Received: 13 Feb 2021 Last revised: 26 May 2021 Accepted: 29 May 2021
Daneshvar Medicine
Basic and Clinical Research Journal Vol. 29, No. 3, 2021
R e se a rch P a p e r
Survey on the interaction effect of low doses of ketamine on morphine-induced polycystic ovary syndrome in rat
Masoumeh Bakhtyari1, Manizheh Karami*1, Mohammadreza Jalali Nadoushan2, Fatemeh Babaei Sosahab1
1. Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, Shahed University, Tehran, Iran
2. Department of Pathology, Faculty of Medicine, Shahed University, Tehran, Iran
* Corresponding author e-mail: [email protected]
Citation: Bakhtyari M, Karami M, Jalali Nadoushan MR, Babaei Sosahab F. Survey on the interaction effect of low doses of ketamine on morphine-induced polycystic ovary syndrome in rat. Daneshvar Medicine 2021; 29(3):29-41.
doi: 10.22070/DANESHMED.2021.14147.1055
Abstract
Background and Objective: Morphine can induce PCOS (Polycystic ovary syndrome) probably by changing glutamate level at the hypothalamic nuclei. This study used low doses of ketamine to survey the interaction of ketamine with morphine-induced PCOS.
Materials and Methods: 48 female Wistar rats were selected as virgins in the weight range of 220-250 g, and categorized randomly into eight groups. The first group received morphine (5 mg/kg) intraperitoneally.
The second to fourth groups received ketamine (1, 2, and 4 mg/kg). In groups 5 to 7, the ketamine (1, 2, and 4 mg/kg) was pre-injected to morphine (5 mg/kg) over a period of 20 min. Control group received only saline (1 ml/kg). After 48 h, the blood and serum specimens were provided to record hormone levels, and the animals’ ovaries and uteri were biometrically examined and stained by H & E. Statistical analysis was performed by analysis of variance (ANOVA) under α=0.05.
Results:The morphine as well as single ketamine induced the PCOS.
However, taking ketamine prior to morphine caused a meaningful reduction in the number of cysts in the ovary. There was also a relative increase in uterine diameter in the group receiving morphine, which was stopped due to ketamine pre-treatment. These effects showed correlation with decreased levels of FSH, and change in estrogen, and prolactin amounts.
Conclusion: The interference effect of ketamine with morphine is completely dependent on changes in gonadotropin level.
Keywords: Morphine, Ketamine, low dose, polycystic ovary syndrome, Rat
29
:یکشزپ روشناد ینیلاب و هیاپ یشهوژپ هیرشن
هرامش
3 هرود ، 29 ، 1400
یسررب رثا
ت یلخاد ياهزود
نيياپ نيماتك
اب
موردنس نادمخت
یلپ كيتسيك ءاقلا
هدش اب
نيفرم رد
شوم گرزب
یهاگشيامزآ
:ناگدنسیون یرایتخب هموصعم
*یمرک هژینم ،1
نشودن یللاج اضردحم ،1
همطاف ،2
باهسوس ییاباب
1
1 . هورگ تسیز
،یسانش هدکشناد مولع
،هیاپ هاگشناد
،دهاش
،نارهت ناریا
2 . هورگ اپ
،يژولوت هدکشناد
،یکشزپ هاگشناد
،دهاش
،نارهت ناریا
* دنسیون ه :لوئسم یمرک هژینم
mail E
هدیکچ همدقم و فده : نیفرم
ًلاامتحا اب ررییغت حرس ارماتولگ رد
ترسه اره رسوملااتوپیه رعاب
اقلا PCOS) Polycystic ovary syndrome )
م دوش . رد نيا شهوژپ رثا لخادت اهزود نیياپ
نیماتک PCOSاب شان زا نیفرم سررب دش .
داوم و شور :اه 48 رس شوم هدارم داژرن راترسيو هرکارب رد هدودرحم رنزو 220 - 250 ررگ
باختنا و ب روط فداصت رد تشه هورگ تسد دنب دندش . هوررگ لوا یفررم ن ( 5 رلیم ررگ ررب
رگولیک ) ب روص لخاد قافص تفايرد درک . اههورگ ود
ات راهچ نیماتک تفايرد دندرک ( 1
،
2
، 4 لیم رگ رب رگولیک .) رد اههورگ 5
ات 7
، نیماتک ( 1
، 2
، 4 لیم رگ رب رگولیک ) 20 قیقد
رتولج زا نیفرم ( 5 لیم رگ رب رگولیک ) قيرزت دش . هورگ لرتنک رقف ط نیلارس ( 1 رلیم ررتیل ررب
رگولیک ) تفرگ . سپ زا 48
،تعاس نومن اه نوخ و ررس اررب نیریعت وحرس نورمروه ریهت
ديدرگ و نادمخت و محر اناویح رتمویب و ب كمک نیلیرسکوتامه -
نيزورئا رنر زریمآ دندرش .
يزجت و لیلحت رامآ اب زیلانآ سنايراو ANOVA ( ) تحت 05 / 0 α= اجنا دش .
جیاتن : نیفرم و نیماتک اهنت بجوم اقلا دندشPCOS
. اب نيا
،لاح زيوجت نیماتک لبق زا ،نیفررم
عاب شهاک نعم راد دادعت تسیک رد نادرمخت دريدرگ . نیرنچمه رد هوررگ ترفايرد هدرننک ،نیفررم
شيازفا بسن رحق محر هدهاشم دش ک نيا رما ب لیلد شیپ رامیت نیماتک فقوتم دش . نيا ارثا اب
اک شه FSH حس
و رییغت ريداقم نژورتسا و
نیتکلاورپ طابترا
ناشن داد .
هجیتن :یریگ رثا لخادت نیماتک اب نیفرم
ًلاماک ب رییغت رد حس نومروه نیپورتودانگ گتسب
دراد . هژاو یاه :یدیلک
،نیفرم
،نیماتک زود
،نیياپ ردنس نادمخت لپ
،كیتسیک شوم
گرزب
هاگشيامزآ
هلاقم هوژپ یش
:تفایرد
25 / 11 / 1499
حلاصا نیرخآ :اه
05 / 03 / 1400
:شریذپ
08 / 03 / 1400
رثا یلخادت ياهزود نيیاپ نيماتك PCOSاب
همدقم لپ نادمخت موردنس ی
کیتسیک ( 1
)PCOS کی
للاتخا
ینومروه و
یکیلوباتم عیاش
رد نانز رسارس ناهج یم دشاب
هک ببس تلالاتخا
،یلثمدیلوت ینیارکودنا
و یکیلوباتم
یم دوش ( 1 .) للاتخا رد هخرچ
،یگدعاق مسینژوردنآرپیاه
و تمواقم ینیلوسنا رد
نیا یرامیب هدید یم دوش ( 2 .)
دنچره تلع PCOS هب روط قیقد صخشم هدشن
،تسا
اما یم ناوت تفگ نیا
،هضراع یبیکرت زا کی یرامیب یکیتنژ
و تحت ریثات لماوع یلخاد و یطیحم یم دشاب ( 3 .) لاتبا هب
ببسPCOS زورب موردنس یاه یکیلوباتم و
یرامیب یاه
یبلق یقورع هدش و رطخ لاتبا هب طرس نا رتمودنا ار شیازفا
یم دهد . نینچمه PCOS رد
یقاچ و تمواقم هب نیلوسنا
هب ناونع ود رایعم مهم هتخانش یم دوش ( 4 .) ا رد نی ب
،یرامی
وگلا ی حشرت ی اجبان یی ارب هک GnRH ی
،دراد دوجو 2
ازفا ببس شی
سلاپ اه ی حشرت ی LH ،3
حشرت رد صقن
4FSH و ثات تحت ری ا LH نی فاضا
،ی اه ژوردنآرپی مسین
م ینادمخت ی
دوش نیوکت للاتخا بجوم رما نیا هک
لوف مخت مدع و یلوکی ک
راذگ ی م ی ( دوش 5 .) تاعلاطم
ب فلتخم رگنای
ثات ری س رب ردخم داوم بولطمان متسی
لوت یلثمدی تسا ارب ی لاثم دهاوش قبط فرم
نی آرف اب یاهدنی
نادمخت ی روراب شهاک ثعاب و هتشاد لخادت ی
م ی دوش
( 6 .) فرم
5نی
، عون ی پا دیئوی 6
سب رای وق ی تسا رت زا هک کای
م تسد هب ی
دیآ . مسیناکم رثا
نیفرم زا قیرط ریثات رب
هاگتسد یبصع یزکرم یم دشاب ( 7 .) هب یلکروط اهدیئویپا
یاراد ود رثا تباث هدش رب یور نورون اه دنتسه هک یکی
دادسنا لاناک یاه یمیسلک هچیرد
راد ساسح هب ژاتلو
دوجوم رد هنایاپ اه ی یبصع شیپ یسپانیس تسا
هک نیا
دنور رجنم هب شهاک یزاسدازآ نیلقان
یبصع دننام
تاماتولگ و
یسلک نینوت یم دوش و یرگید ندشزاب لاناک
یاه یمیساتپ دوجوم رد هنایاپ یاه یبصع سپ یسپانیس هک
نیا رما هب نویسازیرلاپرپیاه و
راهم نورون اه یم دماجنا ( 8 .)
،نیفرم قبط هتفای اه LH حشرت ار رد خساپ GnRH هب
شیازفا یم دهد ( 10،9 .) نیا هدام یدیئویپا
،نینچمه ثعاب
1 Polycystic ovary syndrome
2 Gonadotropin Releasing Hormone
3 Luteinizing hormone
4 Follicle-stimulating hormone
5 Morphine
6 Opioids راهم
سناریلک یدبک
نیلوسنا و کیرحت دیلوت نیلوسنا
طسوت هدعملازول یم
دوش هک نیا ود مسیناکم هب
زورب
یمنیلوسنارپیاه
یم دنماجنا هک مامت نیا تاقافتا رد للاتخا
هدهاشمPCOS هدش تسا . ن اتیاه شیازفا حطس نیلوسنا و
رجنم LH هب دیلوت نژوردنآ یفاضا
طسوت نادمخت اه و
زورب تمواقم هب
نیلوسنا یم
دوش ( 11 .) فرصم نمزم
اهدیئویپا یم
دناوت رجنم هب زورب موردنس نادمخت
یلپ کیتسیک ددرگ
( 12 .) تاعلاطم ناشن
هداد دنا هک قیرزت
یطیحم نیفرم ببس داجیا و PCOS
بجوم فا شیاز
تماخض هراوید
یاه لوکیلوف یاه کیتسیک هدش
یم دوش
( 15 - 13 .) نونکات رد هنیمز ی ریثات داوم ردخم اصوصخم
نیفرم رب متسیس
،لثمدیلوت تاعلاطم
یفلتخم هب هژیو رد
لاس یاه ریخا تروص هتفرگ هدش تسا . اما رد صوصخ
مسیناکم یاه قیقد ریثات نیفرم رب دنیآرف تسیک ییاز رد
داجیا هضراع
،PCOS افرص یتاداهنشیپ تروص
هتفرگ و
هب روط قیقد هب همه ی داعبا نیا هلئسم هتخادرپ هدشن تسا
و یاهراکوزاس نآ
نانچمه هتخانشان هدنام
تسا اذل رد نیا
،شهوژپ رثا
یلخادت متسیس
یتاماتولگ هب
هطساو راهم
هدنریگ یاه یصاصتخا تاماتولگ
طسوت نیماتک ( رد
یاهزود ریز وهیب یش ) رب تسیک ییاز ییاقلا نیفرم رد شوم
گرزب یهاگشیامزآ دروم
یسررب رارق تفرگ .
داوم و شور اه
رد نیا شهوژپ زا دادعت 48 رس شوم گرزب یهاگشیامزآ
هدام داژن راتسیو رد هدودحم ی ینزو 250 - 220 مرگ
هدافتسا دیدرگ . نیا تاناویح هب
تروص هرکاب رد زکرم
یرادهگن و
شرورپ تاناویح یهاگشیامزآ
رد سفق یاه
درادناتسا یرادهگن
و هب کمک تست پاپ ریمسا یسررب
دندش و دعب زا صیخشت زاف
ید
،سورتسا زا
نآ اه یارب
داجیا PCOS لدم
هب کمک قیرزت لخاد یقافص نیفرم ( 5
یلیم مرگ / مرگولیک ) هدافتسا دیدرگ ( هورگ یدنب تاناویح
مه زاف - یاراد زاف ید سورتسا - هب تروص ت یفداص .) نیا
تاناویح سپ
زا کی هتفه
،یراگزاس رد
نامز یاه ینیعم
قبط همانرب یزیر و رب ساسا دک قلاخا راک اب تاناویح
یهاگشیامزآ IR.SHAHED.REC.1398.100(
( ) دعب زا
ندنارذگ هرود
یاه بسک تراهم راک اب تاناویح ) دراو
شهوژپ دندش .
يرايتخب و ناراکمه
ياهوراد دروم
هدافتسا
نیفرم ( نیفرم تافلوس
، دیرخ زا تکرش دامت اب زوجم
یمسر زا ترازو تشادهب )
، نیماتک K2753-1G( -
هیهت
هدش زا Sigma تکرش
اب هجرد صولخ رایسب لااب ) و
نیلیسکوتامه -
نیزوئا ( دیرخ زا تکرش هنازرف نامرآ -
نارهت .)
دنور زيوجت وراد
تاناویح سپ
زا یسررب زاف سورتسا هب
روط یفداصت هب 8
هورگ یندومزآ و ک لرتن میسقت دندش . هب هورگ لوا هب ناونع
هورگ لرتنک ( 6 رس ) یط شیامزآ اهنت
نیلاس ( 1
یلیم رتیل / مرگولیک ) هداد دش . هب هورگ مود نیفرم ( 5
یلیم مرگ / مرگولیک )
، هب هورگ یاه موس ات مجنپ نیماتک ( 1 و
2 و 4 یلیم مرگ / مرگولیک ) و هب هورگ یاه مشش ات
،متشه
20 هقیقد شیپ زا قیرزت نیفرم ( 5 یلیم مرگ / مرگولیک )
،
نیماتک ( 1 و 2 و 4 یلیم مرگ / مرگولیک ) قیرزت دش . هویش
قیرزت لخاد یقافص دوب .
نوخ يريگ
48 تعاس سپ زا
،زیوجت زا هیحان ی ینطب بلق تاناویح
نوخ هتفرگ دش و مین تعاس
،دعب هنومن یاه مرس طسوت
هاگتسد ژویفیرتناس (
اب تعرس 3000 رود رد هقیقد و م تد
نامز 5 هقیقد ) ادج دیدرگ . هنومن اه رد یامد 20 - هجرد
یتناس دارگ ات ود هتفه ( هب روظنم لیمکت شجنس یاه
ینومروه ) یرادهگن دندش
. یاهزیلانآ کیژولورس
لماش
شجنس حطس
نومروه FSH یاه
LH ،
،
،نژورتسا
نورتسژورپ و
نیتکلاورپ هب
شور ازیلاا ماجنا تفریذپ .
تفاب یسانش و بيسآ نش یسا هنومن ياه نادمخت و محر
دعب زا نوخ یریگ زا
،ناویح ادتبا ناویح تحت هاگتسد زاگ
یزناتوی CO2 ( گرم بوخ ) دش و سپس تحت یحارج
رارق تفرگ : ادتبا اب کمک کی شرب ینایم
،یمکش خاش یاه
محر و نادمخت شوم
اه لباق هدهاشم دیدرگ . لبق زا
ندرکادج
،تفاب اب هدافتسا زا سیلوک وط
،ل ضرع و رطق
نادمخت و شخب کی موس ینایم خاش یمحر هزادنا یریگ و
سپس ره مادک زا نادمخت یاه تسار و پچ و محر هب
تروص
،ازجم هب لخاد Urine bottle فورظ
یواح
نیلامرف 10 % لقتنم و سپ زا تشذگ لقادح 48 تعاس
( نیرتهب نامز 48 ات 72 تعاس ) تفاب اه یارب شرب یریگ و
گنر یزیمآ هدامآ دندش . شرب
يريگ و گنر يزيمآ هنومن ياه یتفاب
لماش لحارم ریز دوب : 1 ) تیبثت تفاب
،اه 2 ) هنومن
،یرادرب
3 ) یریگبآ و
،یگتشغآ 4
) بلاق
،یریگ 5 ) شرب اب
،موتورکیم 6
) گنر
،یزیمآ 7 ) ژاتنوم ملا و لملا یراذگ . رد
هلحرم تیبثت هک هلصافلاب دعب
زا یزاسادج هنومن
یاه اب یتف
و تهج ظفح نامتخاس یکیزیف
تفاب و یریگولج زا
زیلوتا
ماجنا
،دش هنومن اه رد نیلامرف 10 دصرد رارق هداد دندش و
یارب یریگبآ و
یگتشغآ زا
یهاگتسد هب
مان وشیت
روسسورپ Tissue Processor(
) هدافتسا دیدرگ و
شرب یاه 4 - 3 یرتمورکیم هیهت
و رد تیاهن سپ زا
گنر
،یزیمآ م ژاتنو رب یور حطس ملا و ماجنارس
لملا یراذگ ماجنا دش .
گنر يزيمآ نيليسكوتامه -
نيزوئا
رد نیا
،هلحرم یارب نیفاراپ
،ییادز ادتبا هنومن اه 3 هبترم
( ره راب هب تدم 5 هقیقد ) رد فرظ یواح لولیزگ رارق هداد
دندش . سپس 4 هبترم رد لکلا اب تاجرد یلوزن ( رد ره
تقر هب تدم 2 قیقد ه ) رارق و رد همادا اب بآ رطقم وشتسش
هداد دندش . هلصافلاب دعب
زا
،وشتسش هنومن
اه رد فرظ
یواح نیلیسکوتامه 20
% هب تدم 15 - 10 هقیقد رارق
،هتفرگ سپس اب بآ رطقم وشتسش و رد همادا رد فرظ
لکلادیسا روانش
دندش . دعب تبون هب تانبرک میسلک دیسر .
سپس رد گنر نیزوئا روانش ندش د هک نیا رما ببس
یم دوش ات مسلاپوتیس زمرق
هب رظن دسرب . دعب زا هیناثدنچ
هنومن اه اب بآ رطقم وشتسش هداد
،هدش سپس لخاد 4
فرظ یواح لکلا اب تاجرد یدوعص ( 70
، 80
، 90 و 96 )
ره مادک هب تدم 3 هقیقد رارق دنتفرگ . رد تیاهن هنومن اه
رد ود فرظ یواح لولیزگ ( 5 هقیقد ) وانش ر دندیدرگ . رد
نیا گنر یزیمآ هتسه لولس هب گنر نیلیسکوتامه ی
ینع
گنر یبآ هریت هدمآرد و مسلاپوتیس تحت
ریثات
،نیزوئا
زمرق نشور یم دوش .
شور یسررب يرامآ
هداد اه هب هلیسو ی مرن رازفا یسررب SPSS
دندش . مامت
هداد اه دعب زا تست یتیلامرن هب
کمک زیلانآ سنایراو
ANOVA( )
لیلحت دندش و رد تروص ینعم
یراد
( 05 /
>0 )p Tukey’s post-hoc زا یارب
هسیاقم
توافت یاه نیب یهورگ هدافتسا دش .
رثا یلخادت ياهزود نيیاپ نيماتك PCOSاب
جياتن هتفاي ياه يژولوتاپوتسيه نادمخت
رثا كي راب قيرزت نيفرم رب تسيك یياز ینادمخت
تادهاشم یتفاب
رد نیا هورگ ناشن یم دهد هک رد هورگ
،نیفرم تبسن هب گ هور
،لرتنک تسیک یاه ینادمخت
هیشاح یا هراوید - میخض هدید یم دوش . نادمخت شوم
لرتنک دقاف تسیک یاه یلوکیلوف تسا
( لکش 1 .)
لکش 1 . ریوصت یتفاب نادمخت شوم یاه هورگ لرتنک ( تمس پچ ) و تفایرد هدننک نیفرم ( تمس تسار .) زود 5 یلیم مرگ رب مرگولیک
،نیفرم تبسن هب هورگ لرتنک رد
داجیا تسیک یاه ینادمخت رثوم و نادمخت شوم رامیت هدش اب نیفرم یاراد تسیک رلاوکیلوف تسا ( شلف اه رد ریوصت تمس
،تسار 3 تسیک رلاوکیلوف و رد ریوصت
تمس
،پچ هولاع رب
،تسیک لوکیلوف هدیسر و هیلوا ار ناشن یم دنهد .) ( طخ سایقم رد ریوصت ربارب µm 100 )
تسيك رب یياهنت هب نيماتك قيرزت راب كي رثا یياز
ینادمخت رد هورگ یاه نیماتک اهنت اب یاهزود 1
، 2 و 4
یلیم مرگ /
،مرگولیک تبسن
هب هورگ
،لرتنک زا دادعت
لوکیلوف یاه رد لاح نیوکت یعیبط و
،هدیسر هتساک هدش و
تسیک یاه نادمخت ی هدهاشم دش هک هتبلا دادعت تسیک بسانتم
اب شیازفا زود شهاک تشاد . نیاربانب نیرتشیب رثا
تسیک ییاز رد لقادح زود نیماتک قافتا داتفا و اب شیازفا
،زود زا رثا تسیک ییاز هتساک دش ( لکش 2 .)
لکش 2 شوم نادمخت یتفاب ریواصت . :نیماتک یشیازفا یاهزود هدننک تفایرد یاه
زود 1 م یلی مرگ ک/
مرگولی ماتک نی اهنت هب یی )پچ(
شلف(
،اه 2 ک تسی لوف رلاوکی ناشن ار
م ی دنهد ) ، زود 2 م یلی مرگ ک/
مرگولی ماتک نی اهنت هب یی )طسو(
شلف(
،اه 1 ک تسی لوف رلاوکی اب و هیشاح رد شنییاپ و درز مسج نآ یلا
2 ار هیلوا لوکیلوف م ناشن
ی دنهد .)
و زود 4 م یلی مرگ ک/
مرگولی ماتک نی اهنت هب یی )تسار(
شلف(
،اه 2 لوف لوکی یعیبط هدیسر م ناشن ار ی دنهد .) ربارب ریوصت رد سایقم طخ(
100µm .)
رثا یلخادت ياهزود نيیاپ نيماتك PCOSاب
رثا شيپ قيرزت نيماتك مدقم رب نيفرم رب تسيك یياز
ینادمخت د ر نیا هورگ
،اه شیپ زیوجت نیماتک اب یاهزود 1 ، 2 و 4
یلیم مرگ / مرگولیک تبسن
هب
،نیفرم رد هسیاقم اب هورگ
نیفرم هب
،ییاهنت زا دادعت تسیک هب روط لباق یهجوت
هتساک دش هب هکیروط تحت
زود 1 یلیم مرگ / مرگولیک
،نیماتک لوکیلوف یاه هیلوا و لارتنآ و فاارگود و
رد زود 2
یلیم مرگ / مرگولیک
،نیماتک لوکیلوف هرپ لارتنآ و لارتنآ و رد
زود 4 یلیم مرگ / مرگولیک
،نآ لوکیلوف یاه هیوناث و
فاارگود هدهاشم
دش . قبط نیا
،دهاوش نودب ریثات زا زود
،نیماتک زا تارثا تسیک ییاز نیفرم هتساک دش ( لکش 3 .)
لکش 3 . واصت ری هورگ رد نادمخت اه
ی پ شی وجت زی اهزود ی ازفا یشی ماتک نی فرم هب تبسن زیوجت :نی زود 1 م یلی مرگ / ک مرگولی ماتک نی فرم هب تبسن ،)پچ تمس( نی
زود
2 م یلی مرگ / ک مرگولی ماتک نی فرم هب تبسن نی
)طسو(
و زود 4 م یلی مرگ / ک مرگولی اتک م نی فرم هب تبسن نی
)تسار(
ره رد و هدوب مدقم 3
،ریوصت شلف اه دادعت 2 لوف لوکی
بط یعی م ناشن ار ی هعومجم رد .دنهد ماتک
نی - نیفرم تسا هدیدرگ ثداح تسیک دادعت شهاک اهنت نیفرم هورگ اب هسیاقم رد قم طخ(
سای وصت رد ری ارب µm رب 100 .)
هتفاي ياه يژولوتاپوتسيه محر
رثا كي اب ر قيرزت نيفرم و نيماتك هب یياهنت و اي شيپ
قيرزت نيماتك مدقم رب نيفرم رب محر
. قبط دهاوش هب تسد هدمآ زا ریواصت یتفاب
،محر زود 5 یلیم
مرگ رب مرگولیک نیفرم تبسن هب لرتنک ات یدودح رد
داجیا باهتلا محر ( شیازفا یبسن رطق ) رثوم دوب هک شیپ
رامیت نیماتک نیا رثا ار ب تشادر ( لکش 4 .)
لکش 4 شوم رد محر یتفاب ریواصت . هورگ و )پچ تمس( اهنت نیفرم هدننک تفایرد یاه
،جیاتن قبط .نیماتک قیرزت شیپ یاه ازفا
شی هطساو هب محر رطق ی
ثات ری فرم نی ،
تسا هدهاشم لباق رثا نیا هک )پچ تمس(
)تسار تمس( دیدرگ عفترم نیماتک اب رامیت شیپ یپ رد قم طخ(
سای وصت رد ری ربارب 100 µm .)
هتفاي ياه كيژولورس
رثا كي راب قيرزت نيفرم و نيماتك هب یياهنت و اي شيپ
قيرزت نيماتك مدقم رب نيفرم رب تارييغت FSHحطس
قبط
،جیاتن رادقم یمرس FSH
رد هورگ
،نیفرم توافت
ینعم یراد تبسن هب هورگ لرتنک تشادن . رد قیرزت نیماتک
هب ییاهنت شیازفا ینعم راد رد FSH حطس
مرس ینوخ تبسن
هب هورگ نیلاس هدهاشم دش هک نیرتشیب شیازفا
FSH حطس رد زود طسودح نیماتک
لصاح دش . رد
هورگ یاه یشیامزآ شیپ
قیرزت نیماتک تبسن هب
،نیفرم
تحت مادکچیه زا
،اهزود رییغت تا ینعم راد رد FSHحطس
یمرس هدهاشم دشن ( رادومن 1 .)
يرايتخب ناراکمه و
رادومن 1 . غت تاریی نوخ مرسFSH
ی هورگ رد اه ی رزت تحت قی فرم و نی اهزود ی یشیازفا ماتک .نی ( 05 / P<0
*) و ( 01 / P<0
**) ینعم توافت لرتنک هورگ هب تبسن راد
قعت نومزآ ساسا رب ار یبی
کوت اب ی م ناشن ی دنهد . هداد م ساسا رب اه نیگنای
عم فارحنا و .دنرای
رثا كي رزت راب قي فرم ني ماتك و ني ب اهنت ه یي و اي
پ شي رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
غت رب حطس تاريي
LH ،جیاتن قبط ه رد
چی کی هورگ زا اه ی توافت روکذم
ینعم حطس رد راد تسا هدشن هدهاشمLH
. رثا
كي رزت راب ي ق فرم ني ماتك و ني اهنت هب یي و اي پ شي
رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
غت رب حطس تاريي
تكلاورپ ني
قبط هتفای اه
، فرم هورگ رد نی
هورگ و اه ی ماتک نی اهنت هب یی
ینعم شهاک تکلاورپ حطس رد راد
نی لرتنک هورگ هب تبسن
قب رد اما .دش هدهاشم هی
ی هورگ اه شیپ(
قیرزت ماتک نی
فرم هب تبسن
،)نی ه چی ینعم توافت راد
ی حوطس رد
تکلاورپ نی ن هدهاشم رادومن( دیدرگ 2
.)
رادومن 2 . غت تاریی نیتکلاورپ نوخ مرس ی هورگ رد اه ی رزت تحت قی فرم و نی اهزود ی یشیازفا ماتک .نی ( 05 / P<0 )
* و ( 01 / P<0 )
**
ینعم توافت هورگ هب تبسن راد
اسا رب ار لرتنک قعت نومزآ س
یبی کوت اب ی م ناشن ی دنهد .
يرايتخب ناراکمه و
رثا كي رزت راب قي فرم ني ماتك و ني اهنت هب یي و اي پ شي
رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
غت رب تاريي حطس
نژورتسا م نازی هورگ رد نژورتسا اه
ی فرم نی ن و زی ماتک نی اهنت هب یی
( ره 3 زود ) ازفا ،لرتنک هورگ هب تبسن شی
ینعم راد ناشن داد
. نچمه نی رد یضعب هورگ اه ی پ شی قیرزت هب تبسن ،
ازفا ،لرتنک هورگ شی
ینعم نژورتسا حطس رد راد هدهاشم
دیدرگ رادومن(
3 .)
رادومن 3 غت . تاریی نژورتسا نوخ مرس ی هورگ رد اه ی رزت تحت قی فرم و نی اهزود ی یشیازفا ماتک نی اهنت ماتک و نی مدقم ب ر فرم نی . ( 05 / P<0 )
* ، ( 01 / P<0 )
**
و
( 001 /
>0
*)P
*
* ینعم توافت لرتنک هورگ هب تبسن راد و
( 05 / P<0
#) و ( 01 / P<0
##) ینعم توافت فرم هورگ هب تبسن راد
نی قعت نومزآ ساسا رب ار یبی
کوت اب ی ناشن
م ی دنهد .
رثا كي رزت راب قي فرم ني ماتك و ني اهنت هب یي و اي پ شي
رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
غت رب تاريي حطس
ژورپ نژورتس جیاتن ساسا رب
، ه رد چی کی هورگ زا اه ی نیماتک و نیفرم
،ییاهنت هب ینعم توافت
راد
هدهاشم نورتسژورپ حطس رد رد اما .دشن
یاهزود نییاپ رت ماتک نی - فرم نی ینعم شهاک راد
فرم هورگ هب تبسن نورتسژورپ حوطس رد
،اهنت نی لصاح
رادومن( دش 4
.)
رادومن 4 غت . تاریی ژورپ نوخ مرس نژورتس ی
هورگ رد اه ی رزت تحت قی فرم نی و اهزود ی ماتک نی نیفرم رب مدقم .
( 01 / P<0 )
**
ینعم توافت تبسن راد
رثا یلخادت ياهزود نيیاپ نيماتك PCOSاب
هورگ هب نیفرم قعت نومزآ ساسا رب ار یبی
کوت اب ی م ناشن ی دهد .
اتن جي ب يرتموي
رثا كي رزت راب قي فرم ني ماتك و ني ب اهنت ه یي و اي
پ شي رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
رب رطق
نادمخت ا نادمخت داعب حارج ماگنه رد اه
،ی لوک زا هدافتسا اب سی
هزادنا گ یری و دش
،جیاتن قبط ه رد
چی کی هورگ زا اه رییغت
ینعم راد ی نادمخت رطق رد .دادن خر
رثا كي رزت راب قي فرم ني ماتك و ني اهنت هب یي و اي
پ شي رزت قي ماتك ني فرم رب مدقم ني
رطق رب
محر فرم هورگ رد نی
ازفا شی یبسن هدهاشم محر رطق رد اما دش
رد رادومن( تشگرب تاقیرزت شیپ 5
.)
رادومن 5 غت . تاریی رطق محر هورگ رد اه ی رزت تحت قی فرم نی و اهزود ی ماتک نی رب مدقم فرم نی . ازفا شی نعم ی ت نومزآ ساسا رب لرتنک هورگ هب تبسن راد قع
یبی کوت اب ی
ناشن تسا هدش هداد (
01 / P<0 )
**
.
تاناويح نزو یسررب زا لصاح ياه هتفاي نآ ماجنا زا سپ و شیامزآ زا لبق تاناویح مامت نزو ینعم توافت و دش هدیجنس .دیدرگن هدهاشم یراد
ثحب یسررب رضاح هب روظنم ناشن نداد تارثا نیفرم و یاهزود
نییاپ نیماتک و زین لخادت تک نیما اب نیفرم رب متسیس
یلثمدیلوت و
تسیک ییاز رد شوم گرزب یهاگشیامزآ
یحارط دش . نیا تارثا هب کمک تاعلاطم
،کیژولورس
کیژولوتاپوتسیه محر
و نادمخت و
زین یسررب یاه
،کیرتمویب لیمکت
دش .
رد نیا
،هعلاطم زا نیفرم هب ناونع تسینوگآ هدنریگ
یاه
یدیئویپا و
زا نیماتک هب ع ناون یوق نیرت تسینوگاتنآ
یباختنا و یتباقرریغ هدنریگ
NMDA یاه
رد متسیس
،کیژرتاماتولگ هب
روظنم یسررب تارثا نیا ود هدام رد زورب
هدافتسا PCOS دش . رد باب تارثا نیفرم رب متسیس
یلثمدیلوت و
PCOS زورب تاعلاطم یناوارف
رد لاس یاه
ریخا تروص هتفرگ تسا . شرازگ هدش تسا هک فرصم
نیفرم هب ناونع دیئولاکلآ هدمع
کایرت ای یاهدیتپپ ردخم
ببس داجیا یرامیب ییاه رد متسیس نیرکودناورون و
هب
هژیو شهاک LHحشرت
یم ددرگ ( 16 .) بلغا تاعلاطم ناشن
یم دنهد هک متسیس یلثمدیلوت رد
روحم سوملااتوپیه -
زیفوپیه - دانگ زا داوم ردخم ریثات یم دریذپ . یلیلاد ناشن
یم دهد هک داوم ردخم نازیم ی mRNA
ارGnRH شهاک
هداد و ببس شهاک رد زتنسویب یم GnRH
دندرگ ( 17 .)
نیاربانب داوم ردخم لاامتحا زا قیرط داجیا للاتخا رد روحم
یلثمدیلوت ببس
زورب یراجنهان یاه
یلثمدیلوت زا
هلمج
رثا یلخادت ياهزود نيیاپ نيماتك PCOSاب
PCOS دنهاوخ دش هک رد نیا هعلاطم زین قبط جیاتن
تفاب یسانش
،نادمخت ناویح
تحت قیرزت لخاد یقافص
نیفرم ( 5 یلیم مرگ / مرگولیک )
، یاراد نادمخت یلپ کیتسیک
دش . مغریلع هکنیا رد رتشیب
،تاعلاطم فرصم
،نیفرم ببس
شهاک ریداقم و LH
هدش FSH تسا اما رد هعلاطم ی
رضاح نازیم نیا 2 روتکاف رد هورگ نیفرم اهنت تبسن هب
لرتنک یرییغت رکن هد تسا . دنچره اریخا رد هعلاطم یا زین
شرازگ هدش تسا هک فرصم نیفرم طابترا ینعم یراد اب
FSH حوطس و لویدارتسا درادن
( 18 .) رد تاعلاطم یرایسب
هراشا هدش تسا هک یکی زا تارییغت ینومروه داجیا
هدش
هب لابند رد PCOS
رانک ریداقم شیازفا هتفای ی
،نژوردنآ
شیازفا حوطس ورتسا نژ یم دشاب ( 19 .) هک رد یسررب
رضاح زین رد هورگ نیفرم نمض هدهاشم ی تسیک یاه
رلاوکیلوف رد
تفاب
،نادمخت نیا
شیازفا نژورتسا ار
اب
فلاتخا ینعم راد تبسن هب هورگ لرتنک دهاش میتسه . رد
صوصخ تارییغت
یتفاب نادمخت رد هورگ نیفرم
،زین رتشیپ
هدهاشم هدش دوب هک قیرزت لخاد ص یقاف و تدم راد نیفرم
ببس داجیا تسیک یاه رلاوکیلوف ینادمخت
ددعتم رد شوم
گرزب یهاگشیامزآ یم
دوش ( 14 ) هک اب هتفای یاه رضاح
تقباطم دراد . هب رظن یم دسر تارثا نیفرم رد تسیک
،ییاز
رتشیب هب لیلد کیرحت متسیس کیرتین دیاسکا و زورب لماوع
یباهتلا رد نادمخت ( هب هژیو زا یور محر بهتلم ) یم دشاب .
هکنیا رد نیا شهوژپ محر رد هورگ نیفرم تبسن هب لرتنک
شیازفا رطق ناشن داد و لامتحا هکنیا نیا هدام هب کیرحت
متسیس شیپ یباهتلا روکذم هدیماجنا هتفرگرب
زا جیاتن
نارگید تسا هکارچ رد شهوژپ یاه هتشذگ هب شقن
متسیس کیرتین دیاسکا رد زورب تسیک اه ی ینادمخت دانتسا
هدش تسا ( 14 .)
یکی زا میظنت هدننک یاه یلصا GnRH حشرت
متسیس
کیژرتاماتولگ یم
دشاب هک شقن یکیرحت یارب
حشرت
هدهعربGnRH دراد . زا نیب هدنریگ یاه عونتم نیا
،متسیس
هدنریگ NMDA یاه
رب یور نورون GnRH یاه
ییاسانش
هدش دنا . رد نیا هعلاطم نیماتک هب
،ییاهنت ثعاب داجیا
تسیک یاه رلاوکیلوف رد
نادمخت اه دش و نادمخت
شوم یاه تحت قیرزت لخاد یقافص نیماتک ادج زا تظلغ
وراد و تحت همه اهزود ( 1 ، 2 و 4 یلیم مرگ / مرگولیک )
،
تبسن هب هورگ لرتنک شهاک دادعت لوکیلوف یاه رد لاح دشر
و یعیبط ناشن داد . اریخا رد هعلاطم یا هک رد یاهزود
یلااب نیماتک تروص
،هتفرگ صخشم هدش تسا هک قیرزت
لخاد یقافص نیماتک ببس شهاک mRNA نایب
طوبرم هب
،هدش GnRH رد
هجیتن GnRH زتنس
شهاک یم دبای .
نیاربانب نیماتک تارثا یراهم یور GnRH حشرت
هتشاد و
تارثا دوخ ار زا قیرط للاتخا رد لداعت HPG روحم
ناشن یم دهد . مه نینچ رد هعلاطم
،روکذم هب لابند فرصم
،نیماتک ریداقم B inhibin زین
شهاک ینعم راد ناشن داد
( 20 .) اذل نکمم تسا شیازفا حوطس نژورتسا رد
هعلاطم ی رضاح رد هورگ یاه نیماتک هب
،ییاهنت هب لیلد
شهاک تارثا یراهم B inhibin دشاب
. زا یفرط حوطس
یلااب ببس FSH
حشرت نژورتسا زا
لولس یاه ازولونارگ
دهاوخ دش یلو رد هعلاطم ی
،رضاح حوطس نژورتسا یلع
مغر تارییغت یشیازفا تبسن FSH
هب هورگ لرتنک شهاک
ینعم یراد ناشن هداد تسا هک لاامتحا نیا رما ناشن هدنهد
کی هطبار دیف یکب ازجم تسا . زا ییوس رگید صخشم
هدش تسا هدافتسا زا
،نیماتک ببس دیلوت ب شی زا دح
لوکتاک نیمآ اه دهاوخ دش ( 21 )
، نیماپود زین
هک زا
لوکتاک نیمآ اه یم دشاب راچد شیازفا دهاوخ دش و نکمم
تسا هب تلع تارثا یراهم دوخ رب حشرت
،نیتکلاورپ تلع
ریداقم شهاک هتفای ی نیا
،نومروه رد
یسررب رضاح نایب
دوش یلو ییوسمه نیا
رما اب شهاک یبسن حطس نژورتسا
هب یتحار لباق ریسفت یمن دشاب . مه نانچ هک رتشیپ زین ناشن
هداد هدش دوب هک هب لابند فرصم ینلاوط تدم
،نیماتک
LH حشرت
، نومروه دشر
و نیتکلاورپ بوکرس
یم دوش
( 22 .) رد کی یسررب ماجنا هدش رد صوصخ تارییغت
یژولوتامه هب
لابند فرصم
،نیماتک نیا هدام ببس شیازفا
حوطس تروک لوزی و زکولگ نوخ هدیدرگ ( 23 ) هک نیا
شیازفا حطس زکولگ یم دناوت ببس یمنیلوسنارپیاه و
زورب
تارثا هتسباو هب شیازفا نیلوسنا رد طابترا PCOS اب
دوش .
هتبلا راهظا رظن یعطق رد نیا دروم زاین هب شجنس قیقد
نیلوسنا و زکولگ نوخ دراد . اریخا رد هعلاطم یا زین شرازگ
هدش تسا هک
،نیماتک بجوم مهرب ندروخ لداعت نایم
دیلوت لاکیدار یاه دازآ و متسیس یاه یشیاسکادض ندب
یم دوش . لاکیدار یاه دازآ زین یم دنناوت رب یور زتنس
نومروه اه و میسقت یلولس رثوم دنشاب ( 24 )
، هک دیاش ناوتب
نیا تارییغت ینومروه و
زورب تسیک یاه رلاوکیلوف رد
يرايتخب و ناراکمه
هورگ یاه قیرزت نیماتک هب ییاهنت ار هب یعون طوبرم هب نیا
رما زین تسناد . نیاربانب اب یسررب عیمج هتفای اه نیا هیضرف
حرطم تسا هک نیماتک یلع مغر تارثا یبیرخت میقتسم رب
تفاب نادمخت و
لوکیلوف اه تارثا میقتسمریغ زا
قیرط
للاتخا رد روحم سوملااتوپیه -
زیفوپیه - دانگ داجیا دیامن .
هکنیا نیماتک هب لیلد تارثا کیتسینوگاتنآ رب
یور
هدنریگ NMDA یاه
یتاماتولگ هک
رب حطس نورون یاه
روضح GnRH دنراد ثعاب یاقلا تارثا میقتسم یم دشاب
زاین هب هعلاطم رتشیب دراد .
رد دروم تارثا ماوت فرصم نیماتک اب نیفرم یم ناوت تفگ
نیا ود هدام رد یدراوم یاهدرکلمع هباشم
و د ر یدراوم
تارثا توافتم دنراد . هب ینایب رگید تارثا نیماتک هتسباو هب
زود یم دشاب . هب هکیروط رد تظلغ یاه نییاپ
،یمرس تارثا
دض یدرد دننام اهدیئویپا و
رد تظلغ یاه رتلااب تارثا
یشوهیب نآ رهاظ یم دوش ( 25
، 24 .) هب روط قیقد رت یم ناوت
تفگ
،نیماتک رب هدنریگ یاه یویپوا یدی رد
،زغم عاخن و
باصعا یطیحم لصتم یم دوش و نیفلوم لقادح یشخب زا
تارثا دض یدرد نآ ار بستنم هب نیا رما یم دنناد . نیماتک
رد تروص زیوجت
نامزمه اب
اهردخم یم
دناوت رثا
کیژرنیس هتشاد
دشاب ( 26 .) ینعی هب ناونع تسینوگآ
هدنریگ یاه وم و اتلد لمع
،هدومن رد یاهزود یاپ نی رثا
یدرددض دراد
. نیدنچ هعلاطم رثا نیماتک ار رد دوبهب
یزژلانآ یشان زا ردخم ناشن هداد تسا ( 27 .) ه نینچم رد
هعلاطم
،یا رد هکیلاح قیرزت نژورتسا ببس
شیازفا نایب
و GnRH هب لابند نآ شیازفا و LH
قیرزت تسینوگاتنآ
، NMDA ببس
شهاک نایب نژ طوبرم GnRH هب
،هدش اما
رد ت بیکر تسینوگاتنآ اب
،نژورتسا نیا
نژورتسا
،یقیرزت
عنام تیلاعف یراهم تسینوگاتنآ رب NMDA
شهاک نایب
نژ طوبرم GnRH هب
هدش تسا . رب قبط نیا
،جیاتن
نژورتسا رب
رثا یراهم تسینوگاتنآ هبلغ NMDA
تشاد
( 28 .) نیاربانب نکمم تسا رد یسررب
،رضاح تلاخادت
داجیا هدش رد هورگ یماتک ن -
،نیفرم هب رییغت حوطس
نومروه یاه یسنج زا هلمج نژورتسا هتسباو
دشاب هک نیا رما
هب یسررب قیقد رت رد هدنیآ زاین دراد . تاعلاطم رد
تاناویح ناشن
هداد تسا هک هدافتسا زا تسینوگاتنآ یاه
عنامNMDA زا
درکلمع تارثا کرحم داوم ردخم یم دوش
رد هجیتن یم ناوت تفگ بیکرت اتک نیم اب ییاهدیئویپوا ریظن
نیفرم یم دناوت دیفم دشاب ( 29 .) اب دوجو مامت
یراکمه یاه یدرکلمع هک
نکمم تسا نیب نیماتک و
ییاهدیئویپوا دننام
نیفرم دوجو هتشاد
،دشاب اما هب تهج
تلاخد رد متسیس کیرتین
،دیاسکا سکع رگیدکی لمع
یم دننک هب هنوگ یا هک نیفرم ببس کیرحت کیرتین دیاسکا
زاتنیس و تیلاعف نیا متسیس یم دوش اما نیماتک تارثا
یراهم رب متسیس کیرتین دیاسکا دراد ( 30 .) رد هورگ
شیپ قیرزت یاه نیماتک هب نیفرم نکمم تسا تارثا یلخادت
نیماتک رد صوصخ شهاک
دادعت تسیک اه و روهظ
لوکیلوف یاه یعیبط رد لاح دشر ار یشان زا راهم رثا
ییاقلا رم نیف رد شیاهر کیرتین دیاسکا رد نادمخت تسناد
هک هب ناونع کی رصنع یباهتلا رد یاهدنیآرف کمخت
یراذگ
ریگرد و ثعاب PCOS اقلا
یم دوش و ای نیا لامتحا حرطم
تسا هک رد شیپ قیرزت نیماتک تبسن هب
،نیفرم نیماتک هب
تلع تارثا کیتسینوگآ دوخ
رب هدنریگ یاه
،یدیئویپا نیا
هدنریگ اه ار لاغشا هدرک و لقادح لیدعت یشخب زا تارثا
یبناج اهدیئویپا ار
تطاسو هدومن
تسا . یهیدب تسا
نشور ندش نیا شیپ ضرف هب تاعلاطم رایسب
هدرتسگ رت
زاین دراد هک دیما تسا رد هدنیآ تصرف ماجنا نآ تسد
دهد .
رکشت و ريدقت زا هاگشناد دهاش تباب تیامح زا هراوحرط یاه لایصحت ت
یلیمکت ینادردق یم دوش .
ضراعت عفانم
ضراعت عفانم دوجو درادن .
