ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زﺎﺳ ي حﻮﻄﺳ فﺮﺼﻣ هرﻮﭘ
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ
،ﻦ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ دﻮﺒﻬﺑ
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ و ﺴﺣ ﯽ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ يﺮﭘ ﺑﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻪﺑ شور ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ
دواد ﻣ ﯿ ﺋازﺮ
1ﯽ
، ﺪﻤﺣا مارﺪﭘ ﻧﯿ
2ﺎ
، *
ﺪﻬﻣ ي ﻟﻼﺟ
3ﯽ
1 - ﺶﻧاد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ ﯽ
،ﺪﺷرا هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ
، ﺪﺣاو راوﺰﺒﺳ ، هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﯽ ،
،راوﺰﺒﺳ اﯾ ناﺮ .
2 - دﺎﺘﺳا ﯾ
،رﺎ هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ
، راوﺰﺒﺳﺪﺣاو ،
هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﯽ ،
،راوﺰﺒﺳ اﯾ ناﺮ .
3 - ﺶﻧاد ﻪﺘﺧﻮﻣآ ﺮﺘﮐد ي
، هوﺮﮔ مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ
، ﺪﺣاو راوﺰﺒﺳ ، هﺎﮕﺸﻧاد دازآ ﻣﻼﺳا ﯽ ،
،راوﺰﺒﺳ اﯾ ناﺮ .
تﺎﻋﻼﻃا ﻪﻟﺎﻘﻣ
ﮑﭼ
ﯿ هﺪ
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺎﻫ ي ﻪﻟﺎﻘﻣ :
رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 14 / 11 / 98
رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 20 / 08 / 99
تﺎﻤﻠﮐ ﻠﮐ ﯿ ﺪ ي :
ﺲﺳ
،پﺎﭽﮐ
هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ
،ﻦ
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ
،ﻦ
ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ .
DOI: 10.52547/fsct.18.04.10
لﻮﺌﺴﻣ
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ : [email protected]
ﺲﺳ
،پﺎﭽﮐ ﻨﺷﺎﭼ ﯽ ﺮﺑ ﺎﭘ ﯾﻪ
،هرﺎﺼﻋ
،هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ هرﻮﭘ
ﯾ ﺎ بر ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
رﺎﻣآ فﺮﺼﻣ اﯾ ﻦ
،لﻮﺼﺤﻣ دﻮﺒﻬﺑ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ يﺮﭘ ﺑﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮑ ﯽ روﺮﺿ ي ﻪﺑ ﺮﻈﻧ
ﻣ ﯽ ﺪﺳر . رد اﯾ ﻦ
،ﺶﻫوﮋﭘ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ )
،pH ﺳا ﯿ ﺪﯾ
،ﻪﺘ ﺪﻨﻗ
،ﻞﮐ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ و
ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ (،
ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﮑ ﯽ ) بآ زاﺪﻧا ي و ﮓﻧر ( و ﺴﺣ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي پﺎﭽﮐ ﻞﻣﺎﺷ دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﻒﻠﺘﺨﻣ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ
،ﻦ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ) ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻦ ﺮﮑﺷ ( ﺳرﺮﺑ ﯽ و ﺎﺑ شور رﺎﻣآ ي ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ
و حﺮﻃ ﺐﮐﺮﻣ ﺰﮐﺮﻣ ي
، ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ درﻮﻣ ﺰﺠﺗ ﯾﻪ و ﻠﺤﺗ ﯿ ﻞ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ود ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﻞﻘﺘﺴﻣ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺮﺑ ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ
ﺖﺷاﺪﻧ . ﺎﻣا تاﺮﺛا ﻄﺧ ﯽ و ناﻮﺗ مود اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ رد ﻣﺎﻤﺗ ﯽ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ توﺎﻔﺗ
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺪﻫﺎﺷ ﺪﻨﺘﺷاد . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻟﺎﻧآ ﯿﺰ هداد
،ﺎﻫ تاﺮﺛا ناﻮﺗ مود ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ و
ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ اﺮﺑ ي ﻣ ﯿ ناﺰ بآ زاﺪﻧا ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ هﺪﺷ ﻨﻌﻣ ﯽ راد دﻮﺑ . ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ) ﯽ L*a*b* (
ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ و فﻼﺘﺧا ﮓﻧر ﻠﮐ ﯽ اﺮﺑ ي
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺑ . رد ﺳرﺮﺑ ﯽ ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ ﺴﺣ ﯽ ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ي ﮓﻧر
و ﺬﭘ ﯾ شﺮ ﻠﮐ ﯽ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺎﺑ ﺪﻫﺎﺷ ﺪﻨﺘﺷاد . ﻪﺑ ﻏ ﯿﺮ زا ﻢﻌﻃ ﻪﮐ
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺮﺑ نآ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي
،ﺖﺷاﺪﻧ اﺰﻓا ﯾ ﺶ راﺪﻘﻣ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺮﺑ ﻘﺑﯿ ﻪ ﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ ي ﺴﺣ ﯽ
ﺪﻧور ي ﺛﺎﺗ ﯿ راﺬﮔﺮ ﺪﻨﺘﺷاد . رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﻣ ﯽ ناﻮﺗ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ 25 / 11
ﺪﺻرد هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، 75 /3 ﺪﺻرد اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و 9 /2 ﺪﺻرد ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻦ
،ﺮﮑﺷ
هوﻼﻋ ﺮﺑ ﺳر ﯿ نﺪ ﻪﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ و ﺴﺣ ﯽ ﺐﺳﺎﻨﻣ و ﺶﻫﺎﮐ ﺮﻟﺎﮐ ي
،ﺲﺳ زا داﻮﻣ ﺪﻨﻣدﻮﺳاﺮﻓ ﻧﯿ
ﺰ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ رد ﯿ
دﺮﺑ هﺮﻬﺑ پﺎﭽﮐ ﺲﺳ نﻮ .
ﻪﻠﺠﻣ
مﻮﻠﻋ و ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ اﯾ ناﺮ
www.fsct.modares.ac.ir:ﻪﻠﺠﻣﺖﯾﺎﺳ
ﻪﻟﺎﻘﻣ ﻤﻠﻋ ﯽ ﺸﻫوﮋﭘ_ ﯽ
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
اﺰﻓا ﯾ ﺷ ﺶ ﯿ ﺑ عﻮ ﯿ رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي د ﻪﻠﻤﺟ زا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯾ
،نﺎﻃﺮﺳ ،ﺖﺑﺎ
ﻗﺎﭼ ﯽ ﺑ ﻮﻧزو ﻪﻓﺎﺿا و ﯿ
رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي ﺒﻠﻗ ﯽ ﻗوﺮﻋ و ﯽ ﻧاﺮﮕﻧ ﺐﺟﻮﻣ ﯽ
ﺮﺸﺑ ﻊﻣاﻮﺟ ي
ﻪﺑ صﻮﺼﺧ رد
ﺎﻫرﻮﺸﮐ ي رد لﺎﺣ ﻪﻌﺳﻮﺗ هﺪﺷ
،ﺖﺳا زا فﺮﻃ د ﯾ ﺮﮕ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻫﺎﮔآ ﯽ فﺮﺼﻣ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐ و ﺎﻤﺗ ﯾ ﻞ
ﺑﯿ ﺮﺘﺸ نآ ﺎﻫ ﻪﺑ فﺮﺼﻣ ﺎﻫاﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻪﮐ تاﺮﻃﺎﺨﻣ ﺮﺘﻤﮐ
ي اﺮﺑ ي
ﺘﻣﻼﺳ ﯽ ﻪﺑ هاﺮﻤﻫ ﺪﻨﻫاﻮﺧ
،ﺖﺷاد ﻟﻮﺗ ﯿ نﺎﮔﺪﻨﻨﮐﺪ و
ﻘﻘﺤﻣ ﯿ ﻦ
ﺖﻌﻨﺻ اﺬﻏ ار ﻪﺑ ﺖﻤﺳ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﺗﻻﻮﺼﺤﻣ ﯽ ﺎﺑ راﺪﻘﻣ ﺮﺘﻤﮐ ﺮﻟﺎﮐ ي
و اراد ي صاﻮﺧ دﺮﺑرﺎﮐ ي قﻮﺳ هداد ﺖﺳا ] 1،
2 و 3 .[
ﺲﺳ
پﺎﭽﮐ زا ﺮﻈﻧ ﺬﻐﺗ ﯾﻪ ا ي ﻌﺒﻨﻣ ﯽ زا ﺋﻮﻨﺗورﺎﮐ ﯿ ﺎﻫﺪ ي ﺪﻨﻤﺷزرا ﻈﻧ ﯿﺮ
ﻟﯿ ﻦﭘﻮﮑ ﺖﺳا ﺎﻣا ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ رﺎﻣآ فﺮﺼﻣ داﻮﻣ اﺬﻏ ﯾ ﯽ
هدﺎﻣآ و ﻧﯿ ﺰ اﯾ ﻦ عﻮﻧ
،ﺲﺳ دﻮﺒﻬﺑ شزرا اﺬﻏ ﯾ ﯽ نآ زا ﺮﻃ ﯾ ﻖ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺪﺟ ﯾﺪ اﺮﺑ ي ﺖﻣﻼﺳ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻨﮐ روﺮﺿ ي ﻪﺑ ﺮﻈﻧ
ﻣ ﯽ ﺪﺳر ] 4 .[
ﺎﺑ فﺪﻫ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ داﻮﻣ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻢﮐ ﺮﻟﺎﮐ ي هدﺎﻔﺘﺳا زا
ﮐﺮﺗ ﯿ ﺗﺎﺒ ﯽ ﻈﻧ ﯿﺮ ﻟا ﯿ فﺎ ﺎﻫ ي ﮔ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ﻪﮐ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻓ ﯿ ﺮﺒ ژر ﯾﻤ ﯽ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ
هﺪﺷ
،ﺪﻧا لﻮﻤﻌﻣ دﺮﮔ ﯾ هﺪ ﺖﺳا .ﻓﯿ ﺎﻫﺮﺒ ي ژر ﯾﻤ ﯽ ﻪﮐ دﻮﺧ زا ز ﯾﺮ
ﻪﻋﻮﻤﺠﻣ ﺎﻫ ي ﻫﻮﺑﺮﮐ ﯿ تارﺪ يﺎﻫ يﺮﭘ ﺑﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻣ ﯽ ﺳﻮﺑ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﯿ
ﻪﻠ
ﺰﻧآ ﯾﻢ ﺎﻫ ي ﺰﺠﺗ نﺎﺴﻧا شراﻮﮔ هﺎﮕﺘﺳد ﯾ
ﻟو هﺪﺸﻧ ﻪ ﯽ
ﺳﻮﺑ ﯿ ﻪﻠ
ﻣرﻮﻠﻓ ﯿ ﺑوﺮﮑ ﯽ ﻤﺨﺗ گرﺰﺑ هدور ﯿ
ﻣ ﺮ ﯽ ﺪﻧدﺮﮔ . ﺼﺼﺨﺘﻣ ﯿ ﺬﻐﺗ ﻦ ﯾ ﻪ
اﺰﻣ ﯾﺎ ي ﺘﻣﻼﺳ ﯽ ﺶﺨﺑ ﻟاﯿ فﺎ ﺎﻫ ي ژر ﯾﻤ ﯽ دﺪﻌﺘﻣ دراﻮﻣ ﻞﻣﺎﺷ ار ي
ﮔﻮﻠﺟ ،نﻮﺧ مﺮﺳ لوﺮﺘﺴﻠﮐ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯿﺮ
ي زا
،نﺎﻃﺮﺳ ﯾ ﺪﻧﺎﭘآ ،ﺖﺳﻮﺒ ﯾ
ﺘﻧ رد و نﻮﺧﺪﻨﻗ ﺢﻄﺳ ﺶﻫﺎﮐ ،ﺲ ﯿ
ﻪﺠ
د ﻪﺑ ءﻼﺘﺑا زا ﺖﻌﻧﺎﻤﻣ ﯾ
ﻗﺎﭼ و ﺖﺑﺎ ﯽ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧاد ] 5 .[
رد نﺎﯿﻣ يﺮﭘ ﮏﯿﺗﻮﯿﺑ ﺎﻫ ﺮﺘﺸﯿﺑ تﺎﻘﯿﻘﺤﺗ يور ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا مﺎﺠﻧا هﺪﺷ
ﺖﺳا و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺎﻫرﻮﺸﮐ نآ ار رد ﻪﺘﺳد يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ ﯽﻤﯾژر راﺮﻗ
هداد ﺪﻧا . ا ﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻫﻮﺑﺮﮐ ﯿ ﺗارﺪ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ زا ﭘﯿ ﺪﻧﻮ ﺎﻫ ي ) 2 - 1 ( β
زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﯾ ﻞ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ هﺪﺷ و ﯾ ﮏ لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺰﮐﻮﻠﮔ رد ﺎﻬﺘﻧا ي ﺮﻫ
ﺠﻧز ﯿ هﺮ رﻮﻀﺣ دراد . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ اﯾ ﻦ تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ
يا رد
يداﺪﻌﺗ زا ﻣ ﯿ هﻮ ﺎﻫ ﺧﺮﺑو ﯽ زا ﺰﺒﺳ ﯾ تﺎﺠ و ﮔ ﯿ نﺎﻫﺎ دﻮﺟو دراد .
صاﻮﺧ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﻦﯿﻟﻮﻨﯾا
ﻪﺑ ﻪﺟرد ﯽﻠﭘ نﻮﯿﺳاﺰﯾﺮﻣ )
2 - 60
ﺪﺣاو ( ﯽﮕﺘﺴﺑ دراد و ﻪﺟرد ﯽﻠﭘ نﻮﯿﺳاﺰﯾﺮﻣ ﻪﺑ
ﻊﺒﻨﻣ
،هﺎﯿﮔ نﺎﻣز
،ﺖﺷادﺮﺑ تﺪﻣ
نﺎﻣز و ﻂﯾاﺮﺷ يراﺪﻬﮕﻧ ﻪﺘﺴﺑاو
ﺖﺳا ] 6 .[
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺳ ﯾ ﻊ ﺮﺗ ي ﻠﮔ ﯿ ﺮﺴ ﯾﺪ و
، LDL ﺰﮐﻮﻠﮔ نﻮﺧ
و اﺰﻓا ﯾ ﺶ بﺬﺟ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﻧﺪﻌﻣ ﯽ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﺴﻠﮐ ﯿ ﻢ و ﻨﻣ ﯿﺰ ﯾ ﻢ هﺪﺷ ﻪﮐ
اﺮﺑ ي ﺘﻣﻼﺳ ﯽ ناﻮﺨﺘﺳا ﻔﻣ ﯿ ﺪ ﺖﺳا ] 7 .[
ندوﺰﻓا ﻓ ﯿ ﺮﺒ ژر ﯾﻤ ﯽ
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺮﺑ ﻆﻔﺣ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﻟﻮﻨﻓ ﯽ و دﺮﮑﻠﻤﻋ ﺘﻧآ ﯽ ﺴﮐا ﯿ ناﺪ ﺎﻫ رد
ﺲﺳ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ رد نﺪﺑ
،نﺎﺴﻧا ﺮﺛﻮﻣ هدﻮﺑ ﺖﺳا ] 8 .[
ﻪﺑ ﻟد ﯿ ﻞ دوﺪﺤﻣ
ﯾ ﺖ داﻮﻣ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻪﺑ و ﯾ هﮋ داﻮﻣ اراد ي ﺪﻨﻗ ، هزوﺮﻣا ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي
زا ﻘﻘﺤﻣ ﯿ ﻦ ﻪﺟﻮﺗ دﻮﺧ ار ﻪﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﻬﺑ ﯿ ﻪﻨ زا داﻮﻣ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿﺮ
هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺎﺿ ﯾ تﺎﻌ داﻮﻣ اﺬﻏ ﯾ ﯽ فﻮﻄﻌﻣ هدﻮﻤﻧ ﺪﻧا . هﺮﯿﺷ
،ﺎﻣﺮﺧ
هﺮﺘﻧﺎﺴﻨﮐ ﺎﻣﺮﺧ و ﺪﻨﻗ ﻊﯾﺎﻣ ﺎﻣﺮﺧ زا هدروآﺮﻓ ﺎﻫ ي ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ
زا ﺎﻫﺎﻣﺮﺧ ي ﻪﺟرد 2 و 3 رد ﻪﻧﺎﺧرﺎﮐ ﺎﻫ ي روآﺮﻓ ي ﺎﻣﺮﺧ و
تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺒﻧﺎﺟ
ﯽ نآ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ] 9 .[
ﺎﻣﺮﺧ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ نآ ﻪﺑ ﻟد ﯿ ﻞ
ﻦﺘﺷاد راﺪﻘﻣ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ زا ﺎﻫﺪﻨﻗ ي ﺰﮐﻮﻠﮔ و
،زﻮﺘﮐوﺮﻓ
،ﻦﻫآ
ﺳﺎﺘﭘ ﯿ
،ﻢ ﯾ ﺪ و ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﺪﺿ ﺎﺴﮐا ﯾ ﺸ ﯽ
، ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ رد ﮔﻮﻠﺟ ﯿﺮ ي زا
ﺑﯿ رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻈﻧ ﯿﺮ نﺎﻃﺮﺳ و ﺑﯿ رﺎﻤ ي ﺎﻫ ي ﺒﻠﻗ ﯽ ﻗوﺮﻋ ﯽ
ﻔﻣ ﯿ ﺪ ﻊﻗاو ﺪﻧﻮﺷ . ﺪﻨﻗ
،ﻊﯾﺎﻣ ﺷ ﯿ هﺮ ﻪﯿﻔﺼﺗ هﺪﺷ ﺎﻣﺮﺧ ﺖﺳا ﻪﮐ ﺲﭘ
زا ﻞﺣاﺮﻣ جاﺮﺨﺘﺳا هرﺎﺼﻋ ﺎﻣﺮﺧ ﺎﺑ فﺬﺣ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﺘﮑﭘ ﯿﻨ ﯽ
،
ﺌﺗوﺮﭘ ﯿ ﻦ
،ﺎﻫ ﻓ ﯿ ﺮﺒ و ﮓﻧر ﻟﻮﺗ ﯿﺪ ﻣ ﯽ دﻮﺷ و ﻞﻗاﺪﺣ ياراد ﺖﻈﻠﻏ
75 ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺪﻨﻗ ﺎﻣﺮﺧ اﯾ ترﻮﻨ و بذﺎﺟ ﻪﺑﻮﻃﺮﻟا هدﻮﺑ و
ﺮﮐ ﯾ ﻪﻟﺎﺘﺴ ﻤﻧ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ ﻟد ﯿ ﻞ ﻤﻬﻣ ﯽ اﺮﺑ ي هدﺎﻔﺘﺳا ﺑﯿ ﺮﺘﺸ نآ رد
ﺎﻨﺻ ﯾ ﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 10 .[
ندوﺰﻓا ﭗﻟﺎﭘ ﺎﻣﺮﺧ رد ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ
ﺲﺳ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ هوﻼﻋ ﺮﺑ ءﺎﻘﺗرا شزرا اﺬﻏ ﯾ ﯽ
، ﺖﺴﻧاﻮﺗ تﺪﻣ
رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ي لﻮﺼﺤﻣ ار ﻧﯿ ﺰ دﻮﺒﻬﺑ ﺪﺸﺨﺑ ] 11 .[
رد ﻬﺗ ﯿﻪ ﺲﺳ ﻠﻏ ﯿ ﻆ
پﺎﭽﮐ زا داﻮﻣ ي ﺪﻨﻧﺎﻣ بر ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ
، درآ مﺪﻨﮔ ﯾ ﺎ
،ترذ
عاﻮﻧا ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ و هدرز ﻢﺨﺗ غﺮﻣ ﺖﻬﺟ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻈﻠﻏ ﺲﺳ هدﺎﻔﺘﺳا
ﻣ ﯽ دﻮﺷ ] 12 .[
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ زا فﺮﺼﻣﺮﭘ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﻧدوﺰﻓا ﯽ ﺎﻫ رد
تﻻﻮﺼﺤﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ
اﺬﻏ ﯾ ﯽ هدﻮﺑ و ﺮﺑ سﺎﺳا ﻊﺒﻨﻣ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ نآ
)
،ترذ
،مﺪﻨﮔ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، ﺞﻧﺮﺑ و ر ﯾ ﻪﺸ ﮔ ﯿ هﺎ ﻧﺎﻣ ﯿ ﮐﻮ ﯿ اوﺎﺳﺎﮐﺎ (
ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ عاﻮﻧا ﻔﻠﺘﺨﻣ ﯽ ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ ] 13 .[
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ
ﯾ ﮏ ﮔ ﯿ هﺎ ﯾ ﮏ ﻪﻟﺎﺳ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻪﺑ ﺳو ﯿ ﻪﻠ ﺪﺷر ور ﯾ ﺸ ﯽ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا
رﯾ ﻪﺸ ﯾ ﺎ ﻪﻤﻠﻗ ﺎﻫ ي ﻪﻗﺎﺳ ﺪﺷر ﻣ ﯽ ﺪﻨﮐ . ﺶﺨﺑ رﺎﺠﺗ ي اﯾ ﻦ ﮔ ﯿ هﺎ
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺧذ ﯿ هﺮ ا ي دﻮﺟﻮﻣ رد ر ﯾ ﻪﺸ ﺎﻫ ي نآ هدﻮﺑ و ﮓﻧر ﺖﺳﻮﭘ
رﯾ ﻪﺸ ﺑﯿ ﻦ
،درز ﺠﻧرﺎﻧ ﯽ
،
،ﺰﻣﺮﻗ هﻮﻬﻗ ا ي
، ﺶﻔﻨﺑ و ﮋﺑ ﺖﺳا ] 14 .[
رد ﻤﻫ ﯿ ﻦ
،ﺎﺘﺳار روا ﯾﺎﯾ ﯽ و تﻮﮔ ) 2010 ( زا داﻮﻣ ي ﺪﻨﻧﺎﻣ
ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ و رﺎﮔآ رد ﺲﺳ پﺎﭽﮐ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧدﻮﻤﻧ
،ﻪﮐ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﺎﺸﻧ داد و ﯾ زﻮﮑﺴ ﯾ ﻪﺘ ﺮﻫﺎﻇ ي ﺲﺳ ﻂﺳﻮﺗ ﺮﻫ ود ﺑﯿ ﻠﭘﻮ ﯿ ﺮﻤ
ﺘﻟﺎﺣ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺸ ﯽ ﺪﻫاﻮﺧ ﺖﺷاد ] 15 .[
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ رد ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ا ي د ﯾ ﺮﮕ
ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ د ﯾﻮ ي و نارﺎﮑﻤﻫ ) 2017 ( ﺮﺑ ور ي ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ ندﻮﻤﻧ ود
ﻢﻗر ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ اﺮﺑ ي ﻬﺗ ﯿﻪ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ترﻮﺻ
،ﺖﻓﺮﮔ
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي ﻓ ﯿﺰ ﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎﯾ ﯽ ﻈﻧ ﯿﺮ ﺳا ﯿ ﺪ ﺑرﻮﮑﺳآ ﯿ
،ﮏ
، pH داﻮﻣ
ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ
،ﻞﮐ ﺎﻫﺪﻨﻗ ي ﺣا ﯿ
،هﺪﻨﻨﮐءﺎ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ و ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ
ﺴﺣ ﯽ رد ﻪﺳ هزﺎﺑ ﻧﺎﻣز ﯽ ﻟوا ﯿ ﻦ
،زور 30 و 60 زور ﺲﭘ زا ﻟﻮﺗ ﯿﺪ
ﺳرﺮﺑ ﯽ و ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺬﭘ ﯾ شﺮ ﻠﮐ ﯽ بﻮﻠﻄﻣ
،لﻮﺼﺤﻣ
ﺘﺣ ﯽ رد ﻧﻻﻮﻃ ﯽ ﺮﺗ ﯾ ﻦ تﺪﻣ ﻧﺎﻣز ﯽ ﯾ ﻨﻌ ﯽ 60 زور دﻮﺑ ] 16 .[
اﺮﺑﺎﻨﺑ ﯾ ﻦ رد اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ ﺮﺛا ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺳ ﯿ ﺐ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ
،ﻦ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺎﺑ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رﺎﺠﺗ ي
، ﺮﮑﺷ
و ﺖﺑﺮﺷ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻌﺑﺎﻨﻣ ﯽ ﻨﻏ ﯽ زا
،ﺪﻨﻗ ﺮﺑ تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ و
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﻤﮐ و ﯽﻔﯿﮐ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﺳرﺮﺑ ﯽ
و زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﺷ .
2 - داﻮﻣ و شور ﺎﻫ
2 - 1 - داﻮﻣ
رد اﯾ ﻦ ﺶﻫوﮋﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ ﻢﻗر زا NC عراﺰﻣ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ
،ﮏﺳﺎﺟ نﺎﮔﺰﻣﺮﻫ نﺎﺘﺳا ﺮﺧ
ﯾ راﺪ ي ﺪﺷ . اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺎﺑ
ﻪﺟرد ﻠﭘﯿ ﺮﻤ ﯾ ﺳاﺰ ﯿ نﻮ ﺮﺘﻤﮐ زا 2 - 60 ) ﺖﮐﺮﺷ ﻧودآ ﯿ ﻞﮕﺴ
،وراد
اﯾ ناﺮ (،
ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ) ﺖﮐﺮﺷ ﺪﻬﺷ
،سرﺎﭙﺑﺎﺑ ا ﯾ ناﺮ ( ، بر
ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ﺮﺑﺎﺑ ﯾ ﺲﮑ 30 ) ﺖﮐﺮﺷ
،ﺎﻓﺎﻓ ا ﯾ ناﺮ (،
ﻪﮐﺮﺳ ﻄﻘﺗ ﯿﺮ ي
) ﺖﮐﺮﺷ ﻣا ﯿ ﺘﭙﺴﻨ ﯿ
،ﻮﮑ ا ﯾ ناﺮ ( ﻎﻤﺻ ، نﺎﺘﻧاز ) Sigma Aldrich
،
ﺮﻣآ ﯾ ﺎﮑ ( ، ﺰﮐﻮﻠﮔ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ) ﺖﮐﺮﺷ
،زﺮﺘﺴﮐد اﯾ ناﺮ (،
ﺮﮑﺷ ﻔﺳ ﯿ
،ﺪ ﮏﻤﻧ
ﮐارﻮﺧ ﯽ
، ﻢﻌﻃ
،هﺪﻨﻫد ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻔﺼﺗ ﯿﻪ هﺪﺷ مﺪﻨﮔ زا ﯾ ﮏ
هﺎﮕﺷوﺮﻓ ﻪﺿﺮﻋ هﺪﻨﻨﮐ داﻮﻣ ﻟوا ﯿﻪ اﺬﻏ ﯾ ﯽ و ﺎﺳ ﯾﺮ داﻮﻣ ﺷ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ زا
ﺖﮐﺮﺷ )
،كﺮﻣ نﺎﻤﻟآ ( ﺮﺧ ﯾ راﺪ ي و دﺮﮕﻓﺮﺼﻣ ﯾﺪ .
2 - 2 - ﻬﺗ ﯿﻪ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ
اﺮﺑ ي روآﺮﻓ ي ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺪﻌﺑ زا ﻮﺸﺘﺴﺷ و ﺖﺳﻮﭘ ﮔﯿ ﺮ ي
، ﻞﻤﻋ
شﺮﺑ ندز ترﻮﺻ ﺖﻓﺮﮔ و رد ﻪﻣادا ﺎﺑ ﺰﭘرﺎﺨﺑ ) لﺪﻣ fs-
12000p
، ﺖﮐﺮﺷ سرﺎﭘ
،رﺰﺧ ا ﯾ ناﺮ (
،ﻪﺘﺨﭘ ﻪﻟ و ﻪﺑ ترﻮﺻ
هرﻮﭘ هدﺎﻣآ ﺪﺷ ] 17 .[
2 - 3 - ﻬﺗ ﯿﻪ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
اﺮﺑ ي ﻬﺗ ﯿﻪ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ﺮﺑ ﺎﭘ ﯾﻪ 20 ﺪﺻرد
) ﻧزوﺪﺻرد ﯽ / ﻧزو ﯽ ( بر ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ زا ﻟﻮﻣﺮﻓ ﯽ
؛ﻞﻣﺎﺷ 20
ﺪﺻرد بر ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ) وﺎﺣ ي ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ 30 (،
5 / 11 ﺪﺻرد
ﺮﮑﺷ ﻔﺳ ﯿ
،ﺪ 2 ﺪﺻرد
،ﮏﻤﻧ 5/
7 ﺪﺻرد ﻪﮐﺮﺳ ﻄﻘﺗ ﯿﺮ ي
، 5 ﺪﺻرد
ﺖﺑﺮﺷ
،ﺰﮐﻮﻠﮔ 4 ﺪﺻرد ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻔﺼﺗ ﯿﻪ هﺪﺷ
،مﺪﻨﮔ 2/
0 ﺪﺻرد
ﻎﻤﺻ
،نﺎﺘﻧاز 4 /0 ﺪﺻرد عاﻮﻧا ودا ﯾﻪ ) وﺎﺣ ي ﻢﻌﻃ
،هﺪﻨﻫد ردﻮﭘ
ﭘﯿ زﺎ و ردﻮﭘ ﺳ ﯿﺮ ( و 4/
49 ﺪﺻرد بآ ﻣﺎﺷآ ﯿ ﻧﺪ ﯽ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . رد
ﻪﻣادا اﺮﺑ ي ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
،ﺪﻫﺎﺷ اﺪﺘﺑا بر ار ﺎﺑ مﺎﻤﺗ بآ
لﻮﻣﺮﻓ طﻮﻠﺨﻣ هدﺮﮐ و ﺲﭙﺳ مﺎﻤﺗ داﻮﻣ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ هﺪﻨﻫد لﻮﻣﺮﻓ
ﺰﺠﺑ
،ﺮﮑﺷ ﻪﮐﺮﺳ و ﺖﺑﺮﺷ ﺰﮐﻮﻠﮔ ار ﻪﺑ نآ ﻪﻓﺎﺿا دﺮﮔ ﯾﺪ . ﺲﭙﺳ
ﻞﻤﻋ
ﻢﻫ ندز و تراﺮﺣ نداد ﺎﺗ ﺎﻣد ي 75 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ ﻪﺑ
تﺪﻣ 15 ﻗد ﯿ ﻪﻘ مﺎﺠﻧا ﺪﺷ . رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ
،ﺮﮑﺷ ﻪﮐﺮﺳ و ﺖﺑﺮﺷ
ﺰﮐﻮﻠﮔ ﺎﺑ ﻢﻫ طﻮﻠﺨﻣ ﺪﺷ و ﺎﺗ ﺎﻣد ي 55 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ
تراﺮﺣ د ﯾﺪ و ﻪﺑ لﻮﻣﺮﻓ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ . ﺎﻣد ﺎﺗ 88 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ و ﺮﺑ ور ي لﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ تﺪﻣ 5 ﻗد ﯿ ﻪﻘ تراﺮﺣ
ﺎﻬﻧ ﯾ ﯽ لﺎﻤﻋا ﺪﺷ . رد ﺎﭘﯾ نﺎ ﺲﺳ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ﻪﺑ ترﻮﺻ غاد
ﻪﺘﺴﺑ ﺪﻨﺑ ي ﺪﺷ . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﭘﯿ ﺶ زا ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
) وﺎﺣ ي هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ )
،ﺮﻔﺻ 5 /7 و 15 ﺪﺻرد ( ،
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ )
،ﺮﻔﺻ 75 /3 و 5 /7 ﺪﺻرد ( ﺎﻣ ﺪﻨﻗ و ﯾ ﺎﻣﺮﺧ ﻊ )
،ﺮﻔﺻ
25 /2 و 5 /4 ﺪﺻرد ((
، ااﺪﺘﺑا ﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺎﺑ ﻞﮐ بآ ﻓﺮﺼﻣ ﯽ طﻮﻠﺨﻣ
ﺪﺷ و رد ﺎﻣد ي 80 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ تﺪﻤﻬﺑ 10 ﻗد ﯿ ﻪﻘ ﻢﻫ هدز
ﺪﺷ ﺲﭙﺳ ﺖﻬﺟ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ لژ ﺎﺗ ﺎﻣد ي 25 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ ﮏﻨﺧ
ﺪﺷ . رد ﻪﻣادا اﺮﺑ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي اراد ي ﺖﻈﻠﻏ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺳ ﯿ ﺐ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ
،ﻦ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ
،ﻦ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ
،ﺎﻣﺮﺧ ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﯿ نﻮ هدﺎﻣآ هﺪﺷ
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺎﺑ بر ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ طﻮﻠﺨﻣ هﺪﺷ رد ﻪﻣادا
،ﮏﻤﻧ
،ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ نﺎﺘﻧاز و ودا ﯾﻪ ﺎﻫ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ و ﻪﺑ تﺪﻣ 15 ﻗد ﯿ ﻪﻘ رد
ﺎﻣد ي 75 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ تراﺮﺣ د ﯾﺪ . رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ طﻮﻠﺨﻣ
ﺖﺑﺮﺷ غاد
،ﺮﮑﺷ ﺖﺑﺮﺷ ﺰﮐﻮﻠﮔ و ﻪﮐﺮﺳ ﻪﺑ لﻮﻣﺮﻓ ﻪﻓﺎﺿا ﺪﺷ و
ﻪﺑ تﺪﻣ 5 ﻗد ﯿ ﺎﻣدرﺪﻬﻘ ي 88 ﻪﺟرد ﺴﻠﺳ ﯿ سﻮ تراﺮﺣ د ﯾﺪ و ﻪﺑ
ترﻮﺻ غاد رد فوﺮﻇ 200 PET
ﻣ ﯿﻠ ﯽ ﻟﯿ ﺮﺘ ي و ﻪﺷﺎﺳ ﺎﻫ ي 20
ﻣﺮﮔ ﯽ ﺮﭘ ﺪﺷ . مﺎﻤﺗ ﻞﺣاﺮﻣ ﻢﻫ ندز و تراﺮﺣ نداد ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي
ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﻣﻮﻣﺮﺗ ﯿ ﺲﮑ ﻗﺮﺑ ﯽ ) لﺪﻣ 600
، ﺖﮐﺮﺷ
Vorwerk
، ادﺎﻧﺎﮐ ( مﺎﺠﻧا ﺪﺷ .
2 - 4 - نﻮﻣزآ ﺎﻫ ي ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﺲﺳ
پﺎﭽﮐ
هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي
،pH ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ
،ﻪﺘ
،ﻞﮐﺪﻨﻗ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ و 1
ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ رد ﺳا ﯿﺪ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي ﻖﺑﺎﻄﻣ ﺎﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ ﯽ اﯾ ناﺮ ) هرﺎﻤﺷ 2550 ( ترﻮﺻ
ﺖﻓﺮﮔ ] 18 .[
ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺳرﺮﺑ ﯽ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺪﺻرد
بآ زاﺪﻧا
2ي
،پﺎﭽﮐ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ 3 هﺎﻣ ﺲﭘ زا ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ و راﺪﻬﮕﻧ ي رد
ﯾ
،لﺎﭽﺨ ﺎﺑ ﺮﺘﻧﺎﺳ ﯾﻔ ﯿ ژﻮ ) لﺪﻣ
، 183K ﺖﮐﺮﺷ Sigma
، نﺎﻤﻟآ (
ﺖﺤﺗ ﻧﯿ وﺮ ي ﺮﮔ ﯾﺰ زا ﺰﮐﺮﻣ 4700g ﻪﺑ تﺪﻣ 20 ﻗد ﯿ ﻪﻘ راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . ﺪﺑ ﯾ ﻦ ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ 10 مﺮﮔ زا ﺮﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نزو هﺪﺷ و ﺖﺤﺗ
ﻧﯿ وﺮ ي ﺮﮔ ﯾﺰ زا ﺰﮐﺮﻣ راﺮﻗ ﻪﺘﻓﺮﮔ و ﺲﭙﺳ مﺮﺳ دازآ
،هﺪﺷ اﺪﺟ
دﺮﮔ ﯾ هﺪ و هرﺎﺑود ﺶﺨﺑ بﻮﺳر نآ نزو دﺮﮔ ﯾﺪ و ﺪﺻرد
ﺳ ﯿ ﺳﺮﻨ ﯿ ﺲ زا ﺮﻃ ﯾ ﻖ لﻮﻣﺮﻓ ز ﯾﺮ ﻌﺗ ﯿﯿ ﻦ ﺪﺷ ] 19 .[
1. Brix 2. Synersis
ﻪﻄﺑار ) 1 ( يزاﺪﻧا بآ =ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯿﻟوا نزو –ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻪﯾﻮﻧﺎﺛ نزو × 100
ﻟوا نزو ﯿ ﻪ
اﺮﺑ ي مﺎﺠﻧا نﻮﻣزآ ﮓﻧر ﺠﻨﺳ ﯽ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
، زا هﺎﮕﺘﺳد ﮓﻧر
ﺞﻨﺳ ) لﺪﻣ 500
، ﺖﮐﺮﺷ Lovibond
، نﺎﻤﻟآ ( هدﺎﻔﺘﺳا دﺮﮔ ﯾﺪ .
اﺪﺘﺑا ﻞﺧاد ﻞﺳ هﺎﮕﺘﺳد ﺎﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي پﺎﭽﮐ ﺮﭘ ﺪﺷ ﻪﺑ رﻮﻃ ﯾ ﻪﮑ
اﻮﻫ ﻞﺧاد نآ ﺪﺷﺎﺒﻧ . ﺲﭙﺳ ﻞﺳ وﺎﺣ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﻞﺤﻣ درﻮﻣ ﺮﻈﻧ
رد هﺎﮕﺘﺳد راﺮﻗ ﺖﻓﺮﮔ و ﺖﻬﺟ ﮔﻮﻠﺟ ﯿﺮ ي زا ﻞﺧاﺪﺗ رﻮﻧ
ﺤﻣ ﯿ ﻄ ﯽ
، ﺶﺷﻮﭘ ﺗﯿ هﺮ ا ي ور ي ﻞﺳ ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺪﺷ و
ﺺﺧﺎﺷ ﺎﻫ ي L∗
) ﻔﺳ ﯿ ﺪ ي و ﺳ ﯿ ﻫﺎ ﯽ ( a∗
) ﺰﻣﺮﻗ ي و ﺰﺒﺳ ي ( و b∗
) درز ي و ﺑآ ﯽ ( هزاﺪﻧا ﮔ ﯿﺮ ي ﺪﻧﺪﺷ ] 20 .[
2 - 5 - نﻮﻣزآ ﺴﺣ ﯽ پﺎﭽﮐ ﺲﺳ
هوﺮﮔ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺎﺸﭼ ﯾ ﯽ ار 12 ﺮﻔﻧ زا نﺎﺳﺎﻨﺷرﺎﮐ و
نﺎﻨﮐرﺎﮐ
ﺖﮐﺮﺷ ﺎﻨﺻ ﯾﻊ اﺬﻏ ﯾ ﯽ ﺮﮔ ﯾ ﻪﻨ ﮑﺸﺗ ﯿ ﻞ ﺪﻧداد ﻪﮐ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ نارواد
ﺎﺸﭼ ﯾ ﯽ ﻧﯿ ﻪﻤ شزﻮﻣآ د ﯾ هﺪ ﺪﻌﺑ زا مﺎﺠﻧا نﻮﻣزآ هزاﺪﻧا ﮔﯿ ﺮ ي
ترﺪﻗ ﺎﺸﭼ ﯾ ﯽ ﺰﮔ ﯾ ﺶﻨ ﺪﻧﺪﺷ . ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺎﺑ ﺎﻫﺪﮐ ي ﻓدﺎﺼﺗ ﯽ
ﻞﮑﺸﺘﻣ زا 2 فﺮﺣ و 2
،دﺪﻋ راﺬﮔﺪﮐ ي هﺪﺷ و رد فوﺮﻇ
ﺑ ﯽ ﮓﻧر رد ﺘﺧا ﯿ رﺎ نارواد ﺎﺸﭼ ﯾ ﯽ راﺮﻗ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ . زا نارواد
ﺎﺸﭼ ﯾ ﯽ ﻪﺘﺳاﻮﺧ ﺪﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ار سﺎﺳاﺮﺑ
،ﮓﻧر ﺮﻄﻋ و ار ﯾ
،ﻪﺤ
ﻢﻌﻃ و
،هﺰﻣ ماﻮﻗ و ﺬﭘ ﯾ شﺮ ﻠﮐ ﯽ ﯾ ﺎ تﺬﻟ ﺸﺨﺑ ﯽ زرا ﯾﺑﺎ ﯽ هدﺮﮐ و
ﺘﻣا ﯿ زﺎ 1 ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﻢﮐ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺘﻣا ﯿ زﺎ و 5 ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺑﯿ ﺶ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺘﻣا ﯿ زﺎ
اﺮﺑ ي ﺮﻫ ﺻﻮﺼﺧ ﯿ ﺖ ﺴﺣ ﯽ رد ﺮﻈﻧ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﺪﺷ ] 21 .[
2 - 6 - رﺎﻣآ حﺮﻃ ي
ﺰﺠﺗ و ﯾ ﻠﺤﺗ و ﻪ ﯿ
هداد ﻞ ﺎﻫ
رد ﻦﯾا ﺶﻫوﮋﭘ زا يژﻮﻟوﺪﺘﻣ ﺢﻄﺳ
ﺦﺳﺎﭘ ) (RSM ﺖﻬﺟ
ﻦﺘﻓﺎﯾ ﺮﺛا يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﻞﻣﺎﺷ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ ) ( A
)
،ﺮﻔﺻ 5 /7 و 15 ﺪﺻرد ( ، اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ) (B )
،ﺮﻔﺻ 75 /3 و 5 /7
ﺪﺻرد ( ﺎﻣ ﺪﻨﻗ و ﯾ ﺎﻣﺮﺧ ﻊ ) ( C )
،ﺮﻔﺻ 25 /2 و 5 /4 ﺪﺻرد ( ياﺮﺑ
ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﻨﯿﻬﺑ هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﺷ . هداد يﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﺳد هﺪﻣآ رد ﻦﯾا
حﺮﻃ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا مﺮﻧ راﺰﻓا ) Design Expert (
لﺪﻣ يزﺎﺳ
هﺪﺷ و ﻞﮑﺷ يﺎﻫ ﻪﺳ يﺪﻌﺑ ) ﯽﻨﺤﻨﻣ يﺎﻫ ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ ( ﺖﻬﺟ
ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻄﺑار نﺎﯿﻣ ﺦﺳﺎﭘ ﺎﻫ و يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻢﺳر ﺪﺷ . ﺖﻬﺟ
ﻦﯿﯿﻌﺗ ﻪﻄﻘﻧ ﻪﻨﯿﻬﺑ زا شور ﻪﻨﯿﻬﺑ ﯽﺑﺎﯾ يدﺪﻋ مﺮﻧ راﺰﻓا رﻮﮐﺬﻣ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﯾدﺮﮔ . ﻊﺑاﻮﺗ ﺦﺳﺎﭘ ) (،y ﻞﻣﺎﺷ ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ
ﻓﯿ ﺰﯾ ﺷﻮﮑ ﯿﻤ ﯿﺎ ﯾ ﯽ و ﺴﺣ ﯽ ﺪﻧدﻮﺑ ﻪﮐ ﺮﺑ هداد يﺎﻫ ﻞﺻﺎﺣ زا
ﺶﯾﺎﻣزآ ﺎﻫ لﺪﻣ ﺪﻨﭼ ﻪﻠﻤﺟ يا ﻪﺟرد مود شزاﺮﺑ هداد
ﺪﺷ . ﺐﯾاﺮﺿ لﺪﻣ ﻪﺟرد مود ﻪﮐ ﺮﮕﻧﺎﯿﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ هدﺎﻔﺘﺳا زا داﻮﻣ ﻟوا ﯿﻪ
ﻞﻣﺎﺷ ﺳ هرﻮﭘ ﯿ ﻣز ﺐ ﯿﻨ ﯽ ا ، ﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﺎﻣ ﺪﻨﻗ و ﻦ ﯾ
ﺎﻣﺮﺧ ﻊ ﺮﺑ ﻣ ﯿ ناﺰ صاﻮﺧ
ﺘﻓﺎﺑ ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽ
ﺴﺣ و ﯽ لﻮﺼﺤﻣ ﯾ
ﻨﻌ ﯽ ﺲﺳ
ﮕﺗﺮﻓ ﻪﺟﻮﮔ پﺎﭽﮐ ﯽ
،ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﮏﯿﻨﮑﺗ ﻞﻗاﺪﺣ
تﺎﻌﺑﺮﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﺪﻧﺪﯾدﺮﮔ ﻪﮐ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻪﻄﺑار لﺪﻣ يﺎﻫ ﺑﺮﺠﺗ ﯽ
ﻪﺋارا هﺪﺷ ﺖﺳا .
3 - ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ و ﺚﺤﺑ
3 - 1 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
pH
ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ ردpH ﻞﮑﺷ ﺎﻫ ي ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ
نﺎﺸﻧ هداد هﺪﺷ ﺖﺳا ) ﻞﮑﺷ 1 .(
رد ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﮔ ﯾ
،ﺪ pH
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺑﯿ ﻦ 74 /3 - 69 /3 ﻐﺘﻣ ﯿﺮ دﻮﺑ ﻪﮐ ﮕﻤﻫ ﯽ
رد هدوﺪﺤﻣ زﺎﺠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ
ﯽ اﯾ ناﺮ ) ﺑﯿ ﺸ ﯿ ﻪﻨ 4 ( راﺮﻗ
ﺪﻨﺘﺷاد ] 18 .[
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﻪﻄﺑار ) 2 ( و تاﺮﺛا ﻄﺧ ﯽ و ناﻮﺗ مود
ﺺﺨﺸﻣ دﺮﮔ ﯾﺪ اﺰﻓا ﯾ ﺶ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ رد ﺪﺣ ﻤﮐ ﯽ ناﺰﯿﻣ
ارpH اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺪﻫد . رد ﺳرﺮﺑ ﯽ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻋﻮﻠﻃ ﯽ و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2011 ( ﻪﮐ ﺮﺑ ور ي ﺲﺳ ﺎﻣ ﯾ ﺰﻧﻮ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي ﻢﮐ بﺮﭼ
وﺎﺣ ي اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺘﮑﭘ ﯿ ﻦ مﺎﺠﻧا
،ﺪﺷ ﻢﮐ ﺮﺗ ﯾ ﻦ و ﺑﯿ ﺶ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ
ﻪﺑpH ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ رد ﻪﻧﻮﻤﻧ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ 25 ﺪﺻرد ﻪﮐ دوﺪﺣ ) 87 /3 ( و
ﻪﻧﻮﻤﻧ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ - ﺘﮑﭘ ﯿ ﻦ 25 ﺪﺻرد ﻪﮐ دوﺪﺣ ) 903 /3 ( ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺷ
ﻪﮐ نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺛﺎﺗ ﯿ راﺬﮔﺮ ي ﺐﺳﺎﻨﻣ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﯾ ﮏ
تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ هﺮﯿﺧذ
يا دﻮﺑ ] 22 .[
زا ﻞﮑﺷ ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﻪﺑ
ﺮﻈﻧ ﻣ ﯽ ﺪﺳر تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P و ناﻮﺗ مود
) 05 /0
<
(P ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي رد
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ناﺰﯿﻣ ﺪﻨﻧﺎﻣ pH
ندوﺰﻓا هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﻪﺘﺷاد ﺪﺷﺎﺑ .
ﻪﮐ اﯾ ﻦ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﺎﺑ ﻘﺤﺗ ﯿ تﺎﻘ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ ﻂﺳﻮﺗ د ﯾﻮ ي و
نارﺎﮑﻤﻫ ) 2017 ( ﺎﺗ دوﺪﺣ ي ﺎﻐﻣ ﯾ تﺮ ﺖﺷاد
،نﻮﭼ ﺎﺑ ندوﺰﻓا
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ ﻪﺑ ﺲﺳ
،پﺎﭽﮐ ﺎﺑ ﻧﻻﻮﻃ ﯽ نﺪﺷ لﻮﻃ هرود
راﺪﻬﮕﻧ ي
، راﺪﻘﻣ ﺪﻧور pH
ي ﺸﻫﺎﮐ ﯽ ار نﺎﺸﻧ داد ] 16 .[
ﻟد ﯿ ﻞ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ارpH ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺪﺻرد ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، ا ﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻣار ﯽ ناﻮﺗ ﻪﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﯾ نﻮ
ﻫﯿ نژورﺪ ﻪﺑ ﺖﻠﻋ ﺮﺛا و ﯾ ﺎ اﺰﻓا ﯾ ﺶ زﺎﻓ ﺑآ ﯽ ﺖﺒﺴﻧ داد
] 23 .[
ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ رد ﻘﺤﺗ ﯿﻘ ﯽ ﻪﮐ ﻂﺳﻮﺗ ﻨﺘﻓر ﯽ ﻣا ﯿﺮ ي و نارﺎﮑﻤﻫ
) 2017 ( ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ هدﺎﻔﺘﺳا زا ﺷ ﯿ هﺮ ﻮﻟﺎﻣﺮﺧ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ هﺪﻨﻨﮐ
رد ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﺲﺳ ﮔزا ﯿ ﻞ مﺎﺠﻧا
،ﺪﺷ ﺺﺧﺎﺷ ﻪﻧﻮﻤﻧ pH
ﺎﻫ رد
هدوﺪﺤﻣ 3 /4 - 4 ﻞﺻﺎﺣ دﺮﮔ ﯾﺪ ﻪﮐ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﺳرﺮﺑ ﯽ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ pH
ﮐﺎﺣ ﯽ زا نآ دﻮﺑ ﻪﮐ ﺮﺛا راﺪﻘﻣ ﺷ ﯿ هﺮ ﻮﻟﺎﻣﺮﺧ ﺮﺑ ور ي ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ
ﻨﻌﻣpH ﯽ راد هدﻮﺒﻧ ﺖﺳا ] 24 .[
ﻪﻄﺑار ) 2 (
pH=+3.7+0.003 A -0.002 B + 0.008 C+ 0.017 AB – 0.009 AC – 0.012 BC – 0.022 A2 – 0.005 B2 + 0.017 C2
Fig 1 Response surface diagrams for pH and the influence of independent variables
3 - 2 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ
ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾﻨ ﯽ ﻪﺳ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ
،ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ pH
ﺎﻫ ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ . اﯾ ﻦ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺐﺳﺎﻨﺘﻣ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ زا 90 /1 - 15 /1 رد ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ دﻮﺑ .ﺑ ﯿ ﺸ ﯿ ﻪﻨ ﻞﺑﺎﻗ
لﻮﺒﻗ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ اﺮﺑ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ رد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ
ﯽ اﯾ
،ناﺮ
) ﺮﺜﮐاﺪﺣ 5 /2 ﺪﺻرد ( ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 18 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻟﺎﻧآ ﯿﺰ راو ﯾ ﺲﻧﺎ هداد -
ﺎﻫ ي ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺑﯿ ﺶ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ار
ﺮﺑ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
،ﺖﺷاد ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ
هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، ﻣﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﺲﺳ ﺪﻧور ﻟوﺰﻧ ﯽ ﺖﺷاد .اﯾ ﻦ
رد ﻟﺎﺣ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ نﻼﺻا هداز و نارﺎﮑﻤﻫ ) 2014 ( ﺎﺑ ﺳرﺮﺑ ﯽ
دﺮﮑﻠﻤﻋ ﻓ ﯿ ﺮﺒ ژر ﯾﻤ ﯽ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي زا سﻮﺒﺳ مﺪﻨﮔ رد ﺲﺳ ﺎﻣ ﯾ ﺰﻧﻮ
ناﻮﻨﻋ ﺪﻨﺘﺷاد
،ﻪﮐ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﺷاد ﺎﻣا اﯾ ﻦ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺎﺑ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺪﻫﺎﺷ ﻪﮐ وﺎﺣ ي ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
،دﻮﺑ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ار ﻞﺻﺎﺣ
دﺮﮑﻧ ] 25 .[
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ اﺮﺿ ﯾ ﺐ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
رد
ﻪﻄﺑار ) 3 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺮﺑ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ
،ﻪﺘﺷاد ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ تاﺮﺛا ناﻮﺗ مود
) 05 /0
<
(،P ﺘﻟﺎﺣ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺸ ﯽ ار زا دﻮﺧ نﺎﺸﻧ هداد ﺖﺳا . ﺳرﺮﺑ ﯽ
ﻞﮑﺷ ﺎﻫ ي ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺛﺎﺗ ﯿ راﺬﮔﺮ ي ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ
ﺎﻣﺮﺧ رد اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ دﻮﺑ . رد ﺳرﺮﺑ ﯽ تاﺮﺛا ﻞﺑﺎﻘﺘﻣ
ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺮﺑ ﯾ ﺪﮑ ﯾ ﺮﮕ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﺖﺒﺜﻣ
ﻪﺘﺷاد و راﺪﻘﻣ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ار اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺪﻧداد . ﻪﺑ ﻣﺮﻈﻧ ﯽ ﺪﺳر ﻪﮐ
ﺶﻫﺎﮐ ﺖﻈﻠﻏ ﺳا ﯿ يﺎﻫﺪ ﻟآ ﯽ ﻪﮐ ﭘرد ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ زﺎﻓ ﺑآ ﯽ ﻞﺻﺎﺣ
،هﺪﺷ ﺐﺒﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ هﺪﺷ ﺖﺳا ] 26 .[
رد ﻤﻫ ﯿ ﻦ
،ﺎﺘﺳار ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﺲﺳ ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ﺎﺒﻧ ﯾﺪ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ زا 5 /2 ﺪﺻرد
ﺪﺷﺎﺑ . سﺎﺳاﺮﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻪﻠﺻﺎﺣ ﺳا ﯿ ﺪ ﯾ ﻪﺘ ﻣﺎﻤﺗ ﯽ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ رد هدوﺪﺤﻣ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﺑ ﺖﺳد ﺪﻣآ ﻪﮐ ﺎﺑ ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺎﻫ ي ﻨﺘﻓر ﯽ ﻣا ﯿﺮ ي و نارﺎﮑﻤﻫ
) 2016 ( ﺖﻘﺑﺎﻄﻣ ﺖﺷاد ] 27 .[
ﻪﻄﺑار ) 3 (
Acidity=+1.71+0.002 A-0.004 B + 0.003C+ 0.008 AB – 0.005 AC – 0.012 BC – 0.051 A2 – 0.009 B2 + 0.011 C2
Fig 2 Response surface diagrams for acidity and the influence of independent variables
3 - 3 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
ﻞﮐﺪﻨﻗ
ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻪﺑ صﻮﺼﺧ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺮﺑ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺪﻨﻗ
ﻞﮐ ﻪﺑ رﻮﻃ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺶﻫﺎﮐ رد هدوﺪﺤﻣ 65 / 12 - 8/
10 ﺪﺻرد
رد ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ار نﺎﺸﻧ داد
،ﻪﮐ ﺎﺑ ﺑﯿ ﺸ ﯿ ﻪﻨ ﻞﺑﺎﻗ لﻮﺒﻗ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ
اﺮﺑ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ رد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ
ﯽ اﯾ ناﺮ ) 18 - 15 ﺪﺻرد (
ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ و ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﯾ ﮑ ﯽ زا فاﺪﻫا اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﻪﮐ ﺶﻫﺎﮐ راﺪﻘﻣ
ﺪﻨﻗ
،دﻮﺑ ﻧاﻮﺨﻤﻫ ﯽ ﺖﺷاد ] 18 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻟﺎﻧآ ﯿﺰ راو ﯾ ﺲﻧﺎ نﺎﺸﻧ داد
ﻪﮐ رد ﺑﯿ ﻦ ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ ﻂﻘﻓ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺮﺑ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ ﺲﺳ
پﺎﭽﮐ ﺮﺛﻮﻣ
،دﻮﺑ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﺎﻬﻨﺗ تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P
و ﻪﺟرد مود ) 05 /0
<
(P ﺎﻣد رد لﺪﻣ ﯽﻨﻌﻣ راد ﺪﺷ . رد ﭘ ﯽ
ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ سرﻮﺗ و نارﺎﮑﻤﻫ )
2010 ( ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ
،ﻪﮐ
ﻟاﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯿ رﺎﮐﺎﺳﻮﮕ ﯾ ﺎﻫﺪ ي دﻮﺟﻮﻣ رد اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ
،ﻦ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﺮﭘ ي -
ﺑﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮑ ﯽ ﻏ ﯿ ﻞﺑﺎﻗﺮ ﻢﻀﻫ ﺮﺑ ﺎﭘﯾ ﻪ ﻫﻮﺑﺮﮐ ﯿ تارﺪ ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ
،ﻪﮐ ﺎﺑ
ﻟﺎﻌﻓ ﯿ ﺖ ﺰﻧآ ﯾﻤ ﯽ ﺎﺘﺑ - زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯾ زاﺪ رد ﻃ ﯽ ﺶﻨﮐاو ﺲﻧاﺮﺗ
زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯾ ﺳﻼ ﯿ نﻮ زﻮﺘﮐﻻ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ هﺪﺷ و ﻦﮑﻤﻣ ﺖﺳا ﻞﻣﺎﺷ
ﺰﮐﻮﻠﮔ -
،زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ
- زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯾ ﺎ ﻞﻣﺎﺷ ﺪﻨﭼ ﯾ ﻦ زﻮﺘﮐﻻﺎﮔ
ﻞﺼﺘﻣ ﻪﺑ ﺰﮐﻮﻠﮔ
،ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻪﮐ رد ﻊﻗاو ﻣ ﯽ ﺪﻨﻧاﻮﺗ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﺮﺛﻮﻣ ي ﺮﺑ
ﻣﯿ ناﺰ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ ﺲﺳ ﺪﻧراﺬﮕﺑ ] 28 .[
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺒﻧ
ﺮﯿﺛﺎﺗ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﻪﺑ رﺎﮐ ﻪﺘﻓر رد ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ) 05 /0
>
(،P
ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﺘﻧ ﯿ ﻪﺠ ﮔﯿ ﺮ ي ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ ناﺰﯿﻣ ﻞﮐﺪﻨﻗ ﺲﺳ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﻣ ﯿ ناﺰ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺳﺎﺴﺣ ﯿ ﺖ ﻧاﺪﻨﭼ ﯽ دراﺪﻧ .زا
ﻞﮑﺷ ) 3 ( ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﯽ ﺪﺳر ﻪﮐ ﻪﻄﺑار ناﺰﯿﻣ
ﻞﮐﺪﻨﻗ ﺎﺑ ندوﺰﻓا ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻄﺧ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ اﯾ ﻦ
ﺪﻧور ﻂﺳﻮﺗ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ندﻮﺑ ﺮﺛا ﻄﺧ ﯽ لﺪﻣ ﺎﺗﯾ ﯿ ﺪ ﻣ ﯽ دﻮﺷ . ﺪﻨﻗ
ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ نﻮﭼ زا ﺎﻣﺮﺧ ي ﺎﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﺎﭘ ﯾﯿ ﻦ ﺮﺗ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﺎﻣا
ﯽﻨﻏ زا تراﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ ﺎﻫ
و يﺎﻫﺮﺒﯿﻓ ﯽﻤﯾژر ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﯾ ﻪﺑ رﻮﻃ
ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ فﺮﺼﻣ ﯽﻣ ددﺮﮔ و ﺎﯾ ﻪﺑ ترﻮﺻ ﺐﯿﮐﺮﺗ رد نﻮﯿﺳﻻﻮﻣﺮﻓ
ﯽﻀﻌﺑ زا داﻮﻣ ﯽﯾاﺬﻏ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻀﻌﺑ زا تﻻﻮﺼﺤﻣ
،ﯽﯾاﻮﻧﺎﻧ
ﯽﻧﺪﯿﺷﻮﻧ ﺎﻫ و ﯽﻨﯾﺮﯿﺷ ﺎﻫ ﻪﺑ رﺎﮐ ﯽﻣ دور ﻪﮐ رد داﻮﻣ ﻪﺑ رﺎﮐ ﻪﺘﻓر
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ ﺪﻨﻗ ﻞﮐ ار نﺎﺸﻧ هداد ﺖﺳا ] 29 .[
ﻪﻄﺑار ) 4 (
Total Sugar=+0.705+0.125 A -1.586 B + 1.183 C+
0.482 AB – 0.382 AC – 0.330 BC – 0.237 A2 – 1.375 B2 + 0.145 C2
Fig 3 Response surface diagrams for total sugar and the influence of independent variables
ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ - 4 - 3 ﺮﺑ
ناﺰﯿﻣ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ )
ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ (
رد درﻮﻣ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي ﺑﯿ ﻦ حﻮﻄﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ ي ﻞﻘﺘﺴﻣ رﺎﮑﺑ ﻪﺘﻓر هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺪﺸﻧ ) 05 /0
>
(P و دﺎﻘﻣ ﯾﺮ
ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ ﺑﯿ ﻦ 50 / 34 - 25 / 31 ﻐﺘﻣ ﯿﺮ دﻮﺑ . ﺪﺣ ﻤﮐ ﯿ ﻪﻨ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ اﺮﺑ ي
ﺲﺳ پﺎﭽﮐ رد دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ ﯽ اﯾ ناﺮ ) 30 ( ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ ﻣﺎﻤﺗ ﯽ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ي ﻪﺑ رﺎﮐ ﻪﺘﻓر زا اﯾ ﻦ ﺮﻈﻧ رد هدوﺪﺤﻣ ﻞﺑﺎﻗ لﻮﺒﻗ
راﺮﻗ ﺪﻨﺘﺷاد ] 18 .[
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻟﺎﻧآ ﯿﺰ راو ﯾ ﺲﻧﺎ هداد ﺎﻫ ي ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ نﺎﺸﻧ
داد ﻪﮐ تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P و ﻪﺟرد مود ) 05 /0
<
(P
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ رد لﺪﻣ ﯽﻨﻌﻣ راد
،ﺪﺷ ﻪﺑ رﻮﻃ ي ﻪﮐ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ راﺪﻘﻣ
اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ زا ﺮﻔﺻ ﻪﺑ 5 /7
،ﺪﺻرد ﻣ ﯿ ناﺰ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ رد اﺪﺘﺑا اﺰﻓا ﯾ ﺶ و
ﺲﭙﺳ ﺶﻫﺎﮐ ﯾ ﻪﺘﻗﺎ ﺖﺳا . اﯾ ﻦ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ دﺰﻧ ﯾ ﮏ ﻪﺑ ﻘﺤﺗ ﯿ تﺎﻘ
ﻮﮐاﺰﮐزﻮﺟ ﺶﻧارﺎﮑﻤﻫ
) 2013 ( ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ ﻪﮐ نﺎﺸﻧ ﺪﻧداد ﺎﺑ
ندوﺰﻓا اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﻟاﻮﺘﮐﻻﺎﮔ ﯿ رﺎﮐﺎﺳﻮﮕ ﯾﺪ ﻪﺑ رﻮﻈﻨﻣ ﺶﻫﺎﮐ راﺪﻘﻣ
،ﺮﮑﺷ فﻼﺘﺧا ﻨﻌﻣ ﯽ راد ي رد راﺪﻘﻣ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ -
ﺎﻫ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻞﺻﺎﺣ ﺪﺸﻧ ] 30 .[
ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺐﯾاﺮﺿ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
رد لﺪﻣ ﭘﯿ دﺎﻬﻨﺸ ي
، هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ هرﻮﭘ
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ هﺪﻤﻋ ا ي ﺮﺑ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . ﻪﮐ ﻨﻌﻣ ﯽ راد ندﻮﺑ تاﺮﺛا ناﻮﺗ مود ) 05 /0
<
(P نآ
ﺪﯾﻮﻣ ﻦﯾا ﺐﻠﻄﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﻬﻨﺗ ﺮﺛا ﻨﻌﻣ ﯽ راد اﺮﺑ ي ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ
،ﺎﻣﺮﺧ
ﺮﺛا ناﻮﺗ مود ) 01 /0
<
(P نآ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﺺﺨﺸﻣ دﻮﻤﻧ ﻪﮐ
ﻪﺑ ﻟد ﯿ ﻞ اراد ندﻮﺑ دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ي زا داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ رد ﺪﻨﻗ
ﺎﻣ ﯾ
،ﻊ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻣ ﯿ ناﺰ اﯾ ﻦ هدﺎﻣ ﻟوا ﯿﻪ رد ﺲﺳ
،پﺎﭽﮐ ﺮﺘﻣارﺎﭘ
ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﭘﯿ اﺪ دﻮﻤﻧ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ اﯾ ﻪﮑﻨ ﻪﺟرد ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ
نﺎﺸﻧ هﺪﻨﻫد ﺪﺻرد نزو داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ دﻮﺟﻮﻣ رد ﯾ ﮏ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﺑ
نزو ﻞﮐ لﻮﻠﺤﻣ ﻣ ﯽ
،ﺪﺷﺎﺑ ﯾ ﺎ ﻪﺑ ترﺎﺒﻋ د ﯾ
،ﺮﮕ ﺪﺻرد ﻧزو ﯽ داﻮﻣ
ﺪﻣﺎﺟ دﻮﺟﻮﻣ رد لﻮﻠﺤﻣ ﺖﺳا و ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ اﯾ ﻪﮑﻨ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ
ﻣز ﯿﻨ ﯽ و ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ وﺎﺣ ي دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ز ﯾ دﺎ ي داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣ
ﻣ ﯽ ﺪﻨﺷﺎﺑ ﺚﻋﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻪﺟرد ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ رد لﻮﺼﺤﻣ ﻣ ﯽ ﺪﻧﻮﺷ
] 29 و 31 .[
ﻪﻄﺑار ) 5 (
Brix=+31.95+0.125 A -1.437 B + 0.187 C+ 1.375 AB – 1.625 AC – 0 BC – 1.375 A2 – 2.000 B2 + 1.000 C2
Fig 4 Response surface diagrams for brix and the influence of independent variables
3 - 5 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
رد ﺳرﺮﺑ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﻐﺘﻣ ﯿ ﺎﻫﺮ هﺪﻫﺎﺸﻣ دﺮﮔ ﯾ
،ﺪ ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ﺑﯿ ﻦ 82 /1 - 93 /0 ﺪﺻرد ﻐﺘﻣ ﯿﺮ دﻮﺑ ﻪﮐ
ﮕﻤﻫ ﯽ رد هدوﺪﺤﻣ زﺎﺠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻠﻣ
ﯽ اﯾ ناﺮ ) ﺑﯿ ﺸ ﯿ ﻪﻨ 5 /3
ﺪﺻرد ( راﺮﻗ ﺪﻨﺘﺷاد ] 18 .[
زا ﻞﮑﺷ ) 5 ( ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﺺﺨﺸﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ
ﻪﮐ ﻪﻄﺑار هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺎﺑ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻪﺑ ترﻮﺻ
ﯽﻄﺧ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻦﯾا ﺪﻧور ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺑ ﺮﺛا ﯽﻄﺧ لﺪﻣ
) 001 /0
<
(P ﺪﯿﯾﺎﺗ ﯽﻣ دﻮﺷ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ راﺪﻘﻣ
هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ زا دوﺪﺣ 5 /7 ﻪﺑ 15
،ﺪﺻرد ﻣ ﯿ ناﺰ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺋﺰﺟ ﯽ ﯾ ﻪﺘﻓﺎ ﺖﺳا .ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﺐﯾﺮﺿ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
رد ﻪﻄﺑار ) 6 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ ﺮﺑ
ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺑ
تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P و ناﻮﺗ مود ) 05 /0
<
(P نآ ﺪﯾﻮﻣ
ﻦﯾا ﺐﻠﻄﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . رد ﻤﻫ ﯿ ﻦ
،ﺎﺘﺳار رد ﺳرﺮﺑ ﯽ ترﻮﺻ ﻪﺘﻓﺮﮔ
ﻂﺳﻮﺗ هدازﺮﻔﻧ و رآ ﯾﺋﺎ ﯽ ) 2017 ( زا ﺎﺘﺑ نﺎﮐﻮﻠﮔ و ﺘﻟﺎﻣ ﯿ لﻮﺘ ﻪﺑ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺟ ﯾ ﺰﮕ ﯾ ﻦ ﻦﻏور و ﺪﻨﻗ رد ﺲﺳ ﺎﻣ ﯾ ﺰﻧﻮ هدﺎﻔﺘﺳا و ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ﺪﻧور ي ﻟوﺰﻧ ﯽ ار زا دﻮﺧ رد درﻮﻣ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ
ﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺮﺿﺎﺣ ﺎﻐﻣ ﯾ تﺮ ﺖﺷاد ] 32 .[
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ
ﺲﻧﺎﯾراو نﺎﺸﻧ داد
،ﻪﮐ ﺎﻬﻨﺗ تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P و ﻪﺟرد
مود ) 05 /0
<
(P ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ رد لﺪﻣ ﻪﺋارا هﺪﺷ ﻨﻌﻣ ﯽ راد
ﺪﺷ . ﺎﺷ ﯾ نﺎ ﺮﮐذ ﺖﺳا ﻣ ﯿ ناﺰ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ رد اﺮﺑ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ -
ﺎﻫ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ 83 /1 - 72 /1 ﺪﺻرد مﻼﻋا هﺪﺷ ﺖﺳا و ﻧﯿ ﺰ
ﺎﺑﯾ ﺪ ﻪﺟﻮﺗ دﻮﻤﻧ ﻪﮐ اﺰﻓا ﯾ ﺶ داﻮﻣ ﺪﻣﺎﺟ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ
بآ زاﺪﻧا ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﺪﻫاﻮﺧ ﺪﺷ ﻪﮐ ﺮﻫ ود اﯾ ﻦ دراﻮﻣ ﺎﺑ
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﻢﻫ ﻧاﻮﺧ ﯽ ﺖﺷاد ] 33 و 34 .[
ﻪﻄﺑار ) 6 ( Ash=+1.624 + 0.029 A + 0.047 B + 0.052 C-
0.023 AB + 0.024 AC+0.015 BC + 0.003A2 +
0.030B2 - 0.019C2
Fig 5 Response surface diagrams for ash and the influence of independent variables
ﻞﻘﺘﺴﻣ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﺳرﺮﺑ - 6 - 3 ﺮﺑ
ناﺰﯿﻣ
ﺪﺻرد بآ زاﺪﻧا ي
اﺪﺟ نﺪﺷ مﺮﺳ پﺎﭽﮐ ) ﺳ ﯿ ﺳﺮﻨ ﯿ ﺲ ( ﯾ ﮑ ﯽ زا گرﺰﺑ ﺮﺗ ﯾ ﻦ
تﻼﮑﺸﻣ ﺖﻌﻨﺻ
ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ پﺎﭽﮐ ﺖﺳا و زا نآ ﺎﺟ ﻪﮐ اﯾ ﻦ
لﻮﺼﺤﻣ ﯾ ﮏ ﺴﻧﺎﭙﺳﻮﺳ ﯿ نﻮ ﻦﮕﻤﻫﺎﻧ ﺖﺳا لﺮﺘﻨﮐ ﺳ ﯿ ﺳﺮﻨ ﯿ ﺲ نآ
رد مﺎﮕﻨﻫ راﺪﻬﮕﻧ ي ﺴﺑ ﯿ رﺎ ﻢﻬﻣ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ اﺮﭼ ﻪﮐ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻔﻨﻣ ﯽ ﺮﺑ
ور ي ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ و ﻟﻮﺒﻘﻣ ﯿ ﺖ لﻮﺼﺤﻣ زا ﻮﺳ ي ﺮﺘﺸﻣ ي دراد ] 35 .[
ﺎﺑ
ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺒﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻪﺑ رﺎﮐ ﻪﺘﻓر رد ﺲﺳ
پﺎﭽﮐ ) 05 /0
>
(،P ﻦﯿﻨﭼ ﻪﺠﯿﺘﻧ يﺮﯿﮔ ﯽﻣ دﻮﺷ ﻪﮐ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ حﻮﻄﺳ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺳﺎﺴﺣ ﯿﺘ ﯽ ﺖﺷاﺪﻧ . ﺎﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﻪﺑ
ﺐﯾﺮﺿ يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
رد ﻪﻄﺑار ) 7 ( هﺪﻫﺎﺸﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ
ندوﺰﻓا هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺑ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ بآ زاﺪﻧا ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ
ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻪﺘﺷاد ﺖﺳا . ﻪﮐ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺑ ناﻮﺗ مود ) 05 /0
<
(P نآ و
دﻮﺒﻬﺑ راﺪﻘﻣ ﺪﺻرد بآ زاﺪﻧا ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺢﻄﺳ
اﯾ ﻦ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ زا 5 /7 ﻪﺑ 15
،ﺪﺻرد ﺪﯾﻮﻣ ﻦﯾا ﺐﻠﻄﻣ ﯽﻣ ﺪﺷﺎﺑ . رد
طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ بآ زاﺪﻧا ي
، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي اراد ي اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺷ ﯿﺮ ﯾ ﻦ بآ زاﺪﻧا ي ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ي ﻪﺘﺷاد ﺪﻧا ﻪﮐ ﻟد ﯿ ﻞ نآ
دﻮﺟو ﻢﻫ اﺰﻓا ﯾ ﯽ ﻔﻨﻣ ﯽ ﺑﯿ ﻦ اﯾ ﻦ ود ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . اﯾ ﻦ ﻢﻫ -
اﺰﻓا ﯾ ﯽ ﻔﻨﻣ ﯽ ﻪﺑ ﻟد ﯿ ﻞ ﺎﻤﺗ ﯾ ﻞ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻪﺑ بآ رد ﺎﻘﻣ ﯾ ﻪﺴ ﺎﺑ
،ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ رﻮﻀﺣ ﻠﭘﯿ ﺎﻫﺮﻤ رد ﺖﻈﻠﻏ ز ﯾﺮ 20 ﺪﺻرد و ﻞﻤﻋ
ندﻮﻤﻧ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ناﻮﻨﻋ هدﺎﻣ ا ي ﻗر ﯿ ﻖ هﺪﻨﻨﮐ ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 36 .[
ﺞﯾﺎﺘﻧ
نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺎﺑ ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ زا ﺮﻔﺻ ﺎﺗ 5 /4 ﺪﺻرد
ﻣﯿ ناﺰ ﺪﺻرد بآ زاﺪﻧا ي ﻪﺑ ترﻮﺻ ﻤﻬﺳ ﯽ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﯾ ﺖﻓﺎ
) 01 /0
<
.(P ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﺮﮑﺷ اراد ي ﺪﺻرد ﺮﺗﻻﺎﺑ ي
هدﺎﻣ لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﻓ ﯿ ﺎﻫﺮﺒ ي لﻮﻠﺤﻣﺎﻧ هدﻮﺑ ﻪﮐ ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﻟد ﯿﻠ ﯽ
اﺮﺑ ي ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ندﻮﺑ ﺮﺑ ﯾ ﺲﮑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي ﺮﮑﺷ ﺪﺷﺎﺑ . هوﻼﻋ ﺮﺑ
اﯾ ﻦ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ نﻮﭼ ﺴﺑ ﯿ رﺎ ي زا ﺼﻟﺎﺧﺎﻧ ﯽ ﺎﻫ ي نآ فﺬﺣ
دﺮﮔ ﯾ هﺪ ﺖﺳا ﺎﻣا ﺎﺑ اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺖﻈﻠﻏ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ
،ﺎﻣﺮﺧ ﻣ ﯿ ناﺰ
وﯾ زﻮﮑﺴ ﯾ ﻪﺘ لﻮﺼﺤﻣ ﻧﯿ ﺰ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ] 37 [،
ﻪﮐ ﻪﺘﺒﻟا ﺎﺑ ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ
ﻞﺻﺎﺣ زا اﯾ ﻦ ﻘﺤﺗ ﯿ ﻖ ﺎﺗ ﻣ ﯿ ناﺰ 25 /2 ﺪﺻرد ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ
ﺖﺒﺴﻧ ﻘﺘﺴﻣ ﯿ ﻢ زا دﻮﺧ نﺎﺸﻧ داد . رد ﻟﺎﺣ ﯿ ﻪﮑ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ و
ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﻪﺑ ﻟدﯿ ﻞ ﻦﺘﺷاد ﻓ ﯿ ﺮﺒ و ﺎﺳ ﯾﺮ ﮐﺮﺗ ﯿ تﺎﺒ ﺎﺗ دوﺪﺣ ي
ﺚﻋﺎﺑ ﺶﻫﺎﮐ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﺘﻓﺎﺑ ﯽ ﻤﻟﻮﺼﺤﻣ ﯽ ﺪﻧدﺮﮔ
،ﺎﻣا ﺶﯾاﺰﻓا ﺪﺻرد
ﯽﻨﯾﺰﮕﯾﺎﺟ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ
،ﻦ رد نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ﻪﺑ ﻞﯿﻟد ﻪﮑﻨﯾا ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺮﺗﻻﺎﺑ اﯾ ﻦ
ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ردﺎﻗ ﻪﺑ ﻞﯿﮑﺸﺗ لژ ﻢﮑﺤﺘﺴﻣ ﺮﺗ و بﺬﺟ بآ ﺮﺘﺸﯿﺑ
،ﺖﺴﻫ
و رد ﺎﻬﻧ ﯾ ﺖ رﺎﺘﺧﺎﺳ نﻮﯿﺴﻟﻮﻣا ار
ﻢﮑﺤﺘﺴﻣ ﺮﺗ و ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ ار
ﺶﯾاﺰﻓا ﻣ ﯽ
،ﺪﻫد ﻣ ﯽ ﺪﻧاﻮﺗ ﭘﯿ دﺎﻬﻨﺸ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ ] 38 .[
ﻪﻄﺑار ) 7 (
Synersis=+0.391 - 8.406 A - 0.863 B - 0.850 C +
7.052 AB - 10.170 AC + 4.615 BC + 13.981 A2- 7.103 B2 + 12.298 C2
Fig 6 Response surface diagrams for synersis and the influence of independent variables
3 - 7 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ
ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺲﻧﺎﯾراو نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﻂﻘﻓ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺑ
ﻣﯿ ناﺰ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ ﺲﺳ ﻟﻮﺗ ﯿ ﺪ ي ﺮﺛﻮﻣ
،دﻮﺑ ﻪﺑ يرﻮﻃ ﻪﮐ ﺎﻬﻨﺗ
تاﺮﺛا ﯽﻄﺧ ) 0001 /0
<
(P و ﻪﺟرد مود ) 05 /0
<
(P ﺎﻣد رد
لﺪﻣ ﯽﻨﻌﻣ راد ﺪﺷ . ﺑﯿ ﺶ ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺛﺎﺗ ﯿ راﺬﮔﺮ ي هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺑ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ L* و b* زرا ﯾﺑﺎ ﯽ ﺪﺷ . زا ﻞﮑﺷ ﺎﻫ ي ﺢﻄﺳ ﺦﺳﺎﭘ
ﻨﭼ ﯿ ﻦ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ ﻣ ﯽ ﺪﺳر ﻪﮐ ﻪﻄﺑار اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﺎﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ ﻪﺑ
ترﻮﺻ ﻄﺧ ﯽ ﺖﺳا ﻪﮐ ﻦﯾا ﺪﻧور ﻂﺳﻮﺗ ﯽﻨﻌﻣ راد ندﻮﺑ ﺮﺛا
ﯽﻄﺧ لﺪﻣ ) 001 /0
<
(P ﺪﯿﯾﺎﺗ ﯽﻣ دﻮﺷ . ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﺑﯿ ﺶ -
ﺮﺗ ﯾ ﻦ ﺛﺎﺗ ﯿ راﺬﮔﺮ ي اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ رد تاﺮﺛا ﻄﺧ ﯽ ﻖﻠﻌﺘﻣ ﻪﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي
ﮕﻧر ﯽ a* و b* ﻣ ﯽ ﺪﺷﺎﺑ . رد نﻮﻣزآ ﮓﻧر ﺠﻨﺳ ﯽ
، ﻪﺑ ﮔرﺎﮐ ﯿﺮ ي
ﺖﻈﻠﻏ 5 /7 ﺪﺻرد اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و 15 ﺪﺻرد هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﻪﺑ
ﺖﻠﻋ ﻦﺘﺷاد ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﻓﺎﮐ ﯽ ﻪﺘﺴﻧاﻮﺗ ﺪﻧا راﺪﻘﻣ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻧر ﯽ L* ار
اﺰﻓا ﯾ ﺶ ﺪﻨﻫد . ﻨﭽﻤﻫ ﯿ ﻦ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﺎﻫ ي ﮕﻧر ﯽ ﺲﺳ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺑ ﻐﺗ ﯿﯿ تاﺮ
حﻮﻄﺳ ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺳﺎﺴﺣ ﯿﺘ ﯽ نﺎﺸﻧ ﺪﻧداﺪﻧ
،ﻪﮐ مﺪﻋ ﻨﻌﻣ ﯽ -
راد ي اﯾ ﻦ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﺺﺨﺸﻣ ﺪﺷ
) 05 /0
>
.(P ﻪﺘﺒﻟا رد ﺑﯿ ﻦ
ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ نﻮ ﺎﻫ ي ﻒﻠﺘﺨﻣ زﺎﺑ ﻢﻫ ﺳﻻﻮﻣﺮﻓ ﯿ ﻧﻮ ﯽ ﻪﮐ اراد ي راﺪﻘﻣ
ﺪﻨﻗ ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺑﯿ ﺮﺘﺸ ي دﻮﺑ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻘﺘﺴﻣ ﯿﻤ ﯽ ﺮﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻧر ﯽ a* ﺖﺷاد . رد
طﺎﺒﺗرا ﺎﺑ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻧر ﯽ a*
، ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي ﺮﭘ ي ﺑﯿ ﺗﻮ ﯿ ﮏ اراد ي ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻧر ﯽ a* ﺮﺗﻻﺎﺑ ي ﺪﻧراد . زﯾ اﺮ ﻟﯿ ﻦﭘﻮﮑ رد رﻮﻀﺣ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺘﻬﺑ رد ﺮﺑاﺮﺑ ﺴﮐا ﯿ ﺳاﺪ ﯿ نﻮ ﺖﻈﻓﺎﺤﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ﻪﮐ ﻪﺑ
ﭘﯿ ﺪﻧﻮ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ﺎﺑ بآ طﻮﺑﺮﻣ ﻣ ﯽ دﻮﺷ ] 39 .[
ﮐﺎﻨﺣﺮﻓ ﯽ و نارﺎﮑﻤﻫ
) 2008 ( دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﻪﻔﻟﺆﻣ ﮕﻧر ﯽ L* ﺖﺒﺴﻧ و b* / a* ار اﺮﺑ ي ﻪﻧﻮﻤﻧ -
ﺎﻫ ي ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ﻬﺗ ﯿﻪ هﺪﺷ ﺎﺑ ﺎﻫﺪﺻرد ي ﻒﻠﺘﺨﻣ ردﻮﭘ ﭗﻟﺎﭘ
ﻪﺟﻮﮔ ﮕﻧﺮﻓ ﯽ ار ﻪﺑ ﺗﺮﺗ ﯿ ﺐ ﺑﯿ ﻦ 84 / 56 - 20 / 50 و 69 /2 - 26 /1
شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﮐ ] 40 .[
ﻪﻄﺑار ) 8 ( L*=+37.51+5.491 A+0.773 B-1.110 C+0.928 AB-
0.508 AC+0.727 BC+1.221 A2+0.131 B2-0.533 C2
ﻪﻄﺑار ) 9 ( a*=+17.92-3.252 A-0.361 B+0.071 C+1.102 AB-
0.511 AC-1.071 BC-2.031 A2+0.806 B2+0.091 C2 ﻪﻄﺑار ) 10 (
b*=+20.73+0.807 A-0.043 B-0.352 C+0.898 AB-
0.526 AC-0.241 BC-0.366 A2+0.567 B2-0.016 C2
Fig 7 Response surface diagrams for color changes and the influence of independent variables
3 - 8 - ﯽﺳرﺮﺑ ﺮﯿﺛﺎﺗ
يﺎﻫﺮﯿﻐﺘﻣ ﻞﻘﺘﺴﻣ
ﺮﺑ ناﺰﯿﻣ
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ ﺴﺣ ﯽ
ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺻﻼﺧ هرﻮﭘ
ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ
، اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ و ﺪﻨﻗ
ﺎﻣ ﯾ ﻊ ﺎﻣﺮﺧ ﺻﻮﺼﺧ ﺮﺑ ﯿ
ﺴﺣ تﺎ ﯿ ﺲﺴ پﺎﭽﮐ ا ﺮﺛا ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﯾ
ﻦ
ﺗﯿ ور ﺮﺑ ﺎﻫرﺎﻤ ي
ﺬﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ،ﮓﻧر ،هﺰﻣ ،ﻢﻌﻃ تﺎﻔﺻ ﯾ
ﻠﮐ شﺮ ﯽ
ﻨﻌﻣ نارواد ﻂﺳﻮﺗ ﯽ
دﻮﺑ راد ) لوﺪﺟ 1 (.
ﺎﺘﻧ ﯾ ﺞ ﻟﺎﻧآ ﯿﺰ راو ﯾ ﺲﻧﺎ ﺺﺨﺸﻣ دﻮﻤﻧ ﻪﮐ هرﻮﭘ ﺳ ﯿ ﺐ ﻣز ﯿﻨ ﯽ ﺮﺑ
وﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺎﻫ ي
،ﻢﻌﻃ هﺰﻣ و ﺖﻓﺎﺑ ﺲﺳ پﺎﭽﮐ ) 05 /0
>
(،P ﻨﻌﻣ ﯽ -
راد دﻮﺒﻧ ﻟو ﯽ اﯾ ﻦ ﻐﺘﻣ ﯿﺮ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﺒﺳﺎﻨﻣ ﯽ ﺮﺑ ﮐ ﯿﻔ ﯿ ﺖ ﮓﻧر و ﺬﭘ ﯾ شﺮ
ﻠﮐ ﯽ ﺖﺷاد . رد ﺮﺜﮐا دراﻮﻣ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ ﻪﺑ
صﻮﺼﺧ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺎﻫ ي وﺎﺣ ي دﺎﻘﻣ ﯾﺮ ﺮﺗﻻﺎﺑ ي زا اﯾ ﻦ ﮐﺮﺗ ﯿ ﺐ ﺘﻣا ﯿ زﺎ
ﺴﺣ ﯽ ﺮﺗﻻﺎﺑ ي ﺐﺴﮐ ﺪﻧدﻮﻤﻧ . ﺳرﺮﺑ ﯽ هداد ﺎﻫ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ اﯾ ﻟﻮﻨ ﯿ ﻦ
ﻂﻘﻓ ﺮﺑ و ﯾ ﮔﮋ ﯽ ﺴﺣ ﯽ ﻢﻌﻃ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﻪﺘﺷاﺪﻧ
،ﺖﺳا ﻟو ﯽ ﺮﺑ
ﺻﻮﺼﺧ ﯿ تﺎ د ﯾ ﺴﺣﺮﮕ ﯽ ﺛﺎﺗ ﯿﺮ ﺘﺒﺜﻣ ﯽ ﻪﺘﺷاد و اﺰﻓا ﯾ ﺶ راﺪﻘﻣ نآ ﺎﺗ
5/
7 ﺪﺻرد ﺪﻧور ي دﻮﻌﺻ ي ار زا دﻮﺧ
