در ﺟﻬﺎن ﻫﺎ ﻋﻤﻠﻲ اﺣﻴﺎي رودﺧﺎﻧﻪ ﺮﺑﻴﺎت ﺗﺠ ﺑﺮ ﻣﺮوري ﺎرف اﻧﻮ

(1)

يروﺮﻣ ﺮﺑ

ﺠﺗ تﺎﻴﺑﺮ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻲﻠﻤﻋ ﺎﻫ

نﺎﻬﺟ رد

طﺎﻴﺧ ﻚﺑﺎﺑ ﻲﻤﺘﺳر

1

ﻋ

،

راﻮﻧا فرﺎ

2

-

1

ناﺮﻤﻋ ﺪﺷرا سﺎﻨﺷرﺎﻛ

،ﻲﻜﻴﻟورﺪﻴﻫ يﺎﻫ هزﺎﺳ ﺲﻴﺋر

،تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ هوﺮﮔ ﻞﻴﺑدرا يا ﻪﻘﻄﻨﻣ بآ ﺖﻛﺮﺷ

2

سﺎﻨﺷرﺎﻛ

-

يژﻮﻟﻮﻨﻜﺗ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ،ناﺮﻤﻋ

ﻞﻴﺑدرا يا ﻪﻘﻄﻨﻣ بآ ﺖﻛﺮﺷ ،تﺎﻘﻴﻘﺤﺗ هوﺮﮔ سﺎﻨﺷرﺎﻛ

[email protected]

ﻪﺻﻼﺧ

دﺎﺼﺘﻗا تﺎﻌﺒﺗ زوﺮﺑ ﺎﺑ ي

، ﻋﺎﻤﺘﺟا ﻲ ز و ﻳ ﺖﺴ ﺤﻣ ﻴ ﻄ ﻲ ﺷﺎﻧ ﻲ ﻧﺎﺴﻧا تﻼﺧاﺪﻣ زا ﻲ

ﺳﻮﻛا رد ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫ ﻲﺘﻌﻨﺻ بﻼﻘﻧا زا ﺲﭘ ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺮﺧآ ءﻪﻫد ﻪﺳ رد ،

شﺮﮕﻧ

» راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ « ﺖﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد .

ور ﻳ دﺮﻜ » ﺣا ﻴﺎ ي ﻪﻧﺎﺧدور « اﺪﺘﺑا زا ي نﺮﻗ 21 ﺪﻣ ﻦﻄﺑ رد ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺤﻣ و بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻴ

ﻂ ز ﻳ ﺖﺴ رد

ﻣ ﺪﺷر لﺎﺣ ﻲ ﺪﺷﺎﺑ . ا رد ﻳ

،ناﺮ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ

ادارﺎﭘ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﻳ

ﻢ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻬﺟ ﻲ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﺎﻬﺣﺮﻃ زﻮﻨﻫ و هدﻮﺑ بآ ي

» ﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻲ ﻪﻧﺎﺧدور «

ﻮﻟوا رد ﻳ ﺖ اﺮﺟا ء ﺪﻧراد راﺮﻗ . ﻣ تﺎﺷراﺰﮔ و تﻻﺎﻘ ﻠﺧاد

ﻲ ﺣا ﺎﺑ ﻪﻄﺑار رد ﻪﻛ ﻴﺎ

ي ﺧا تاﻮﻨﺳ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ﻴ

ﺮ ﻟوا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺪﻧا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﻴ

ﻪ

ﺪﻨﺘﺴﻫ . رد اﻳ ﻦ ﺒﺗ ﻦﻤﺿ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻴﻴ ﻦ ﻧﺎﺒﻣ ﻲ ﺮﻈﻧ ي

، ﺑﺮﺠﺗ ﻴ تﺎ ﻠﻤﻋ ﻲ د ﻳ ﺮﮕ روﺮﻣ ﺎﻫرﻮﺸﻛ هﺪﻳدﺮﮔ

ﺖﺳا ﻪﻛ ﻣ نﺎﺸﻧ ﻲ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺪﻫد ﻲﻳ

ﻧﻻﻮﻃ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻪﻛ ﻲ

ﺮﺗ ي

ﻠﻤﻋ رد ﻲ ﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ شﺮﮕﻧ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻳ

راﺪ ،ﺪﻧراد دﺮﻜﻳور ﺣا ﻴﺎ ي ﻧ ار ﻪﻧﺎﺧدور ﻴ ﺰ ﭘ رد ﺮﺗدوز ﻴ ﺶ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﻧا و ﻲﻟ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺐﻠﻏا و

ﻲﻳﺎﻘﻳﺮﻓآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ راﺪﻧ ﻲﺸﻘﻧ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻴﺑدا رد

ﻧ ﺪ .

يﺪﻴﻠﻛ تﺎﻤﻠﻛ :

راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ،ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ،

ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ،

1 . ﻪﻣﺪﻘﻣ

ﻂﻴﺤﻣ ،ناراﺪﻧﺎﺟ ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻞﻣﺎﺷ ﺎﻀﻓ زا ﻲﻨﻴﻌﻣ ﺪﺣاو ،ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺮﻫ ﺖﺴﻳز

ﺖﺳﺎﻬﻧآ ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ ﻂﺑاور و .

رد ياﺰﺟا ﻦﻴﺑ راﺪﻧﺎﺟ ﺮﻴﻏ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا

) ،ﻲﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ

ﺪﻴﺷرﻮﺧ رﻮﻧ و كﺎﺧ ،ﻢﻴﻠﻗا (

، بآ ﺶﻘﻧ يﺪﻴﻠﻛ ،دراد ﺖﺳور ﻦﻳا زا و ﻪﻛ

ناﻮﺗ ﻲﻣ ﻲﺗﺎﻴﺣ نﺎﻳﺮﺷ ار ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور زا يرﺎﻴﺴﺑ

ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺎﻫ ﺖﺴﻧاد . سﺎﺳا ﺮﺑ

رﻮﺌﺗ ي ﻣﻮﻤﻋ ﻲ ﺳ ﻴ ﺎﻬﻤﺘﺴ ] 1 [ ﻐﺗ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ ﻴﻴ ﺮ اﺰﺟا رد ي ﺳ ﻴ ﻢﺘﺴ ﺎﻫدرﻮﺧزﺎﺑ ﻪﺑ ي

ﺖﺒﺜﻣ ﻳﺎ ﻔﻨﻣ ﻲ ﻣ هﺎﺗﻮﻛ رد ﻪﻋﻮﻤﺠ ﻳﺎ

ﻣ تﺪﻣﺪﻨﻠﺑ ﻲ ﺪﻣﺎﺠﻧا . بﻼﻘﻧا عﻮﻗو ﺎﺑ

ﻲﺘﻌﻨﺻ ﻪﺑ يراﺰﺑا شﺮﮕﻧ ،ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﻢﻫﺪﺠﻴﻫ نﺮﻗ ﻪﻧﺎﻴﻣ زا ﺗ ِﺰﻴﻣآ نﻮﻨﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ ﺖﻌﻴﺒﻃ

ﻴ ﺪﻳدﺮﮔ ﻢﻛﺎﺣ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ژاﺮ .

زﺮﻃ ﻦﻳا ﻲﻧﺎﺑﺮﻗ ﻦﻴﻟوا ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ

ﻪﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور و دﻮﺑ ﺮﻜﻔﺗ يﺎﻬﺗرﻮﺻ

،ﻞﻳذ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ :

1 . ﺒﺗ ﻲﺘﻌﻨﺻ و يﺮﻬﺷ بﻼﺿﺎﻓ ﺶﻜﻫز ﻪﺑ نﺪﺷ ﻞﻳﺪ

؛

2 . يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ يدﻮﺑﺎﻧ يرﻮﻧﺎﺟ و ﻲﻫﺎﻴﮔ

؛

3 . تﺎﺑﻮﺳر ﺖﺷﺎﺒﻧا

؛

4 . يزﺎﺳ ﻲﻨﺘﺑ و ﺮﺘﺴﺑ ﻖﻴﻤﻌﺗ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻌﻴﺒﻃ يژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣ يدﻮﺑﺎﻧ

؛

5 . ﺮﺣ ﻪﺑ زوﺎﺠﺗ ﻳ

ﻢ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ﺮﺘﺴﺑ و ]

2 [ ﺖﻴﻓﺮﻇ ﺶﻫﺎﻛ و يرﺬﮕﺑآ

.

اﺮﺑ نرﺪﻣ نﺎﺴﻧا ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣاﺪﻗا ﺐﻠﻏا ،ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا

ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ و هداد مﺎﺠﻧا بﻮﺳر و ﺶﻳﺎﺳﺮﻓ يﺎﻫ هﺪﻳﺪﭘ لﺮﺘﻨﻛ و بﻼﻴﺳ رﺎﻬﻣ ي

ياﺮﺑ شﻼﺗ ﻊﻗاو رد و يا هزﺎﺳ شﺮﮕﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ ،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ

» رﺎﻬﻣ « يﺎﺟ ﻪﺑ ﺖﻌﻴﺒﻃ

» يرﺎﮔزﺎﺳ « ﺖﺳا هدﻮﺑ نآ ﺎﺑ ]

3 .[

تﺎﻌﺒﺗ زوﺮﺑ ﺎﺑ يدﺎﺼﺘﻗا

،

ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا زا ﻲﺷﺎﻧ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز و ﺎﺴﻧا تﻼﺧاﺪﻣ

،ﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا رد ﻲﻧ ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ

ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ ﺮﺧآ ءﻪﻫد ﻪﺳ رد شﺮﮕﻧ

» راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ «

ﻲﻧﺎﻬﺟ ﻪﻌﻣﺎﺟ رد

ﺖﻓﺮﮔ ﻞﻜﺷ .

ﻢﻠﻬﻜﺘﺳا رد نﺎﺴﻧا و ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد ﺪﺤﺘﻣ ﻞﻠﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ )

1972 ( كﻮﻳﻮﻛﻮﻛ ﻪﻴﻣﻼﻋا ، )

1974 ( ﻮﻳر رد ﻦﻴﻣز ِسﻼﺟا ًﺎﺘﻳﺎﻬﻧ و

) 1992 ( ﺪﻨﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ﺪﻧور ﻦﻳا .

ﻦﻳا هﺮﻛ ﺖﺴﻳز يور يﺮﺸﺑ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ يﺎﻫ هزﻮﺣ ﻲﻣﺎﻤﺗ ﺮﺑ شﺮﮕﻧ دﺎﻬﻧ ﺮﻴﺛﺎﺗ

ﻪﻠﻤﺟ زا ؛ دارﺎﭘ ﻳ ﻢ ﺘّﻨﺳ ﻲ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻪﺑ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ

(2)

ﺸﻛ هﺮﻬﺑ ﺮﻃﺎﺧ ﻲ

ﺒﻃ زا مواﺪﻣ ﻴ ﺖﻌ درﻮﻣ اﻧ ﺘ ﻘ ﺎ د ﺪﺷ ﻊﻗاو ] 4 [ ﺮﻴﻈﻧ ﺮﺗﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫ ﻢﻳادارﺎﭘ و

» ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ

بآ

١« و

» ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

٢« ﺮﺗ ﻊﻣﺎﺟ هﺎﮕﻧ

ﺴﻧ يﺮﺗ ﻪﻧﺎﺘﺳود ﻊﺿﻮﻣ و ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻪﺑ ﺖﺒ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﺶﻴﭘ رد ﺎﻫ .

،ﺪﻧور ﻦﻳا يﺎﭘ ﻪﺑ ﺎﭘ دﺮﻜﻳور

» ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

٣« نﺮﻗ ياﺪﺘﺑا زا 21

بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﻦﻄﺑ رد

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﺪﺷر لﺎﺣ رد ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ و .

ا رد ﻳ ناﺮ

، ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ ﻧﺎﻣز ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺎﺑ بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲ

ادارﺎﭘ زا ﺮﺛﺄﺘﻣ ﻳ

ﻢ ﺎﻫ ي ﻧﺎﻬﺟ ﻲ ﺪﻣ ﻳ ﺮ ﻳ ﺖ هدﻮﺑ بآ يﺎﻬﺣﺮﻃ زﻮﻨﻫ و

» ﻲﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻪﻧﺎﺧدور

« يا هزﺎﺳ يﺎﻬﺷور ﺎﺑ ﺪﻧراد راﺮﻗ اﺮﺟا ﺖﻳﻮﻟوا رد

. ﻪﺘﺷﺬﮔ تﺎﻫﺎﺒﺘﺷا ﻪﻛ دﻮﺷ ﻲﻣ هﺪﻳد ﻲﺘﺣ ء

ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ندﺮﻛ هﺰﻴﻟﺎﻧﺎﻛ ﻲﻨﻳوﺎﻨﻋ ﺖﺤﺗ

نﻮﭽﻤﻫ

» يﺮﮕﺷدﺮﮔ حﺮﻃ «

راﺮﻜﺗ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ) ﻞﻜﺷ 1 (.

ﺎﻬﻳرادﺮﻬﺷ ﻂﺳﻮﺗ ﻻﻮﻤﻌﻣ ﻲﻳﺎﻬﺣﺮﻃ ﻦﻴﻨﭼ ﺎﻳ

رد اﺮﺟا درﻮﻣ ﻪﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ ثاﺮﻴﻣ نﺎﻣزﺎﺳ

ﻲﻣ ﺪﻳآ . ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ بآ ﻦﻴﺳﺪﻨﻬﻣ ﺪﺳر ز ﻂﻴﺤﻣ و

ﻳ ﺖﺴ يﺮﻴﮔ ﻢﻴﻤﺼﺗ حﻮﻄﺳ رد ﺪﻳﺎﺷ و ﺪﻳﺎﺑ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ﻦﻳا

ﺎﻫ هژوﺮﭘ رﻮﻀﺣ ،ﺪﻧراﺪﻧ و » ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

« ﺰﻴﻧ ﺎﺑ

،ﻲﻧﻻﻮﻃ ًﺎﺘﺒﺴﻧ يﺮﻴﺧﺎﺗ

ًﺎﻓﺮﺻ و ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻀﻓ رد حﻮﻄﺳ

ﻲﺳﺎﻨﺷرﺎﻛ رﻮﺸﻛ لﺎﺣ رد خر ﺖﺳا ندﻮﻤﻧ .

ﻞﻜﺷ 1 . ندﺮﻛ هﺰﻴﻟﺎﻧﺎﻛ ﻚﻳ

ﻪﻧﺎﺧدور ﺮﻜﺑ ﺤﺗ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد يﺮﮕﺷدﺮﮔ حﺮﻃ ناﻮﻨﻋ ﺖ ﺮﻴﻧ رﻼﻏﻻﻮﺑ

، ﻞﻴﺑدرا ) ﻒﻟﺆﻣ زا ﺲﻜﻋ 1396–

( ] 5 [

عﻮﺿﻮﻣ رد ﻪﻛ ﻲﻠﺧاد تﻻﺎﻘﻣ ﻪﻄﺑار

ﻪﺑ دوﺪﺤﻣ ﺪﻧا هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺮﻴﺧا تاﻮﻨﺳ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺎﺑ ﻪﻴﻟوا تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ

) هزﺎﺑ سﺎﻴﻘﻣ رد ﺐﻠﻏا و يا

(

ﻫ ﺪﻨﺘﺴ ﻪﻠﻤﺟ زا ؛ ﻲﻗﺎﺤﺳا يﺎﻬﺷور ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ زا ﺲﭘ ،نارﺎﻜﻤﻫ و ،ءﺎﻴﺣا يﺎﻬﺷور و ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﻲﺘﻨﺳ

زا نﺎﮕﻨﺳ هزﺎﺑ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ناﺮﻬﺗ ﻦﻛ ﻪﻧﺎﺧدور

هداد راﺮﻗ ﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳ ياﺮﺟا ،ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻌﻴﺒﻃ ﺮﺘﺴﺑ نﺪﻧادﺮﮔزﺎﺑ تﺎﻣاﺪﻗا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ و هرﺎﻨﻛ ﺶﺷﻮﭘ دﺎﺠﻳا ،ﻲﻳﺎﺘﺳور بﻼﺿﺎ

يﺎﻫ ﻪﭽﺿﻮﺣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،

ﺑ هﺪﺷ ﺮﭘ يﺎﻫ ﻪﺸﻧاﺮﺗ زا هدﺎﻔﺘﺳا ،ﺖﺳدﻻﺎﺑ رد هﺪﻧراﺪﻬﮕﻧ ﻲﺿﺮﻋ هﺮﭘ ياﺮﺟا و ﻲﻨﺷ ﺢﻟﺎﺼﻣ ﺎ

ار ﺪﻧدﻮﻤﻧ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ياﺮﺑ ]

6 .[

ﻲﺳﺎﺒﻋ و نﺎﻘﻫد

هﺪﻨﻳآ ﻞﻣاﻮﻋ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ و زاﺮﻴﺷ ﻚﺸﺧ ﻪﻧﺎﺧدور

ﺪﻨﺘﺴﻧاد نآ يﺎﻴﺣا رﺎﻜﻫار ار ناروﺎﺧ ﺮﻬﺷ لﺎﻤﺷ رد يا هرد زا لﺎﻧﺎﻛ ﺎﺑ بآ ﺖﻳاﺪﻫ ،ﻮﻟرﺎﻬﻣ ﻪﭼﺎﻳرد

] 7 .[

ﻧ تﻼﻀﻌﻣ و ﻞﻠﻋ ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ ﻲﻨﺟوﺮﺑ نازروﺎﺸﻛ ياﺮﺑ يﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻖﻳﺮﻃ زا لﺎﻐﺘﺷا دﺎﺠﻳا ،دور هﺪﻨﻳاز نﺪﺷ ﻚﺸﺧ زا ﻲﺷﺎ

يﺎﻫ ﺶﺨﺑ ﻦﺑ و نﺎﻣﺎﺳ

ﺘﺨﺑ و لﺎﺤﻣرﺎﻬﭼ نﺎﺘﺳا زا ﻴ

رﺎ ي ﺖﺴﻧاد ﻪﻧﺎﺧدور ﻦﻳا يﺎﻴﺣا ياﺮﺑ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ رﺎﻜﻫار ار ]

8 .[

و ﻪﻧﺎﺧدور يراﺪﻳﺎﭘﺎﻧ ﻞﻳﻻد ﻲﺳرﺮﺑ زا ﺲﭘ نارﺎﻜﻤﻫ و يﺮﺒﻃرﻮﭘ

ﻞﺣاﺮﻣ و ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ،ءﺎﻴﺣا فاﺪﻫا ﻪﺑ ار ﺎﻬﻧآ تﺎﺼﺨﺸﻣ ﻲﺧﺮﺑ ناﻮﺗ ﻲﻣ ﺎﻣا دﻮﻤﻧ ءﺎﻴﺣا ﻞﻣﺎﻛ رﻮﻃ ﻪﺑ ار ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ناﻮﺗ ﻲﻤﻧ ﻪﺸﻴﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ ،رﺎﻛ

راﺪﻳﺎﭘ ﻂﻳاﺮﺷ دﺮﻛ ﻚﻳدﺰﻧ

] 9 [ . ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا زا ﻲﻳﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ ﺰﻴﻧ ﻲﻠﺧاد روﺎﺸﻣ ﻦﻴﺳﺪﻨﻬﻣ تﺎﻌﻟﺎﻄﻣ ﻫد ﻲﻣ ﺶﺷﻮﭘ ار

ﺪ

؛ ﻪﻠﻤﺟ زا

» يزﺎﺳﺎﺒﻳز « 1500 زا ﺮﺘﻣ

ﺎﺑ ﻦﺠﺗ ﻪﻧﺎﺧدور

،ﻪﻧﺎﺧدور ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻬﻳﺮﺑرﺎﻛ يﺪﻨﺑ ﺢﻄﺳ و ﻲﻜﻴﺘﺳﻻ ﺪﺳ ثاﺪﺣا و

» ﺣا ﻴﺎ ي ﻛ ﻴ ﻔ ﻲ « 62 زا ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ي ﺖﺷر دورﺮﻫﻮﮔ و بﻮﺟرز

ﻖﻳﺮﻃ زا ﺗ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﺋﻻﺎﭘدﻮﺧ زا هدﺎﻔﺘﺳا و ﻲﻠﺤﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧ ﻪﻴﻔﺼﺗ ثاﺪﺣا ،ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻟﻮﻃ داﺪﺘﻣا رد بﻼﺿﺎﻓ يﺎﻫرﻮﺘﻜﻠﻛ ثاﺪﺣا ،بﻼﺿﺎﻓ ﻪﻜﺒﺷ ﻞﻴﻤﻜ

] 10 [ . ﺮﻈﻧ ﻪﺑ زا يا ﻪﻘﺑﺎﺳ ﭻﻴﻫ ﻪﻜﻨﻳا ﻲﻳاﺮﺟا يﺎﻬﺣﺮﻃ

ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا )

يا ﻪﺿﻮﺣ سﺎﻴﻘﻣ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ (

ﺖﺴﻧآ ﺮﺑ ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻦﻳا ،ﺪﺸﻧ ﺖﻓﺎﻳ رﻮﺸﻛ ﻞﺧاد رد

ﺎﺗ ﻦﻤﺿ ،يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ ﻦﻴﻴﺒﺗ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺮﮕﻳد ﻲﻠﻤﻋ تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ

ﻦﻳا ار ﺪﻳﺎﻤﻧ روﺮﻣ ﻪﻨﻴﻣز رد .

1 - Integrated Water Resources Management (IWRM)

2 - Adaptive Management

3 - River restoration

(3)

2 . يﺮﻈﻧ ﻲﻧﺎﺒﻣ

ﺣا ﻮﻜﺴﻧﻮﻳ ﻨﻛ ﻲﻣ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻦﻴﻨﭼ ار ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴ ﺪ

:

»

ِﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا يﺎﻫدﺮﻛرﺎﻛ و ﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻲﺑﺎﻳزﺎﺑ ﻪﺑ ﻚﻤﻛ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻖﻳﺮﻃ زا ،ﻪﻧﺎﺧدور هﺪﺷ ﺐﻳﺮﺨﺗ

ﻪﻛ ﻲﺗﺎﻣﺪﺧ دﻮﺒﻬﺑ ياﺮﺑ و ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا زا ﺖﻳﺎﻤﺣ ياﺮﺑ يروﺮﺿ يﺎﻫﺪﻨﻳاﺮﻓ دﺪﺠﻣ يراﺮﻗﺮﺑ و ﺮﻄﺧ ضﺮﻌﻣ رد ﺎﻳ هﺪﻳد ﺐﻴﺳآ ،هﺪﺷ هدﻮﺑﺎﻧ ياﺰﺟا دروآ ﻲﻣ ﻢﻫاﺮﻓ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا

« . ﻞﻜﺷ 2 ﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﻬﭼ ﻲ

ﺣا ﻴﺎ ي ﻪﻧﺎﺧدور ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ار ]

10 .[

ﻞﻜﺷ 2 . ﻲﻣﻮﻬﻔﻣ بﻮﭼرﺎﻬﭼ يﺎﻴﺣا

ﻪﻧﺎﺧدور

،دﻮﺷ دراو ﻞﻤﻋ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و يﺮﻈﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ يﺎﻬﺼﺧﺎﺷ

ﻪﻧﺎﺧدور ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ زا ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ

دﺮﻜﻳور ﻦﻳﻮﻧ ﻪﺑ ﻲﻤﻳﺪﻗ

ءﺎﻘﺗرا

،هرﻮﻈﻨﻣ ﺪﻨﭼ ﺎﺑ هرﻮﻈﻨﻣ ﻚﺗ فاﺪﻫا ﻲﻨﻌﻳ ؛ﺪﻨﻨﻛ اﺪﻴﭘ ،ﺮﻤﺘﺴﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ﺎﺑ ﻲﻌﻄﻘﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ،يا ﻪﺘﺷر ﺪﻨﭼ ﺺﺼﺨﺗ ﺎﺑ ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺺﺼﺨﺗ

شﺮﮕﻧ يا هزﺎﺑ

ﺑ شﺮﮕﻧ ﺎ ﺷ ﻦﻳﺰﮕﻳﺎﺟ تﺪﻣ ﺪﻨﻠﺑ يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﺎﺑ تﺪﻣ هﺎﺗﻮﻛ يﺮﻳﺬﭘ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ،ﻚﻴﻓرﻮﻣﻮﺋژ ﻲﻧﺎﻣز سﺎﻴﻘﻣ ﺎﺑ ﻚﻴﻟورﺪﻴﻫ ﻲﻧﺎﻣز سﺎﻴﻘﻣ ،يا ﻪﺿﻮﺣ ﺪﻧﻮ

و

رﺎﻛ زا ﻲﺸﺨﺑ ناﻮﻨﻌﺑ يراﺪﻬﮕﻧ و ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﺪﻳآرد

] 11 [.

3 . نﺎﻬﺟ رد ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ

ترﻮﻟﺎﻛ ﻲﻳادز ﻲﺻﺎﺧ عﻮﻧ١

هﺪﺷ ﻞﻳﺪﺒﺗ ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﺑ و هﺪﻧﺎﺷﻮﭘ ًﻼﻣﺎﻛ ﻪﻫاﺮﺑآ يور ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ ،ﺖﺳا يﺮﻬﺷ ﻞﺧاد يﺎﻫ هدوﺪﺤﻣ رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا زا

ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺑ ناﺪﻧوﺮﻬﺷ ﻪﻄﺑار ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،ﻲﻄﻳاﺮﺷ ﻦﻴﻨﭼ رد ﻪﻧﺎﺧدور

ﻴﺑ زا نآ ﻲﻧاور ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ و ﻊﻄﻗ يﺎﻬﺑﻼﻴﺳ ترﺎﺴﺧ و ترﻮﻟﺎﻛ داﺪﺴﻧا لﺎﻤﺘﺣا ﻪﻜﻠﺑ ،دور ﻲﻣ ﻦ

ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا يراﺪﻬﮕﻧ و ﺮﻴﻤﻌﺗ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ و يﺮﻬﺷ .

نارﺎﻜﻤﻫ و ﺪﻠﻳاو ]

12 [ و ﻲﺳ هژوﺮﭘ ﺶﺷ ﻳاﺮﺟا

،ﺎﻜﻳﺮﻣآ ،نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا رد ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ هﺪﺷ ﻲ

ﺪﻧداد راﺮﻗ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ار ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ و ادﺎﻧﺎﻛ ،ﺲﻴﺋﻮﺳ ،كرﺎﻤﻧاد .

وﺎﺘﺳد و فاﺪﻫا

،ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز هوﺮﮔ ﻪﺳ رد ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ يﺎﻫ هژوﺮﭘ يﺎﻫدر

ژوﺮﭘ زا ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﻦﻳا رد داد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻪﻛ ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا و يدﺎﺼﺘﻗا ه

ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ،فاﺪﻫا زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا يﺎﻫدروﺎﺘﺳد ،ﺎﻫ

1- Deculverting

(4)

ﻧا هﺪﺷ هدروآﺮﺑ فاﺪﻫا زا ﺮﺘﻤﻛ يدﺎﺼﺘﻗا يﺎﻫدروﺎﺘﺳد و فاﺪﻫا ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ ﺪ

. ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ

، ﺎﻳاﺰﻣ ي ﻦﻳا سﺎﺳا ﺮﺑ ﺎﻫ هژوﺮﭘ 8

فﺮﻃ زا هﺪﺷ مﻼﻋا ﺺﺧﺎﺷ

» ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ و بآ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ِﻲﻧﻮﻧﺎﻗ ﻪﺴﺳﺆﻣ

١« نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺪﻳدﺮﮔ ﻞﻴﻠﺤﺗ ﻞﻳذ حﺮﺷ ﻪﺑ :

1 . ﻪﻛ ،يﺮﺼﺑ يﺎﻫ ﻪﺑذﺎﺟ و يﺰﺑآ نارﻮﻧﺎﺟ هﺎﮕﺘﺴﻳز ،ﺪﻨﻤﺷزرا يﺎﻫ بﻻﺎﺗ دﺎﺠﻳا

ِﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻧﺎﺧدور

» ﻲﮔاﻮﻛ

« رد نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ .

2 . ﺠﻳا

ِﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ ،نازﻮﻣآ ﺶﻧاد ياﺮﺑ ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻲﺷزﻮﻣآ ﻞﺤﻣ و يور هدﺎﻴﭘ يﺎﻫﺮﻴﺴﻣ دﺎ ﻪﻧﺎﺧدور

» نرﻮﺒﺴﻧوار

« ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا رد .

3 . ﺖﺳا هﺪﺸﻧ شراﺰﮔ يدرﻮﻣ ﻪﻛ ،يا ﻪﻧﺎﺧدور ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ﻞﻴﻬﺴﺗ .

4 .

ِﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ ،يﺮﻬﺷ يﺎﻀﻓ رد ﻲﺗﻮﺻ ﻲﮔدﻮﻟآ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﻧﺎﺧدور

» سﻮﻫرآ

« ﻤﻧ كرﺎﻤﻧاد رد ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮ

.

5 . ﺎﺗ كﻼﻣا شزرا ﺶﻳاﺰﻓا 20

،ﺪﺻرد ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ

» نﻮﺌﭼ ﻲﮔ ﮓﻧﻮﺌﭼ

« رد ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ

) ﻞﻜﺷ 3 (.

6 . ،ﻲﺘﺴﻳز ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا ﻪﻫاﺮﺑآ يراﺪﻬﮕﻧ و ﺮﻴﻤﻌﺗ يﺎﻫ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻫﺎﻛ

ِﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ ﻪﻧﺎﺧدور

» نرﻮﺒﺴﻧوار

« ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﺘﺴﻠﮕﻧا رد .

7 . ﻛ ،بﻼﻴﺳ ﺮﻄﺧ ﺶﻫﺎ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ

» ﮓﻳﺮﻛ يﺮﺑ ﻚﻠﺑ

« رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ .

8 . ﻴﺸﺨﺑ ﺖﻳﻮﻫ نﺪ

،نﺎﻜﻣ ﻪﺑ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ ﻪﻛ

» ﮓﻳﺮﻛ ﺎﻳدﺎﻛرآ

« رد ﺎﻜﻳﺮﻣآ ﺖﺳا نآ ﻖﻓﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ .

ِﻲﻤﻛ يﺎﻬﻴﺳرﺮﺑ و تﺎﺷراﺰﮔ دﻮﺒﻤﻛ ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا

ِرﺎﺛآ ﺶﻳﺎﭘ اﺮﺟا زا ﺲﭘ ﻲﻳادز ترﻮﻟﺎﻛ يﺎﻫ هژوﺮﭘ ء

ﺶﻟﺎﭼ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار هدﻮﻤﻧ مﻼﻋا

ﺖﺳا .

(2002–2009)ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ ،لﻮﺌﺳ رد«نﻮﺌﭼ ﻲﮔ ﮓﻧﻮﺌﭼ» ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ياﺮﺑهاﺮﮔرﺰﺑ ﻚﻳ ﻞﻣﺎﻛ فﺬﺣ-3ﻞﻜﺷ

4 . رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ هرﺎﻗ

ﺎﻴﺳآ ﺎﻘﻳﺮﻓآ و

ﻪﻛ ﺪﻫد ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﺳرﺮﺑ يﺎﻫ هژوﺮﭘ

ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺐﻠﻏا

رد يﺎﻫرﻮﺸﻛ آ قﺮﺷ ﺎﻴﺳ اﺮﺟا ﻪﺑ ء ﺖﺳا هﺪﻣآ رد .

ﻲﺑﻮﻨﺟ هﺮﻛ و ﻦﭘاژ ،ﻦﻴﭼ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﻪﻛ

ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ رد ﻪﻫد ود ﻪﺑ ﻚﻳدﺰﻧ ﺎﻴﺣا و٢

ء ﺪﻧراد لﺎﺳ زا 2006 ﺎﺑ دﺎﺠﻳا » ﺎﻴﺳآ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻪﻜﺒﺷ

٣« تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ زا ﻲﻛﺮﺘﺸﻣ ﻲﺗﺎﻋﻼﻃا ﻚﻧﺎﺑ دﻮﺧ

ﻞﻴﻜﺸﺗ

ﺪﻧا هداد ﺪﻨﻫ يﺎﻫرﻮﺸﻛ و ﺑ ﺰﻴﻧ ﺎﻴﻟاﺮﺘﺳا و ﺪﻨﻠﻳﺎﺗ ،يﺰﻟﺎﻣ ،نﺎﺘﺴﻛﺎﭘ ،

ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ يرﺎﻜﻤﻫ نآ ﺎ .

زا ﺪﻨﺗرﺎﺒﻋ ﻪﻜﺒﺷ ﻦﻳا ﻲﻠﺻا يﺎﻬﺘﻴﻟﺎﻌﻓ :

) ﻒﻟا ( ﻲﻧﺎﺒﻴﺘﺸﭘ هژوﺮﭘ ﻲﻨﻓ

ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا يﺎﻫ ،

) ب ( ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻖﻴﻘﺤﺗ ،

) ج ( تارﺎﺸﺘﻧا ) و ﻪﻧﻻﺎﺳ تﺎﺷراﺰﮔ ،ﻪﻣﺎﻧﺮﺒﺧ (...

، ) د ( يﺎﻴﺣا ﻪﻨﻴﻣز رد لﺎﻌﻓ يﺎﻫ ﻪﻜﺒﺷ و ﺎﻫدﺎﻬﻧ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻞﻣﺎﻌﺗ

ﻪﻧﺎﺧدور . رد ﻪﻘﻄﻨﻣ ،ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ يﺎﻴﺣا دﺮﻜﻳور ﻪﻧﺎﺧدور

ﻠﻤﻋ رﻮﻃ ﻪﺑ زﻮﻨﻫ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮕﻧ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﻲ

. ﺎﻘﻳﺮﻓآ هرﺎﻗ رد

، ﻂﻘﻓ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا هژوﺮﭘ ﻚﻳ

زا نوﺮﻣﺎﻛ ] 13 [ و ﻚﻳ زا هژوﺮﭘ ﻲﺑﻮﻨﺟ يﺎﻘﻳﺮﻓآ ]

14 [ هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺖﺳا

.

1- Chartered Institution of Water and Environmental Management (CIWEM)

2- Rehabilitation

3- Asian River Restoration Network (ARRN)

(5)

4 - 1 - ﻦﭘاژ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

ﺸﭘ ار ﻲﻨﻴﺸﻧﺮﻬﺷ و نﺪﺷ ﻲﺘﻌﻨﺻ هﺪﻨﺑﺎﺘﺷ نارود ﻦﭘاژ ،مود ﻲﻧﺎﻬﺟ ﮓﻨﺟ زا ﺲﭘ دﻮﺑ هاﺮﻤﻫ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ﺪﻳﺪﺷ ﻲﮔدﻮﻟآ ﺎﺑ ﻪﻛ ﺖﺷاﺬﮔ ﺮﺳ ﺖ

. يﺎﻫ هژوﺮﭘ

ﺪﻧﺪﻣآ رد اﺮﺟا درﻮﻣ ﻪﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ندﺮﻛ هﺰﻴﻟﺎﻧﺎﻛ و يزﺎﺳﺪﺳ ،بﻼﻴﺳ لﺮﺘﻨﻛ ﻢﻴﻈﻋ .

دوﺪﺣ و ﺪﻧﺪﺷ دﻮﺑﺎﻧ نﺎﻴﻫﺎﻣ زا ﻲﻣﻮﺑ ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺳ ﻞﻗاﺪﺣ 60

ﺮﮕﻳد ﻪﻧﻮﮔ

ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ضاﺮﻘﻧا ﺮﻄﺧ ضﺮﻌﻣ رد .

ﻪﻫد رد 80 ﻪﻌﺳﻮﺗ ياﺮﺑ ﺎﺿﺎﻘﺗ ، ﺖﻓﺮﮔ ﻻﺎﺑ يﺮﻬﺷ تﺎﺤﻳﺮﻔﺗ

.

ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺮﺘﻓد ﻂﺳﻮﺗ ﻦﭘاژ گرﺰﺑ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻣﺎﻤﺗ

ترازو رد ﻪﻧﺎﺧدور

» ﻢﺴﻳرﻮﺗ و ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ،ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ،ﻦﻴﻣز

« و ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ دﻮﺷ ﻲﻣ مﺎﺠﻧا ﺎﻬﻳرادﺮﻬﺷ و ﻲﻠﺤﻣ يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﻚﭼﻮﻛ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور .

رد

1997 ﺖﺳﺎﻴﺳ ،

» ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻫرﺎﻛ رد يرﻮﺤﻣ ﺖﻌﻴﺒﻃ «

ﭘ ﻪﺟدﻮﺑ ﻦﻴﻣﺎﺗ ياﺮﺑ ﺪﻳدﺮﮔ ﻲﻣاﺰﻟا يا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻫ هژوﺮ

. ﻖﺒﻃ ﻪﻛ بﻼﻴﺳ لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ هژوﺮﭘ ﻪﻤﻫ

دﺮﻜﻳور ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ﺪﻧﺪﺷ ﻲﻣ اﺮﺟا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳا

» ﺰﺒﺳ

« ﻲﻟو ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ ﻲﻣ ﺶﻴﭘ رد يﺮﺗ زﻮﻨﻫ

دﻮﺒﻧ هﺪﺷ ﻒﻳﺮﻌﺗ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻛا فاﺪﻫا .

رد يا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻫرﺎﻛ ﺐﻠﻏا

ا ﻲﻠﺤﻣ ناﺮﻳﺪﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ سﺎﺳا ﺮﺑ و يا هزﺎﺑ سﺎﻴﻘﻣ اﺮﺟا ﺖﺳﺎﻴﺳ ﻦﻳا ز

ﺪﺷ ﻲﻣ ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا ﺎﻫ هژوﺮﭘ ﻲﻔﻴﻛ توﺎﻔﺗ ﻪﺑ ﻪﻛ .

ﺎﻣﺎﻫﻮﻛﻮﻳ رد ﻲﻣوﺰﻳا ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ ﻲﻃ

10 لﺎﺳ ) 1987 - 1998 ( مﺎﮕﺸﻴﭘ يﺎﻫ هژوﺮﭘ زا ﻲﻜﻳ ﺎﺑ

فﺪﻫ دﺪﺠﻣ يراﺮﻗﺮﺑ و تﺎﺤﻳﺮﻔﺗ ﻪﻌﺳﻮﺗ

طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺧدور دﻮﺑ ﻂﻴﺤﻣ . و ﺪﻣآ ﻞﻤﻌﺑ ﻲﻣدﺮﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ ﺐﻠﺟ ياﺮﺑ يرﺎﻴﺴﺑ شﻼﺗ ﺮﺑ ﻲﻠﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ هوﺮﮔ ﻚﻳ

ﻞﻴﻜﺸﺗ هژوﺮﭘ زا يراﺪﻬﮕﻧ و ﻆﻔﺣ يا

ﺪﺷ . ﻲﺳرﺮﺑ ﻖﺒﻃ ﻪﻧﺎﺧدور ﺖﻴﺑاﺬﺟ ،يرﺎﻣآ يﺎﻫ

87 ﻪﻧﺎﺧدور زا دﺪﺠﻣ ﺪﻳدزﺎﺑ ،ﺪﺻرد 75

ﺶﺣو تﺎﻴﺣ دﻮﺒﻬﺑ و ﺪﺻرد 68

ﺪﺻرد ر ﺪﺷ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﺪﻫد ) ﻞﻜﺷ

4 (.

BODﺶﻫﺎﻛ زا يﻻﺎﺑ 10 ﻪﺑ ﺮﻳز ppm5 ﻪﻧﺎﺧدور ﻪﺑ نﺎﻴﻫﺎﻣ زا ﻪﻧﻮﮔ ود ﺖﺸﮔزﺎﺑ و

، ﻪﻠﻤﺟ زا ﺼﺧﺎﺷ يﺎﻬ ﻮﻣ ﺖﻴﻘﻓ هژوﺮﭘ ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ بﻮﺴﺤﻣ .

[15] (ﭗﭼ) ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ زا ﻞﺒﻗ،(ﺖﺳار) ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ زا ﺲﭘ ﻲﻣوﺰﻳا ﻪﻧﺎﺧدور-4ﻞﻜﺷ

نﻮﻧﺎﻗ

» ﺖﻌﻴﺒﻃ يﺎﻴﺣا زا ﺖﻳﺎﻤﺣ «

لﺎﺳ رد ﻦﭘاژ 2003

ﺪﻴﺳر ﺐﻳﻮﺼﺗ ﻪﺑ .

لﺎﺳ رد 2008 ترازو

» ﻢﺴﻳرﻮﺗ و ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ ،ﺖﺧﺎﺳﺮﻳز ،ﻦﻴﻣز «

ﻪﺘﻴﻤﻛ ﺖﺳﺎﻴﺳ يﺮﮕﻧزﺎﺑ ياﺮﺑ يا

» يرﻮﺤﻣ ﺖﻌﻴﺒﻃ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻫرﺎﻛ رد

« داد ﻞﻴﻜﺸﺗ . رد ،ﻪﺘﻴﻤﻛ ﻦﻳا شراﺰﮔ ﻪﺑ 42

ِﺶﻳﺎﭘ ﺎﻫ هژوﺮﭘ زا ﺪﺻرد و ءاﺮﺟا زا ﻞﺒﻗ

رد 87

ِﺶﻳﺎﭘ ﺎﻫ هژوﺮﭘ زا ﺪﺻرد اﺮﺟا زا ﺲﭘ

ء ﺠﻧا ﺎ دﻮﺑ هﺪﺸﻧ م . ﻲﺳرﺮﺑ

ﺪﻳﺪﺟ يﺎﻫدراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻦﻳوﺪﺗ ﻪﺑ ﻪﺘﻴﻤﻛ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا . لﺎﺳ زا 2002 ،

رﻮﻛﺬﻣ ﻪﻧﺎﺨﺗرازو 35

هژوﺮﭘ گرﺰﺑ ﺣا ار يا ﻪﺿﻮﺣ سﺎﻴﻘﻣ رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴ ﺖﺳا هدﻮﻤﻧ ﻲﺗﺎﻴﻠﻤﻋ

] 16 .[

5 . رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ هرﺎﻗ

ﺎﭘورا

نارﺎﻜﻤﻫ و رﺎﻫﻮﻣ ]

17 [ ﺖﺴﻴﺑ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا درﻮﻣ رد

9 رد ﻊﻗاو رﻮﺸﻛ ﺎﭘورا ﺰﻛﺮﻣ و قﺮﺷ ،لﺎﻤﺷ

هژوﺮﭘ ناﻮﻨﻋ ﺖﺤﺗ ﻪﻛ ار

» مرﻮﻔﻳر

١« ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﻪﺟدﻮﺑ ﺎﺑ و

درﻮﻣ ﺪﻧا هﺪﻣآرد اﺮﺟا ﻪﺑ ﺎﭘورا ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ

ﺪﻧداد راﺮﻗ . رد ناﻮﻨﻌﺑ ﻪﻛ ﺎﻫ هژوﺮﭘ ﻦﻳا

» ﻖﻓﻮﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ «

تﺎﻣاﺪﻗا ،ﺪﻧﻮﺷ ﻲﻣ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﻲﻧﻻﻮﻃ ًﺎﺘﺒﺴﻧ ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺎﺑ و

» دراﺪﻧﺎﺘﺳا « ﻞﻴﺒﻗ زا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻲﻧﺎﻳﺮﺟ نورد تﺎﻣاﺪﻗا

)٢

بﻮﭼ و ﮓﻨﺳ ﻪﺘﺨﺗ ندﺮﻛ ﻪﻓﺎﺿا ﻞﺜﻣ (

ﻣاﺪﻗا و ﻲﻄﻴﺤﻣ تﺎ ٣

) ﻞﺜﻣ ﺾﻳﺮﻌﺗ ،رﺪﻧﺎﺌﻣ يﺎﻴﺣا

ﻪﻧﺎﺧدور ( ٤

هﺪﻣآرد اﺮﺟا درﻮﻣ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا

،ﺎﻬﻧآ نﺎﻴﻣ زا 10

درﻮﻣ و سﺎﻴﻘﻣ گرﺰﺑ 10

درﻮﻣ سﺎﻴﻘﻣ ﻚﭼﻮﻛ ﻲﻟو ﻪﺑﺎﺸﻣ ﺮﮕﻳد ﺪﻧﺪﺷ بﺎﺨﺘﻧا

تاﺮﺛا ﻲﺳرﺮﺑ ﺎﺗ

ﺮﺴﻴﻣ ءﺎﻴﺣا ﺖﻌﺳو دﺮﮔ

د . دوﺪﺣ ﺰﻳﺮﺑآ ﻪﺿﻮﺣ ﻦﻳﺮﺘﻜﭼﻮﻛ 400

زا ﺶﻴﺑ ﻪﺿﻮﺣ ﻦﻳﺮﺘﮔرﺰﺑ و 14500

ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﺖﺷاد ﺖﻌﺳو ﻊﺑﺮﻣ .

هﺪﺸﻧ ءﺎﻴﺣا ﺶﺨﺑ ﻚﻳ

1- REstoring rivers FOR effective catchment Management (REFORM)

2- Instream measures

3- Planform measures

4- River widening

(6)

ﻦﻴﻴﻌﺗ لﺮﺘﻨﻛ ﻊﻄﻘﻣ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ هژوﺮﭘ ﺮﻫ هﺪﺷ ءﺎﻴﺣا ﺶﺨﺑ ﺖﺳدﻻﺎﺑ رد ﻊﻗاو ﺷ

دروآرد ﻲﻤﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ ار ءﺎﻴﺣا ﺮﻴﺛﺎﺗ ناﻮﺘﺑ ﺎﺗ ﺪ .

اد نﺎﺸﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا ﺎﺑ ﻪﻛ د

ﺖﻌﺳو ﺶﻳاﺰﻓا هزﺎﺑ لﻮﻃ و

ءﺎﻴﺣا هﺪﺷ ﺮﺛا ، ﺪﺑﺎﻳ ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ءﺎﻴﺣا هﺪﻨﻨﻛ ﻞﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ .

ﺪﺷ ﺺﺨﺸﻣ ﻚﻳ ،ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻣاﺪﻗا ﻦﻴﺑ رد ﻪﻛ

» ﺮﺗﺮﺑ ماﺪﻗا «

يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻴﺛﺎﺗ تﺎﻣاﺪﻗا ﺮﻳﺎﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﻧﺎﺧدور ﺾﻳﺮﻌﺗ ﻦﻜﻟ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻤﻧ ﻦﻴﻴﻌﺗ ﻞﺑﺎﻗ اد

ر د ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ رﻮﻃ ﻪﺑ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ ءﺎﻴﺣا يﺎﻫ هژوﺮﭘ رد ﺖﺷﺪﺑﻼﻴﺳ و ﻪﻧﺎﺧدور و

ﺪﻧﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ .

ﻧﻮﮔ ياﺮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ تﺎﻣاﺪﻗا ،ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺞﻳﺎﺘﻧ سﺎﺳا ﺮﺑ و نﺎﻴﻫﺎﻣ ياﺮﺑ ﻲﻧﺎﻳﺮﺟ نورد تﺎﻣاﺪﻗا و ،يﺰﺑآ ﻪﻤﻴﻧ و يز ﻲﻜﺸﺧ يﺎﻫ ﻪ

ﻲﺑ هدﻮﺑ ﺪﻴﻔﻣ نﺎﮔﺮﻬﻣ و

ﺖﺒﺜﻣ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻢﻏﺮﻴﻠﻋ ﻦﻳا

رد ،ﻂﺳﻮﺘﻣ و وﺮﻛﺎﻣ يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺴﻳز ﺮﺑ تﺎﻣاﺪﻗا يﺎﻫ هﺎﮕﺘﺴﻳز

ﺪﻧا هدﻮﺑ ﻖﻓﻮﻣﺎﻧ وﺮﻜﻴﻣ .

ﺮﻈﻧ زا ءﺎﻴﺣا يﺎﻫ هژوﺮﭘ

تاﺮﺛا ﻧ و ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﻤﻛ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺰﻴﻧ ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا تﺎﻣﺪﺧ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘ

)

،بﻼﻴﺳ ،بﺮﺷ بآ ،يزروﺎﺸﻛ تﻻﻮﺼﺤﻣ داﻮﻣ لﺮﺘﻨﻛ

و ﻲﮕﻨﻫﺮﻓ يﺎﻬﻳﺮﺑرﺎﻛ ،يﺬﻐﻣ (...

ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺎﻳ دﻮﺒﻬﺑ ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ .

رد ،ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻦﻳا

ِيزﺎﺳ دراﺪﻧﺎﺘﺳا موﺰﻟ ﺷور

يﺎﻬ و ﺶﻳﺎﭘ ،تﺎﻋﻼﻃا يروآ ﻊﻤﺟ

ﻲﺑﺎﻳزرا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تاﺮﺛا راﺮﻗ ﺪﻴﻛﺎﺗ درﻮﻣ

ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺖﺳا . ﺎﭘورا بﻮﻨﺟ و بﺮﻏ يﺎﻫرﻮﺸﻛ رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻖﺑاﻮﺳ )

ﺎﻴﻟﺎﺘﻳا ،ﺎﻴﻧﺎﭙﺳا (

ﺖﺳا دﻮﺟﻮﻣ ﺰﻴﻧ .

5 - 1 - ﺲﻴﺋﻮﺳ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺎﻫ

زا ﺶﻴﺑ يا ﻪﻘﺑﺎﺳ ﺲﻴﺋﻮﺳ رد 3

دراد ﻪﻫد . لﺎﺳ زا 1979 ﺎﺗ 2012 داﺪﻌﺗ 848 اﺮﺟا هژوﺮﭘ هﺪﺷ ﻪﻛ ﺖﺳا ياﺮﺑ 232 درﻮﻣ

، زرا شراﺰﮔ ﻲﺑﺎﻳ

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ هژوﺮﭘ دﻮﺟﻮﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ .

ِﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ﻊﻳزﻮﺗ ﺎﻴﺣا يﺎﻫ هژوﺮﭘ

رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد ء ﺖﻌﺳو ﺎﺑ يرادﺎﻨﻌﻣ طﺎﺒﺗرا

ﺖﻴﻌﻤﺟ ﺎﻳ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ نﻮﺘﻧﺎﻛ ﺪﻫد ﻲﻤﻧ

. عﻮﻤﺠﻣ

هﺪﺷ ءﺎﻴﺣا يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور لﻮﻃ 307

و هدﻮﺑ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ﻖﻳﺮﻃ زا

ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﻣاﺪﻗا يزﺎﺳ هدﺎﻣآ ﺮﻴﻈﻧ

،هﺎﮕﺘﺴﻳز ترﻮﻟﺎﻛ ،ﻪﻫاﺮﺑآ يزﺎﺳزﺎﺑ ،يزﺎﺳ ﻞﺣﺎﺳ ،ﻲﻳادز

بآ ﺖﻴﻔﻴﻛ دﻮﺒﻬﺑ و ناﺮﮕﺷدﺮﮔ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ،ﻞﻴﺳ ﺖﻇﺎﻔﺣ ،ﺖﺷﺪﺑﻼﻴﺳ ﻲﻧاﻮﺗزﺎﺑ ،ﻪﻫاﺮﺑآ فاﺮﺤﻧا ،ﻲﺘﺴﻳز ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ )

ﻲﻧاواﺮﻓ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ (

ﻪﺘﻓﺮﮔ ترﻮﺻ ﺖﺳا

.

ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺲﻴﺋﻮﺳ رد

، ﻲﻨﺷور ﻪﺑ

» ﺢﻴﺤﺻ مﺎﮔ ﻚﻳ

« زﺎﻴﻧ و هﺪﻳدﺮﮔ ﻲﺑﺎﻳزرا روﺮﺿ ءﺎﻴﺣا تاﺮﺛا ﺖﺒﺛ ياﺮﺑ ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﻊﺿو ﻪﺑ

ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺴﻧاد ي ]

18 [.

6 . ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ رد

هرﺎﻗ ﺎﻜﻳﺮﻣآ

ﻞﺘﺨﻣ يﺎﻫ هزﺎﺳ فﺬﺣ هﺪﻨﻨﻛ

ﻞﺼﻔﻨﻣ ﺎﻳ هﺪﻨﻨﻛ تﺎﻣاﺪﻗا زا ﻲﻜﻳ نﺎﻳﺮﺟ ياﺮﺑ ﺞﻳار

ﺎﻴﺣا ي ﻪﻧﺎﺧدور دور ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ .

هژوﺮﭘ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺪﺳ ﻚﻳ هزﺎﺳ ﻦﻳا ﺮﮔا

ﻲﻳادز ﺪﺳ هژوﺮﭘ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺪﺷ ﺪﻫاﻮﺧ ﻖﻴﻔﻠﺗ١

. رد هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ،

ﻳ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻲﻳادز ﺪﺳ يﺎﻫ هژوﺮﭘ ﻲﻠﺻا فاﺪﻫا زا ﻲﻜ

ﻣ بﻮﺴﺤ دﻮﺷ ﻲﻣ . ﻣ ﺖﻳﺎﻤﺣ ﺖﻟود فﺮﻃ زا تﺪﺷ ﻪﺑ هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد يزﺎﺳﺪﺳ ،ﻢﺘﺴﻴﺑ نﺮﻗ لوا ﻪﻤﻴﻧ رد ﻲ

ﺪﺷ ﺪﻴﺳر جوا ﻪﺑ نﺮﻗ ﻂﺳاوا رد و .

دﺮﻜﻳور ﺎﻣا

ﺮﻗ مود ﻪﻤﻴﻧ رد هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻢﺘﺴﻴﺑ ن

؛دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﻂﻴﺤﻣ زا ﺎﺗ ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا ﻦﻴﻧاﻮﻗ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﺑ ﻦﻴﺸﻴﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ يﺎﻬﺣﺮﻃ زا ﻲﺷﺎﻧ ضراﻮﻋ

ﻪﻧﻮﮔ و ﺖﺴﻳز ﺎﻫ

ي ﺪﻳآ ﻞﻤﻌﺑ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ضاﺮﻘﻧا لﺎﺣ رد

ِﻲﻋﺎﻤﺘﺟا تﺎﺒﻟﺎﻄﻣ و نﺎﻴﻣﻮﺑ

ﺎﻜﻳﺮﻣآ دﺮﻴﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ .

ﻪﻨﻳﺰﻫ ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ

ِيراﺪﻬﮕﻧ و ﺮﻴﻤﻌﺗ يﺎﻫ

ﺐﻳﺮﺨﺗ ﻪﻨﻳﺰﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻤﻳﺪﻗ يﺎﻫﺪﺳ ﻞﻣﺎﻋ ﺰﻴﻧ ﺎﻬﻧآ

يا هﺪﻨﻨﻛ ﻦﻴﻴﻌﺗ دور ﻲﻣ رﺎﻤﺷ ﻪﺑ

. ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻦﻳﺪﺑ ﻲﻳادز ﺪﺳ

ﺑ نﺮﻗ ﺮﺧآ ﻪﻫد ﻪﺳ رد ﻴ

ﻢﺘﺴ بﺎﺘﺷ ﻓﺮﮔ ﺖ و

ﺑﻴ ﺶ زا 200 ا رد ﺪﺳ ﻳ ﻦ ﺮﺨﺗ رﻮﺸﻛ ﻳ ﺐ ﺪﻧﺪﺷ ] 19 .[

ﺮﻴﺛﺎﺗ زا ﻲﻜﻳ هژوﺮﭘ ﻦﻳﺮﺘﮔرﺰﺑ يﺎﻫ

ﻲﻳادز ﺪﺳ ر يو ﻪﻧﺎﺧدور »

ا ﺎﻫﻮﻟ

«

، ﺮﻴﻈﻧ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻪﺒﻨﺟ زا

ژﻮﻟﻮﻓرﻮﻣﻮﺋژ ي

ﺧدور ﺳ و ﻪﻧﺎ ﻴ ﺖﺷﺪﺑﻼ ] 20 [ و ﻛ ﻴ ﻔ ﻴ ﺖ بآ ] 21 [ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ .

زا ﻲﻜﻳ ﺮﮕﻳد

ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻖﻓﻮﻣ تﺎﻴﺑﺮﺠﺗ

) ﻲﻳادز ﺪﺳ نوﺪﺑ (

هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳا رد

، ﭘ ﻪﻧﺎﺧدور هژوﺮ

» ﻲﻤﺴﻴﻛ

« ﺰﻳﺮﺑآ ﻪﺿﻮﺣ ﺎﺑ اﺪﻳرﻮﻠﻓ رد ﻪﺑ

ﺖﻌﺳو 7800 ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ .

166 ﻦﻳا لﻮﻃ زا ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ر

ﻪﻫد رد بﻼﻴﺳ لﺮﺘﻨﻛ فﺪﻫ ﺎﺑ ﻪﻧﺎﺧدو 60

يدﺎﻴﻠﻴﻣ ﻛ ﻧﺎ ﺎ هﺰﻴﻟ ﻪﺑ ﻪﻛ دﻮﺑ هﺪﺷ ﺗ

ﺐﻳﺮﺨ بادﺮﻣ

اﺮﺑآ طﺎﺒﺗرا ﻊﻄﻗ ،ﺖﺳد ﻦﻴﺋﺎﭘ لﻮﻠﺤﻣ نﮋﻴﺴﻛا ﺶﻫﺎﻛ ،ﺖﺷﺪﺑﻼﻴﺳ ﺎﺑ ﻪﻫ

DO ) ( ﺶﻳاﺰﻓا و يرﻮﻧﺎﺟ و ﻲﻫﺎﻴﮔ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻴﻴﻐﺗ ، ﺮﻔﺴﻓ ﺖﻈﻠﻏ

تﻻﻮﺼﺤﻣ رد

ﺪﻴﻣﺎﺠﻧا يزروﺎﺸﻛ .

لﺎﺳ زا 2001 ، زا ﻲﺸﺨﺑ ﻲﻠﺻا ﻪﻫاﺮﺑآ ﺎﻴﺣا

ء ﺪﻳدﺮﮔ فﺬﺣ نﺎﻳﺮﺟ لﺮﺘﻨﻛ يﺎﻫ هزﺎﺳ و ﺪﻧ

. رد هزﺎﺑ يﺪﻌﺑ يﺎﻬﻟﺎﺳ ءﺎﻴﺣا يﺮﮕﻳد يﺎﻫ

ﺪﻧﺪﺷ

ﺪﺷﺎﺑ ﻲﻣ شﺮﺘﺴﮔ لﺎﺣ رد ﺪﻧور ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺑ ﺰﻴﻧ بادﺮﻣ ﺢﻄﺳ و .

زا لﻮﻠﺤﻣ نﮋﻴﺴﻛا ﺶﻳاﺰﻓا 3

/ 2 ﻪﺑ 9 / ppm4 ﺶﻫﺎﻛ ، 50 يﺪﺻرد ﻓ ﻞﻛ ﺮﻔﺴ TP) ( ، و يﺎﻴﺣا

نﺎﻴﻫﺎﻣ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﮔ نﺎﮔﺪﻧﺮﭘ و

رﺎﻈﺘﻧا درﻮﻣ ﺢﻄﺳ ﺎﺗ

، ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻲﻣ هژوﺮﭘ ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ يﺎﻫ ]

22 .[

ﻏ ﻦﻤﺠﻧا ﻴ ﺘﻟودﺮ ﻲ ﻪﻧﺎﺧدور ﺎﻫ ي ﺮﻣآ ﻳ

2ﺎﻜ زا ﺶﻴﺑ ﺎﺑ 43 ﺐﻠﻃواد رﺎﻜﻤﻫ راﺰﻫ و

ﺶﺗرا ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ هوﺮﮔ ا

هﺪﺤﺘﻣ تﻻﺎﻳ (USACE)

ناﻮﻨﻌﺑ ﻲﻤﻳﺪﻗ

بآ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ نﺎﻣزﺎﺳ ﻦﻳﺮﺗ رﻮﺸﻛ ﻦﻳا رد

ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻲﻠﺻا نﺎﻴﻟﻮﺘﻣ .

ﻦﻤﺠﻧا ﻣ رﻮﻛﺬ يﺎﻴﺣا زا ﺶﻴﺑ 1400 ار ﻪﻧﺎﺧدور ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ ا

ﻖﻳﺮﻃ ز ﺪﺳ

ﺎﻳ ﻲﻳادز ﺪﺳ زا دﺪﺠﻣ يرادﺮﺑ هﺮﻬﺑ دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ٣

لﺎﺳ رد 2016 ﮔ شراﺰ ﺖﺳا هدﺮﻛ . هوﺮﮔ ﺶﺗرا ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ ﺖﻴﻟﻮﺌﺴﻣ ﻪﻛ

692 ﺪﺳ ار ﺮﺳاﺮﺳ رد آ ﺎﻜﻳﺮﻣ ﺮﺑ

،دراد هﺪﻬﻋ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﺖﺤﺗ

زا لﺎﺳ 2002 » راﺪﻳﺎﭘ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور هژوﺮﭘ

« ﺎﺑ ار ﻫ يرﺎﻜﻤ

» ﺧ ﻪﺴﺳﻮﻣ ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ ﻆﻔﺣ ﻪﻳﺮﻴ

« د ر 8 ﺣ ﻪﺿﻮ

هدﻮﻤﻧ زﺎﻏآ ﺖﺳا

. ﻦﻳﺮﺘﻜﭼﻮﻛ ﺰﻳﺮﺑآ ﻪﺿﻮﺣ

56 زا ﺶﻴﺑ ﻪﺿﻮﺣ ﻦﻳﺮﺘﮔرﺰﺑ و 28

ﺘﻣﻮﻠﻴﻛ راﺰﻫ و ﻪﺘﺷاد ﺖﻌﺳو ﻊﺑﺮﻣ ﺮ

فﺪﻫ هژوﺮﭘ ﻲﻠﺻا ﺑ

يراﺮﻗﺮ نﺎﻳﺮﺟ

1- Dam removal

2- American Rivers

3- Dam reoperation

(7)

ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز ﻳﺪﻣ ﻖﻳﺮﻃ زا

نزﺎﺨﻣ ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺖﻳﺮ ﻲﻣ

ﺪﺷﺎﺑ . يرﺎﻜﻤﻫ ﺮﻳﺎﺳ زﺎﺳ ،نﺎﻴﻫﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﺘﻟود يﺎﻫدﺎﻬﻧ ﻲﺻﻮﺼﺧ ﺶﺨﺑ و دﺎﻬﻧ مدﺮﻣ يﺎﻬﻧﺎﻣ

ﺰﻴﻧ ﺐﻠﺟ

ﺖﺳا هﺪﺷ . ﺎﺑ ﺖﺷﺬﮔ هژوﺮﭘ ﺮﻤﻋ زا ﻪﻫد ﻚﻳ زا ﺶﻴﺑ يدﺎﺼﺘﻗا فاﺪﻫا ﺮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز نﺎﻳﺮﺟ ﺮﻴﺛﺎﺗ ،

- ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا ﺖﺳا هداد نﺎﺸﻧ ار دﻮﺧ .

رد 6 ﻪﺿﻮﺣ

ﻞﻣﺎﺷ 11 ﺪﺳ و 1000 ،ﻪﻧﺎﺧدور ﺮﺘﻣﻮﻠﻴﻛ نﺎﻳﺮﺟ

ﺖﺳا هﺪﺷ راﺮﻗﺮﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز ]

23 [.

6 - 1 - يﺎﻴﺣا ﻦﻴﺗﻻ يﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور

ﻪﻫد زا ﻦﻴﺗﻻ يﺎﻜﻳﺮﻣآ رد ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا 1970

هارﺰﺒﺳ ثاﺪﺣا ﺎﺑ و )١

ﻲﺤﻳﺮﻔﺗ يﺮﺑرﺎﻛ (

ﺖﺳا هﺪﺷ زﺎﻏآ .

ِﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد تﺎﻴﺑدا رد هژوﺮﭘ ،ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻧاواﺮﻓ ﻚﻳﺰﻜﻣ و ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ يﺎﻫ هژوﺮﭘ ،ﻲﻫﺎﮕﺸﻧاد ﺮﻴﻏ تﺎﻴﺑدا رد و ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﺘﻧاژرآ و ﻞﻳزﺮﺑ يﺎﻫ .

هژوﺮﭘ ﻪﻠﻤﺟ زا

ناﻮﺗ ﻲﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا ﻢﻬﻣ يﺎﻫ ﺎﻨﻟاﺪﮔﺎﻣ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

) ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ (

،يا ﻪﻧﺎﺧدور ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ دﻮﺒﻬﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺎﺗﻮﮔﻮﺑ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا

) ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ ( ﺖﺴﻳز فاﺪﻫا ﺎﺑ

ﻦﻴﻟﺪﻣ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ،زاﺪﻧا ﻢﺸﭼ دﻮﺒﻬﺑ و ﻲﻄﻴﺤﻣ )

ﺎﻴﺒﻤﻠﻛ ( ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا و ،ﻪﻧﺎﺧدور و مدﺮﻣ طﺎﺒﺗرا ﺶﻳاﺰﻓا و يﺮﻬﺷ ﻲﻣﻮﻤﻋ يﺎﻀﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ فاﺪﻫا ﺎﺑ

كﺎﻤﻳر ) وﺮﭘ ( دﺮﺑ مﺎﻧ ار ﺰﺒﺳ يﺎﻀﻓ ﻪﻌﺳﻮﺗ و ﻞﻘﻧ و ﻞﻤﺣ دﻮﺒﻬﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ .

رد يﺮﻬﺷ يﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا درﻮﻣ رد صﻮﺼﺧ ﻪﺑ ﻲﻠﻴﻠﺤﺗ تﺎﺷراﺰﮔ دﻮﺒﻤﻛ

ﺳا رﺎﻜﺷآ ﻦﻴﺗﻻ يﺎﻜﻳﺮﻣآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺖ

] 24 [.

ﻦﻴﻘﻘﺤﻣ ﻣ ، ﺆ هژوﺮﭘ رد ﺎﭘورا ﻪﻳدﺎﺤﺗا ﺎﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻦﻳا يﺎﻫرﻮﺸﻛ دﺎﻬﻧ مدﺮﻣ يﺎﻬﻧﺎﻣزﺎﺳ و تﺎﺴﺳ

» يﺎﻴﺣا

يﺎﻫ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﻲﻨﻴﺗﻻ يا ﻪﻧﺎﺧدور و ﻲﺑآ

٢« ﺪﻧراد يرﺎﻜﻤﻫ .

7 . ﻪﺠﻴﺘﻧ يﺮﻴﮔ

،دﻮﺷ دراو ﻞﻤﻋ ﻪﻠﺣﺮﻣ ﻪﺑ ﻲﺗﺎﻌﻟﺎﻄﻣ و يﺮﻈﻧ ﻪﻠﺣﺮﻣ زا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻪﻜﻨﻳا ياﺮﺑ ﻲﺘﺴﻳﺎﺑ

يﺎﻬﺼﺧﺎﺷ ﻪﻧﺎﺧدور ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

ﺪﻨﻨﻛ اﺪﻴﭘ ءﺎﻘﺗرا .

ﺐﻠﻏا رد

هژوﺮﭘ ،ءﺎﻴﺣا يﺎﻫ يﺎﻫدروﺎﺘﺳد

ﺖﺳا هﺪﻴﺳر تﺎﺒﺛا ﻪﺑ ﻲﻄﻴﺤﻣ ﺖﺴﻳز و ﻲﻋﺎﻤﺘﺟا .

ﻛ دﻮﺒﻤ

تﺎﺷراﺰﮔ ﺎﻴﺣا تاﺮﺛا ﺶﻳﺎﭘ ﻪﻧﺎﺧدور ي

و ﻲﻤﻛ ترﻮﺻ ﻪﺑ

دراﺪﻧﺎﺘﺳا

ﻒﻌﺿ ﻪﻄﻘﻧ ، اﺮﺟا يﺎﻬﺣﺮﻃ

ء ﻗ هﺪﺷ ﻲﻠﺒ هﺪﺷ ﻪﺘﺴﻧاد ﺖﺳا . ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻦﺘﺧﺎﺳ ﻲﻠﻤﻋ رد يﺮﺗ ﻲﻧﻻﻮﻃ ﻪﻘﺑﺎﺳ

شﺮﮕﻧ راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺪﻧراد

، ﻪﻴﻜﺗ ﺎﺑ

ﺮﺑ يﺎﻫ ﻢﻳادارﺎﭘ »

ﻲﻘﻴﺒﻄﺗ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

« و » ﻪﭼرﺎﭙﻜﻳ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ

« ﻊﺑﺎﻨﻣ بآ

، ار ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﺰﻴﻧ

ﺪﻧا ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺶﻴﭘ رد ﺮﺗدوز ردﺎﻗ نﻮﻨﻛا و

ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻫ هژوﺮﭘ يﺎ

ا ﺟ اﺮ ء هﺪﺷ ار ﻲﺳﺎﻨﺷ ﺐﻴﺳآ هدﻮﻤﻧ

، برﺎﺠﺗ و ﻖﻓﻮﻣ ﻧوﺪﻣ يﺎﻫ بﻮﭼرﺎﻬﭼ ﻲ

ﺋارا ءﺎﻴﺣا ياﺮﺑ ﻪ

ﻨﻨﻛ ﺪ . يﺎﻫ هرﺎﻗ رد ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻲﻨﻓ و ﻲﻤﻠﻋ يﺎﻫ ﻪﻜﺒﺷ

ﺪﻨﻨﻛ ﻲﻣ يرﺎﻜﻤﻫ ﻢﻫ ﺎﺑ ﻒﻠﺘﺨﻣ .

،ﺮﮕﻳد فﺮﻃ زا ﻪﻘﻄﻨﻣ يﺎﻫرﻮﺸﻛ

ﻪﻧﺎﻴﻣروﺎﺧ ﻲﻳﺎﻘﻳﺮﻓآ يﺎﻫرﻮﺸﻛ ﺐﻠﻏا و يا ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا تﺎﻴﺑدا رد حﻮﺿو ﻪﺑ

ﻘﻧ ﻲﺸ

راﺪﻧ ﻧ ﺪ و ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ رد بآ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺐﻟﺎﻏ ﻢﻳادارﺎﭘ ﺪﺳر ﻦﻳا

رد زﻮﻨﻫ ﺎﻫرﻮﺸﻛ ﻪﻠﺣﺮﻣ

» رﺎﻬﻣ « ﻪﺑ ﺖﻌﻴﺒﻃ يﺎﺟ

» يرﺎﮔزﺎﺳ « ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد راﺮﻗ نآ ﺎﺑ .

ﺖﻴﻘﻓﻮﻣ

يﺎﻫ هژوﺮﭘ ﺎﻴﺣا ء ﻨﺗ ﻪﻧ ﺪﻨﻣزﺎﻴﻧ ﺎﻬ ﺮﻴﻴﻐﺗ ناﺮﻳﺪﻣ شﺮﮕﻧ رد

، ﻦﻴﻧاﻮﻗ ﺖﺳﺎﻫرﺎﺘﺧﺎﺳ و شﺮﮕﻧ رد ﺮﻴﻴﻐﺗ ﻪﻜﻠﺑ ،

ﻪﻴﻠﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ِنﺎﻌﻔﻨﻳذ و

ﺐﻠﺟ ﻣ ﺖﻛرﺎﺸﻣ رد ﻲﻣدﺮ

ﻞﺣاﺮﻣ ﻪﻤﻫ هژوﺮﭘ

) ﺑ يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮ ﺶﻳﺎﭘ ،ءاﺮﺟا ، (

ر ﺪﺒﻠﻃ ﻲﻣ ا .

8 . ﻊﺟاﺮﻣ

1. Bertalanffy, K.L.V. (1976). General System theory: Foundations, Development, Applications, George Braziller, New York.

2 . ب ،ﻲﻤﺘﺳر طﺎﻴﺧ .

ي ،هداز ﻦﺴﺣ ، .

ا ،راﻮﻧا ، ) . 1392 .(

ﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺮﺑ ﻪﻧﺎﺧدور ﻲﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ يﺮﻬﺷ را

، و يرﺎﻤﻌﻣ ،ناﺮﻤﻋ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ

يﺮﻬﺷ راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺰﻳﺮﺒﺗ ،

.

3 . ب ،ﻲﻤﺘﺳر طﺎﻴﺧ .

ي ،هداز ﻦﺴﺣ و ) .

1393 .(

ﻲﺨﻳرﺎﺗ يﺎﻬﻠﭘ يرﺎﻤﻌﻣ رد ﻪﻧﺎﻫد ﻪﺳﺪﻨﻫ لﻮﺤﺗ ﺮﺑ باﺰﻴﺧ ﺮﻴﺛﺎﺗ ﻲﺳرﺮﺑ ،

راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻠﻣ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ ﻦﻴﻟوا

يزﺎﺳ ﺮﻬﺷ و يرﺎﻤﻌﻣ ،يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ مﻮﻠﻋ رد ﻬﺗ ،

ناﺮ .

4. Cortner,H.J. and Moote,M.A. (1994). Trends and Issues in Land and Water Resources Management:

Setting the Agenda for Change, Environmental Management, 18, 167-173.

5 . ﺎﻧ ﻲﺑ ) . 1396 يﺮﮕﺷدﺮﮔ حﺮﻃ يﺎﻬﺑ ﻪﺑ رﻼﻏﻻﻮﺑ ﻢﺘﺴﻴﺳﻮﻛا ﺐﻳﺮﺨﺗ .(

ﺖﻳﺎﺳ بو ،

» ﺮﺒﺧ نﻻاوﺎﺳ

«:

http://www.savalankhabar.ir/khabar/3542

6 . ﻗﺎﺤﺳا ﻲ

، آ .

، ﺮﻈﻧ ﻳ ﺎﻬ م ، .

، ﺎﺒﻃﺎﺒﻃ هدازﺪﺠﻣ ﻲﻳ

، م . ) 1392 .(

ﻓﺮﻌﻣ ﻲ ﺎﻬﺷور و ﺎﻫﺮﺘﻣارﺎﭘ ي

ﺣا ﻴﺎ ي درﻮﻣ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﻪﻧﺎﺧدور ي

:

،ﻦﻛ ﻪﻧﺎﺧدور ﻤﺘﻔﻫ

ﻴ ﻦ ﻠﻣ هﺮﮕﻨﻛ ﻲ

ﺳﺪﻨﻬﻣ ﻲ ﺳ هﺎﮕﺸﻧاد ،ناﺪﻫاز ،ناﺮﻤﻋ ﻴ

نﺎﺘﺴ نﺎﺘﺴﭼﻮﻠﺑ و .

1- Greenway

2- SEmillas REd LAtina Recuperación Ecosistemas Fluviales y Acuáticos (SERELAREFA)

(8)

7 . نﺎﻘﻫد

، ا .

،ﻲﺳﺎﺒﻋ و ز . ) 1395 .(

،ﻮﻟرﺎﻬﻣ ﻪﭼﺎﻳرد و ﻚﺸﺧ ﻪﻧﺎﺧدور ﺮﻴﺴﻣ يﺎﻴﺣا و يزﺎﺳزﺎﺑ حﺮﻃ ،ﻲﺳﺪﻨﻬﻣ و مﻮﻠﻋ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ ﻦﻴﻣﻮﺳ

لﻮﺒﻧﺎﺘﺳا

، ﻣ ،ﻪﻴﻛﺮﺗ ﺆ اﺮﻳو ﺖﺨﺘﻳﺎﭘ زادﺮﭘ هﺪﻳا ناﺮﻳﺪﻣ ﻪﺴﺳ .

8 . پ ،ﻲﻨﺟوﺮﺑ .

م . ، ) 1394 .(

ﺣا ﻴﺎ ي از ﻪﻧﺎﺧدور ﻳﻨ ﺪ ه ﺮﮕﺷدﺮﮔ ﻪﻌﺳﻮﺗ ﺎﺑ دور ي

ﺎﻫ ﺶﺨﺑ ي ﺤﻣ رﺎﻬﭼ نﺎﺘﺳا زا ﻦﺑ و نﺎﻣﺎﺳ ﺘﺨﺑ و لﺎ

ﻴ رﺎ ي ﻲﻠﻣ ﺶﻳﺎﻤﻫ ﻦﻴﻣود ،

ناﺪﻤﻫ ،ﺎﻨﻴﺳ ﻲﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ،كﺎﭘ ﻂﻴﺤﻣ و ﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ،يﺮﮕﺷدﺮﮔ .

9 . يﺮﺒﻃرﻮﭘ

، م . م .

، ﺐﻴﺒﺣ ﻲﻨﺑ م ، . ا . س ، . ﻲﻜﻠﻤﻏﺮﻣ ﻲﻔﺠﻧ )

1396 .(

،ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور يﺎﻴﺣا ﻂﻴﺤﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ و يﺰﻳر ﻪﻣﺎﻧﺮﺑ ﻲﻠﻠﻤﻟا ﻦﻴﺑ ﺲﻧاﺮﻔﻨﻛ ﻦﻴﻣرﺎﻬﭼ

ﻬﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ﺖﺴﻳز ﻂﻴﺤﻣ هﺪﻜﺸﻧاد ،ناﺮﻬﺗ ،ﺖﺴﻳز ناﺮ

.

10 . م ،سﻮﺴﻓا . س ،ﻲﭼ ﻲﺌﺒﻤﺑ ، .

م ،يﺮﻓﺎﺴﻣ ، .

، ) 1393 .(

ﻫﺪﻧﺎﻣﺎﺳ ﻲ ز ، ﻳ زﺎﺳﺎﺒ ي ﺣا و ﻴﺎ ي ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور ي ﺮﻬﺷ ،ي ﻤﺳ ﻴ رﺎﻨ اﺰﻓا ﻢﻫ ﻲﻳ ﺼﺼﺨﺘﻣ ﺶﻧاد ﻴ

ﻦ ﺳﺪﻨﻬﻣ ﻲ

ور ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور زا ﺖﻇﺎﻔﺣ رد ﻪﻧﺎﺧدور ﻳ

ﺎﻫدﺮﻜ ﻮﻧ برﺎﺠﺗ و ﻳ

ﻦ ﺑﻴ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ناﺮﻳا بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻛﺮﺷ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲ .

10. Speed, R., Yuanyuan, L., Tickner D., Houjian H., Naiman R.J., Jianting C., Gang L., Lili, Y., Sayers, P., Zhongnan, Z., Yu, W. (2016). River Restoration: A Strategic Approach to Planning and Management. Paris, UNESCO.

11 . س ،نﺎﻴﺷوﺎﭼ .

ع . ، ) 1393 .(

ور زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻦﻳﻮﻧ دﺮﻜﻳور ﻪﻧﺎﺧد

ﺎﻫ ﻲﻌﻴﺒﻃزﺎﺑ و ءﺎﻴﺣا يزﺎﺳ

، ﻤﺳ ﻴ رﺎﻨ اﺰﻓا ﻢﻫ ﻲﻳ ﺼﺼﺨﺘﻣ ﺶﻧاد ﻴ

ﻦ ﺳﺪﻨﻬﻣ ﻲ رد ﻪﻧﺎﺧدور

ور ﺎﺑ ﺎﻫ ﻪﻧﺎﺧدور زا ﺖﻇﺎﻔﺣ ﻳ

ﺎﻫدﺮﻜ ﻮﻧ برﺎﺠﺗ و ﻳ

ﻦ ﺑﻴ ﻦ ﻠﻠﻤﻟا ناﺮﻳا بآ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺖﻳﺮﻳﺪﻣ ﺖﻛﺮﺷ ،ناﺮﻬﺗ ،ﻲ .

12. Wild, T.C., Bernet, E.L., Westling, E.L., Lerner, D.N. (2010). Deculverting: reviewing the evidence on the ‘daylighting’ and restoration of culverted rivers, Water and Environment Journal, 25(3), 412-421.

13. Loth, P.E., Acerman, M.C. (2004). The Return of the Water: Restoring the Waza Logone Floodplain in Cameroon, IUCN Wetlands and Water Resources Management Programme.

14. Nel, M., (2001). South Africa: River Restoration Project Shows It Can Be Done, http://www.allafrica.com/stories/200108240148.html

15. Wada, A. (2008). River Restoration in Asia and Connection between IWRM and River Restoration, Foundation for Riverfront Improvement and Restoration, JAPAN.

16. Aberg, U., Waley, P. Holden, J. (2009). Past and present approaches to river rehabilitation in Japan, University of Leeds, UK.

17. Muhar, S., Januschke, K., Kail, J. Poppe, M., Schmutz, S., Hering, D., Buijse A.D., (2016). Evaluating good-practice cases for river restoration across Europe: context, methodological framework, selected results and recommendations, Hydrobiologia, 769(1), 3-19.

18. Kurth, A.M. & Schirmer, M. (2014). Thirty years of river restoration in Switzerland: implemented measures and lessons learned, Environmental Earth Sciences, 72(6), 2065–2079.

19. Singler, A. (2014). Mapping Dam Removal Success: Lessons from United States Dam Removals, University of Massachusetts, USA.

20. East A.E., Pess G.R., Bountry J.A., Magirl C.S., Ritchie A.C., Logan J.B., Randle T.J., Mastin M.C., Minear J.T., Duda J.J., Liermann M.C., McHenry M.L., Beechie T.J., Shafroth P.B., (2015). Large-scale dam removal on the Elwha River, Washington, USA: River channel and floodplain geomorphic change, Geomorphology, 246(1), 687-708.

21. Foley, M.M., Duda, J.J., Beirne, M.M., Paradis, R., Ritchie, A. and Warrick, J.A. (2015). Rapid water quality change in the Elwha River estuary complex during dam removal, Limnology and Oceanography, 60(5), 1719-1732.

22. Viswanathan, V.C. & Schirmer, M. (2015). Water quality deterioration as a driver for river restoration: a review of case studies from Asia, Europe and North America, Environmental Earth Sciences, 74(4), 3145–

3158.

23. Warner, A.T., Bach, L.B., Hickey, J.T. (2014). Restoring environmental flows through adaptive reservoir management: planning, science, and implementation through the Sustainable Rivers Project, Hydrological Sciences Journal, 59 (3–4), 770–785.

24. Mondragón‐Monroy, R., Honey‐Rosés, J. (2016). Urban River Restoration and Planning In Latin America: A Systematic review, Water Planning Lab, School Of Community and Regional Planning University if British Columbia, Canada.