( و روي دﻫﻨﺞ، ﺗﻮﺗﯿﺎ ) ﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﻣﺲ و ﮐﺎﻧﯽ ﻋﻨﺼﺮ ژرف ﺑﻪ ﻧﮕﺮ

ﯽﺷﺮﮕﻧ ﻪﺑ فرژ ﺮﺼﻨﻋ ﯽﻧﺎﮐ و ﺲﻣ هاﺮﻤﻫ يﺎﻫ

) ﺎﯿﺗﻮﺗ ،ﺞﻨﻫد يور و

(

) رد ﺮﻌﺷ ﻦﯿﻣز دﺮﮑﯾور ﺎﺑ ﯽﺳرﺎﻓ ﯽﺳﺎﻨﺷ

( ﻪﺷﻮﻧا ﯽﻧﺎﻣﺮﻓ ﻼﯾزﺎﻧ

،ﯽﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ و تﺎﯿﺑدا هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز هوﺮﮔ ،يﺮﺘﮐد يﻮﺠﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد

ﯽﺗادﺎﺳ ﺲﮔﺮﻧ هﺪﯿﺳ

ﯽﻠﯿﺑدرا ﻖﻘﺤﻣ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻪﯾﺎﭘ ،مﻮﻠﻋ هﺪﮑﺸﻧاد ،ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز هوﺮﮔ ،رﺎﯾدﺎﺘﺳا

هﺪﯿﮑﭼ ﯽﻧﺎﮐ زا ﯽﮔرﺰﺑ ﺮﯾﺎﺧذ ياراد ﯽﻌﯿﺒﻃ ظﺎﺤﻟ زا ناﺮﯾا ﺖﺳﺎﻫ

. ﺪـﯿﯾﺄﺗ ار ﻪـﺘﮑﻧ ﻦـﯾا ﯽـﺳﺎﻨﺷ نﺎﺘـﺳﺎﺑ و ﯽـﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز كراﺪﻣ و ﺪﻫاﻮﺷ

ﯽﻣ ﯽﻤﯾﺪﻗ وﺰﺟ ناﺮﯾا ﻪﮐ ﺪﻨﮐ ﺎﻨﺻ ﺰﮐاﺮﻣ ﻦﯾﺮﺗ

هدﻮﺑ نﺎﻬﺟ يرﺎﮐﺰﻠﻓ ﻊﯾ ﺖﺳا

. ﯽـﻣ ﯽﻨﯿﻣزﺮﺳ رد ﺎﻬﻨﺗ ﺮﺸﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻬﯾﺪﺑ ﻪﺘﻔﮔﺎﻧ ﺖـﺴﻧاﻮﺗ

يﺪﻨﻣدﻮﺳ ﻪﺑ ﺰﻠﻓ

و تاﺰﻠﻓ ﻪﻘﻄﻨﻣ نآ رد ﻪﮐ دﺮﺒﺑ ﯽﭘ ﯽﻧﺎﮐ

يﺎﻫ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو ﯽﻧاواﺮﻓ ﺪﺷﺎﺑ

. و ﻮﻄـﺳرا نﻮـﭽﻤﻫ ﻦـﻬﮐ نﺎﻓﻮﺴﻠﯿﻓ تﺎﯾﺮﻈﻧ

ﺪﻨﻤﺸﻧاد ﺐﺘﮐ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫروﺎﺑ و طاﺮﻘﺳ ﻪﻣﺎﻧﺮﻫاﻮﺟ و ﻪﯾودا و ﺐﻃ نا

ﯽـﻣ نﺎـﻋذا ار ﻪـﺘﮑﻧ ﻦـﯾا ﻢﯾﺪﻗ يﺎﻫ ياﺮﻌـﺷ زا ﮏـﯾ ﺮـﻫ ؛دراد

ﺐﺘﮐ زا دﻮﺧ تﺎﻋﻼﻃا و ﺶﻧاد رﻮﺧاﺮﻓ و قوذ ﺐﺳﺎﻨﺗ ﻪﺑ نﺎﺑز ﯽﺳرﺎﻓ ﯽﻧﺎﮐ ﻦﯾا زا ﻢﯾﺪﻗ ﻪﯾودا و ﺐﻃ

ﮓﻨﺳ و ﺎﻫ ﻪـﺑ ﻦﺨـﺳ ﯽـﺘﻤﯿﻗ يﺎـﻫ

نآ زا ﺐﻠﻄﻣ ﻖﺣ يادا رد مﺎﻘﻣ و لﺎﺣ يﺎﻀﺘﻗا ﻪﺑ و ﺪﻧا هدروآ نﺎﯿﻣ ﺮﻬﺑ ﺎﻫ

ﻪﺘﺴﺟ ه ﯽﮔﮋﯾو نﺎﯿﺑ رد ﻪﭼ ؛ﺪﻧا ﻪـﭼ و ﯽـﮑﯾﺰﯿﻓ و يﺮﻫﺎﻇ يﺎﻫ

ﯽﻨﯾﺮﻓآ نﻮﻤﻀﻣ و لﺎﯿﺧ رﻮﺻ ﺪﻌﺑ رد .

ﯽﻣ ار ﺲﻣ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد هدﺎﻔﺘـﺳا ﺰـﻠﻓ ﻦﯿﻟوا ناﻮﺗ

ـﺴﻧا هﺪـﺷ ﺖـﺴﻧاد نﺎ

. رد ﻖـﯿﻘﺤﺗ ﻦـﻬﮐ نﻮـﺘﻣ

ﯽﻧﺪﻌﻣ ناﺮﯾا رﺎﺠﺣا و ﺎﻫ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﯿﻣز

هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻖﯿﻗد ﯽﻓﺎﮑﺷﻮﻣ و دراد دﻮﺟو يور و ﺞﻨﻫد ،ﺎﯿﺗﻮﺗ ،ﺲﻣ ﻦﯿﺑ ﯽﮑﯾدﺰﻧ ﺪﻧﻮﯿﭘ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﺖﺳا نآ هاﺮﻤﻫ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ﺎﺑ ﻢﯿﮑﺣ ناﺮﻋﺎﺷ و نﺎﮔﺪﻨﺴﯾﻮﻧ ﯽﯾﺎﻨﺷآ .

ﻦﯿـﻣز رد ﺖﺳا ﻦﯾا ﻪﺟﻮﺗ ﺐﻟﺎﺟ ﻪﺘﮑﻧ ﻧ زوﺮـﻣا ﯽـﺳﺎﻨﺷ

زا ﺰـﯿ

و ﺲﻣ ﻪﯿﻟوا ﮓﻨﺳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺞﻨﻫد ا

ﯽﻣ هدﺮﺑ دﻮﺳ ﺲﻣ لﺎﺼﺤﺘﺳا و جاﺮﺨﺘﺳا رد ﺎﯿﺗﻮﺗ ز دﻮﺷ

. رﻮﻈﻨﻣ ﻦﯾﺪﺑ د

ﻦﯾا ر ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﺗﺎـﻋﻼﻃا

نآ ﺶﯾاﺪﯿﭘ هﻮﺤﻧ ،ﺲﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ زا ﯽﻠﮐ

، و ندﺎﻌﻣ ناﺮﯾا رد هﺪﺷ هﺪﻨﮐاﺮﭘ يﺎﻫرﺎﺴﻧﺎﮐ ﻦﯾﻮﻧ و ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ﺖﺳا هﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺋارا .

هژاوﺪﯿﻠﮐ :ﺎﻫ

،ﺲﻣ ﯽﺳرﺎﻓ ﻢﻈﻧ ،يور ،ﺎﯿﺗﻮﺗ ،ﺞﻨﻫد

ﻪﻣﺪﻘﻣ ﻪـﺑ نآ رد ﻪﮐ يرﺎﺛآ ﺖﺳا ﺮﻋﺎﺷ نﻮﻣاﺮﯿﭘ ﻂﯿﺤﻣ و ﯽﻌﯿﺒﻃ ﺮﺻﺎﻨﻋ زا ﻪﺘﻓﺮﮔﺮﺑ ﻦﯿﻣﺎﻀﻣ زا رﺎﺷﺮﺳ مﻮﻈﻨﻣ بدا ﺎﺻﻮﺼﺧ و ﯽﺳرﺎﻓ بدا

هﺪﯾﺪﭘ و ﺖﻌﯿﺒﻃ ﻪﺑ رﻮﻓو ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا نآ رد ﺲﮑﻌﻨﻣ يﺎﻫ

. ﮓﻨﺳ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻦﯾا زا ﯽﮑﯾ ﯽﻧﺎـﮐ و ﺎﻫ

ﺖـﺳا ﺎـﻫ .

ـﻠﮐ هﺎـﮕﻧ رﺎـﺛآ ﻦـﯾا رد ﯽ

ﮓﻨﺳ ﻪﺑ ﯽﻧﺎﻣز ﻒﻠﺘﺨﻣ راودا رد ناﺮﻋﺎﺷ ﯽﻧﺎﮐ و ﯽﺘﻤﯿﻗ يﺎﻫ

نآ يﺮﯿﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ فﺪﻫ و ﺎﻫ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮑﻧﺎﻨﭼ ،ﺖﺳا ﺺﺨﺸﻣ رﺎﻌﺷا رد ﺎﻫ

هﮋـﯾو ﺰـﻠﻓ ﺎـﺑ ﺮﻋﺎـﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و وا ﯽﮔﺪﻧز و ناﻮﯾد ﺮﺑ ﻢﮐﺎﺣ يﺎﻀﻓ و ﺮﻋﺎﺷ ﯽﻧورد تﻼﯾﺎﻤﺗ و ﻪﻗﻼﻋ عاﻮـﻧا زا هدﺎﻔﺘـﺳا ،يا

ﮓﻨﺳ زا ﯽﺻﺎﺧ ﺎﯾ و ﺎﻫ

ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻣﺎﺴﺑ دﻮﺧ ،ﺮﻋﺎﺷ ناﻮﯾد رد نآ زا ﯽﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﮔ

ﯽﻣ ﯽﯾﺎﻤﻧ ﺪﻨﮐ

. نآ ناﺮﻋﺎـﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

ﮓﻨﺳ ﯽﻀﻌﺑ ﯽﯾوراد صاﻮﺧ ﻪﺑ ضاﺮﻣا نﺎﻣرد و ﺐﻃ مﻮﻠﻋ ﺎﺑ رﺎﮔزور ﯽـﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽـﮔﮋﯾو زا دراﻮـﻣ ﯽﻀﻌﺑ رد و ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا رﺎﻌﺷا رد ﺎﻫ

و ﯽﻨﯾﺮﻓآ ﺮﻨﻫ ﺪﻌﺑ رد رﺎﺠﺣا ﻦﯾا ﻞﮑﺷ و ﮓﻧر نﻮﭼ ﺖﺳا هﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا ﻦﯾواود لﺎﯿﺧ رﻮﺻ

. ﺎـﻫرﺎﺑ ناﺮﻋﺎـﺷ ناﻮﯾد رد ﻪﮐ ﯽﺗاﺰﻠﻓ زا ﯽﮑﯾ

ندﺎـﻌﻣ ﯽﻧاواﺮﻓ ﻻﺎﻤﺘﺣا ﺰﯿﻧ نآ ﻞﯿﻟد ﻪﮐ ﺖﺳا ﺲﻣ ﺰﻠﻓ ،هﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ نآ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ نﺎﯿﺑ ﻪﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ قﺮﻃ ﻪﺑ و ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺟﻮﺗ نآ ﻪﺑ ﺖﺳا ﺮﺼﻨﻋ ﻦﯾا زا ﺮﻋﺎﺷ ﺖﺧﺎﻨﺷ و ﺮﻋﺎﺷ ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯿﺤﻣ رد نآ .

ﻪﮐ ﯽﻬﺟﻮﺗ ﺐﻟﺎﺟ ﻪﺘﮑﻧ ﺲﻣ ﯽﻫاﺮﻤﻫ ،دراد دﻮﺟو ﯽﺳرﺎﻓ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد

ﯽﻧﺎﮐ ﺎﺑ ﻪﺘـﺷاد دﺮﺑرﺎـﮐ ﺰـﯿﻧ زوﺮﻣا ﻪﺑ ﺎﺗ ﯽﺘﺣ نآ لﺎﺼﺤﺘﺳا رد ﯽﻣود و ﺲﻣ نﺪﻌﻣ ﮓﻨﺳ ﯽﻟوا ﻪﮐ دﻮﺑ ﺎﯿﺗﻮﺗ و ﺞﻨﻫد نﻮﭽﻤﻫ ﺮﮕﯾد يﺎﻫ

ﺖﺳا . شور ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ و نﺎﻣز روﺮﻣ ﻪﺑ ﯿﮐﺮﺗ زا ،ﺲﻣ يروآﺮﻓ و لﺎﺼﺤﺘﺳا يﺎﻫ

ﻢﮑﺤﻣ يژﺎﯿﻟآ ﺖﺧﺎﺳ رد يور ﺎﺑ نآ ﺐ ـﻣ زا ﺮﺗ

هدﺎﻔﺘـﺳا ﺲ

ﯽﻣ غﺮﻔﻣ نآ ﻪﺑ ﻪﮐ هﺪﺷ ﻪﺘﻔﮔ

ﯽﯾﺎﻨـﺷآ هﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ﻪـﮐ دراد ﯽﻬﺟﻮـﺗ رﻮﺧ رد ﺪﻣﺎﺴﺑ ﺰﯿﻧ ﯽﺳرﺎﻓ ﺮﺜﻧ و ﻢﻈﻧ تﺎﯿﺑدا رد ﺮﺼﻨﻋ ﻦﯾا ،ﺪﻧا

ﯽﻣ ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ﺎﺑ نﺎﻣز نآ ناﺮﻋﺎﺷ ﺪﺷﺎﺑ

. ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺳررﺮﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ ﺎﺠﻨﯾا رد ،ﻦـﻬﮐ نﺎـﻣز رد يور و ﺎـﯿﺗﻮﺗ ،ﺞﻨـﻫد ،ﺲﻣ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﺎﻫ

ﻣ بدا نﻮﺘﻣ ﺖﺴﺨﻧ ﻪـﻣﺎﻧ ﺮﻫاﻮـﺟ و ﻪـﯾودا و ﺐـﻃ ﺐـﺘﮐ زا دﺪﻌﺘﻣ ﺬﺧﺂﻣ و ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﺑ و ﺖﺷﺬﮔ ﺮﻈﻧ زا هدﺰﯿﺳ نﺮﻗ ﺮﺧاوا ﺎﺗ ﯽﺳرﺎﻓ مﻮﻈﻨ

ﺪﺷ هﺪﯾزرو تردﺎﺒﻣ ﯽﯾﺎﻬﻧ ﻞﯿﻠﺤﺗ ﻪﺑ ﺐﻟﺎﻄﻣ يروآدﺮﮔ زا ﺲﭘ و ﻪﻌﺟاﺮﻣ .

ﺎـﯾ ﻪـﺸﯾر ﯽـﻓﺮﻌﻣ ﻪـﺑ ﺲﻣ ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ ﺮﮐذ زا ﺲﭘ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا رد

مﺎﻧ و ﻪﯿﻤﺴﺗ ﻪﺟو نﺎﺑز ﺮﮕﯾد رد نآ يﺎﻫ

ﻪﯿﮑﺗ ﺎﺑ ﺎﻫ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺮﺑ

ﺎﻫ هﺮﺋاد و فرﺎﻌﻤﻟا ﺐـﺘﮐ و تﺎـﻐﻠﻟا ثﺎـﯿﻏو ﻊﻃﺎﻗ نﺎﻫﺮﺑ زا ﻢﻋا فوﺮﻌﻣ يﺎﻫ

ﺪﺷ ﻪﺘﺧادﺮﭘ ﻢﯾﺪﻗ تﺎﯿﻧﺪﻌﻣ و ﻪﯾودا .

ﺢﯿﺿﻮﺗ ﻪﺑ ﺲﭙﺳ ﯽﮔﮋﯾو ،ﺖﯿﻫﺎﻣ ،ﺶﯾاﺪﯿﭘ

درﻮﻣ ﮓﻨﺳ ﺎﯾ ﯽﻧﺎﮐ ﯽﯾوراد صاﻮﺧ و هﮋﯾو ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ

٢

هﺪﯾزرو مﺎﻤﺘﻫا ﻢﯾﺪﻗ ﻪﯾودا و ﺐﻃ هﺪﻤﻋ و ﺮﺒﺘﻌﻣ ﺐﺘﮐ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻈﻧ ﻦﻤـﺿ رد و ﺪـﯾدﺮﮔ ﻪﻓﺎﺿا ﺎﺑ ﻢﻈﻧ نﻮﺘﻣ زا طﻮﺑﺮﻣ ﺪﻫاﻮﺷ و ﺪﺷ

ﺪﺷ هدروآ رﺎﺘﺴﺟ ﻦﯾا رد ﺰﯿﻧ لﺎﯿﺧ رﻮﺻ و يزادﺮﭘ نﻮﻤﻀﻣ ﺪﻌﺑ رد ﯽﻧﺎﮐ ﺎﯾ ﮓﻨﺳ زا اﺮﻌﺷ هدﺎﻔﺘﺳا دراﻮﻣ ﺰﯿﻧ ﻞﺧﺪﻣ .

ندﺎـﻌﻣ ﺰﯿﻧ ﺮﺧآ رد

زا ،ﻢﻬﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ و ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ

ﻮﻄﺑ ﻦﺑا ﻪﻣﺎﻧﺮﻔﺳ و ناﺪﻠﺒﻟا ﻢﯾﻮﻘﺗ ،ﻢﻟﺎﻌﻟا دوﺪﺣ ،ضرﻻا هرﻮﺻ نﻮﭼ ﻪﻃ

ﯽـﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﯽﻤﻠﻋ ﺐﺘﮐ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ

ناﺮــﯾا رد ﺲــﻣ يﺎﻫرﺎــﺴﻧﺎﮐ نﻮــﭽﻤﻫ ﺪــﯾﺪﺟ )

ﯽﻧﺎــﺑﺮﻗ و ﺶﺨﺒﺟﺎــﺗ ،

1378 ( يدﺎــﺼﺘﻗا ﯽــﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿــﻣز و )

،رﻮــﭘ بﺎﻬــﺷ 1380

(

ﺪﯾدﺮﮔ ﺮﮐذ .

ﺲﻣ ﻪﭽﺨﯾرﺎﺗ

ﺖـﺳا هداد راﺮـﻗ هدﺎﻔﺘـﺳا درﻮﻣ ﺮﺸﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺰﻠﻓ ﻦﯿﻟوا ﺲﻣ ﻪـﺘﻔﮔ و

ﻪـﺘﻓر رﺎـﮐ ﻪـﺑ و هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ناﺮـﯾا رد رﺎـﺑ ﻦﯿـﻟوا ﺪـﻧا

ﺖــﺳا )

،شواز 1375:271 .(

ﮏــﯿﺘﯿﻟﻮﻟﺎﮐ ﺎــﯾ ﺲــﻣ هرود )

Chalcolithic/ Copper Age (

مﺎــﻧ ﺎــﺑ ار ﮏــﯿﺘﯿﻟﺎﺌﻧا ﺮــﺼﻋ يﺎــﻫ

) Eneolithic/Eneolithic (

ﯽﻣ ﺰﯿﻧ ﯽﻨﯿﺸﻧﺮﻬﺷ زا ﺶﯿﭘ ﺮﺼﻋ و ،ﺲﻣ و ﮓﻨﺳ ﺮﺼﻋ ، ﺪﻨـﺳﺎﻨﺷ

) ﺎﯾﺪـﭘ ﯽـﮑﯾو ﻪﻣﺎﻨـﺸﻧاد ( .

هرود ﻦـﯾا رد

ﯽﻣ ﺲﻣ ﻒﺸﮐ ﻪﺑ ﻖﻓﻮﻣ نﺎﺴﻧا هﺮﻬﺑ و جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ و ﺰﻠﻓ ﮏﯾ ﺎﺑ رﺎﺑ ﻦﯿﺘﺴﺨﻧ ياﺮﺑ و دﻮﺷ

ﯽﻣ ﺎﻨﺷآ نآ زا يرادﺮﺑ ددﺮﮔ

. ﺎـﺑ ﺲـﻣ ﺰﻠﻓ

فﺎﻄﻌﻧا ﺖﯿﺻﺎﺧ ياراد ﯽﻓﺎﮐ ﯽﺘﺨﺳ ﻦﺘﺷاد ﯾﺬﭘ

ﯽﻣ ﯽﻟﺎﻋ يﺮ ﺪﺷﺎﺑ

. ﻪـﺑ و دراد ﯽﺑﻮـﺧ يراﻮﺧ ﺶﮑﭼ ﻞﯾﺪـﺒﺗ لﻮـﺘﻔﻣ و ﻪـﻗرو ﻪـﺑ ﯽﻧﺎـﺳآ

ﯽﻣ دﻮﺷ . ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ دراد هﺮﻣزور ﯽﮔﺪﻧز رد ﯽﻧاواﺮﻓ يﺎﻫدﺮﺑرﺎﮐ صاﻮﺧ ﻦﯾا

. ،ﺢﯿـﺴﻣ دﻼﯿﻣ زا ﺶﯿﭘ مرﺎﻬﭼ هراﺰﻫ ﻞﯾاوا رد ﺲـﻣ

فﺮـﺼﻣ

نآ تاﺮﻫاﻮﺟ و ﻪﻣﺎﺟ قﺎﺠﻨﺳ ،ﺶﻓرد ،نﺎﮑﯿﭘ ﻦﺘﺧﺎﺳ ياﺮﺑ و ﺖﻓﺎﯾ ﯽﻣﻮﻤﻋ ﯽﻣ يرﺎﮐ ﺶﮑﭼ ار

ﻪـﻤﯿﻧ رد ﯽـﻟو ﺪﻧدﺮﮐ رﻮـﺑﺰﻣ هراﺰـﻫ مود

ﻪﻈﺣﻼﻣ ﻞﺑﺎﻗ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﺪﻣآ ﺪﯾﺪﭘ تاﺰﻠﻓ يژﻮﻟﻮﻨﮑﺗ رد يا

. ﻒـﻠﺘﺨﻣ لﺎﮑـﺷا ﻪـﺑ و هدﺮـﮐ اﺪـﺟ ﯽﻧﺎـﮐ زا نآ ﻦﺘﺧاﺪـﮔ ﺎﺑ ار ﺲﻣ هرود ﻦﯾا رد

ﯽﻣ ﺪﻨﺘﺨﯾر . نﺪﻌﻣ نﻮﻨﻓ ﻪﻧﺎﮐ جاﺮﺨﺘﺳا ،فﺎﺸﺘﮐا زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ يرﺎﮐ

يزاﺪﮔﺰﻠﻓ و ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ يروآﺮﻓ ،ﺎﻫ )

يژﻮﻟﺎﺘﻣ ( ﯽﻣ ، ﻪﮐ ﺖﻔﮔ ناﻮﺗ

آ ناﺮﯾا ﺖﺳا هدﻮﺑ نﻮﻨﻓ ﻪﻧﻮﮔ ﻦﯾا ﺮﮔزﺎﻏ .

شور و لﻮﺻا ﯽﮕﻧﻮﮕﭼ زا ﻪﻧﺎﮐ فﺎﺸﺘﮐا يﺎﻫ

ﺎـﻣا ﻢﯾراﺪـﻧ ﯽﻧاﺪـﻨﭼ تﺎـﻋﻼﻃا نﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﯾا رد ﺎﻫ

هﺎﭼ ،ﯽﻓﺎﺸﺘﮐا ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻪﺑ ﯽﺘﻗو ﻞﻧﻮﺗ و ﺎﻫ

ﯽﻣ درﻮﺧﺮﺑ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ ندﺎﻌﻣ ﯽﻓﺎﺸﺘﮐا يﺎﻫ ﯽـﻣ مﺎﺠﻧا فﺎﺸﺘﮐا ﻢﻈﻨﻣ و ﻖﯿﻗد نﺎﻨﭽﻧآ ﻢﯿﻨﮐ

هﺪـﺷ

ﻢﻬﻣ نﻮﻨﮐا ﻢﻫ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻟا ﻦﯾﺮﺗ

ﯽﻣ ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ رد فﺎﺸﺘﮐا يﻮﮕ ﺪﺷﺎﺑ

.

يﻮﻐﻟ ﻪﺸﯾر

ﯽﻧﺎﻧﻮﯾ ﻢﯾﺪﻗ يﺎﻫ ﺲﻣ

ﻮﮑﻟﺎﮐ مﺎﻧ ﻪﺑ ار Chalco

ﯽﻣور و ﺲـﯾآ ﻢـﺳا ﻪﺑ ﺎﻫ ﯽـﻣ Aes

ﺪﻨﺘﺧﺎﻨـﺷ .

،نﺎﺘـﺳﺎﺑ نارود رد ﻪـﮐ ﯽﯾﺎـﺠﻧآ زا

ﺲﻣ هﺪﻤﻋ ﺖﻤﺴﻗ سﺮﺒﻗ هﺮﯾﺰﺟ زا

Cypern

، ﯽﻣ هدﺎﺘﺳﺮﻓ مور ﻪﺑ و جاﺮﺨﺘﺳا ﯽﻣور ،ﺪﺷ

ار ﺮـﺼﻨﻋ ﻦـﯾا ﺎـﻫ ﻢﯾﺮﭙﯿـﺳ ﺲـﯾآ

مﺎـﻧ يراﺬـﮔ

ﺪﻧدﺮﮐ . ﺖﻔﺻ زا Cyprium ﻢﺳا نﺎﻣز روﺮﻣ ﻪﺑ

Cuprum نوﺪﺑ

نﺎـﺑز رد ﻪﮐ ﺪﻣآ دﻮﺟو ﻪﺑ Aes ﻞﮑـﺷ ﯽﯾﺎـﭘورا ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎـﻫ

يﺎـﻫ

ﺖﻓﺮﮔ دﻮﺧ ﻪﺑ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ .

ﺲﻣ ﻪﺑ ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا رد هزوﺮﻣا Copper

، ﻟآ رد ﯽﻧﺎـﻤ Kupfer

، ﻪـﺴﻧاﺮﻓ رد Cuiver

، ﺎﯿﻧﺎﭙـﺳا رد Cober

رد و

يﺪﺋﻮﺳ نﺎﺑز Kopper

ﯽﻣ ﺪﻨﯾﻮﮔ ) ناﺮـﯾا ﯽﻧﺪـﻌﻣ داﻮـﻣ تﺎـﻋﻼﻃا ﮏـﻧﺎﺑ (

ﺖـﺳا ﻪـﺒﻧﺎﺗ يﺪـﻨﻫ ﻪـﺑ و سﺎـﺤﻧ ﯽـﺑﺮﻋ ﻪـﺑ ﺲـﻣ. )

ﯽـﻠﯿﻘﻋ

،ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ 1371:865 .(

ﯽﻣور نﺎﺑز ﻪﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ

» ﻮﮑﻠﺧ « ﯽﻧﺎﯾﺮﺳ رد و

» ﺎﺷﺎﺤﻧ « ﺪﻨﯾﻮﮔ ) ،ﯽـﻧوﺮﯿﺑ 1374:399 .(

نآ نﺎـﺤﯾرﻮﺑا ﺖـﻐﻟ ﻪـﺑ ار

ﯽﻧﺎﯾﺮﺳ

» ﺎﺳﺎﺤﻧ « ﯽﻣور ﻪﺑ و

» سوﺪﻘﻠﺧ « ﯽﺑﺮﻋ ﻪﺑ ار نآ ﻪﺘﺧاﺪﮔ و

» ﺮﻄﻗ « ﺖـﻐﻟ ﻪـﺑ و سﺮـﺒﻗ ار ﺲﻣ عاﻮﻧا ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ ﺚﯿﻟ لﻮﻗ زا و ﺪﯾﻮﮔ

ار ﺺﻟﺎﺧ ﺲﻣ يﺪﻨﻫ

» يﺮﯾر « ﯽﻣ ﺮﮐذ ﺪﻨﮐ ) ﻪﻧﺪﯿﺻ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،

1370:689 -

690 .(

نآﺮﻗ رد ﺲﻣ

ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ﻪﺑ ﻢﯾﺮﮐ نآﺮﻗ رد ﺰﯿﻧ لﺎﻌﺘﻣ ﺪﻧواﺪﺧ .

ﻪﯾآ رد 35 ﻦﻤﺣﺮﻟا هرﻮﺳ )

55 ( ﯽﻣ ﺪﯾﺎﻣﺮﻓ :»

ﻦـﻣ ٌظاﻮُﺷ ﺎﻤُﮑﯿَﻠﻋ ُﻞﺳْﺮﯾ

ِناَﺮﺼَﺘﻨَﺗ ﺎَﻠَﻓ سﺎﺤُﻧو ٍرﺎﱠﻧ «

) هراﺮﺷ ﺎﻤﺷ ﺮﺳ ﺮﺑ و ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ هدﺎﺘﺳﺮﻓ وﺮﻓ ﺲﻣ و ﻦﻫآ ﻪﺘﻔﺗ زا ﻰﯾﺎﻫ

] ﻰﺴﮐ زا [ ﺪﯿﺒﻠﻃ ﺪﯿﻧاﻮﺘﻧ ىرﺎﯾ (

رد ﻪﮐ

زا ﺰﯿﻧ و ﮓﻧر ﺰﺒﺳ دود ار سﺎﺤﻧ زا رﻮﻈﻨﻣ ﺞﯾﺮﺒﻤﮐ ﺮﯿﺴﻔﺗ ﯽﻣ ﻪﺘﺧاﺪﮔ يور ﺪﻫﺎﺠﻣ لﻮﻗ

ﺪـﻧﺰﯾر وﺮـﻓ ناﺮﻓﺎـﮐ يﺎﻫﺮﺳ ﻪﺑ ﻪﮐ ﺪﻧاد )

ﺮﯿـﺴﻔﺗ

ﺞﯾﺮﺒﻤﮐ ، 1339:330 .(

ﯽﺳرﺎﻓ ﻢﻈﻧ رد نآ سﺎﮑﻌﻧا و ﻪﯾودا و ﺐﻃ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد ﺲﻣ رﻮﻬﻇ

نﺎـﻣز رد ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﯽﻓﺎـﺻ ﺮـﯿﻏ دﺮﮔﻮـﮔو ﻖـﺒﯾز زا نآ ﺶﯾاﺪﯿﭘ و ﺖﺳا ﯽﻧﺎﭙﭼ نآ عاﻮﻧا ﻪﻤﻫ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ و ﯽﻧﺪﻌﻣ تاﺰﻠﻓ ﻪﻠﻤﺟ زا ﺲﻣ ﻫز ﺖﻧرﺎﻘﻣ ﯽﻣ مﺎﻤﺗا ﻪﺑ زور ﺞﻨﭘ و ﺖﺴﯿﺑ و لﺎﺴﮑﯾ تﺪﻣ رد نآ تدﺎﻌﺳ و ﺮﻤﻗ و ﺲﻤﺷ ﺎﺑ هﺮ

ﺪـﺳر ) ،ﯽﻧﺎـﺳاﺮﺧ ﯽـﻠﯿﻘﻋ 1371:865

.(

ﻦـﺑا

ﯽﺳﺮﺒﻗ ﻪﺑ ار ﺲﻣ عاﻮﻧا ﺎﻨﯿﺳ )

درز ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ خﺮﺳ (

ﯽﻣ ﻢﯿﺴﻘﺗ نﻮﻘﯾﺎﻃ و ﯽﻫﺎﯿﺳ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ خﺮﺳ ﺲﻣ و ﻦﺷور ﮓﻧر خﺮﺳ رﺎﯿﺴﺑ ﺲﻣ و ﺪـﻨﮐ

ﯽـﻣ ﯽـﺳﺮﺒﻗ ار نآ عاﻮـﻧا ﻪﻤﻫ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ و ﺪـﻧاد

) ﺎـﻗ ﺐـﻃ رد نﻮﻧ ،

1370:2 / 225 .(

هرﺎـﭘ و هﺮـﻬﺑ ﺲـﻣ نﺎﯿﺌﺑﺎـﺻ راﺪـﻨﭘ ﺮﺑﺎـﻨﺑ هﺮـﻫز زا يا

٣

ﺖﺳا ) ،ﯽﻘﺸﻣد 1382:80 .(

ﯽﮑﯾ ﺲﻣ ﺪﻨﻨﮐ ﺖﯾﺎﻨﮐ هﺮﻫز ﻪﺑ نآ زا ﺎﯿﻤﯿﮐ ﺖﻌﻨﺻ رد و ﺎﯿﻤﯿﮐ ﺖﻋﺎﻨﺻ دﺎﺴﺟا زا

) ﺲﻣ ﻞﯾذ ،اﺪﺨﻫد .(

ار نآ

ﺖﺨﺳ ﺦﯾﺮﻣ ﺮﻫﻮﮔ زا نآ يﺎﻣﺮﮔ ندﻮﺑ ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ و ﺪﻨﯾﻮﮔ لﺎﯿﻌﻟا ما ﺷرد و ﺮﺗ

ﺖ ﺖـﺳا ﻪﺘﺸﮔ ﺮﺗ )

،نادﺮﻤﻬـﺷ 1362:253

.(

روﺎـﺑ

نﺎﺴﻧا ﮓﻨﺳ ترﺪﻗ ندﻮﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ قﻮﻓﺎﻣ ﺮﺑ ﯽﻨﺒﻣ ﺎﻫ نآ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷﺎﻧ يﺎﯿﻧد ﺎﻫ

ﻪـﮐ يرﻮـﻃ ﻪـﺑ ،ﺖﺳا هداد ﻂﺑر نﺎﮔرﺎﺘﺳ زﻮﻣﺮﻣ ﻢﻟﺎﻋ ﻪﺑ ار ﺎﻫ

ﺖﺒﺴﻧ هرﺎﺘﺳ ﮏﯾ ﻪﺑ ار ﺮﻫاﻮﺟ ﺮﻫ هدﺮﮐ نﺎﻋذا و هداد

دﺮﯿﮔ ﯽﻣ هرﺎﺘﺳ نآ زا ار ﺖﻌﯿﺒﻃ رد دﻮﺧ ذﻮﻔﻧ ترﺪﻗ ﻪﮐ ﺪﻧا ردﺎـﻣ ﺐـﯿﺗﺮﺗ ﻦـﯾا ﻪﺑ

ﺖﺳا هﺮﻫز ﺰﯿﻧ ﺲﻣ :

ﺖــــﺳا ﺰــــﯾزرا ردﺎــــﻣ ﺖــــﻔﮔ ﺲﯿﺟﺮــــﺑ

ردﺎــــﻣ دﻮــــﺑ هﺮــــﻫز ﻪــــﺸﯿﻤﻫ ار ﺲــــﻣ

) وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ ،

1367:152 (

هدﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ يﺪﺣ ﺎﺗ ﻪﺘﺷﺬﮔ رد ﺲﻣ يﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﯽﺧﺮﺑ ﺖﺳا

ﯽﻣ ﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﻦﯾا ﻪﻠﻤﺟ زا مﺎـﻧ ار ﻊﻠﻗ ـ ﺲﻣ و ﮏﯿﻨﺳرآ ـ ﺲﻣ ناﻮﺗ

و ﯽﺘﺨﺳ ﺐﺟﻮﻣ ،ﮏﯿﻨﺳرآ و ﻊﻠﻗ ﻪﮐ دﺮﺑ ﯽﻣ ژﺎﯿﻟآ مﺎﮑﺤﺘﺳا

ﺪﻧﻮﺷ ) و يﺪﻧز ،ناﺮﮕﯾد 1387 : 62 .(

ﻦﯿﻣز تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﯽـﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷ

ﺪـﻫد

ﻪﮐ ﺮﺜﮐا ﮓﻨﺳ ﺲﻣ نﺪﻌﻣ يﺎﻫ ﯽﻌﯿﺒﻃ رﻮﻃ ﻪﺑ

ﯽﺼﻟﺎﺧﺎﻧ يوﺎﺣ ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﯾﺎﻫ

ﮏﯿﻨﺳرآ

، ﻊﻠﻗ

، يور

، ﻞﮑﯿﻧ و ناﻮﻤﯿﺘﻧآ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ و ﺪﻨﺘـﺴﻫ

ﯽﻣ نﺎﻣز رد ﻪﮐ دﻮﻤﻧ طﺎﺒﻨﺘﺳا ﻦﯿﻨﭼ ناﻮﺗ ﻢﯾﺪﻗ يﺎﻫ

ﯽﻧﺎﮐ ﺎﺑ ﺲﻣ يﺎﻫ ﺐﯿﮐﺮﺗ توﺎﻔﺘﻣ

هﺪﺷ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد تﺪﻣ و

هﺪﯿـﺸﮐ لﻮـﻃ ﺎﻫ

نآ ﺮﺛا و ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺮﺻﺎﻨﻋ صاﻮﺧ ﻪﺑ ﺮﺸﺑ ﺎﺗ ﯽﭘ ﺲﻣ رد ﺎﻫ

ـﺑ .دﺮ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪﯿﻟﻮﺗ ﻦﯿﻟوا ﻻﺎﻤﺘﺣا ﺳ ﯽﯾﺎﻫژﺎﯿﻟآ

ﺖﺨ ﺲـﻣ زا ﺮﺗ رد ﻂـﻘﻓ

ﯽﻣ ﺪﺣ ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺘﺴﻧاد

بﻮﻏﺮﻣ ندﺎﻌﻣ ﯽﻀﻌﺑ راﺰﺑا ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻪﮐ ﺪﻧا نآ و ﺖﺳا ﺮﺗ

نآ ﻞﯿﻟد ﺎﻫ ﯽﻤﻧ ار

ﺪﻨﺘﺴﻧاد تﺎـﻘﯿﻘﺤﺗ هزوﺮﻣا.

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﺶﯿﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﯽﮔﮋﯾو ﺮﺗ راد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺰﻠﻓ ﻊﺒﻨﻣ و صﻮﻠﺧ ﻪﺟرد ﻪﺑ يﺰﻠﻓ ﺲﻣ يﺎﻫ د)

،نﺎﻤﻫ 1387 : 4 .(

يداﺪﺷ يﺎﻫرﺎﮐ زا هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ رﺎﺛآ )

نﺪﻌﻣ ﯽﺘﻨﺳ يرﺎﮐ (

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ يﺪـﺣ ﺎـﺗ ﻪﺘـﺷﺬﮔ رد ﺲـﻣ يﺎـﻫژﺎﯿﻟآ ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﯽـﻣ ﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﻦﯾا ﻪﻠﻤﺟ زا ،ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﻣزر يﺎﻫ حﻼﺳ رد رﺎﺑ ﻦﯿﻟوا ياﺮﺑ ﯽﯾﺎﻫژﺎﯿﻟآ ﻦﯿﻨﭼ و هدﻮﺑ هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ـ ﺲـﻣ ﻪـﺑ ناﻮـﺗ

ﻠﻗ ـ ﺲﻣ و ﮏﯿﻨﺳرآ ﯽﻣ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا مﺎﮑﺤﺘﺳا و ﯽﺘﺨﺳ ﺐﺟﻮﻣ ،ﮏﯿﻨﺳرآ و ﻊﻠﻗ ﻪﮐ دﺮﮐ هرﺎﺷا ﻊ

ﺪﻧﻮﺷ ﻢﯾﺪـﻗ ﺐـﻃ و ﯽﻧﺪـﻌﻣ ﺐـﺘﮐ رد.

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﺧﺮﺑ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﯽﯾﻼﻋ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻫﺰﻧ رد ؛ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺮﮕﯾد ﺎﺑ طﺎﺒﺗرا رد ﺲﻣ يﺎﻫ

: ﯽـﮔﮋﯾو ﺮـﮕﯾد زا ﺲـﻣ يﺎـﻫ

ﺪﻨﮐ ﺖﺨﺳ ار ﺰﯾزرا ،دﻮﺷ ﻪﺘﺨﯿﻣآ هﺮﻘﻧ ﺎﺑ ﺮﮔا ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا ﺪـﯾادﺰﺑ ار نآ رﺎـﮕﻧز و دﺮﺒﺑ شزاوآ و

) ،نادﺮﻤﻬـﺷ 1362:254

.(

رد ﺮـﮕﯾد رﺎـﺑ

ﺮـﺑ ﻊﻠﻗ يرﺪﻗ و ﺪﻧزاﺪﮕﺑ ار ﺲﻣ ﺮﮔا و ﺪﻨﯾﻮﮔ ﺞﻧﺮﺑ نآ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ رز ﮓﻧر ﻢﻫ ﺪﻨﻨﮑﻓا نآﺮﺑ ﺎﯿﺗﻮﺗ و ﺪﻧزاﺪﮕﺑ ار ﺲﻣ ﺮﮔا ﺖﺳا هﺪﻣآ ﯽﯾﺎﺟ ﺪﯿﻔﺳ نآ ﻪﺑ ﻪﮐ دﻮﺷ هﺮﻘﻧ ﮓﻧر ﻪﺑ ﺪﻨﻨﮑﻓا نآ ﺪﻨﯾﻮﮔ ور

) ،ﯽﺳﻮﻃ 1363 : 215 .(

ﻪـــﺑ ددﺮـــﮔ ﻼـــﻃ دراد ﻊـــﻤﻃ ار دﻮـــﺧ ﺲـــﻣ ،ندوﺪـــﻧا

دراد ﻊـــﻤﻃ يرﺎـــﺗ رز ﺖـــﺧر ﺰـــﮐ ﯽـــﺴﮐ ﻦـــﺷور لد

) ﺐﺋﺎﺻ ، 1374:632 (

ﯽﻣ رد رﺎﮕﻧز ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺪﻧﺎﻣ ﯽﺷﺮﺗ رد يزارد نﺎﻣز ﺲﻣ ﺮﮔا ﺪﯾﻮﮔ ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ ﺪﯾآ

:

ﺶــــــــﺗآ دﻮــــــــﺷ ﯽــــــــﻨﮐ لد رد زآ

رﺎــــﮕﻧز ﺪــــﻫد ﯽــــﻬﻧ ﺲــــﻣ ﺮــــﺑ ﻪﮐﺮــــﺳ

) ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ

، 1385:199 (

رز ﻪــــﻧ اﺮــــﻣ ﺪــــﻣآ رﺎــــﮕﻧز اﺮــــﯾا ﺲــــﻣ ز

نﺎﻫﺎﻔــــﺻ يﺎــــﯿﻤﯿﮐ ﻪــــﻧ مﺪﯿــــﺳر ﻪﮐﺮــــﺳ

) نﺎﻤﻫ ، 1385:356 (

ﯽﻣ ﻼﻃ ﮓﻧر ﻢﻫ ،دﻮﺷ هدﺮﺑ وﺮﻓ ﯽﻠﺴﻋ ﻪﻨﯾﺮﮑﺷ رد رﺎﺑ ﺪﻨﭼ ﺮﮔا ﺲﻣ ددﺮﮔ

) ،ﯽﻘﺸﻣد 1382:80 .(

ﻪـﺑ ﮏـﯾدﺰﻧ ار نآ ﯽﻨﯾوﺰﻗ يﺎﯾﺮﮐز

ﯽﻣ نﺎﯿﺑ نآ ﺲﺒﯾ تﺮﺜﮐ و ﺲﻣ ﯽﺧﺮﺳ رد ار ﻢﯿﺳ ﺎﺑ نآ قﺮﻓ و ﻪﺘﺴﻧاد ﻢﯿﺳ ﺲﻨﺟ زا ﺲـﻣ ﮓـﻧر ﯽﺧﺮـﺳ ﻪـﮐ ﺪـﻨﮐ

تراﺮـﺣ يرﺎﯿـﺴﺑ

ﺖﺳا نآ هدﺎﻣ ﺖﻈﻠﻏ زا نآ ﺲﺒﯾ و دﺮﮔﻮﮔ )

ﯽﻨﯾوﺰﻗ تﺎﻗﻮﻠﺨﻤﻟا ﺐﯾﺎﺠﻋ ،

1361:191 .(

ﯽﺳرﺎﻓ ﻢﻈﻧ رد نآ لﺎﯿﺧ رﻮﺻ و ﺲﻣ

ﯽﮐﺎﭘﺎﻧ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﺺﻟﺎﺧﺎﻧ و هﺮﺳﺎﻧ ﺲﻨﺟ زا هرﺎﻌﺘﺳا و ﻪﺑ ﻪﺒﺸﻣ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺲﻣ ﯽﺳرﺎﻓ مﻮﻈﻨﻣ بدا رد ﯽﻣ هرﺎﺷا نﺎﺴﻧا دﻮﺟو يﺎﻫ

ﺪـﻨﮐ .

نآ ﯽﺘﯿﺑ رد ﺰﯿﻧ ﺎﻧﻻﻮﻣ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ ﯽﻣ ﯽﻣدآ ﺪﻨﺴﭘﺎﻧ لﺎﯿﻣا ﻪﯿﺒﺸﺗ فﺮﻃ ار

ﺪﻧاد :

قﺪــــﺻ رز زا ﻦــــﮐ ﺮــــﭘ ار ﺶﯾﻮــــﺧ ﺪــــﺤﻟ ﻮــــﺗ

ﺪــﺴﺣ و صﺮــﺣ و تﻮﻬــﺷ ﺲــﻣ زا ﺶﻨــﮑﻣ ﺮــﭘ

) ﺲﻤﺷ تﺎﯿﻠﮐ ،

1375:1 / 360 (

ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺺﻟﺎﺧ رز ﻪﺑ و هدﻮﻟﺎﭘ ﯽﮔﺮﺳﺎﻧ زا ار ﺲﻣ ﺎﯿﻤﯿﮐ ﺪﻨﮐ

:

۴

رز نﺎـــﺴﺑ ﯽـــﻣ زا دﻮـــﺷ ﻦـــﻣ دﻮـــﺟو ﺲـــﻣ

ﺖــﺳﺎﯿﻤﯿﮐ ياﺰـﺟا زا ﮏــﺑآ ﻮـﭼ ﯽــﻣ ﻪـﮐ ﯽﯾﻮـﮔ

) ﯽﺴﺧﺮﺳ ﻪﺘﺴﺠﺧ :

ناﻮﯾد ﯽﺑ ناﺮﻋﺎﺷ ،

1370:161 (

صﻼــــــــﺧا يﺎــــــــﯿﻤﯿﮐ ز هرذ ﮏــــــــﯾ

صﺎـــﺧ مﻮـــﺷ ﯽـــﻧز ﻦـــﻣ ﺲـــﻣ ﺮـــﺑ ﺮـــﮔ

) نﻮﻨﺠﻣ و ﯽﻠﯿﻟ ،ﯽﻣﺎﻈﻧ ،

1384:319 (

ﺮــــﯿﻔﻧ ترﺎــــﺘﻔﮔ ز ددﺮــــﮔ ﯽــــﺴﻣ ﺮــــﮔ

ﺮــــــــﯿﮕﻣاو يو زا ﭻﯿــــــــﻫ ار ﺎــــــــﯿﻤﯿﮐ

)

،يﻮﻟﻮﻣ ) مرﺎﻬﭼ ﺮﺘﻓد ،يﻮﻨﺜﻣ (

، 1375:629 (

ﯽﻔﻄــــﺼﻣ رﻮــــﻧ ﺖــــﻤﻫد يﺪــــﺳﺎﻓ ﺲــــﺣ رو

يﺪــــﺳﺎﮐ ﺲــــﻣ رو يﺮــــﻔﻌﺟ رز ﺖــــﻤﻨﮐ

)

،يﻮﻟﻮﻣ ) ﺲﻤﺷ تﺎﯿﻠﮐ (،

1375:2 / 1100 (

ﻮــــﺗ ﻒــــﻄﻟ يﺎــــﯿﻤﯿﮐ زو ﯽــــﺴﻣ ﺺﻗﺎــــﻧ ﻢﺘــــﺷاد

رﺎــﯿﻋ ﻞــﻣﺎﮐ رز ﺪــﺷ رز ﻪــﻤﻫ ﺺﻗﺎــﻧ ﺲــﻣ نآ

) ﯽﻘﻓﺎﺑ ﯽﺸﺣو ،

1342:200 (

ﻢﻨﺨـــــﺳ ِﺮﮔﺎـــــﯿﻤﯿﮐ دﻮـــــﺧ ﻦـــــﻓ رد ﻪـــــﭼﺮﮔا

ﻢﻨــﮑﻧ ﻼــﻃ ﺲــﮐ ِﯽــﻨﻌﻣ ﺲــﻣ دﻮــﺧ ﺮــﮑﻓ ز

) ﯽﻧﺎﺷﺎﮐ ﻢﯿﻠﮐ ،

1361:86 (

ار ﺲﻣ ﻪﮐ ﺪﻧدﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺎﻣﺪﻗ ﯽﻣ

دﺮﮐ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻼﻃ ﻪﺑ ﺮﯿﺴﮐا ﺎﺑ ناﻮﺗ )

ﺲﻣ ﻞﯾذ،ﻊﻃﺎﻗ نﺎﻫﺮﺑ .(

زﺎـــﯿﻧ ﺎﻨﻐﺘـــﺳا ﮏـــﻠﻣ ﺶﺗﺎـــﻔﺘﻟا ﮏـــﯾ زا ﺪـــﺑﺎﯾ

سﺎــﺤﻧ ﺪــﺑﺎﯾ رز ﺐــﯿﮐﺮﺗ ﺎــﯿﻤﯿﮐ ﺰــﮐ نﺎــﻨﭽﻤﻫ

) يرﻮﻧا ، 1347:262 (

بﺎـــــﺘﻓآ دﻮـــــﺑ وا و ﻢﻟﺎـــــﻋ ّﻞـــــﮐ دﻮـــــﺑ نﺎـــــﮐ

ﺎــــﯿﻤﯿﮐ دﻮــــﺑ وا و مدآ كﺎــــﺧ دﻮــــﺑ ﺲــــﻣ

) ،رﺎﻄﻋ 1345:703 (

يﺎـــﯿﻤﯿﮐ وﺪـــﻋ دﻮـــﺟو دﻮـــﺑ ﺲـــﻣ نﻮـــﭼ ﺖـــﺳوا

مرﻮــــــﻨﻣ ﺮﯿﻤــــــﺿ بﺎــــــﺘﻓآ هرذ ﮏــــــﯾ

) نﺎﻤﻫ ، 1345:800 (

ﺖـــﺳ هﺪـــﻬﯿﺑ ﻮـــﺷ رز ﻪـــﮐ ﯽﯾﻮـــﮔ ار ﮓﻨـــﺳ

ﺖــــﺴﻫ هار ﻮــــﺷ رز ﻪــــﮐ ﯽﯾﻮــــﮔ ار ﺲــــﻣ

) ،يﻮﻟﻮﻣ )

،يﻮﻨﺜﻣ مﻮﺳ ﺮﺘﻓد (

1375:459 (

ﺖــﺳﺮﮕﯾد ﻢــﻠﻋ ﯽــﮑﯾ ﺪــﻨﻨﮐ رز ﻪــﮐ ار ﺲــﻣ

ﯽــﻣ ﻪــﮐ ﺎــﻫ ﻦــﯾز ﻦــﮑﻣ ،ﻞــﻬﺑ ،رز دﻮــﺸﻧ ﯽــﻨﮐ

) ،يﻮﻟﻮﻣ ) ﺲﻤﺷ تﺎﯿﻠﮐ (،

1375:2 / 767 (

ﻪـــﮐ ﻪـــﻧ دراد ﻪـــﻠﺒﻗ ﻪـــﺑ ور ﻪـــﻤﻫ ﻢﻟﺎـــﻋ ﺖـــﺸﭘ و يور

ﯽﻨﯿﺴﻣ زا نﺪﯿﻫﺮﺑ ار ﺲﻣ ﺖﺳﺎﯿﻤﯿﮐ ز ﻪﮐ

) نﺎﻤﻫ ، 1375:2 / 1050 (

دﻮـــــﺷ ﯽـــــﻣ ﻼـــــﻃ ﺮﯿـــــﺴﮐا ز ﻪـــــﮐ ﺲـــــﻣ

ﯽــــــﻣ ﺎــــــﯿﮔ گﺮــــــﺑ ﺮــــــﺛا زا دﻮــــــﺷ

) ﯽﻘﻓﺎﺑ ﯽﺸﺣو ،

1342:409 (

يﻮـــﺸﺑ هر نادﺮـــﻣ ﻮـــﭼ دﻮـــﺟو ﺲـــﻣ زا ﺖـــﺳد

يﻮــــﺷ رز و ﯽﺑﺎــــﯿﺑ ﻖــــﺸﻋ يﺎــــﯿﻤﯿﮐ ﺎــــﺗ

) ﻆﻓﺎﺣ ، 1377:367 (

ز ﺪـــــﺑﺎﯾ ﺲـــــﻣ دﻮـــــﺟو رز ﺖﻔـــــﺻ ﺎـــــﯿﻤﯿﮐ

ﺎـــــﯿﻤﯿﮐ ﻞـــــﻌﻓ وا ﺖـــــﻤﻫ تﺎـــــﻔﺘﻟا زو

) ﯽﻣﺎﺟ ، 1342:9 (

ﺪـــﺷ ﺺﻟﺎـــﺧ يﻼـــﻃ ﻦـــﻣ ﺲـــﻣ ،درد ﻞـــﻫا ز

ا دﻮــــﺟو يﺎــــﯿﻤﯿﮐ ﻪــــﮐ درز خر نﺪــــﯾد ﺖــــﺳ

) ﺐﺋﺎﺻ ، 1374:667 (

رﺎﮑﻧا ار نآ ﺰﯿﻧ ﮏﯿﺳﻼﮐ ناﺮﻋﺎﺷ زا يا هﺪﻋ ،ﺮﯿﺴﮐا ﻂﺳﻮﺗ رز ﻪﺑ ﺲﻣ نﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﺮﺑ ﺎﯿﻤﯿﮐ ﺖﻋﺎﻨﺻ ﻞﻫا روﺎﺑ دﻮﺟو ﺎﺑ هدﺮﮐ

ﺪﻧا .

يور و ﺲـــــﻣ ﯽﯾﻻﺎـــــﭙﺑ هر ﺪـــــﺻ ﺮـــــﮔا

يوردﻮــــــﺧ رز ددﺮــــــﮕﻧ ندﻮﻟﺎــــــﭘ ﻪــــــﺑ

) ،ﯽﻧﺎﮔﺮﮔ ﺪﻌﺳا 1349:292

(

ﯽـــﻣ و يدﻮﻟﺎـــﯿﺑ رز زا ﯽـــﺴﻣ ﺎـــﺠﻨﯾا دﻮـــﺳ ﻪـــﭼ ﯽـــﻓﻻ

ﯽــﻨﯿﺑ نﺎــﺤﺘﻣا ﮓﻨــﺳ ﻪــﮐ يدﺮــﮔ ﻦﺤﺘــﻤﻣ ﻪــﮕﻧآ ﻪــﮐ

) ﯽﯾﺎﻨﺳ ، 1362:708 (

۵

ﺖـــﺳ ﯽﺘﻌﻨـــﺻ ﻞﻬـــﺳ ،ﺲـــﻣ ﺖـــﻠﺒﺟ زا رز ضﺮـــﻋ

ﻞـــــﻘﻋ دﺰـــــﻧ ﺖـــــﺴﻨﯾا ﻪـــــﻧ داﺮـــــﻣ ﺎـــــﯿﻤﯿﮐ زا

ﺎـــــﯿﻤﯿﮐ ﻞـــــﺻا يﻮﻨـــــﺷ ﻦـــــﻣ ز ﺮـــــﮔا ﻖـــــﯿﻘﺤﺗ

ﺖـــﺳا رﺪـــﻧا ضﺮـــﻌﻣ ﻦﯾﺎـــﺑ ﺰـــﯿﻧ ﺮﻬـــﺷ بﺎـــّﻠَﻗ

ﻞـــﻤﻋ ﻞـــﯿﺒﻗ زا ﺖﻌﻨـــﺻ نﺎـــﮐ ﺖـــﺳا ﺮـــﮕﯾد يﺎـــﻫ

ﺖــــﺳا ﺮﻤــــﻀﻣ ،هﺎــــﺷ ﺮــــﻈﻧ رد ﻪــــﮐ دﻮــــﺑ ﯽــــﻀﯿﻓ

) ﯽﻘﻓﺎﺑ ﯽﺸﺣو ،

1342 : 182 (

ﺖــــﺳا ﺮﮔﺎــــﯿﻤﯿﮐ ﺮــــﻈﻧ ﺢــــﻤﻄﻣ ﻪــــﮐ ﯽﻠﻐــــﺷ

هوﺮــــﮔ ﺮــــﻫ ز ﺪــــﯾﺎﯿﻧ هﻮﮑــــﺷ ﺮــــﭘ ﻞــــﻌﻓ ﻦــــﯾا

ﺖـــــﺳا رز و ﺲـــــﻣ تﺎﻔــــﺻ دﺎـــــﺤﺗا ﻞﯿــــﺼﺤﺗ

ناز ﺖــﺳا رﻮــﺧ ﯽــﮑﯾ ﺪــﯾآ ﻞــﻤﻋ ﻦﯾﺎــﮐ صﺎــﺧ ﻒﻨــﺻ

) نﺎﻤﻫ ، 1342:182 (

ﯽﮔﮋﯾو ﺲﻣ ﯽﻧﺎﻣرد صاﻮﺧ و ﺎﻫ

زا ﺶﯿﭘ زا ،هﺪﺷ ﺖﺒﺛ ﯽﺨﯾرﺎﺗ دﺎﻨﺳا سﺎﺳا ﺮﺑ 400

زا ﻞﺒﻗ لﺎﺳ ﺪﺻﺎﻘﻣ ياﺮﺑ نآ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺲﻣ زا ،دﻼﯿﻣ

ﯽﮑﺷﺰﭘ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪـﺷ

. رد

ﻪﺑ ﯽﻧدوﺰﻓا ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻪﭼ و ﯽﯾﺎﻬﻨﺗ ﻪﺑ ﻪﭼ كﺎﺧ فﺮﺼﻣ ،ﻊﻣاﻮﺟ زا ﯽﻀﻌﺑ و اﺬﻏ

رﺎﻤـﺷ ﻪـﺑ ﺮـﺻﺎﻨﻋ ﺮﯾﺎـﺳ و ﺲﻣ زا ﯽﻠﻤﮑﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ بآ

ﯽﻣ دور . ﻖﯾﺮﻃ زا ﺲﻣ ﺮﺼﻨﻋ ﺲﻣ يوﺎﺣ بآ نﺪﯿﻣﺎﺷآ و اﺬﻏ ندرﻮﺧ ،اﻮﻫ ﺲﻔﻨﺗ

نﺪـﺑ دراو ﺪـﻧاﻮﺗ ﯽـﻣ ﯽﺘـﺳﻮﭘ سﺎﻤﺗ ﻖﯾﺮﻃ زا ﯽﺘﺣ و

دﻮﺷ . تاﺮﺛا ﺮﻀﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا رد طاﺮﻓا ﺎﯾ دﻮﺒﻤﮐ ﺲﻣ

يرﺎﻤﯿﺑ دﺎﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ ﯽﻣ ﯽﻧﻮﮔﺎﻧﻮﮔ يﺎﻫ

ددﺮﮔ . ﻢﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﻪـﺑ ﺮـﺼﻨﻋ ﻦـﯾا ﯽﻓﺎﮐﺎﻧ و

ﺐﻠﻗ ﺖﻣﻼﺳ ﯽﺒﺼﻋ ﻢﺘﺴﯿﺳ و

ﯽﻣ ﺐﯿﺳآ ﺪﻧﺎﺳر

ﯽﻣ نﺪﺑ رد ﺖﻧﻮﻔﻋ دﺎﺠﯾا ﺐﺟﻮﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و دﻮﺷ

.(Selinus, et al., 2005) ﯽﻫﺎـﮕﻧ

ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺐﻃ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ ﻪﺑ ﻪﮐ نﺎﻨﭼ نآ ﺪﻧدﻮﺑ هﺎﮔآ ﺲﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺎﻣ نﺎﮕﺘﺷﺬﮔ ﻪﮐ ﺪﻫد

ﻪـﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺮﻫاﻮﺠﻟا ﺲﯾاﺮﻋ رد

و ﺪﯾاز ﺖﺷﻮﮔ ﺲﻣ ﺖﺣاﺮﺟ

هﻮـﻘﻟ ﺖﻠﻋ ﺐﺣﺎﺻ ﺮﮔا و دﻮﺑ ﻊﻓﺎﻧ ار ﻪﻨﺧﺎﻧ و ﻞﺒﺳ گر و ﺪﺸﺨﺑ يدﻮﺒﻬﺑ ار ﻪﻨﻬﮐ يﺎﻫ -

ﻪـﮐ ﯽﺒـﺼﻋ يرﺎـﻤﯿﺑ

دﻮﺷ ﯽﻣ ترﻮﺻ نﺪﺷ ﺞﻠﻓ ﺐﺟﻮﻣ -

ﻪﻧﺎﺧ رد ﯽﻣ ﺎﺟ نآ رد بﺎﺘﻓآ رﻮﻧ ﻪﮐ يا ﻪـﻨﯾآ رد ﺮﺘـﺸﯿﺑ ،ﺪﺘﻓا

ﺪـﺑﺎﯾ ﺎﻔـﺷ ،دﺮـﮕﻧ ﯽـﺴﻣ يا )

،ﯽﻧﺎـﺷﺎﮐ

1353 : 229 .(

ضﺮـــﻣ نآ رﺎـــﺘﻓﺮﮔ ﻮـــﺗ ﺖـــﻟود ز ﺪـــﺳﺎﺣ

ﮐ ﺲـــﻣ ﺰـــﮐ ﻪـــﻨﯿﯾآ ﺮـــﮕﻨﻫآ يو ياﺮـــﺑ ﺪـــﻨ

) ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ ، 1385:400 (

ﯽﻣ غاﺮﻔﺘﺳا و لﺎﻬﺳا ،عﻮﻬﺗ ﺖﻟﺎﺣ دﺎﺠﯾا ﺐﺒﺳ ﺲﻣ دﺎﯾز ﺮﯾدﺎﻘﻣ ندرﻮﺧ ددﺮﮔ

و يﺪـﺒﮐ ﺐﯿـﺳآ ﺐﺟﻮﻣ نآ زا يدﺎﯾز ﺮﯾدﺎﻘﻣ بﺬﺟ و

گﺮﻣ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﯽﺘﺣ ﯽﻫﺎﮔ و هﺪﺷ يﻮﯿﻠﮐ دﻮﺷ ﯽﻣ ﺰﯿﻧ

.(Selinus, et al., 2005) هدﻮﺑ ﺪﻘﺘﻌﻣ ﺰﯿﻧ ﺎﻣﺪﻗ

ﺪـﻧا ﻪﺘﺧﻮـﺳ ﺲـﻣ ﺮـﮔا ﻪـﮐ

ﺎﺘﺷﺎﻧ مﺎﮐ رد هدﺮﮐ لﻮﺼﻣ ﺪﻧﺰﯾﺮﺑ

ددﺮـﮔ عﻮـﻬﺗ دﺎـﺠﯾا ﺚﻋﺎﺑ )

،ﯽﻧﺎـﺷﺎﮐ 1353:229

؛ ،يرﻮﺑﺎـﺸﯿﻧ يﺮﻫﻮـﺟ 1383:322

- 321 .(

ﻪـﯿﻨﺑﻻا رد

) ،يوﺮﻫ 1346 : 325 ( ﻪﻧﺪﯿﺻ ﻪﻤﺟﺮﺗ رد و ﯽﻨﺘﺴﺑآ زا يﺮﯿﮔﻮﻠﺟ و ﻢﺣر و هﺪﻌﻣ ندﺮﮐ يﻮﻗ ار ﺲﻣ ﺖﯿﺻﺎﺧ )

،ﯽـﻧوﺮﯿﺑ 1370 : 690 ( نآ

هﺪﻧﺮﺑ ﻦﯿﺑ زا ار ﯽﻣ ﻢﺸﭼ ﮏﻠﭘ مرو

ﺪﻧاد . ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﺰﯿﻧ داﻮﻣ ندﺮﮐ ﮓﻧر رد ﺲﻣ زا دﻮﺷ

) ،ﯽـﺳﻮﻃ 1363:216 .(

ﺲـﻣ ﺮـﻀﻣ صاﻮـﺧ زا

ﯽﺷﺮﺗ صﻮﺼﺧ ﻪﺑ فوﺮﻇ نآ رد باﺮﺷ و مﺎﻌﻃ ندرﻮﺧ ﻪﮐ ﺖﺳا ﻦﯾا يرﺎﻤﯿﺑ ﺐﺒﺳ ﺎﻫ

ءﻮـﺳ و ﺮﮕﺟ درد و نﺎﻃﺮﺳ عاﻮﻧا ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﮔرﺰﺑ يﺎﻫ

ﯽﻣ جاﺰﻣ

َﮑﻣ ،مﺮﮔ هدﺮﮐ نﺎﯾﺮﺑ ﯽﻫﺎﻣ ﺮﺳ ﺮﺑ ﺮﮔا و ددﺮﮔ ﻪﺒ

دزﺎـﺳ ﮏـﻠﻬﻣ و ﺮـﻀﻣ ار نآ و ددﺮﮔ ﻪﺘﺨﯿﻣآ ﺲﻣ ﺎﺑ نآ رﺎﺨﺑ ،ﺪﻨﻬﻧ ﺲﻣ زا يا .

ﯽـﻤﻧ دﻮـﺒﻬﺑ ﺰـﮔﺮﻫ ،دﻮـﺷ دﺎـﺠﯾا ﯽـﺴﻣ ﻪﻨﺷد ﺎﺑ ﻪﮐ ﯽﺘﺣاﺮﺟ و دﻮﺷ كﻼﻫ و ﺪﯾآ ﺪﯾﺪﭘ ﺎﻘﺴﺘﺳا ار وا درﻮﺨﺑ هدﻮﺳ ﺲﻣ ﯽﺴﮐ ﺮﮔا ﺪـﺑﺎﯾ

)

،ﯽﻧﺎﺷﺎﮐ 1353:229

؛ ،يرﻮﺑﺎﺸﯿﻧ يﺮﻫﻮﺟ 1383:322

- 321 .(

ﺲﻣ ﯽﻌﯿﺒﻃ ندﺎﻌﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﺎﻫ ي ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﯽﻣ نﺎﺸﻧ

بﻮـﻨﺟ زا ﻪـﮐ دراد راﺮـﻗ ﯽﻧﺎـﻬﺟ ﺲﻣ ﺪﻨﺑﺮﻤﮐ يور ناﺮﯾا ،ﺪﻫد ﺎـﺗ هﺪـﺷ زﺎـﻏآ رﻮـﺸﮐ ﯽﻗﺮـﺷ

لﺎﻤﺷ ﻮﻧ و ﯽﺑﺮﻏ ا

ﯽﻣ ﻪﻣادا نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﯽﺣ ﺪﺑﺎﯾ

. گرﺰﺑ ﺪﻨﺑﺮﻤﮐ ﻦﯾﺮﺗ ،ﯽﮑﯿﻧﻮـﺗﻮﻠﭘ ـ ﯽﮑﯿﻧﺎـﮑﻟو نوز ﺎـﺑ هاﺮـﻤﻫ ناﺮـﯾا هﺪـﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﺲـﻣ

ﺮﺘﺧد ﻪﻌﻠﻗ ﺪﻨﺑﺮﻤﮐ -

ﺖﺳا ﻪﯿﻣورا )

بﺎﻬﺷ ،رﻮﭘ 1380 : 85 ( . ﺲﻣ رﺎﺴﻧﺎﮐ يﺮﯿﻓرﻮﭘ

ﻪﻤﺸﭼﺮﺳ نﺎﻣﺮﮐ

گرﺰﺑ ﺰﯿﻧ و ناﺮـﯾا ﺲـﻣ نﺪـﻌﻣ ﻦﯾﺮﺗ

ﯽﻣ بﻮﺴﺤﻣ ﺎﯿﻧد ﺲﻣ ﻢﻬﻣ ندﺎﻌﻣ ﻪﻠﻤﺟزا دﻮﺷ

)

،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ و ﺶﺨﺒﺟﺎﺗ 1378:56

(.

ﻪﯾودا و ﻪﻣﺎﻧ ﺮﻫاﻮﺟ ﺐﺘﮐ رد ندﺎـﻌﻣ ﻦـﯾا ﻪـﺑ ﺰـﯿﻧ ﻢﯾﺪﻗ

ﺖﺳا هﺪﺷ هرﺎﺷا ﺲﻣ ﻢﻬﻣ :

ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻪﯾودﻻا نﺰﺨﻣ رد ﺖـﺳا ﮓـﻧﺮﻓ ﮏـﻟﺎﻤﻣ و ناﺮـﯾا رد نآ نﺪـﻌﻣ و ﯽﻧﺪـﻌﻣ تاﺰـﻠﻓ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﺲﻣ

) ،ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ ﯽﻠﯿﻘﻋ 1371:865

( . ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يو ـﻣ دﺎـﯾ نﺎـﺠﻧز ﺲﻣ نﺪﻌﻣ زا

ﯽ ﺪـﻨﮐ ) ،ﯽﻧﺎـﺳاﺮﺧ ﯽـﻠﯿﻘﻋ 1371:294

.(

رد ﺲـﻣ ندﺎـﻌﻣ

نﺎﺳاﺮﺧ ) ،ﻞﻗﻮﺣ ﻦﺑا 1345:169

( هﻮﮐ رد و ﻢﺑ و ﺖﻓﺮﯿﺟ ﻦﯿﺑ يﺎﻫ )

،ﻞﻗﻮﺣ ﻦﺑا 1345:31

( ﺖﺳا هﺪﺷ دﺎﯾ ﺰﯿﻧ .

ﺲﻣ يرواﺮﻓ و لﺎﺼﺤﺘﺳا

۶

ناﺮﯾا ﺰﻠﻓ جاﺮﺨﺘﺳا و نﺪﻌﻣ ﮓﻨﺳ بوذ ﺮﻣا رد ﯽﻧﻻﻮﻃ رﺎﯿﺴﺑ ﻪﻨﯿﺸﯿﭘ ياراد ﺲـﻣ

ﯽـﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . رد ار ﺲـﻣ نﺪـﻌﻣ ﯽـﻨﯾوﺰﻗ يﺎـﯾﺮﮐز

ﮓﻨﺳ ﯽﻣ مﺮﻧ كﺎﺧ ﺎﺑ ﻂﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﺪﻧاد

)

،ﯽﻨﯾوﺰﻗ 1366:11 (.

ﺰﯿﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﻢﻠﻋ ﺮﻈﻧ زا رد ﺲﻣ

كﺎﺧ ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﻻﻮـﻤﻌﻣ ﺎـﻫ ﯽﻧﻮـﯾ

) دازآ (و دراد دﻮﺟ د و

ﺢﻄﺳ ر ﯽﻟآ داﻮﻣ ﯽﻣ بﺬﺟ دﻮﺷ

) ،ناﺮـﮕﯾد و يﺪـﻧز 1387

: 45 ( ﻻﺎـﻤﺘﺣا ﺲـﻣ ﻪـﮐ ﯽـﻌﯿﺒﻃ ﺲـﻣ بوذ زا اﺪـﺘﺑا رد

ﻪﺑ ﮓﻨﺳ يﺎﯿﺣا ﺲﭙﺳ و هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو دازآ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺲﻣ ﺪﯿﺴﮐا يﺎﻫ

ﺖﺳا هﺪﺷ لواﺪﺘﻣ ﺖﯿﮐﻻﺎﻣ صﻮﺼﺧ .

ﺮﻣ ﻪﺑ نﺎﻣز رو

ﺖﻓﺮﺸﯿﭘ و ﻞﻤﻋ ،ﻢﻠﻋ ﯽﺠﯾرﺪﺗ يﺎﻫ

ﻪﻧﺎﮐ يروآ ﺪﺷ ﻪﺘﻓﺮﮔ رﺎﮐ ﻪﺑ ﺰﯿﻧ ﺲﻣ ﺪﯿﻔﻟﻮﺳ يﺎﻫ

. ﯽﻧﺎـﻧﻮﯾ نﺎـﺧرﻮﻣ ﻞـﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ ﮓﻨـﺳ زا

يﺎـﻫ

ﻪﺑ هرﻮﻔﻟﻮﺳ هدﺮﮐ دﺎﯾ ﺲﻣ ﻪﯿﻬﺗ ﻪﯿﻟوا هدﺎﻣ ناﻮﻨﻋ

ﺪﻧا هدﺮـﺑ مﺎـﻧ ﺞﻨـﻫد ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هدﺎﻣ ﻦﯾا زا ﻻﺎﻤﺘﺣا ﻢﯾﺪﻗ ﺐﻃ و ﺮﻫاﻮﺟ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد و

ﺮﺑ ار نآ و ﺪﻧا ﺪﻧا ﻪﺘﺴﻧاد ﻢﺴﻗ ود

: هﺪﺷ ﺮﮐذ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻪﻨﻫد )

ﺰﺒـﺳ ﮓـﻧر (

ﺖـﯿﮐﻻﺎﻣ ﯽﻧﺎـﮐ ﻻﺎـﻤﺘﺣا )

تﺎـﻨﺑﺮﮐ

ﺲﻣ ( ﺖﯿﺳﻮﮑﻟﺎﮐ ﯽﻧﺎﮐ داﺮﻣ ﻻﺎﻤﺘﺣا نآ هﺮﯿﺗ ﮓﻧر ﻪﺑ هرﺎﺷا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺦﻠﺗ ﻪﻨﻫد و )

ﺲﻣ ﺪﯿﻔﻟﻮﺳ (

ﻢﯿﻧاﺪـﺑ ﻪـﮐ ﺖـﺳا ﺐـﻟﺎﺟ و هدﻮﺑ

ﺲﻣ يﺪﯿﻔﻟﻮﺳ ﯽﻧﺎﮐ )

ﺦﻠﺗ ﻪﻨﻫد ( ﻪﺑ نﺎﻣز روﺮﻣ ﻪﺑ ﺲﻣ يﺪﯿﺴﮐا ﯽﻧﺎﮐ

) ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻪﻨﻫد (

ﯽﻧﺎﮐ ود ﻦﯾا ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ و هﺪﺷ ﻞﯾﺪﺒﺗ

ﮓﻨﺳ رد ﻢﻫ هاﺮﻤﻫ ﻪﺑ ﯽﻣ ﺖﻓﺎﯾ ﺎﻫ

ﺪﻧﻮﺷ . ﯽﻣ نآ زا يﺮﺼﺘﺨﻣ ﺮﮐذ ﻪﺑ ﺮﯾز رد ﻪﮐ ﻢﯾزادﺮﭘ

.

ﺞﻨﻫد dahnaǰ

و ﯽـﺳﺎﺤﻧ نآ و ﮓـﻧﺮﻓ ﻪـﻨﻫد ﻪـﺑ رﻮﻬـﺸﻣ ﮓﻧر ﺰﺒﺳ ﺖﺳا ﯽﮕﻨﺳ نآ و ﺪﺷﺎﺑ ﯽﮕﻧﺮﻓ رﺎﮕﻧز و ﺖﺳا ﻪﻨﻫد ﯽﺳرﺎﻓ ﻪﺑ ﻢـﻫ ﯽـﺳﺎﺤﻧﺮﯿﻏ

ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﺞﻨﻫد نآ بﺮﻌﻣ و ﺖﺳا ﯽﺨﻠﺗ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻢﻌﻃ ﻪﺑ و ﺪﺷﺎﺑ )

ﻪﻨﻫد ﻞﯾذ،ﻊﻃﺎﻗ نﺎﻫﺮﺑ .(

ﯽﻧﺎـﮐ ﻦـﯾا ﻪﺑ ﺖﻬﺟ ﻦﯾا ﻪﺑ ار مﺎﻧ ﻦﯾا

هداد ﯽـﻣ ﺮـﺑ نآ ﻪـﺑ لوا جاﺮﺨﺘﺳا مﺎﮕﻨﻫ و هﺪﺷ ﻊﻗاو ﻻﺎﺑ رد ﺲﻣ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﮓﻨﺳ ندﺎﻌﻣ رد ﺐﻠﻏا ﻪﮐ ﺪﻧا ﻪـﻧﺎﻫد رد ﺖـﻘﯿﻘﺣ رد و ﺪـﻧرﻮﺧ

راﺮﻗ ﺲﻣ ندﺎﻌﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﺷاد

) ،شواز 1375:217 .(

ﻢﺠﻋ قاﺮﻋ رد

» يﺪﻧﺮﻓ

« تاﺮﻫ رد ،

» ﻪﯾﻮﺠﻧرز « ﺪﻨﻫ رد و

» ﺎﯿﺗﻮﺗ « ﯽـﻣ هﺪـﯿﻣﺎﻧ ،دﻮـﺷ

نآ اﺮﯾز ﯽﻣ نﺎﻤﮔ ﺎﻫ ﺖـﺳا ﺎـﯿﺗﻮﺗ عاﻮـﻧا زا ﺞﻨـﻫد ﻪـﮐ ﺪﻧﺮﺑ

) ،ﯽـﻧوﺮﯿﺑ 1374:313 .(

زا ﯽﻋﻮـﻧ ار ﻪـﻧﺎﻫد هﺰـﻤﺣ

» هزوﺮـﯿﻓ « ار نآ يﺪـﻨﮐ و

» درﻮﺟﻻ « ﯽﻣ ﺪﻧاد ) نﺎﻤﻫ ، 1374:314 -

313 .(

ﺎﺴﻧﺎﮐ ﺪﯿﻔﻟﻮﺳ زا ﯽﻨﻏ ﺲﻣ يﺎﻫر )

ﺦﻠﺗ ﻪﻨﻫد ( ﻪﺘﺷاد نﻮﻤﻨﺧر ﻦﯿﻣز ﺢﻄﺳ رد ﻪﮐ ﯽﺗرﻮﺻ رد ،ﺪﻨﺷﺎﺑ

و هﺪﺷ ﺪﯿﺴﮐا ﺞﯾرﺪﺗ ﻪﺑ كزﺎﻧ راﻮﻧ

ﺲﻣ ﺪﯿﺴﮐا زا ﯽﻈﻓﺎﺤﻣ )

ﻦﯾﺮﯿﺷ ﻪﻨﻫد (

ﯽﻣ ﻞﯿﮑﺸﺗ نآ ﺢﻄﺳ يور دﻮﺷ

) ناﺮﯾا ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮏﻧﺎﺑ .(

ﻒﻟﻮﻣ لﻮﻗ زا نﺎﺤﯾرﻮﺑا

ﺖﺳا هدروآ ﺐﺨﻨﻟا :

» و ﺪﺷﺎﺑ ﺰﺒﺳ ﺞﻨﻫد ﺮﻫﻮﺟ ﻂﺧ وا ﺮﺑ و ﺪﺑﺎﺘﺑ ﻢﺸﭼ رد يرﺎﮕﻧز نﻮﻟ ﻪﺑ وا مﺮﺟ يﺰﺒﺳ ﺖﯾﺎﻏ زا

ﺪﺷﺎﺑ هﺎﯿﺳ يﺎﻫ

ﻂﺧ وا مﺮﺟ ﺮﺑ ﻊﺿاﻮﻣ ﯽﻀﻌﺑ رد و ﮏﯾرﺎﺑ ﯽﻓﺎﺻ ﻪﭼ ﺮﻫ و ﺪﺷﺎﺑ خﺮﺳ يﺎﻫ

هﺪﻨﺸﺧرد و ﺮﺗ و هﺮـﯿﺗ ﻪـﭽﻧآ و ﻦﯾﺮﯿـﺷ ﻪﻨﻫد ار وا ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ

ﺪﻨﯾﻮﮔ ﺦﻠﺗ ﻪﻨﻫد ﺪﺷﺎﺑ هﺎﯿﺳ

« ) ،ﯽﻧوﺮﯿﺑ 1370:303 .(

ا هﺮﻘﻧ و ﻼﻃ نﺪﻌﻣ رد ﻪﻨﻫد ﯽﻣ ﺪﻋﺎﺼﺗ نﺪﻌﻣ نآ زا ﻪﮐ ﯽﺘﯾﺮﺒﮐ يﺎﻫرﺎﺨﺑ ز

ﯽﻣ ﻦﯾﻮﮑﺗ ،ﺪﯾﺎﻤﻧ و ﺪـﻤﺠﻨﻣ و دﺮﺳ نﺎﻣز لﻮﻃ رد و ﺪﺑﺎﯾ

ﯽﻣ نﻮﮔ ﮓﻨﺳ ﯽﻣ ﮓﻧر ﻦﯾﺪﻨﭼ ﻪﺑ و ﺪﻨﻣﺎﻧ ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺪﻌﻣ رﺎﺠﻧز ار نآ و ددﺮﮔ

و قاﺮـﺑ ﯽـﻤﮐ و ﯽﺧﺮـﺳ ﻪـﺑ ﻞﯾﺎﻣ ﮓﻧر ﯽﺳووﺎﻃ ﯽﻋﻮﻧ ﺪﺷﺎﺑ

ﺘﻬﺑ و ﯽﻫﺎﯿﺳ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ يﺮﮕﯾد و يدرز ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ ﮓﻧر ﯽﺳووﺎﻃ ﯽﻋﻮﻧ زا ﺪـﻌﺑ و ﺪـﻨﻣﺎﻧ ﯽﮕﻧﺮﻓ ﻪﻨﻫد ار نآ و ﺖﺳا هﺮﯿﺗ ﺰﺒﺳ عاﻮﻧا ﻪﻤﻫ ﻦﯾﺮ

ﺖﺳا ﯽﺧﺮﺳ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻣ ﯽﺳووﺎﻃ ،يﺮﺗﺮﺑ رد نآ )

،ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ ﯽﻠﯿﻘﻋ 1371:431

.(

و يﺮـﺒﻌﻣ ﻪـﺑ ار ﺞﻨﻫد عاﻮﻧا ﺰﯿﻧ جاﺮﺨﺘﺳا ﻞﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ

ﯽﻣ ﯽﻧﺎﻣﺮﮐ ار نآ ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ و هدﺮﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ ﯽﻧﺎﻣﺮﮐ و ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ ﺪﻨﻣﺎﻧ

) ،ﯽﻧوﺮﯿﺑ 1370:303 .(

ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد ﻦﯿـﺑ زا و هﺪـﻨﻨﮐ مﺮـﻧ ار ﺞﻨﻫد

ﯽﻣ رز ﺞﻨﮑﺷ هﺪﻧﺮﺑ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻧﺎﮐ رز ﺮﮔا ﻪﺻﺎﺧ ﺪﻨﮐ مﺮﻧ ار رز ﺪﻧزاﺪﮕﺑ وا ﺎﺑ ﺮﮔا ﻪﮐ ﺪﻨﻧاد

) ،نادﺮﻤﻬﺷ 1362:262

- 261 .(

ﺖﯾﻻو رد ﻦﯾﺮﯿﺷ ﺞﻨﻫد نﺪﻌﻣ ﺖﺳا ﻊﻗاو ﮓﻧﺮﻓ و مﺎﺷ يﺎﻫ

) ،ﯽﺳﻮﻃ 1363:118 -

119 .(

ﻪﺑ نآ رد ﻪﮐ دراد ﯽﺘﯿﺑ ﻞﯿﻋﺎﻤﺳا ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﮐ ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﺞﻨﻫد نﺎﮑﻣ

:

ﺪــﺳر مور ﻪــﺑ يﻮــﺗﺮﭘ ﺮــﮔ ﻮــﺗ ﻢــﺸﭼ بﺎــﺗ ز

ﮓـــﻧﺮﻓ يﺎـــﻫ ﻪـــﻧﺎﻫد ﺶـــﺗآ ﻪـــﻧﺎﺑز دﻮـــﺷ

)

ناﻮﯾد ، 1348:369 (

ﺖـﺳا ﺲـﻣ نﺪـﻌﻣ ﮓﻨﺳ ﻪﮐ ﺞﻨﻫد درﻮﻣ رد ﺪﺷ هداد حﺮﺷ نآ يﺎﻫژﺎﯿﻟآ و ﺲﻣ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﮐذ رد ﺮﺘﺸﯿﭘ ﻪﭽﻧآ ﻢﯿﻧاﺪﺑ ﺖﺳا مزﻻ ﺖﺳا قدﺎﺻ ﺰﯿﻧ .

نﺪـﻌﻣ ﮓﻨـﺳ زا ﺎﯿﺗﻮﺗ ﻪﯿﻬﺗ و يروآﺮﻓ شور ﻪﺑ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد ﺲﻣ يروآﺮﻓ و ﺖﻌﻨﺻ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ﺖﻬﺟ ﻪﻣادا رد

مﻮﺳﺮﻣ زﻮﻨﻫ و ﻪﺘﺷاد دﻮﺟو نﺎﺘﺳﺎﺑ ناﺮﯾا رد ﻪﮐ ﯽﻣ هرﺎﺷا ،ﺖﺳا

ﻢﯿﻨﮐ نﺎﻤﻫ ﺖﺳا ﻦﯿﻨﭼ ﺲﻣ لﺎﺼﺤﺘﺳا شور ﺰﯿﻧ نﻮﻨﮐا ﻪﮐ ﻪﻧﻮﮔ )

كر

،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ و ﺶﺨﺒﺟﺎﺗ 1378

( ﯽﻣ ،دراد دﺮﺑرﺎﮐ ﺲﻣ ژﺎﯿﻟآ ﺖﺧﺎﺳ رد ﻪﮐ يور ﺮﺼﻨﻋ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ ﺮﮐذ ﻪﺑ نﺎﯾﺎﭘ رد و ﻢﯾزادﺮﭘ

:

ﺎﯿﺗﻮﺗ tūtiyā

٧

ﺖﺳا ﻪﻣﺮﺳ ﯽﻨﻌﻣ ﻪﺑ ﺎﯿﺗﻮﺗ )

ﺎﯿﺗﻮﺗ ﻞﯾذ،تﺎﻐﻠﻟا ثﺎﯿﻏ .(

ﻪﺴﻧاﺮﻓ ﻪﺑ tutie

و tuthie ﯽﻧﺎﻤﻟآ رد و tuthia

يور ﺪﯿـﺴﮐا ، )

ﮓـﻧز ﺪﯿـﺴﮐا (

هرﻮﮐ رد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻣ ار بﺮﺳ و يور ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ

ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ،ﺪﻧزاﺪﮔ دﻮﺷ

. ﺪـﻨﻟﺎﻣ ﻢـﺸﭼ ﺮـﺑ ار نآ هﺪـﯿﺑﻮﮐ ﻪـﮐ مﺮـﻧ ﺖـﺳا ﯽﮕﻨـﺳ )

نﺎـﻫﺮﺑ

ﺎﯿﺗﻮﺗ ﻞﯾذ،ﻊﻃﺎﻗ .(

ﺎـــــﯿﺗﻮﺗ نﻮـــــﭼ مﺮـــــﻧ وا كﺎـــــﺧ ﻪـــــﻤﻫ

ﺎــــﯿﮔ نﻮــــﭽﻤﻫ ﻪﺘــــﺳر ﯽــــﻣدﺮﻣ وﺮــــﺑ

)

يﺪﺳا ،ﯽﺳﻮﻃ 1354:169 (

ﯽﻧﺎﻧﻮﯾ ﻪﺑ و ﺖﺳا ﯽﺳرﺎﻓ يﺎﻫدود زا بﺮﻌﻣ ﺎﯿﺗﻮﺗ

» ﺲﻟﻮﻘﻤﺛ « يﺪﻨﻫ ﻪﺑ و

» ﺮﯿﺒﮐ « ﺪﻨﻣﺎﻧ ) ،ﯽﻨﯿﺴﺣ 1376:221 .(

نآ مﺎﻧ ﺰﯿﻧ نﺎﺤﯾرﻮﺑا

يﺪﻨﺳ و يﺪﻨﻫ ﻪﺑ ار

» ﺖﺳا هدﺮﮐ ﺮﮐذ مﻮﺘﻃ )

،ﯽﻧوﺮﯿﺑ 1374:185 .(

يور ﺪﯿﺴﮐا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ هدﺎﻣ ﺎﯿﺗﻮﺗ )

(ZNO ﺖﺳا . ناﺮـﯾا رد هدﺎﻣ ﻦﯾا

ﻮﺼﺧ ﻪﺑ نﺎﺘﺳﺎﺑ ﯽﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ نﺎﯿﻧﺎﺳﺎﺳ نﺎﻣز ص

ردﺎـﺻ نﺎﻬﺟ طﺎﻘﻧ ﺐﻠﻏا ﻪﺑ ﯽﻠﺧاد فﺮﺼﻣ ﺮﺑ نوﺰﻓا و ﺖﺷاد ﯽﺘﻌﻨﺻ و ﯽﺒﻃ فﺮﺼﻣ و ﺪﺷ

ﯽﻣ ﺖﺳا هﺪﺷ .

هرﻮﮐ رد تراﺮﺣ ﺮﺛا ﺮﺑ ﯽﻟو ؛دراد دﻮﺟو ردﺎﻧ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺖﻌﯿﺒﻃ رد يور ﺪﯿﺴﮐا ﮓﻨﺳ زا ﯽﻧﺎﺘﺳﺎﺑ يﺎﻫ

ﺪـﯿﻟﻮﺗ يور ياراد يﺎﻫ

ﯽﻣ ﺪﯾدﺮﮔ . هرﻮﮐ رد ﺘﺧﺎﺳ ﻪﮐ ﺎﯿﺗﻮﺗ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ ﻪﺘﺷاد ﻪﻘﺒﻃود ﯽﻧﺎﻤ

ﮓﻨﺳ ﺪﻧا هداد راﺮـﻗ ﯽﻨﯿﯾﺎﭘ ﺖﻤﺴﻗ رد تراﺮﺣ ياﺮﺑ ار يور ياراد يﺎﻫ

تراﺮﺣ ار نآ و )

دوﺪﺣ 900 ﻪﺟرد ( ﯽﻣ نآ رد ﻪـﮐ هدﻮـﺑ ﮏﺒـﺸﻣ ﻪﺤﻔـﺻ ﮏـﯾ هرﻮـﮐ يﻻﺎـﺑ ﺖﻤﺴﻗ رد و ﺪﻧداد ﺦﯿـﻣ ﺎـﻫ

ﻦﯿﻟﺎﻔـﺳ يﺎـﻫ

ﯽﻣ هﺪﯿﭼ ﺪﻧا . ﯽﻣ ﺪﻋﺎﺼﺘﻣ يور يﺎﻫرﺎﺨﺑ تراﺮﺣ ﺮﺛا رد ﯽﻣ ﻦﯿﻟﺎﻔﺳ ﺦﯿﻣ يور و هﺪﺷ

ﻧ ﺢﻄـﺳ زا ﻪـﮐ ﯽﯾﺎـﻬﻧ ﺪﻣﺎﺟ هدﺎﻣ ﺖﯾﺎﻬﻧ رد و ﻪﺘﺴﺸ

ﺦﯿﻣ ﻦﯿﻟﺎﻔﺳ يﺎﻫ ﯽﻣ اﺪﺟ و هﺪﯿﺷاﺮﺗ

ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺎﯿﺗﻮﺗ نﺎﻤﻫ دﻮﺷ .

اﺪـﯿﭘ ﺖـﺳد ﺺﻟﺎﺧ ﺲﻣ ﻪﺑ ﺲﻣ يوﺎﺣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا نآ نﺪﺷ اﺪﺟ ﺎﺑ و

ﯽﻣ ﺪﻧدﺮﮐ . ﻪﮐ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺰﯿﻧ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﻦﻬﮐ نﻮﺘﻣ رد ﯽﻣ ﯽﺘﻗو ﻪﮐ ﺖﺳا ترﻮﺻ ﻦﯾا ﻪﺑ نآ ندروآ ﺖﺳد ﻪﺑ هﻮﺤﻧ

ﺮـﺳ ﺪﻨﻫاﻮﺧ و ﺲـﻣ و ب

ﯽﻣﺮﺑ يدود ،ﺪﻨﻨﮐ اﺪﺟ نﺪﻌﻣ زا ار ﮏﻧآ ﯽﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﯿﺗﻮﺗ ،هدﺎﻣ نآ زا ﻪﮐ دﺰﯿﺧ

ﻦﯾﻮـﮑﺗ بﻮـﺧ يﺎـﯿﺗﻮﺗ ،دﻮـﺷ ﻪـﺘﺧاﺪﮔ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺮﮔا و دﻮﺷ

ﯽﻣ ددﺮﮔ . ار نآ ﺪﻧزﺎﺳ ﺎﯿﺗﻮﺗ نآ تﺎﺑﻮﺳر زا ﺮﮔا

» نﻮﯾدﻮﻘﯿﺳ «

ﺪﻨﯾﻮﮔ ) ،ﺎﻨﯿﺳ ﻦﺑا 1370:322

.(

ﯽـﮔﮋﯾو بﺎـﺑ رد ﺮﯿﺨﻟا ﯽﺑا نادﺮﻤﻬﺷ يﺎـﻫ

ﯽﻣ ﺎﯿﺗﻮﺗ ﺪﺴﯾﻮﻧ :»

مﺎـﻤﺗ ﯽﺘﯿـﺻﺎﺧ ﺞﻧﺮـﺑ ﻦﺘﺧﺎﺳ رد و ﺪﻨﻨﮐ ﻪﯾﻮﺴﺗ دﺮﮔﻮﮔ ﺎﺑ نﻮﭼ ﺪﻧادﺮﮔ خﺮﺳ و ﺪﻨﮑﺸﺑ ار رز و ﺪﻨﮐ ﺪﯿﭙﺳ ار ﺲﻣ ﺎﯿﺗﻮﺗ

دراد

« ) ،نادﺮﻤﻬﺷ 1362:270

.(

ﯽﻣ نﺎﻣﺮﮐ و نﺎﻫﺎﭙﺳ رد ﺎﯿﺗﻮﺗ ندﺎﻌﻣ ﺪﺷﺎﺑ

. ﯽـﻣ ردﺎـﺻ ﮏـﻟﺎﻤﻣ ﺮﯾﺎـﺳ ﻪـﺑ ﺖـﯿﺑﻮﻏﺮﻣ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ نﺎﻣﺮﮐ يﺎﯿﺗﻮﺗ ﺖـﺳا هﺪـﺷ

) ،ﯽـﻨﯾوﺰﻗ

1366:59 .(

ﯽﺘﯿﺑ رد ﯽﯾﺎﻨﺳ ﺖﺳا هدﺮﮐ هرﺎﺷا نﺎﻫﺎﭙﺳ يﺎﯿﺗﻮﺗ ﻪﺑ

.

ﻦﯿﺘـﺳآ رد ﺲـﭘ ﻪـﻧﺎﺧ رﺪـﻧا ﯽـﺴﯿﻋ دﻮـﺒﻧ بﻮﺧ

ﻦﺘـــﺷاد نﺎﻫﺎﭙـــﺳ ﮓﻨـــﺳ ﺎـــﯿﺗﻮﺗ ياﺮـــﺑ زا

) ناﻮﯾد

، 1362:465 (

ﻢﯾدﺎــــﺘﻔﯿﻧ ﻮــــﺗ ﻖــــﺸﻋ مﺮــــﺤﻣ نﻮــــﭼ

ﻢﯿﺘــــﺸﮔ ﺎــــﯿﺗﻮﺗ ﻮــــﭼ ﻦﯿــــﻣز ﺮــــﯾز رد

) رﺎﻄﻋ : 490 (

يور rūy ﯽـﻨﻌﯾ ﻊـﻠﻗ و ﺲـﻣ ﺐـﯿﮐﺮﺗ ﻪـﺑ ﺲﭙﺳ ﺲﻣ ﻪﺑ اﺪﺘﺑا مﻼﺳا زا ﺪﻌﺑ يور ﻪﻤﻠﮐ يور ار ﻊـﻠﻗ ﻢـﻫ ﯽـﺧﺮﺑ و ﺖـﺳا هﺪـﺷ ﻪـﺘﻔﮔ غﺮـﻔﻣ

هﺪﯿﻣﺎﻧ ﺪﻧا ) ،شواز 1375:324 -

323 .(

ﻪﺘﺧﺎﻨـﺷ ﺰـﻠﻓ ناﻮـﻨﻋ ﻪـﺑ ار نآ ﻪـﮐ نآ نوﺪـﺑ نﺎﺘﺳﺎﺑ نارود زا ﺮﺸﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺗاﺰﻠﻓ زا ﯽﮑﯾ يور

ﺮﻫاﻮﺟ و ﺐﻃ ﺐﺘﮐ زا ماﺪﮐ ﭻﯿﻫ رد و هﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﯾ نآ زا ﯽﻣﺎﻧ ﯽﻧﺎﺑز ﭻﯿﻫ رد ﯽﻟو ﺖﺳا هداد راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ،ﺪﺷﺎﺑ ﻪـﺑ ﻢﯾﺪـﻗ ﯽﺳﺎﻨﺷ

ﺖﺳا هﺪﺸﻧ هرﺎﺷا ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ار نآ ﻞﯿﻟد ﺮﺿﺎﺣ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﻢﻠﻋ ﻪﺘﺒﻟا ﻪﮐ

ﺰـﻠﻓ ﻦـﯾا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺶﻨﮐاو و ﻦﯿﯾﺎﭘ شﻮﺟ ﻪﻄﻘﻧ ﯽـﻣ

ﻪـﺑ ﺪـﻧاد

يرﻮﻃ ﻪﮐ دﻮﺒﻧ ﯽﺑﺎﯿﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ و هﺪﺷ دود هﺪﺷ اﺪﺟ يور ﻞﯿﻟد ﻦﯿﻤﻫ ﻪﺑ

دﻮﺑ هﺪﺸﻧ ﺺﺨﺸﻣ نﺎﺘﺳﺎﺑ نﺎﻣز رد ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ﯽﻌﻗاو تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ .

ﻫد ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻐﻟ رد هﺪـﻋ و ﺖﺳا ﻼﻃ ﻪﯿﺒﺷ نآ ﮓﻧر و ﻪﺘﺨﯿﻣآ ﻊﻠﻗ ﺎﺑ ﻪﮐ ﺲﻣ زا يﺰﻠﻓ ﺖﺳا هﺪﻣآ اﺪﺨ

يﺮﺘـﺴﮐﺎﺧ ﮓـﻧر ﻪـﺑ ﺪـﻨﯾﻮﮔ يا

و ﺖﺳا ﯽﺑآ ﻪﺑ ﻞﯾﺎﻤﺘﻣ ار نآ ﯽﺑﺮﻋ ﻪﺑ

» ﺮﻔﺻ « ﺪﻨﯾﻮﮔ ) يور ﻞﯾذ ،اﺪﺨﻫد (.

ﻦـﻫآ ﺎـﺑ ﻒـﯾدر ﻢـﻫ ﺎـﻣﻮﻤﻋ و ﺖﺳا ﯽﻤﮑﺤﻣ دﺎﻤﻧ يور اﺮﻫﺎﻇ

ﺖﺳا ﻪﺘﻓر رﺎﮐ ﻪﺑ ﯽﺘﺨﺳ ﻪﯿﺒﺸﺗ فﺮﻃ ﯽﺳرﺎﻓ بدا نﻮﺘﻣ رد و ﺖﺳا هﺪﻣآ .

ﺖــــﺴﯿﻧ يور و ﻦــــﻫآ زا ﻦــــﺗ ار وا ﻢــــﻫ

ﺖــﺴﯿﻧ يﻮــﻣ زا و ﺖــﺷﻮﮔ زا و نﻮــﺧ زا ﺰــﺟ

) ،ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ 1387:4

/ 215 (

ﺖـــﺳا ﻦـــﻫآ زا و يور زا ﻪـــﮐ ﯽـــﺘﻔﮔ ﻮـــﺗ

ﺎﮐ ﺖـــــﺳداﮋﻧ مدﺮــــــﻣ ﻪـــــﻧ

ﺖــــــﺴﻨﻣﺮﻫ

) نﺎﻤﻫ ، 1387:4 / 280 (

٨

ﺪـــــــــﻧروآ ناﺮﮕﻨﻫﺂـــــــــﮐ دﻮـــــــــﻣﺮﻔﺑ

ﺪـــــﻧروآ ناﺮـــــﮔ ﮏـــــﺘﭘ و يور و ﺲـــــﻣ

) نﺎﻤﻫ ، 1387:5 / 180 (

ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ

اﺮـﯾز ،هﺪـﺷ ﻊـﻗاو وا ﻪـﺟﻮﺗ درﻮـﻣ زﺎﺑﺮﯾد زا نآ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ و ﻪﺘﺷاد ﻪﻨﯾﺮﯾد ﯽﺘﻔﻟا و ﺲﻧا نآ ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﺖﻌﯿﺒﻃ ﺎﺑ ﺶﻨﯾﺮﻓآ ياﺪﺘﺑا زا ﺮﺸﺑ ﺤﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ وا تﺎﯿﺣ و ﯽﻄﯿ

ﺖﺳا هدﻮﺑ نآ هﺮﺒﻨﭼ رد .

ﮓﻨﺳ ﯽﻧﺎﮐ و ﺎﻫ ﻬﺳ نﺎﺴﻧا نﻮﻣاﺮﯿﭘ نﺎﻬﺟ زا ﯽﺸﺨﺑ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺎﻫ

هﺪـﻤﻋ ﻢ

هدﺮﮐ ﺎﻔﯾا وا ﯽﮔﺪﻧز رد يا ﺪﻧا

. ﮓﻨـﺳ زا دﻮﺧ ﯽﮔﺪﻧز ﻂﯾاﺮﺷ دﻮﺒﻬﺑ و ﯽﮔﺪﻧز تﺎﻣوﺰﻠﻣ ﻦﺘﺧﺎﺳ و ﻦﺘﺴﯾز ياﺮﺑ ﺮﺸﺑ و ﺎـﻫ

تاﺰـﻠﻓ هدﺎﻔﺘـﺳا

ﺖﺳا هدﺮﺑ ﻊﻔﻧ ﺎﻫ نآ زا دﻮﺧ ضاﺮﻣا نﺎﻣرد رد ﺎﯾ و هدﺮﮐ .

رد زا دﻮـﺧ يﺎـﻫزﺎﯿﻧ ﻊﻓر ياﺮﺑ ﺮﺸﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا يﺰﻠﻓ ﻦﯿﻟوا ﺲﻣ ﺰﻠﻓ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا

ﻪﺘﺴﺟ دﻮﺳ نآ و

ﻪﺑ يﺎﺤﻧا ﺖﺳا هﺪﺷ حﺮﻄﻣ ﯽﺳرﺎﻓ تﺎﯿﺑدا و نﺎﺑز رد ﺎﻫرﺎﺑ و ﺎﻫرﺎﺑ نﻮﮔﺎﻧﻮﮔ .

ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ناﺮﻋﺎﺷ كرد

زا ﺮﻓاو ﺮـﺜﮐا مﻮـﻠﻋ

نﺎﻣز دﻮﺧ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾا ﻪﺑ هدﻮﺑ ﺎﻨﺷآ ﺎﻫ

و ﺪﻧا نﻮﻤﻀﻣ رد ا نآ زا دﻮﺧ رﺎﻌﺷا ﯽﻨﯾﺮﻓآ

ﺪﻧا هدﺮﮐ هدﺎﻔﺘﺳ .

ﻦـﯾا ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽﮔﮋﯾو رﺎـﺠﺣا و تاﺰـﻠﻓ

لﺎﯿﺧ رﻮﺻ ﺪﻌﺑ رد ﻞﮑﺷ و ﮓﻧر نﻮﭼ ﯽﺑدا ﻊﯾﺎﻨﺻ و

هراﻮﻤﻫ ﺖﺳد ﯽﻨﯾﺮﻓآﺮﻨﻫ ﻪﯾﺎﻣ هدﻮﺑ ناﺮﻋﺎﺷ

ﺮـﮕﯾد و ﺲـﻣ ﺰـﻠﻓ ﻪـﻟﺎﻘﻣ ﻦﯾا رد ؛ﺖﺳا

ﯽﻧﺎﮐ ﺖﺳا هدﻮﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﺮﻈﻨﻣ يور و ﺎﯿﺗﻮﺗ و ﺞﻨﻫد نﻮﭼ نآ هاﺮﻤﻫ يﺎﻫ ﺮﻋﺎﺷ

ﺳرﺎﻓ بدا نا ﻪﺑ ﯽ

ﻪـﺑ نﺎﺷرﺎﻌﺷا رد ﻪـﺑ حﻮـﺿو و ﯽﻨـﺷور

ﯽﮔﮋﯾو ﯽﻧﺎﮐ ﺮﮕﯾد ﺎﺑ نآ ﯽﻫاﺮﻤﻫ و ﺲﻣ ﺰﻠﻓ يﺎﻫ ا هدﺮﮐ هرﺎﺷا ﺎﻫ

ﺪﻧ ﻦﯿﻣز ﯽﻤﻠﻋ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ ﺮﮕﯾد فﺮﻃ زا،

ﻪـﺑ ار ﺞﻨـﻫد ﺰـﯿﻧ زوﺮﻣا ﯽﺳﺎﻨﺷ

ﻢﮑﺤﻣ ژﺎﯿﻟآ ﺖﺧﺎﺳ رد ار يور و ﺲﻣ لﺎﺼﺤﺘﺳا ﺖﻬﺟ ار ﺎﯿﺗﻮﺗ و ﺲﻣ ﯽﻧﺪﻌﻣ ﮓﻨﺳ ناﻮﻨﻋ ﯽـﻣ ﺪـﯿﻔﻣ ﺲـﻣ زا ﺮﺗ

ﺪـﻧاد . ﺞﯾﺎـﺘﻧ ﻦﯾاﺮﺑﺎـﻨﺑ

نﻮﺘﻣ ﻖﯿﻔﻠﺗ ﻦﻬﮐ

تﺎﯿﻧﺪﻌﻣ و ﯽﺳﺎﻨﺷﺮﻫاﻮﺟ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز ﻦﯾﻮﻧ ﺶﻧاد ﺎﺑ

نﻮـﺘﻣ رد ﺶﯿـﭘ ﺎـﻫ تﺪـﻣ ﻪﭽﻧآ ﺪﻫد ﻢﯾﺪـﻗ

هﺪـﻣآ

،

ﻠﺘﺨﻣ قﺮﻃ ﻪﺑ هزوﺮﻣا ﯽﺑ تﺎﯿﺑا و ﺖﺳا هﺪﺷ تﺎﺒﺛا ﯽﻤﻠﻋ ﻒ

دراد دﻮـﺟو ﯽﺳرﺎﻓ بدا نﻮﺘﻣ ناﺮﮑﯿﺑ يﺎﯾرد رد صﻮﺼﺧ ﻦﯾا رد ﻪﮐ يرﺎﻤﺷ

،

زا ﯽﮐﺎﺣ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻪﺑ قﻮﺒﺴﻣ و نﺎﯾﺎﺷ ﯽﯾﺎﻨﺷآ ﺎﻣ نﺎﮐﺎﯿﻧ

ﺮﮕﯾد و ﺰﻠﻓ ﻦﯾا ﺎﺑ ﺖﺳا ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ

.

ﯽﺳرﺎﻓ ﻊﺑﺎﻨﻣ :

ﺪﯿﺠﻣ نآﺮﻗ

،) 1352 ( ﻪﯿﻣﻼﺳا ﺮﺷﺎﻧ،يا ﻪﺸﻤﻗ ﯽﻬﻟا يﺪﻬﻣ ﻪﻤﺟﺮﺗ ، .

،ﻪﻃﻮﻄﺑ ﻦﺑا )

1361 ( ﻪﻣﺎﻧﺮﻔﺳ ) 2 ﺪﻠﺟ (

،هﺎﮔآ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،ﺪﺣﻮﻣ ﯽﻠﻋ ﺪﻤﺤﻣ ﻪﻤﺟﺮﺗ ، .

،ﻞﻗﻮﺣ ﻦﺑا )

1345 ( ، ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﯿﻨﺑ تارﺎﺸﺘﻧا ،رﺎﻌﺷ ﺮﻔﻌﺟ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ضرﻻا هرﻮﺻ .

،ﺎﻨﯿﺳ ﻦﺑا )

1370 ( ، يﺪﻨﮑﻓﺮﺷ ﻦﻤﺣﺮﻟاﺪﺒﻋ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﺐﻃ رد نﻮﻧﺎﻗ )

راژ ﻪﻫ ( شوﺮﺳ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻢﺠﻨﭘ پﺎﭼ ، .

،ءاﺪﻔﻟاﻮﺑا ) 1349 (،

ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﯿﻨﺑ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،ﯽﺘﯾآ ﺪﻤﺤﻤﻟاﺪﺒﻋ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ناﺪﻠﺒﻟا ﻢﯾﻮﻘﺗ .

ﻦﯾﺪﻟاﺮﺨﻓ ،ﯽﻧﺎﮔﺮﮔ ﺪﻌﺳا )

1349 (

،ﺎﯾرﺎﺧاﻮﮔ رﺪﻧﺎﺴﮑﻟا ،اودﻮﺗ ﯽﻟﺎﮔﺎﻣ ﺢﺤﺼﻣ ،ﻦﯿﻣار و ﺲﯾو ، ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﯿﻨﺑ ،ناﺮﻬﺗ

.

،ﻦﯾﺪﻟاﺪﺣوا ،يرﻮﻧا )

1347 ( ، ناﻮﯾد ) 2 ﺪﻠﺟ ( مود پﺎﭼ ،بﺎﺘﮐ ﺮﺸﻧ و ﻪﻤﺟﺮﺗ هﺎﮕﻨﺑ ،يﻮﺿر سرﺪﻣ ﯽﻘﺗ ﺪﻤﺤﻣ مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ .

ناﺮﯾا ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ تﺎﻋﻼﻃا ﮏﻧﺎﺑ

، مﻮﻠﻋ يﺎﻫ هداد ﯽﻠﻣ هﺎﮕﯾﺎﭘ رﻮﺸﮐ ﻦﯿﻣز

، (http://WWW.NGDIR.IR)

،نﺎﺤﯾرﻮﺑا ،ﯽﻧوﺮﯿﺑ )

1374 ( ، ﯽﻓ ﺮﻫﺎﻤﺠﻟا ﻖﯿﻘﺤﺗ ،ﺮﻫاﻮﺠﻟا

: ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﻠﻣ تارﺎﺸﺘﻧا ،يدﺎﻬﻟا ﻒﺳﻮﯾ .

...

،.

...

، ) 1370 ( ، ﯽﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺮﺸﻧ ﺰﮐﺮﻣ تارﺎﺸﺘﻧا ،ناﺮﻬﺗ ،لوا پﺎﭼ ،بﺎﯾرز سﺎﺒﻋ ﺢﯿﺤﺼﺗ ،ﺐﻄﻟا ﯽﻓ ﻪﻧﺪﯿﺼﻟا .

،رﻮﺼﻨﻣ ،ﯽﻧﺎﺑﺮﻗ ،نﺎﻤﯿﭘ ،ﺶﺨﺒﺟﺎﺗ )

1378 (،

ناﺮﯾا رد ﺲﻣ يﺎﻫرﺎﺴﻧﺎﮐ تﺎﻓﺎﺸﺘﮐا و ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز نﺎﻣزﺎﺳ ،

رﻮﺸﮐ ﯽﻧﺪﻌﻣ .

،ﯽﻣﺎﺟ

،ﻦﻤﺣّﺮﻟا ﺪﺒﻋ )

1342 (،

زوﺮﯿﭘ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﯽﺿر ﻢﺷﺎﻫ ﺢﯿﺤﺼﺗ ،ناﻮﯾد .

يﺮﻫﻮﺟ

،يرﻮﺑﺎﺸﯿﻧ ﻦﺑﺪﻤﺤﻣ

ﯽﺑا

،تﺎﮐﺮﺒﻟا ) 1383 ( ﺮﻫاﻮﺟ ، ﻪﻣﺎﻧ

،ﯽﻣﺎﻈﻧ ﻪﺑ ﺶﺷﻮﮐ جﺮﯾا

،رﺎﺸﻓا ﺮﺘﻓد ﺮﺸﻧ بﻮﺘﮑﻣ .

،ﻦﯾﺪﻟاءﺎﻬﺑ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا ﺲﻤﺷ ،يزاﺮﯿﺷ ﻆﻓﺎﺣ )

1377 (،

ﺮﯿﻃﺎﺳا تارﺎﺸﺘﻧا ،ﯽﻨﻏ ﻢﺳﺎﻗ و ﯽﻨﯾوﺰﻗ ﻪﻣﻼﻋ ﺢﯿﺤﺼﺗ .

،ﻦﻣﻮﻣ ﺪﻤﺤﻣ ،ﯽﻨﯿﺴﺣ )

1376 ( ، يدﻮﻤﺤﻣ ﯽﺷوﺮﻔﺑﺎﺘﮐ ،ﻦﻣﻮﻣ ﻢﯿﮑﺣ ﻪﻔﺤﺗ .

،ﻦﯾﺪﻟا ﻞﻀﻓا ،ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ )

1385 ( ، راوز تارﺎﺸﺘﻧا ،يدﺎﺠﺳ ﻦﯾﺪﻟا ءﺎﯿﺿ ﺶﺷﻮﮐ ﻪﺑ ،ﯽﻧﺎﻗﺎﺧ ناﻮﯾد .

ﻦﯾﺪﻟا ﺲﻤﺷ ،ﯽﻘﺸﻣد ،ﺐﻟﺎﻃ ﯽﺑا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ

) 1382 ( ، ﺐﯾﺎﺠﻌﻟا ﯽﻓ ﺮﻫﺪﻟا ﻪﺒﺨﻧ ،نﺎﯿﺒﯿﺒﻃ ﺪﯿﻤﺣ ﺪﯿﺳ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،ﺮﺤﺒﻟا و ﺮﺒﻟا

ﺮﯿﻃﺎﺳا تارﺎﺸﺘﻧا .

،ﺮﺒﮐا ﯽﻠﻋ ،اﺪﺨﻫد )

62 - 1325 ( ناﺮﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد و ﺲﻠﺠﻣ ،ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻐﻟ .

،ﺪﻤﺤﻣ ،شواز )

1375 (،

ناﺮﻬﺗ ،مود پﺎﭼ ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و ﯽﻧﺎﺴﻧا مﻮﻠﻋ هﺎﮕﺸﻫوﮋﭘ ،ﻢﯾﺪﻗ ناﺮﯾا رد ﯽﺳﺎﻨﺷ ﯽﻧﺎﮐ .

٩

ﻦﯾﺮﺴﻧ ،ﯽﻤﯿﻫاﺮﺑا ،ﻦﺴﺤﻣ ،هدازﺮﮕﺴﻋ ،ﺎﻧﻮﻣ ،يﺪﻧز ،ﺎﺴﯿﻠﻣ ،يدﻮﺑﺮﻓ ،ﻢﯾﺮﻣ ،يوﺎﻧ ،

) 1387 ( ﻦﯿﻣز شراﺰﮔ ،ناﺮﯾارد ﺲﻣ ﯽﺳﺎﻨﺷ

هداد ﯽﻠﻣ هﺎﮕﯾﺎﭘ ﻦﯿﻣز مﻮﻠﻋ يﺎﻫ

.

،مدآ ﻦﺑ دوﺪﺠﻣ ،يﻮﻧﺰﻏ ﯽﯾﺎﻨﺳ )

1362 (،

ﯽﯾﺎﻨﺳ ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ ،يﻮﺿر سرﺪﻣ مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ ،ﯽﯾﺎﻨﺳ ناﻮﯾد .

،ﺪﯿﺸﻤﺟ ،رﻮﭘ بﺎﻬﺷ )

1380 (،

ﯽﺳﺎﻨﺷ ﻦﯿﻣز دﺎﺼﺘﻗا

ي نﺎﻣﺮﮐ هﺎﮕﺸﻧاد تارﺎﺸﺘﻧا ، .

،ﺮﯿﺨﻟا ﯽﺑا ،نادﺮﻤﻬﺷ )

1362 ( ، ناﺮﻬﺗ ،ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗو تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ،رﻮﭙﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﻫﺮﻓ ﺢﯿﺤﺼﺗ ،ﯽﯾﻼﻋ ﻪﻣﺎﻧ ﺖﻫﺰﻧ .

ﺐﺋﺎﺻ

،يﺰﯾﺮﺒﺗ

،ﯽﻠﻋﺪﻤﺤﻣ )

1374 (،

،ناﻮﯾد ﻪﺑ مﺎﻤﺘﻫا ﺮﯿﮕﻧﺎﻬﺟ

،رﻮﺼﻨﻣ تارﺎﺸﺘﻧا هﺎﮕﻧ .

،ﻦﯾﺪﻟاﺮﯿﺼﻧ ﻪﺟاﻮﺧ ،ﯽﺳﻮﻃ )

1363 (،

ا ،يﻮﺿر سرﺪﻣ تﺎﻘﯿﻠﻌﺗ و ﻪﻣﺪﻘﻣ ﺎﺑ ،ﯽﻧﺎﺨﻠﯾا ﻪﻣﺎﻧ خﻮﺴﻨﺗ ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﯿﻨﺑ تارﺎﺸﺘﻧ

.

،ﻦﯾﺪﻟاﺪﯾﺮﻓ ،يرﻮﺑﺎﺸﯿﻧ رﺎﻄﻋ )

1345 ( ، بﺎﺘﮐ ﺮﺸﻧ و ﻪﻤﺟﺮﺗ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﯽﻠﻀﻔﺗ ﯽﻘﺗ ﺢﯿﺤﺼﺗ و مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ ،ناﻮﯾد .

،ﯽﻧﺎﺳاﺮﺧ ﯽﻠﯿﻘﻋ )

1371 ( ، ﯽﻣﻼﺳا بﻼﻘﻧا شزﻮﻣآ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﻪﯾودﻻا نﺰﺨﻣ .

،ﻦﯾﺪﻟا لﻼﺟ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ،يرﻮﭙﻣار ﻦﯾﺪﻟا ثﺎﯿﻏ )

1363 (،

ﺮﯿﺒﮐ ﺮﯿﻣا ترﺎﺸﺘﻧا ،تﺎﻐﻠﻟا ثﺎﯿﻏ ﮓﻨﻫﺮﻓ .

،ﯽﺳﻮﻃ ﺮﺼﻧﻮﺑا ﯽﻠﻋ ﻦﺑ

،ﺪﻤﺣا ) 1354 (،

ﺐﺳﺎﺷﺮﮔ

،ﻪﻣﺎﻧ ﺢﺤﺼﻣ ﺐﯿﺒﺣ

،ﯽﯾﺎﻤﻐﯾ پﺎﭼ مود

،ناﺮﻬﺗ يرﻮﻬﻃ .

،ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ،ﯽﺳودﺮﻓ )

1387 (،

هﺮﻄﻗ تارﺎﺸﺘﻧا ،ﻮﮑﺴﻣ پﺎﭼ سﺎﺳاﺮﺑ ،نﺎﯾﺪﯿﻤﺣ ﺪﯿﻌﺳ ﺶﺷﻮﮐ ﻪﺑ ،ﯽﺳودﺮﻓ ﻪﻣﺎﻨﻫﺎﺷ .

،ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺎﯾﺮﮐز ،ﯽﻨﯾوﺰﻗ )

1366 (،

رﺎﺛآ ناﻮﺟ ﻪﺸﯾﺪﻧا ﯽﻤﻠﻋ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﺮﺷﺎﻧ ،يﺪﻨﮑﻓﺮﺷ ﻦﻤﺣﺮﻟا ﺪﺒﻋ ﻪﻤﺟﺮﺗ ،دﺎﺒﻌﻟا رﺎﺒﺧا و دﻼﺒﻟا .

،ﷲاﺪﺒﻋ ﻢﺳﺎﻘﻟاﻮﺑا ،ﯽﻧﺎﺷﺎﮐ )

1353 (،

ﯽﻠﻣ رﺎﺛآ ﻦﻤﺠﻧا تارﺎﺸﺘﻧا ،رﺎﺸﻓا جﺮﯾا ﺶﺷﻮﮐ ﻪﺑ ،ﺐﯾﺎﻃﻻا ﺲﯾﺎﻔﻧ و ﺮﻫاﻮﺠﻟا ﺲﯾاﺮﻋ .

،ﺐﻟﺎﻃﻮﺑا ،ﯽﻧﺎﺷﺎﮐ ﻢﯿﻠﮐ )

1361 (،

ح ﻪﻣﺪﻘﻣ و ﺢﯿﺤﺼﺗ ﻪﺑ ،ناﻮﯾد .

،ﯽﺋﺎﻀﯿﺑ ﻮﺗﺮﭘ مﺎﯿﺧ ﯽﺷوﺮﻔﺑﺎﺘﮐ تارﺎﺸﺘﻧا

.

لﻼﺟ ،ﯽﻨﯿﺘﻣ ،؟

] ﺢﯿﺤﺼﺗ ﻪﺑ [،

) 1339 (

،ناﺮﯾا ﮓﻨﻫﺮﻓ دﺎﯿﻨﺑ ﺮﺷﺎﻧ ،ﺞﯾﺮﺒﻤﮐ هﺎﮕﺸﻧاد ﻪﻧﺎﺨﺑﺎﺘﮐ رد ظﻮﻔﺤﻣ ﻪﺨﺴﻧ ﺪﯿﺠﻣ نآﺮﻗ ﺮﯿﺴﻔﺗ .

،يﺮﺑﺪﻣ

،دﻮﻤﺤﻣ ) 1370 ( ناﺮﻋﺎﺷ ، ﯽﺑ

،ناﻮﯾد تارﺎﺸﺘﻧا سﻮﻧﺎﭘ .

،ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا لﻼﺟ ،يﻮﻟﻮﻣ )

1375 ( ، يﻮﻨﺜﻣ ) ﻪﯿﻧﻮﻗ ﻪﺨﺴﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ (

ﯽﮕﻨﻫﺮﻓ و ﯽﻤﻠﻋ تارﺎﺸﺘﻧا ،شوﺮﺳ ﻢﯾﺮﮑﻟاﺪﺒﻋ ﺢﯿﺤﺼﺗ ، .

...

،.

...

،) 1375 (،

ﺲﻤﺷ ناﻮﯾد تﺎﯿﻠﮐ )

ﺮﻔﻧازوﺮﻓ نﺎﻣﺰﻟا ﻊﯾﺪﺑ هﺪﺷ ﺢﯿﺤﺼﺗ ﻪﺨﺴﻧ ﻖﺑﺎﻄﻣ (

دار تارﺎﺸﺘﻧا ، .

،ﻦﯿﻌﻣﻮﺑا ،ﯽﻧﺎﯾدﺎﺒﻗ وﺮﺴﺧﺮﺻﺎﻧ )

1367 (،

ﺢﯿﺤﺼﺗ و مﺎﻤﺘﻫا ﻪﺑ ،ناﻮﯾد بﺎﺘﮐ يﺎﯿﻧد تارﺎﺸﺘﻧا ،يﻮﻨﯿﻣ ﯽﺒﺘﺠﻣ

.

،يﻮﺠﻨﮔ ﯽﻣﺎﻈﻧ )

1384 ( ، ،يدﺮﮕﺘﺳد ﺪﯿﺣو ﻪﺨﺴﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ ،نﺎﯾﺪﯿﻤﺣ ﺪﯿﻌﺳ ﺶﺷﻮﮐ ﻪﺑ ،يﻮﺠﻨﮔ ﯽﻣﺎﻈﻧ تﺎﯿﻠﮐ تارﺎﺸﺘﻧا

هﺮﻄﻗ .

،ﺪﻤﺤﻣ ﻦﯾﺪﻟا لﺎﻤﮐ ،ﯽﻘﻓﺎﺑ ﯽﺸﺣو )

1342 (،

ﺮﯿﺒﮐﺮﯿﻣا تارﺎﺸﺘﻧا ،ﯽﻌﺨﻧ ﻦﯿﺴﺣ ﺶﯾاﺮﯾو ،ناﻮﯾد .

،يوﺮﻫ ﻖﻓﻮﻣ ﻦﯾﺪﻟا

،رﻮﺼﻨﻣﻮﺑا )

1346 (،

ﻨﺑﻻا ﻪﯿ ﻦﻋ ﻖﯾﺎﻘﺣ

،ﻪﯾودﻻا ﺢﯿﺤﺼﺗ ﺪﻤﺣا

،رﺎﯿﻨﻤﻬﺑ ﻪﺑ ﺶﺷﻮﮐ ﻦﺴﺣ

،ﯽﺑﻮﺒﺤﻣ تارﺎﺸﺘﻧا

هﺎﮕﺸﻧاد ناﺮﻬﺗ .

ﯽﺴﯿﻠﮕﻧا ﻊﺑﺎﻨﻣ :

Selinus, O. et al., 2005, Essentials of Medical Geology: Elsevier Academic Press Wikipedia Site: http://Wikipedia, the free encyclopedia.htm