشن
يرسدنک ینابعش
، 139۵ : 46 ).
،نياربانب تکرش ناريدم سزج زین لماعريدم هک یصاخ دراوم رد زج مان
هدرب هدش صاخ روط هب ،دشاب
، یمن ناوت ار لماعريدم
دادملق تکرش ناريدم سزج تراجت نوناق هاگديد زا درک
. وس رگيد زا
، دنب رد 19 ةدام 1 يارجا نوناق تسایس
ياه لصا 44 نوناق
مانرب نوناق زا يداوم حلاصا نوناق( یساسا ة
تکرش ناريدم )هعسوت مراهچ هب
تحارص زین لماعريدم لماش یم
دنوش .
نيا یگنهامهان انم زا يدح ات
رد توافتم عب نوناق
،يراذگ بلغ ة ياهدرکيور ریغ
ینف و ریغ یقوقح رد دنيارف تاررقم بيوصت
،
یشان نینقت رد زرع زا تیعبت هب ليامت و یم
.دوش رییغت نيا اهدرکيور
صرع رد مه ة
مه یلوط ةصرع رد
ینامز ظاحل هب( ینرع )
لباق هجوت .تسا نییبت و ندوب دراو و ريدم زا ننقم دارم نییعت ناريدم و لماعريدم ندوب جراخ اي
هطساو ( يا ناريدم شخب اه رب هولاع )نآ ریغ و
دافتسا ة قوقح تهج زا مه يرفیک ددعتم ثحابم نینچمه و ناشيا رب یناما تیلوئسم لومش مدع اي لومش تهج هب یشهوژپ
مه يرفیک تهج زا
تسا رادروخرب زرگش یتیمها زا یندم قوقح .
هکنيا هب رظن
ًلاوا دافم بسح ةدام
۵1 تراجت نوناق
، رد هک
صوصخ رد رناح لاح تکرش
ياه تسا رابتعا ياراد یبسن و ینماضت کین(
،داژن 1390 : 170 ،) تیلوئسم لباقم رد تکرش ريدم
نامه اکرش تیلوئسم
لکوم لباقم رد لیکو هک تسا دراد
و نيا تلاکو باختنا تیفیک تهج هب
ًافرص صوصخ رد تئیه
هريدم
ا روصتم و تس
ًایناث اب هجوت هب دافم ةدام 12۵ حيلا ة نآ رد هک تراجت نوناق زا یتمسق حلاصا ینوناق لماعريدم
ار ةدنيامن تکرش
تسا هدش ضيوفت رایتخا يو هب هک يدودح رد یم
دناد و ةدام 13۵ ةحيلا تراجت نوناق زا یتمسق حلاصا ینوناق هک
ةمه لامعا
و ناريدم تامادقا و لماعريدم
تکرش ر ا ثلاث صاخشا لباقم رد (
)تکرش لباقم رد هن و یم ربتعم و ذفان
دناد یم ناوت طابنتسا
هک درک لماعريدم هک یتارایتخا دودح رد طقف
تئیه هريدم وا هب اطعا تکرش یگدنيامن رایتخا تسا هدرک ار
زا جراخ لامعا و دراد
يرابتعا رایتخا دودح درادن
. لماعريدم هجیتن رد
ًافرص دارا زاربا لماع ة
تئیه هريدم درادن لقتسم تارایتخا و تسا (
ینیکسا ، 139۸ :
20۸ ).
،نياربانب ريدم زا دارم تراجت نوناق زا تیعبت هب قیقحت نيا رد
ًافرص ياضعا تئیه هريدم تکرش .دنتسه
۲ . موهفم رب مكاح لوصا و يناما تيلوئسم نآ
یمن ناوت یناما تیلوئسم موهفم نییبت اب زج هب
گداس ی .داد ه ارا تکرش تاعلاطا زا هدافتسا لابق رد ريدم تیلوئسم يارب یيانبم
رد هشير هک تسا تیلوئسم زا یصاخ بلاق تیلوئسم نيا ماظن
اه ي نامن و يدادرارق تیلوئسم ضرع رد و دراد یفرع قوقح
رارق يرهق م
ی گ ی در تسین ماظن ود نيا رب عرف و .
نيا رد ماظن اه ي تیلوئسم یقوقح طبار کي دوجو رب عرف
ة و تسا یناما زا
ا ي ن
تهج طبار نيا هک ة
دوش داجيا یقوقح عياقو اي دادرارق زا تسا نکمم یناما (
Lim, 2015: 277; Getzler, 2006: 157
ر ) طبا ة
.تسا هجو نم صخا و معا يرهق نامن و يدادرارق تیلوئسم اب نآ رد ماظن ياه زا یناما تیلوئسم هب هراشا يارب یفرع یقوقح هژاو
يا هتفگ هک هدش هدافتسا یم
دوش ملک زا ثعبنم ة
« ایسودیف
»
دراد هراشا نیعم يدقع هب و تسا نیتلا نابز رد (
Sherman, 2012: 102
.) رد ماظن ياه یناما تیلوئسم ملاسا قوقح و هتشون
بنج ة لقتسم درادن و
ًامومع قوقح ثحابم ليذ اهدادرارق
حرط یناما دوقع نمن تادهعت و یم
دوش مر قوقح رد .
، دقع نيا
تسارت اب طبترم يرصانع تیلوئسم و1
دراد یخرب رظن هب هک نارگشهوژپ
رایسب نیناوق رد هشير یميدق
رت اد در نیتسخن رد یتح و
عومجم ة ینوناق
، یبارومح نیناوق هب موسوم
، یم ناوت هناشن یياه تفاي نآ زا (2
اداب یچم ، 1392 : 100 ).
یناما تیلوئسم هب
تروص هب هتسب نآ يارجا تنامن و تسا یناما فياظو ضقن صوصخ رد نیما تیلوئسم رب رظان هصلاخ
تسا هلصاح عفانم دادرتسا اي تراسخ ناربج دروم .
هکنيا صوصخ رد تیلوئسم
ياه نایم تسا يدراوم هچ هب رظان یناما
ات کي زا ناگدنسيون و درادن دوجو عامجا ناگدنسيون هد
اه ار دهعت هب ناونع دهعت نيا قادصم هدرمشرب
.دنا رد توافت نيا تادهعت
رمث هکنآ زا رتشیب و تسا عونوم رد شرگن عون رد توافت زا یشان رتشیب ة
.تسا یملع دياوف ياراد دشاب هتشاد یملع
وا زرصت رد يرگيد لام و دشاب يرگيد لام یلوتم یصخش رگا تیلوئسم نيا بلاق رد )یقوقح اي يدام زرصت زا معا(
دشاب
تسا شفياظو ضقن تروص رد لام نآ هب هدشدراو تاراسخ لوئسم اب .
نيا همه
، اب هجوت هب صاخشا و لاوحا و طيارش
، دعاوق
دنک رییغت تسا نکمم .
ه ارا دحاو یمکح فلتخم طيارش رد و دنتسه فطعنم رایسب دروم هب هتسب دعاوق نيا یمن
دننک . صوصخ رد
و هدافتسا دودح تيدودحم
ياه نایم یناما تیلوئسم زا هدافتسا نارگشهوژپ
قافتا رظن درادن دوجو (
Worthington, 2013: 720
.)
یناما تیلوئسم
ًافرص ه ارا تاراسخ ناربج تهج يراکهار یمن
هکلب ؛دهد حلاصا ار یقوقح نارگشنک راتفر ات تسا یبوچراچ
نک ن د
(
Heydon, 2014: 1006
.) هتکن نيا
، هکنيا رب هولاع ترورن
ناربج تراسخ بت ار یی ن م ی دنک
، مرن قوقح یمسق داجيا اب رد یعس3
تادهعت ضقن ،عفانم ضراعت زا يریگشیپ
، دوخ اب هلماعم و دراد
.
۲ . ۱ . ور ي اهدرک رد لوئسم ي ت ناما ي
ثحب هچرگا ةدعاق ةنیمز رد
هقف رد نیما تادهعت و نامیتسا هتشون یقوقح ماظن
یناما تیلوئسم هب هجوت ،تسا هقباس هب قوبسم
هب ةلزنم يانبم ی دراد یفرع قوقح رد هشير رتشیب تادهعت يارب لقتسم (
Gelter & Helleringer, 2018: 1
.) یسررب اب يارآ
ناگدنسيون یفرع قوقح
، یم ناوت شرگن ود ةنیمز رد
لوقم ة یناما تیلوئسم تفاي
:
1. Trust
2 :یبارومح نوناق زا . هيامرس رگا
هدنشورف هب یلوپ يراذگ مشچ نودب ،يا
ِتشاد دوس
، هيامرس هب ار لوپ لصا ،دنیبب نايز هدنشورف و دهدب یمرب راذگ
دنادرگ . 3. soft law
۲ . ۱ . ۱ . ور ي درک ناربج
۱ي
هاگديد نیتسخن هک ،
تیکلام هاگديد هب ارگ
زین تسا هدش روهشم (
Birks, 2000: 34
،) یناما تیلوئسم دعاوق هک تسا رظن نيا رب
یناما تیلوئسم و تسا هدش هتفريذپ تیکلام قح زا تيامح يارب هعومجم
يدعاوق قوقح زا تظافح يارب هک تسا ةناکلام
يذ عفن
تسا هدش عنو .
نآ زا تظافح و تیکلام دراد تیمها هيرظن نيا رد هچنآ هب
ةباثم سوملم یلکش هب و تسا سدقم يداهن
زاب بات دنهد ة فسلف ة ماظن رب مکاح حور و کلا هيامرس
يراد تسا (
Goode, 2011: 493
.)
۲ . ۱ . ۲ . ور ي درک تلادع ارگ
شرگن نيا لباقم رد
، هک تسا هدرک روهظ يرگيد هاگديد یم
ناوت تلادع درکيور ار نآ
2ارگ درک فیصوت .
هاگديد نيا ساسا رب
،
رمث یناما تیلوئسم ة
لوصا تلادع يروحم دنهد فیفخت ار یقوقح دعاوق رياس بولطمان جياتن دنراد شلات هک تسا (
Millett,
2012: 583
) . هاگديد نيا ساسا رب
، تیکلام شرگن زلاخرب یناما تیلوئسم دعاوق ،ارگ
ًافرص تیکلام زا تيامح تهج هب تسین
و
طبار رد لداعت داجيا تهج هب لباقم رد ة
زا يریگولج و نیفرط هدافتساسوس
رد تلادع یعون زواجتم رفیک اب ات تسا هدش عنو
ةطبار داجيا نیفرط ( دنک
Nolan, 1997: 220
.) زا یکي نایم نيا رد نارگشهوژپ
تظافح درکراک هب ل اق دوخ رثا رد
نايارگ ة
یناما تیلوئسم لابق رد
تیلوئسم ياه ریغ تسا یناما (
Conaglen, 2010: 35
.) هچرگا ار شرگن نيا یم
ناوت تظافح
هناریگشیپ مان
يراذگ درک
، شرگن نیموس فیصوت نيا اب ات ةنیمز رد
رياس زا یناما تیلوئسم اهدرکيور
لباق کیکفت ،دشاب یيوگ رد
درکيور تلادع ارگ هب ةباثم زین يوناث يدرکيور لباق
لیلحت تسا . رظن هب یم دسر و دعاوق اب شرگن نيا ياهراجنه
یقوقح
اب هتشاد يرتشیب یگنهامه و دش
يراوشد اه تلاکشم و لیلحت
ياه شیپ هتفگ ینابم تهج هب نيا رب هولاع و دشاب هتشادن مه ار
ناهج لومش هتسباو رتمک نآ هب
ماظن یصاخ يرکف تسا
رتشیب و لباق کرد تسا شريذپ و .
هجیتن رد
، ارا رب انب هچنانچ ة
دشاب ناريا قوقح رد یحلاصا يداهنشیپ
، لادتسا ماقم رد تسا هتسياش ل
دم رظن .دریگ رارق
۲ . ۲ . تامازلا شان ي لوئسم زا ي ت ناما ي
یشان یناما تیلوئسم زا یناما فياظو یم
دوش تيدودحم و نیما يارب ددعتم ياه
دوجو هب یم دروآ يراتفر يلااب ياهدرادناتسا و
یم لیمحت يو هب ار نيا زا .دنک
دهعت ، یتامازلا یم یشان فياظو نيا زا زده و دوش نآ
ار دوخ یعاسم نیما هک تسا تهج
هب
يذ اي لیصا عفانم ندناسر رثکادح راک هب عفن
دریگ و لابق رد رما نيا .دنک راتفر هنارادافو لیصا طقف
يو هک تسین ینعم نيدب
بانتجا لیصا عفانم اب ضراعتم تامادقا زا ًافرص دنک
، يو هکلب ار دوخ شلات دياب تهج
راک هب زین لیصا عفانم ندناسر رثکادح هب
هب .دریگ ترابع نيا رانک رد .تسا یفنم لعف هب دهعت مه تبثم لعف هب دهعت مه يو دهعت رگيد
، یناما تادهعت هک تسناد دياب
تلادع یيانبم ياراد تسا هنابلط
( )مود درکيور رب انب هراتفر یخرب يزاسدرادناتسا رد یفرع قوقح یناوتان زا هک
.تسا هدش یشان ا
نايم نیا رد
، يسررب زا هچنآ همانهر
يمرب ارآ و3
وس کی زا طيسب و فطعنم يطباور نتشاد هب زاين زا يشان محازت دیآ
طبار لامعا زا يشان نيگنس ين ناق تادهعت و ة
یرورض حطس ات تسا هدش عضو يناما تيل ئسم .تس س رگید زا يناما
دامتعا ار طبار ره یارب ة
رب ينتبم هطبار رتسب رد تيكلام لاقتنا
دنک مهارف رطخ تیریدم یارب يناما یا .
،فوصو نیا اب
هكنیا هب رظن ةمه
نازيم هب طباور ي
دنرادن زاين تیامح زا ناسكی
، طوباور زا يوخرب هوب ار يناوما تيل ئوسم ًافرص ننقم
.تسا هداد صاصتخا رد
نیا ،هنيمز یدرا م زا يكی يناما تيل ئسم هک تسناد دیاب رد ار يوققخا یاوهرايعم هک تسا
يم نيمضت يعامتجا گنهرف ای تراجت نیدب ات دنک
یراتفر یاهرايعم ات دنازيگنارب ار صاخشا هليسو یا
هوک دنریذپب ار
د ش يناما طباور زا تیامح نیرتهب هب يهتنم .
نايم نیا رد
، یزيچ یديلک م هفم توسين یراداوفو زوج
(
Norwood&
Beveridge 1992: 655 .)
ب زا يكی تهج نيمه ه نارگشهوژپ
ار یرادافو هب دهعت د ب نكمم رگا هک تسا هتشاد راهظا
تر ص نیا رد ،میربب نايم زا
، تم كح ریدم و تکرش و اکرش نايم طباور رب ات تشادن د جو يق قح چيه رگید دنک
و
ينارگن يیاه ثداح هک ار يم
د ش دزاس عفترم (
Ruder, 1985: 1384
.)
1. restitutionaryapproach 2. equitable approach 3. doctrine
فياظو ةجیتن یناما زا دهعت راهچ بلاق رد و دنتسه یناما تیلوئسم
نآ اه داي یم دوش :
۲ . ۲ . ۱ . دهعت هب مدع ضراعت عفانم
۱
دوخ ديابن دهعت نيا ساسا رب نیما هک دهد رارق یهاگياج رد ار
هب طساو ة رارق نتفرگ عفانم ضراعت رطخ ضرعم رد هاگياج نآ رد
اب هلدهعتم دشاب
2. نيا ساسا رب هدعاق
ةطبار کي دراو هک یصخش ، یناما
یم دوش تعفنم زا ریغ یتعفنم یپ رد ديابن هلدهعتم
دشاب .
ةطبار تعفنم لیصحت عنم هب دهعت و دهعت نيا نایم
، ب یتآ دنب رد هک اد
تخادرپ ن یم ه
،دوش چیه هاگ هدشن نییبت حناو روط هب
تسا ؛ هب يوحن هک ار ود نيا یهاگ هدعاق کي
یم ناد دن
3. رد ناتسلگنا قوقح
، مکاحم تادهعت هب دهعت نيا هیجوت يارب 4
ماع رت و
عاجرا زاصنا رب ینتبم یم
دنهد .
۲ . ۲ . ۲ . دهعت هب عنم صحت ي ل تعفنم
5
صخش هک تسا ینعم نيا هب هداس روط هب دهعت نيا
« فلا
» ( هب ديابن )نیما ةنيزه
صخش
« ب
» ( لیصحت یتعفنم )لیصا دنک
.
عنم هب دهعت بلاق رد نینچمه دهعت نيا هدافتساسوس
زا یشان لاوما زا ةطبار
یناما دروم6
ثحب رارق یم دریگ لامعا دراوم زا یکي و
فياظو و عفانم ضراعت لصا تسا7
. ارآ رد هفیظو نيا ي
رد يددعتم هاگداد
ياه ریسفت و لیلحت ناتسلگنا هدش
تسا
۸.
۲ . ۲ . 3 . دهعت هب رادافو
9ی
دهعت نيا يدودح ات
هب دعاق ة فعاضم لاغتشا دعاق و10
ة فياظو ضراعت تسا دننام و کيدزن 11
. دهعت نيا ساسا رب
، ديابن نیما
ماجنا هک دهد رارق یتیعقوم رد ار دوخ نداد
ماجنا اب ضراعت رد يو یناما فياظو نداد
دشاب يرگيد لابق رد یناما فياظو .
رد
ةجیتن هدعاق نيا لامعا
، دهد رارق هوقلاب يرتشم رایتخا رد ار شنايرتشم هب طوبرم تاعلاطا ديابن نیما .
یکي زا ثعبنم هدعاق نيا
شفياظو دهد هزاجا ديابن نیما نآ ساسا رب هک تسا زاصنا لوصا زا لابق رد
لیصا لابق رد شفياظو اب ضراعت رد لیصا کي
جیتن رد .دشاب رگيد ة
لصا نيا لامعا
،
ًلاثم دادرارق رد تکرش هک ي
« فلا
» تکرش زا ار سکيا تکرش ماهس
« ب
» هدرک يراديرخ
تکرش ناريدم زا یکي ديابن تسا
« فلا
» دشاب زین سکيا تکرش ريدم نوچ .
ةفیظو لابق رد وا يذ
ناعفن يو فياظو اب ضراعت رد
ماقم رد تکرش ريدم
« فلا
» تسا
12.
۲ . ۲ . 4 . دهعت هب ظفح گنامرحم
۱3ي
نیما زا هک یتاعلاطا رب
ساسا شفياظو تسد هب یم دروآ دياب
ًارصحنم يارب دنک هدافتسا لیصا عفانم .
طبار ة اب تسا نکمم یناما
لوئسم نیما رگيد هطبار نيا ناياپ زا سپ و دنک ادیپ همتاخ يرگيد تلع ره اي دادرارق تدم ناياپ لابند
ندرک لیصا عفانم
دوب دهاوخن .
اب نيا همه
، دادرارق تدم ناياپ زا سپ یتح نآ خسف اي
، یقاب لیصا تاعلاطا ظفح هب دهعت یم
دنام فظوم نیما و
نیما تاعلاطا ياشفا زا تسا
، طبار ناياپ زا سپ یتح ة
یناما
، دنک يراددوخ
14.
1. The ‘no conflict’ rule
2. In Plus Group Ltd v Pyke [2002] EWCA Civ 370, DON KING PRODUCTIONS INC V WARREN AND OTHERS: CHD 13 APR 1998, KAK LOUI CHAN V ZACHARIA: 1984
3. Industrial Development Consultants Ltd v Cooley (1972) 1 WLR 443 4. boardman v phipps (1966)
5. The ‘no profit’ rule
6 . the misuse of property held in a fiduciary capacity rule 7. conflict of duty and interest principle
8. Regal (Hastings) Ltd v Gulliver (1942) UKHL 1 9. The ‘loyalty’ rule
10. The double employment rule 11. The conflict of duty rule
12. Transvaal Lands Company v New Belgium (Transvaal) Land and Development Company (1914) 13 . The duty of confidentiality
14. Bristol and West Building Society v Mothew (1996) EWCA Civ 533
زا یخرب نارگشهوژپ ار یناما تادهعت
زا شیب زا و دروم راهچ نيا هلمج
لماش دهعت هب تقد تراهم و زین1
یم دنناد نیمه هب و
زا یکي تهج نارگشهوژپ
کلام کي نتسناد یناما هطبار
قوقح ی طبار تسرد کرد هب طونم ار ة
یم یناما دنک و هب عبت نآ
دروم راهچ زا جراخ تادهعت هدشداي
ار ریغ یناما یم دناد (
Hudson, 2017: 24
.) هب رواب نيا نارگشهوژپ زا توافتم ریسفت ود
یم یناما تیلوئسم .دنتسه مکاحم رد هحورطم ياياضق رب ینتبم کي ره هک داد ه ارا ناوت
نوسداه قیضم لدم ار وگلا ود نيا
، 2
دنورپ رب ینتبم هک ة
ویتم هیلع لوتسيرب ،تسا 3
عسوم لدم و هک ،4
دنورپ رب ینتبم ة
ترم ياهاکيدنس هیلع نوسردنه ،تسا ۵
یم روم رد .دمان تسخن د
، داي هفیظو راهچ زا یناق :درک
1 . نسح اب راتفر هب دهعت تین
؛ 2 . دوس بسک مدع هب دهعت
؛ 3 هب دهعت .
عفانم ضراعت مدع
؛ 4 . زا ار لدم نيا هدنسيون .نیما دوخ اي ثلاث يارب لمع صوصخ رد لیصا هب علاطا موزل هب دهعت نآ
تهج
یم قیضم هک دناد
ةمه دامتعا دوجو موزل و يرادافو هب دهعت رب عرف ار دراوم نيا یم
درامش یلاح رد نيا . تسا
عسوم لدم رد هک
:دراد دوجو هفیظو جنپ 1
. عفانم ضراعت عنم
؛ 2 . یصخش عفن بلج عنم
؛ 3 . يرادزار هب مازلا
؛ 4 . نسح هب دهعت تین
مه اب وس نيرتهب
لیصا عفانم
؛ ۵ . ره .تراهم و تبقارم هب دهعت تسخن هاگديد هب تبسن هاگديد نيا هک دسرب رظن هب تسا نکمم رهاظ رد دنچ
عسوم نادنچ رت
تسین
، دروم یم دهعت نيا ورملق هب يدايز دودح ات ریخا يذ اريز .ديازفا
عفن هک نازیم نامه هب ربارب رد دراد زاین
لهس و هنلاوئسمریغ ياهراتفر ادح نیما هک دراد زاین دوش تظفاحم هناراگنا
.دریگ راک هب ار دوخ تبقارم و تراهم رثک
نارگشهوژپ يرگيد دراوم
ار یناما تیلوئسم يارب زین هدرک داي
دنا فیظو تشه ناگدنسيون زا یکي . ة
یمرب ار یناما درامش
(
Finn, 2016: 24
؛) هب يوحن ره هک لصف زا کي اب .دراد صاصتخا فياظو نيا زا یکي هب يو باتک ياه
نيا همه یم ناوت تفگ
ًاعومجم یم لیمحت نیما رب یکرتشم تاررقم مان رد توافت هب رتشیب دادعت رد توافت نيا و دوش
یمرب يراذگ هتبلا .ددرگ
ینتفگ
هک تسا ةمه رد یناما تادهعت ةمه
تسین يراج طباور
؛ یم لامعا ناريدم رب هک یناما تادهعت ًلاثم هک تروص نيدب ًاقیقد دوش
ت رب هک تسین يدراوم نامه یم لامعا یتسار
.دوش
زا یکي ،نارگشهوژپ اب
هیکت رب ةدنورپ لوتسيرب
، هک تسا نآ رب فیظو
ة دهعت زا ثعبنم و یناما يدهعت تبقارم و تراهم
سا يرادافو ( ت
Conaglen, 2010: 310
.) نيا هب خساپ رد وا لاؤس
هک
« نسح اب ايآ تین
راتفر ندرک سزج زین تسه یناما فياظو
؟
»
زا یترابع ةدنورپ
لوتسيرب درک لقن
:
« یم یفياظو هب رصحنم یناما تادهعت و دنتسه نیما هب صتخم هک دوش
ةجیتن نيا ضقن
تسا فياظو رياس ضقن زا توافتم زین فياظو
» . ترابع زا لیلحت نيا رد
« نیما صتخم
6» دش هدافتسا ه
هفیظو دوش تباث ات هک يا
فياظو زا ثعبنم ریغ
یمن دشاب یناما یناما دناوت
دشاب . ،نياربانب نسح هب دهعت رب .دوب دهاوخن یناما دهعت تین
نيا ساسا
، عنم اهنت
هب یصخش دوس بسک عنم و عفانم ضراعت ةلزنم
یم یناما دهعت یم ار لیلحت نيا .دوش هتفرگ رظن رد دناوت
لیلحت یعون ناوت
یقلت مه یبلس درک
. ًافرص اريز .تسا یفنم تادهعت هب رظان
یم رظن هب دسر
طوبرم اعدا نيا يارب ام ليلاد زا یکي .تسا یمهفژک یکدنا اب هارمه قوف تشادرب هب
ًارهاظ هک تسا نيا
نسح هب دهعت هک تسا نيا هب ل اق هاگداد یناما يدهعت تین
تسا . نامه اما روط ترابع زا هک یتسردان لیلحت زا دش نایب هک
هجیتن دش ه ارا هلیم یناق هتفرگ
یم هب دهعت هک دوش نسح
یم هاگداد تارابع یضعب زا .دشابن یناما يدهعت تین درک طابنتسا ناوت
رب ینتبم و تسا يرادافو هب مازلا رب ینتبم و دامتعا یعون یناما دهعت يانبم هک دراد شيارگ تمس نيا هب هاگداد رظن یهاگ هک
1. duty of care and skill 2. narrow model
3. Bristol and West Building Society v Mothew 4. broad model
5. Henderson v Merrett Syndicates 9 (1995)
تسا نيا رد هدنورپ نيا تیمها ( اطخ مه دادرارق ساسا رب مه تسا نکمم دحاو ةیضق رد تفريذپ نایعا سلجم هک
زا یياکيدنس ندنل زديول .دوش داجيا تیلوئسم )tort
همیب هيامرس يارب یتصرف و تسا نارگ همیب و وس کي زا يراذگ
یم مهارف وس رگيد زا يرگ یم تیلاعف وا مان هب هک یصخش .دنک
اما .تسا کيرش دوس رد دوش یتروص رد
هيامرس هک نايز يراذگ تکرش هب هدحتم تلاايا رد نافوط هدنورپ نيا رد .تشاد دهاوخ يدودحم ریغ تیلوئسم دوش هد زا سپ .دوب هدرک دراو يرایسب ياهررن همیب ياه
هيامرس یخرب ،نآ ا یکي نوسردنه ياقآ .دندوب هدرک ریصقت هک دندرک یناريدم هیلع اوعد حرط هب مادقا ناراذگ
همیب شريذپ هب مادقا هک دوب دارفا نيا ز .دوب هدرک اهراذگ
ود و )دوب تبثم خساپ هک( ریخ اي دراد تراهم و تقد رثکادح لامعا هب یناما ةفیظو نوسردنه ياقآ ايآ هکنيا تسخن ؛دش حرطم ثحب ود اجنيا دهعت نيا أشنم هکنيا م
.)دش هتفريذپ دروم ود ره هک( اطخ اي تسا دادرارق 6. peculiar to fiduciaries
هاگداد .تسا دامتعا و تسارت زا یشان تامازلا هب
تحارص ةفیظو راهم و تبقارم ار ت
ریغ یم یناما هاگداد .دناد نآ رب
دهعت هک تسا
.درادن تبقارم و تراهم هب دهعت دیفم یقوقح صاخ جياتن یناما
1
اب هک تسا نيا هاگديد نيا نسح .دراد رارق يرگيد عسوم لدم و هيرظن هدنورپ نيا رد هاگداد قیضم شرگن لباقم رد نماد شرتسگ ة
هب یناما تیلوئسم ةمه
هک یياهورملق بیسآ زرط کي
یم نیمضت رتهب ار تلادع تسا رتريذپ یم رظن هب .دنک
دسر
ب نيا ساسا ر هب ار یناما دهعت ناوتب هاگديد
ةزوح برغ رد ینهر تلاماعم زا یشان یلام نارحب .داد شرتسگ ینهر تلاماعم
.داد ناشن رتشیب و رتشیب ار عونوم نيا تیمها یم رظن هب نسح دسر
یم تین طقن دناوت ة م .دشاب یناما تیلوئسم شرتسگ لقث ؤ
یضق رد هرداص يأر هيرظن نيا دي ة
یحیصف
هیلع روتفاس تخس يدرکيور دوخ تارکاذم رد هک داد داهنشیپ تکرش کلام هب تکرش ريدم هیضق نيا رد .تسا 2
هتشاد هناریگ
دشاب . هب وا هک دوب یلاح رد نيا یم هرکاذم ابقر اب هنایفخم تروص
نيا رد یناق .درک هدنورپ
یيأر نیما نآ ساسا رب هک درک رداص
ةفیظو درادن شفلاخ تامادقا ملاعا رب رياد یلقتسم .
،فصو نيا اب وا
« فیظو ة یتيريدم یساسا
3» نسح تياعر هب ماجنا رد تین
زاطعنا و تیمومع یناق هدنورپ نيا رد .دراد هفیظو ةدعاق
نسح نسح هک داد رظن و دوتس ار تین هب تین
ةلزنم یعرف دعاق زا ة
يرادافو دياب هب ةمه رد ًاریخا .دباي يرست نیما دارفا ةدنورپ
هيامرس دودحم تیلوئسم اب تکرش زرتلاو هیلع درفش يراذگ
یناق4
لامعا ةدعاق نسح یناما تیلوئسم رد ار تین هب
.تسناد زاصنا زا ثعبنم تحارص
3 . لوئسم ي ت دم ي نار تكرش تاعلاطا صوصخ رد هب
ةلزنم لوئسم ي ت ي ناما ي
3 . ۱ . انبم ی لوئسم ي ت دم ي نار و تكرش ربارب رد اكرش
ناريدم تیلوئسم يانبم دروم رد تکرش
ياه يراجت لابق رد و تکرش اکرش
درادن دوجو یعامجا .
زا یشان يدودح ات رما نيا
.تسا نیناوق نيودت عبانم تتشت ریما هیک ییصاخشا هاگياج و تیعقوم صوصخ رد
میمصت يریگ و ةرادا تکرش اه ماجنا ار
یم دنهد .تسا حرطم هاگديد راهچ نارادفرط
هیب دانتسا اب لوا هاگديد ةدام
۵1 تراجت نوناق 1311
نآ رب دنا تکریش ناريدم هک
دنتیسه تکریش نآ لییکو يرایجت (
و نايدهم ناراکمه
، 1400 : 263 ).
نارادفرط زین مود هاگديد
اب هجوت هب هک یتاداريا ةرابرد
ةيرظن حرطم ناريدم تلاکو هدش
یقوقح لوصا و ینونایق داویم ییخرب هب دانتسا اب و نآ رب
دنا یماهس تکرش ناريدم هک
تکرش نآ ناگدنيامن دنتسه
. نيا هک دنرواب نيا رب نارگشهوژپ قبط
ةدام ۵1 تراجت نوناق 1311
، يارجا و نيودت اب هک ةحيلا
من خسن تراجت نوناق زا یتمیسق حلایصا ینوناق ین
هدش ،تسا تئیه هريدم لیکو ماهس ناراد بوسحم یم
ش نو د ییلو .
، قیبط
،ديدج نونایق ةطبار
نیب لکوم و لیکو تئیه
هريدم و ماهس ناراد و تسا هدشن حيرصت
ًانوناق نیینچ هطبار يا نییب تئیه هريدم و
دراد دوجو تکرش .
هب ترابع رگيد هزورما ، تئیه هريدم بویسحم تکرش لیکو یم
دوش لیکو هین ماهس
ناراد يریصن(
، 13۸3 :
327 ) . نارادفرط ساییق ایب مویس هاگدیيد
ةطبار اب تکرش و ناريدم ةطبار
امرفراک و رگراک نآ رب
دنا مدختیسم ناريدم هک
تکریش دنتسه یشرفت(
، 137۸ : 123 ).
و هرخلاایب نارادفرط مراهچ هاگديد
، داوم هب دانتسا اب 17
و 11۸ و 13۵ ةحيلا لایصا یح
تراجت نوناق 1347
، دام زا طبنتسم ة
۵۸۸ و ۵۸9 ،تراجت نوناق دنرواب نيا رب
بوسحم تکرش ناکرا زا ینکر ناريدم هک
یم ( دنوش یبتاک ، 13۸9 : ۸3 ).
4 . تنامض ارجا
زا اجنآ هک تسین سوملم لام تاعلاطا
، سوس زا یشان تیلوئسم هب مکح زا شیپ نآ زا هدافتسا
، ياب د .درک تابثا ار نآ تیلام
4 . ۱ . لام ي ت تاعلاطا
زا ههبش اه ي ی تروص رد تکرش هب هدراو تراسخ ناربج موزل هب مکح رد تسا نکمم هک ةدافتساسوس
تکرش تاعلاطا زا ناريدم
1. Permanent Building Society v Wheeler (1994) 2. m Software v Fassihi (2005)
3. the fundamental duty to which a director is subject 4. Shepherds Investments Ltd v Walters (2007)
يرما تاعلاطا هک تسا نيا ديآ دوجو هب ریغ
يدام نيا هب و تسا رابتعا
قلاطا يدام لام ریغ رب فلت هک یمن
دنک یمن ناوت نآ
فلت ار .داد تراسخ ناربج هب مکح و تسناد هدش دراد دوجو يديدرت رتمک تاعلاطا تیلام صوصخ رد هزورما .
:تسا هدش فيرعت حرش نيا هب هقف رد لام
« لاملا ام لذبي ه ازاب
لاملا .
» .دنهدب لام نآ لباقم رد هک تسا ىزیچ لام ىنعي ؛ رد
دراد دوجو رود لام ىهقف فيرعت نيا .
فيرعت رب ىنتبم فيرعت اريز
تسا لام دوخ (
ققحم داماد ، 13۸4 : 111 ).
نياربانب
، هب لام هک دنتسه رظن نيا رب روهشم ایشا
ی ىم قلاطا هک دوش
عفانم ياراد
و لصحم لباق
هجوت ىارب دوصقم و
ُع لاق و دشاب ایشا ی ىمن بوسحم لام دنتسه عفانم عون نيا دقاف هک دنوش
( یناجنزدیمع ،
1391 : 207 ).
بسانت زین هماع فيراعت اب فيرعت نيا دراد
. ناشيا اريز نایب
یم دنراد :
«
ّنإ لاملا ام ناک
ٌعفتنم هب
ٌنایعأ اّمإ وه و
وأ
عفانم
».
( یشکرزلا ، 19۸۵ : 343 ) ینعي ؛ زین ىطویس .تعفنم اي تسا نیع اي لام نيا و دوش هدرب عافتنا نآ هب هک تسا ىزیچ لام
لام فيرعت رد :تسا هدروآ
« ام لا هکرتي سانلا
».
( ینارکنل لناف ،
1396 : 32۸ )؛
ینعي ىمن رود ار نآ مدرم هچنآ تارابع نيا .دنزير
ىم ناشن .تسا تّیلام رد لیخد زرع هک دهد ىلبنح
ىم اه :دنيوگ
«
ّنإ لاملا ام هیف
ٌةحلصم
ٌةحابم ریغل
ٍةجاح وأ ةرورن ( ».
لناف
،ینارکنل 1396 : 32۸ .) ینعي لماش لام ،فيرعت نيا رب انب .دراد ترورن و جایتحا دراوم ریغ رد حابم ىتعفنم هک تسا ىزیچ لام
ةمه .تسین طرش تّینیع تّیلام رد و دراد حابم ىتعفنم هک تسا ىدراوم
ىم رظن هب اي میقتسم روط هب و تسا بولطم مدرم دزن هک تسا ىزیچ لام دوش هتفگ لام فيرعت رد تسا رتهب دسر
ریغ میقتسم ىم زرطرب ار نانآ ىاهزاین رارق لام ناونع ليذ زین تکرش تاعلاطا فيرعت نيا اب و دنک
یم دریگ .
4 . ۲ . ناربج تراسخ
دهعت ضقن يارجا تنامن زا ثحب هاگره یم
دوش ادتبا نهذ هب تراسخ ناربج یم
.دسر دافتسم ةدام یندم تیلوئسم نوناق تسخن
سک ره هب ةطساو د هب شعورشمان لمع ررن يرگي
دناسر ياب د ناربج ديابن يررن چیه و دنک ناربج ار ررن نيا یقاب هدشن
دنامب . تکرش تاعلاطا زا هک يريدم تسین يديدرت هدافتساسوس
و هدرک ثعاب هدراو تراسخ ناربج هب مزلم هدش تکرش هب ررن
.تسا زلاتخا اما يدادرارق تیلوئسم نيا يانبم هک تسا عونوم نيا رس رب یلصا
؟يرهق اي تسا
هچرگا هب بجوم ةدام ۵1 تراجت نوناق
، بوصم 1311
، تکرش صوصخ رد رد تکرش ريدم تیلوئسم قباس یماهس ياه
لکوم لباقم رد لیکو هک تسا یتیلوئسم نامه اکرش لباقم دراد
، نيا ةدعاق رادا تایضتقم اب یميدق ة
تکرش ياه رد یماهس
قابطنا تیلباق رصاعم نارود درادن
. دم اريز ناري ر اب أ یم باختنا تيرثکا ي باختنا هب هن دنوش
ةمه ماهس ناراد . نینچمه
، نوناق
حلاصا تراجت دش
ة لاس رد ناريا 134۸
تسا هتخانش تکرش ناريدم تیلوئسم يانبم ار ینوناق تارایتخا لامعا .
ةدام 11۸ نوناق
رابرد زج هک تسا هدرک نایب یحلاصا ة
هک یتاعونوم هب
بجوم اق نيا تاررقم رابرد نتفرگ میمصت نون
ة نآ تیحلاص رد اه
عمجم یمومع تسا ياراد تکرش ناريدم ةمه
يارب مزلا تارایتخا ةرادا
دنتسه تکرش روما
؛ و تامیمصت هکنيا رب طورشم
نآ تامادقا دشاب تکرش عونوم دودح رد اه
. دودحم ندرک ناريدم تارایتخا
، اي همانساسا رد هب
بجوم یمومع عماجم تامیمصت
،
طبار ظاحل زا طقف ة
و لطاب ثلاث صاخشا لباقم رد و تسا ربتعم ماهس نابحاص و ناريدم نایم نأک
مل نکي تسا . هب بجوم نوناق
ناريا یندم
، قلطم تلاکو دشاب هدشن صخشم لیکو تارایتخا دودح هاگره و تسا
ًافرص هب رظان ةرادا دوب دهاوخ لکوم لاوما .
داوم 666 و 161 صخ رد یندم نوناق بيوصت عونوم نيا صو
هدش دنا . دام یلو ة 11۸ نماد تراجت نوناق ة
هب ار ناريدم تارایتخا
یم هلماعم تکرش اب هک یصاخشا و تسا هدرک دودحم تکرش عونوم ار ناريدم تارایتخا دودح دروم ره رد تسین مزلا دننک
زارحا دننک . یهيدب ضيوفت تارایتخا دودح زا جراخ ناريدم هاگره هک تسا هدش
نآ هب دننک داجيا تکرش يارب یتادهعت اه
ماهس یناراد ياراد هک تسد
مک کي مجنپ یم دنشاب تکرش ماهس دنناوت
هب بجوم ةدام 276 هب تردابم نانآ هیلع تراجت نوناق
قتشم ياوعد حرط دننک
يریصن(
، 13۸2 : 1۸2 ) اما . تسا هدرک لمع دوخ تارایتخا دودح زا جراخ لیکو هک يدروم زلاخرب
عم هداد ماجنا تارایتخا دودح زا جراخ ناريدم هک یتلاما دوب دهاوخ ربتعم ثلاث صاخشا ظاحل زا دنا
. اب نيا همه
، رد ةمه يدراوم
ناريدم تامادقا هک جراخ
زا عونوم دوب دنهاوخن نوصم ثلاث صاخشا دشاب تکرش .
رد ناريا تراجت نوناق دروم
دافتسا ة ناريدم
تصرف زا اي تکرش هب ینايز رذگهر نيا زا هک ینامز ات یلغش ياه ماهس
ناراد تکاس دشاب هدشن دراو تکرش تسا
. ياهدنب ًلاثم 2
و 3 و 4 دام ة 2۵۸ نيا یحلاصا تراجت نوناق ار
تازاجم هک صخشم دصاقم يارب تکرش تارابتعا اي لاوما زا هدافتسا يارب یياه
رکذ اب تسا هدرک ررقم هک يدراوم عفانم زلاخرب ترابع
ةدافتسا یمن دراو نآ هب ینايز تکرش تارابتعا و لاوما زا یصخش زا دنک
تسا هدرک انثتسم مکح لومش .
نيدب بیترت تصرف زا هدافتسا رد ناريدم تیلوئسم يانبم یلغش ياه
ًلاوا تارابتعا و لاوما لاقتنا
تسا تکرش ررن هب عافتنا ًایناث و تکرش .
،سپ ب يا د نبم ا و يرهق ار تیلوئسم نيا ي هن
.تسناد يدادرارق
4 . 3 . دادرتسا عفانم
زرص مازلا ما ی ن تراسخ ناربج هب شان
ی تخا زا هدافتسا سوس زا ی
تارا ناما ی هب اهنت یي گدنرادزاب ی فاک ی درادن . هب وس کي زا رما نيا
تابثا يراوشد تهج ةطبار
تیببس نایم نايز تسا ناريدم ریصقت تابثا تهج هب وس رگيد زا و ناريدم تامادقا و تکرش هب هدراو
رارق تهج هب هک دهع رب تابثا راب نداد
ة تنامن نيا يدمآراکان ثعاب یعدم ارجا
یم دوش نيا رد . هنیمز
ناربج تهج هب و
صقاون
، ماظن نيا رد .تسا هدش داهنشیپ یناما تادهعت ضقن رد عفانم دادرتسا رب ینتبم تیلوئسم ماظن هب
ياج تراسخ ناربج
داهنشیپ یم دوش ةمه هب یناما تمس زا لصاح عفانم يذ
( عفن و نیما ریصقت مدع اي ریصقت و ددرگزاب )يراجت تکرش اجنيا رد دراو
ندش اي دراو لخدم تکرش هب تراسخ ندشن درادن نیما تیلوئسم رد یتی
. هجیتن رد هب
زرص تاعلاطا لبق زا تعفنم لیصحت
عفانم دادرتسا هب فظوم ناريدم تکرش هب طوبرم دنتسه
یتراسخ تکرش هب ریسم نيا رد تسین مهم و یم
دسر یعافتنا یتح اي
یم درب .ریخ اي ناما تادهعت ضقن زا یشان هنلاداع تمارغ اب طابترا رد نردم تلاوحت يوعد اب ی
نوتکان نوتربشا درل لباقم رد عورش1
.دش
ر نيا أ ظاحل دياب زین یناما تادهعت ضقن هدراو نايز رب هولاع تراسخ ناربج رد داد ناشن ي دوش
تراسخ ناربج رابتعا نيا هب و
هناگود یتیصاخ دراد
. نيا ر نتم زا ینعم أ
زین قوف ي لباق
طابنتسا تسا
؛ هتشاد نایب یناق هک وحن نيدب رد ار ناهاوخ دياب هاگداد
بسانم یعنو ؛دهد رارق
يو هک یتلاح هباشم رد
یتروص هک ارجا ار شتادهعت هدناوخ یم
درک .تشاد رارق نآ رد
جیتن ناوتب دياش ار هدرتسگ نايز تخادرپ در و تیببس اب تقفاوم رد مکاحم رظن ة
یتسارت تیلوئسم اب یناما دهعت ضقن سایق
درک سایق تسارت ضقن تروص رد .
رادا و ظفح یتسارت یلصا دهعت هک تسا نيا رس رب ثحب اجنآ رد ة
و تسا دافم قفاوم تسارت
تسوا يوناث دهعت دادرتسا هب دهعت .
رما نيا زا یم
ناوت فیظو و نیما دهعت ضقن نایم یطابترا هک درک طابنتسا ة
هب يو ناربج
درادن دوجو تراسخ .
هکنيا مکح هب دادرتسا عفانم اراد ي انبم هچ یي دشاب م ی ناوت رد ود بلاق جوت هب ی ه ا قوقح رد نآ ي
نار تخادرپ :
4 . 4 . ۱ . مکح هب دادرتسا عفانم لزنم هب ة لوئسم ي ت دادرارق ی
تسین دادرارق رب عرف دادرتسا هب مکح لا نماک رد هچ ناريا قوقح رد هچ عفانم دادرتسا هب مکح تمعن(
،یهللا 1399 : 169 ).
اما
یم ناوت طرش موهفم ساسا رب يزاکترا
تفاي نآ يارب يدادرارق یيانبم .
تراسخ ناربج زده دادرتسا هب مکح رد زا هکلب ؛تسین
نآ تهج ب ريدم هک ا
ةنيزه تکرش یتعفنم لیصحت هدرک تعفنم دادرتسا هب مزلم یم
دوش (
McKendrick, 2012: 365
.) رب انب
لولدم و یمومع دعاوق ةدام
10 ینارت تکرش هب عفانم دادرتسا هب نیفرط هک درادن یعنم چیه یندم نوناق دننک
. ینارت نيا
تسا نکمم هب
تحارص رد ةمانساسا دام تحارص اي دوش دیق تکرش
ة 22۵ هب مکاح زرع تهج هب یندم نوناق ةلزنم
دقع رد جرد
دشاب هب . یتسار لقع و زرع ايآ (
تيانع اب هب ةدعاق لام کلام هب قلعتم ار یلام زا لصاح عفانم )منغلا هل نم )تکرش(
من ی دناد
؟
4 . 4 . ۲ . مکح هب دادرتسا عفانم هب لزنم ة نامض رهق ی
اي ینمن ینارت هک دش نایب نيا رب قباس یم نیفرط حيرص
دشاب ناريدم دادرتسا هب مکح يارب یيانبم دناوت .
اما
، مه ار انبم نيا رگا
ميريذپن
، لصا
« ررن لماک ناربج ماظن یندم تیلوئسم ماظن رد«
یمور ی ینمرژ (
Saidov, 2008: 25
) و ةدعاق
« یلع دیلا
» هقف رد
یم يرهق نامن رد یملاسا هیکت دناوت
دادرتسا هب مکح يارب یهاگ دشاب ناريدم یناما دهعت ضقن يارجا تنامن ناونع هب عفانم
.
و تنایخ هکنآ زا غراف تصرف
یبلط ناريدم هب ق ی سا لوتم ی دافتسم ةدام ۸0 یندم نوناق یم
دناوت دشاب ناشيا لازعنا بجوم ،
نیما یمن دناوت لابند هب تصرف
یيوج لیصحت یتعفنم هچنانچ و دشاب تعفنم بسک و دنک
رتسا هب مزلم تسا نآ داد
. نيا رما
یسابع( درادن هدعاق نيا ساسا رب تراسخ ناربج موزل اب ینيابت ناراکمه و
، 1396 : 113 ).
1. Nocton v Lord Ashburton(1914) AC 932.
تن ي هج اضعا نامه تراجت نوناق رد ريدم زا روظنم ي
ه ی تئ دم ي ر ة تکرش تسا هب نآ قیبطت و دم
ي لماعر تسا عسوم ریسفت مزلتسم .
زا
اي ن ور يداصتقا و یعامتجا تایضتقم اب تراجت نوناق تاررقم مه
وس رظن هب من ی دسر . ناريدم تکرش اه تيريدم تمس ببس هب
بوسحم نیما م
ی دنوش طبار هب رظن و ة
داجيا تکرش و ناشيا نیب هک یناما م
ی دوش راب ناشيا رب یناما تیلوئسم م
ی دوش نيا رد .
،هنیمز ناگراهچ تامازلا لیمحت اب ة
ناما ناشيا رب ی ،
عنام ناريدم تیلوئسم م
ی دوش اب ات هدافتساسوس تهج هب هک یتاعلاطا زا
تکرش تيريدم تسد هب
م ی دنروآ رتلااب یتیعقوم تکرش اب تراجت رد تسد هب
ار تکرش اب تباقر ناکما نآ زا رتارف یتح اي دنروآ
.دنبایب تنامن ياهارجا یناما دهعت ضقن هدشداي
رد ود هتسد ياج یم .دنریگ تسد رد ة هدراو تراسخ ناربج هب ماع دهعت تسخن
رارق ثلاث هب یم
دریگ درادن یناما تیلوئسم هب یصاصتخا و تسا ماع يدهعت هک و
رد ةتسد مود هب تروص صاخ رت مزلم ناريدم
تکرش تاعلاطا زا هدافتسا رذگهر زا هک دنتسه یعفانم دادرتسا هب لیصحت
هدرک دنا دهعت نيا يارب و یم
ناوت دصق و تيانر هب
.تسج کسمت نیفرط ینمن
