ﻪﻠﺠﻣ مﻮﻠﻋ يزار ﻲﻜﺷﺰﭘ هرود
20
، هرﺎﻤﺷ 116 ﻦﻤﻬﺑ ،
http://rjms.tums.ac.ir 1392
ﻲﺸﻫوﮋﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﻪﻣﺪﻘﻣ بآ ﻪــﺑ ﻲــﺳﺮﺘﺳد زا ﻲــﻜﻳ ﻢﻟﺎــﺳ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎــﺷآ
ﺺﺧﺎﺷ ﻂـﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎـﺳ
ﻲﻧﺎـﻬﺟ ﺖﺷاﺪﻬﺑ (World Health Organization)
(WHO
ﻊــﻣاﻮﺟ ﻂﺑﺮــﻳذ ﻦﻴﻟﻮﺌــﺴﻣ ﻪــﺟﻮﺗ درﻮــﻣ و
ﺪـﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ )
1 ( . و ﺖـﻴﻌﻤﺟ ﻊﻳﺮـﺳ ﺪـﺷر ﺎـﺑ
و يﺮﻬـﺷ ﻲـﺑآ يﺎـﻫزﺎﻴﻧﺮﺑ هوﻼـﻋ ﻊـﻣاﻮﺟ ﺖﻓﺮﺸﻴﭘ و ﻲﺘﻌﻨــﺻ نﻮــﭽﻤﻫ يﺮــﮕﻳد يﺎــﻫزﺎﻴﻧ ،يزروﺎــﺸﻛ ﻮﺗ و ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﺶﻳاﺰﻓا لﺎﺣ رد زور ﻪﺑ زور وﺮﻴﻧ ﺪﻴﻟ زور ﺰـﻴﻧ ﻲـﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا ﻪﻧﺎﻔﺳﺎﺘﻣ
ﺖﺳا ﻲﻧوﺰﻓ لﺎﺣ رد زور ﻪﺑ .
ﻲﮔدﻮﻟآ ﺮﺑ هوﻼﻋ هزوﺮﻣا
ﻢﻬﻣ ﻞﺋﺎﺴﻣ زا ﻲﻜﻳ ﺰﻴﻧ ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ ﻲﮔدﻮﻟآ ،ﻲﺑوﺮﻜﻴﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ بآ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﺚﺤﺑ رد .
تاﺰﻠﻓ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد
ﺮﺑ يا هﮋﻳو ﺖﻴﻤﻫا زا ﺰﻴﻧ ﻦﻴﮕﻨﺳ ﺪﻧرادرﻮﺧ
) 2 و 3 ( .
زا ﻲـﻜﻳ ﻦﻴﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺑ ﻲـﺑآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ هدﻮـﺑ ﺮـﻴﺧا ﻪـﻫد ﺪﻨﭼ رد يﺪﺟ ﻲﻄﻴﺤﻣ تﻼﻜﺸﻣ
ﺖــﺳا ) 4 و 5 ( ﻲــﻌﻴﺒﻃ و ﻲﻧﺎــﺴﻧا ﻊﺑﺎــﻨﻣ ﻞﻣﺎــﺷ ﻪــﻛ
ﻲﻣ دﻮـﺷ ) 6 و 7 ( . هدﻮـﻟآ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻦﻳﺮـﺗ ﻢـﻬﻣ زا ﻲـﻜﻳ
يداﺪﻴﻠﻋ ﻦﻴﺴﺣﺮﺘﻛد :
ﺺﺼﺨﺘﻣ و رﺎﻴﺸﻧاد تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ
،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ مﻮﻠﻋ
ناﺮﻳا [email protected] .
* ﻲﺋﺎﻨﻴﻣ يوﺮﻴﭘ ﺎﻳور :
،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد
*) هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ لﻮﺌﺴﻣ .(
[email protected] نﺎﻘﻫد ﺮﺒﻛا ﻲﻠﻋ :
ﺖﺷاﺪﻬﺑ ياﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻂﻴﺤﻣ
.
[email protected] نﺎﻳﺪﺣاو ﺪﻤﺤﻣﺮﺘﻛد :
و رﺎﻳدﺎﺘﺳا تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﺰﻛﺮﻣ ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ ﺺﺼﺨﺘﻣ ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ شزﻮﻣآ هوﺮﮔ ،ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ مﻮﻠﻋ
.
[email protected] ﻲﻘﻴﻘﺣ هداز ﻢﻠﻌﻣ هﺪﻴﻤﺣ ﺮﺘﻛد :
ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،يزﺎﺳوراد هﺪﻜﺸﻧاد ،يزﺎﺳوراد ياﺮﺘﻛد ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ
ﻲﻨﻴﻣا ﺎﺿر ﻦﻴﻣا :
ﺪﺷرا ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ يﻮﺠﺸﻧاد ﻲﺘﺴﻳز رﺎﻣآ
، ناﺮﻳا ،ﺪﻬﺸﻣ ،ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻜﺷﺰﭘ مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،يژﻮﻟﻮﻴﻣﺪﻴﭘا و ﻲﺘﺴﻳز رﺎﻣآ هوﺮﮔ .
ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻲﺳرﺮﺑ )
بﺮﺳ ،مﻮﻴﻣدﺎﻛ ،موﺮﻛ (
ﺮﻬﺷ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ بآ رد
لﺎﺳ رد ﺪﻬﺸﻣ 1390
هﺪﻴﻜﭼ
ﻪﻨﻴﻣز و فﺪﻫ : ﻲـﻣ دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ﺪـﺣ زا زوﺎـﺠﺗ ترﻮﺻ رد ﻪﻛ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ دراو ﻒﻠﺘﺨﻣ قﺮﻃ زا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻪﻛ ﻲﺗﺎﺒﻴﻛﺮﺗ زا ﻲﻜﻳ
ﺖﻴﻣﻮﻤﺴﻣ نﻮﭽﻤﻫ ﻲﺗاﺮﻃﺎﺨﻣ دﺎﺠﻳا ﺚﻋﺎﺑ ﺪﻨﻧاﻮﺗ فﺮﺼﻣ رد ﻲﻳاز نﺎﻃﺮﺳ و ﺎﻫ
ﺪﻧﻮﺷ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ .
ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﻴﻴﻌﺗ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا تاﺰـﻠﻓ
،مﻮﻴﻣدﺎـﻛ ﻦﻴﮕﻨـﺳ
موﺮﻛ VI ) ( بﺮﺳ و بآ رد ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ ﺮﻬﺷ ﺪﻬﺸﻣ نآ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ و ﺎﺑ ﺎﻫ
ﺮﻳدﺎﻘﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر و ﻲﻠﻣ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
.
شور رﺎﻛ : لﺎﺳ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و رﺎﻬﺑ رد ﻪﻛ ﻲﻌﻄﻘﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد 1390
ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ زا ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﻪـﻧﻮﻤﻧ دراﺪﻧﺎﺘـﺳا شور ﻖـﺒﻃ ،يﺮﻬـﺷ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎـﺷآ بآ ﻪﻜﺒﺷ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ ﻲﻤﺗا بﺬﺟ يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا شور ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ و يرادﺮﺑ .
ﻪـﺑ ،ﺪـﻨﻫد ﻲـﻣ ﺶﺷﻮﭘ ار ﺮﻬﺷ ﻞﻛ ﻲﻧﺎﻣرد ﻲﺘﺷاﺪﻬﺑ ﺰﻛاﺮﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا
ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺴﻳا ناﻮﻨﻋ اﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ هداد.
SPSS ر يﺎﻫ نﻮﻣزآ و يرﺎﻣآ
One sample t- test
، ﺰﻴﻟﺎﻧآ ﺲﻧﺎﻳراو ﻪﻓﺮﻄﻜﻳ
و ﻲﺗ يراد ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻲﺟوز 05
/ 0 ﺪﻧﺪﺷ ﻞﻴﻠﺤﺗ و ﻪﻳﺰﺠﺗ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ : مﻮﻴﻣدﺎﻛ و موﺮﻛ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ناﺰـﻴﻣ زا ﻲﻛﺪـﻧا ﻖﻃﺎـﻨﻣ ﻲـﺧﺮﺑ رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻬﻨﺗ ،دﻮﺑ ﺮﺘﻤﻛ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺣ زا بآ رد
دﻮﺑ راد ﻲﻨﻌﻣ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ ود رد نآ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا و ﺮﺗﻻﺎﺑ )
03 / 0 p= ( دﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ مﻮﻴﻣدﺎﻛ و موﺮﻛ ﺰﻠﻓ ود ياﺮﺑ فﻼﺘﺧا ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣرد .
ﻪـﻄﺑار
ﺪﺸﻧ هﺪﻫﺎﺸﻣ بآ ﻊﺒﻨﻣ عﻮﻧ و تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﺑ يراد ﻲﻨﻌﻣ
.
ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ : مﻮﻴﻣدﺎﻛ ،موﺮﻛ ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و مﺎﻤﺗ رد
و ﻪـﻨﻬﻛ ﺖـﻓﺎﺑ ﺪـﺳر ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺣ زا ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﺜﻛا رد بﺮﺳ
دﻮﺷ بﺮﺳ هﮋﻳو ﻪﺑ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ طﺎﻘﻧ زا ﻲﺧﺮﺑ رد ﺪﻧاﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﻧﺎﺳﺮﺑآ يﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ هدﻮﺳﺮﻓ .
ﺖـﺳا مزﻻ تاﺰـﻠﻓ ﻦـﻳا ﻲﻌﻤﺠﺗ ﺖﻴﺻﺎﺧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ اﺬﻟ
ﺑ ﻪﻃﻮﺑﺮﻣ يﺎﻫ نﺎﻣزﺎﺳ يﻮﺳ زا ﻲﻀﺘﻘﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ﺪﻳآ ﻞﻤﻋ ﻪ
.
ﻠﻛ ﻴ هژاوﺪ ﺎﻫ : يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙﺳا شور ،ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ،ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ بآ
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
16 / 10 / 91 شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ
: 20 / 1 / 92
ﺮﺘﻛد يداﺪﻴﻠﻋ ﻦﻴﺴﺣ
نارﺎﻜﻤﻫ و 28
نﺎـﻬﺟ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺖﻤﺴﻗ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور هﺪﻨﻨﻛ ﺪــﺷﺎﺑ ﻲــﻣ يوﺎــﻛ نﺪــﻌﻣ تﺎــﻴﻠﻤﻋ )
8 و 9 ( . تاﺰــﻠﻓ
ﮕﻨﺳ ﻦﻴ ﺮﻴﻈﻧ (Ag) هﺮﻘﻧ
، ﻢﻴﻣدﺎﻛ
،(Cd) (Sn) ﻊﻠﻗ
،
هﻮـﻴﺟ
،(Hg) (Pb) بﺮـﺳ
و ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ ﻲـﺗاﺰﻠﻓ
ﻪـﻛ
ﺖﻴﺻﺎﺧ ﻪﺘﻳﻮﻴﺗﺎﮕﻧوﺮﺘﻜﻟا
يدﺎﻳز ﺪﻧراد ﺪـﻨﻧﺎﻣ
،ﺲـﻣ
ﻞﻜﻴﻧ و ﺖﻟﺎﺒﻛ ﻞﻴﻣ ﻲﺒﻴﻛﺮﺗ يﺪﻳﺪﺷ ﺎﺑ
هوﺮـﮔ يﺎـﻫ
ﻦﻴﻣآ و ﻞﻳرﺪﻴﻔﻟﻮﺳ (SH)
ﺪﻧراد . ﻢﻳﺰﻧآ ﺎﻫ ﻪﻠﻴـﺳو ﻪﺑ
ﻦﻳا تاﺰﻠﻓ ﻲﺷﻼﺘﻣ هﺪﺷ
و ترﺪﻗ ﻲﻤﻳﺰﻧآ دﻮـﺧ ار زا
ﺖﺳد ﻲﻣ ﺪﻨﻫد . هوﻼﻋ ﻪﺑ تاﺰﻠﻓ
رد ﻞﻤﻋ ﺖﺧﻮﺳ و
زﺎــﺳ نﺪــﺑ دراو هﺪــﺷ و ﻞــﻤﻋ مﺰﻴﻟﻮﺑﺎــﺘﻣ ار
ﻞــﺘﺨﻣ
ﻲﻣ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ . ﺎـﺑ ﺖﻴﻣﻮﻤـﺴﻣ ،ﻦﻴﮕﻨـﺳ تاﺰﻠﻓ نﺎﻴﻣ رد
ﺲﻣ ،بﺮﺳ
، مﻮﻴﻣدﺎـﻛ )
،ﻪـﻳر نﺎﻃﺮـﺳ و تﺎﺘـﺳوﺮﭘ
ﻪﻴﻠﻛ ( ﺮﺑ يﺪﺟ تاﺮﺛا و ﺖﺳا كﺎﻧﺮﻄﺧ رﺎﻴﺴﺑ يور و ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ و ﺪـﻧراد نﻮـﺧ و ﻪـﻴﻠﻛ ،ﻲﺒـﺼﻋ ﻢﺘﺴﻴﺳ
ﺮﺠﻨﻣ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﻻﺎﺑ نﻮﺧ رﺎﺸﻓ ﻪﺑ .
ﺮـﺠﻨﻣ بﺮﺳ
و يﺮﻴﮔدﺎﻳ رد ﺮﻴﺧﺎﺗ و ﻲﺷﻮﻫ هﺮﻬﺑ ناﺰﻴﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ
نﻻﺎـــﺴﮔرﺰﺑ و نﺎــﻛدﻮﻛ ﻲـــﻜﻳﺰﻴﻓ ﻲــﻨﻫذ ﺪــﺷر
ﻲﻣ دﻮﺷ ) 12 - 10 .(
ﻦـﻳا ﺶـﻘﻧ و ﺖـﻴﻤﻫا ظﺎـﺤﻟ ﻪﺑ
يﺎﻫﺮﻬـﺷ رد ﻲـﻔﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،ﻲﺘﻣﻼﺳ ﺮﺑ تاﺰﻠﻓ هﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا نﻮﮔﺎـﻧﻮﮔ ﻲـﺑآ يﺎﻫ ﻂﻴﺤﻣ ﺮﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺖﺳا . ﻪﺑ ناﺮـﻬﺗ رد هﺪـﺷ مﺎﺠﻧا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ لﺎﺜﻣ ناﻮﻨﻋ
بآ يﺎــﻫ ﻪــﻧﻮﻤﻧ رد ار بﺮــﺳ و ﺲــﻣ ﺖــﻄﻠﻏ ﻪــﻛ ﺲـﻣ ناﺰـﻴﻣ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺪﻧدﺮﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ ﺪـﺣ زا ﻲﻛﺪـﻧا بﺮـﺳ ﺖـﻈﻠﻏ ﺎـﻣا ،بﻮـﻠﻄﻣ ﺪﺣ رد دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا )
1 .(
بآ ﺮـﺑ ﻲﻳﺎﺟر ﺶﻫوﮋﭘ رد
تاﺰـﻠﻓ ﻪـﻛ لﻮـﺘﻛ دﺎـﺑآ ﻲﻠﻋ ﺖﺷد ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز يﺎﻫ ،مﻮﻴﻣدﺎــﻛ ،موﺮــﻛ هزاﺪــﻧا ﻚﻴﻨــﺳرآ و بﺮــﺳ ،يور
يرﺎـﻣآ ﻪـﻄﺑار ﻪـﻛ دﻮﺑ ﻦﻳا ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ،ﺪﺷ يﺮﻴﮔ و هﺪـﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﺑ يراد ﻲﻨﻌﻣ دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا )
10 .(
ﺮﻬﺷ
هﺎـﮔرﺎﻛ و ﺎـﻫ ﻪـﻧﺎﺧرﺎﻛ ياراد ﺪﻬﺸﻣ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ
ﻪـﻛ ﻲﻳﺎـﺠﻧآ زا و ﺪـﺷﺎﺑ ﻲﻣ دﻮﺧ فاﺮﻃا رد ﻲﺘﻌﻨﺻ ﺠﻣ ﺮﻬﺷ ﻲﻣﺎﻤﺗ بﻼـﺿﺎﻓ يروآ ﻊـﻤﺟ ﻪﻜﺒـﺷ ﻪﺑ ﺰﻬ
تﺎـﺒﻴﻛﺮﺗ دورو لﺎـﻤﺘﺣا ﺪـﻧاﻮﺗ ﻲـﻣ ﺮـﻣا ﻦﻳا ،هدﻮﺒﻧ ار ﻲــﺑآ ﻊﺑﺎــﻨﻣ ﻪــﺑ ﻦﻴﮕﻨــﺳ تاﺰــﻠﻓ ﻪــﻠﻤﺟ زا ﺮــﻀﻣ ﺪﻫد ﺶﻳاﺰﻓا .
ﻲﻤﺳ تاﺰﻠﻓ ﻪﻛ ﻲﺘﻴﻤﻫا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻲﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد
ﺪﻧراد
، و يﺮـﻴﮔ هزاﺪـﻧا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا مﺎﺠﻧا زا فﺪﻫ
تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﻴﻌﺗ
موﺮـﻛ ،مﻮﻴﻣدﺎـﻛ ﻲﻤﺳ VI)
( و
ﺳ رد بﺮ ﺪﻬـﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ بآ ﻊﻳزﻮﺗ ﻪﻜﺒﺷ و
نآ ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎــﺑ ﺎــﻫ
ﺮﻳدﺎــﻘﻣ دراﺪﻧﺎﺘــﺳا
و ﻲــﻠﻣ
ﻲﻧﺎﻬﺟ يﺎﻫدﻮﻤﻨﻫر دﻮﺑ
.
شور رﺎﻛ
نﺎﺘـﺴﺑﺎﺗ و رﺎـﻬﺑ رد ﻪـﻛ ﻲـﻌﻄﻘﻣ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد لﺎﺳ 1390 زا نﺎـﻨﻴﻤﻃا رﻮـﻈﻨﻣ ﻪـﺑ ﺖﻓﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ
ﻲﺘـﺷاﺪﻬﺑ ﺰـﻛاﺮﻣ يرادﺮـﺑ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ﺮﻬﺷ ﺶﺷﻮﭘ ﺰﻛﺮﻣ ﺶﺷﻮﭘ ﺖﺤﺗ ﻲﻧﺎﻣرد ﻪﻛ ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﺖﺷاﺪﻬﺑ
ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ،دﻮـﺷ ﻲـﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ هﺎﮕﺘﺴﻳا ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا يرادﺮﺑ
. ﻪـﻛ ﻲﻳﺎﺠﻧآ زا
ﻲـﻣ خر يﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻲﮔﺪـﻧرﺎﺑ رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ رد ﺪﻬﺸﻣ رد شرﺎﺑ ﺮﭘ ﻞﺼﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار رﺎﻬﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ،ﺪﻫد ﺰﻴﭼﺎﻧ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ﺎﻳ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ مﺪﻋ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ار نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و جوا ﻦﻴــﻨﭽﻤﻫ و ناﺮــﺋاز و ﻦﻴﻨﻛﺎــﺳ بآ فﺮــﺼﻣ
ﻲﺑآ ﻢﻛ ﻞﺼﻓ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ،ﺮﻬﺷ ﻪﺑ يدورو )
شرﺎﺑ ﻢﻛ (
ﻦﻴــﺑ ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ ﺎــﻫ هداد ﺰﻴﻟﺎــﻧآ رد و ﺪﻧﺪــﺷ بﺎــﺨﺘﻧا ﻞـﺼﻓ ود ﻦـﻳا رد ﻦﻴﮕﻨـﺳ تاﺰـﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ .
ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺎﻫ يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ
زا ﻲﻜﻳ رد و ﻪﻧﺎﻴﻫﺎﻣ 10
ﺮـﻈﻧ درﻮـﻣ هﺎـﻣ ﻲﻧﺎﻳﺎﭘ زور
ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ .
ﺑ رد ﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻞﻛ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨ 6
ﻪـﻠﺣﺮﻣ
ﺪﻧﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ .
داﺪﻌﺗ طﺎﻘﻧ ﻪـﻧﻮﻤﻧ درﻮﻣ يرادﺮـﺑ
رد ﺮﻫ ﻪﻠﺣﺮﻣ 30 هﺎﮕﺘﺴﻳا و
زا ﺮـﻫ هﺎﮕﺘـﺴﻳا )
ﺮﻴـﺷ
بآ ( رد ﻪﻠﺣﺮﻣ لوا 3 ﻪﻧﻮﻤﻧ ) ﺖﻬﺟ ﺐـﺴﻛ ﻲﺠﻳﺎـﺘﻧ
ﺎﺑ نﺎﻨﻴﻤﻃا ﺮﺘﺸﻴﺑ
( و رد ﻞﺣاﺮﻣ يﺪـﻌﺑ ﻚـﻳ ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ﺪـﺷ ﺖﺷادﺮﺑ .
رد
ﺲـﭘ ﺖـﻳﺎﻬﻧ زا
6 ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻪـﻠﺣﺮﻣ
يرادﺮﺑ )
لﻮﺼﻓ رﺎﻬﺑ و نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ( داﺪﻌﺗ 180 ﻪـﻧﻮﻤﻧ
ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ .
دورو يﺎـﻫرﺎﻴﻌﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ )
مﺎـﺠﻧا
ﻖـﺒﻃ هﺎﮕـﺸﻳﺎﻣزآ ﻪـﺑ لﺎـﻘﺘﻧا و يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺪﺷ دراﺪﻧﺎﺘﺳا شور (
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ جوﺮﺧ و )
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ جوﺮﺧ
ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﻳ و ﻲﮕﺘﺴﻜﺷ ﺮﺛا ﺮﺑ هﺪﺷ شوﺪﺨﻣ (
ﻪﺑ
ﻲﻧﺎﺴﻧا يﺎﻄﺧ ﺖﻠﻋ 12
ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ زا ﺎـﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﺻرد
جرﺎﺧ داﺪﻌﺗ و ﺪﻳدﺮﮔ 158
ﻪﻧﻮﻤﻧ درﻮﻣ ﺶﻳﺎـﭘ راﺮـﻗ
ﺖﻓﺮﮔ . ﺮـﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ يراﺪﻬﮕﻧ و يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ شور
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا يﺎﻫ شور سﺎﺳا
ﺖـﻓﺮﮔ ترﻮـﺻ )
13 ( .
بﺬـﺟ يﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﻜﭙـﺳا هﺎﮕﺘـﺳد ﻂﺳﻮﺗ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻤﺗا VARIAN AA240FSلﺪﻣ
رﺰﻳﺎـﻤﺗا هرﻮـﻛ ﺎﺑ
GTA120 ﻚـﻳ ﻂـﺳﻮﺗ ﺪﻬـﺸﻣ ﺖﺷاﺪﻬﺑ هﺪﻜﺸﻧاد ،
ﺪـﺷ ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﻴﻴﻌﺗ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ ﺮﻔﻧ .
و تاﺰـﻠﻓ ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ،pH
هزاﺪـﻧا ﺰـﻴﻧ يرادﺮـﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ مﺎﮕﻨﻫ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻦﻳا ناﺰﻴﻣ
ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻲﺳرﺮﺑ )
ﻴﻣدﺎﻛ ،موﺮﻛ ﻮ
بﺮﺳ ،م ( بآ رد 29 ...
لوﺪﺟ 1 - هﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺮﺻﺎﻨﻋ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا و ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
هﺎﻣ ﺰﻠﻓ ﻦﻴﮕﻨﺳ داﺪﻌﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
) ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ (
ﻦﻳدروﺮﻓ مﻮﻴﻣدﺎﻛ 31 82
/
±0 10 / 1
موﺮﻛ 31 6
/
±1 6 / 12
بﺮﺳ 31 6
/
±8 8 / 9
ﺖﺸﻬﺒﻳدرا مﻮﻴﻣدﺎﻛ 55 02
/
±1 0 / 1
موﺮﻛ 55 2
/
±1 5 / 10
بﺮﺳ 55 19
/
±7 6 / 10
دادﺮﺧ مﻮﻴﻣدﺎﻛ 26 31
/
±1 0 / 1
موﺮﻛ 26 49
/
±1 5 / 10
بﺮﺳ 26 51
/
±5 4 / 11
ﺮﻴﺗ مﻮﻴﻣدﺎﻛ 21 82
/
±0 1
موﺮﻛ 21 26
/
±2 16
بﺮﺳ 21 11
/
±1 1 / 14
دادﺮﻣ مﻮﻴﻣدﺎﻛ 10 57
/
±0 9 / 0
موﺮﻛ 10 64
/
±5 10 / 7
بﺮﺳ 10 32
/
±1 9 / 13
رﻮﻳﺮﻬﺷ مﻮﻴﻣدﺎﻛ 15 65
/
±0 1 / 1
موﺮﻛ 15 98
/
±4 4 / 6
بﺮﺳ 15 18
/
±1 2 / 14
ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻞﻛ 158
ﺪﺷ يﺮﻴﮔ .
راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻫ هداد نآ زا ﺪﻌﺑ
يرﺎﻣآ spss
ـﻫ هداد ندﻮـﺑ لﺎﻣﺮﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺎـﺑ ،ﺎ
يﺎــﻫ نﻮــﻣزآ One sample t- test
،ﻲﮕﺘــﺴﺒﻤﻫ ،
ﻲﻨﻌﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻲﺟوز ﻲﺗ و ﻪﻓﺮﻄﻜﻳ ﺲﻧﺎﻳراو ﺰﻴﻟﺎﻧآ يراد 05 / 0 ؛ﺪــﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮــﻗ ﻞــﻴﻠﺤﺗ و ﻪــﻳﺰﺠﺗ درﻮــﻣ
و ﻲــﻠﻣ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘــﺳا ﺎــﺑ هﺪــﻣآ ﺖــﺳد ﻪــﺑ ﺞﻳﺎــﺘﻧ ﻦﻴــﺑ ﻲــﻠﻠﻤﻟا دﻮــﻤﻨﻫر
دراﺪﻧﺎﺘــﺳا وWHO EPA
Environmental Protection Agency) (
ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ
ﺪﻳدﺮﮔ .
ﻪﺘﻓﺎﻳ ﺎﻫ تاﺰـﻠﻓ ﺖـﻈﻠﻏ رﺎـﻴﻌﻣ فاﺮـﺤﻧا و ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رد دﻮــﺟﻮﻣ بﺮــﺳ و مﻮﻴﻣدﺎــﻛ ،موﺮــﻛ ﻦﻴﮕﻨــﺳ
ﻪﻧﻮﻤﻧ لوﺪﺟ رد هﺪﺷ ﺰﻴﻟﺎﻧآ يﺎﻫ 1
هﺪـﺷ هداد نﺎﺸﻧ
.ﺖﺳا رد ﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﻲﻣﺎﻤﺗ ،قﻮﻓ لوﺪﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
ﺮﻫ 6 دﻮﻤﻨﻫر زا ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ياراد هﺎﻣ
وWHO ﺮﺜﻛاﺪﺣ زﺎـﺠﻣ
ناﺮـﻳا ياﺮـﺑ مﻮﻴﻣدﺎـﻛ 3
و
موﺮﻛ 50 مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ ﺮﺑ
زا ﺮـﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺮﺘﻴﻟ
فﺪـﻫ ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ و ﺖﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳﺮﺜﻛاﺪﺣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا مﻮﻴﻣدﺎﻛ ياﺮﺑ ﻪﻛEPA
5 موﺮـﻛ ياﺮـﺑ و 100
مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ ﺮﺑ
ﺪـﻧدﻮﺑ ،ﺖـﺳا هﺪﺷ نﺎﻴﺑ ﺮﺘﻴﻟ .
رد
زا ﻦﻳدروﺮـﻓ هﺎـﻣ رد ﺎﻬﻨﺗ نآ ﺖﻈﻠﻏ بﺮﺳ ﺰﻠﻓ درﻮﻣ ﺮﺘﻤﻛ رﻮﻛﺬﻣ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺣ ﺮﻳﺎـﺳ رد ﻲﻟو ﺖﺳا
دﻮـﻤﻨﻫر زا ﺎـﻫ هﺎﻣ وWHO
ﺮﺜﻛاﺪـﺣ زﺎـﺠﻣ
ناﺮـﻳا
) 10 ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وﺮﻜﻴﻣ (
ﺖـﻈﻠﻏ ﺢﻄﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ زا و
دراﺪﻧﺎﺘﺳا فﺪﻫ )EPA
ﺮـﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وﺮﻜﻴﻣ (
ﺮﺘـﺸﻴﺑ
ﺖــﻈﻠﻏ ﺢﻄــﺳ ﺮﺜﻛاﺪــﺣ زا ﻲــﻟو ﺖــﺳا )EPA
15
ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔ وﺮﻜﻴﻣ (
ﺖﺳا ﺮﺘﻤﻛ .
ﺖـﺳا ﺮـﻛذ ﻪـﺑ مزﻻ
ﻧﺎﻴﻣ كﺪﻧا فﻼﺘﺧا دﻮﺟو ﺎﺑ ﻪﻛ رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕ
ﻦﻳا ،دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و رﺎﻬﺑ يﺎﻫ هﺎﻣ زا ﻚﻳ ﺮﻫ دﻮﺒﻧ راد ﻲﻨﻌﻣ فﻼﺘﺧا .
لوﺪﺟ رد موﺮﻛ و بﺮﺳ ﻲﻔﻨﻣ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا 2
ود ﻦـﻳا ﺖـﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻳا هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ رﺎـﻬﺑ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ ﻞﺼﻓ رد ﺰﻠﻓ .
ﺎـﺑ
ﺮﻳدﺎﻘﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ناﺰﻴﻣ ﻦﻴﺑ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا ﺎﻬﻨﺗ p
دﻮــﺑ راد ﻲــﻨﻌﻣ نﺎﺘــﺴﺑﺎﺗ و رﺎــﻬﺑ ﻞــﺼﻓ رد بﺮــﺳ
) 03 / (p= 0 . ﺰﻴﻟﺎﻧآ هداد ﺎﻫ ياﺮﺑ ﻦﺘﻓﺎﻳ ﺗرا طﺎـﺒ ﻦﻴـﺑ
عﻮﻧ بآ ) ﻲﺤﻄﺳ ،ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز و
ﻲﻃﻮﻠﺨﻣ زا
ﻲﺤﻄـﺳ
و ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز (
و ﺖﻈﻠﻏ تاﺰﻠﻓ ﻦﻴﮕﻨﺳ نﺎﺸﻧ
داد ﻪـﻛ
ﻪﻄﺑار يرﺎﻣآ ﻲﻨﻌﻣ راد ﻦﻴـﺑ ﻦـﻳا ﺎـﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ راﺮـﻗﺮﺑ
دﻮﺒﻧ . ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﻄﺑار زا بآ عﻮﻧ ﺎﺑ رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ رد pH
دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يراد ﻲﻨﻌﻣ )
001 /
<0 ) (p لوﺪﺟ 3 .(
ﺚﺤﺑ يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ و
هزاﺪـﻧا تاﺰـﻠﻓ ﻦﻴـﺑ ﺪـﻳدﺮﮔ نﺎـﻴﺑ ﻪﻛ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ ﺪــﺣ زا يراﺪــﻘﻣ بﺮــﺳ ﺖــﻈﻠﻏ ﺎــﻬﻨﺗ هﺪــﺷ يﺮــﻴﮔ
و ناﺮــﻳا دراﺪﻧﺎﺘــﺳا زﺮــﻣ رد و دﻮــﺑ ﺮﺗﻻﺎــﺑWHO
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ ًﻻﺎـﻤﺘﺣا ﻪـﻛ ﺖﺷاد راﺮﻗEPA
ﻢﺘـﺴﻴﺳ زا ﻪـﻛ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻲﻘﻃﺎﻨﻣ رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ رد ،ﺪـﻧا هدﻮـﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ هدﻮﺳﺮﻓ و ﻲﻤﻳﺪﻗ ﻲﻧﺎﺳﺮﺑآ بﺮـﺳ ﻪـﻛ ﻪـﻟﻮﻟ هﺪﻧزﺎـﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺖﺸﻧ نﺎﻜﻣا ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻞـﻤﺘﺤﻣ رﺎﻴـﺴﺑ بآ ﻞـﺧاد ﻪـﺑ ،ﺖـﺳﺎﻫ نآ زا ﻲﻜﻳ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺮﺘـﺸﻴﺑ نﺎﺘـﺴﺑﺎﺗ ﻞﺼﻓ رد نآ ناﺰﻴﻣ ﺰﻴﻧ و
ﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ ناﺰـﻴﻣ نﺎﺘـﺴﺑﺎﺗ ﻞـﺼﻓ رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪ
دراد نﺎـﻳﺮﺟ ﻲﻧﺎـﺳﺮﺑآ ﻪﻜﺒﺷ رد يﺮﺘﻤﻛ بآ نﺎﻳﺮﺟ ،ﺖـﺳا ﺖﺑﺎﺛ ﻪﻟﻮﻟ زا بﺮﺳ ﺖﺸﻧ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ناﺰﻴﻣ ﻲﻟو يﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺖـﻈﻠﻏ بآ ﺮـﺘﻤﻛ ﻢـﺠﺣ يازا رد ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ دﻮﺷ ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ .
ﻪﺑﺎـﺸﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﺰﻴﻧ موﺮﻛ ﺰﻠﻓ ﻪﺘﺒﻟا
ﻪﺘـﺷاد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻛﺪﻧا نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ رد اﺮﻳز دراد بﺮﺳ ﺎﺑ رد ،ﺖﺳا رد ﺶﻫﺎـﻛ يرﺪـﻗ مﻮﻴﻣدﺎـﻛ ﺰﻠﻓ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ
ﺮﺘﻛد يداﺪﻴﻠﻋ ﻦﻴﺴﺣ
نارﺎﻜﻤﻫ و 30
ﺖـﺳا هداد نﺎﺸﻧ ار نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ .
ﺰـﻠﻓ ﺖـﻈﻠﻏ درﻮـﻣ رد
هﺪﺷ ﺖﺑﺎﺛ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻲﻃ ﻲﺑآ ﻊﺑﺎﻨﻣ رد موﺮﻛ كﺎـﺧ ﺖـﻓﺎﺑ رد موﺮـﻛ ﺖـﻈﻠﻏ ﻪـﺑ ﻪﺘـﺴﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا رد ﻪـﻛ رﻮـﻃ نﺎـﻤﻫ ؛دراد نآ ﺖﺸﻧ ناﺰﻴﻣ و ﻪﻘﻄﻨﻣ نﺎﺘــﺳا يﺎــﻫ ﻪﻤــﺸﭼ ﻲــﺳﺎﻨﺷ ﻦﻴــﻣز تﺎــﻌﻟﺎﻄﻣ تﺎﺒﺛا ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا نﺎﺘﺳدﺮﻛ ﺪﻳدﺮﮔ
. ﻪـﻛ يا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﻲـﺳرﺮﺑ ناﻮـﻨﻋ ﺎـﺑ يراﻮـﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ
ﺖـﺸﻧ
تاﺰــﻠﻓ ﻦﻴﮕﻨــﺳ و
ﻲﮔدرﻮــﺧ رد
ﻪﻜﺒــﺷ ﻊــﻳزﻮﺗ بآ
ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ ﺮﻬﺷ
لﺎـﺳ رد زاﻮـﻫا 1386
،ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﺶﺷ
تاﺰﻠﻓ ﻪﻠﺣﺮﻣ
،بﺮﺳ
،ﻢﻴﻣدﺎـﻛ
،يور
،ﺲﻣ ﻦﻫآ و ﺰﻨﮕﻨﻣ ار ﻪﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 48 / 8
، 97 / 0
،
3180
، 168
، 257 و 6 / 30 مﺮــﮔوﺮﻜﻴﻣ ﺮــﺑ
ﺮــﺘﻴﻟ رد
بآ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ و دﻮﺑ
ﻦﻳا ﻪـﻛ دﻮﺑ ﺐﻠﻄﻣ ﻪﻜﺒـﺷ
يﺎﻫ بآ يﺮﻬﺷ
،زاﻮﻫا ياراد ﻞﻴـﺴﻧﺎﺘﭘ ﻲﮔدرﻮـﺧ
و
ﺖﺸﻧ ﻦﻳا تاﺰـﻠﻓ ﻪـﺑ نورد بآ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎـﺷآ ﺪﻨﺘـﺴﻫ
) 14 .( ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ بﺮﺳ درﻮﻣ رد ﺮﺿﺎﺣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ
لﺎﺳرد ﻪﻛ رﻮﭘ ﻢﻳﺮﻛ 1379
بآ ﻪﻜﺒﺷرد ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ
ﺮﻬﺷ ظﺎـﺤﻟ زا ﺎﻬﻨﺗ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ناﺪﻤﻫ زا ندﻮـﺑ ﻻﺎـﺑ
نآ رد ﻪـﻛ اﺮـﭼ دراد ﻲﻧاﻮﺨﻤﻫ ناﺮﻳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﺣ ﻦﻴﮕﻧﺎـﻴﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ )
رﺎـﻴﻌﻣ فاﺮـﺤﻧا (
ﺖـﻈﻠﻏ
،بﺮـﺳ
،مﻮﻴﻣدﺎﻛ موﺮﻛ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ 514
/ 0 ) 281 / 0 (
، 118 /
0 ) 169 / 0 (
، 107 / 0 ) 105 / 0 ( مﺮــﮔ ﻲــﻠﻴﻣ رد
ﺮــﺘﻴﻟ
ﺖﺳا هدﻮﺑ )
15 ( زوﺎـﺠﺗ ﻲﻛﺪـﻧا ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻪـﻛ
ﻦـﻳا رد دراﺪﻧﺎﺘـﺳا زا بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻲـﻠﻴﺧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ
ﺮﺗﻻﺎﺑ زا ﺪﺣ ﺖـﺳا هدﻮﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا .
ﺮـﮕﻳد ﻲـﻓﺮﻃ زا
يا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎـﺑ بﺮﺳ ﺰﻠﻓ درﻮﻣ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻛ رد نﺎﺠﻧز ﻂﺳﻮﺗ يرﻮﻧ و نارﺎـﻜﻤﻫ ﺮـﺑ
يور بآ
يﺎﻫ هﺎﭼ روﺎﺠﻣ
ﻪـﻧﺎﺧرﺎﻛ بﺮـﺳ
و يور نﺎـﺠﻧز رد
لﺎﺳ 1387 ترﻮﺻ اﺮـﭼ دراد ﻲﻧاﻮـﺨﻤﻫ دﻮﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ـﻴﻧ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا رد بﺮﺳ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﻛ ﺪـﺣزا ﺮﺗﻻﺎـﺑ ﺰ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا )
50 ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ (
ﺖﺳا هدﻮﺑ .
ﻪـﺘﺒﻟا
دراﺪﻧﺎﺘﺳا زا يرﻮﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 1376
هدﺎﻔﺘـﺳا ناﺮﻳا
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ﻦﺘﻓﺮـﮔ ﺮـﻈﻧ رد ﺎﺑ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد دﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ ﺪﻳﺪﺟ بﺮﺳ
و مﻮﻴﻣدﺎﻛ ﻪﺑ
ﺐﻴﺗﺮﺗ رد
59 و 53 ﺪﺻرد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺮﺗﻻﺎـﺑ زا ﺪـﺣ يدﻮـﻤﻨﻫر
ﺪــﺣ زا ﺮﺗﻻﺎــﺑ ﻲــﺘﻈﻠﻏ ياراد ﻪــﻜﻠﺑ ، هدﻮــﺑWHO و ﻲﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺰﻴﻧEPA
) 16 ( . دﻮﺟو ﺎﺑ
ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ود ﻦﻳا رد ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺬﺧا ﻞﺤﻣ ندﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ ) بآ ﺮﻴﺷ و هﺎﭼ (
دﺮـﻛ طﺎﺒﻨﺘـﺳا رﻮﻃ ﻦﻳا ناﻮﺗ ﻲﻣ
ﺖـﻴﻠﺑﺎﻗ ياراد ﺖﺸﻧ ﻞﻴﺴﻧﺎﺘﭘ ﺮﺑ هوﻼﻋ بﺮﺳ ﺰﻠﻓ ﻪﻛ ﺑ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﻖﻳﺮﻃ زا يدﺎﻳز لﺎﻘﺘﻧا ﺪﺷﺎ
.
بآ درﻮﻣ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻤﺋﺎﻗ ﻪﻛ ﻲﺸﻫوﮋﭘ رد لﺎﺳ رد ناﺮﻬﺗ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ 1383
نﺎـﺸﻧ ﺪﻧداد مﺎﺠﻧا
دراﺪﻧﺎﺘـﺳا ﺪـﺣ زا ﺮﺗﻻﺎـﺑ بﺮـﺳ ﺖـﻈﻠﻏ ﻪـﻛ ﺪﻧداد بﻮﻠﻄﻣ )
ﺮﻔـﺻ ( ناﺮـﻳا 1379 دﻮـﺑ ) 1 ( . ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
لﺎﺳ رد ﻪﻛ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﻲﻳﺎﺟر 1390
بآ يور ﺮﺑ
،ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا لﻮـﺘﻛ دﺎﺑآ ﻲﻠﻋ ﺖﺷد بﺮﺷ يﺎﻫ هﺎﭼ هزاﺪـﻧا تاﺰـﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﺑ يراد ﻲﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ﻪﻄﺑار هﺪﻫﺎـﺸﻣ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ و ﻲﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا و هﺪﺷ يﺮﻴﮔ ﺪﻧدﺮﻜﻧ . ترﻮـﺻ ﺰﻴﻳﺎـﭘ و رﺎـﻬﺑ ﻞﺼﻓ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا
و مﻮﻴﻣدﺎـﻛ و بﺮـﺳ يﺎـﻫ ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و ﺖﻓﺮﮔ ﺖـﺳد ﻪـﺑ ﺮﻳدﺎـﻘﻣ زا ﺮـﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ نآ رﺎﻬﺑ ﻞﺼﻓ موﺮﻛ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد هﺪﻣآ ﻪـﻜﻨﻳا
ﻪـﻘﻄﻨﻣ بﺮـﺷ يﺎـﻫ هﺎـﭼ يور ﺮـﺑ ﻲﻳﺎـﺟر ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺮــﻈﻧ ﻪــﺑ ﻲــﻌﻴﺒﻃ فﻼﺘــﺧا ﻦــﻳا دﻮــﺑ ﻲﻳﺎﺘــﺳور
ﺪﺳر ﻲﻣ )
10 ( .
بآ ﻪﻜﺒـﺷ ﺮـﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و هداز ناﺮﻴﻣ لﺎﺳ رد نﺎﺷﺎﻛ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ 1389
ﻪـﻛ ﺪـﻧداد نﺎـﺸﻧ
لوﺪﺟ 2 - نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ و رﺎﻬﺑ لﻮﺼﻓ رد هﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ
هوﺮﮔ داﺪﻌﺗ
رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ±
) ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ (
نﻮﻣزآ ﻪﺠﻴﺘﻧ
مﻮﻴﻣدﺎﻛ رﺎﻬﺑ 19 08
/
±1 1 / 1 63
/ 0 P= 487 / t=0
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 19
52 /
±0 1
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا 18
/
±1 1 / 0
موﺮﻛ رﺎﻬﺑ 19 37
/
±10 50 / 11 73
/ 0 P= 44 /
−0 t=
12/1±17/11 19 نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا 52
/
±18 5 / 1 -
بﺮﺳ رﺎﻬﺑ 98 19
/
±3 3 / 9 03
/ 0 P= 3 /
−2 t=
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ 38 19
/
±9 6 / 14
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ فﻼﺘﺧا 67
/
±9 30 / 5 -
ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻲﺳرﺮﺑ )
ﻴﻣدﺎﻛ ،موﺮﻛ ﻮ
بﺮﺳ ،م ( بآ رد 31 ...
و ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘـﺳا زا ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻛ فﺮﺼﻣ ﻲﺘﻣﻼﺳ ياﺮﺑ يﺮﻄﺧ دراﺪﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨ
) 17 .(
و يﺰﺒـﺳ و بآ ﺮﺑ ﻪﻛ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و ﺮﻠﻴﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد
لﺎـﺳ رد ﺎـﻳﻮﻴﻟﻮﺑ ﺎـﻳﻮﻣﻮﻜﻟﻮﭘﻮﻳر ﺰـﻳﺮﺑآ ﻪﺿﻮﺣ كﺎﺧ 2003 ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﻳا زا ﺖﻤـﺴﻗ ﻚﻳ ﺎﻬﻨﺗ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا اراد ار مﻮﻴﻣدﺎـﻛ و بﺮـﺳ دراﺪﻧﺎﺘـﺳا زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ
دﻮﺑ ) 8 ( . ﭘ رد لﺎـﺳ رد رﺎـﻛوﺎﻛ ﻂـﺳﻮﺗ ﻪـﻛ ﻲﺸﻫوﮋ
2009 ﺎــﻳزرا ناﻮــﻨﻋ ﺎــﺑ تاﺰــﻠﻓ ﺖــﻓﺎﻳرد ﻚــﺴﻳر ﻲﺑ
ﺖـﻓﺮﮔ مﺎﺠﻧا نﺎﺴﻧا ﺖﻣﻼﺳ ﺮﺑ بآ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻦﻴﮕﻨﺳ زا 100 ﮔ ﻪــﻧﻮﻤﻧ تاﺰــﻠﻓ هﺪــﺷ ﻪــﺘﻓﺮ
،ﺲــﻣ ،موﺮــﻛ
ﻨﮕﻨﻣ ﺰ ﻧ ، ﻞﻜﻴ ور و ، ي رد 50
% ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا
ﺪﺷ . ﻧ ﺖﻈﻠﻏ ﻞـﻜﻴ و ﻚﻴﻨـﺳرآ ـﺑ رد
ﺶﻴ زا 20
% و
58
% ﺎﺑ ﻖﺑﺎﻄﻣ ،ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا
ي ﻪـﻃﻮﺑﺮﻣ
ﺪـﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ )
18 ( . ﻪـﻛ يا ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد ﻦﻴـﻨﭽﻤﻫ لﺎـﺳ رد ﻲـﺳﺎﻣﺎﺗ ﻂﺳﻮﺗ
2004 ﻲـﺳرﺮﺑ ناﻮـﻨﻋ ﺎـﺑ
ﻦﻴﮕﻨــﺳ تاﺰــﻠﻓ ﺖـﻈﻠﻏ بآ
ﺎـﻫ ي ﻣﺎــﺷآ ﻲﻧﺪﻴ هﻮــﻛ
هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺰﻴﻟﺎﻧآ ،ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺎﺗﺎﻴﻣآ رﺎﻴـﺴﺑ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺖـﻈﻠﻏ ﻲـﻠﻛ رﻮـﻃ ﻪﺑ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺖـﺳا هدﻮﺑ زﺎﺠﻣ ﺪﺣ زا ﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ )
19 ( ﺖـﻈﻠﻏ ﻪـﻛ
ﻮﻨﻛ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد موﺮﻛ و مﻮﻴﻣدﺎﻛ ﺖﻴﻌـﺿو زا ﺰـﻴﻧ ﻲﻧ
دﻮـﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦـﻳا ﺎـﺑ ﻪﺑﺎﺸﻣ .
رد ـﺳرﺮﺑ ﻲ
ﮔدﻮﻟآ ﻲ ﺳ رد كﺎﻧﺮﻄﺧ تاﺰﻠﻓ ﻢﺘﺴﻴ
ﺎﻫ ي ﺑآ يرﺎـﻴ و
ﻣﺎــﺷآ بآ ﻲﻧﺪﻴ
ﮓﻨــﺳ لﺎــﻏز ﻪــﻘﻄﻨﻣ تروﺎــﺠﻣ رد
ﺑﺮﻏ لﺎﻤﺷ رد نﺪﻌﻣ ﻲ
شدﻼﮕﻨﺑ و نﺎـﻳﻮﺑ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ
لﺎﺳ رد ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ 2010
ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺪﺷ مﺎﺠﻧا
زا ﺶﻴــﺑ ﻪــﻛ دﻮــﺑ نآ زا ﻲﻛﺎــﺣ هﺪــﻣآ 50
ﺪــﺻرد
بآ ﺪﻧدﻮﺑ هدﻮﻟآ ﻲﻨﻴﻣز ﺮﻳز يﺎﻫ )
20 (.
لﺎـﺳ رد ﻪﻛ ﺶﻧارﺎﻜﻤﻫ و گﺮﺑ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ رد 2007
لوﺪﺟ 3 - و ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ و بآ عﻮﻧ ﻦﻴﺑ طﺎﺒﺗرا يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧاpH
هﺪﺷ
ﺮﺘﻣارﺎﭘ بآ عﻮﻧ
داﺪﻌﺗ رﺎﻴﻌﻣ فاﺮﺤﻧا
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ± ) ﺮﺘﻴﻟ ﺮﺑ مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ (
نﻮﻣزآ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ رﺎﻬﺑ مﻮﻴﻣدﺎﻛ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
22 07
/
±1 2 / 1 248
/ 0 P= 49 / 1 F=
ﻲﺤﻄﺳ 26 54
/
±0 8 / 0
طﻮﻠﺨﻣ 7 23
/
±0 8 / 0
ﻞﻛ 55 79
/
±0 1
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ مﻮﻴﻣدﺎﻛ
ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز 9 4
/
±0 9 / 0 062
/ 0 P= 18 / 3 F=
ﻲﺤﻄﺳ 13 57
/
±0 2 / 1
طﻮﻠﺨﻣ 3 025
/
±0 4 / 0
ﻞﻛ 25 52
/
±0 1
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
رﺎﻬﺑ موﺮﻛ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
22 03
/
±12 9 / 12 23
/ 0 P= 5 / 1 F=
ﻲﺤﻄﺳ 26 1
/
±12 1 / 9
طﻮﻠﺨﻣ 7 5
/
±2 5
ﻞﻛ 49 55
/
±11 1 / 10
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ موﺮﻛ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
9 7
/
±4 8 261
/ 0 P= 42 / 1 F=
ﻲﺤﻄﺳ 13 68
/
±19 4 / 16
طﻮﻠﺨﻣ 3 22
/
±1 2 / 3
ﻞﻛ 25 08
/
±15 8 / 11
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
رﺎﻬﺑ بﺮﺳ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
22 7
/
±4 2 / 9 42
/ 0 P= 87 / 0 F=
ﻲﺤﻄﺳ 26 27
/
±5 90 / 10
طﻮﻠﺨﻣ 7 69
/
±1 40 / 9
ﻞﻛ 55 7
/
±4 0 / 10
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗ بﺮﺳ ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
16 9
/
±6 2 / 12 66
/ 0 P= 41 / 0 F=
ﻲﺤﻄﺳ 13 33
/
±12 8 / 15
طﻮﻠﺨﻣ 3 84
/
±3 3 / 12
ﻞﻛ 25 66
/
±9 1 / 14
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
رﺎﻬﺑpH ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
22 08
/
±0 80 / 7 001
/
<0 P 91 / 12 F=
ﻲﺤﻄﺳ 26 18
/
±0 80 / 7
طﻮﻠﺨﻣ 7 019
/
±0 1 / 8
ﻞﻛ 55 16
/
±0 9 / 7
ﺖﻈﻠﻏ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
نﺎﺘﺴﺑﺎﺗpH ﻲﻨﻴﻣزﺮﻳز
9 2
/
±0 4 / 8 15
/ 0 P= 035 / 2 F=
ﻲﺤﻄﺳ 13 5
/
±0 1 / 8
طﻮﻠﺨﻣ 3 2
/
±0 8
ﻞﻛ 25 41
/
±0 2 / 8
ﺮﺘﻛد يداﺪﻴﻠﻋ ﻦﻴﺴﺣ
نارﺎﻜﻤﻫ و 32
يﺎـﺘﻟد يﺎـﻫ ﺖﺷد رد بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﮔدﻮﻟآ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﺎـﻫ ﻪـﻧﻮﻤﻧ ﺰﻴﻟﺎـﻧآ ،ﺪﻨﺘﺧادﺮﭘ ﮓﻧﺎﻜﻣ رد ﻚﻴﻨﺳرآ ناﺰﻴﻣ 37
دﻮـﻤﻨﻫر زا ﺎـﻫ هﺎـﭼ ﺪـﺻرد WHO
ﺖـﺳا هدﻮـﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ )
11 .(
ناﺰـﻴﻣ ﻲـﺳرﺮﺑ رد
تاﺰﻠﻓ ﻦﻴﮕﻨﺳ رد
يﺎﻫ بآ ﻲﻠﺣﺎﺳ
نﺎﺘﺳا رد ﺮﻬﺷﻮﺑ
لﺎﺳ 1379
ناﺰـﻴﻣ ،ﺪـﺷ مﺎـﺠﻧا يﺪـﻴﻣا ﻂﺳﻮﺗ ﻪﻛ ،
ﺶﺷ ﺰﻠﻓ ﻦﻴﮕﻨﺳ ﻞﻣﺎﺷ
،يور
،ﺲﻣ
،ﻞﻜﻴﻧ
،ﻢﻴﻣدﺎﻛ
بﺮﺳ و
،ﻦﻫآ هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ و ﺪﻳدﺮﮔ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
ﻪﻧﻻﺎﺳ
ﺖﺳد ﻪﺑ هﺪﻣآ
ياﺮﺑ تاﺰﻠﻓ قﻮﻓ ﻪﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ
ﺎـﺑ ﺮـﺑاﺮﺑ :
9 / 83
، 95 / 21
، 96 / 17
، 34 / 26
، 25 / 3 و 82 / 113
مﺮﮔوﺮﻜﻴﻣ رد
ﻪـﻛ ،ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺮﺘﻴﻟ رد
ﻪـﻴﻠﻛ لﻮـﺼﻓ
ناﺰــﻴﻣ ود ﺰــﻠﻓ
،بﺮــﺳ
،ﺲــﻣ
،يور
،ﻦــﻫآ ﻞــﻜﻴﻧ و
ﻢﻴﻣدﺎﻛ رد ود ﻞﺼﻓ رﺎـﻬﺑ و نﺎﺘـﺴﺑﺎﺗ زا
ﺪـﺣ زﺎـﺠﻣ
ﺮﺗﻻﺎــﺑ هدﻮــﺑ ﺖــﺳا . زا ﻲــﻓﺮﻃ ﻪــﺴﻳﺎﻘﻣ
ﺐﻳاﺮــﺿ
ﻲﮕﺘﺴﺒﻤﻫ نﺎـﻴﻣ
تﺎﻧﺎـﺳﻮﻧ ﺖـﻈﻠﻏ
ﻦـﻳا تاﺰـﻠﻓ ﺎـﺑ
يﺎﻫرﻮﺘﻛﺎﻓ
،يرﻮﺷ
،pH نﮋﻴـﺴﻛا لﻮـﻠﺤﻣ
و ﻪـﺟرد
تراﺮــﺣ نﺎــﺸﻧ
داد ﻪــﻛ ﻪــﺟرد تراﺮــﺣ و
نﮋﻴــﺴﻛا
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﻳﺎـﺳ
،ﻞـﻣاﻮﻋ رد
ﻦـﻳا تاﺮـﻴﻴﻐﺗ ﻲـﺘﻈﻠﻏ
ﺮﺗﺮﺛﻮﻣ هدﻮﺑ ﺪـﻧا ) 21 .(
ﻪـﺑ ﺰـﻴﻧ ﻲﻧﻮـﻨﻛ ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ رد
و تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ طﺎﻴﺗرا ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﻛ ،ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘpH
ﻲـﻌﻴﺒﻃ يﺮـﻣا ﺮﺘﻣارﺎـﭘ ود ﻦﻳا ﻦﻴﺑ سﻮﻜﻌﻣ طﺎﺒﺗرا ﻪـﭼ ﺮـﻫ نﻮـﭼ ﺖﺳا تاﺰـﻠﻓ ﺪـﺷﺎﺑ ﺮـﺗ ﻦﻴﻳﺎـﭘpH
رد و ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻞﺣ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖـﻈﻠﻏ يﺮـﻴﮔ هزاﺪـﻧا
دﻮﺷ ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ يﺮﺘﻤﻛ .
رد ﻪـﻛ ﺖـﻔﮔ رﻮﻃ ﻦﻳا ناﻮﺗ ﻲﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺖـﻈﻠﻏ ﺮـﻈﻧ زا ﺪﻬـﺸﻣ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎـﺷآ بآ ﺮـﺿﺎﺣ لﺎﺣ رادرﻮـﺧﺮﺑ ﻲﺑﻮـﺧ ﺖﻴﻔﻴﻛ زا موﺮﻛ و مﻮﻴﻣدﺎﻛ تاﺰﻠﻓ ﻞﻴﺒﻗ زا مزﻻ تﺎﻣاﺪﻗا ﺪﻳﺎﺑ بﺮﺳ درﻮﻣ رد ﻲﻟو ﺖﺳا ﻪـﻟﻮﻟ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،ﻪﻜﺒـﺷ هدﻮﺳﺮﻓ يﺎﻫ ﻪﻟﻮﻟ ﺾﻳﻮﻌﺗ يﺎﻫ و بﺮـﺳ ﺪﻗﺎﻓ ...
ﺪـﻳآ ﻞـﻤﻋ ﻪـﺑ .
ﺮـﺑ ﺎـﻨﺑ ﻪـﺘﺒﻟا
شﺮﺘـﺴﮔ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺪﻧراد تاﺰﻠﻓ ﻦﻳا ﻪﻛ ﻲﺘﻴﻤﻫا مزﻻ ﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻲﮔدﻮـﻟآ و ﻊﻳﺎﻨﺻ و ﺖﻴﻌﻤﺟ نوﺰﻓازور داﻮـﻣ ﺮﻳﺎـﺳ و بآ رد ﺎـﻫ نآ ﺮﻤﺘـﺴﻣ ﺶﻳﺎﭘ ﺎﺗ ﺖﺳا ﻖـﺒﻃ نﺎـﻳﺰﺑآ و تﺎﺠﻳﺰﺒـﺳ ﻞﻣﺎـﺷ نﺎـﺴﻧا ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻪـﻜﻨﻳا ﻦﻤـﺿ ،دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻲﻧﺎﻣز ﻞﺻاﻮﻓ ﻓ ﺮﻳﺎﺳ ﺪﻧﻮﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺰﻴﻧ تاﺰﻠ .
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
طﻮـﻠﺨﻣ بآ عﻮﻧ ،ﺰﻠﻓ عﻮﻧ زا ﺮﻈﻧ فﺮﺻ ﻲﻠﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﺒــﺳﺎﻨﻣ ﻲــﺘﻈﻠﻏ لدﺎــﻌﺗ زا ﻲــﻨﻴﻣزﺮﻳز و ﻲﺤﻄــﺳ ﺖﺳا رادرﻮﺧﺮﺑ .
ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻲـﻀﻌﺑ رد دﻮﺷ ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ
زا يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺖﻈﻠﻏ ياراد ﻪﻘﻄﻨﻣ كﺎﺧ ﺖﻓﺎﺑ ﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﻛ
ـﺑ طﻼﺘـﺧا زا نﺎـﻜﻣا ترﻮﺻ رد ﺪﻨﺘﺴﻫ تاﺰﻠﻓ ﻦﻳا ﺎ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪـﺑ ﺎـﺗ دﻮﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﻤﻛ ﺖﻈﻠﻏ ﺎﺑ ﻲﺑآ نآ ﻊﻤﺠﺗ زا و نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ فﺮﺼﻣ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﺘﻓﺎﻳرد زود ﻞـﻤﻋ ﻪـﺑ يﺮﻴﮔﻮﻠﺟ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا و ﻲﻳاﺬﻏ هﺮﻴﺠﻧز رد ﺪﻳآ . ﻪـﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪـﺑ ﺪﻨﺘﺴﻧاﻮﺘﻧ ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا رد ،ﺪـﻧزادﺮﭙﺑ ﻲﻧﺪﻴﻣﺎﺷآ بآ ﻦﻴﻣﺎﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﺳﺎﻨﺷ ﻦﻴﻣز
ﻳﺎـﺳ ﻂـﺳﻮﺗ يﺪـﻌﺑ يﺎـﻫ ﺶﻫوﮋـﭘ رد ﺖﺳا ﺪﻴﻣا ﺮ
دﻮﺷ ظﺎﺤﻟ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ .
ﺎﻫ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ :
يﺮﻬـﺷ بآ ﻪﻜﺒـﺷ ﻪـﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد
نﺎـﻜﻣا ﺎﺑ ،دﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ ﻊﻳزﻮﺗ ﺖﺑﺎﺛ يﻮﮕﻟا زا ﺪﻬﺸﻣ ﻪـﻨﻳﺰﻫ ﺎﺑ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا كﺮﺘﺸﻣ ﻪﻳﺬﻐﺗ ﺎﺑ طﺎﻘﻧ فﺬﺣ ﺪﺷ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا يﺮﺘﻤﻛ نﺎﻣز و .
ﺮﻜﺸﺗ و ﺮﻳﺪﻘﺗ
ﻦﻳا ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻞﺻﺎﺣ حﺮﻃ ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ بﻮﺼﻣ
هﺎﮕﺸﻧاد
مﻮــﻠﻋ
ﺎــﺑ ﺪﻬــﺸﻣ ﻲﻜــﺷﺰﭘ ﺪــﻛ
89789 ﺖــﺳا
.
هوﺮــﮔ زا ار دﻮــﺧ ﻲﻧادرﺪــﻗ ﺐــﺗاﺮﻣ نﺎﮔﺪﻨــﺴﻳﻮﻧ ﺰــﻛﺮﻣ يا ﻪــﻓﺮﺣ و ﻂﻴــﺤﻣ ﺖــﺷاﺪﻬﺑ ﻲــﺳﺪﻨﻬﻣ يﻮﺿر نﺎﺳاﺮﺧ نﺎﺘﺳا ﺖﺷاﺪﻬﺑ -
سﺪـﻨﻬﻣ هﮋﻳو ﻪﺑ
يﻮﺠـﺸﻧاد ﺎـﻴﻛ ﺎـﻳدﺎﻧ ﻢﻧﺎـﺧ و ﻚـﺷﺰﭘ ﻲﻠﻋ ﻒﺳﻮﻳ يروآ ﻊــﻤﺟ رد ﻪــﻛ ﻂﻴــﺤﻣ ﺖــﺷاﺪﻬﺑ ﻲــﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ ﺪﻧراد ﻲﻣ مﻼﻋا ،ﺪﻧدﺮﻛ ﻲﻧﺎﻳﺎﺷ ﻚﻤﻛ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ 1. Ghaemi P, Rostami Hozouri S, Ghaemi A. Determination of lead & copper in drinking waters in Tehran. JEnviron Stu.
2005;(36):27-32.
2. Rabani M, Ashtiani A, Sharif A. The measurement of heavy metal (Ni.Pb.Hg) pollution in sediments of the Persian Gulf/operational area Assaluyeh. JExp Pro.
2008;53-8.
3. Shahriari A. Measurement of Heavy Metals (Cd,Cr,Pb,Ni) in the edible tissue of Persian Gulf ‘s fish (Frenzy and Red snapper). JGUMS .2005;7(2):65-70.
4. Lesmana SO, Febriana N, Soetaredjo FE, Sunarso J, Ismadji S. Studies on potential applications of biomass for the separation of heavy metals from water and wastewater. Bioch Eng J. 2009;44(1):19-41.
ﻦﻴﮕﻨﺳ تاﺰﻠﻓ ﺖﻈﻠﻏ ﻲﺳرﺮﺑ )
ﻴﻣدﺎﻛ ،موﺮﻛ ﻮ
بﺮﺳ ،م ( بآ رد 33 ...
5. Zhao X, Höll WH, Yun G. Elimination of cadmium trace contaminations from drinking water. IWA. 2002;36(4):851-8.
6. Khan S, Cao Q, Zheng YM, Huang YZ, Zhu YG. Health risks of heavy metals in contaminated soils and food crops irrigated with wastewater in Beijing, China. Environ Pollut. 2008;152(3):686-92.
7. Cheng S, Grosse W, Karrenbrock F, Thoennessen M. Efficiency of constructed wetlands in decontamination of water polluted by heavy metals. Ecol. Eng.
2002;18(3):317-25.
8. Miller JR, Hudson-Edwards KA, Lechler PJ, Preston D, Macklin MG. Heavy metal contamination of water, soil and produce within riverine communities of the Río Pilcomayo basin, Bolivia.
Scie.Tot.Env. 2004;32٠(2-3):189-209.
9. Özmen H, KülahcI F, ÇukurovalI A, Dogru M. Concentrations of heavy metal and radioactivity in surface water and sediment of Hazar Lake (ElazIg, Turkey).
Chemosphere. 2004;55(3):401-8.
10. Rajaei Q, Pourkhabbaz A, Motlagh SH. Assessment of Heavy Metals Health Risk of Groundwater in Ali Abad Katoul Plian. NKhMJ. 2012;4(2):155-62.
11. Buschmann J ,Berg M, Stengel C, Winkel L, Sampson ML, Trang PTK, et al.
Contamination of drinking water resources in the Mekong delta floodplains: Arsenic and other trace metals pose serious health risks to population. Environ. Int.
.2008;34(6):756-64.
12. Kumar M, Kumar A, Singh S, Mahajan RK, Walia TPS. Uranium content measurement in drinking water samples using track etch technique. Rad Measur.
2003;36(1-6):479-81 .
13. APHA A, WPCF. Standard methods for the examination of water and wastewater.21st ed. Washington DC, USA:
American Public Health Association 2005.
14. Savari G, Hagigifard NJ, Hasani AH, Khorramabadi GS. Survey of Heavy Metals leaching potential and corrosion in drinking water net work of Ahvaz. WWJ.
2007;18(4):16-24.
15. Karimpour M, SHariat M. Assessment of heavy metals of drinking water network in Hamadan, 2000. SJHUMS. 2000; 3:44-7.
16. Mohammadian M, Nouri J, N A, .J A, Nourani M. Investigation of Heavy Metals Concentrations in the Water Wells Close to Zanjan Zinc and Lead Smelting Plant. Iran J Health Environ. 2008;1:51-6.
17. Miranzadeh MB, Mahmoodzadeh AA, Hasanzadeh M, Bigdeli M. Concentrations of Heavy Metals in Kashan Water Distribution Network in 2010. A Hea J.
2010;2(3):58-68.
18. Kavcar P, Sofuoglu A, Sofuoglu SC.
A health risk assessment for exposure to trace metals via drinking water ingestion pathway. Int J Hyg Environ Hea. 2009;
212(2): 216-27
19. Tamasi G, Cini R. Heavy metals in drinking waters from Mount Amiata (Tuscany, Italy). Possible risks from arsenic for public health in the Province of Siena.
Sci Tot Environ. 2004;327(1-3):41-51.
20. Bhuiyan MAH, Islam MA, Dampare SB, Parvez L, Suzuki S. Evaluation of hazardous metal pollution in irrigation and drinking water systems in the vicinity of a coal mine area of northwestern Bangladesh.
J Haz Mat.2010;179(1-3): 1065-77.
21. Omidi s. Assessment of heavy metals in coastal waters of Bushehr Province.
IrJFS. 2000; 9(3):35-48.
Original Article http://rjms.tums.ac.ir
Survey of heavy metals concentration in Mashhad drinking water in 2011
Hossein Alidadi, PhD. Associate Professor of Environmental Health Engineering, Department of Environmental Health Engineering, Health Sciences Research Center, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. [email protected]
*Roya Peiravi, MSc. Department of Environment Health Engineering, School of Health, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran (*Corresponding author). [email protected]
Ali Akbar Dehghan, MSc.PhD Student of Environment Health Engineering, School of Health, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. [email protected]
Mohammad Vahedian, PhD.Instructor of Health Education, Department of Public Health and Management, School of Health, Health Sciences Research Center Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
Hamideh Moalemzade Haghighi, Pharm D. School of Pharmacy, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. [email protected]
AminReza Amini, MSc student of Biostatistics, Department of Biostatistics and Epidemioligy, School of Health, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. [email protected]
Abstract
Background: Heavy metals are one of the compounds that can enter the water sources through different ways. Consumption of heavy metals in amounts that exceed standard levels is associate with risks such as toxicity and carcinogenesis and development of disease..This study was carried out to determine heavy metals concentration (Cr,Cd &Pb) in Mashhad drinking water and its comparison with national and international standards.
Methods: This cross study was done in spring and summer 2011, samples were collected from different points of urban drinking water network according to the standard methods, and tested by atomic absorption spectrophotometeric method. Health centers were selected as sampling stations because they cover the entire city.Data were analysed by SPSS and One- way ANOVA, Paired t- test and One sample t- test on the significant level p<0.05.
Results: Cadmium (Cd) and Chrome (Cr) concentrations did not exceed national and international standards, only Lead (Pb) concentration was slightly higher than standard level in some areas and its mean difference in spring and summer was significant (p=0.03), while this difference was not significant for Cr and Cd. There was no significant correlation between the metals concentrations and water sources.
Conclusions: It seems the old water pipes can lead to an increase in metals concentrations particularly Pb in some areas of the city since that Cr&Cd concentrations in whole and Pb concentration in major areas were lower than the standard. There for, due to cumulative effects of these metals, it is necessary to conduct needful measures by responsible agencies.
Keywords: Drinking water, Heavy metals concentration, Spectrophotometeric method
