QSAN NI|M PHAP LI v ! T A P D O A N KINH T^ TAI Vl|T NAM
S
au nhieu ndm van ddng va phdt trien, tap doan kinh tl (TDKT) da trd thanh thuc thd quan trgng trong ddi sdng kinh td Viet Nam. Su ra ddi vd phdt ttiln cua cdc TDKT d Viet Nam ddi hdi Nha nudc phdi xay dung hdnh lang phdp If day dii, ro rang vd td chuc va hoat ddng cho md hinh ndy de TDKT phdt triln, tang siic canh tranh, gdp phdn dua dat nudc chii ddng vd thuc hien ed hieu qua tidn trinh hdi nhdp kinh te. Dd thuc hidn dupc didu ndy, trudc het can hidu diing vd md hinh TDKT. Giai quyet dupc thdu ddo van dd ndy Id ca sd dd cdc nhd hoach dinh, xdy dung phdp luat thidt kd khung phdp li hidu qua didu chinh loai hinh kinh doanh quy md ldn ndy.Xet vd khia canh phap li, TDKT Id tap hpp cua cac phap nhan thdng qua cdc lidn ket vd vdn, cdng nghd, thi tnrdng hodc edc lgi ich kinh td. Lidn kdt trong TDKT khong phdi la lien ket thdng qua hdnh vi cimg gop vdn thirc hien boat dpng kinh doanh chung giira cdc phdp nhan. Van dd d n xem xet d day la tu each chii the, md hinh lidn kit va nang luc phdp ludt ciia tap dodn.
1. Quan niem ve tw each phap nhan cija tap doan kinh te
Tren the gidi ed hai hgc thuylt phdp nhan co ban Id hgc thuyet phdp nhan gid tudng va hpc thuylt phap nhan thuc tl.
VU PHUONG D6NG*
Hgc thuyet phdp nhdn gia tudng coi phap nhan Id ngudi vd hinh, do cac thanh vidn hgp lai vd dai didn cho tdt cd cdc thdnh vien, khdng tu minh true tiep thuc hien hanh vi, hogt dgng theo mong mudn cua thanh vien phdp nhdn chii khdng phai trdn ea sd muc dich hogt dgng ciia phap nhan.*''
Hgc thuydt phap nhan thuc te coi phap nhdn la tap hgp cua nhilu ngudi, cd tu cdch, quydn, nghTa vu nhu mdt cd nhdn. Quyen va nghia vu ciia phdp nhdn hinh thanh tren co sd lien ket giira cac ca the ddc lap vdi nang luc hanh vi cua cd the dgc lap do. Hoat ddng cua cd nhdn cd the bi chi phdi bdi ydu td vd tinh cdm, li tri va ndng luc bi gidi han do khd ndng thuc hidn hodc dp tudi. Phdp nhdn khdng bi chi phdi bdi cdc ydu td nay md hogt dgng theo muc dich ciia phap nhdn.*^' Nhu vdy, theo hpc thuyet phdp nhdn thuc te thi phdp nhan khdng phai la chii thl gia tudng ma Id chii the thyc te, dpc ldp, ciing "sinh ra", "ldn ldn", "benh tdt", "tij" va hogt ddng nhu ca nhan.'^' Phdp nhdn cd mong mudn rieng vd cd quyln tir do thuc hien hdnh vi vdi danh nghTa chinh minh dl thuc hien mong mudn dd. Phdp ludt Viet Nam cdng nhan hgc thuylt phdp
* Thac sT lu?t hpc, giang vien Trudng D^i hpc Lu^t H i Npi
NGHIEN ciru - TRAO OOI
nhan thuc td, do dd phap nhan cd: Danh tinh, tru sd, qude tich, bd mdy quan li, san nghidp, ndng luc phdp ludt va nguyen tdc tach bach ve tdi sdn.
Cau hdi dat ra la TDKT cd tu each phdp nhan hay khdng? De trd Idi cdu hdi ndy can xem xet nhirng dac trung cua TDKT tucmg ling vdi cdc dau hidu dd cdng nhdn td chiic CO tu each phap nhan.
Thir nhdt. TDKT cd danh tinh. Danh tinh cua TDKT dd chi tap hop cac phdp nhan ddc lap, boat ddng trdn co sd lidn kdt chat che vi lpi ich kinh td. Danh tinh cua TDKT cdn de phdn biet giiia tap hpp phap nhan vdi cdc phap nhan trong tap doan vd phdn biet tap hgp phdp nhdn nay vdi tap hpp phdp nhdn khdc. Danh tinh cua tap doan Id quyen tdi san, dupc xdc dinh la mgt "ten thuang mai".
"Ten thucmg mai" do cdng ti chi phdi tap doan quan li. Cdc phap nhdn dgc lap trong tap doan cd quydn thu hudng gid tri "ten thuang mai" ciia tap doan vd phdi trd phi.
Thif hai, TDKT cd try sd dn dinh, ro rdng.
Tru sd ciia TDKT Id noi ddt bg mdy quan li dieu hanh tdp doan, noi thuc hidn cac hogt ddng quan tri tap doan ndi ehung va cdc phdp nhdn trong tap doan ndi ridng. Try sd ciia tap dodn ciing Id noi de cdc chii thd khdc tidn hdnh thuc hien giao dich vdi tap doan.
Thir ba, TDKT cd bd may quan li tap dodn. Bp mdy qudn li tap doan thudng dupc quy dinh chat che va phuc tgp trong dieu Id tap dodn. Dieu le TDKT cd the do cdng ti giii quydn chi phdi ttong tap doan quy dinh hogc dua tren y chi ciia da sd phdp nhdn
tham gia tap doan. Bd may TDKT cd thd bao gdm cac chiie danh: Chii tich tap doan, hgi ddng qudn tri tap doan, hdi ddng tai chinh tap doan, hdi ddng giam sdt tap dodn, hdi ddng kilm sodt ndi bd tap doan v.v.. Nhiem vy, quyln ban, tiach nhidm, nghia vu phap li cua cac co quan trong tap doan dupc quy dinh hgp li. Trong tap dodn cd ca quan qudn li, dilu hanh vd cd ca quan thanh, kiem tra nhdm dam bdo tinh hieu qua tiong hogt ddng eua tap dodn kinh tl. Cac chiic danh trong tap doan cd thd dupc bdu hoac do cd ddng, nhdm cd dong chi phdi tdp doan quydt dinh.
Thil tuc tidn hdnh hgp, ra quydt dinh cua cac CO quan trong tap doan dugc quy dinh chi tilt tiong dieu le cdng ti.
Nhirng dac didm trdn la co sd dd nhdn didn tu each phap If eho TDKT tgi Viet Nam. Tuy nhidn, xet tir khfa canh lidn ket cua cac phap nhdn tao thdnh TDKT va ban chdt phdp If ciia tap dodn, cd thd thiy TDKT khdng cd nhirng dde tnmg ca bdn cua phap nhan theo quan nidm vd phap nhan thyc td theo truydn thdng dan ludt, ey the:
Thli nhdt, TDKT khdng cd sdn nghiep ddc lap.
Dac trung ciia phdp nhdn la phdi sd hiiu mdt san n^idp va sii dung nhiing lgi ich tir san nghiep cua minh dl thuc hidn cdc muc dich ciia phdp nhan (ddi vdi cdc phap nhan kinh doanh Id muc dfch sinh ldi). Sdn nghiep ciia phdp nhdn cdn Id co sd dl phdp nhan ganh chiu cdc nii ro phat sinh tiong qud trinh thuc hien y chi cua phap nhan. San nghiep dupc thiet lap bdng nhung tai san do thanh
TAP CHi LUAT HOC SO 11/2014
NGHIEN ciru - TRAO OOI
vien ciia phap nhan ddng gdp thdng qua viec thyc hien chuyen quyen sd huru tdi sdn gdp vdn cho phdp nhdn. TDKT dupc hinh thanh tir su lien kdt cua cac phap nhan ddc lap nhung khdng xult phdt tir vide thyc hidn gdp vdn chung. Vi vdy, TDKT khdng tilp nhan su chuyin quydn sd hiiu tai sdn gdp vdn tir cac phap nhan thdnh vien, do do khdng hinh thdnh san nghiep rieng.
Nhdm duy tri hoat dgng dilu hdnh tai TDKT, cdc phdp nhdn thanh vien thuc hien nghia vu ddng gop tai chinh hoac phap nhan chi phdi tap doan trich mdt phan lpi nhuan.
Ngudn tai chinh nay la can thidt de ddm bao bp may qudn tri thuc hidn cac trach nhiem cdn thilt trong hoat dgng quan li tap doan.
Tuy nhien, sir ddng gdp hoae trich lap quy nay cGng khdng lam hinh thanh sdn nghidp ridng cho TDKT md thdng thudng phap nhan co khd nang chi phdi tiong tap dodn se thuc hien vide tiep nhan cac khodn ddng gdp va chi trd dd duy tii bd mdy didu hanh cho tap dodn.
Thir hai. TDKT khdng cd ndng luc phap li TDKT la tap hpp cua nhieu phap nhdn, mdi phap nhan la mgt chii the phap li vdi nang luc phdp li day dit, nhan danh chinh minh thuc hien cac quan he phdp luat. Su tap hgp ciia cac phdp nhdn tiong TDKT khdng hudng den viec hinh thanh mot td chiic kinh td mdi tham gia thi trudng ma thuc hidn qud trinh lien ket nham toi da hod lgi ich ciia timg phdp nhan kinh doanh dgc lap. Do dd, TDKT khdng c6 ndng luc phap luat ciia mgt chu the phap U thdng thudng, cung khdng
cln den su thira nhdn ciia ca quan nha nudc cd thdm quyln vd "su ra ddi" minh, tir do khdng cd nang luc hanh vi dd thuc hidn cac hoat ddng nhan danh tap doan. Su van ddng ciia TDKT chinh la sir van ddng cua cac phdp nhan ddc lap trong tap dodn. TDKT khdng cd tu cdch phap li ddc lap, do do, khdng ddc lap va nhan danh chinh minh tham gia giao dich ddn sir, thucmg mai.
Thdng thudng, phap nhan chi phdi tap doan tien hdnh giao dich nhdn danh chinh minh de thyc hidn giao dich vdi danh nghia tap doan phil hgp vdi nhu cdu qudn li, phat tridn kinh doanh cua tap doan.
Thir ba, TDKT khdng chiu trach nhiem tdi san
TDKT khdng cd nang lyc phdp li, khdng nhdn danh chinh minh thyc hien cac giao dich ddn su hay thuong mai. Vi vay, TDKT khdng chiu trach nhiem tdi san doi vdi cac nghia vu phdp li phat sinh tir hoat dgng cua minh ddng thdi cung khdng chiu trach nhiem phap li thay cho cdc phap nhan thanh vien. Mat khdc, TDKT khdng co tai sdn rieng ndn khdng the chiu trdch nhiem tdi san. Giao dich cua TDKT dupc thirc hidn thdng qua cdng ti chi phdi, mpt sd giao dich cd hidu lue dp dung vdi nhidu cdng ti trong tap doan. Trong trudng hgp phat sinh cac nghia vu phap If tir giao dich nay, cdng ti chi phdi chiu trach nhidm bang tai sdn ddc lap ciia minh.
TDKT Id mdt td chire nhung khong co san nghiep ridng, khdng cd hi each phap li, khdng chiu trach nhiem tai san. Vi vay, chi
20 TAP CHI LUAT HOC SO 11/2014
dat ra van dd giai thl ma khdng dat ra vln dl ve phd sdn TDKT.
Su ra ddi cua cac TDKT la nhu clu tlt ydu khach quan eua qua tiinh phdt triln kinh te. Vide edng nhan su tdn tgi cua md hinh TDKT tien thi trudng la vide lam can thilt vd phu hpp cua he thong phap ludt Viet Nam. Tuy nhidn, tien co sd cdc khfa cgnh phdp If da phdn tfch d tien, cd thd khdng dinh TDKT khdng cd tu each phdp nhdn.
Nha ldm luat khdng the dp dat tu cdch phdp nhan cho TDKT nhu mong mudn ciia nhidu nha ddu tu ldn trdn thi trudng*'*' do thilu nhiJng co sd phdp li then chdt. TDKT khong c6 tu each phdp nhan cung phdn dnh chinh xac dac trung ciia md hinh nay tren thuc td, dd Id md hinh td chiic kinh td dupc tgo lap bdi nhiing lien ket ve vdn, thi trudng, cdng nghd va cae lgi feh kinh td khdc cua phdp nhdn thdnh vidn. De lam ro bdn chdt phap li cua TDKT can ldm ro bdn chat ciia cdc Uen ket trong tap doan.
2. Quan niem ve lien ket cua tap doan kinh te
Qud trinh phat tridn ciia xa hgi hod sdn xult dua tren ca sd ciia su Iidn ket, tir Iidn kit dan gian tdi lien ket cd phdn cdng giiia cac doanh nghidp trdn thi trudng. Cac Hen kit tren din trd ndn ben chat hon, quy md rpng ldn ban thdng qua hinh thirc ddu tu gdp vdn, nam cd phdij. Cdc lien kdt nay ngdy cang phdt tridn d nhihig miic dp khac nhau vd khdng chi dien ra tren lanh thd qudc gia md da phdt trien mang tinh xuyen qudc gia, khu vuc.
TDKT dupc hinh thanh trong qud trinh phdt triln hidn dai cua ciia qud trinh xa hdi hod sdn xuit tidn co sd lien kdt ciia cdc phap nhan thanh vidn. Ddy la xu thd tlt ydu ciia qua tiinh phdt triln luc lupng sdn xuit. Lien kit giiia cac phdp nhan dd hinh thanh tap dodn dua tien y chi tu do, ty nguyen ciia chinh phdp nhan do. Cdc phdp nhan ddc ldp nhdn danh ehinh minh dl thuc hien hanh vi lidn kit. Tuy nhien, tiong mdt sd trudng hgp, do nhung dieu kien cgnh tranh ndn tfnh tu nguydn lidn kdt ciing bi anh hudng. Quy luat canh tianh trong nen kinh td se budc cdc doanh nghidp phai lidn kit vdi nhau nham tgo lap, duy tri, phdt trien tdi da cdc ngudn lyc ciia doanh nghiep dd nang cao nang luc ciia tap doan tiudc cdc dp luc ttr thi trudng.
Dua tidn tinh chat nganh nghe, cdc TDKT dugc chia thdnh: TBKT lien kit theo chilu ngang (cling mgt ngdnh nghl kinh doanh);
TDKT lien kdt theo chidu dpc (giifa cac doanh nghiep tiong cimg mdt day chuyin san xult, cdng nghe); TDKT lidn kit hdn hpp (vira tlieo chieu ngang, vira theo chilu dpc).
Dua vao phuang thiic hinh thdnh, cac TDKT dupc chia thanh: TDKT lien kit chat che; TDKT lien kit khdng chat che. Trong do, TDKT cd lidn kit chdt che la tap hpp cua cdc cdng ti hoan toan bi chi phdi bdi tap dodn, cae cdng ti tham gia vao tap doan ddc lap vd phdp li nhung mit quyln tu chii trong hoat ddng sdn xult, kinh doanh vd tai chinh; TDKT lidn kit khdng chdt chd la tap hgp ciia cae cdng ti lien kit thdng qua cac thoa thuan, hgp ddng.*^*
TAP CHi LUAT HOC SO 11/2014
NGHIEN c u u - TRAO DOI
Dya trdn tieu chi phap If, cdc lien ket tiong TDKT dupc ehia thdnh hai hinh thiic CO ban: Lidn ket chi phdi va Uen kit khdng chi phdi.
2.L Lien kit ehi phdi
Lien kdt chi phdi la logi Iidn kdt hinh thdnh trong md hinh TDKT cd edng ti gifi vai trd chi phdi (cdng ti me) cac cdng tl cdn lai (cdng ti con). Cdng ti giii vai ttd chi phdi hinh thanh lidn kdt tten co so ddu tu gdp vdn (den miic chi phdi cdng ti muc tieu); kiem soat boat ddng cdng ti thdng qua vide cu ngudi vao ban dieu hanh cdng ti bi chi phdi hoac dinh hudng hinh thiic kinh doanh cdng ti bi chi phdi; cho phep sii dung nhiing quyen vd lpi ich lien quan den nhan hldu, bi quydt kinh doanh va tham gia vao mdt qua trinh san xudt edng nghe.
2.1.1. Lien kdt chi phdi thdng qua ddu tu gdp vdn
Lien kdt trdn co sd dau tu gdp vdn den miic chi phdi cdng ti myc tidu la lidn ket hinh thanh tir hogt dgng gdp vdn ciia cdng ti me vao cdng ti con. Ti le phdn vdn gdp ciia cdng ti me trong vdn dieu le cua cdng ti con du dd chi phdi hoat ddng ciia cdng ti con.
Van dd can xac dinh d day la miic dp chi phdi ciia cdng ti me ddi vdi cdng ti con.
Trudng hgp chi phdi mgi hoat ddng thi ti le phan vdn gdp se khac vdi trudng hgp chi phdi mdt phdn hoat ddng eua cdng ti con. Ti Id phan vdn gdp trong vdn didu Id Id bao nhieu de dam bao viec chi phdi cua cdng ti me tgi cdng ti con rat kho xdc dinh. Theo le thudng, ti le nay dupc xdc djnh Id qua ban
nhung tten thuc te, nhieu trudng hpp dii ndm qud ban ti Id phan von gdp ttong vdn didu Id, cdng ti me van chua chi phdi todn bd cdng ti con va cung ed trudng hpp khdng can sd hfiu qua ban, edng ti me da chi phdi dupc hodn toan boat ddng ciia cdng ti con. Cdng ti quy md cdng ldn thi ti le cd phdn, phan vdn gdp chi phdi cdng thap.
TDKT hinh thdnh tren co sd dau tu gop vdn cd ba md hinh nhu sau:
- Md hinh 1: Cau tnie dcm gidn (md hinh ddu tu dan cdp). Tap dodn cd md hinh cau triic dcm gidn bao gdm cdng ti me hinh thdnh Hen ket de chi phdi cdng ti con d tang thli hai, sau dd cdc cdng ti con d tang thii hai lai hinh thanh lien ket dd chi phdi cdng ti eon d tang thir ba va tidp tuc d cdc tdng tiep theo. Cac cdng ti ddng cap khdng hinh thanh lien ket de chi phdi nhau; cdc cdng ti d cap dudi khdng hinh thanh lidn kit dl chi phdi cac cdng ti cap tidn. Md hinh nay dam bao quyln luc dupc thyc hien theo trinh tu tir tren xudng, quyln luc tap trung d cdng ti me ciia tap doan.
- Md hinh 2: Ciu tnie ddu tu da d p dan gidn. Ddi vdi TDKT cd md hinh d u tnie da cap don gidn, cdng ti me cd thl hinh thdnh lien kdt chi phoi vdi cdng ti con d p hai ddng thdi true tilp hinh thanh lien kit chi phdi cdng ti con d cdp ba, cdp bdn, v.v.. Cdc cdng ti ddng d p khdng hinh thanh lidn kit dl chi phdi nhau, cdng ti d cip dudi khdng hinh thdnh lien kdt dd chi phoi edng ti d p tren.
Md hinh nay tgo cho cdng ti me eiia tap dodn nhidu lua chgn han vd phucmg thiic diu tu
TAP CHi L U A T Hpc SO 11/2014
NGHIEN ciru - TRAO OOI
vd qudn If ddng vdn, tuy nhien cdng ti me se gap nhidu khd khdn trong hoat ddng didu hdnh tap dodn; phdn dinh quyln ndng, ITnh vyc cua cdng ti con; gidm thieu thiet hai do canh tranh trong ngi bd tap doan.
- Md hinh 3: Cdu tnie diu tu da cip sd hiiu cheo. Day la md hinh TDKT rat phiic tap, theo dd cdng ti ddng cap cd thd hinh thanh Iidn kdt dd chi phdi lan nhau, cdc cdng ti cdp dudi cd the hinh thanh lidn kdt de chi phdi cdc edng ti cap trdn. Nhidu cdng ti ciing nhau hinh thdnh lien kdt dd chi phdi mdt cdng ti khdc trong tap dodn. Md hinh ndy cho phep hinh thdnh mgt tap doan cd lien kdt chdt che nhung rdt khd quan li didu hdnh vi trong mdt sd trudng hop khdng xdc dinh dugc cdng ti me chi phdi tap doan Id cdng ti ndo.
2.1.2. Lien kdt chl phdi thdng qua vide kidm sodt hogt dgng cdng ti
Loai hinh lien kdt ndy dupc thuc hien thdng qua vide cir ngudi vao ban dieu hanh cdng ti hi chi phdi hodc dinh hudng hinh thiic kinh doanh cdng ti bi chi phdi. Lidn kdt giiia cac cdng ti dugc hinh thdnh tren ca sd cdng ti bi chi phdi chap nhan nhiing didu kien dl trd thdnh thanh vien tap dodn: cdng ti me dupc bd nhidm cac chiic danh qudn If quan trpng trong cdng ti; dugc quydn sira ddi, bd sung didu Id cdng ti hi chi phdi.
Vide chdp nhdn didu kidn nay giiip cho cdng ti hi chi phdi cd dugc co hgi gia nhap tap dodn, tir do duac hudng lpi fch tir tap doan.
Cdng ti tham gia tap doan se dugc sir dung quy trinh td chirc sdn xuat kinh doanh, cdng
nghe, uy tfn, he thdng khach hdng ciia tap doan. Cdng ti tham gia tap doan cdn cd the dugc hudng lpi tir nhung hpp ddng cung ling dieh vu, hdng hod vdi tap dodn. Song cac cdng ti khi tham gia tap dodn phdi chap nhdn su mlt dgc lap vl boat ddng san xuit kinh doanh. Hoat dgng ciia cdng ti chiu sy chi phdi ldn ciia cdng ti chi phdi trong tap doan, cac cd ddng trong cdng ti chap nhdn nhudng quyen qudn If, didu hanh cdng ti cho cdng ti chi phdi. Ngupc lai, cd ddng dupc hudng lgi tir ngudn thu hoat ddng kinh doanh ciia cdng ti va tdng trudng gid tri cd phdn ciia cdng ti tren thi tiudng.
2.1.3. Lidn kit chi phdi thdng qua viec chuyen quydn sd huru edng nghiep
Ddy Id lien ket hinh thdnh tir viec cdng ti chi phdi cho phep, nhudng quydn cho cdng ti bi chi phdi sir dyng nhiing quyen vd Ipi ich lien quan den nhan hieu, bi quydt kinh doanh va tham gia vao mgt qud trinh san xult cdng nghd. Cdng ti chl phdi sir dung quydn sd hilu tri tud, kinh nghidm sdn xuat kinh doanh dd dp dat boat ddng sdn xuat kinh doanh ciia cdng ti bi chi phdi. Nlu cdc cdng ti bi chi phdi khdng tuan theo sy chi dan cua cdng ti chi phdi, cdng ti bi chi phdi cd thd bi khai trir khdi tap doan, loai khdi day chuyin sdn xuat hoac ngimg cip cac lgi thl vd cdng nghd, ddn din dinh trd san xult va ddi mat nguy CO pha san.
2.2. Lien kit khong chiphSi
Lidn kit khdng chi phdi la lien kit hinh thanh trong mo hinh tap dodn, theo do cd thl la cdc lien kit vl vdn nhung khdng du mirc
TAP CHi LUAT HOC SO 11/2014
NGHIEN ciru - TRAO OOI
chi phdi hoac cdc cdng ti thanh vien ki kdt thod thugn vdi nhau vd cac nguydn tac chung trong hogt dgng san xuit, kinh doanh nhu xac dinh quy md sdn xuat, sd luang va gid ca san pham, phdn chia thi trudng, hgp tdc nghidn ciiu khoa hgc, cdng nghe, trao ddi bang phat minh sdng che v.v..
Lien ket ve vdn nhung khdng du miic chi phdi la logi lidn kit hinh thanh tir hoat ddng ddu tu vdn ciia cdng ti me trong tap dodn vao cdng ti thdnh vien nhung chua dii mirc chi phdi cdng ti thdnh vien. Phdn vdn gdp ciia cdng ti me trong cdng ti thanh vidn khdng dupc qua thap vi ndu phan vdn gop chidm ti Id khdng Idn trong vdn dieu le ciia cdng ti thanh vidn thi vide thyc hidn cdc muc tidu kinh doanh cua cdng ti me khdng dat dupc, do do khdng the coi cdng ti tiep nhdn vdn dau tu la thanh vidn cua tdp doan. Dya tren bdn chdt phdp If trong qudn tri doanh nghidp, nha Iam ludt phai xdy dung ti Ie phdn vdn gdp tdi thieu de cdng nhan tu each thdnh vien tap dodn cho cdng ti dau tu.
Trong mpt TDKT cd the ddng thdi tdn tai ca hai logi lien kdt tien (chi phdi va khdng chi phdi). Mdt sd nhdm cdng ti trong tap dodn se hinh thanh cdc lien kdt chi phdi ldn nhau, mdt nhdm cdng ti tham gia vdo tap doan nhung tinh chdt Uen kdt khdng cho phep mgt cdng ti (hoac mdt nhdm cdng ti) chi phdi nhung cdng ti do.
3. Quan niem vl nang luc chu thl ciia tap doan kinh te
Ndng luc chu thl ciia'td chiic dupc thl
hien thdng qua nguyen nhan binh thdnh, ban chit ciia td chiic.
Nang lyc phdp ludt cua td chirc hinh thanh tir thdi dilm thanh lap hay thdi diem cdng nhdn ciia ea quan cd thdm quydn vd su thdnh lap ciia td chiic do (thdng qua vide cap giay chiing nhdn ve sy thanh lap cua td chirc).
Xet tii nguydn nhan hinh thdnh, TDKT la tap hgp cdc phap nhdn thdng qua cdc lien kdt tren ca sd thod thudn. Thdi diem thdnh lap TDKT cd thl coi la thdi didm cdc ben dat dupc thod thudn. Myc dich lien ket ciia cac phap nhan trong tap doan khdng hudng tdi viec thdnh lap mdt td chiic kinh te mdi, khdng cd hdnh vi gdp vdn, do dd khdng cdn su cdng nhan cua ca quan nha nudc cd tham quyen ve su "ra ddi" ciia td chirc nham tiep nhan von gdp.
v l bdn chit, TDKT duac hinh thdnh tir sy lien ket cua cac thanh vidn tiong tap doan, cdc thdnh vidn ciia tap doan khdng phdi la chu sd hiiu chung theo phan ddi vdi san nghiep, vi vay thdnh vidn eua tap doan khdng cd quyen, nghia vy ddi voi tai sdn thudc sd hiru chung tuong iing vdi phdn quyln sd hGu ciia minh. Quydn va nghia vy ciia cac thanh vien trong tap dodn dugc dilu chinh bdng dieu le tap dodn, dua trdn co sd lien kit gifia cdc thdnh vidn tiong tap dodn.
TDKT khdng phai Id phap nhdn nen he qua tdt ylu Id khdng thl nhdn danh chinh minh tham gia cdc quan he phdp luat. Tuy nhidn, tdp dodn ed danh tfnh, cd tru sd giao dich, cd bg mdy dieu hanh va la td chiic dupc thanh lap dura tidn y chi chtmg cua nhilu
24
I NGHIEN ciru-TRAOOOI
thanh vidn cd tu cdch ddc lap va nang luc dly dil, do do TDKT van cd cdc boat ddng dk thyc hidn myc tidu thdnh ldp ciia td chiic. Cac boat ddng cua TDKT dugc thye hidn thdng qua cdc thanh vidn trong tap doan.
Xet vd nang luc hanh vi, tap dodn khdng thd thay mat toan thd edc thanh vidn trong tap dodn dd thyc hidn giao dich, mdt thdnh vidn trong tap doan (ke cd cdng ti me hay cdng ti chi phdi trong tap doan) cung khdng thd thay mat tap dodn de thuc hidn giao dich.
Do do, khi thyc hidn cac hoat ddng ciia tap dodn, phdp nhdn thanh vien tdp doan thyc hidn giao dich nhdn danh chinh minh nhung vi myc tieu chung phdt tiien tap doan. Nhu cau can thiet dd phdt tridn tap dodn Id cdn hinh thanh mdt bd mdy quan li didu hdnh tap dodn nhung phai quy dinh ro pham vi dieu hdnh cua bd may quan li nay.
4. Quan niem ve su* hmh thanh talp doan kinh te
TDKT la mpt td chiic cd su tham gia cua nhieu phdp nhan thanh vidn ddc lap vi myc tidu chung, thdng nhdt. Khdng the coi TDKT chi la ten gpi de chi mdt nhdm cdng ti cd lien kdt vdi nhau. Thdi didm hinh thdnh TDKT c6 the xdc dinh Id thdi didm khi sy lidn ket dupc hinh thdnh giiia cac thanh vien trong tap dodn hoac thdi diem ma ca quan qudn li nha nudc cd thdm quydn cdng nhan su tdn tgi cua td chue tren thyc td. Xet ve thuc te, thdnh vien trong tgp dodn xdc dinh thdi diem thanh lap tap doan la thdi diem cdc thod thudn ve lidn kdt trong tap doan cd hidu lire. Khi Hen kdt hinh thdnh, giiia cac thanh
vien cd mdi quan he vl quyln va lgi ich, hoat dgng theo muc tieu thdng nhat khi thanh lap tap doan.
v l mat phdp li, quan niem vl thai didm hmh thdnh tap doan la thdi dilm ca quan quan If nhd nudc cd thdm quydn cdng nhdn sy tdn tai cua td chiic tien thyc tl Id phii hop vdi cdc hpe thuyet co bdn. Mac du cac thdnh vidn trong tap dodn "khdng thye sy" cdn sy cdng nhdn cua co quan qudn li nhd nudc vd sy tdn tai cua td chiic nay nhung viec ca quan qudn If nha nudc d p chimg chi cdng nhdn su tdn tgi ciia tap doan ed nhieu y nghTa vl phap If, vl quan li hogt ddng kinh doanh ciia chu the kinh doanh tren thi trudng, qudn If thue, qudn If hogt dpng tdi chinh cua cac cdng ti cd lien kdt phirc tap. Vi vay, ca quan qudn li nha nudc can phdi xay dung he thing tieu chl xdc dinh cac didu kien dl nhdm cdng ti dupc cdng n h ^ Id TDKT dua trdn cac ylu td CO ban: Miic do lidn kit, sd Iupng thdnh vidn tham gia, miic do da nganh vd quy md cua nhdm lidn kdt./.
(l).Xem: TS. Trjnh Qufic Toin, Trdch nhipm hlnh s\r cua phdp nhdn trong phdp lual htnh sir, Nxb. Chinh tri qufic gia. Ha N^i, 2011, tr. 223,224.
(2).Xem: Bas Schotel, On the right of exclusion: law.
ethics and immigration policy. Routlege, 2012, tr. 49,50.
(3).Xem: LeTrun^ Chirih, Ddn lugt dai cttang. tr. 177.
(4).Xem: Tu^ Phong, "TDKT tu nhdn doi "gidy khai sinh"", ngufin: http://vneconomy.vn/doanh-nhan/tap- doan-kinh-te-tu-nhan-doi-giay-khai-sinh-66047.htm, ngiy truy cap 11/11/2014.
(5).Xem: GS.TSKH. Vu Huy Tir, Mo hlnh TDKT trong cong nghi?p hod, hien dgi hod, Nxb. Chinh tri qufic gia, Hi Npi, 2002, tr. 16 - 17.
TAP CHf LUAT HOC s6 11/2014
