T I E U C H I C U A P H A P L U A T B O I T H l T C ) N G T A I N A N L A O D 0 N G
P h a p luat ve boi thuang tai nan lao (long dieu chinh quan he giua nguai sir dung lao dong va ngudi lao dong, giua nhung chii the nay vdi Nha nude trong viec thirc hien boi thudng tai nan lao dong. Nha nude thuc hien vai tro nhu ba da de dam bao cong bang va lai ich giua hai ben. Khi xay dung tieu chi ciia phap luat boi thudng tai nan lao dong can tinh den dac diem ciia tai nan lao dong va xem xet viec mire do dat dugc cac muc tieu de dam bao ngudi sir dung lao dong co the chii dong thirc hien day dii nghTa vu ciia minh, dam bao phat trien doanh nghiep ma khong phuong hai den quyen va lai ich ciia ngudi lao dong. Ngudi lao dong co the nhan dugc den bii nhanh chong doi vdi nhung thiet hai do tai nan lao dong gay nen vdi muc den bii tuong xirng va cong bang ma khong day ganh nang ve tai chinh len ngudi sir dung lao dong.
Nhirng tieu chi de danh gia su hoan thien ciia phap luat ve boi thudng tai nan lao dong can bao gom kha nang de tiep can va md rong do bao phii ciia doi tugng dieu chinh; mire do hieu qua ciia cac quy dinh phap luat; kha nang chia se riii ro va dam bao phat trien ben vung; kha nang phong ngira va giam thieu mi ro.
1. Tinh de tiep can va m d rong do bao phii
Yeu cau cac quy dinh ciia he thong phap luat ve b6i thudng tai nan lao dong phai dam bao viec thuc hien quyen co the tham gia ciia s6 dong ngudi lao dong de dugc bao ve cac quyln lgi ve boi thudng nhung thiet hai do tai nan lao dong gay ra. Dieu nay cung co nghTa, he thing phap luat phai tao dieu kien linh hoat va de dang d l ngudi sir dung lao dong co t h i tham gia vao cac chuong trinh
* ThS., B6 Lao dong - Thuang binh va Xa hoi.
Le Kim Dung phu hop dl dam bao cho viec hg co the thuc hien dugc nghTa vu ciia minh. Tieu chi nay dugc danh gia thong qua:
(i) Kha nang thirc hien quyen va nghTa vu phap ly ciia cac chii the thong qua ty le ngudi lao dong tren luc lugng ngudi lao dong tham gia thi trudng lao ddng dugc hudng che dp ve boi thudng tai nan lao dpng khi bi tai nan lao dpng va so lugng doanh nghiep tham gia thuc hien trach nhiem ve boi thudng tai nan lao dpng. Hien tai, d mot so nude phap luat ve boi thudng tai nan lao dpng khong dieu chinh tai nan lao dpng xay ra trong ITnh vuc quan sir, trong ITnh vuc nong nghiep. Trong khi do, phap luat ciia mot so nude khac yeu cau bao ve ngudi sir dung lao dpng hoae nhung ngudi cdng tac cua ngudi lao dpng.
Xu hudng ciia cac nude la md rdng doi tugng dieu chinh phap luat tdi ngudi lao dong trong tat ca cac ca sd san xuat va co quy dinh can phai chi tra cho nhung ngudi phu thupc ciia nhirng ngudi lao dpng bi chet hoae dm nang do bi tai nan lao dpng. Dieu nay co nghTa la, khi xem xet cac quy dinh phap luat ve boi thudng tai nan lao dpng can phai xem xet den lieu so dong ngudi lao dpng trong nong nghiep tham gia vao luc lugng lao dpng, co quan he lao dpng co nam trong doi tuong dieu chinh ciia phap luat ve boi thudng tai nan lao ddng hay khong.
(ii) Muc dp linh hoat va ap dung cac mo hinh khac nhau de dam bao cac doanh nghiep d cac trinh do phat trien khac nhau (cac doanh nghiep ldn, cac doanh nghiep vira va nho) co the tham gia thuc hien nghTa vu ciia minh phii hgp vdi dieu kien phat trien ciia doanh nghiep. Co nhung mo hinh phap luat ve boi thudng tai nan lao ddng cd xu hudng phii hop vdi dieu kien thuc hien tai cac doanh nghiep ldn ma khong the hien va nhan thirc dugc day du nhung dac thii ciia 36
TIEU CHI CUA PHAP LUAT .
doanh nghiep nhd va vua. vi vay dan den viec tuan thii phap luat tai cac doanh nghiep vira va nho la rat kho khan. Dieu nay lam giam di kha nang tiep can ciia cac doanh nghiep nho va din den thiet thoi cho ngudi lao dong. Tieu chi ve viec tang cudng tinh tiep can va muc do tiep can doi hoi phai tien hanh cai each xem xet, ra soat dieu chinh de dam bao tinh thuc thi. Viec cai thien va ra soat lai phap luat khong dugc dan den loai bo nhung quy dinh quan trong ve viec dam bao quyen loi ciia ngudi lao dpng hoae dua ra nhung hudng dan mdi dan den viec lam giam di trach nhiem ciia ngudi sir dung lao dpng. Tuy nhien, qua trinh cai each phap luat cho phep loai bo nhirng dieu khoan khong that can thiet (hoae sir thay the bdi nhirng dieu khoan khac dugc thiet ke de giam sir quan lieu) va sir ap dung nhirng dieu khoan linh hoat, vi du khuyen khich sir phat trien ciia cac dich vu xa hoi co lien quan, khuyen khich hinh thanh nhung mo hinh phii hgp cho cac doanh nghiep nho co the tham gia, hoae ap dung giai phap hon hgp, khong nhat thiet phai cung nhac ap dung theo mot mo hinh.
(iii) Quy trinh lap ho so va thii tuc ro rang, minh bach va de thuc hien; thdi gian thuc hien boi thudng tai nan phai nhanh chong; quy trinh giai quyet tranh chap phai cong minh.
2. Tinh hieu qua
Tinh hieu qua dugc xem xet tren quyen lgi ciia ngudi lao dong dugc hudng, xet tren ca mire dp, pham vi cac quyen lgi dugc hudng va mire dugc hudng; muc do chia se riii ro va lgi ich giua nguon lire phai dau tu theo quy dinh ciia phap luat va nghTa vu phap ly phai thuc hien, tieu .chi nay dugc do ludng thong qua:
(i) Pham vi boi thudng cho ngudi lao dpng bi tai nan lao dong doi vdi cac thiet hai trudc mat va lau dai, cac thiet hai tiem nang ma ngudi lao dong bi tai nan lao dong phai ganh chiu. Thong thudng pham vi boi thudng chi tra cho ngudi lao dong bi tai nan lao dong bao gom chi phi ve y te va thu nhap
bi giam siit. Tuy nhien, nhung thiet hai lau dai ma ngudi lao dong bi tai nan lao dong co the phai duang dau la kha nang trd lai cong viec cti la rat kho khan do bi thuang tat. Vi vay. pham vi boi thudng can phai tinh den viec ho trg phuc hoi chirc nang nghe nghiep;
dao tao cho hp nghe mdi de hp co the lam nhirng cong viec khac phii hgp han. Thirc te.
viec tap trung vao qua trinh trd lai cong viec cung doi hoi sir phoi hgp rong rai vdi chuang trinh ho trg ngudi khuyet tat de dam bao tinh hieu qua trong qua trinh thuc hien.
(ii) Ve mire chi tra cho cac thiet hai.
viec xac dinh khoan boi thudng thich hop cho tirng trudng hgp co the kho khan, vi hau het cac quy dinh phap ly da co gang tinh toan tdi nhung khoan tien luang trong tuang lai doi vdi ngudi bi tai nan lao dpng va benh nghe nghiep co the dan den viec mat kha nang lao dpng. Viec du bao kha nang ve each tinh tien luang bi mat trong tuong lai thudng khong co ca sd khoa hoc chinh xac.
Qua trinh nay thudng lien quan den viec kien tung, dieu thudng dugc giai quyet thong qua qua trinh thuang lugng va chi tra thanh mot khoan trg cap mot lan. Phap luat mot so nude dua tren mire do suy giam kha nang lao dong, thu nhap ciia ngudi lao dong va loi ciia cac ben, trong khi phap luat ciia mot so nude khac con tinh den dp tuoi ciia ngudi bi tai nan lao dpng. Theo quan diem nay ngudi bi tai nan lao dpng d dp tuoi cang tre thi mire dp thiet hai cang ldn va viec den bii cang phai cao.
(iii) Nguon chi tra phai dugc xay dung.
duy tri va phat trien. Day la mot tieu chi het sue quan trgng the hien tinh hieu qua ciia Quy boi thudng. Tieu chi nay dugc do ludng thong qua kha nang quan ly va trien khai cac hoat dong phii hgp nhu cac hoat dpng thuc day giam thieu tai nan lao dpng, tang cudng hieu qua hoat dpng ciia thanh tra lao dpng.
dua ra cac mire dong va hudng hgp ly.
3. Tinh chia se riii ro va tinh cong bang
r Phap luat ve boi thudng can mang tinh chat chia se cao. Dieu nay xuat phat tir ly do
37
NHA NUOC VA PHAP LUAT SO 5/2011
sau: (1) Cac hoat dong san xuat lao dong mang lai lgi ich cho tat ca mgi nguai; (2) Cj mot muc do nao do, nhung dieu khong may van co the xay ra trong hoat dong cua moi con nguai; (3) V i moi nguai trong xa hoi deu dugc hudng lgi tu hoat dgng san xuat lao dong va vi vay xa hoi can chia se ganh nang tu dieu khong may nay. Tuy nhien, viec chia se rui ro khong co nghTa la cao bang va day trach nhiem chung cho xa hoi.
Su chia se rui ro can gan vdi trach nhiem va su cong bang. Tieu chi tren dugc do ludng thong qua: i) Viec cung tham gia vao cac hinh thuc bao hiem khac nhau de khong co ai phai dan doc chiu hau qua thiet hai mot minh va khong ai bi rai qua sau vao kho khan, dac biet la nhung kho khan ve tai chinh khi thuc hien nghTa vu ve viec giai quyet cac khieu nai va kien tung cua ngudi lao dong bi tai nan lao dong va than nhan cua hg. Trong cac giai phap de chia se va san se rui ro thi hinh thuc tham gia bao hiem bat buoc la mot giai phap tich cue de thuc hien sir chia se rui ro nay. Viec tham gia bao hiem ve tai nan lao dong la de chu dong giai quyet boi thudng doi vdi nhung thiet hai do tai nan lao dong - dieu luon dugc coi la xdy ra bdi ngd; ii) Viec tham gia cac hinh thuc bao hiem phai dam bao cong bang thong qua ty le va cac muc dong khac nhau, tan suat thiet hai khac nhau, muc do nguy hiem cua cac tai nan khac nhau can co muc dong khac nhau. Sir cong bang con the hien qua che tai
du manh va hieu qua de nhung ngudi vi pham phai chiu nhung hinh thuc den bu tuang xung; iii) Xac dinh loi cua cac ben va gan vdi muc b6i thudng do loi ciia ngudi sir dung lao dong theo ket luan ciia bien ban dieu tra tai nan lao dong.
4. Tinh chii dong phong ngira giam thieu riii ro va tinh ben vung
Neu viec boi thudng chi dan gian la viec chi tra cho nhirng thiet hai da xay ra thi no mdi chi la giai phap bi dong lam giam di nhung hau qua ciia rui ro chu chua phong ngira dugc riii ro. V i vay, cac quy dinh ciia phap luat ve boi thudng tai nan lao dong va benh nghe nghiep can chu y tdi khong chi co trg cap ma con can quan tam den cac bien phap cai thien dieu kien lao dgng, nang cao kha nang phong ngira tai nan lao dong, benh nghe nghiep ciia doanh nghiep va ngudi lao dong, dam bao cho he thong ung pho dugc vdi nhirng thach thirc do nguy ca gia tang ciia tai nan lao dong va benh nghe nghiep: tang cudng kha nang tai chinh ciia he thong bao hiem xa hoi. Tieu chi nay dugc do ludng thong qua: i) Ty le nguon tai chinh ciia cac quy bao hiem ve tai nan lao dong dugc dau tu cho viec cai thien dieu kien lao dgng; ii) Ty le tai nan lao dong dugc giam di do tien hanh cac bien phap cai thien dieu kien lao dong;
iii) Nguon du ciia quy bao hiem tai nan lao dong dugc phat trien; iv) Cong tac quan ly ve an toan ve sinh lao dong dugc tang len.
(Tiep theo trang 35 - Mot so vdn de ddc thu ...)
cau, chirc nang quan ly ciing nhu doi mdi hoat dong. Trong do, phoi hop chat che giua cac dia phuang bien gidi ciia nhirng quoc gia lang gieng trong quan ly bien gidi, dam bao chii quyen an ninh bien gidi co y nghTa cue ky quan trong. Quan tri dia phuang d viing bien gidi nude ta phai tao ra dugc ndng luc doi trong trong dieu kien cac quoc gia lang gieng thuc day cac chien luge hung bien.
Nhung dac thu neu tren ve to chirc va hoat dong quan ly nha nude d vung dan toe it ngudi doi hoi phai nghien ciru ky ludng, khong ngirng hoan thien cac ca cau, he thing phap luat ciing nhu nang cao trach nhiem ciia cac chii the lien quan. Cac de xuat neu tren phai gan chat vdi qua trinh doi mdi he thing chinh tri dia phuang va ca sd, cai each hanh chinh, day manh cong nghiep hoa, hien dai hoa.
38
