So'chuyen de ve Giam dinh
MOT Sd VAN DE VE
CONB TAG GIANI DINH TIT P H A P
TRAN NAM TRUNG
H
oat ddng to' tung la mot qua trinh voi nhieu giai doan do cac co quan tien hanh td' tung tid'n hanh de lam sang to cac tinh ti^t khach quan ciia mot vu an. Mdi khiu CO vi tri va vai tro doc lap nhung ddu hudng tdi mot ket qua chung la giai quyet vu an. Giam dinh tu phap la hoat dong bo trg tu phap, nhung no chinh la hoat dong dieu tra va phuc vu true tiep cho cdng tic td tung. Diy la mgt khau quan trong trong qua trinh to' tung, qua giam dinh tu phap phat hien va khing dinh chung cu, ning luc hanh vi. Thdng qua ket qua giam dinh giiip cac co quan tien hanh to' tung dua ra cac phan quyet ddng phap luat va phuc vu cho cong tac phong, chdng toi pham co hieu qua. '-• • ' •'•''<• nVi-n ... ,- j ^ ' ir- ... / j ; / • •.Giam dinh la xem xet va ket luin ve mgt su vit hay hien tugng ma co quan nha nudc cin tim hieu va xac dinh'. Giam dinh trudc het la mot hoat dong khoa hoc. Trong hoat dong giam dinh phai su dung ti't ca cac kien thic, phucmg phap, phuong tien khoa hoc ky thuat, cdng nghe ciia cac chuyen gia, cac nha chuyen mdn de ket luan vd ban chat ciia vi'n de. Giam dinh tu phap la mot hinh thic dugc ap dung trong viec thuc hien va ap dung phap luat.
Trong qua trinh to' tung, khi xuat hien nhQng van dd cin den kien thic chuyen mon, khoa hoc ky thuit de xac dinh ching ci, thi ca quan tien hanh td tung se trung ciu giam dinh. Do do, giam dinh tu phap phai dugc xem la hoat dong khoa hoc phap ly.
Giam dinh tu phap co vai tro quan trong nhu viy, nen cong tac giam dinh tu phap da dugc chu y
xay dung va phat trien. Theo tinh than ciia Nghi quyet so OS-NQ/TW ngay 02 thing 01 nam 2002 ciia Bo Chinh tri ve mot so nhiem vu trpng tam cong tac tu phap trong thcri gian tdi; Nghi quyet sd 49-NQ/TW ngay 02 thing 6 nam 2005 cua Bg Chinh tri ve Chien lugc cai each tu phap den nam 2020, ngay 11 thing 02 nam 2010, Thu tudng Chinh phu ban hanh Quyet dinh so 258/QD-Trg phe duyet de an "Doi mdi va nang cao hieu qua hoat dong giam dinh tu phap". De thuc hien de an ciia Thii tudfng Chinh phii dat ket qua, thi cong tac giam dinh can phai xem xet duoi nhieu goc do de hoan thien cong tac nay.
Thix nhdt, he thdng van ban ap dung trong c6ng tac giam dinh tu phap co the noi la chua hoan thien.
Ngoai Phap lenh Giam dinh tu phap nam 2004 va Nghi dinh huong din thi hanh Phap lenh, thi cac van ban ve quy trinh, quy chuan de ap dung trong cac linh virc giam dinh chua day dii, ma ap dung cac van ban chuyen nganh. Vi du, de ket luan ve mic d6 thuong tat cua nan nhan trong cac vu an xam pham sic khoe, giam dinh ty le thuong tich trong cac vu an hinh su dugc thuc hien theo Th6ng tu lien Bo sd 12 - TTLB, ngay 26 thang 7 nam 1995 ciia Bo Y te - Lao dgng - Thuong binh va Xa hoi (Thong tulien Bo sd 12) quy dinh ve tieu chuan thuong tat va tieu chuan benh tat moi, de ket luan giam dinh mic do thuong tat trong cac vu an hinh su. Thong tu lien Bo sd 12 da chi r5 ddi tugng ap dung van ban la de phuc vu cho viec kham cho cac ddi tugng huong trg cap va chfnh sach xa hoi. Cac
Ddn chu & Phdp luat
So chuyen deve Giam dinh
mic do thuong tit theo Tliong tu lien Bo so 12 la thuong tat cd dinh, trong khi do cac thuong tich trong cac vu an hinh su nhu klioi to theo ydu cau ciia ngudi bi hai co the la cac thuong tich tam thoi.
M6t sd vu viec can phai can c i vao ket luit giam dinh de dua ra quyet dinh khdi td hay khdng khdi td vu an. Viec ap dung Tlidng tu lien Bd sd 12 thuc hien giam dinh khi da chua benh 6n dinh la chua dap ing dugc yeu cau nhanh chdng, kip thdi trong di'u tranh phdng, chdng tgi pham. T i viec ap dung van ban ddi chieu vdi quy dinh trong td tung, thi cd su "venh" ve mat thdi gian giam dinh thuong tit vdi yeu cau quy dinh cing vd mat thdi gian trong quy trinh td tung, din ddn cd the vo hieu quy dinh td tung.
Thit hai, chua phin dinh rd tinh chit cOa cac quan hf phap luat hinh su, dan su. Viec hudng din ap dung Thong tu lien Bo sd 12 cho giam dinh tu phap the hien su ddng nha't trong cac quan he phap luit hinh su, dan su, nhung Thdng tu lien Bd sd 12 mang tinh cha't din su thuin tuy ap dung cho cac ddi tugng chinh sach, ngudi lao dong. Khach the cua quan he phap luat hinh su ddi vdi con ngudi la sic khoe, danh du, nhan pham da dugc quy dinh trong luat va Hien phap. Khi giai quyet mgt quan he phap luat thi can phai xem xet toan bd cac van ban va giai quyet trong the thdng nhat ciia quan he phap luit dd. Khi ddng nhat cac quan he phap luat cd tinh chi't khac nhau thi cac ddi tugng chiu su dieu chinh ciia vin ban se khdng dat dugc hieu qua mong mud'n
Thit ba, quy dinh giam dinh hien hanh chua phuc vu kip thdi cho hoat ddng td tung, cong tac phdng, chd'ng tgi pham. Theo bao cao thi t i nam 2005 den het nam 2008, Cdng an cac tinh, thanh da trung cau va dugc cac to chic, ca nhan giam dinh 351.639 viec2 la mot khdi lugng rat ldn. Nhung theo quy dinh hien nay doi vdi giam dinh phap y.
phap luat td tung hien hanh quy dinh "co quan tien hanh td tung ra quyet dinh trung cau giam dinh"^
bat budc tien hanh giam dinh trong cac trudng hgp sau: Nguyen nhin chet ngudi, tinh chi't thuong tich, mic do tdn hai sic khde hoac kha nang lao dgng; tinh trang tim thin cia bi can, bi cao trong trudng hop cd su nghi ngd ve nang luc trach nhiem hinh su ciia ho; tinh trang tam thin ctia ngudi lam ching hoic ngudi bi hai trong trudng hop co su nghi ngd ve kha nang nhan thuc va khai bao diing din ddi vdi tinh tiet vu an; tudi cua bi can, bi cao, ngudi bi hai, neu viec dd cd y nghla ddi vdi vu an va khong cd tai lieu khang dinh tudi cua hp hoac cd sir nghi ngd ve tinh xac thuc cua nhung tai lieu dd;
chi't doc, cha't ma tiiy, chat phdng xa, tidn gia. Tir quy dinh tren cho thay, giam dinh tu phap tham gia vao hoat ddng td tung ngay thdi diem khdi td vu an.
Quy dinh nay hoan toan phii hop vdi nguyen tic
"trach nhiem chirng minh tdi pham thude vd cac co quan tien hanh td tung"^. Ket luan giam dinh cd the la CO sd de khdi td vu an hoac khdng khdi td vu an.
Khi xay ra vu viec, ca nam sau mdi cd ket luan giam dinh, vdi quy trinh nay thi kliong dap irng duoc di'u tranh phdng, chd'ng toi pham. Vi du, bit ngudi trong trudng hop khin ca'p^ trong vu viec gay thuong tich, thi trong vdng 24 gid neu khong ra quyet dinh tam g i i thi phai tra tu do cho ngudi bi bit. Neu cd tam giam thi khong qua ba ngay, co quan tam giam phai tha ngudi bi bit. Neu mud'n khdi td vu an thi phai day du cac ye'u td ci'u thanh tdi pham ciia tdi dd, nhung iihidu vu viec phu thude vao ket luin giam dinh. Trudng hop cd y danh ngudi thi ngudi pham toi vin d ngoai vdng phap luat va cd the pham tdi tiep, neu xung ddt thdng thudng giy thuong tfch chua cai thanh toi pham, sir viec keo dai vi phu thuoc vao ket luan giam dinh, anh hudng den cac hoat dong, quyen Ipi ciia cua ca nhan lien quan den vu viec dd.
Ddn chu & Phdp luat
So chuyen de ve Giam dinh f \ \ 4 \ l : i'V ."\ »)?*
Thu tu, De an ciia Thu tudng Chinh phu cd de cap van de xa hdi hda trong cdng tac giam djnh, van de nay phii hop vdi quy dinh khdi td vu an hinh sutheo yeu cau ciia ngudi bi hai^. Nhimg Phap lenh Giam dinh tu phap hien hanh quy dinh chi co quan tien hanh td tung mdi cd quydn trung cau giam dinh tu phap. Khi ngudi bi hai yeu cau co quan tien hanh td tung khdi td vu an, thi ngudi yeu cau khdi td cd the tien hanh cac hoat dong thu thap chung c i trong dd cd the yeu cau giam dinh thuong tat de cung cap ching c i cho co quan chic nang. Tuy nhien, ket luan giam dinh nay cd dupe s i dung ngay lam ket luan hay khong thi can phai xem xet, VI ket luan giam dinh nay khong phai do co quan tien hanh td tung trung ciu. Tai khoan 2, Dieu 2 Phap lenh Giam dinh tu phap nam 2004 quy dinh:
"Giam dinh khong do co quan tien hanh td tung, ngudi tien hanh td tung trung ciu va khong nhim phuc vu cho vifc giai quyet cac vu an thi khdng thuoc pham vi didu chinh cua Phap lenh nay". Vdi quy dinh tren, mot ket qua giam dinh thuoc pham vi dieu chinh ciia Phap lenh Giam dinh tu phap phai thda man ddng thdi hai yeu td la chii the trung cau va muc dich ciia giam dinh. Ket qua giam dinh do ngudi bi hai cung cap cd the thda man viec giai quyet vu an, nhung khong thda man ye'u td chu the trung cau giam dinh.
T i thuc tidn qua phan tich tren, xin dupe neu len mot sd y kien trong viec cong tac giam dinh tu phap hien hanh nhu sau:
Thic nhdt, he thdng hda van ban trong cong tac giam dinh tu phap. De dat dupe hieu qua cao trong cdng tac giam dinh can s i dung cac nha chuyen mon trong linh virc lien quan, cac nha chuyen mdn trong he thdng co quan tu phap de xay dung he thdng van ban mdi khoa hoc. Nhung de dua ra dupe quy dinh nay, trudc het phai he thdng hda cac van ban trong cong tac giam dinh. Qua he thdng hda.
Bd Tu phap the hien "la mdt mit xich quan trpng trong tien trinh cai each tu phap""^ trong cac hoat ddng xay dung quy chuan, quy trinh chuyen mdn trong cdng tac giam dinh. Bd Tu phap cin chu ddng ban hanh hoac phdi hpp vdi cac bd chuyen nganh ban hanh van ban ap dung trong cong tac giam dinh. Trudc het, dd la van ban didu chinh mic dp thuong tat trong giam dinh phap y, phuc vu tdt cho cong tac td tung, qua dd phuc vu tdt cho cong tac dau tranh phdng, chd'ng toi pham. Vdi vai trd la CO quan giiip Chinh phu trong cong tac giam dinh tu phap, thi viec ra soat va he thdng hda van ban trong cong tac nay la thuc hien chic nang chuyen mon cua Bp, qua dd khing dinh vai trd ciia Bd trong quan ly cong tac giam dinh tu phap.
Thic hai, can xay dung cac Trung tam giam dinh phu hpp vdi mo hinh cai each tu phap trong cac linh virc ky thuat hinh sy, giam dinh phap y, phap y tam thin... Cac Trung tam ngoai chic nang phuc vu cho cong tac giam dinh, phuc vu td tung, can bd sung them cac chuc nang nghien ciu khoa hpc giam dinh, dao tao, bdi duong nghiep vu giam dinh, hpp tac qudc te de hoan thien cong tie giam dinh tu phap Viet Nam.
Thic ba, vdi chu truong xa hoi hda trong cong tac giam dinh da dupe neu tai Nghi quyet 49 la:
"Hoan thien che dinh giam dinh tu phap. Nha nudc can diu tu cho mot sd linh virc giam dinh de dap img yeu cau thudng xuyen ciia hoat dong td tung.
Thyc hien xa hoi hda ddi vdi. cac Hnh vyc cd nhu cau giam dinh khong ldn, khong thudng xuyen.
Quy dinh chat che, rd rang ve trinh ty, thii tuc, thdi han trung cau va thyc hien giam dinh. Ban hanh quy chuain giam dinh phii hpp vdi timg linh vyc giam dinh. Xac dinh rd co che danh gia ket luin giam dinh, bao dam diing din, khach quan de lam can c i giai quyet vu viec". Can xem xet va cd quy
. : .. _ (Xem tiep liaiif; 32)
Ddn chu & Phdp iudt
So chuyen de ve Giam dinh
tuc yeu cau bao ve. Mdt sd quy dinh trong cdng tac tiep nhan va hd trd nan nhan bi budn ban trd ve cdn han che, chfla phu hdp vdi tinh hinh thUc tien hien nay. Du thao Luat quy dinh rd trach nhiem cua cac cd quan, td chdc trong viec hd trd nan nhan trong nhieu Hnh vflc: Hd trd cac nhu cau thiet ye'u, hd trd ve y te, hd trd ve tam ly, trd giup phap ly, hd trd van hoa, hgc nghe, nhflng trd cap khd khan ban dau va hd trd vay vdn. Dieu 45 cua Dfl thao quy dinh: "Nan nhan dfldc trd giup phap ly tai cac Trung tam Trd giup phap ly nha nfldc va cac td chdc tham gia trd giup phap ly"; hay khoan 2 Dieu 46, quy dinh ve hd trd hgc nghe cung rat rd rang: "Nan nhan khi trd ve dia phUdng thi dUde xem xet, hd trd hoc nghe. Viec td chdc day nghe do he thdng cac trung tam day nghe tai dia phUdng thUc hien", hay Dieu 47 quy dinh cu the ve trd cap mdt lan tien trd cap khd khan ban dau ddi vdi nan nhan thugc hg ngheo va quy dinh ve cho
vay vdn ddi vdi nan nhan cd nhu ciu vay vd'n de san xua't, kinh doanh... Nhflng quy dinh cua Dd Luat tao dieu kien cho cac cd quan ap dung phap luat va giup cho nan nhan biet dfldc quyen ldi va nghia vu cua minh. . '••• "'i- •.'
Viec trinh Qud'c hdi xem xet, thdng qua Dd an Luat Phdng, chd'ng mua ban ngfldi trong thdi gian tdi la thUc sU cin thiet, gdp phan giai quye't nhflng vUdng mic trong thflc tien, gdp phin dn dinh, ngan chan loai tdi pham nay phat trien trong xa hdi. Tuy nhien, sau khi Luat Phdng, chd'ng budn ban ngUdi dUdc thdng qua, thi cac nha nghien cflu lap phap cflng phai nghien cdu, sfla ddi mdt sd bd luat, luat, phap lenh cho phu hdp, tfldng thich nhu Bd luat Dan sU, Bd luat Lao ddng, Bd luat Td tung hinh sU, Luat Hdn nhan va gia dinh, Luat Trd giup phap ly, Luat Du lich, Luat Dua lao ddng Viet Nam di lam viec d nUdc ngoai, Phap lenh ve Xua't nhap canh...
dinh de su dung cac ket qua giam dinh, khi cac ket qua giam dinh dd do eo quan cd chuc nang va cd tham quydn kei luan. Ddi vdi eae vu an khdi td do yeu cau cua ngudi bi hai, neu khong can thiet ed the sir dung ngay ket qua giam dinh va can dupe xem dd la ket qua giam dinh tu phap thuoc pham vi dieu chinh cua Phap lenh Giam dinh tu phap. Viec su dung ngay ket luan giam dinh do cac duong sy cung cap cd the tiet kiem dupe mot phan tidn ngan sach nha nudc trong cac vu an hinh sy chi cho cdng tac giam dinh tu phap, ngoai ra rut ngin thdi gian giai quye't vu an.
Cdng tac giam dinh tu phap khdng chi neu ra
{Tiep theo trang 9)
trong qua trinh cai each tu phap ciia Dang, ma cdn lien quan de'n quyen va loi ich hien dinh eiia to chuc va cong dan. Do dd, can dat cong tie giam dinh tu phap trong tdng the de ed giai phap ddng bd, sat hpp, hieu qua •
/. Tir dien Tieng Viet, Vien Ngon ngilhgc, Hd Ngi 1992:
2. Quyei dinh 258IQD-Trg. ngay 11 thdng 02 ndm 2010 ciia ThU tudng Chinh phii;
3. Dieu 155, Bg lugt Td lung hinh si( nam 2003;
4. Dieu 10, Bg luat Td tung hinh sif ndm 2003;
5. Dieu 81, Bo lugt Td tung Hinh si( ndm 2003;
6. Dieu 105, Bg lugt Td tung hinh sir ndm 2003;
7. Chii tich mcac Nguyin Minh Triet, tr. 4 Bdo Nhdn ddn sd 19.945, ngay 9 thdng 4 ndm 2010.
