QUANLY K I N H T E
Nang cao nang lire cqnh tranh trong xudt khdu lao dong Viet Nam thdi ky hpi nhqp
NGUYEN QUANG H 6 N G
'X^udt khdu (XK) lao ddng dang dong vai trb quan trong trong qud trinh phdt triin kinh
^ \ te- m h^i cua nhiiu nUdc tren thd gidi, dac Hit ddi vdi cdc nUdc dang phdt triin co ddn sdddng vd thu nhdp cdn chUa cao nhU nUdc ta. Kitit khi bdt ddu thdi ky ddi mdi, XKlao d$ng la mdt chu trUdng quan trong cua Bdng vd Nhd nUdc. XK lao ddng dd gop phdn ddo tao tay nghi, ndng cao nang lUc ky thudt, gidi quydt viec ldm, tg.o thu nhdp cho ngUdi lao dtgng vd mang lai nguSn thu ngoai ti cho ddt nUdc. Tuy nhiin, khd ndng canh tranh trong hoat dgng XKlao ddng thdi gian qua cbn han ehi'cd phia ngUdi lao ddng, doanh nghiip XKlao digngvd qudn ly cua Nhd nUde, do dd cdn co gidi phdp kip thdi di dUa hoat dong ndy trd thdnh ngdnh kinh tdddi ngoai mang lai hiiu qud cao vi kinh tdvd xd hdi.
Hoat ddng XK lao ddng hidn dang lfi xu t h i tfi't ylu phu hpp vdi dilu kidn hdi nhdp kinh t l qudc t l vfi tfl do hda kinh td', trong dd ed sfl tfl do hda cua lao ddng tren pham vi tofin ciu, nhfi't lfi khi Viet Nam da lfi thfinh vidn cua WTO. Vi vay, cin cd cac giai phap de tfing cfldng kha nfing eanh tranh cua hogt ddng nay de nd thflc sfl trd thanh ngfinh kinh te' ddi ngoai hieu qua.
Vdi muc tieu dfla 100.000 lao ddng di Ifim vide d nfldc ngofii trong nfim 2012 vfi cao hdn trong nhflng nfim sau, chung ta cin nhin nhfin lai hoat ddng XK lao ddng trong thdi gian 20 nfim qua, tinh hinh thi trfldng lao ddng, cdng tfic quan ly vfi dfic biet lfi thfle trang ngudn lao ddng trong nflde de ed cfic bien phfip ddng bd. Nhiem vu quan trpng dfit ra hidn nay lfi phai chuin bi tdt ngudn lao ddng dl dfip flng cfic yeu ciu eua thi trfldng lao dpng cfic nflde, tfing cfldng hieu qua hoat ddng eua eac doanh nghidp . Chinh phu da ed efic chfldng trinh ho trp dfla ngfldi lao ddng di Ifim vide d nfldc ngofii theo Dl fin
"Diy manh xufi't khiu lao ddng, gdp phin giam ngheo nhanh, bin vflng tai eae huyen nghdo giai doan 2009-2015". Dfic biet chu trpng hd trd eac ngfldi ddn cfic huyen ngheo di XK lao ddng, phfin dd'u trong giai doan 2009-2015 dfla dflpe 100.000 lao ddng d cac huyen ngheo di ldm viec d cae nfldc. Ddng
thdi, chfi^n ehinh nhflng bfi't cfip nhfim nfing cao nfing Iflc canh tranh trong hoat dpng xuit khiu lao ddng trong giai doan mdi..
1. Nhufng ket qua dat dvtdc trong nhCfng nam qua
Ngay tfl nhflng nfim 1980, Viet Nam da bat diu ed ho^t ddng xufi't khiu lao ddng.
Dfic biet tfl nfim 1991, khi Viet Nam diy nhanh md efla nin kinh te, tieh efle vfi chu ddng hdi nhfip kinh t l quoc te', ho^t dpng XK lao ddng da trd thfinh chu trfldng Idn cua Nhfi nflde dat dflqfc nhflng kit qua tich ciic.
BANG 1: SoluTdng lao dong xuat khau cua Vidt Nam qua c&c nam .,);
N&m 1980- 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997
So {ng\j6i) 244.136
1.022 816 3.960 9.230 lO.OSO 12.660 18.470
N i m 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004
S6' (ngucri) 12.240 21.810 31.600 37.000 46.122 60.370 61.000 Tonesei Ngudn: Cue Hop tac lao dOn
Nguydn din.
Quang H( ng.TS , Trudng d N&m
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
(ne\tdi)J 70.00fli 8 o : l ^ 84.629 94.989 79.00i|
S&im
asfuM
LKiSUi* vdi nudc ngoii.
ai hpc Kinh ttfqu6(
44
Nang cao nang lUc canh tranh..
Tinh den nfim 2011, Vidt Nam dfi dfla hdn 1.150.000 Ifldt lad ddng di Ifim viec d nfldc ngoai (bang 1). Hidn nay, dang cd trdn 500.000 lao ddng Viet N a m dang Ifim vide d hdn 40 nfldc vfi vung l a n h tho trong hdn 30 nhdm ngfinh n g h i khfie n h a u , n h i l u nhfi't lfi Dai Loan, Hfin Qude, Malaixia. Nhfit Ban va mot sd nfldc T r u n g Ddng. Ngoai ra. Chfnh phii se nghidn eflu vfi p h a t trien them cae thi trfldng mdi cd eac cdng vide theo m u a vu nhfl Australia, Niu Dildn. Canada, Nga, Thuy Dien, Hd Lan... Trong nhflng n a m g i n dfiy, binh quan mdi nfim Viet N a m cd hdn 60 nghin ngfldi di Ifim vide d nfldc ngofii vfi sd tien lao ddng XK giii ve nfldc khoang 1,6 - 2 ty USD/nfim,
Hidn nay, thi trfldng tid'p nhfin lao ddng Viet Nam chu ye'u vfin Ifi efic thi trfldng truyin thd'ng eua ta d Chdu A gdm Dfii Loan (TQ), Hfin Qudc, Malaixia vfi Nhfit Ban. Td'ng
sd lao ddng Viet Nam dang Ifim vide tai 4 thi trfldng nfiy trdn 200=000 ngfldi, chid'm hdn 40% tdng so lao ddng Viet Nam dang Ifim viec tai tren 40 qud'c gia vfi vflng Ifinh thd tren t h i gidi. Trong dd, Dfii Loan (TQ) Id thi trfldng cd nhieu lao ddng Viet Nam dang lam vide n h i t , vdi hdn 90 000 ngfldi, ehii yd'u lam cdng nhan trong cac nha may cdng nghiep nhe, cdng nghiep di$n t\i vfi chd biln, nhfin vien cham sde trong cae nhfi dfldng lao. O Nhfit Ban, khoang 18.000 lao ddng Viet Nam dang lam vide trong cac ngfinh cd khi, didn tfl, may cdng nghiep, d6 nhfla... Cd khoang 60.000 lao ddng Viet Nam dang ldm vide trong cac nganh n g h i san x u i t ehd'tao, ndng nghidp, ngfl nghidp va xay dflng d Han Qud'c. Cd g i n 54.000 lao ddng Viet Nam dang Ifim vide d Malaixia trong cfic ngfinh nhfl: san xufi't linh kien dien td, may mae, san xufi't dd gd, xdy dflng hofic ndng nghiep...
HINH 1: T y l e l a o d o n g xudit k h a u t r o n g l^Tc lifdng l a o d d n g 1991 - 2010 Ty le LDXK
0 25
TyleLDXKA.LLD{%)
Lac Urong LO (ngan nguoi)
199192 93 94 95 96 9:- 90 99 2000 01 02 03 04 Ob 06 07 08 09 2010
Nam (1991 den 2010) ._^
Ngudn: Bo Lao dong, thUdng binh va xa hoi, Cue Hpp tac lao dong vdi nu6c ngofii.
§n ci3u Kinh tdsd407- Thang 4/2012 45
Ndng cao nang lure canh tranh...
XK lao ddng ra nflde ngofii khdng chi mang lai Ipi ieh cho cfi nhan vfi gia dinh ngfldi lao ddng, mfi cdn gdp phin mang lai ngudn ngoai te dang kl hfing nfim va giam ty Id thfi't nghi§p trong xfi hdi. Tfl nhflng nfim 1990, Iflpng kilu hd'i chuyen ve nfldc lidn tuc tfing (bang 2) bd sung vfio hfing nfim ciia XK lao d^ng d^t khoang 25%. Nhd nhflng sd tiln giii tfl nfldc ngofii vl, nhilu ngfldi lao d$ng khi trd vl nfldc da trd thfinh efic nhfi diu tfl, tao dflng doanh nghidp. t^o vi$c ldm,
ddng gdp vao sfl phat tridn cua dia phfldng vfi dfi't nfldc.
Nhflng ngfldi di XK lao d^ng dfli?c tilp cfin vdi mfiy mdc vfi edng ngh^ hi$n dai, quin ly tidn tiln, tae phong edng nghiep.
Qua trinh dd dfi biln nhflng lao ddng phd thdng thfinh lao d§ng cd chfi't Iflpng vl tay nghi vfi tfic phong cdng nghidp. Sau hdn 20 nfim thflc hi^n XK lao dpng, cd thi khfing dinh XK lao ddng lfi ngfinh kinh te ddi ngo^i mang l^i nhilu ldi ich to Idn ca kinh te vfi xd hdi cho dfi't nfldc.
Nam Kieu hoi
1991 35
BANG 2: Ltioing k i ^ u h o 1995
285 2000 1.700
2005 3.800
q u a c&c 2006 4.700
n&m (tri 2007 5.500
$u USD) 2008 7.200
2009 6.200
2010 8.100 Ngudn: Tdng ciic ITidng kfi; Ciic Hpp tic lao ddng vdi nudc ngofii.
2. Nhufng han che can khac phuc trong ho^t dong xua't khau lao dong
Xem xet hoat ddng XK lao ddng eho thfi'y trinh dp va kha nang canh tranh eua hoat dong xufi't khiu lao ddng Viet Nam cdn yd'u ea phia ngfldi tao ddng, doanh nghiep xufi't khau lao dpng vfi quan ly eiia Nhfi nflde:
- Vi chinh sdch cua Nhd nUde: cham ban hfinh cac van ban dl cu the hda, hfldng dfin thi hfinh Lufit dfla ngfldi lao ddng di Ifim vide d nfldc ngodi. Chfla dii ehinh sach dl td chflc thflc hidn Lufit nhfl: hd trp dfio tao can bd qu^an ly, d^y nghi, ngo^i ngfl eho ngfldi lao ddng; khuyin khich lao ddng cd trinh dp chuydn mdn, ky thu§t; ho trp sau khi ngfldi lao ddng vl nfldc; diu tfl cho cd sd day nghe eho lao ddng di Ifim vide d nfldc ngofii. Cac quy dinh cua Nhfi nfldc ve chd' tfii xfl ly vi pham, xtT phat chfla du manh vfi khd cd thd thflc hidn ddi vdi ngfldi lao ddng, doanh nghiep xufi't khiu lao ddng vfi ed quan dai dien ngoai giao, lanh sfl Viet Nam... Vide tuyen truyen, phd biln, gifio due vfi dfio tao phfip lufit chfla sau rdng.
Cdng tfic phdi hpp lien ngfinh trong viec eung cfi'p thdng tin, hd trp eho doanh
46
nghidp khai thfie, md thi trfldng mdi, quan ly doanh nghiep vfi ngfldi lao ddng vfin cdn nhflng han ehi. Cdng tac thanh tra, kiem tra vfi xul ly vi ph^m trong xutft khiu lao dpng chfla kien quyd't. ehfla du sflc ran de eae vi pham.
Vi phia cdc doanh nghiep XKlao dong:
cac doanh nghidp thflc hien chfla nghidm quy dinh ciia phfip lufit vl td ehfle, quan ly qufi trinh dfla ngfldi lao ddng di lam vide 6 nflde ngodi, chfla thflc hidn diy du che dd bao cao nhflng va'n dl lidn quan din ngfldi lao ddng vdi ed quan chflc ndng. Nhilu doanh nghiep dfio tao nghi cho lao ddng cdn mang tinh hinh thflc, chfla bao dam chfi't Iflpng ndn bd tuc tay nghi, ngoai ngi2 eho ngfldi lao ddng khdng d^t yeu ciu.
Khdng it doanh nghidp vi ph^m chi dd hdp ddng do eo y hofic khdng hieu biet chuyen mdn, eae vi pham nhfl: khdng dang ky hpp ddng, td chflc thflc hidn hpp ddng trfldc khi dfing ky, dfla lao ddng di khdng dung sd Iflpng dfing ky... Cac doanh nghiep XK lao ddng gifinh gifit Iidp dong, canh tranh khdng Ifinh m^nh.
- Vi phia bdn thdn ngUdi lao dong: phin Idn lao ddng di Ifim viec d nfldc ngofii sd'ng h.
I
NnhiSn ciiu Kinh t^ an 407. Thinr, A/901^
Ndng cao nang lire canh u-anh...
ndng thdn, hoan e a n h kinh te khd khfin, t r i n h dp hpe vfi'n thfi'p, chfla qua dao tao n g h i , khdng cd ngoai ngfl, y thflc ky lufit vfi tac phong cdng nghiep r a t h a n ehe. Trong qua t r i n h lao ddng d nfldc ngofii chfla chfi'p h a n h d i y dii quy dinh phfip lufit, thid'u tdn trpng phong tuc, tfip q u a n ciia nfldc sd t^i...
Tinh t r a n g lao ddng bd trdn, phd hpp ddng r a ngofii Ifim viec, td n a n (dfinh bac, d a n h nhau, trpm cfip...) k h a pho bid'n.
Thflc t l , lao dpng XK Vidt Nam mdi ehii y l u t h a m gia vao eae linh vfle, n g a n h nghe s\i dung n h i l u lao ddng t r i n h dd thfi'p khi sd Iflpng lao ddng XK t h a m gia vfio cfic cdng viee ddi hdi t r i n h dp eao cdn n h i e u h a n che'.
Trong giai doan 1998 - 2005, trong sd 361 nghin lao ddng XK, lao ddng cd n g h i chi ehilm 27,5%; trong cdc nfim 2004-2997. ty le nay cung ehi e h i l m 14-18%. Trong giai doan 1996-2006, ty le lao ddng XK Ifinh n g h i vfi t r i n h do cao tai cac thi trfldng XK ehu Iflc nhfl Dfii Loan ehi d^t 24%, Hfin Qud'c 20,4%, Malaixia 11,9%... Dd lfi h a n chd' Idn nhd't dd'i vdi hieu q u a hoat ddng XK lao ddng d nfldc ta hidn nay.
Theo dieu t r a eua T h a n h t r a Chfnh phu, tfl t h a n g 1-2003 den ngfiy 30-4-2008 dfi cd 30.401 lao ddng Vidt N a m bd trd'n (chiem . 8,54% trong tong sd' lao dong XK cua Viet Nam d cae t h i trfldng lao ddng nfldc ngofii), trong dd, s d Ifldng lao dpng XK bd trd'n d Dai Loan lfi 28.330 lao ddng, d N h a t Ban la 2.644 lao ddng, d Malaixia 576 lao ddng.
Dilu dd da Ifim giam uy tin efla lao ddng Viet Nam tai cac t h i trfldng tie'p n h d n lao ddng. Ddng thdi, t i n h t r a n g lao dong Viet Nam bd trd'n vfi efl t r u bfi't hpp p h a p cdn gay ra a n h hfldng k i n h te' eua Vidt N a m va eae nfldc tid'p n h d n lao ddng.
Nhin tdng the, h o a t ddng dao tao nghe d Viet Nam cdn ye'u, cd rfi't it cd sd dfio tao dfip flng dflde yeu c i u ve t r a n g thie't bi giang day vfi ndi thflc h a n h de n a n g c i p chfi't Iflpng lao dpng XK, dac biet la lao ddng ky thufit chuyen ngfinh, lao dpng lam vide trong eae n g a n h edng n g h e mui nhpn d
cac nfldc c i n lao ddng. Chfldng trinh dfio tao nghe hidn nay edn nfing ve ly thuyet, thid'u thflc h a n h chfla phu hdp vdi d i l u kien Ifim vi?c d eac nflde edng nghidp. Thflc t l dd cung cho thd'y. de cd ngudn lao ddng chd't Ifldng eao c i n phai t i l p tuc doi mdi ndi dung, phfldng p h a p dfio tao ngudn n h a n Iflc cho hoat dpng XK lao ddng va va'n d l tuyen d u n g lao ddng cho XK.
3. M o t so' g i a i p h a p n a n g c a o n a n g Iflc c a n h t r a n h vdi h o a t d o n g xua't k h a u l a o d o n g t r o n g h o i n h a p k i n h te' qud'c t ^ h i e n n a y
Dd nfing eao k h a nfing canh t r a n h va hieu qua cua hoat ddng XK lao ddng, phai nang cao sfle canh t r a n h ciia hoat ddng xufi't k h i u lao dpng Viet Nam tren thi trfldng lao dpng qud'c te':
• TrUdc het, vi phia qudn ly nhd nUdc:
C i n dfla Ludt ngiidi lao dpng Viet Nam di lam viec d nfldc ngoai theo hdp ddng vfio trien khai tofin dien: b a n hfinh cae quy dinh, hfldng dfin eu the thflc hidn lufit, t a n g cfldng q u a n ly nhfi nfldc ve xua't k h i u lao ddng, ddng thdi n a n g cao chfi't Ifldng ngudn lao ddng; ed ehinh sach hd trp, flu dai cho doanh nghidp d i u tfl phfit trien dao tao n g h i cho lao ddng xufi't k h i u va chinh sach hd trp eho ngfldi lao dpng di Ifim viee d nfldc ngofii.
Bd Giao due dao tao, Bd Lao ddng, thfldng binh vfi xfi hdi c i n phoi vdi vdi ehinh q u y I n cfic dia phfldng vfi cac ban ngfinh lien quan ehu ddng xay dflng qui hoach phdn loai ngudn n h d n Iflc d l ed dinh hfldng dfio tao tfing tinh hieu qua trong vide cung ca'p ngudn lao ddng cho XK, Ddng thdi, cd chinh sach khuye'n khich, hd trd di ddi vdi q u a n ly, giam sfit chat che hdat ddng hpp tac qud'e te v l dfio tao, cfi'p bang vfi ehflng chi n g h i theo cac tieu c h u i n qud'c td'cho lao ddng XK Viet Nam.
Hai Id, ddi vdi cd sd ddo tao nghi vd doanh nghiip xudt khdu lao ddng:
i) Bdi mdi phUdng phdp vd ndng cao chdt
NghiSn cdu Kinh tes6'407 - Thang 4/2012
Ndng cao nang Itfc canh tranh..,
lUdng gido due dinh hUdng ddo tao nghi cho lao dong: n h u e l u lao ddng ciia cfic nflde tid'p n h ^ n ludn cd sfl t h a y ddi tfl sfl b i l n ddi eua ed cfi'u kinh t l v f i cd cfi'u d i u tfl cung nhfl chinh saeh p h d t t r i l n kinh t l - xa hdi cua cac nfldc dd. Vi v$y, vi^c xac dinh ngfinh nghi, ndi dung, phfldng phap dfio t^o eho ngfldi lao ddng khdng de dfing bdi qua trinh dfio tao phai mfi't n h i l u thdi gian, n l u khdng dinh hfldng td't se dfin d i n sfl lang phi ddi vdi d i u tfl ehi phi cho dfio tao, ke ca cd hdi eho ngfldi lao ddng. Do vfiy, eac doanh nghiep dfio tao vfi XK lao ddng c i n nghidn eflu ky thi trfldng de ed k l hoach, ndi dung vfi phfldng phap dfio tao hidu qua n h i t .
ii) Ba dang hoa cdc hinh thUc ddo tao nghi cho lao dong xud't khdu: chuyen d i n hinh thfle dfio tao n g h i theo thdi gian sang dao t^o chuydn mdn n g h i nghiep theo nhu c i u thi trfldng. Chu trpng dfid tao chuyen sdu, chuyen mdn hda cho ngfldi lao ddng.
Do vfiy, e i n d i y m a n h eae hinh thflc dfio tao n g h i lien thdng tfl sd cfi'p len t r u n g cfi'p vfi cao dang nghe de tao r a Iflc Ifldng lao ddng cd trinh do chuyen mdn, tay nghe cao.
Tfl dd hinh t h a n h ngudn cung lao dpng cd cha't Iflpng dap flng cac nhu cau phfit trien kinh te - xa hdi trong nfldc vfi XK lao ddng.
Ddng thdi, dfiy m a n h hoat ddng dfio tao theo hinh thfle: "dat hfing dao tao lao dong XK"
de dap flng kip sfit nhfi't n h u c i u thi trfldng lao ddng nfldc ngofii. Tuy nhidn, e i n xay dflng cd e h i kiem tra, giam sfit va dfinh gia thfldng xuyen d l duy tri chfi't Ifldng ngudn lao ddng sau dao tao. Ngofii r a c i n khuyd'n khich ngfldi lao ddng tfl dfio tao n g h i tai cae ed sd san xud't theo hinh thflc vfla Ifim vfla . hpc n h a m t a n g t i n h thflc hfinh vfi tfl dd tao dflde ky nfing cho ngfldi lao ddng.
iii) Md rong hdp tde quo'e teddo tao nghi cho ngUdi lao ddng: mue tieu cua hpp tfic qudc te v l dfio tao nghe Ifi dfla dfio tao nghe cua Viet N a m n g a n g t i m k h u vfle vfi t h e gidi dd cac b a n g ca'p, ehflng ehi dfio tao eiia ngfldi lao ddng dflde qudc te cdng nhfin. Tfl dd tao d i l u kien cho ngfldi lao dpng t h a m
gia d l dfing vfio t h i trfldng lao ddng nfldc ngofii. Do vfiy, cac cd sd dfio tao n g h i c i n nghidn eflu xdy dflng c/^e chfldng t r i n h hdp tdc vdi ddi tdc nflde ng )fii dao tao n g h i eho lao d$ng Vipt N a m , nhfi't lfi cfic nfldc ed nhu c i u t i l p nhfin lao dpng. T r o n g hpp tac quoc t l ve dfio tao n g h i , phai c h u trpng nhu ciu d cfic ngfinh cdng nghp mui nhon, cac nganh c i n lao ddng ky thufit, t r i n h dd eao gfin vdi xu t h d phfit t r i l n cua khoa hpe - cdng nghd t h i gidi.
iv) Ba dang hda cd cdu lao ddng, ngdnh nghi trong hoat ddng XK lao dong: XK lao ddng bao gdm n h i l u loai lao dpng eho nhilu ngfinh n g h i k h a c n h a u g i n vdi cae loai t r i n h dd khfie n h a u . Vi vfiy, vfla tfip trung dfio t^o chuydn sdu, t h a n h thao chuydn mdn ky thufit cho lao ddng, ddng thdi phai cd ehid'n Iflpc d i u tfl theo hfldng dap flng n h u c i u ngfiy cfing da dang, ch^t Ifldng ngfiy cfing cao cua cac nfldc. T r o n g thdi dai b u n g nd eua each m a n g k h o a hpc ky thufit gan vdi p h a t tridn k i n h te t r i thflc, lao ddng cd chuyen mdn ky thufit phai chiem ty trpng Idn trong Iflc Ifldng lad dpng XK. Cin d i y m a n h t u y e n ehpn lao ddng XK trdn cd sd gfin k i t eae doanh nghiep XK lao dpng vdi cac ed sd dfio tao n g h i , ehinh quyen eac dia phfldng, gia d i n h lao ddng. D i l u dd se gdp p h i n h a n chd' nhflng tidu cflc trong tuyen ehpn vfi dfio tao lao ddng XK, gdp p h i n thfle hien xa hpi hda hoat dpng dao tao n g h i . T a n g cfldng t u y e n dung va k h u y i n khich hoc sinh, sinh vidn sau khi td't nghidp cfic trfldng nghe, eao dfing, dai hpc cd du d i l u kidn t h a m gia XK lao ddng gfin vdi nhflng cdng viee chuyen mdn phu hpp d c a c nfldc.
Ba Id, vi phia bdn thdn ngUdi di lao dong d nUdc ngodi:
Trong d i l u kidn Ifim vide d xa Td qud'c, xa gia dinh, ngfldi lao dpng phai xfic dinh ro quydn ldi, t r a c h n h i e m vd nghia vu cua m i n h vfi tfl dd k h d n g ngflng n a n g cao ehuydn mdn nghidp vu, hieu bid't v l phap lufit vfi vfin h d a de ed k h a nfing thich flng
NghiSn ciiu Kinh tes6407 - ThSng 4/20%
Ndng cao nang luc canh tranh...
vfi d a p flng nhflng yeu c i u eiia ngfldi sfl dung lao ddng. Ddng thdi, ngfldi lao ddng phai tfl giac t u a n t h u d i y dii nhflng cam k i t trong hpp ddng lao ddng, ehu trpng ren luyen tac phong, Id'i sd'ng edng nghidp, dfic bidt lfi nfing cao tinh t h i n tfl tdn dan tdc trong khi sdng vfi Ifim viec d nfldc ngofii. D i l u dd vfla dam bao dfldc quyen ldi ciia ngfldi lao dpng.
vfla nfing cao uy tin ciia lao ddng Viet Nam vdi eac thi trfldng lao ddng qud'e te.
Nhin chung, t r o n g nhflng nfim tdi, hoat ddng cung - c i u v l lao ddng t r e n thi trfldng XK lao ddng se cd nhflng t h a y ddi dang k l , Nhu c i u tuyen d u n g lao ddng ky thufit ed trinh dp chuyen mdn, dflpe dfio t a o chuydn sau se tfing len; n h u e l u lao dpng gian ddn se vfin edn nhflng khdng Idn. Nhfl vfiy, eanh t r a n h tren thi trfldng XK lao ddng se cfing gay gfit hdn. Q u a n diem c i n p h a i quan triet de ndng cad nfing Iflc eanh t r a n h vdi lao ddng XK lfi c i n tiep tuc d i y m a n h nfing eao chfi't Ifldng dpi n g u lao ddng dfip flng n h u c i u XK. De thflc hien muc tieu nfiy, c i n cd cfic giai p h a p ddng bd, nhd't q u a n gifla eac bd, ban, ngfinh va cdc doanh nghidp ldm cdng tac XK lao dpng. Trong dd, vide d i u tfl vd ddi mdi ndi d u n g dfio t a o v l chuydn mdn, dao dfle nghe nghiep, v l kien thfle p h a p lufit dd'i vfi v a n hda ldi sd'ng vdi ddi n g u lao ddng XK e i n dfldc coi trpng hdn./.
TAI LifiU THAM KHAO:
1. Qu6c hdi: Lni3l Ngudi lao ddng Viei Nam di idm viic 6 nitdc ngoai iheo liap ddng. Nxb Chi'nh tri qu6c gia, m N6i 2006.
2. Chfnh phu: Nglii dinh 12612006'ND-CP hudng ddn clii tie't infil sd dieu cua Lidl Ngudi lao ddng Viet Nam di ldm vi^c 6 nudc ngodi Iheo hai) ddng, Hk NOi 2007.
3. Thanh tra Chfnh phu; K^'i ludn thanh ira so 2790IKU -[TCP - V.III ngay 17/12 ve viec xiidl khdu lao ddng c6 Ihdt han d nudc ngodi. HS N6i. 2008.
4. Nguyfin Thi Hdng Bi'ch: iiid't fchdu lao ddng cua nidi sd' nudc Ddng Nam A- Kinh nghidm vd bdi hoc.
Nxb Khoa hoc ky thuat. H i NOi. 2007.
5. T r & Vfln Hang: Cac gidi phdp nhdm ddi mdi qudn ly nhd mfdc v^ xitd'i khd'u lao ddng a Viei Nam Irong giai doan 1995-2010. Dai hpc Kinh ti qu6c dan, m NOi, 2005.
6. TS Liru Van Hung: }Oid'i khdu lao ddng Viet Nam rhdi k^ dd'i mdi vd iidi nhdp Nxb Td Aiin bich khoa. Ha N0i,2011.
7. Nguyfin Phiic Khanh: JOidt khdn lao ddng vdi chifcng irinh qudc gia ve viec Idm. Dfi tai ca'p b6 2004.
8. Tai lifiu hei thao "Hoai ddng dua ngifdi lao ddng Viei Nam di nudc ngodi - nhitng vd'n de ddt ra ". Vifin Nghien cilu DOng Nam A va Dai hpc Vinh 2009.
9. E. Wayne Nafziger:7"^e Economics of Developing coimtrries- bdn dich Nxb Thdng kfi. Uk N6i ,1998.
10. CSc trang thOng tin difin tit: dangcongsan.vn:
molisa.com; laodong.com.vn dantri.com.vn;
thongtinxuatkhaulaodong.com: vieclam .nld.com.vn;
vamas.com.vn;; vietnamnei vn; vnexpress.net:
thesaigontimes.vn; tuoitre.vn...
NghiSn ciiu Kinh te so 407 - Thang 4/2012
