ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ ، ورد ة 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395 تﺎﺤﻔﺻ ، 169 - 153
ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
يﺪﻤﺤﻣ مﺎﺳ
ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ هوﺮﮔ رﺎﻴﺸﻧاد ةﺪﻜﺸﻧاد
نارﺪﻧزﺎﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ
نﺎﮕﻧازﺮﻓ ﺪﻤﺤﻣ
يﺮﺘﻛد يﻮﺠﺸﻧاد ةﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺻﻮﺼﺧ قﻮﻘﺣ
نارﺪﻧزﺎﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳﺎﻴﺳ مﻮﻠﻋ و قﻮﻘﺣ
) ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
15 / 2 / 1394 - ﺐﻳﻮﺼﺗ ﺦﻳرﺎﺗ :
17 / 6 / 1394 (
هﺪﻴﻜﭼ
ﺮﺑاﺮﺑ ﻪﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ نﺎﻳﺮﺟ ،ﻪﻌﻴﺷ ﻪﻘﻓ رد رﻮﻬﺸﻣ ﺮﻈﻧ و ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ دﻮﻘﻋ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد هﺪﻋﺎﻗ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﺰﻴﻧ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ و ﺖﺳا يرﺎﺟ نآ زا
ﻨﺜﺘﺴﻣ ﺎ ﻧ ﺖﺴﻴ . ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻲﻟﻮﻀﻓ تﻼﻣﺎﻌﻣ نﻮﻣاﺮﻴﭘ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ رد
ﺶﺷﻮﻛ فﺮﺻ ﺎﻫ ﺺﺨﺸﻣ ﺮﻛ ند هزﺎﺟا ﻂﻳاﺮﺷ ،هزﺎﺟا ﻲﮕﻧﻮﮕﭼ هﺪﺷ هزﺎﺟا درﻮﻣ ﺪﻘﻋ و هﺪﻨﻨﻛ
ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﺸﻘﻧ رﺬﮕﻫر ﻦﻳا رد ﻞﻴﺻا ﺎﻳﻮﮔ ﻪﻛ ﺖﺳا
دراد ﺮﺛﺄﺘﻣ و ﻞﻌﻔﻨﻣ ﻲﻌﺿﻮﻣ ﺎﻳ و .
ارﺬﮔ ﻲﻫﺎﮕﻧ
ﻪﺘﺷﻮﻧ ﻪﺑ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ و ﻲﻬﻘﻓ يﺎﻫ دارا ﺶﻘﻧ ﻪﻛ ﺪﻫد
ة ﻢﻛ ﻞﻴﺻا يدﺎﻳز دوﺪﺣ ﺎﺗ و ﮓﻧر
ًﻻﻮﺻا و هﺪﻧﺎﻣ نﺎﻬﻨﭘ ار ﻞﻴﺻا ،هزﺎﺟا ﺮﺛا ﺖﻴﻔﺷﺎﻛ و ﺪﻘﻋ ﻪﺑ يﺎﻓو موﺰﻟ نﻮﭼ ﻲﻠﻳﻻد ﺮﺑ ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ
ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﻒﻴﻠﻜﺗ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﺎﺗ يﻮﺳ زا
نآ ﻲﻔﻨﻣ رﺎﺛآ و لﺰﻟﺰﺘﻣ نﺎﻤﻴﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ
ﺖﺳا ﻪﺘﺴﻧاد .
ارآ و ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ داﻮﻣ يوﺎﻛاو ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﭘ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ي
و ﺎﻬﻘﻓ
قﻮﻘﺣ نﺎﻧاد
، ﺦﺳﺎﭘ ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻫد
ﺪ ﻪﺑ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﻊﻗاو ﺮﺑاﺮﺑ رﻮﻬﺸﻣ ﺮﻈﻧ
، ﻲﻣ ﻞﻴﺻا ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ﺖﺴﻳﺎﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻞﺤﻨﻣ ار ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﻛ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ردﺎﻗ ﺎﻳ
ﺎﺳ دز ﺪﻘﻋ دﺎﻘﻌﻧا ﺎﺑ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ و
دروآ ﻢﻫاﺮﻓ ار ﻖﺑﺎﺳ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ يﺮﻬﻗ لﻼﺤﻧا تﺎﺒﺟﻮﻣ ﺮﮕﻳد ﻲﺣﺎﻜﻧ
؟
ژاو ﮔ نﺎ يﺪﻴﻠﻛ
ﻞﻴﺻا ،ماﺰﺘﻟا ،
،ﻲﻟﻮﻀﻓ ،حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻞﻘﻧ و ﻒﺸﻛ
.
ﻪﻟﺎﻘﻣ لﻮﺌﺴﻣ
ﺲﻛﺎﻓ : 01125342102
Email: [email protected]
154
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ةورد 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395
1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ دﻮﺷ ﻊﻗاو ﻲﻟﻮﻀﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ دادراﺮﻗ ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا رد
، دﻮﺟو ﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا ﺎﻬﻘﻓ نﺎﻴﻣ
ار ﻲﻟﻮﻀﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻘﻋ عﻮﻗو نﺎﻜﻣا ﺎﻬﻘﻓ رﻮﻬﺸﻣ ﻪﻛ دراد ﺮﻳﺬﭘ
ﺘﻓ ﻪ و ﺪﻧا نآ ﻪﺑ ار ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﻴﻠﻛ رد هﺪﻋﺎﻗ ﺔ
ﻲﻣ يرﺎﺟ دﻮﻘﻋ ﺪﻨﻧاد
. ﻪﺑ ار دﻮﻘﻋ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ نﺎﻳﺮﺟ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﺴﻛ ﻲﺘﺣ هﺪﻋﺎﻗ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻤﻧ ﺪﻨﻧاد
، ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻦﺘﻓﺮﻳﺬﭘ رد حﺎﻜﻧ بﺎﺑ رد رﺮﻜﻣ تﺎﻳاور ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻳدﺮﺗ
دﻮﺧ ﻪﺑ هار
هداﺪﻧ ﺪﻧا . ا يﺎﻬﻘﻓ رﻮﻬﺸﻣ ﺮﻈﻧ زا ﺖﻴﻌﺒﺗ ﻪﺑ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻪﺑ ار ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻪﻴﻣﺎﻣ
دﻮﻘﻋ رد هﺪﻋﺎﻗ ناﻮﻨﻋ
ﻲﻓﺮﻌﻣ هدﺮﻛ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻊﺿو ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ درﻮﻣ رد ﻲﺻﺎﺧ تارﺮﻘﻣ ﺰﻴﻧ حﺎﻜﻧ ﺚﺤﺒﻣ رد و .
ﻪﺘﺷﻮﻧ رد ﻣ ﻲﻗﻮﻘﺣ و ﻲﻬﻘﻓ يﺎﻫ ﺮ
هزﺎﺟا درﻮﻣ ﺪﻘﻋ ،در و هزﺎﺟا زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا مﻮﺳ
1
) زﺎﺠﻣ ( هزﺎﺟا و هﺪﻨﻨﻛ ) 2
ﺰﻴﺠﻣ ( ﺚﺤﺑ ﻧ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد و دﻮﺷ يو قﻮﻘﺣ و تﺎﻣاﺰﺘﻟا ،ﻞﻴﺻا ﺶﻘ
ﻲﻣ ﻪﺘﺷﺎﮕﻧا هﺪﻳدﺎﻧ دﻮﺷ
. ﺰﻴﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺐﻟﺎﻄﻣ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﺮﮕﻳد ﺪﻨﻧﺎﻣ
،
ﺎﻔﻳا ار ﻞﻌﻔﻨﻣ ﻲﺸﻘﻧ ﻞﻴﺻا ﻲﻣ
ﺪﻘﻌﻨﻣ ﻪﻛ يﺪﻘﻋ و وا ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ ﻪﻛ ﺪﻨﻛ هدﺮﻛ
ﺖﺳا ﺰﻴﺠﻣ نﺎﺘﺳد رد
ﻲﻣ وا و ﻢﻴﻤﺼﺗ ﺎﺗ ﺖﺴﻳﺎﺑ ﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﺖﺷﻮﻧﺮﺳ درﻮﻣ رد يﺮﻴﮔ
ﺪﻧﺎﻤﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ لﺰﻟﺰﺘﻣ نﺎﻤﻴﭘ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻟﻮ
ﻲﻣ ﺎﻬﻨﺗ و ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا و نﺎﻳز تﺎﺒﺛا ﺎﺑ صﺎﺧ ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﺖﺤﺗ ﺪﻧاﻮﺗ ةﺪﻋﺎﻗ
ﺪﻨﺑ ﻦﻳا زا ار دﻮﺧ رﺮﺿﻻ
دزﺎﺳ ﺎﻫر . ﮓﻧرﺮﭘ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﻲﭘ رد ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﻳا ندﺮﻛ
ﻞﻴﺻا ﺶﻘﻧ
، يو ماﺰﺘﻟا نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﻲﺳرﺮﺑ ﻪﺑ
وﺎﻛاو ﺎﺑ و دزادﺮﭙﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻲﻬﻘﻓ لاﻮﻗا ي
حﺮﻄﻣ هﺪﺷ ) رد ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺚﺤﺑ هﺎﮕﺘﺳﺎﺧ ﻪﻛ
ﺖﺳا ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ (
، ماﺰﺘﻟا ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﺎﻳ ﻦﺘﺷاد
رﺎﺛآ و ﺪﻨﻛ ﺺﺨﺸﻣ ار ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا
ﺮﻫ ﺮﺑ ﺐﺗﺮﺘﻣ رد و ﻲﻓﺮﻌﻣ ار تﺎﻳﺮﻈﻧ ﻦﻳا زا ﻚﻳ
رد ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﻊﺿﻮﻣ ﺖﻳﺎﻬﻧ صﻮﺼﺧ
ماﺰﺘﻟا
ر ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻞﻴﺻا ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺢﻳﺮﺸﺗ و ﻦﻴﻴﺒﺗ ا
.
2 . ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رﻮﺻ
ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻲﻗﻮﻘﺣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺖﺳا مﻮﺳﺮﻣ رد ﺖﻟﺎﻛو ﺚﺤﺑ ﻞﻳذ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ زا ﺖﻴﻌﺒﺗ ﻪﺑ ار 3
حﺮﻃ حﺎﻜﻧ ﺪﻨﻳﺎﻤﻧ
)
؛ﻲﺋﺎﻔﺻ ،ﻲﻣﺎﻣا 1387 ج ، 1 ص ، 54
،(
ًﻻﻮﺻا ﻪﻘﻓ رد ﺎﻣا حﺎﻜﻧ عﻮﻧ ﻦﻳا
خاﺮﻓ ﻲﺘﻌﺳو ﺎﺑ ﺮﺗ
ﺎﻴﻟوا ﺚﺤﺒﻣ رد ي
ﺪﻘﻋ رﺮﺑ ﻲﺳ ﻲﻣ ﻮﺷ د
) ج ،ﺎﺗ ﻲﺑ ،ﻲﻨﻴﻤﺧ 2
ص ، 257
. (
ﭻﻴﻫ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ هﺎﮔ
حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻲﻟﻮﻀﻓ دﺎﻘﻌﻧا نﺎﻜﻣا ﻪﺑ ﻪﺑ
ﺖﺣاﺮﺻ هدﺮﻜﻧ هرﺎﺷا
، بﺎﺑ رد ﺎﻣا
ﺶﻴﭘ ار ﻲﻣﺎﻜﺣا و ﺪﻋاﻮﻗ حﺎﻜﻧ هدﻮﻤﻧ ﻲﻨﻴﺑ
ﺖﺳا دراﺪﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ شﺮﻳﺬﭘ ﺰﺟ ﻲﻳﺎﻨﻌﻣ ﻪﻛ .
ﻖﺑﺎﻄﻣ ةدﺎﻣ 1073 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ
» ا ﺎﻳ ﺮﻬﻣ ﺎﻳ ﺺﺨﺷ ﻪﺑ ﻊﺟار ﻞﻛﻮﻣ ﻪﻛ ﻪﭽﻧآ زا ﻞﻴﻛو ﺮﮔ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻛﻮﻣ ﺬﻴﻔﻨﺗ ﺮﺑ ﻒﻗﻮﺘﻣ ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ ﺪﻨﻛ ﻒﻠﺨﺗ هدﺮﻛ ﻦﻴﻌﻣ ﺮﮕﻳد تﺎﻴﺻﻮﺼﺧ
« . ﻦﻳا
1. Consent
2. Permissive
3. Unauthorized Marriage
ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓرد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
155
ﺮﻫ ﻢﻜﺣ هﺪﺷ حﺮﻄﻣ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ تارﺮﻘﻣ رد ﺪﻨﭼ ﺖﺳا
، تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ زا ﺎﻣا
هدﺮﻤﺷ ﻲﻣ دﻮﺷ ا ﻞﻴﻛو نآ رد ﻪﻛ يﺪﻘﻋ سﺎﺳا ﻦﻳا ﺮﺑ و هدﻮﻤﻧ زوﺎﺠﺗ ﺖﻟﺎﻛو دوﺪﺣ ز
ﺪﺷﺎﺑ
،
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ نآ مﺎﻜﺣا ﻊﺑﺎﺗ و ﻲﻟﻮﻀﻓ
)
،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1384 ص ، 665
.(
ةدﺎﻣ 1074 رد ﺰﻴﻧ نﻮﻧﺎﻗ ﻦﻴﻤﻫ
ﻲﻣ رﺮﻘﻣ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻲﻟﻮﻀﻓ دﺎﻘﻌﻧا رﻮﺻ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺪﻨﻛ
:
» ﻢﻜﺣ ةدﺎﻣ ﺖﺳا يرﺎﺟ ﺰﻴﻧ يدرﻮﻣ رد قﻮﻓ
ﻞﻛﻮﻣ ﺖﺤﻠﺼﻣ تﺎﻋاﺮﻣ ﻞﻴﻛو و هدﻮﺑ ﺪﻴﻗ نوﺪﺑ ﺖﻟﺎﻛو ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﻜﻧ ار
1« .
ﻲﺑ ﺖﻟﺎﻛو دوﺪﺣ زا ﻞﻴﻛو ﻒﻠﺨﺗ نﺎﻤﮔ
، ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞﻤﻋ ﻲﻟﻮﻀﻓ دﺎﻘﻌﻧا و ذﻮﻔﻧ مﺪﻋ ﺐﺟﻮﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا
، زا ﻞﻴﻛو ﻒﻠﺨﺗ ،هﺪﺷ ﻊﻗاو عاﺰﻧ درﻮﻣ ﻪﻤﻫ زا ﺶﻴﺑ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﻪﭽﻧآ ﺎﻣا
ﻦﻴﻴﻌﺗ طوﺮﺷ هﺪﺷ
ةرﺎﺑرد ﺖﺳا ﺮﻬﻣ .
ﺮﻫﺎﻇ ةدﺎﻣ 1072 ﻞﺼﻓ ناﻮﻨﻋ و ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ دﺎﻳ
نآ رد هﺪﺷ
) حﺎﻜﻧ رد ﺖﻟﺎﻛو (
ﻦﻴﻴﻌﺗ دوﺪﺣ زا ﻞﻴﻛو زوﺎﺠﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺪﻳﺆﻣ حﺎﻜﻧ ﻞﺻا ﻪﺑ ﺮﻬﻣ ياﺮﺑ هﺪﺷ
ﻲﻣ ﺖﻳاﺮﺳ ﺰﻴﻧ ﺪﻨﻛ
. ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﺰﻴﻧ يﺮﮕﻳد ﻞﻳﻻد ﻦﻳا
ﺮﻈﻧ دراد دﻮﺟو
؛ زا ﻦﻳا رد ﻪﻜﻨﻳا ﻪﻠﻤﺟ
ﻨﻌﻳ ؛دﺪﻌﺘﻣ ﻪﻧ و هدﻮﺑ ﺪﺣاو ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺶﻳﻮﺧ ﻞﻴﻛﻮﺗ رد ﻞﻛﻮﻣ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﻟﺎﺣ ﻞﻴﻛو ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻲ
ﺪﻨﻜﻧ اﺮﺟا ﻦﻴﻌﻣ ﺮﻬﻣ ﺎﺑ حﺎﻜﻧ مﺎﺠﻧا ﺮﺑ ﻲﻨﺒﻣ ار ﻞﻛﻮﻣ بﻮﻠﻄﻣ
، ﻪﺑ سﺎﺳا زا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻚﻳ ناﻮﻨﻋ
ﺮﻴﻏ ﻞﻛ ﺖﺳا ﻞﻛﻮﻣ ﺬﻴﻔﻨﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ و هدﻮﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ ،ﻪﻳﺰﺠﺗ ﻞﺑﺎﻗ
)
،دﺎﻣاد ﻖﻘﺤﻣ 1387
ص ، 201 ﻒﺷﺎﻛ ؛
،ءﺎﻄﻐﻟا 1432 ج ، 5 ص ، 29
.(
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﺖﺷﺬﮔ لﻻﺪﺘﺳا ﻦﻳا ﺮﻫﺎﻇ زا ﺪﻳﺎﺑ ﺪﺳر
،
ًﻻﻮﺻا اﺮﻳز و ﻪﻳﺮﻬﻣ
ﻪﺑ ﻲﺿاﺮﺗ ﻚﻳ رد حﺎﻜﻧ ﻲﻣ ﻞﻜﺷ ﻢﻫ هاﺮﻤﻫ
ﻦﻜﻤﻣ تﻻﺎﺣ ﺮﮕﻳد رﺎﻨﻛ رد ور ﻦﻴﻤﻫ زا و ﺪﻧﺮﻴﮔ
،
ﻠﺑﺎﻗ ﺖﻴ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ رد ﻞﻴﻛﻮﺗ ﺮﻛذ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ رد حﺎﻜﻧ تارﺮﻘﻣ زا ﻢﺠﻨﭘ ﻞﺼﻓ رد
ﺷ هﺪ و ﺒﺋﺎﺷ ﺔ
ﺖﺳا هدﺮﻛ دﺎﺠﻳا ار حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻞﻛ نﺪﺷ ﻲﻟﻮﻀﻓ .
ﻲﺿاﺮﺗ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا ةرﺎﺑرد
زا ﺪﻨﭼﺮﻫ ﺮﻬﻣ
ﺪﻘﻋ ﻞﺻا هاﺮﻤﻫ يدﺎﻣ ﺮﻈﻧ
،هدﻮﺑ نآ زا ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻊﻗاو ﻪﺑ ﺎﻣا ﺖﺳا
)
،ﻲﻠﻣﺎﻋ ﻲﻌﺒﺟ 1430
ج ، 2
، 466
؛(
ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ﺮﻬﻣ ﺮﻛذ نوﺪﺑ ﻢﺋاد حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
) ةدﺎﻣ 1087
،ﻲﻠﻣﺎﻋ ؛ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ 1410
ص ، 183
و (
ﻖﻓاﻮﺗ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ صﻮﺼﺧ رد
ﻲﻠﻴﻟد ﺮﻫ ﻪﺑ ﺎﻨﺑ ﺮﻬﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻃﺎﺑ ﺖﻴﻟﺎﻣ مﺪﻋ ﺪﻨﻧﺎﻣ
، ﻢﺋاد حﺎﻜﻧ ﻪﺑ
ﻲﻠﻠﺧ ﻲﻤﻧ دراو ﺪﻨﻛ ) دﺎﻣ ة 1100 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ .(
دﻮﺧ تارﺎﻴﺘﺧا دوﺪﺣ زا ﻞﻴﻛو ﺮﮔا اﺬﻟ ةرﺎﺑرد
ﺮﻬﻣ
ﺪﻨﻛ زوﺎﺠﺗ
، ﻦﻴﻴﻌﺗ قاﺪﺻ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ و حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﻪﻧ و ﺖﺳا ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺮﻬﻣ دادراﺮﻗ ﺎﻬﻨﺗ در هﺪﺷ
،دﻮﺷ
ًﺎﺳﺎﺳا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ ﺪﻨﻧﺎﻣ هﺪﺸﻧ ﻦﻴﻌﻣ ﺮﻬﻣ حﺎﻜﻧ رد
ﺖﺳا و ﺪﻳﺎﺑ ﺮﺑاﺮﺑ ةدﺎﻣ 1087 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ
دﻮﺷ ﻞﻤﻋ
) ،يدوﺮﮕﻨﻟ يﺮﻔﻌﺟ 1376
ص ، 116
.(
ﺰﻴﻧ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ نﺎﻳﺮﺟ دراد نﺎﻳﺮﺟ دﻮﻘﻋ ﺮﮕﻳد ﺪﻨﻧﺎﻣ
)
،ﺖﻌﻳﺮﺷ 1385 ص ، 91 ،ﻲﻣﺎﻣا ؛
1364 ج ، 4 ص ، 357 ،ﻲﻳﻮﺧ يﻮﺳﻮﻣ ؛ 1410
ج ، 2 ص ، 262
؛(
اﺮﺑﺎﻨﺑ تﻼﻣﺎﻌﻣ ﻲﻣﻮﻤﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﭽﻧآ ﺮﻫ ﻦﻳ
1 .
ا ﻲﻓ ﻞﻴﻛﻮﻟا ﻰﻠﻋ ﺐﺠﻳ
ﻞﻛﻮﻤﻟا ﻪﻨﻴﻋ ﺎﻤﻋ ىﺪﻌﺘﻳ ﻻ نأ ﺞﻳوﺰﺘﻟ نﺎـﻛ ﻻإ و تﺎﻴﺻﻮﺼـﺨﻟا ﺮﺋﺎـﺳ و ﺮـﻬﻤﻟا و ﺺﺨﺸـﻟا ﺚﻴﺣ ﻦﻣ
و تﺎـﻬﺠﻟا ﺮﺋﺎـﺳ ﻦﻣ ﻞﻛﻮﻤﻟا ﺔﺤﻠﺼﻣ ةﺎﻋاﺮﻣ ﺐﺠﻳ ﻦﻴﻴﻌﺘﻟا مﺪﻋ و قﻼﻃﻹا ﻊﻣ و ةزﺎﺟﻹا ﻰﻠﻋ ﺎﻓﻮﻗﻮﻣ ﺎﻴﻟﻮﻀﻓ ﺮﻴﺼـﻳ يﺪـﻌﺘﻟا ﻊـﻣ
ﺎﻴﻟﻮﻀﻓ ) ،يدﺰﻳ ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1409
ج ، 2 ص ، 870 (.
156
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ةورد 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395
ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺐﺒﺳ نﺪﺷ
ﻲﻣ ﺪﻘﻋ دﻮﺷ
، ﺖﺳا قدﺎﺻ ﺰﻴﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد
، ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ رد ﺎﻣا
ﻲﮔﮋﻳو ﻪﺑ ﻪﻨﻜﻤﻣ رﻮﺻ ،نآ صﺎﺧ يﺎﻫ ياﺮﺑ
و توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻫﺎﮔ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﻞﻴﻜﺸﺗ هﺎﮔ
ﺮﺘﺸﻴﺑ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ .
ًﻻﻮﺻا ﺎﻬﻘﻓ ﻲﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ ار يﺪﻘﻋ
ﻪﻛ ﺪﻨﻧاد ﺮﻴﻏ ﺺﺨﺷ ﺐﻧﺎﺟ زا ﺪﺷﺎﺑ هﺪﺷ ردﺎﺻ زﺎﺠﻣ
و 1
زا ﺮﻔﻧ ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ ﺖﻳﺎﺿر ﻊﻗاﻮﻣ ﻲﺧﺮﺑ رد حﺎﻜﻧ رد ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ ﺖﺳا زﺎﻴﻧ
، حﺎﻜﻧ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ دراﻮﻣ
دراد يﺮﺘﺸﻴﺑ تﺮﺜﻛ ﺮﮕﻳد دﻮﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
) ،رﺪﺻ 1420 ج ، 6 ص ، 194
.(
ﺎﻨﺑ حﺎﻜﻧ ،ﺎﻬﻘﻓ رﻮﻬﺸﻣ ﺮﻈﻧ ﺮﺑ
نذا نوﺪﺑ هﺪﻴﺷر هﺮﻛﺎﺑ ﺮﺘﺧد
و ﺖﺴﻴﻧ ﺢﻴﺤﺻ ﻲﻟو ﻪﺑ فﻮﻗﻮﻣ
ةزﺎﺟا ﺖﺳا رﺪﭘ
)2 ،ﻲﻧﺎﺳاﺮﺧ يﺪﻤﺤﻣ
ج ،ﺎﺗ ﻲﺑ 2 ص ، 172
.(
ﺮﺘﺧد ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺲﭘ ي
هﺮﻛﺎﺑ و هﺪﻴﺷر ار دﻮﺧ رﺪﭘ نذا نوﺪﺑ يدﺮﻣ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ
ﺖﺳا رﺪﭘ نذا ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ و هﺪﺷ ﻊﻗاو ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ ﺪﻘﻋ ،دروآرد
) ،رﺪﺻ 1420 ج ، 6 ص ، 194
؛(
ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﺰﻴﺠﻣ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻫﺎﮔ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ رد
ﻲﻟو
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺟوز
) ،ءﺎﻄﻐﻟا ﻒﺷﺎﻛ 1422
ص ، 31
.(
زا ﻲﻣ ﻪﻛ يدراﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ناﻮﻨﻋ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ
دﻮﺷ
، رداﺮﺑ ﺎﺑ حﺎﻜﻧ و هداز
ﺮﻫاﻮﺧ داز ة ﺖﺳا نز . دﺎﻣ ﺮﺑاﺮﺑ ة 1049 ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ
» ﭻﻴﻫ ﻲﻤﻧ ﺲﻛ ﺮﺘﺧد ﺎﻳ نز رداﺮﺑ ﺮﺘﺧد ﺪﻧاﻮﺗ
ﺎﺑ ﺮﮕﻣ ،دﺮﻴﮕﺑ ار دﻮﺧ نز ﺮﻫاﻮﺧ ةزﺎﺟا
دﻮﺧ نز
« . ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد
، ﺬﻴﻔﻨﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ حﺎﻜﻧ ذﻮﻔﻧ
ﺖﺳا ﻪﺟوز
) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1389 ص ، 87 ،رﺪﺻ ؛ 1420 ج ، 6 ص ، 195
.(
ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﺧﺮﺑ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
، ياﺮﺟا ﺖﻧﺎﻤﺿ
ةدﺎﻣ 1060 ﻌﺒﺗ ﺎﺑ ﻲﻧاﺮﻳا نز جاودزا ﻪﻛ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ ﺔ
زﺎﺟا ﻪﺑ لﻮﻛﻮﻣ ار ﻪﺟرﺎﺧ ة
زا صﻮﺼﺨﻣ
ﻲﻣ ﺖﻟود فﺮﻃ ،ﺪﻧاد
ﻪﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ مﺎﺴﻗا زا ﻲﻋﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ذﻮﻔﻧ مﺪﻋ بﺎﺴﺣ
ﻲﻣ ﺪﻳآ
) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1389 ص ، 106
.(
3 . ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﻲﺳرﺮﺑ
ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ هزﺎﺟا ﺐﺣﺎﺻ ﺎﻳ ﻚﻟﺎﻣ و ﺖﺳا ﺬﻓﺎﻧ ﺮﻴﻏ ﻚﻟﺎﻣ در ﺎﻳ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﻞﺒﻗ ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ ﭻﻴﻫ ﻟﻮﻀﻓ نﺎﻤﻴﭘ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣاﺰﺘﻟا ﻪﻧﻮﮔ دراﺪﻧ ﻲ
، ﺺﺨﺸﻣ ناﺪﻨﭼ نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﻞﻴﺻا ﺖﻴﻌﺿو ﺎﻣا
ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ يﺪﻘﻋ ﻦﻴﻨﭼ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺑ ﺎﻳآ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ ﻪﺑ نداد ﻦﺗ ﻪﺑ
ﺮﻳﺰﮔﺎﻧ ﺖﺴﻴﻧ . رد
ﻴﺣﺎﻧ زا توﺎﻔﺘﻣ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺎﺑ ﻲﻔﻠﺘﺨﻣ لاﻮﻗا صﻮﺼﺧ ﻦﻳا ﺔ
حﺮﻃ ﺎﻬﻘﻓ و ﻲﻗﻮﻘﺣ نﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﺷ
هﺪ
ﺖﺳا . زا ﻲﺷﺎﻧ ﺎﻫﺮﻈﻧ فﻼﺘﺧا ﻦﻳا ود ﺖﻟﺎﺣ
ﻪﻧﺎﮔ دراد دﻮﺟو ﻲﻟﻮﻀﻓ تﻼﻣﺎﻌﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يا
،
ًﺎﺗﺪﻋﺎﻗ و ﺖﺴﻴﻧ ﺬﻓﺎﻧ هزﺎﺟا زا ﺶﻴﭘ ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ ﻲﻳﻮﺳ زا اﺮﻳز زا يرﺎﻋ و ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺮﺛا ﺪﻗﺎﻓ
ﺮﻫ دارا ﻚﻳ ﺎﺑ ﻞﻴﺻا ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا و ﺖﺳا ماﺰﺘﻟا ﻪﻧﻮﮔ ة
ﻞﺧاد مﺎﺗ هﺪﺷ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ
، ﻞﻣﺎﻛ يﺪﻬﻌﺗ
دﺎﺠﻳا ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺑ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ و
آ ﻪ ﺪﻧﺎﻤﺑ ﻲﻗﺎﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ن .
ارآ رﺎﺘﻔﮔ ﻦﻳا رد ي
رد توﺎﻔﺘﻣ صﻮﺼﺧ
ماﺰﺘﻟا ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﺎﻳ ﻦﺘﺷاد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا
يوﺎﻛاو ﻴﻣ ﻮﺸ د .
1 . ﻘﻌﻟا ﻟﻮﻀﻔﻟا ﺪ ةزﺎﺟﻹا ﻖﺣ ﻪﻟ ﻦﻣ ةزﺎﺟإ نوﺪﺑ ﺺﺨﺷ ﻦﻣ ردﺎﺼﻟا ﺪﻘﻌﻟا ﻮﻫ ،ﻲ .
2 . ﻲﻟﻮﺑ ﻻا حﺎﻜﻧ ﻻ .
ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓرد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
157
3 . 1 . ﺔﻳﺮﻈﻧ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
قﻮﻘﺣ و ﺎﻬﻘﻓ نﺎﻴﻣ رﻮﻬﺸﻣ ﺮﻈﻧ ﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ،هﺪﻋﺎﻗ ﻖﺑﺎﻄﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا نآ نﺎﻧاد
ﻚﻳ ﺐﻧﺎﺟ زا يﺪﻘﻋ ﻪ
دﻮﺷ ﻞﻴﻜﺸﺗ ﻲﻟﻮﻀﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ فﺮﻃ
، ﻲﻣ ضﺮﻓ مزﻻ دادراﺮﻗ ،ﻞﻴﺻا فﺮﻃ زا ﺎﻬﻨﺗ رﺎﺛآ و دﻮﺷ
ﺸﻧ ﻪﻛ ﻲﺻﺎﺧ ﺌ
ﻲﻣ رﺎﺑ وا ﺮﺑ ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ ﺪﻘﻋ زا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖ ددﺮﮔ
؛ ﺮﮕﻳد فﺮﻃ ﻪﻜﻨﻳا نوﺪﺑ
، ﻲﻨﻌﻳ
هزﺎﺟا ﺐﺣﺎﺻ
، ﻚﭼﻮﻛ ﺪﻬﻌﺗ ﺎﻳ ﺪﻘﻋ ﻪﺑ يﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ﻦﻳﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻞﻴﺻا ﺮﺑاﺮﺑ رد
) ﻜﻨﻟ ،ﻲﻧاﺮ 1421 ،
ص 124
.(
3 . 1 . 1 . ﻳﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﺔ
ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
ﻲﺑ ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﻲﺸﻘﻧ دادراﺮﻗ ﻞﻴﻜﺸﺗ رد ﻪﻛ ﻲﺼﺨﺷ نﺎﻤﮔ ﺪﺷﺎﺑ
) ﺬﻴﻔﻨﺗ هﺪﻨﻨﻛ (
، ﺪﻘﻋ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ
ﻪﺑ ﭻﻴﻫ مﺎﺠﻧا ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺟو ﻧ مﺰﺘﻠﻣ هﺪﺷ
،ﺖﺴﻴ ﻪﺑ ماﺪﻗا دﻮﺧ ﻪﻛ ﻞﻴﺻا درﻮﻣ رد ﺎﻣا
راﺮﻗ دﺎﻘﻌﻧا داد
هدﺮﻛ
، ﺴﻣ ﺌ ﺖﺴﺟ ار ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا يﺎﻨﺒﻣ ﺪﻳﺎﺑ و ﺖﺳا توﺎﻔﺘﻣ ﻪﻠ .
نآ ﺾﻘﻧ ﺖﻣﺮﺣ و ﺪﻘﻋ موﺰﻟ ﺖﻠﻋ ﺪﻧﺪﻘﺘﻌﻣ ﻲﺧﺮﺑ يﻮﺳ زا
بﻮﺟو مﻮﻤﻋ ﻲﻀﺘﻘﻣ ،ﻞﻴﺻا
ﺸﻳر ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﻋ ﻪﺑ ﺎﻓو ﺔ
ﻳآ رد ار نآ ﺔ
ﻔﻳﺮﺷ ﺔ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
ﻮﺠﺘﺴﺟ دﺮﻛ
) ،يرﺎﺼﻧا 1424 ،
ج 2 ص ، 434
.(
ﻳآ رد ﺔ هﺪﺷدﺎﻳ هﺪﻤﻋ ﻪﻛ ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ زاﻮﺟ ﺮﺑ ﻞﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ ﺪﺷﺎﺑ
، رد ﺔﻤﻠﻛ
» دﻮﻘﻌﻟا « فوﺮﺣ
» مﻻ و ﻒﻟا « ﺰﻴﻧ ﺲﻨﺟ مﻻ و ﻒﻟا ﻪﺑ فﺮﻌﻣ ﻊﻤﺟ و ﺖﺳا ﺲﻨﺟ فوﺮﺣ زا ةدﺎﻓا
ﻲﻣ مﻮﻤﻋ ﺪﻨﻛ . ﺖﺳا دﻮﻘﻋ موﺰﻟ ﺮﺑ ﻞﺻا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
) ،ﻲﻤﻗ 1413 ج ، 2 ص ، 268
.(
ﻲﻓﺮﻃ زا
، بﺎﺠﻳا ﻪﺑ ﺪﻘﻋ
ﺒﻗ و ﻣ لﻮ نﺎﻴ ﻲﻣ قﻼﻃا فﺮﻃ ود ﻪﺑ ار ﺖﺤﺻ ناﻮﻨﻋ يﺪﻘﻋ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻳآ ﻪﻜﻨﻳا زا غرﺎﻓ ؛دﻮﺷ
هاﺮﻤﻫ
ﺎﺸﻧا فﺮﺻ و ﺮﻴﺧ ﺎﻳ دراد ي
ﻄﺑار ﺔ ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﺪﻘﻋ دﺎﺠﻳا ياﺮﺑ ﻲﻗﻮﻘﺣ ﺪﻨﻛ
. دادراﺮﻗ ﻞﻴﻟد ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ
ﺖﺳا ﺪﻘﻋ مﺎﻧ ﻦﻤﻀﺘﻣ ﺰﻴﻧ ﺐﺼﻏ ﻪﺑ ﻢﻠﻋ ﺎﺑ ﺐﺻﺎﻏ ود نﺎﻴﻣ
) ،ﻲﻧﺎﺠﻧز يﺮﻴﺒﺷ 1419
ج،
13 ص ، 4532
.(
زا
ﻣﺪﻘﻣ ود ﻦﻳا ﺔ
ﻳآ ﻪﺑ ﻚﺴﻤﺗ ﻪﺟو ﻲﻘﻄﻨﻣ ﺔ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
ﻲﻣ رﺎﻜﺷآ دﻮﺷ
. ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻓو ﻪﺘﺒﻟا
هﺪﺷ ﺮﻣا نآ ﻪﺑ ﻪﻳآ ﺖﺳا
ﺎﻔﻳا زا فﺮﺼﻨﻣ ﺰﻴﻧ ي
ﻲﻣ ﺪﻘﻋ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺲﭘ ﻞﻣﺎﻛ ﺪﺷﺎﺑ
، ﻪﺑ ﺎﻓو ﻂﻘﻓ ﻪﻜﻠﺑ
ﻀﺘﻘﻣ ﺎ ﺖﺳا هﺪﺷ مﺎﺠﻧا بﺎﺠﻳا ي
؛ زا ﺲﭘ ﺪﻘﻋ رﺎﺛآ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ﻪﻛ ترﻮﺻ ﻦﻳا ﻪﺑ ةزﺎﺟا
ﺬﻴﻔﻨﺗ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ مﺰﺘﻠﻣ هﺪﻨﻨﻛ
) ،ﻲﻤﻗ 1427 ج ، 1 ص ، 457
.(
ﺖﺳا ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﻞﻛ ﻚﻳ ﺪﻘﻋ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﺑ دراد دﺎﻘﺘﻋا ﻲﻨﻴﺋﺎﻧ مﻮﺣﺮﻣ
، ﻢﻫ ﺎﻣا ﻞﻴﺼﻔﺗ نﺎﻜﻣا نﺎﻣز
دراد دﻮﺟو دادراﺮﻗ ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ ماﺰﺘﻟا نﺎﻴﻣ
؛ نﺎﻨﭼ ﻪﻛ ﺮﮔا خر ﻲﻟﻮﻀﻓ تﻼﻣﺎﻌﻣ رد قﺎﻔﺗا ﻦﻳا ﺪﻫد
،
ار نآ ﺖﻠﻋ ﺖﺴﺟ ﻦﻳﺪﻗﺎﻌﺘﻣ ﻞﻌﻓ رد ﺪﻳﺎﺑ
. ﻖﻘﺤﺗ ياﺮﺑ ار مﺎﺗ ﻲﻠﻤﻋ ﻞﻴﺻا ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻜﺷ
ﺎﺸﻧا ﺪﻘﻋ نﺎﻛرا ﻲﻣﺎﻤﺗ ﻲﻣ
ﺪﻨﻛ
، ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ نﺎﺼﻘﻧ ﺎﺑ ﺮﮕﻳد ﻞﻣﺎﻌﺘﻣ ياﺮﺑ ﺎﻣا .
ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
ﺎﻄﻋا يﺮﮕﻳد ﻪﺑ ار دﻮﺧ ماﺰﺘﻟا ﻦﻴﻓﺮﻃ زا ﻲﻜﻳ ﻲﻣ
وا ﻲﮔﺮﻴﭼ و ﻂﻠﺴﺗ ترﻮﺻ ﻦﻳا رد ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﻣ دادراﺮﻗ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣ ﻊﻄﻘﻨ
دﻮﺷ
؛ ﻪﻜﻨﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻞﻴﺻا
ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻊﻴﺑ رد دادراﺮﻗ ﻪﺑ مﺰﺘﻠﻣ
ﻦﻴﻋ رد ﻲﻓﺮﺼﺗ ﻂﻴﻠﺴﺗ ﻞﺻا ﻪﺑ ﻞﺳﻮﺗ ﺎﺑ ﺖﺴﻴﻧ ردﺎﻗ ﺮﮕﻳد و ﺖﺳا عﻮﺿﻮﻣ
ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﺪﻘﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﺎﺑ تﺎﻓﺎﻨﻣ .
لﺎﺣ ﻦﻴﻋ رد ﺎﻣا
، ﺔﻄﺑار ﻲﻤﻧ ﻊﻄﻗ لﺎﻣ و ﻚﻟﺎﻣ ﻮﺷ
ﻪﻴﺒﺷ ؛د
158
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ةورد 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395
ﻚﻟﺎﻣ ﻪﻛ ﻲﺘﻟﺎﺣ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ار ﻊﻴﺑ ﻪﺑ بﺎﺠﻳا
ﺪﻫد
؛ ﻠﻣﺎﻌﻣ رد ﻪﻛ توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺔ
ﻲﻀﺘﻘﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ
ﻢﻫاﺮﻓ هﺪﺷ دراد ار ﺖﻴﻠﻌﻓ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ
، مﺎﺗ ﻲﻀﺘﻘﻣ زﻮﻨﻫ بﺎﺠﻳا رد ﺎﻣا هﺪﺸﻧ
ﺖﺳا لﻮﺒﻗ ﻪﺑ ﻲﻋاﺮﻣ و
) ،ﻲﻨﻴﺋﺎﻧ 1373 ج ، 1 ص ، 247
.(
ماﺰﺘﻟا ﺐﺳﺎﻜﻣ بﺎﺘﻛ رد يرﺎﺼﻧا ﺦﻴﺷ ﺘﺷاﺪﻧ ﺎﻳ ﻦﺘﺷاد
ﻦ ﻠﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ﺔ
رﺎﺛآ زا ار ﻲﻟﻮﻀﻓ
ﻳﺮﻈﻧ شﺮﻳﺬﭘ ﺔ
ﻲﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ رد ﻞﻘﻧ ﺎﻳ ﻒﺸﻛ ﺪﻧاد
)
،يرﺎﺼﻧا 1424 ج ، 2 ص ، 433
يو ﻊﺒﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ (
ﻪﺘﻔﮔ ناواﺮﻓ ﻦﺨﺳ نآ نﻮﻣاﺮﻴﭘ ﺐﺳﺎﻜﻣ بﺎﺘﻛ نﺎﺣرﺎﺷ ﺪﻧا
) ،يدﺰﻳ ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1421
ج ، 1 ص ، 153 ،ﻲﻧﺎﺳاﺮﺧ ؛
1406 ص ، 63
.(
ﻪﺑ ﻴﻣ لﺎﻤﺟا رﻮﻃ ﺘ
ﺑﺎﻄﻣ ﺖﻔﮔ ناﻮ ﻳﺮﻈﻧ ﻖ
ﺔ زﺎﺟا ،ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ رد ﻞﻘﻧ ة
ﻢﻀﻨﻣ هﺪﺷ
ﺪﻘﻋ ﻪﺑ قﺎﺤﻟا نﺎﻣز زا ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﺄﺸﻨﻣ
ﺮﺛا ﺖﺳا . ﻊﻴﺑ ﺪﻘﻋ رد لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ
، لﺎﻣ لﺎﻘﺘﻧا ﺐﺟﻮﻣ هزﺎﺟا
ﻲﻣ يﺮﺘﺸﻣ ﻪﺑ رد يﺮﺘﺸﻣ ﻚﻠﻤﺗ ﻪﺑ هزﺎﺟا ﺦﻳرﺎﺗ زا نآ ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻦﻴﻋ و دﻮﺷ
ﻲﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﻳآ
دراﺪﻧ ﺮﺛا ﻪﺘﺷﺬﮔ
، و ﻳﺮﻈﻧ ﻲﻟ ﺔ ﻲﻣ ﻢﻴﺴﻘﺗ ﻲﻤﻜﺣ و ﻲﻘﻴﻘﺣ عﻮﻧ ود ﻪﺑ ﻒﺸﻛ دﻮﺷ
. ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ
نآ و دراد ﺖﻳﺎﻜﺣ ﺪﻘﻋ دﺎﻘﻌﻧا ﺦﻳرﺎﺗ زا ﻊﻓﺎﻨﻣ و ﻦﻴﻋ لﺎﻘﺘﻧا زا هزﺎﺟا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺑ
طﺮﺷ ناﻮﻨﻋ
ﺘﻣ ﺄ ﺎﻣ رد ﻪﻛ ﺖﺳا يﺮﺧ ﻲﻣ ﺮﺛا دﻮﺧ ﻞﺒﻗ
دراﺬﮔ
، ﻪﺑ هزﺎﺟا ﻲﻤﻜﺣ ﻒﺸﻛ رد ﺎﻣا ﻟﺰﻨﻣ
ﺔ طﺮﺷ
ﻲﻤﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﻪﺑ ﺖﺳا نآ عﻮﻗو ﺦﻳرﺎﺗ زا ﻦﻴﻋ ﻞﻘﻧ ﺐﺟﻮﻣ ﺎﻬﻨﺗ و ﺪﻨﻛ ﺖﻳاﺮﺳ ﻪﺘﺷﺬﮔ
، ﻪﺑ ﻊﻓﺎﻨﻣ ﻲﻟو
ﻲﻣ ﻖﻠﻌﺗ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ﻪﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ دﺎﻘﻌﻧا نﺎﻣز زا عرﺎﺷ ﻢﻜﺣ دﺮﻴﮔ
) ،ﻲﻳﺎﻔﺻ 1385 ص ، 181
.(
ﺎﻨﺑ ﻳﺮﻈﻧ ﺮﺑ ﺔ زا ،ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ لﻮﻀﻓ و ﻞﻴﺻا لﻮﺒﻗ و بﺎﺠﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ
، اﺪﻴﭘ مﺎﺗ ترﻮﺻ ﺪﻘﻋ
ﻲﻣ ﺪﻨﻛ ﻲﻣ ﺖﻳاﺮﺳ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ هزﺎﺟا ﻦﻳا ﺮﺛا ﻪﻛ ﺖﺳا هزﺎﺟا ﻪﺑ طﻮﻨﻣ نآ ذﻮﻔﻧ ﻂﻘﻓ و ﺪﻨﻛ
، ﺎﺑ و
ﺮﺑ ﻪﻛ موﺰﻟ ﻞﺻا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻲﻣ ﻪﻟﺎﻗا ﺎﻳ رﺎﻴﺧ دﻮﺟو ترﻮﺻ رد ﺎﻬﻨﺗ ار دادراﺮﻗ ندز ﻢﻫ
دﺮﻳﺬﭘ ، ﺪﻳﺎﺑ
ﻲﻣ ﻞﻴﺻا ﺖﻔﮔ يذ ﺮﺑ ﻲﻠﻴﻟد و ﺪﺷﺎﺑ دادراﺮﻗ ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ﺖﺴﻳﺎﺑ
ﺪﻘﻋ لﻼﺤﻧا ﺮﺑ ﻞﻴﺻا ندﻮﺑ ﻖﺣ
دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻲﻟﻮﻀﻓ .
ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﻲﺑ ﻖﺑﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هزﺎﺟا ،ﻞﻘﻧ ﺗﺄ
ﻲﻟﻮﺒﻗ و بﺎﺠﻳا ﺮﺑ و ﺖﺳا ﺮﻴﺛ
ﻪﻛ يﻮﺳ زا ﺎﺸﻧا لﻮﻀﻓ و ﻞﻴﺻا هﺪﺷ
ﺖﺳا ﻲﻤﻧ رﺎﺑ يﺮﺛا هزﺎﺟا نﺎﻣز ﺎﺗ دﻮﺷ
. ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
، ﺖﻴﻌﺿو
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ لﻮﺒﻗ زا ﺶﻴﭘ ﺐﺟﻮﻣ ﺖﻴﻌﺿو ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد ﻞﻴﺻا ﻧاﻮﺗ
ﻞﺒﻗ ﺪ زا
ﺎﻐﻟا ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ،بﺎﺠﻳا ﻦﺘﻓﺮﻳﺬﭘ ي
نآ رد ﻪﻛ دراد ار يدﻮﻘﻋ ﺖﻟﺎﺣ ﺎﻳ و ﺪﻨﻛ ماﺪﻗا نآ ﺾﺒﻗ ﺎﻫ
ﺖﺳا ﺖﺤﺻ طﺮﺷ
؛ دﺮﻴﮔ ترﻮﺻ ﺾﺒﻗ ﻞﻤﻋ ﻪﻜﻧآ زا ﺶﻴﭘ
) ج ،ﺎﺗ ﻲﺑ ،يزاﺮﻴﺷ ﻲﻨﻴﺴﺣ 7
ص ، 198 جوﺮﻣ ؛
،يﺮﺋاﺰﺟ 1416 ج ، 5 ص ، 100
.(
ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا روﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ دﺎﺘﺳا ﻮﺒﻗ و بﺎﺠﻳا ﺪﻨﭼ
ل ﺔﻠﻣﺎﻌﻣ رﺎﺑرد ﻲﺿاﺮﺗ و ﻲﻟﻮﻀﻓ ة
نآ دﺎﻔﻣ ار ﻲﻣ مﺎﺠﻧا لﻮﻀﻓ و ﻞﻴﺻا د
ﻨﻫ ﺪ
، نآ ﺮﺛا ﻪﻛ ﻲﺿاﺮﺗ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﻲﺘﻔﮕﺷ يﺎﺟ ﺎﻣا
ﺖﺳا يﺮﮕﻳد ﺬﻴﻔﻨﺗ ﻪﺑ طﻮﻨﻣ
، ﻞﻴﺻا ياﺮﺑ هزﺎﺟا زا ﺶﻴﭘ ماﺰﺘﻟا
دﺎﺠﻳا ﺪﻨﻛ . نﺎﻣز رد ﻞﻴﺻا ﻊﺿو
ﻊﺿو ﺎﺑ ﺪﻳﺎﺒﻧ ار ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﻞﺒﻗ ﻨﻳﻮﮔ
ةﺪ دﺮﻛ سﺎﻴﻗ لﻮﺒﻗ زا ﺶﻴﭘ بﺎﺠﻳا
) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1379 ج ، 2 ص ، 141
.(
ﻮﮕﺘﻔﮔ نﺎﻳﺮﺟ رد و دادراﺮﻗ دﺎﻘﻌﻧا زا ﺶﻴﭘ هﺎﮔ ﺪﻬﻋ ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ فﺮﻃ ود زا ﻲﻜﻳ ﺰﻴﻧ ﻲﺗﺎﻣﺪﻘﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺶﻳﻮﺧ دﻮﺷ
. ﺪﻘﻋ زا ﻲﺷﺎﻧ ﺪﻬﻌﺗ ﺎﺑ ماﺰﺘﻟا ﻦﻳا توﺎﻔﺗ
دراد . ﻪﺑ زا ﺶﻴﭘ دادراﺮﻗ دﻮﻬﻌﻣ ﺮﺛا ﻦﻴﻘﻳ
ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓرد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
159
ﺬﻴﻔﻨﺗ ﻪﺑ نآ ﻲﻤﻧ دﻮﺟو ﺪﻳآ
، ﻪﻳﺎﭘ ياﺮﺑ ﻪﻛ يﺪﻬﻋ ﺎﻣا ﻲﻣ ﻪﺘﺴﺑ ﻲﻳﺎﻬﻧ نﺎﻤﻴﭘ يراﺬﮔ
دﻮﺷ
، رﺎﺛآ ةﮋﻳو
ﻲﻣ ﻪﻛ دراد ار دﻮﺧ هﺪﻋو يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﺑ ماﺰﺘﻟا رد ار نآ ناﻮﺗ
دﺮﻛ ﻪﺻﻼﺧ ﺎﻫ .
ﺖﺴﻴﻧ يزﺎﻴﻧ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
يراﻮﺷد ﺎﺑ دادراﺮﻗ فﺮﻃ ماﺰﺘﻟا ﻪﻛ يﺎﻫ
ةﺪﻴﭽﻴﭘ هزﺎﺟا ﻞﻘﻧ و ﻒﺸﻛ رﺎﺛآ ﻲﻟﻮﻀﻓ تﻼﻣﺎﻌﻣ رد
دﻮﺷ طﻮﻠﺨﻣ
؛ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ ﻪﺑ هﺪﻴﻘﻋ ﻪﻛ ﺪﻨﭼ ﻲﻣ هزﺎﺟا ﺮﺛا ناﻮﻨﻋ
ﻊﺿﻮﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ رد ﺪﻧاﻮﺗ
ﻳرﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕ
) ،نﺎﻳزﻮﺗﺎﻛ 1385 ج ، 1 ، ص 542 و 543
.(
3 . 1 . 2 . ﻳﺮﻈﻧ رﺎﺛآ ﺔ
ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
ﻳﺮﻈﻧ ناوﺮﻴﭘ ﺔ
ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻨﺒﻣ زا ياﺪﺟ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا هدﺮﻛ ذﺎﺨﺗا ماﺰﺘﻟا ﻦﻳا ياﺮﺑ
،ﺪﻧا
مﺎﺠﻧا حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ار ﻞﻴﺻا ﻲﻣ هﺪﺷ
ﺪﻨﻧاد . هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ
،ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻪﺑ حﺎﻜﻧ ﺮﮔا
دﻮﺷ ﻊﻗاو ﻲﻟﻮﻀﻓ
، ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻴﺻا ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﺪﻘﻋ رد ﺮﺷﺎﺒﻣ دﺮﻣ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ،
ﻢﻜﺣ رد
ﻪﻛ ﺖﺳا ماﺮﺣ وا ﺮﺑ و ﺖﺳا ﻦﻴﻓﺮﻃ ﺐﻧﺎﺟ زا مزﻻ ﺪﻘﻋ ﻪﺑ جوﺰﺘﻣ جاودزا نز نآ ردﺎﻣ ﺎﺑ
ﺪﻨﻛ . ﻪﺑ
ردﺎﻣ ﺎﺑ حﺎﻜﻧ ﺖﻣﺮﺣ ﺖﻠﻋ نز
، ﺮﺘﺧد ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ماﺮﺣ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻟﻮﺧﺪﻣ ﺮﻴﻏ ﻪﻛ ﺪﻨﭼﺮﻫ
ﺪﻨﻛ جاودزا وا .
ﻲﻧز ﺮﻫاﻮﺧ ار
هدﻮﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ وا فﺮﻃ زا حﺎﻜﻧ ﻪﻛ ﻲﻤﻧ ﺰﻴﻧ
رد دﻮﺧ ﺪﻘﻋ ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
دروآ
، ﺖﻣﺮﺣ اﺮﻳز
» ﻦﻴﺘﺧﻻا ﻦﻴﺑ ﻊﻤﺠﻟا «
زا و دراد دﻮﺟو ترﻮﺻ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﺮﮔا ﻲﻓﺮﻃ
ﺖﻓﺮﮔ
، ﻲﻤﻧ دﺮﻣ ﻪﻜﻨﻳا ﺖﻬﺟ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ دﺮﻣ ﻲﻤﺋاد حﺎﻜﻧ ﻦﻴﻣرﺎﻬﭼ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻢﻫ نﺎﻣز رﺎﻬﭼ زا ﺶﻴﺑ
ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻤﺋاد ﺮﺴﻤﻫ و
ﺪﻳﺎﻤﻧ جاودزا يﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ماﺮﺣ دﺮﻣ ﺮﺑ ﺖﻟﺎﺣ ﻦﻳا رد .
ترﻮﺻ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﻪﺘﻓﺮﮔ
، ﺖﻛﺮﺷ ﻞﻴﺻا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ نز هدﺮﻛ
ﺪﺷﺎﺑ
، ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ
مﻮﻠﻌﻣ زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ جاودزا ﻪﻧﻮﮔﺮﻫ ﻪﻛ نﺪﺷ
ﻊﻧﺎﻣ ﺎﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﺖﻴﻌﺿو وﺮﺑور
ﻲﻣ دﻮﺷ )
،ﻲﻤﻗ
1413 ج ، 4 ص ، 598 ،ﻲﻧﺎﻬﻔﺻا ؛ 1416 ج ، 7 ص ، 107 ،ﻲﻛﺮﻛ ﻲﻠﻣﺎﻋ ؛ 1414
ج ، 12 ، 159 ،ﻲﻠﺣ ؛ 1387 ج ، 3 ص ، 29 ،يﺪﻴﻤﻋ ؛
1416 ج ، 2 ص ، 324
.(
ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻪﻛ ﺎﻬﻘﻓ ﻲﺧﺮﺑ مﻼﻛ زا ﻳﺮﻈﻧ
ﺔ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
، طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦﻴﻨﭼ
ﻲﻣ دراد دﻮﺟو ﺖﻣﺮﺣ ﻦﻳا ﺖﺳﺎﺟﺮﺑ ﺎﭘ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﻪﻛ مﺎﮕﻨﻫ ﺮﻫ ﺎﺗ ﻪﻛ دﻮﺷ
؛ ﺸﻨﻣ ﻲﻨﻌﻳ ﺄ
ﺖﻣﺮﺣ
،هﺪﺷدﺎﻳ ﻲﻌﻧﺎﻣ و ﺖﺳا ﻞﻴﺻا ﺮﺑ نآ رﺎﺛآ ﻲﺧﺮﺑ ﺐﺗﺮﺗ و ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ دﻮﺟو ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ﻪﻛ دراﺪﻧ
ﻚﻳ ترﻮﺻ ﻧ ﺦﺴﻓ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﻪﺒﻧﺎﺟ
ﺢﻴﺤﺻ ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ ﺎﻳ و حﺎﻜ ﺮﺑ ﻪﺑ ماﺪﻗا ﺮﺗ
ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ندز ﻢﻫ
ﺪﻨﻛ
) نﺎﻤﻫ ،ﻲﻛﺮﻛ ﻲﻠﻣﺎﻋ ص ،
160
.(
ﻲﻣ ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﻳا شﺮﻳﺬﭘ ﻲﻔﻴﻠﻜﺗ ﻢﻜﺣ نﺎﻴﻣ ﺖﺴﻳﺎﺑ
ﺪﺷ ﻞﺋﺎﻗ توﺎﻔﺗ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا رد ﻲﻌﺿو ﻢﻜﺣ و
)
،ﻢﻴﻜﺣ 1416 ج ، 14 ص ، 516
.(
زا ﻪﻛ يدراﻮﻣ ﻪﻠﻤﺟ
ﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رﺎﺛآ ﺎﺑ ﻂﺒﺗﺮﻣ فﺮﻃ نﺎﻴﻣ و هدﻮﺑ ﻲ
ﻳﺮﻈﻧ ناراد ﺔ
ﻠﻣﺎﻌﻣ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﺔ
فﻼﺘﺧا ﻲﻟﻮﻀﻓ
دراد دﻮﺟو
، دﻮﺧ ﺪﻋاﻮﻗ بﺎﺘﻛ رد ﻲﻠﺣ ﻪﻣﻼﻋ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻋﺮﻓ ةرﺎﺑرد
ما يﺪﺑا ﺖﻣﺮﺣ ﻪﺟوﺰﻟا
حﺮﻄﻣ ﺮﻛ ﺖﺳا هد . ﻪﺑ دﺮﻣ ﺮﮔا ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ نﺎﻴﺑ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺪﻨﻛ ﺖﻛﺮﺷ ﻞﻴﺻا ناﻮﻨﻋ
،
ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز ﺎﺗ ﻳا
ﻦ ﺪﻘﻋ ﺖﺳﺎﺟﺮﺑ ﺎﭘ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻞﻜﺷ ﻪﺑ
، ﻲﻤﻧ دﺮﻣ نز نآ ﺮﻫاﻮﺧ ﺎﻳ ﺮﺘﺧد ،ردﺎﻣ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
160
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ةورد 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395
ﺪﻳﺎﻤﻧ جاودزا
، ﺎﻨﺑ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺎﻣا ﻲﻠﻴﻟد ﺮﻫ ﻪﺑ
ﻦﻳا ﺪﻘﻋ ﺖﺨﻴﺴﮔ ﻢﻫ زا
، ﺎﻳ ﺮﺘﺧد ﺎﺑ جاودزا ﺖﻣﺮﺣ
زا ﺮﻫاﻮﺧ ﻲﻣ ﻦﻴﺑ دور
، زا رد ﻲﻟو ردﺎﻣ ﺎﺑ جاودزا ﺖﻣﺮﺣ ﻦﺘﻓر ﻦﻴﺑ
دراد دﻮﺟو ﺪﻳدﺮﺗ نز
) ،ﻲﻠﺣ 1413 ،
ج 3 ص ، 16
.(
ﻪﻛ هﺪﺷ ﻲﺷﺎﻧ ﺎﺠﻧآ زا ﺪﻳدﺮﺗ ﻦﻳا ﺮﺑاﺮﺑ
ﺔﻳآ ﺔﻔﻳﺮﺷ 22 ةرﻮﺳ ﺔﻛرﺎﺒﻣ ءﺎﺴﻧ
، ﻲﺴﻛ ﺮﮔا
ﺪﻫد قﻼﻃ ار وا ﺲﭙﺳ و ﺪﻨﻛ ﺪﻘﻋ ار يﺮﺘﺧد
، ﺮﻫ ﺪﺷﺎﺑ لﻮﺧد زا ﻞﺒﻗ ﺪﻨﭼ
، ﻲﻤﻧ ﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
نآ نﺎﻴﻣ يﺪﺑا ﺖﻣﺮﺣ و ﺪﻨﻛ جاودزا ﺮﺘﺧد نآ ردﺎﻣ ﺣ ﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﺻﺎ دﻮﺷ
) ،يزاﺮﻴﺷ مرﺎﻜﻣ 1427
ص ، 367
و (
زا ﺎﺠﻧآ ﺮﺑ زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ و دراد ﻲﺟرﺎﺧ دﻮﺟو ﺐﻴﺗﺮﺗ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ هﺪﺷ ضﺮﻓ ﻪﻛ ندرﻮﺧ ﻢﻫ
ﻲﺗاﺮﻤﺛ ياراد نآ
،ﺖﺳا ﺲﭘ ﻲﻣ ﺖﻳﺎﻔﻛ ﺮﺘﺧد ﺎﺑ ﺪﻘﻋ دﻮﺟو فﺮﺻ ياﺮﺑ هزاﺪﻧا ﻦﻴﻤﻫ و ﺪﻨﻛ
ﻣ دﺎﺠﻳا ﺮﺘﺧد نآ ردﺎﻣ ﺎﺑ يﺪﺑا ﺖﻣﺮﺣ ﻲ
ﻮﺷ د .
ﻪﺑ ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻲﻤﻧ ﻞﺻﺎﺣ يﺪﺑا ﺖﻣﺮﺣ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا رد ﺪﺳر دﻮﺷ
، زا ﺶﻴﭘ ﺎﺗ ﻲﻟﻮﻀﻓ دادراﺮﻗ اﺮﻳز
در ﺎﻳ هزﺎﺟا
، هدﻮﺑ ﺬﻓﺎﻧ ﺮﻴﻏ
، ﻧ ﺐﺗﺮﺘﻣ نآ ﺮﺑ يﺮﺛا ﺖﺴﻴ
ﺮﺑ ترﻮﺻ رد و ضﺮﻓ ﺰﻴﻧ ندرﻮﺧ ﻢﻫ
ﻲﻣ زا ﻪﻛ دﻮﺷ زﺎﻏآ
ﻪﺑ يﺰﻴﭼ سﺎﺳا و ﺰﻴﻧ مﺪﻋ ﺮﺑ و ﺖﺳا مﺪﻌﻟﺎﻛ و هﺪﻣﺎﻴﻧ دﻮﺟو
رﺎﺑ ﻲﻤﻜﺣ
ﻲﻤﻧ دﻮﺷ
) ،ﻲﻠﺣ 1387 ج ، 3 ص ، 29
.(
ﺮﺑ ترﻮﺻ رد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ندرﻮﺧ ﻢﻫ
، ةژاو
» ﻢﻜﺋﺎﺴﻧ تﺎﻬﻣا «
رد ﻪﻛ ﺔﻳآ هﺪﺷدﺎﻳ ﻣآ هﺪ ﺖﺳا ﻢﻳﺮﺤﺗ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﺘﺣ و ﺖﻓﺎﻳ ﺪﻫاﻮﺨﻧ قاﺪﺼﻣ ﺰﻴﻧ ﺶﻴﭘ
لﻼﺤﻧا زا
ﻲﻣ طﺎﻴﺘﺣا بﺎﺑ زا ار ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﺪﻨﻧاد
) ص ،ﺎﺗ ﻲﺑ ،ﻢﻴﻜﺣ 242
.(
3 . 1 . 3 . ضرﺎﻌﻣ ﺪﻘﻋ ياﺮﺟا ﺖﻧﺎﻤﺿ
ﻞﻴﺻا ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﻲﻫﺎﮔ )
ﻪﺟوز ( ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ مﺎﺠﻧا زا ﺲﭘ )
ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻪﺑ ﺪﻘﻋ زا ﺶﻴﭘ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﭼ
ﺮﻴﺧ ﺎﻳ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻲﻫﺎﮔآ نآ ندﻮﺑ (
ﺪﻨﻛ يﺮﮕﻳد ﺺﺨﺷ ﺎﺑ جاودزا ﻪﺑ ماﺪﻗا .
لﺎﺣ ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا
ﻲﻣ حﺮﻄﻣ ﻴﻌﺿو ﻖﺑﺎﺳ ﻲﻟﻮﻀﻓ نﺎﻤﻴﭘ دﻮﺟو ﺎﺑ ﻪﻛ دﻮﺷ
زا ﺪﻳﺪﺟ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ ﺖ ﺮﻈﻧ
و ﺖﺤﺻ
ﺖﺳا ﻪﻧﻮﮕﭼ نﻼﻄﺑ
؟
ارآ رد ﻲﻟﺎﻤﺟا ﻲﻫﺎﮕﻧ ي
ﺎﻤﻠﻋ ي ﻲﻣ نﺎﺸﻧ قﻮﻘﺣ نﺎﺸﻳا ﻪﻛ ﺪﻫد
ﻦﻴﻨﭼ ﻲﺸﺳﺮﭘ ﺮﻛﺬﺘﻣ ار
هﺪﺸﻧ ﺪﻧا
، ﺮﻈﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺑ ﺎﻣا ﻳ
ﻲﻣ ﺺﺨﺸﻣ ﺎﻬﻘﻓ هﺪﻨﻛاﺮﭘ تﺎ رد ار ﺶﺳﺮﭘ ﻦﻳا ﺦﺳﺎﭘ نﺎﻧآ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻲﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هزﺎﺟا ﺮﺛا ﺪﻨﻧاد
. ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﻪﺑ
، ﺖﻳاﺮﺳ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ هزﺎﺟا ﺮﺛا ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ
ﺪﻨﻛ ) ﻒﺸﻛ ﻪﻳﺮﻈﻧ (
نﺎﺟ اﺪﺘﺑا زا ﺪﻘﻋ ﻪﺑ و ﺪﺸﺨﺑ
، ﻨﻌﻣ نآ ﻪﺑ ﻦﻳا ﺎ
ﻲﻟﺎﺣ رد مود ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﺖﺳ
ﻪﺘﺷاد ﻞﻣﺎﻛ ﺖﺤﺻ لوا ﺪﻘﻋ ﻪﻛ هﺪﺷ ﺪﻘﻌﻨﻣ
،ﺖﺳا دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﻞﻃﺎﺑ مود ﺪﻘﻋ اﺬﻟ
، ﺮﺛا ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺎﻣا
ﻪﺑ فﻮﻄﻌﻣ ار ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﺬﻴﻔﻨﺗ ﺎﻣ
ﻢﻴﻧاﺪﻧ ﻞﺒﻗ
، ﻲﻣ مود ﺪﻘﻋ ﻞﻴﻜﺸﺗ نﺎﻣز رد ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ
ﻲﻣ ﺮﻣا ﻦﻳا ﻪﺑ دﺎﻘﺘﻋا ﺎﺑ و ﻪﺘﺷاﺪﻧ دﻮﺟو ﺪﻨﻛ دﺎﺠﻳا ﻞﻠﺧ نآ ﺖﺤﺻ ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻌﻧﺎﻣ ﺖﺷاد رﺎﻬﻇا ناﻮﺗ
ﻪﺑ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻲﻟﻮﻀﻓ ترﻮﺻ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا ﻪﻛ ﻲﺣﺎﻜﻧ و ﺢﻴﺤﺻ مود ﺪﻘﻋ ﻪﻛ زا يﺮﻬﻗ رﻮﻃ
ﻪﺘﻓر ﻦﻴﺑ
ﺖﺳا
) ،يراوﺰﺒﺳ 1413 ج ، 24 ص ، 295
.(
ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ و ﻪﻴﻣﺎﻣا ﻪﻘﻓرد ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا
161
ﻦﻳا ﻞﻜﺸﻣ ﺪﻨﭼ ﺎﺑ ﺮﻈﻧ وﺮﺑور
ﺖﺳ . ﻳﺮﻈﻧ ﻪﻜﻨﻳا ﺔ
رد ﻲﺘﺣ ؛ﺖﺳا ﻢﺴﻗ ﺪﻨﭼ ﺮﺑ دﻮﺧ ﻒﺸﻛ
لﻻﺪﺘﺳا شﺮﻳﺬﭘ ترﻮﺻ ﺶﻴﭘ
ﻪﺘﻔﮔ ﻪﻛ ﺖﺴﻧاد ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻳا
لﻻﺪﺘﺳا ﺎﺑ ﺎﻬﻨﺗ ﺔﻳﺮﻈﻧ
ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ
رد ﺰﻴﻧ ﻲﻤﻜﺣ ﻒﺸﻛ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻒﺸﻛ ﺮﮕﻳد تﻻﺎﺣ و ﺖﺳا رﺎﮔزﺎﺳ ﻳﺮﻈﻧ نﺎﻤﻫ ﻊﻗاو
ﺔ ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻞﻘﻧ
ﺗ ﺎﺑ ﺖﺳا كﺪﻧا ﻲﺗوﺎﻔ
)
،ﻲﻧﺎﺠﻧز يﺮﻴﺒﺷ 1419
ج ، 13 ص ، 4542
رد هدراو صﻮﺼﻧ ﺰﻴﻧ نآ لﻮﺒﻗ ﺖﻠﻋ و (
ﺖﺳا تﺎﻳاور
، دراﺪﻧ ﻲﻧاﻮﺨﻤﻫ ناﺪﻨﭼ دﻮﻘﻋ ﺪﻋاﻮﻗ ﺎﺑ ﻪﻧﺮﮔو
)
،يﺪﻧﺮﻫ ﻞﺿﺎﻓ 1386
ج ، 8 ص ، 37
.(
ﻪﻛ ﺖﺷاد ﻪﺟﻮﺗ ﺪﻳﺎﺑ ﺖﺳا ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﻨﺗ و ضرﺎﻌﺗ رد مود ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﻲﺘﻟﺎﺣ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﻣ ﻲﺗرﻮﺻ رد هزﺎﺟا قﻮﺤﻟ نﺎﻣز رد ﻪﻛ ﺪﻳﺎﻤﻧ ﺬﻓﺎﻧ ار حﺎﻜﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
ةزﺎﺟا ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ
ﺪﻘﻌﻨﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ هزﺎﺟا قﺎﺤﻟا زا ﻞﺒﻗ مود ﺪﻘﻋ ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ و ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﺖﺤﺻ هﺪﺷ ﺖﺳا ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ار ﺖﺤﺻ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ ﻪﻛ دراﺪﻧ دﻮﺟو هزﺎﺟا ياﺮﺑ ﻲﻋﻮﺿﻮﻣ ﺮﮕﻳد ،
) ،ﻲﻨﻴﻤﺧ
1409 ج ، 2 ص ، 258
.(
ﺑﺎﻨﺑ ﻲﻣ ﻦﻳاﺮ ﺮﺑ ناﻮﺗ فﻼﺧ ﺔﻳﺮﻈﻧ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﻦﻳا
دﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﻛ
ﻲﺗرﻮﺻ رد
ﺪﻳﺎﻤﻧ يﺮﮕﻳد ﺎﺑ ﺪﻳﺪﺟ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ماﺪﻗا هزﺎﺟا نﺪﻣآ زا ﻞﺒﻗ و ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ زا ﺪﻌﺑ ﻞﻴﺻا ﻪﻛ
، ﺪﻘﻋ
هدﻮﺑ ﺢﻴﺤﺻ ﺪﻳﺪﺟ
، زﺎﺟا ة ﻲﺑ ﻖﺣﻻ ﻲﻤﻧ دراو نآ ﻪﺑ ﻲﻠﻠﺧ و ﺖﺳا ﺮﺛا ﻨﻛ
ﺪ .
3 . 2 . ماﺰﺘﻟا ﻦﺘﺷاﺪﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﻞﻴﺻا
رﺎﺑ ﻞﻴﺻا ﺮﺑ ار ﻲﻣاﺰﺘﻟا ﭻﻴﻫ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﻛ ﺪﻧروﺎﺑ ﻦﻳا ﺮﺑ ﻲﻧﺪﻣ نﻮﻧﺎﻗ نﺎﺣرﺎﺷ و ﺎﻬﻘﻓ ﻲﺧﺮﺑ ﻲﻤﻧ ﻲﻣ ﻞﻴﺻا و ﺪﻨﻛ ﻚﻳ ﺪﻧاﻮﺗ
ﺑ ار ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ ﻪﺒﻧﺎﺟ ﺮ
ﻢﻫ ﻲﻓﺎﻨﺗ رد ﻪﻛ ﺪﻫد مﺎﺠﻧا ﻲﻟﺎﻤﻋا و ﺪﻧز
ﺖﺳا ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﺎﺑ .
3 . 2 . 1 . ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا مﺪﻋ ﻲﻧﺎﺒﻣ
ﻪﻛ ﻲﻧﺎﮔﺪﻨﺴﻳﻮﻧ ﻪﺑ
ًﻻﻮﺻا ﺪﻧراد روﺎﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ رد ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا مﺪﻋ ﻪﺑ دﻮﺧ ﻊﺿﻮﻣ زا عﺎﻓد رد
هدروآ يور ﻲﺒﻠﺳ يﺎﻫﻻﺪﺘﺳا
، ﻟدا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ ﻲﭘ رد ﺔ
فﺮﻃ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ناراد .
ﻞﻤﻋ ﻦﻳا
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ عﺎﻓد ﻞﺑﺎﻗ
، اﺮﭼ
ًﻻوا ﻪﻛ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ماﺰﺘﻟا دﻮﺟو تﺎﺒﺛا ،ﺪﻬﻌﺗ مﺪﻋ ﺮﺑ ﻞﺻا و ﺖﺳا ﻞﻴﻟد
ﺖﺳا ماﺰﺘﻟا و يﺪﻨﺒﻳﺎﭘ .
ﻪﻜﻨﻳا مود ﺎﻤﻠﻋ ﻲﻣﺎﻤﺗ
ي ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﺪﻧراد عﺎﻤﺟا ﻊﺿﻮﻣ ﻦﻳا رد قﻮﻘﺣ
هدﻮﺑ ﺬﻓﺎﻧ ﺮﻴﻏ ،ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ﻲﻟﻮﻀﻓ
،
ًﺎﺗﺪﻋﺎﻗ ﺮﺛا ي ذﻮﻔﻧ مﺪﻋ ﺮﺑ ﻲﻤﻧ رﺎﺑ
دﻮﺷ . ﻞﻳﻻد ﻪﺑ ﻚﻨﻳا
فﺮﻃ ﻲﻟﻮﻀﻓ ﻪﻠﻣﺎﻌﻣ رد ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا مﺪﻋ ناراد ﻲﻣ ﻪﺘﺧادﺮﭘ
دﻮﺷ .
ﻪﺘﻔﮔ ﺪﺷ ﻪﻛ دﺎﻔﻣ ار ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﺖﻠﻋ ﻲﺧﺮﺑ ﺔﻳآ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
ﻲﻣ ﺪﻨﻧاد
؛ ﻪﻛ ضﺮﻓ ﺮﺑ
دﻮﺷ ﻪﺘﻓﺮﻳﺬﭘ
، دﻮﻘﻌﻟا رد مﻻ و ﻒﻟا ةدﺎﻓا
ﻲﻣ مﻮﻤﻋ ﻞﻤﺣ و ﺪﻨﻛ ةژاو
ﺮﺑ ﺪﻘﻋ ﺔﻠﻣﺎﻌﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻟﻮﻀﻓ
ﺖﺳا ﺢﻴﺤﺻ
، ﻪﻳآ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻚﺴﻤﺗ ﺎﻣا
، ﺪﺳﺎﻓ ﻲﻟﺎﺗ دراد هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ
. زا ﻢﻜﺣ ﻪﻧ ﻪﻳآ ﻦﻳا دﺎﻔﻣ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ
ﻲﻣ تﺎﺒﺛا ار ﻲﻌﻗاو ﻢﻜﺣ ﻪﻜﻠﺑ يﺮﻫﺎﻇ ﺪﻨﻛ
، ﺎﺸﻧا ﻪﻜﻨﻳا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ اﺬﻟ ي
و هﺪﺷ ﻖﻘﺤﻣ ﺖﻴﺟوز
ﺎﺑ ﺰﻴﻧ عرﺎﺷ
» اﻮﻓوا « ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﻪﺤﺻ نآ ﺮﺑ ﺖﺳا ﻲﻌﻗاو ﻢﻜﺣ ﻪﺑ ﺮﻇﺎﻧ ﻪﻛ ،
ﻪﻛ ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ نآ ﻪﺠﻴﺘﻧ
162
ﻪﻣﺎﻨﻠﺼﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ
قﻮﻘﺣ ﻲﺻﻮﺼﺧ
، ةورد 46 هرﺎﻤﺷ ، 1 رﺎﻬﺑ ، 1395
ﻠﻣ ﺪﻳﺎﺑ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻞﻴﺻا ﺖﺳا دﺮﻣ ﻞﻴﺻا ﺮﮔا و ﺪﺷﺎﺑ حﺎﻜﻧ ﺪﻘﻋ دﺎﻔﻣ ﻪﺑ مﺰﺘ
ﻲﻤﻧ ﻪﺟوز ردﺎﻣ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ﻲﻌﻗاو ﻢﻜﺣ نﻮﭼ ﻦﻳا ﺮﺑ هوﻼﻋ و ﺪﻳﺎﻤﻧ جاودزا
ﺖﺳا
، ﺮﮕﻳد
ﻲﻣ رﺎﺑ ﺰﻴﻧ ﻲﻌﻗاو ﺖﻴﺟوز رﺎﺛآ و مﺎﻜﺣا ﻞﻴﺻا و دﻮﺷ
) دﺮﻣ ( ما ﻪﺑ ﺮﻈﻧ زاﻮﺟ دراد ار ﻪﺟوﺰﻟا
؛
رد ﻪﺑ ﻪﻛ ﻲﻟﺎﺣ ﺖﺴﻴﻧ ﻦﻴﻨﭼ ﻦﻳا ﻊﻗاو
) ﺒﺷ ،ﻲﻧﺎﺠﻧز يﺮﻴ 1419
ج ، 13 ص ، 4534
ﻊﻄﻗ ،هزﺎﺟا ﻖﻘﺤﺗ زا ﻞﺒﻗ و (
هﺪﺸﻧ ﻖﻘﺤﻣ ﺖﻴﺟوز ﻪﻛ دراد دﻮﺟو ﺖﺳا
ﻪﻧ جاودزا و ﺰﻴﻧ يﺮﻫﺎﻇ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﻜﻠﺑ ﻲﻌﻗاو ﺎﻬﻨﺗ
ﺟوز ردﺎﻣ ﻪﺑ ندﺮﻛ ﺮﻈﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻲﻣﺎﻜﺣا و دراﺪﻧ دﻮﺟو ﻪ
ﻲﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴﭘ ﺎﻨﻌﻣ
ﺖﺳ
) ،يرﺎﺴﻧاﻮﺧ 1405 ج ، 4 ص ، 172
.(
ﺰﻳ ﺪﻴﺳ رد يد وﺮﻋ ة ﺎﻳ هزﺎﺟا زا ﻞﺒﻗ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﺎﻳآ ﻪﻛ ﻪﻠﺌﺴﻣ ﻦﻳا ﻪﺑ ﺦﺳﺎﭘ رد ﻲﻘﺛﻮﻟا
در
، ﺮﺑ ﺪﻨﻛ ﺖﻳﺎﻋر ار ﺖﻴﺟوز مﺎﻜﺣا ﻪﻛ ﺖﺳا مزﻻ ﻞﻴﺻا
؛ ﻲﻣ ﻞﻴﺻا جوز ﺎﻳآ لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﺎﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
حﺎﻜﻧ ﺬﻴﻔﻨﺗ زا ﻞﺒﻗ ﻪﺟوز ردﺎﻣ ﺪﻳﺎﻤﻧ جاودزا
، ﻲﻣ نﺎﻴﺑ دراد دﻮﺟو لﻮﻗ ود ﻪﻛ دراد :
يﻮﻗ لﻮﻗ ﺮﺗ
ﺖﺴﻴﻧ ﺐﺗﺮﺘﻣ ﻞﻴﺻا ﺮﺑ ﺖﻴﺟوز مﺎﻜﺣا ﻪﻛ ﺖﺳا نآ
؛ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد ﻢﻠﻋ ﻞﻴﺻا ﻪﻛ ﻲﺿﺮﻓ رد ﺮﮕﻣ
ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺬﻴﻔﻨﺗ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻪﻛ
، ﻢﻴﻫد ﺖﻳاﺮﺳ ﻪﺘﺷﺬﮔ ﻪﺑ ار هزﺎﺟا ﺮﺛا ﻪﻜﻨﻳا ﺮﺑ طوﺮﺸﻣ .
ﻪﺑ
ﺮﮕﻳد ترﺎﺒﻋ ﺮﮔا
ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ
، دﺮﻣ ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ )
ﻞﻴﺻا ( ا زا ﺶﻴﭘ ﺎﻳ ردﺎﻣ ﺎﺑ هزﺎﺟ
ﺪﻳﺎﻴﺑ هزﺎﺟا ﺲﭙﺳ و ﺪﻳﺎﻤﻧ جاودزا هدﻮﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ يو ﺐﻧﺎﺟ زا حﺎﻜﻧ ﻪﻛ ﻞﺑﺎﻘﻣ فﺮﻃ ﺮﺘﺧد
، ﺮﺑاﺮﺑ
ﻳﺮﻈﻧ دﺎﻔﻣ ﺔ ﻞﻃﺎﺑ ﻪﻳﻮﻧﺎﺛ حﺎﻜﻧ ﻲﻘﻴﻘﺣ ﻒﺸﻛ
،ﺖﺳا ﺎﺑ ﻪﻛ هﺪﺷ ﺪﻘﻌﻨﻣ ﻲﻟﺎﺣ رد مود ﺪﻘﻋ اﺮﻳز
ﺖﺳا ﻪﺘﺷاﺪﻧ ﺖﺤﺻ ﺖﻴﻠﺑﺎﻗ لوا ﺪﻘﻋ دﺎﻔﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ
) ،يدﺰﻳ ﻲﻳﺎﺒﻃﺎﺒﻃ 1409
، ج 2 ص ، 874 ؛ 1376 ص ، 145
.(
ﻳآ دﺎﻔﻣ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺑ ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﻪﺑ لﻻﺪﺘﺳا رد ﻲﻳﻮﺧ مﻮﺣﺮﻣ ﺔ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
ﻲﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺪﻫد
رد ﺪﻘﻋ زا رﻮﻈﻨﻣ ﻦﻳا
ﻳآ ﻪ ﺖﺳا ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ و ﻂﺒﺗﺮﻣ ماﺰﺘﻟا ود .
ﻚﻳ زا ﻪﻛ ﻲﻠﻤﻋ
ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻟﻮﻀﻓ فﺮﻃ
، ﺪﻧ ﻲﭘ رد فﺮﻃ نآ زا ﺰﻴﻧ ﻲﻣاﺰﺘﻟا نﻮﭼ درا
،
ًﺎﺘﻌﻴﺒﻃ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺪﻘﻋ ناﻮﻨﻋ لﺎﺒﻧد
ﻳآ ﻪﺑ دﺎﻨﺘﺳا ﺎﺗ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ ﺔ
» دﻮﻘﻌﻟﺎﺑ اﻮﻓوا «
ﺪﺷﺎﺑ ﺖﺳرد
)
،ﻲﻳﻮﺧ يﻮﺳﻮﻣ 1418
ج ، 33 ص ، 280
و (
ﻳﺮﻈﻧ صﻮﺼﺧ رد ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﺔ
ﺗ و ﻞﻘﻧ و ﻒﺸﻛ ﺄ
ﻲﻣ رﺎﻬﻇا ﻞﻴﺻا ماﺰﺘﻟا ﺮﺑ نآ ﺮﻴﺛ دراد
، ﺎﻨﺑ ﭻﻴﻫ ﺮﺑ ﻚﻳ
ﻒﺸﻛ و ﻞﻘﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ زا )
ﺣ ﻒﺸﻛ زا ﻢﻋا ﻲﻤﻜﺣ و ﻲﻘﻴﻘ
( ﻲﻤﻧ حﺎﻜﻧ ﻪﺑ ﺪﻨﺒﻳﺎﭘ ار ﻞﻴﺻا ناﻮﺗ
ﺖﺴﻧاد ﻲﻟﻮﻀﻓ .
ترﻮﺻ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ ﻞﻴﺻا ﻪﭽﻧﺎﻨﭼ ﺦﺴﻓ ار ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﺪﻨﻛ مﺎﺠﻧا ﻲﻠﻤﻋ ﻪﻜﻨﻳا ﺎﻳ و
ﺪﺷﺎﺑ لوا ﺪﻘﻋ ﺎﺑ ﻲﻓﺎﻨﻣ ﻪﻛ ﺪﻫد )
ًﺎﺒﻗﺎﻌﺘﻣ و ﺪﺷﺎﺑ ﻞﻴﺻا دﺮﻣ ﻲﻟﻮﻀﻓ حﺎﻜﻧ رد ﻪﻜﻨﻳا ﺪﻨﻧﺎﻣ زا ﺶﻴﭘ
ﻳﺎﻤﻧ جاودزا نز نﺎﻤﻫ ﺮﻫاﻮﺧ ﺎﺑ هزﺎﺟا ﺪ
(
، قﻮﺤﻟ ترﻮﺻ رد و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﺦﺴﻔﻨﻣ ﻲﻳاﺪﺘﺑا ﺪﻘﻋ
نآ ﻪﺑ هزﺎﺟا ﻲﻤﻧ ﺬﻴﻔﻨﺗ
دﻮﺷ
؛ ﺮﻫ ﻳﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻞﺋﺎﻗ ﻪﻛ ﺪﻨﭼ ﺔ
ﻢﻴﺷﺎﺑ ﻲﻤﻜﺣ ﻒﺸﻛ .
ﺮﻣا ﻦﻳا رد نآ ﺖﻠﻋ
ﺪﺷﺎﺑ عﻮﺿﻮﻣ ياراد ﻪﻛ ﺖﺳا ﺪﻘﻋ ﺖﺤﺻ زا ﻒﺷﺎﻛ ﻲﺗرﻮﺻ رد هزﺎﺟا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻪﺘﻔﻬﻧ
، رد ﺎﻣا
ﺦﺴﻓ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ لوا ﺪﻘﻋ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ خﺎﺴﻔﻧا ﺎﻳ 1
) رد زا ﺪﻘﻋ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻛ ﻲﻳﺎﺟ ﻪﺘﻓر ﻦﻴﺑ
( هﺪﺷ ﻞﺤﻨﻣ
1 .
ژاو زا هدﺎﻔﺘﺳا ة
ﻲﻟﻮﻀﻓ ﺪﻘﻋ رد ﺦﺴﻓ
ﺖﺳا هاﺮﻤﻫ ﻪﺤﻣﺎﺴﻣ ﻲﻤﻛ ﺎﺑ و ﺖﺴﻴﻧ ﺢﻴﺤﺻ ناﺪﻨﭼ .
ﺪـﻳﺎﺑ ﻪـﻛ ﺖﺳا ﻲﻗﻮﻘﺣ ﻞﻤﻋ ﺦﺴﻓ
هدﻮﺑ ﺮﺒﺘﻌﻣ ﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ يدادراﺮﻗ دﻮﺟو ﻪﺑ قﻮﺒﺴﻣ
، ﺘﻋا
ﺪـﺷﺎﺑ مﺎـﺗ شرﺎﺒ .
رد ﺬـﻴﻔﻨﺗ زا ﺶﻴـﭘ ﻲﻟﻮﻀـﻓ ﺪـﻘﻋ ﻪـﻛ ﻲﻟﺎـﺣ
