• Tidak ada hasil yang ditemukan

YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA 18

Dalam dokumen YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA (Halaman 90-110)

Apolos di Efesus deng Akaya 18:24-28

24-26Ada orang Yahudi satu. Dia pung nama Apolos. Dia asal dari kota Aleksandria. Dia pintar bicara. Dia paleng tau Allah pung tulisang. Orang-orang su kasi balajar dia soal bagemana Tuhan kasi salamat manusia, jadi dia su tau sadiki Tuhan Yesus pung ajarang. Dia kasi balajar orang-orang soal Yesus deng samangat paskali. Apa yang dia kasi balajar tu, akang batul. Mar dia cuma tau kalo Yohanis tukang sarani ni kasi sarani orang kalo orang tu kasi tinggal dia pung dosa-dosa.

Satu kali bagini, Apolos ni pi ka kota Efesus. Sampe di kota itu, dia kasi balajar orang soal Yesus di orang Yahudi pung tampa sombayang. Dia kasi balajar deng barani paskali. Waktu Priskila deng Akwila dengar apa yang Apolos kasi balajar tu, oras itu jua, dong panggel dia datang ka dong pung ruma. Di dong pung ruma, dong dua kasi balajar dia deng bae-bae soal bagemana Allah kasi salamat manusia biar dia jua bisa tau labe banya.

27Satu kali bagini, Apolos mau pi ka propinsi Akaya. Jadi, basudara-basudara yang iko Yesus di Efesus biking surat par orang-orang yang iko Yesus di Akaya biar dong bisa tarima dia deng bae-bae. Di Akaya ada orang-orang yang su dapa berkat basar dari Tuhan sampe dong su parcaya Yesus. Waktu Apolos sampe, dia banya tolong dong la dong parcaya labe kuat lai. 28Dia deng samangat paskali baku soal jawab deng orang-orang Yahudi di muka orang banya soal Yesus sampe dia kasi kala orang-orang Yahudi tu. Barang, dia kasi unju par dong kalo dalang Allah pung tulisang tu ada bilang kata Yesus tu, Orang yang Allah su Angka par Kasi Salamat Manusia.

Paulus kasi balajar orang-orang di Efesus 19:1-12

19

1Waktu Apolos masi ada di kota Korintus, Paulus su koliling daera Frigia deng propinsi Galatia la sampe di kota Efesus. Di situ dia baku dapa deng babarapa orang yang parcaya Yesus. 2Dia bilang par dong kata, ”Basudara-basudara e! Kamong su tarima Tuhan pung Roh ka balong waktu kamong parcaya Yesus?”

Dong bilang, ”Balong! Mala katong baru tau oras tadi ni kalo Tuhan pung Roh tu ada.”

19:4 Mat. 3:11; Mrk. 1:4, 7-8; Luk. 3:4; 16, Yoh. 1:26-27

3Paulus bale bilang, ”Kalo bagitu, kamong parcaya apa waktu kamong sarani?”

Dong bilang, ”Katong parcaya Yohanis tukang sarani pung ajarang.”

4Paulus bilang lai kata, ”Basudara e! Yohanis tu kasi sarani orang-orang kalo dong su kasi tinggal dong pung dosa-dosa. Dia bilang par orang-orang kalo dong musti parcaya par orang satu yang nanti datang dari balakang. Orang tu, Yesus.”

5Waktu dong dengar Paulus bilang bagitu, dong kasi dong pung diri-diri par sarani la jadi satu hati deng Tuhan Yesus. 6Waktu Paulus taru tangang di atas dong pung kapala-kapala, skrek lai, Tuhan pung Roh maso ka dalang dong la kasi kuasa par dong. Tarus, dong mulai bicara pake bahasa-bahasa yang dong sandiri seng mangarti akang. Dong jua bicara soal Tuhan pung pasang. 7Dong samua tu kurang labe dua balas orang.

8Paulus jaga pi ka orang Yahudi pung tampa sombayang tiga bulang sepe-sepe la kasi balajar orang-orang deng barani paskali. Dia baku soal jawab deng buju dong lai biar dong parcaya soal bagemana Allah parenta dunya ni. 9Mar babarapa orang dari dong pung hati karas macang deng batu. Dong seng mau parcaya Paulus pung mulu. Mala dong bicara yang tarbatul-batul soal Tuhan Yesus pung ajarang di muka orang banya. Jadi, Paulus pinda dari situ la pi deng orang-orang yang parcaya Yesus ka tampa balajar basar satu. Tampa itu bapa Tiranus pung tampa bicara par orang banya. Paulus sabang hari baku tukar pikirang deng orang-orang di situ. 10Dia biking bagitu tarus sampe dua taong. Jadi, orang-orang Yahudi deng orang-orang yang bukang Yahudi yang ada di propinsi Asia

dengar soal Tuhan pung Kabar Bae.

11Allah kasi kuasa par Paulus sampe dia biking tanda-tanda herang yang orang seng parna lia akang. 12Conto satu macang lengso ka kaeng yang Paulus parna pake kalo orang taru akang di orang-orang saki, oras itu jua, orang-orang saki bae deng setang-setang kaluar dari dong.

Skewa pung anana di Efesus 19:13-22

13Ada babarapa orang Yahudi yang jaga bajalang koliling tampa-tampa par user setang dari orang-orang. Dong coba pake Tuhan Yesus pung nama par user setang-setang dari orang-orang yang takana. Dong bilang, YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA 19

m19:19 50.000 kepeng perak tu sama sa deng satu orang pung gaji 50.000 hari karja. Jadi, akang paleng mahal paskali.

”Hoe setang! Deng Yesus pung kuasa yang Paulus jaga bilang, capat kaluar dari orang ni!”

14Di kota Efesus, ada orang Yahudi pung imam kapala satu. Antua pung nama Skewa. Antua pung ana tuju orang yang biking macang bagitu lai. 15Satu kali bagini, dong coba pake Yesus pung nama par user setang dari satu orang. Mar setang bilang, ”Yesus tu beta kanal. Paulus beta kanal lai. Mar kamong ni sapa la?”

16Tarus, orang yang takana balompa la bala dong tuju sampe kala. La dong lari kaluar dari ruma badara-badara deng talanjang.

17Waktu orang-orang Yahudi deng orang-orang yang bukang Yahudi di Efesus dengar kajadiang itu, dong samua takotang. Tarus, dong puji-puji Tuhan Yesus. 18Banya dari dong yang baru parcaya Yesus datang la mangaku di muka orang banya pakatang-pakatang yang dong su biking.

19La banya orang dari tukang fufu kumpul dong pung buku-buku fufu la bakar akang di muka orang banya. Buku-buku tu kalo rekeng akang pung harga samua tu kurang labe 50.000 kepeng perak. m20Deng jalang bagitu, Tuhan kasi unju Antua pung kuasa sampe orang-orang carita akang dari mulu ka mulu. La orang-orang yang parcaya Tuhan pung ajarang labe hari labe tamba banya.

21Abis itu, Tuhan pung Roh hentar Paulus biar dia pi ka kota Yerusalem langgar propinsi Makedonia deng propinsi Akaya. Dia bilang kata, ”Abis dari Yerusalem, beta musti pi lai ka kota Roma.”

22Tarus, dia pili dia pung tamang karja dua orang par pi ka Makedonia kamuka. Dong dua tu, Timotius deng Erastus. Mar Paulus masi tinggal sadiki lama di propinsi Asia.

Baribot basar di Efesus 19:23-41

23Waktu itu ada jadi baribot basar soal Tuhan Yesus pung ajarang di kota Efesus. 24Baribot basar tu pung carita bagini.

Ada laki-laki satu yang pung karja jaga biking barang-barang dari perak. Dia pung nama Demetrius. Dia jaga biking ruma-ruma sombayang yang kacil. Ruma-ruma tu, akang macang deng dong pung dewa parampuang Artemis pung tampa sombayang. Demetrius pung

tukang-tukang perak yang biking ruma-ruma jaga dapa kepeng banya dari akang.

25Satu kali bagini, Demetrius kumpul dia pung tukang-tukang perak deng tukang-tukang perak yang laeng la bilang par dong kata, ”Basudara-basudara e! Dari apa yang katong jaga biking ni, katong bisa

dapa kepeng banya-banya. 26Mar sakarang ni, kamong su lia deng dengar apa yang Paulus biking deng bilang tu. Dia bilang kalo patong-patong yang katong su biking tu seng ada pung kuasa apapa. Dia jua su buju deng ajar orang banya par iko dia pung ajarang. Itu seng jadi di Efesus sa, mar amper di samua propinsi Asia. 27Dia pung cara bagitu tu nanti biking ancor katong pung usaha deng orang seng barekeng akang lai. Mar bukang itu sa. Orang-orang nanti su seng somba Artemis pung tampa sombayang. La banya orang di Asia deng dunya nanti seng somba katong pung dewi Artemis yang hebat tu lai.”

28Parsis dengar bagitu, orang-orang jumawa paskali. La dong bataria kata, ”Hidop Artemis! Antua tu, katong orang Efesus pung dewa parampuang!”

29Waktu dengar orang-orang bataria bagitu, orang banya yang ada di dalang kota tu mulai pi bakumpul rame-rame la jadi baribot. Tarus, dong pi hela Paulus pung tamang dua. Dong dua tu, Gayus deng Aristarkus. Dong dua asal dari propinsi Makedonia. Dong dua jua Paulus pung tamang bajalang. Orang-orang sarut dong dua la bawa ka lapangang basar. 30Waktu dengar bagitu, Paulus mau pi maju di muka orang-orang yang ada bakumpul, mar orang-orang yang parcaya Yesus pele dia. 31Mala babarapa orang basar dari Asia yang batamang bae deng Paulus suru orang bilang par Paulus kata, ”Jang pi kasi unju muka di lapangang.”

32Waktu itu jua, orang-orang yang ada bakumpul di lapangang baribot. Ada yang bataria bagini, ada lai yang bataria bagitu. Mar banya dari dong seng tau kalo dong bakumpul di situ par apa. 33Tarus, orang-orang Yahudi tola satu orang maju di muka orang banya par bicara. Orang tu pung nama Aleksander. Dia kasi kode deng tangang suru samua orang tado par mau bela orang Yahudi. 34Mar bagitu orang banya tau kalo Aleksander ni orang Yahudi, dong seng mau dengar dia bicara. Jadi, dong rame-rame bataria sampe dua jam kata, ”Hidop Artemis! Antua tu, katong orang Efesus pung dewa parampuang!”

35Mar juru tulis kota suru orang banya tu tado. Antua bilang kata, ”Orang-orang Efesus e! Samua orang di dunya ni su tau kalo katong

ni paleng jaga katong pung dewa parampuang Artemis yang hebat tu YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA 19

pung tampa sombayang. Bagitu lai deng akang pung patong yang jatu dari langit. 36Seng ada satu orang lai yang bisa bilang kalo akang tu seng batul. Jadi, labe bae kamong samua tado. Jang paparipi par biking apapa yang sala. 37Dua orang yang kamong su bawa kamari ni seng pancuri apapa di katong pung dewa parampuang Artemis pung tampa sombayang. Dong dua jua seng hojat antua. 38Jadi, kalo Demetrius deng dia pung tukang-tukang karja deng tukang-tukang perak yang laeng mau biking parkara par tudu orang, labe bae dong pi lapor akang ka tampa sidang. Nanti hakim-hakim yang ada di situ bantu dong par urus akang. 39La kalo ada apapa yang masi kurang pas di kamong pung hati, labe bae kamong pi biking abis akang deng hakim-hakim di tampa sidang. 40Barang, kalo katong baribot macang bagini, nanti orang-orang basar tudu katong yang biking baribot. Jadi, katong seng bisa bilang apapa lai tagal katong seng ada pung alasang par biking baribot.”

41Abis bilang bagitu, juru tulis kota suru dong samua pulang. Paulus di Makedonia deng Yunani

20:1-6

20

1Waktu orang-orang di kota Efesus su seng biking baribot lai, Paulus kumpul orang-orang yang parcaya Yesus. Dia kasi nasehat par dong biar dong tarus parcaya Tuhan Yesus. Abis itu, dia minta diri la pi ka propinsi Makedonia. 2Dia bajalang koliling Makedonia la kasi nasehat par basudara-basudara yang iko Yesus di daera itu biar dong tarus parcaya Yesus. Abis itu, dia pi di propinsi Yunani. 3Dia tinggal di Yunani tiga bulang. Waktu dia ada siap-siap par pi balayar ka propinsi Siria, dia dengar kalo orang-orang Yahudi ada baku skongkol par mau bunu dia. Jadi, dia mau bale kombali ka Siria langgar Makedonia. 4Ada babarapa orang yang pi lai deng dia. Dong tu,

Sopater (Dia asal dari kota Berea. Dia tu bapa Pirus pung ana.),

Aristarkus deng Sekundus (Dong dua ni asal dari kota Tesalonika.),

Gayus (Dia asal dari kota Derbe.), Timotius,

Tikikus deng Trofimus (Dong dua ni asal dari propinsi Asia.).

n20:5 Katong di sini, Lukas yang tulis kitab ini, Paulus, deng babarapa orang yang pi sama-sama deng Paulus.

o20:7 Katong di sini, Lukas yang tulis kitab ini, Paulus, deng babarapa orang yang

jaga pi sama-sama deng Paulus.p

20:13 Katong di sini, Lukas yang tulis kitab ini deng babarapa orang yang pi sama-sama deng Paulus.

5Dong tu pi kamuka la tunggu katong n di kota Troas. 6Waktu orang Yahudi pung hari raya Roti Seng Pake Ragi su abis, katong balayar dari kota Filipi. Akang pung ampa hari lai katong sampe di Troas la bakumpul deng dong yang su pi kamuka. Katong tinggal di situ tuju hari.

Paulus kasi hidop Eutikus kombali 20:7-12

7Hari minggu itu katong o bakumpul la dudu makang sama-sama macang deng orang basudara. Akang pung eso hari Paulus ni mau pi. Jadi, dia kasi balajar dong sampe tenga malam. 8Katong bakumpul di kamar satu di lante tiga. Di kamar tu ada banya lampu yang manyala.

9Waktu itu ada nyong satu lai yang dudu di jandela dengar Paulus bicara. Dia pung nama Eutikus. Paulus bicara paleng lama sampe Eutikus pung mata su mamboro paskali la dia dapa sono. Skrek lai, dia jatu dari lante tiga tu sampe ka bawa. Tarus, orang-orang paparipi angka dia, mar dia su mati. 10Mar Paulus turung ka bawa la tiarap di atas nyong tu pung badang la polo dia. Paulus bilang, ”Seng usa taku! Dia ni seng mati. Dia ada hidop.”

11Abis itu, Paulus bale nai ka atas la dudu makang sama-sama deng dong. Dia bicara deng dong sampe pagi. Abis itu, dia pigi. 12Bagitu dia su pi, orang-orang antar Eutikus yang su hidop kombali tu ka dia pung ruma. Dong pung hati su rasa kuat.

Paulus pi ka Miletus 20:13-16

13Katong p deng Paulus mau pi ka kota Asos. Katong nai kapal, mar Paulus ni mau bajalang kaki. Jadi, katong baku ator deng Paulus kalo sampe di Asos baru dia nai kapal sama-sama deng katong. 14Waktu katong baku dapa Paulus di Asos, katong bawa dia nai kapal deng katong la balayar sama-sama ka kota Metilene. 15Katong tinggal di Metilene la akang pung eso tu, katong pi balayar sampe katong baku tangada muka deng pulo Kios. Akang pung lusa, katong sampe di pulo Samos. La akang YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA 20

pung eso lai, katong sampe di kota Miletus. 16Paulus ni seng mau singga di kota Efesus biar katong jang lama-lama di propinsi Asia. Barang, dia paparipi mau pi ka kota Yerusalem par iko hari raya Pentakosta.

Paulus minta diri dari majalis-majalis di Efesus 20:17-38

17Paulus suru orang pi ka kota Efesus par bawa pasang par majalis-majalis kata, ”Bapa-bapa e! Mari datang baku dapa deng beta do di kota Miletus!”

18Bagitu dong sampe, Paulus bilang par dong kata, ”Basudara samua e! Kamong su tau beta pung hidop ni bagemana dari partama kali beta ada deng kamong di propinsi Asia. 19Beta karja karas par Tuhan seng parna makang puji. Beta tinggal kong manangis tarus-tarus. Beta sangsara paskali tagal orang-orang Yahudi baku skongkol par mau bunu beta.

20Kamong su tau kalo beta ni deng barani kasi balajar kamong soal apa sa yang bisa bantu kamong. Beta kasi balajar kamong di muka orang banya deng di ruma-ruma. 21Beta su kasi tau lai par orang-orang Yahudi deng orang-orang yang bukang Yahudi kalo dong musti kasi tinggal dong pung dosa-dosa la iko Allah deng parcaya Tuhan Yesus.

22Tuhan pung Roh bilang kalo beta musti pi ka kota Yerusalem. Jadi beta ada pi. Beta jua seng tau apa yang nanti jadi deng beta di kota tu.

23Beta cuma tau kalo di sagala kota yang beta su singga, Tuhan pung Roh kasi tau par beta kalo nanti ada orang yang kasi maso beta ka dalang bui. Beta nanti sangsara paskali. 24Mar beta seng pusing sadiki lai deng beta pung hidop, asal beta bisa biking karja yang Tuhan Yesus su kasi par beta ni sampe abis. Beta karja par kasi tau Allah pung Kabar Bae soal Antua pung bae par manusia.

25Beta su bajalang koliling par baku dapa basudara samua par kasi tau soal Allah parenta dunya. Mar sakarang ni, beta su tau kalo basudara dong nanti su seng baku dapa beta lai. 26Jadi, sakarang ni pasang talinga la dengar bae-bae. Kalo ada orang-orang yang maso naraka, beta seng sala. 27Barang, beta seng lari dari beta pung karja par kasi tau soal samua-samua yang Tuhan mau par kamong. 28Jadi, jaga kamong pung diri bae-bae. Bagitu lai deng orang-orang yang parcaya Yesus yang kamong jaga. Kamong jaga dong macang deng gambala yang tarus jaga dia pung domba-domba. Barang, Tuhan pung Roh su pili kamong par musti jaga dong samua. Allah sandiri su kasi Antua pung Ana, Yesus, mati di kayo salib par orang-orang yang parcaya Antua. 29Bagitu beta

q21:1 Lukas yang tulis kitab ini pi sama-sama deng Paulus deng tuju orang laeng lai. Jadi Lukas pake kata ’katong’.

20:34 Kis 18:3

pi dari tampa ni, beta tau nanti ada orang-orang yang datang la biking parlente orang-orang yang parcaya Yesus. Dong tu macang deng anjing utang yang makang domba-domba. 30La nanti dari tenga-tenga kamong sandiri ada saparu orang yang pung ajarang-ajarang yang tar batul soal Yesus la tarek orang-orang yang parcaya Yesus par iko dong. 31Jadi, jaga kamong pung diri bae-bae. Ingatang e! Beta su tiga taong kasi nasehat par kamong siang malam sampe beta pung aer mata malele-malele.

32Basudara e, sakarang beta mau kasi kamong par Allah biar Antua jaga kamong. Kamong musti inga Antua pung pasang soal berkat basar. Pasang ni bisa biking kuat kamong. Antua jua su kasi Antua pung hati bae yang Antua janji tu par orang-orang yang Antua su angka par jadi Antua pung orang-orang. 33Dalang beta pung hidop ni, beta seng parna baringing orang pung mas, perak, ka pakiang. 34Kamong sandiri su tau to, kalo beta karja biking tenda par beta deng beta pung tamang-tamang pung hidop hari-hari. 35La samua yang beta biking, beta su kasi unju par kamong kalo katong musti karja karas lai par bantu orang-orang yang kasiang deng orang-orang yang seng kuat. Katong musti inga apa yang Tuhan Yesus su bilang kata, ”Kalo katong dapa apapa dari orang, katong sanang. Mar katong labe sanang lai kalo katong kasi apapa par orang.”

36Abis bilang bagitu, Paulus tikang lutu la sombayang deng dong samua. 37Dong samua manangis la baku polo deng ciong Paulus. Barang, Paulus su mau pi kasi tinggal dong. 38Dong samua pung hati paleng ancor paskali tagal Paulus ni bilang kata, ”Kamong nanti seng baku dapa deng beta lai.”

Abis itu, dong antar dia ka kapal.

Paulus dong bale kombali ka Yerusalem 21:1-16

21

1Abis majalis-majalis jamaat dari kota Efesus kasi lapas Paulus deng katong q deng barat hati, Paulus deng katong pi balayar langsung dari kota Miletus ka pulo Kos. Akang pung eso, katong sampe di pulo Rodos. La dari Rodos katong pi balayar ka kota Patara. 2Di Patara katong dapa kapal satu yang mau pi ka daera Fenisia. Katong nai kapal tu la pi balayar. 3Waktu katong ada balayar, katong lia pulo Siprus ada di sabala kiri katong, mar katong balayar tarus sampe di propinsi

Dalam dokumen YESUS PUNG UTUSANG-UTUSANG PUNG CARITA (Halaman 90-110)