Mot sd danh gia ve doanh nghiep vua va nho otinh Nghe An hien nay
m a u •may Dung
Khoa T^ chinh Ngan hang, Tnrong DH Kinh t^ Ngh6 An
N
ghg An Id mdt ti'nh ndm trong vung kinh td ttpng didm Bdc Trung Bd. cflng vdi su phdt tiidn cd nude, trong thdi gian qua, cac doanh nghigp vfla vd nhd d Nghg An dd ed nhidu ddng gdp ti^ng vige thflc ddy su phdt tridn kinh Id - xd hpi, huy ddng dupc nhidu ngudn lyc xd hdi vdo san xudt kinh doanh, gidi quygt vific Iam ndng mflc thu nhdp cho ngudi Iao ddng, gdp phdn cdi thign, ddi sdng nhdn ddn vd cd nhidu ddng gdp quan frpng cho tinh Nghg An, huy ddng cdc tdi nguyfin chua dupe sfl dung nhu ddt dai, vdn, lao ddng vd ky ndng qudn ly dd phdt tridn sdn xudt, tdng Iupng hdng hda xudt khdu. Bgn egnh nhflng thdnh qud vd ddng gdp ndi frdn, doanh nghifip vua vd nhd tgi Nghfi An hifin dang ddi mdl nhidu khd khdn nghifim trpng nhu thidu vdn dd md rdng sdn xudt vd ddi mdi thigt bj vd cdng nghg, tinh ttgng kem ndng sudt vd tinh cgnh franh, thidu kinh nghigm tigp thj:qudn ly sdn xudt vd ldi chinh.
1. Doanh nghiep vua va nhd d tinh Nghe An hien nay
Theo tifiu chf efla Nhdm Ngdn hdng Thd gidi, doanh nghifip sifiu nhd Id doanh nghifip ed sd lucmg lao ddng dudi 10 ngudi, doanh nghigp nhd ed sd Iupng lao ddng tfl 10 dgn dudi 50 ngudi, cdn doanh nghifip vfla cd tfl 50 ddn 300 Iao ddng. 0 m6i nudc, ngum ta cd ttfiu chi rifing dg xdc dinh doanh nghigp nhd vd vfla d nudc minh.
d Vigt Nam, tiieo Nghj djnh sd 56/2009/ND-CP ngdy 30/6/2009 cfla Chinh phfl, qui djnh s6 Iupng lao ddng trung binh hdng ndm tfl 10 ngudi trd xudng dupc coi Id doanh nghigp sifiu nhd, ta 10 ddn dudi 200 ngudi lao ddng dupe coi Id Doanh nghifip nhd vd ttj 200 ddn 300 ngudi iao ddng tiii dupe eoi Id Doanh nghigp vfla. Nhu vdy, ttieo nghj dinh sd 56/2009/ND-CP eua ehinh phO vg trp giflp doanh nghifip vfla vd nhd ngdy 30/06/2009 thi doeinh nghigp vfla vd nhd dupe xem xfit nhu sau : [)oanh nghigp nhd vd vfla Id co sd kinh doanh dd ddng ky kinh doanh theo quy djnh phdp ludt, dupe chia thdnh ba edp: sifiu nhd, nhd, vfla theo quy md tdng ngudn vdn (tdng ngudn vdn luong duong ldng tdi sdn dupc xdc djnh tiong bang cdn d^i kg todn efla doanh nghifip) ho$c sd lao ddng binh qudn ndm (tdng ngudn vdn Id tifiu ehi uu tifin)
Trong nhflng ndm qua, doanh nghifip Nghfi An ed bude phdt trien mgnh cd vg sd Iupng va quy md. Tde dd tdng ttudng buih qudn ed giai dogn 2006 - 2010 dgt binh qudn 30,59%/ndm, sd lupng dognh nghifip thdnh ldp mdi 5 ndm dgt 5.268 doanh nghigp, frong dd: 2.032 cdng ty cd phdn (chidm 38,57%); 1.443 edng ty TNHH 2 thdnh vifin trd Ifin (chidm 27,39%); 659 edng ty TNHH 1 ttidnh vifin (chigm 12,51%) vd 1.134 doartti nghigp tu nhdn (chigm 21,53%). Tinh ddn cudi ndm 2010, sd doanh nghifip dupe thdnh ldp todn tt'nh dgt 7.999/mye Ufiu 7.000 doanh nghifip, tdng 2,93 Idn so vdi sd doanh nghifip ndm 2005. Sd doanh nghigp hogt dpng dgi 6.674 doanh nghifip. Sd doanh nghigp ddng ky thdnh ldp mdi ndm 2011 dgt 1.280 dd ndng tdng sd doanh ngtttfip dupe thanh ldp ddn nay Ifin 9.379 doanh nghigp. Theo quy djnh tgi Nghj djnh sd 56/2009/ND-CP todn Unh Nghfi An cd ttfin 98% doanh nghifip Id doanh nghifip nhd vd vda. Bao gdm 41,75% doanh nghigp sifiu nhd; 47,97% doanh nghigp nhd vd 9% doanh nghifip vfla.
Sd Iupng doanh nghifip sifiu nhd binh qudn giai dogn 2006-2011 tdng 31,7%, doanh nghifip nhd binh qudn tdng 12,25%, doanh nghigp vfla binh qudn tdng 15,05%. Doanh nghifip nhd vd vua tdng chdm ban so vdi tdc dd tdng doanh nghigp sifiu nhd. Tdc dp tdng doanh nghigp nhd vd vfla ddu gidm trong ndm 2011 vd ddu ndm 2012, do dnh hudng eua khflng hodng tdi chinh vd suy thodi kinh td.
Hign nay cd tdng sd 3.022 doanh ngtiigp nhd vd vfla dang hogt dpng (6/2012), ttong dd: Quy mP vfla; 75 doanh nghigp (chidm 2,48% so vdi tdng sd); Quy md nhd: 909 doanh nghifip (chidm 30,08% so vdi tdng sd);
Quy md sifiu nhd: 2.038 doanh nghifip (chidm 67,44%
so vdi tdng sd). Trong 3.022 cdc DNNW dang hogt ddng, phdn chia theo logi hinh gdm: Doanh nghigp ttong nude: 2.957 (chigm 97,85%); Doanh nghifip FDI:
65 (chigm 2,15%).
Qua sd Iigu ddng ki cho thdy nganh nghg kinh doanh cfla doanh nghigp nhd vd vfla rdt da dgng, doanh nghifip ddng ky kinh docinh nhidu ngdnh nghg, my nhign ngdnh nghd chinh ehfl ydu tdp tmng ngdnh Djch vy - thuong mgi: 1.459 doanh nghifip (chidm 48,28%); Cdn lgi: xdy dyng: 941 doanh nghifip (chidm 31,14%), cdng nghigp 567 doanh nghifip (chigm
23
NGHiiN c u u ^M-
18,76%), ngdnh ndng, Idm nghifip, Uiuy sdn: 55 doanh n ^ g p (chidm 1,82%).
2. Mdt SO danh Qia ve doanh nghiep vira va nhd d tinh Nghe An hien nay
2.1. Tigm ndng va ban chd cua doanh nghifip vua vd nhd 6 tinh Nghg An
Trong khi nhin nhdn vd danh gia ve vj tti, vai frd cfla cdc doanh nghigp vfla vd nhd frong sy ddng gdp eho ndn kinh id Unh Nghfi An, ngudi ta thudng roi dua ra mdt ttong ba ddnh gid sau ddi vdi doanh nghifip vfla vd nhd: mPt Id qua xem thudng doanh nghifip vfla vd nhd; hai id qud dg cao vai frd va vi tri cfla doanh nghigp vfla vd nhd; ba Id ddnh gid nhdm idn vai trd vi tri cfla chflng. Do dd, cdn ddnh gia sat dung vd tigm ndng cflng nhu nhflng hgn chd efla cdc doanh nghifip vfla vd nhd nhdm gdp phan xdy dyng ehinh sdch ttiich hpp dg phdt tridn khu vyc quan tipng ndy cfla ndn kinh tg.
Phdn ldn cdc doanh nghigp vfla vd nhd frdn dja bdn tinh cd quy mP nhd vd cd vdn vd Iao dpng; ndng lyc sdn xudt, qudn ly didu hdnh, qudn tri hgn chd, ndng sudt Iao ddng thdp do thidu ddu tu ddi mdi cdng nghfi hign dgi, sflc canh tranh cua hdng hda cdn hgn chg, chua ed dupe sy ddu ttJ theo chigu sdu vd khoa hpe edng nghg vd tiiidt bj sdn xudt Ufin tidn. Hdm lupng khoa hpc - cdng nghfi frong sdn xudt cdc sdn phdm edng nghifip, sdn phdm ndng nghifip cfla cde doanh nghifip cdn d mfle thdp. Qua trinh sdn xudt cdn gdy thdt thodt vd ttfiu hao nhidu tai nguyfin, ndng lupng, mdu md khdng da dgng, chdm thay ddi so vdi thi higu cfla khdch hdng.
Ddi ngfl lao ddng trong cdc doanh nghifip vua vd nhd ed tay nghd thdp, thidu lao ddng ky thudt cd trinh dp eao. Dpi ngfl edn bd qudn iy cdn yeu ve ndng Iuc tu duy xdy dyng kg hoach vd xdc djnh tam nhin chidn Iupc ttong kinh doanh. Dd la nguyfin nhan khidn vific xdc dinh myc tifiu tdng trudng va khd ndng ddu tu md rOng san xudt kinh doanh ttong ddi hgn cua doanh nghigp tiiigu sdng tao, thigu ndng ddng, do vdy ehua dgt hifiu qud nhu mong mudn.
Hgn chg vg kign thuc vd kinh nghifim qudn ly, qudn tri hifin dgi. Digu kifin mdi trudng, phuang ttfin Idm vigc cdn khd khdn vd ehua chuygn nghigp. Chua ddp flng dupe cdc Ufiu chudn efla cac hfi thdng qudn ly chdl lupng (bao gdm cd ISO 9001-2000, HACCP) vd xdy dyng Uiuong hifiu. Quan hfi hpp tde, su phdi hpp, Iifin doanh trong sdn xudt kinh doanh giua cdc doanh nghigp cdn hgn chd. Do vdy, kign ttiflc vd kinh nghifim qudn ly, qudn tri hifin dgi vd dieu kifin mdi ttudng ldm vige chuyfin nghigp ehua cd ldc ddng Ian tda gifla cdc doanh nghigp vdi nhau. Tinh frgng canh franh khdng ldnh mgnh giua eac doanh nghifip dang dign ra d nhigu linh vyc nfin khd tgo dupe sue mgnh tdng hpp cfla cd khu vyc kinh td ndy frfin co sd phdt huy lpi thd
24
so sdnh efla tting doanh nghifip. Khd ndng tich ty vdn thdp va khd ndng ttdp cdn cdc ngudn vdn ti'n dyng tu thd chdp tai sdn ddm bao cfla doanh nghifip ttiidu tfnh khd thi do tdi sdn hgn che.
2.2. Nhung digm manh cua cac doanh nghifip vfl'a vd nhd d Nghfi An
Sy phdt trign tt'ch cyc cfla doanh ngliigp vfla vd nhd ttong then gian qua dd khdng dinh ddy Id khu vyc cd vj tri quan frpng trong phdt tridn kinh te - xd hdi, Id khu vyc thu hflt nhidu vific ldm (nhdt Id Iye Iupng lao ddng tgi chp vdi nhidu ttidnh phdn vd dp tudi, trinh dd ddo tgo khdc nhau), ddy nhanh qud ttinh chuydn djeh phan Idn Iao dpng ndng nghifip, ndng thdn sang lam edng nghigp, djch vy giflp chuydn ddi co cdu kinh Id, CO cdu Iao ddng, phdt tridn cdng nghigp chg tgo vd ngdnh nghd mdi, gdp phdn tt'ch cyc gidi quydt cdng dn vific lam, tdng thu nhdp eho ngudi Iao ddng nPng thdn, ngudi ngheo thdnh thj, tfl dd ndng thfim muc sdng cho bd phdn ddn cu ed mfle thu nhdp thdp, gdp phdn quan trpng frong xoa ddi gidm nghfio, tdng cudng an sinh xd hdi, gdp phdn cho tdng trudng GDP vd ngudn thu ngdn sdch.
Cde doanh nghigp vfla vd nhd dupc tgo ldp dg ddng, qudn ly theo quy md hd gia dinh: Dd Uidnh ldp mdt doanh nghifip vdi quy md nhd vd vfla chi cdn mdt sd vdn ddu ttl ban ddu, mdt bdng sdn xudt, quy md nhd xudng khdng ldn, tinh co ddng cao; Cde doanh nghifip vfla vd nhd rdt linh hogt frong vific hpc hdi, phdt tridn vd trdnh nhflng ttiifit hgi to Idn do mdi ttudng khdeh quan tde ddng Ifin.
Cdc dotinh nghifip vfla vd nhd ed tinh ndng ddng, linh hogt vdi sy bidn ddng nhu edu cfla thi trudng: quy md nhd vd viia, ed bd may td chuc gpn nhe, khdng ddi hdi qud nhidu vdn ddu tu, dg ddng Um kidm vd ddp flng nhflng yfiu edu ed hgn trong nhflng thj Irudng chuygn mdn hda. Mdt khdc, docuih nghifip vfla vd nhd cd mdi lifin hfi true Udp vdi thj trudng vd ngudi ttfiu thu nfin cd phdn ung nhanh nhay vdi su bidn ddng cua thj trudng.
Cdc chu doanh nghigp vd mdt bfi phdn edn bd ldm cdng ldc qudn ly cd tu duy rdt ndng ddng, nhgy ben trong kinh doanh thuang trudng, frong chuygn ddi ngdnh nghd kinh doanh vd ldm ddu mdi cdc logi hinh giao djch, dich vu trong sdn xuat kinh doanh. Vdi Unh ndng ddng cao, cac doanh nghifip vfla vd nhd vfla Id mdi trudng hpe hdi khdi nghifip cho cdc doanh nhdn vua Id mdi ttudng tao mdi lifin kdt, tich ly vdn dd hinh thdnh va phdt tridn cdc doanh nghifip Idn.
3. Cac giai phap de thuc day viec phat trien doanh nghiep vira va nhd a Nghe An nfen nay.
3.1. Vg phfa UBND, cdc sd, ban ngdnh tinh Nghfi An - Kjp thdi ra sodt, ddnh gid dd k|p thdi cd nhflng kign nghj sfla ddi, bd sung ca chg, chinh sdch. Cdc co chd, chinh sdch khi Uiyc ttii phdi phfl hpp vdi khd
ndng cfla ede doanh nghigp vfla vd nhd vd cua dja phuong, phu hpp vdi didu kign kinh tg - xd hdi Unh va t*o ra hdnh Iang phdp ly thudn lpi cho cdc doanh nghifip hogt ddng. Hifin nay, cdc eo chd chfnh sach dua vdo cudc sdng deu gdp phdn h6 trp, tgo didu kign cho cdc doanh nghifip vfla vd nhd phdt ttidn. Nhung khi thyc hifin nhflng ehinh sdch ndy thi vdn cdn nhidu bdt cdp: Hode do cdc chinh sdch chdng ehfio Ifin nhau, hode do ndng Iuc cua cdn bd thi hdnh, hode do y thflc chdp hdnh cfla ede doanh nghigp chua cao...Vi vdy, vigc kjp thdi rd sodt, sfla ddi bd sung cdc chinh sdch cho phu hpp vdi thyc tign Id vific ldm quein frpng.
Ndu ehinh sdch ttiay ddi qud chdm so vdi yfiu edu thi sfi Id lyc can cho cdc doanh nghigp trong qud tiinh hogt dpng.
- Ndng cao chdt Iupng hogt ddng cfla cdc co quan chflc ndng. Ddy Id vific Idm nhdm Igo didu kign ttiudn Ipi, qua dd sfi Idm giam duac nhflng chi phf co hdi cho ed cdc doanh nghifip cflng nhu cdc ca quan chflc ndng. Dg thyc hifin dupc tdt cdng vigc ndy, trudc hgt edn phdi chfl y ddn khdu bdi dudng vd ddo tgo cdn bd- Trinh dd chuyfin mPn ydu vd y Uiflc kfim cfla cdn bd thye thi cdng vy Id su tdn tgi khd phd bidn hifin nay.
Ddy Id nguyfin nhdn tmc Udp tdc ddng ddn hifiu qud qudn ly nhd nude cua cdc co quan chflc ndng. Dg khde phyc tdn tgi nay, ngodi vigcn ndng cao trinh dd cdn bd, cdn cd chg tai hpp ly ddi vdi cdn bd khi Uiyc hign cdng vy md mde phdi cdc sai phgm.
- Hodn thign co sd hg tdng, hodn thdnh cdng tdc gidi phdng mdt bdng d cdc khu cdng nghigp. Cd mdt thyc td dang tdn tgi Id cdng tdc gidi phdng mdt bdng chdm, hg tdng cdc khu cdng nghifip chug ddp ung dupc yfiu cdu. Cdc khu edng nghigp ndy dupc quy hogch xdy dyng lgi cdc dja digm rdt thudn Ipi vg giao Uidng, ngudn cdp difin nude vd gdn cdc vflng nguyfin Hfiu...nhdm ldm tdng uu thg vd sy hdp ddn cho cdc khu cdng nghigp. Tuy nhifin, vdn cdn nhigu vudng mdc d ddy. Dd la Unh trgng chdm gidi phdng mdt bdng; edng tdc ddn bfl ehua thod ddng cho ngudi ddn;
CO sd hg tdng chua hodn thifin (difin chidu sdng, giao thdng, thdng tin lifin lgc, hg thdng xu ly rdc thdi, nudc dung cho sdn xudt kinh doanh...).
- Cung cd va ndng eao chdt lupng hogt ddng cdc tiung tdm xflc ttdn hd try phdt ttidn doanh nghigp.
Hign nay Nghg An dd cd ede tiling ldm nhu Ban tip giflp phdt tiign doanh nghigp vfla vd nhd cfla linh, trung tdm xflc tign ddu tu, Uung tdm xflc tidn thuong mgi, cdc tiung ldm khuygn cdng, khuygn ndng, khuygn ldm...Myc ttfiu eua cde tmng ldm ndy Id hd tig doanh ngiiigp mdt each hifiu qud nhdt ttfin co sd cdc kg hogeh phdt tiign, vd nhu cdu thyc tg cfla ede doanh nghigp. Vi Uig, cdn da dgng hod cde hinh tfiue hd tig kinh doanh: Hd try tin dyng, h6 tig kidn thflc vd ngdnh nghg, h6 tt^ kidn ttiuc vg phdn tich thj tiudng, hd tig vg cdng nghg vd chuydn giao cPng nghg, hd ttp bdi dudng ndng lyc cho doanh nhdn, doanh nghifip...
3.2. Vg phia cac doanh nghifip vfla vd nho Hogt ddng ttong ndn kinh td thj Irudng ddy bidn ddng, ttnh cgnh franh cao, tt'nh chdt egnh tranh gay gdt, ngn nhflng doanh nghifip hogt ddng khdng higu qud sfi bi ddo thdi, nhung doanh nghigp hogt ddng cd higu qud, linh thich nghi cao sfi tdn tgi vd phdt tridn. Vi thg, de ed Uie tdn tgi vd phdt tridn, cdc doanh nghifip phai dan hodn Ihifin minh dd thich nghi vdi thyc Id.
- Phal huy vai trd cfla chfl doanh nghigp. Cdc doanh nghifip vfla vd nhd efla Vifit Nam, rUidt Id cdc doanh nghifip vfla va nhd Nghfi An ndi rifing (rUidt Id eac doanh nghifip vfla vd nhd thudc khu vyc kinh td tu nhdn) ed mpt dde didm Id: Ngudi chfl sd hflu vdn eflng ddng thdi Id ngudi true ttdp qudn ly, didu hdnh doanh nghigp. Vl thg, ngudi ehfl docUih nghifip cdn bidt dflng dflng ngudi, dung vific, bidt kdt hpp cde ngudn lyc ddu vao mpt each hpp ly. Ld mdt chfl doanh nghifip, hon ai hdt, phdi ndm rp thyc lye hifin cd cfla doanh nghifip vd phai cd dupc nhflng phuong dn. Id trinh tdng trudng nhdt djnh. Dd ndm dupc nhung co hdi md thuang frudng mang ddn, chfl doanh nghifip cdn nghifin cflu ky thj trudng de ed thd dy bdo dupe nhflng thdi co, thdch thflc md mdi trudng kinh doainh mang Igi.
- Cde doanh nghigp vua vd nhd phdi bidt tgo mdi lifin kdt vdi nhau, h6 frp nhau frong qud tiinh hogt ddng. Cde doanh nghifip vfla vd nhd cd thg ttiam gia Idm gia cdng, ldp rdp cho cdc doanh nghigp sdn xudt Idn, hode tham gia chg tgo chi ttdt cfla mpt sdn phdm... Hifin nay ed mpt xu hudng Id cdc doanh nghigp tiiudng Iifin kgt vdi nhau dg phdt trign mgng phdn phdi vd ddy mgnh tigp thj.
- Cde doanh nghifip vfla vd nhd phdi thudng xuyfin ddi mdi minh, trong mPi trudng kinh doanh bidn ddng vdi tde dp nhanh nhu ngdy nay, thi vific cdc doanh nghigp plidi thudng xuyfin Idm mdi minh Id didu duong nhifin. Dg cd thg tdn lgi vd phdt ttign frong mdi tnidng kinh doanh nhu hign nay tttt edi ttdn vd ddi mdi la digu duong nhifin, nhung phdi cdi ttdn va ddi mdi nhu the ndo.
Tai lieu tham khao
1. Cyc Thdng kfi Nghfi An, Nifin gidm tiidng kfi ndm 2009,2010,2011,2012
2. uy ban Nhdn ddn ttnh Nghfi An (2012), "Bdo cdo vd tinh hinh kinh id - xd hdi ndm 2012 vd Kg hogch phdt tiidn kinh Id - xd hdi ndm 2013 cfla tinh Ngh^ An"
3. Website efla Sd Kd hogeh & Ddu ttr tinh Nghg an:
httpy/vvww.khdt.ngheein.gov
4. Website cfla Cyc thdng kfi Nghg an:
httpy/Uiongke.nghean.gov.vn
•I Tt C H A U A - T H A I I
25
TIO 454 KTCATRnt,
