ﺺﺧﺎﺷ ﻲﺳرﺮﺑ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ﺪﺷر ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ
ترذ )
Zea mays L.
( ﺎﻴﺑﻮﻟ و
)
Phaseolus vulgaris L.
(
ﻲﺗﻼﺤﻣ يﺮﻴﺼﻧ يﺪﻬﻣ -1
ﻲﻜﭼﻮﻛ ﺎﺿﺮﻴﻠﻋ -2
ﻲﻧﺪﻨﻣ دازﺮﻓ
3
-*
ماﺮﻬﺷ يداﺮﻣﺮﻴﻣا -4
ﻲﻀﻴﻓ ﻦﺴﺣ
5
ﺖﻓﺎﻳرد ﺦﻳرﺎﺗ :
5 / 4 / 1389
شﺮﻳﺬﭘ ﺦﻳرﺎﺗ :
8 / 3 / 1390
هﺪﻴﻜﭼ
ﻫرﺎﻜﻫار ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ زا ﻲﻜﻳ ﻲـﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ود طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻧﻻﻮﻘﻌﻣ و ﺖﺳرد فﺮﺼﻣ فﺪﻫ ﺎﺑ يزروﺎﺸﻛ راﺪﻳﺎﭘ ﻪﻌﺳﻮﺗ فاﺪﻫا يﺎﺘﺳار رد ﺎ
ﺪـﺷﺎﺑ .
،فﺪﻫ ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ تاﺮﺛا ﻲﺑﺎﻳزرا رﻮﻈﻨﻣ ﻪﺑ
ترذ دﺮﻜﻠﻤﻋ و ﺪﺷر ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ ﺎﻴﺑﻮﻟ و
رد ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ لﺎـﺳ
ﻲـﻋارز
88 - 1387 ﺔﻋرﺰﻣ رد رد ﺪﻬﺸﻣ ﻲﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ﻲﺗﺎﻘﻴﻘﺤﺗ ﻗ
ﺎﺑ ﻲﻓدﺎﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻬﻛﻮﻠﺑ حﺮﻃ ﺐﻟﺎ ﻪﺳ
و راﺮـﻜﺗ ﺶـﺷ
ﺪـﺷ اﺮـﺟا رﺎـﻤﻴﺗ .
ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ،ترذ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ﻞﻣﺎﺷ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ و
راﻮﻧ ضﺮﻋ ود ، ﻪﺳ ، رﺎﻬﭼ و ﺞﻨﭘ دﻮـﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﺖﺷﺎﻛ ﻒﻳدر .
ﻪـﺑ ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ تﺮـﻛﺮﻫ
دﺎﻌﺑا 4 رد لﻮﻃ ﺮﺘﻣ 5
/ 7 ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﺎﻬﻧآ رد ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ترﻮﺻ ﻪﺑ ،ﺶﻳﺎﻣزآ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ ضﺮﻋ ﺮﺘﻣ .
ﻲﺗﺎﻔـﺻ ﻲـﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ﺪـﻨﻧﺎﻣ
ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ
ﻚـﺗ و طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ،يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ،لﻮﺼﺤﻣ ﺪﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ ﻲﺘﺸﻛ .
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ درﻮﻣ تﺎﻔﺻ ﻪﻴﻠﻛ
ﻚـﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ مﺎﻤﺗ رد -
ﺖﺷاد ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺘﺸﻛ .
رد راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻒﻳدر
يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
راﻮﻧ ضﺮﻋ 5 ﻲﻔﻳدر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ راﻮـﻧ ضﺮﻋ 2
ﻲـﻔﻳدر
، ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ
ﺶﻫﺎﻛ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ )
3 / 15 و 7 / 28 ﺪﺻرد ( ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ، )
5 / 17 و 2 / 19 ﺪﺻرد ( ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ، )
9 / 30 و 14 ﺪﺻرد ( يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ،
) 9 / 52 و 2 / 20 ﺪﺻرد ( ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ، )
9 / 31 و 3 / 7 ﺪﺻرد (
، ﺪﺷ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ رد ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ .
راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
، ﻒـﻳدر رد هدﺮﺑ مﺎﻧ تﺎﻔﺻ ﺮﻳدﺎﻘﻣ يﺎـﻫ
ﻒﻳدر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺰﻛﺮﻣ ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ
ﺖﻓﺎﻳ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻫﺎﻛ يا .
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺺﻟﺎـﺧ ﺖـﺸﻛ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ .
راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ ود
ﻲﻔﻳدر ) 45 / 1 ( راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد نآ ﻦﻳﺮﺗ ﻦﻴﻳﺎﭘ و ﺞﻨﭘ
ﻲﻔﻳدر ) 22 / 1 ( ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ . ترذ ءﺰـﺟ ﺶـﻘﻧ
ا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ دﻮﺒﻬﺑ رد دﻮﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ ز
.
هژاو يﺪﻴﻠﻛ يﺎﻫ :
لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ
، ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ،
ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
، دﺮﻜﻠﻤﻋ ا يدﺎﺼﺘﻗ
، ،ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﻣﺪﻘﻣ 1
ﻪــﻋﻮﻤﺠﻣ نآ رد ﻪــﻛ ﺖــﺳا يﺪــﻨﻳاﺮﻓ يزروﺎــﺸﻛ هدﺎــﻬﻧ زا يا
ﺎــﻫ
ﺎـﺗ هﺪـﺷ ﻢﺘـﺴﻴﺳ دراو ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و بآ ،ﻦﺑﺮﻛ ﺪﻴﺴﻛا يد نﻮﭽﻤﻫ ﻪﺑ نآ ﻲﺟوﺮﺧ دﺮـﻴﮔ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ اﺬﻏ ناﻮﻨﻋ
. مﻮـﺑ ﻲـﻧوﺮﺑ ﻊﺑﺎـﻨﻣ
1 و 2 - دﺎﺘﺳا نا ﺖﻋارز هوﺮﮔ تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا
، يزروﺎـﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد
، ﻲـﺳودﺮﻓ هﺎﮕـﺸﻧاد
ﺪﻬﺸﻣ
3 - هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ ﺲﻳدﺮﭘ ،تﺎﺗﺎﺒﻧ حﻼﺻا و ﺖﻋارز هوﺮﮔ رﺎﻳدﺎﺘﺳا
ناﺮﻳا ،هﺎﺸﻧﺎﻣﺮﻛ ،يزار
*) - لﻮﺌﺴﻣ هﺪﻨﺴﻳﻮﻧ :
Email: [email protected] (
4 - ﺶﻧاد آ ﻪﺘﺧﻮﻣ هوﺮﮔ
،ﺖﻋارز هﺪﻜﺸﻧاد
،يزروﺎﺸﻛ هﺎﮕﺸﻧاد ﻲﺳودﺮﻓ ﺪﻬﺸﻣ
5 - رﺎﻳدﺎﺘﺳا ﺖﺑﺮﺗ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﻲﻌﻴﺒﻃ ﻊﺑﺎﻨﻣ و يزروﺎﺸﻛ هﺪﻜﺸﻧاد ،ﻲﻫﺎﻴﮔ تاﺪﻴﻟﻮﺗ هوﺮﮔ
ﻪﻳرﺪﻴﺣ ناﺮﻳا ،
هدﺎﻬﻧ مﺎﻤﺗ ﻞﻣﺎﺷ مﺎﻈﻧ يژﺮـﻧا ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻳﺎﻫ
ﻪـﻧارﺎﻳ يﺎـﻫ يا
ﻲﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ دراو ﺪﻧﻮﺷ
. ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ دﻮﺟﻮﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺜﻛا دوﺪـﺤﻣ ﺖﻌﻴﺒﻃ رد يا
ﻦـﻳا زا هدﺎﻔﺘـﺳا هزﺎـﺟا يزروﺎـﺸﻛ رد يراﺪﻳﺎﭘ ﺮﻜﻔﺗ ﻲﻓﺮﻃ زا و ﺪﻨﺘﺴﻫ و ناﺰﻴﻣ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻤﻧ ار ﻲﻘﻳﺮﻃ ﺮﻫ
ﺪـﻫد . ﻪـﺑ ﺪـﻳﺎﺑ ﻊﺑﺎـﻨﻣ ﻦـﻳا اﺬـﻟ
ﻪﻧﻮﮔ
ـﺗ ﺮـﺸﺑ ةزوﺮـﻣا ﻲﻳاﺬﻏ يﺎﻫزﺎﻴﻧ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻪﻛ ﺪﻧﻮﺷ فﺮﺼﻣ يا ﺄ
ﻦﻴﻣ
ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻔﺘﺳا و ﻲﺳﺮﺘﺳد ﻞﺑﺎﻗ ﺰﻴﻧ نﺎﮔﺪﻨﻳآ ياﺮﺑ ﻪﻜﻠﺑ ،دﻮﺷ .
ﻦـﻳا ﻪﻣزﻻ
ﻲـﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ فﺮـﺼﻣ رد ﺮﻈﻧ ﺪﻳﺪﺠﺗ موﺰﻟ ،ﻢﻬﻣ ﺪـﺷﺎﺑ
. ﻦﻳﺮـﺘﻬﺑ زا ﻲـﻜﻳ
ﻪﻌﺳﻮﺗ فاﺪﻫا يﺎﺘﺳار رد ﺎﻫرﺎﻜﻫار فﺮـﺼﻣ فﺪـﻫ ﺎـﺑ يزروﺎﺸﻛ راﺪﻳﺎﭘ
ﻲﻣ هﺎﻴﮔ ﺪﻨﭼ ﺎﻳ ود طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ،ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻪﻧﻻﻮﻘﻌﻣ و ﺖﺳرد ﺪـﺷﺎﺑ
) 30 .(
ﺎـﺑ ﻲـﻋارز تﻻﻮـﺼﺤﻣ يﺮﺘـﺸﻴﺑ داﺪـﻌﺗ ﺎﻳ ود ﺖﺸﻛ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ
ﻲـﻣ ﻪـﺘﻔﮔ نﺎﻣز ﻚﻳ رد ﻦﻴﻣز ﻪﻌﻄﻗ ﻚﻳ رد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ دﻮـﺷ
) 29 و 31 (.
كﺎﺧ ﻂﻳاﺮﺷ رد طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ًﻻﻮﻤﻌﻣ و ﻦﻴﻳﺎـﭘ يﺰﻴﺨﻠـﺻﺎﺣ ﺎـﺑ ﻲﻳﺎـﻫ
ﺷ ﻲﻣ اﺮﺟا يﺮﻴﺴﻣﺮﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد هدﺎﻬﻧ ﻢﻛ ﻂﻳاﺮ دﻮﺷ
) 28 .(
ﻂـﺳﻮﺗ دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺮﺗﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ شﺮﻳﺬﭘ ﻞﻴﻟد ﻦﻳﺮﺗ لﻮﻤﻌﻣ ﻲﻣ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺮﻴﺨﺴﺗ ﻪـﺑ ،ﺪﺷﺎﺑ
ﺎﺑ تﻻﻮﻘﺑ و تﻼﻏ ﻪﻛ ﻲﻣﺎﮕﻨﻫ هﮋﻳو ﻢﻫ
ﺪﻧﻮﺷ ﺖﺸﻛ )
25 (.
يرﺎﻴﺴﺑ رد
ﺖﻳﺰﻣ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﺎﻴﻧد طﺎﻘﻧ زا ﻧﺎﻣ ﻲﺒﺴﻧ يﺎﻫ
دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ تﺎﺒﺛ ﺪﻨ )
18 ( ،
ﺮﮔرﺎـﻛ يوﺮﻴﻧ و ﻦﻴﻣز زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻲﻳارﺎﻛ )
24 ( ﻲﻳﺎـﻧاﻮﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ،
ﻒﻠﻋ لﺮﺘﻨﻛ رد ﻲﺘﺑﺎﻗر
زﺮـﻫ يﺎـﻫ )
15 ( يﺰﻴﺨﻠـﺻﺎﺣ ﺖﻴﻌـﺿو دﻮـﺒﻬﺑ ،
ﺖـﻴﺒﺜﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻞـﻴﻟد ﻪﺑ كﺎﺧ ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻴﺑ
ءﺰـﺟ زا ﻞـﺻﺎﺣ نژوﺮـﺘﻴﻧ
تﻻﻮﻘﺑ ) 18 ( ﻲـﻣ اﺮﺟا طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﺮﮕﻳد تازﺎﻴﺘﻣا ﻲﺧﺮﺑ ﺰﻴﻧ و دﻮـﺷ
.
ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ رد رد هﺪﺷ ﺮﺸﺘﻨﻣ ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﺜﻛا ﻦﻳا
دﺮـﻜﻠﻤﻋ يﺮـﺗﺮﺑ ﺎـﺑ ﻪـﻛ ﻪﻨﻴﻣز
تﻻﻮـﻘﺑ ﺮﻴﻏ ﺎﺑ تﻻﻮﻘﺑ ةداﻮﻧﺎﺧ نﺎﻫﺎﻴﮔ طﻮﻠﺨﻣ ،ﺖﺳا هﺪﺷ هاﺮﻤﻫ رد ار
ﻪﺘﺷاد ﺮﺑ ﺖﺳا ) 22 ( . ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻢﺘـﺴﻴﺳ ﻦﻴـﺑ رد ،طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ يﺎـﻫ
و ﻦﻳﺮﺗ لﻮﻤﻌﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا تﻻﻮﻘﺑ و تﻼﻏ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺐﻴﻛﺮﺗ ﻲﻤﻳﺪـﻗ
ﻦﻳﺮـﺗ
ﻦﻳا ﺘﺴﻴﺳ ﻢ ﺎﻴﻧد ﻒﻠﺘﺨﻣ طﺎﻘﻧ رد ﺎﻫ
، هﮋـﻳو ﻪـﺑ لﺎـﺣ رد يﺎﻫرﻮـﺸﻛ رد
ﻪﻌﺳﻮﺗ ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ ) 24 (.
ترذ )
Zea mays L.
( ﺎــﻴﺑﻮﻟ و )
Phaseolus vulgaris L.
( زا
رد و ﻪﺘﺷاد رﻮﺸﻛ رد ﻲﻳﻻﺎﺑ ﺖﺸﻛ ﺮﻳز ﺢﻄﺳ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻧﺎﻫﺎﻴﮔ ﻪﻠﻤﺟ
ﻲـﻣ ﺪـﻴﻟﻮﺗ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﺮﺜﻛا ﺪﻧﻮـﺷ
. نﺎـﺸﻧ تﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ
ﻲﻣ ﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻫد و تﻻﻮـﻘﺑ هداﻮﻧﺎـﺧ ود زا ﻪـﻛ قﻮـﻓ هﺎﻴﮔ ود طﻮﻠ
و ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻲﻳارﺎﻛ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ،ﺪﻴﻟﻮﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺚﻋﺎﺑ ،ﺪﻨﺘﺴﻫ تﻼﻏ ﻲﻣ ﺖﺸﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ يرو هﺮﻬﺑ ﺶﻳاﺰﻓا ﺰﻴﻧ ددﺮﮔ
) 11 (.
لﺎﺜﻣ ياﺮﺑ ﻲﻤﺘﺳر
نارﺎﻜﻤﻫ و )
4 ( ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻲﺸﻳﺎﻣزآ رد
،گﺮـﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻴﺑ دﺮـﻜﻠﻤﻋ
ﻲـﻣ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و يدﺎﺼﺘﻗا دﻮـﺷ
. ﺶﻳاﺰـﻓا ﺰـﻴﻧ ﺮـﮕﻳد نﺎـﻘﻘﺤﻣ
ﻲﺘـﺸﻛ ﻚـﺗ ﺖﻟﺎﺣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ار ﺎﻬﻧآ )
23 ( ﻲﻫﺎـﻴﮔ ﺮﻫ گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ.
ﻲـﻣ هﺎﻴﮔ نآ ﻂﺳﻮﺗ رﻮﻧ ةﺪﻨﻨﻛ ﺖﻓﺎﻳرد ﻮﻀﻋ ﻦﻳﺮﺘﻤﻬﻣ
ﻲـﻣ ،ﺪـﺷﺎﺑ ناﻮـﺗ
ﻦﻴﻨﭼ ﻪﻛ ﺖﻓﺮﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﺖﻳﺮﻳﺪـﻣ زا ﻲـﻜﻳ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻲـﻋارز يﺎـﻫ
گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻬﺟ ﺐﺳﺎﻨﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ
ﻲﻋارز ﻲﻣ ﺪـﺷﺎﺑ . و ودﺎـﮔرﺎﻣ
ﻲﻠﻳاو ) 21 ( ﻪـﻛ ﺪـﻧدﺮﻛ نﺎـﻴﺑ ،ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻲﺳرﺮﺑ رد
دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد گﺮﺑ ﺢﻄﺳ ﺺﺧﺎﺷ .
ﻮﺒﻬﺑ ار دﺮﻜﻠﻤﻋ تﺎﺒﺛ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﺮﺠﻨﻣ و هﺪﻴﺸﺨﺑ د
فﺮـﺼﻣ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺠﻴﺘﻧ رد هﺪـﺷ ﻊﺑﺎـﻨﻣ فﺮـﺼﻣ ﻲﻳارﺎـﻛ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪﺑ هدﺎﻬﻧ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻲﺟرﺎﺧ يﺎﻫ هاﺮـﻤﻫ ﻪﺑ ار ﻲﻋارز تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﻴﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ )
19 ( . ﺖـﻴﺒﺜﺗ ناﺰـﻴﻣ ﺮـﺑ ﺮﺛﻮـﻣ ﻞـﻣاﻮﻋ زا ﻲﻜﻳ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ
ةداﻮﻧﺎـﺧ نﺎـﻫﺎﻴﮔ ﻂﺳﻮﺗ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ تﻻﻮـﻘﺑ
ﻲـﻤﻫاﺮﻓ ناﺰـﻴﻣ
ﺎﺧ رد نژوﺮﺘﻴﻧ ﺪـﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ كﺎﺧ رد نژوﺮﺘﻴﻧ ناﺰﻴﻣ ﻪﭼ ﺮﻫ ﻪﻛ ﺖﺳا ك
ﻲﻣ ﺮﺘﻤﻛ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﺖﻴﺒﺜﺗ ناﺰﻴﻣ دﻮﺷ
. ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻂـﺳﻮﺗ نژوﺮـﺘﻴﻧ فﺮـﺼﻣ ،ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫ
ترذ كﺎـﺧ نژوﺮﺘﻴﻧ نﺪﺷ ﻲﻬﺗ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ، ﺖـﻴﻟﺎﻌﻓ ﻚـﻳﺮﺤﺗ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ
يﺮﺘﻛﺎﺑ
ﻧ رد و هﺪـﺷ نژوﺮـﺘﻴﻧ هﺪـﻨﻨﻛ ﺖﻴﺒﺜﺗ يﺎﻫ ﺖـﻴﺒﺜﺗ ناﺰـﻴﻣ ﻪـﺠﻴﺘ
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻂﺳﻮﺗ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻚـﺗ ﺎـﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﺘﺸﻛ ﺪﺑﺎﻳ
) 12 (.
ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻲﺘﺧﺪﻴﺑ ناﻮﺿر )
3 ( ةدﺎـﻣ ﻊـﻤﺠﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا زا ﻲﻛﺎﺣ
،ﻚﺸﺧ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ و دﺮﻜﻠﻤﻋ و ترذ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد
ﻲﻣ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻴﺑﻮﻟ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ،ﺪﺷﺎﺑ
ﻲﻣ ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ ﺪﻧاﻮﺗ
زا طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ ﻂﺳﻮﺗ ﻲﻓﺮﺼﻣ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻳﺎﺳ و رﻮﻧ ﺮﺘﺸﻴﺑ بﺬﺟ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ رﺎﻨﻛ رد تروﺎﺠﻣ ﻖﻳﺮﻃ .
ﻊﻤﺠﺗ ﺶﻳاﺰﻓا ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد نﺎﻘﻘﺤﻣ
دﺮﻛ شراﺰﮔ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ار ﻚﺸﺧ ةدﺎﻣ ا ه
ﺪﻧ
) 2 (.
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻚﺸﺧ ةدﺎﻣ ﺶﻳاﺰﻓا ،طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫ
زا ﺐﻠﻏا ﻪﻧﻮﮔ ﺖﻴﻓﺮﻇ دﻮﺒﻬﺑ ﻖﻳﺮﻃ و بﺬـﺟ ﺶﻳاﺰﻓا ياﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ يﺎﻫ
ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻬﻧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ فﺮﺼﻣ دﻮـﺷ
) 12 (.
ﻦﻳاﺮﺑﺎـﻨﺑ
ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ فﺪﻫ ﺎﺑ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا ،عﻮﺿﻮﻣ ﺖﻴﻤﻫا
ضﺮـﻋ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻦﻴﻴﻌﺗ
و يدﺎـﺼﺘﻗا دﺮـﻜﻠﻤﻋ ظﺎـﺤﻟ ﻪـﺑ ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ رد راﻮﻧ
ـﺟا ﻦﻴـﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﻲﮕﻧﻮـﮕﭼ و طﻮـﻠﺨﻣ و ءاﺰ
ﺺﺧﺎﺷ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ و بآ ﻂﻳاﺮـﺷ رد ﺎﻬﻧآ ﺪﺷر ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ يﺎﻫ
ﺪﺷ اﺮﺟا ﺪﻬﺸﻣ ﻲﻳاﻮﻫ .
شور و داﻮﻣ ﺎﻫ
لﺎﺳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ ﻲﻋارز
88 - 1387 هﺪﻜـﺸﻧاد ﻲﺗﺎـﻘﻴﻘﺤﺗ ﻪﻋرﺰﻣ رد
رد ﻊـﻗاو ،ﺪﻬـﺸﻣ ﻲـﺳودﺮﻓ هﺎﮕﺸﻧاد يزروﺎﺸﻛ 10
بﻮـﻨﺟ يﺮﺘﻣﻮـﻠﻴﻛ
ﺪﻬﺸﻣ ﺮﻬﺷ ﻲﻗﺮﺷ )
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ ضﺮﻋ
، 36 و ﻪﺟرد 15 و ﻲﻟﺎﻤـﺷ ﻪﻘﻴﻗد
ﻲﻳﺎﻴﻓاﺮﻐﺟ لﻮﻃ
، 56 و ﻪﺟرد 28 ﺎـﻳرد ﺢﻄـﺳ زا عﺎـﻔﺗرا ،ﻲﻗﺮـﺷ ﻪﻘﻴﻗد
985 ﺮﺘﻣ ( ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﻪﻧﺎﻴﻟﺎﺳ ﻲﮔﺪﻧرﺎﺑ ﻂﺳﻮﺘﻣ 286
ﻲﻠﻴﻣ و ﺮﺜﻛاﺪﺣ و ﺮﺘﻣ
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ ﻪـﻘﻄﻨﻣ ﻦـﻳا رد ﻪﻧﻻﺎـﺳ ﻖﻠﻄﻣ يﺎﻣد ﻞﻗاﺪﺣ 42
و 8 / 27 -
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﻲﻣ داﺮﮔ
ﺪﺷﺎﺑ . هدﺎﻣآ ﻞﻣﺎﺷ ﻪﻋرﺰﻣ يزﺎﺳ ﻪﻤﻴﻧ ﻢﺨﺷ
،ﻖﻴﻤﻋ
ﻚﺴﻳد ﺲﭙﺳ
دﻮﻛ و ﻲﺷﺎﭘ ) 30 رﺎـﺘﻜﻫ رد هﺪﻴﺳﻮﭘ ًﻼﻣﺎﻛ ﻲﻣاد دﻮﻛ ﻦﺗ (
رﺎﻬﺑ رد ﺪﺷ مﺎﺠﻧا . ﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ اﺮﺟا هدﺎﻬﻧ ﻢﻛ ﻢ
فﺮـﺼﻣ زا و
ﻲﻳﺎﻴﻤﻴﺷ داﻮﻣ ﻪﻧﻮﮔ ﺮﻫ )
ﺖـﻓآ و ﻲﻳﺎﻴﻤﻴـﺷ يﺎـﻫدﻮﻛ ﺎﻬـﺸﻛ
( مﺎـﮕﻨﻫ رد
ﺪﺷ يراد دﻮﺧ ﺪﺷر ﻞﺼﻓ ﻲﻃ و ﻦﻴﻣز يزﺎﺳ هدﺎﻣآ .
ﻒـﻠﻋ ﻦﻴـﺟو يﺎـﻫ
ﺑ زﺮﻫ ﺖﻓﺮﮔ ترﻮﺻ موﺰﻟ مﺎﮕﻨﻫ رد و ﻲﺘﺳد ترﻮﺼ .
كﻮﻠﺑ حﺮﻃ زا ﺎـﺑ ﻲﻓدﺎـﺼﺗ ﻞﻣﺎﻛ يﺎﻫ
ﻪـﺳ و راﺮـﻜﺗ ﺶـﺷ رﺎـﻤﻴﺗ
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
ﺖـﺸﻛ ،ترذ ﺺﻟﺎـﺧ ﺖـﺸﻛ ﻞﻣﺎـﺷ ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
راﻮﻧ ضﺮﻋ ،ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺺﻟﺎﺧ ود
، ﻪﺳ ، رﺎﻬﭼ و ﺞﻨﭘ ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻒﻳدر
ﻮﺑ تﺮﻛ ﺮﻫ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و د
. ترذ زا ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد ﻞﮕﻨﻴﺳ
ـﻛ ساﺮ 704 و
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا نﺎﺸﺧرد ﻢﻗر ﺎﻴﺑﻮﻟ .
ﻲﺸﻳﺎﻣزآ تﺮﻛﺮﻫ دﺎـﻌﺑا ﻪـﺑ
رﺎـﻬﭼ ﺮـﺘﻣ
رد لﻮﻃ 5 / 7 ترﻮـﺻ ﻪـﺑ ﺶﻳﺎـﻣزآ درﻮـﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻪﻛ دﻮﺑ ضﺮﻋ ﺮﺘﻣ
ﺪﺷ لﺎﻤﻋا ﺎﻬﻧآ رد ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ
،ﺪﻧ ﺑ ﻪ ﻪﻧﻮﮔ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ مﺎﻤﺗ رد ﻪﻛ يا ﺖﺸﻛ
ﺑ طﻮﺑﺮﻣ تﺮﻛ ﺮﻫ ﺔﺗﻮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻒﺼﻧ طﻮﻠﺨﻣ نآ ﺮﮕﻳد ﻒﺼﻧ و ترذ ﻪ
ﻪﺑ
ﻮﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻴﺑﻮﻟ د
. ﻒﻳدر ﻪﻠﺻﺎﻓ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﺖﺷﺎﻛ يﺎﻫ
75 و
35 ﻪﺗﻮﺑ ﺔﻠﺻﺎﻓ و ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ ﻒﻳدر يور ﺎﻫ
12 و 20 دﻮـﺑ ﺮﺘﻤﻴﺘﻧﺎﺳ .
روﺬـﺑ
ﻒـﻳدر يور نﺎﺴﻜﻳ ﻖﻤﻋ رد و ﻲﺘﺳد ترﻮﺼﺑ ﺦﻳرﺎـﺗ رد ﺎـﻫ
20 / 2 / 88 ،
ﺪﻧﺪﺷ ﻪﺘﺷﺎﻛ .
رد ﻲﻳﺎﻬﻧ ﻢﻛاﺮﺗ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ياﺮـﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ 111
و 143 ﺑ راﺰﻫ
ياﺮـﺑ و دﻮـﺑ رﺎـﺘﻜﻫ رد ﻪﺗﻮ يﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﺮﻫ ياﺮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ ﻦﻳا ﻒﺼﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ود
ﺠﻴﺘﻧ رد ،دﻮﺑ هﺎﻴﮔ ﻢﻛاﺮـﺗ ﻪ
ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻦﻳا ﻲﻳﺎﻬﻧ ﺺﻟﺎـﺧ ﺖـﺸﻛ ﺎﺑ ،حﺮﻃ ندﻮﺑ ﻲﻨﻳﺰﮕﻳﺎﺟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ
دﻮﺑ نﺎﺴﻜﻳ .
زا يرادﺮﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ود
،ﻲﮔﺪﻴـﺳر ﻪـﻠﺣﺮﻣ ﺎﺗ ﺖﺷﺎﻛ زا ﺲﭘ ﻪﺘﻔﻫ
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﻲﻓدﺎﺼﺗ يﺎﻫ )
ياﺮﺑ و تﺮﻛ ﺮﻫ رد نﺎـﻫﺎﻴﮔ زا ماﺪﻛ ﺮﻫ
ود ﻪـﺗﻮﺑ (
ﺖﻬﺟ هزاﺪﻧا يﺮﻴﮔ ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ،ﻚﺸﺧ نزو .
طﻮـﻄﺧ ﺮـﺛا ﻦﻴـﻴﻌﺗ ﺖﻬﺟ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ) ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ تروﺎﺠﻣ (
، ود و ﻪﻴـﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ زا ،هﺎﻴﮔ ﺮﻫ زا ﻪﺗﻮﺑ
ود ةدﺎـﻣ ﻪﻧﺎﮔاﺪﺟ رﻮﻄﺑ ﺲﭙﺳ و ﺖﺷادﺮﺑ رﺎﻤﻴﺗ ﺮﻫ ﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ زا ﻪﺗﻮﺑ
ﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺎﻬﻧآ ﻚﺸﺧ .
هزاﺪﻧا ﺖﻬﺟ ﻚﺸﺧ نزو يﺮﻴﮔ
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد ﺎﻫ
يﺎﻣد رد نوآ 70
ﻲﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ
،
ﺪـﻨﺘﻓﺮﮔ راﺮـﻗ ﻲﻓﺎﻛ نﺎﻣز تﺪﻣ ﻪﺑ .
ياﺮﺑ ﺮﻳدﺎﻘﻣ دروآﺮﺑ
ﻪـﻧازور ﻚـﺸﺧ ةدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﺮـﻳز ﻪـﻟدﺎﻌﻣ شزاﺮـﺑ زا
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا :
) 1 (
TDM = a / (1 + b × exp(-c × x))
ﺎﺠﻨﻳا رد TDM
ـﺘﻣ رد مﺮـﮔ ﺐـﺴﺣ ﺮﺑ ﻚﺸﺧ ةدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ؛
،ﻊـﺑﺮﻣ ﺮ
؛a
ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ،
؛b
ﻪﻠﺣﺮﻣ دراو ﻚﺸﺧ هدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﻪﻛ ﻲﻧﺎﻣز
ﻲﻣ ﻲﻄﺧ دﻮﺷ ،
؛c
ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ و
؛x
زا ﺲـﭘ زور ﺐـﺴﺣ ﺮﺑ نﺎﻣز
نﺪﺷ ﺰﺒﺳ ﺖﺳا
. ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺔﺒﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ )
CGR1
( زا
ﺔﺒـﺳﺎﺤﻣ ياﺮﺑ و ﻚﺸﺧ ةدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ﺪﻧور ﺔﻟدﺎﻌﻣ زا يﺮﻴﮔ ﻖﺘﺸﻣ شور ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ )
RGR2
( هدﺎﻔﺘـﺳا ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺔﻟدﺎﻌﻣ ﻖﺘﺸﻣ زا ﺰﻴﻧ
ﺪﺷ ) 13 (.
ود زا ﺖـﺷادﺮﺑ نﺎـﻣز رد ،ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﻳﺎـﻬﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﺒﺛ ياﺮﺑ و ﺖـﺷادﺮﺑ ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ ﻚـﻳ ﻪﻴـﺷﺎﺣ لﻮﺻا ﺖﻳﺎﻋر ﺎﺑ و يﺰﻛﺮﻣ ﻒﻳدر
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺲﭙﺳ تراﺮﺣ ﻪﺟرد رد ﺎﻫ
70 و ﻚـﺸﺧ نوآ رد داﺮﮕﻴﺘﻧﺎـﺳ ﺔﺟرد
ﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا ﺎﻬﻧآ نزو .
ﺖﺸﻛ ﻲﺒﺴﻧ ﺖﻳﺰﻣ ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد طﻮـﻠﺨﻣ
ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺮﻫ ياﺮﺑ ﺰﻴﻧ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ) (LER
ﺪﻳدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )
7 (:
LER = Yij/Yii + Yji/Yjj (2 ) ﻪﻟدﺎﻌﻣ ﻦﻳا رد وYii
ﺖـﺸﻛ رد ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ،Yjj
و ﺺﻟﺎﺧ وYij
ﻠﻤﻋ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ،Yji
ذ دﺮﻜ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و تر
ﻲﻣ ﺪﺷﺎﺑ . هداد راﺰـﻓا مﺮﻧ ﻂﺳﻮﺗ ﺶﻳﺎﻣزآ يﺎﻫ SAS
ﻞـﻴﻠﺤﺗ و ﻪـﻳﺰﺠﺗ و
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ﺢﻄﺳ رد ﻦﻜﻧاد شور ﻪﺑ ﺎﻫ
5 ﺪﺷ مﺎﺠﻧا ﺪﺻرد .
ياﺮـﺑ
و تﻻدﺎﻌﻣ شزاﺮﺑ ﺰﻴﻧ لﺎﻜﺷا ﻢﺳر
ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ مﺮـﻧ زا
راﺰﻓا يﺎـﻫ
Slide
Write
و
Excel
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا .
1- Crop growth rate 2- Relative growth rate
ﺚﺤﺑ و ﺞﻳﺎﺘﻧ
ذ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺎﻴﺑﻮﻟ و تر
ﻚﺸﺧ ةدﺎﻣ ﻊﻤﺠﺗ ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﺼﺧﺎﺷ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﻲﻣ نﺎﺸﻧ ﻦﻴﻣز ﺢﻄﺳ و نﺎﻣز ﺪﺣاو رد ار ﺪﻫد
. ﺖﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
ﻲﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ فﻼﺘﺧا لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﻈﻧ زا ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺪﻨﺘﺷاد ) ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 1 و 2 .(
دوﺪـﺣ ﺎـﺗ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ مﺎﻤﺗ رد
60 ﻣ نﺪـﺷﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ زور ﺞﻳرﺪـﺗ ﻪـﺑ لﻮـﺼﺤﻣ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ناﺰـﻴ
دوﺪﺣ زا و ﺪﻴﺳر دﻮﺧ ناﺰﻴﻣ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ﻪﺑ نﺎﻣز ﻦﻳا رد و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻳاﺰﻓا 60
ـﺼﺤﻣ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ،ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ نﺪﺷﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ زور ﻞـﻴﻟد ﻪـﺑ لﻮ
درز و ﻦﺴﻣ و ﺪﺷر ﺶﻫﺎﻛ و دﺮﻛ اﺪﻴﭘ ﻲﻟوﺰﻧ ﺪﻧور ،ﻲﻨﻴﺋﺎﭘ يﺎﻬﮔﺮﺑ نﺪﺷ
ﺮﺘﻣ رد مﺮـﮔ ﺮﻔـﺻ دوﺪﺣ ﻪﺑ ،ﺪﺷر ةرود ﻲﻳﺎﻬﺘﻧا ﻞﺣاﺮﻣ رد زور رد ﻊـﺑﺮﻣ
ﺪﻴﺳر . ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ ضﺮـﻋ رﺎﻤﻴﺗ يا
راﻮﻧ 2 ﻲﻔﻳدر ) ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
، 8 / 12 و 1 / 5 ﺮـﺘﻣ رد مﺮـﮔ
زور رد ﻊﺑﺮﻣ (
راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ نآ ﻞﻗاﺪﺣ و 5
ﻲﻔﻳدر
) ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
، 8 / 10 و 6 / 3
زور رد ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد مﺮـﮔ (
ﺮﻣ دﻮﺑ طﻮﺑ .
ﻒـﻳدر ﻪـﻛ داد نﺎـﺸﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ
ﻪﻴـﺷﺎﺣ يﺎـﻫ يا
يرﻮـﻄﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ياراد يﺰﻛﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻒﻳدر ﺔﻠﺻﺎﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ ،رﺎـﻤﻴﺗ ﺮﻫ ﺔﻴﺷﺎﺣ لوا ﻒﻳدر زا يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
ﺖـﻓﺎﻳ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻫﺎﻛ لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ )
ﻞﻜـﺷ يﺎـﻫ 1 و 2 .(
رد
ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ يا
و ترذ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ راﻮـﻧ ضﺮﻋ
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ 4
/ 3 و 1 / 19 ياﺮـﺑ ﺶﻫﺎـﻛ ﻦـﻳا و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ 3
/ 15 و 7 / 28
دﻮـﺑ ﺪـﺻرد .
طﻮـﻄﺧ رد لﻮـﺼﺤﻣ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻫﺎﻛ ناﺰﻴﻣ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يﺰﻛﺮﻣ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ يا
.
ﻲـﻣ ﺮـﻈﻧ ﻪﺑ
ﻦـﻳا ﺪـﺳر
ﺖﺒﺴﻧ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ تروﺎﺠﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ عﻮﺿﻮﻣ ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ ﺪﺷﺎﺑ يا
. ﻪﻴـﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد ﻢﻫ طﻮـﻄﺧ رد ﻢـﻫ و يا
ﺶﻫﺎـﻛ ترذ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ يﺰﻛﺮﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺷاد يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺰﻴﻧ
ﻢﺘـﺴﻴﺳ رد فﻼﺘـﺧا ﺖﻠﻋ ﻪﺑ ﺪﻳﺎﺷ
ﺮﭼ ،ﺪﺷﺎﺑ هﺎﻴﮔ ود ﻦﻳا يﺰﺘﻨﺳﻮﺘﻓ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ترذ ﻪﻛ ا
رﺎﻬﭼ ندﻮـﺑ ﻪـﻨﺑﺮﻛ
راﻮـﺷد ﻂﻳاﺮﺷ ﺎﺑ نﺪﺷ وﺮﺑور رد ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺮﺗﻻﺎﺑ ناﻮﺗ ياراد اﺮـﺟا هدﺎﻬﻧ ﻢﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا و ﺖﺳا ﻲﻄﻴﺤﻣ ﻢﺘﺴﻴﺳ عﻮﻧ ﻦﻳا رد و دﻮﺑ هﺪﺷ ﻞـﺜﻣ يﺪـﺷﺮﻟا ﻊﻳﺮـﺳ نﺎﻫﺎﻴﮔ ًﻻﻮﻤﻌﻣ ﺎﻫ
ﻳﺎﻘﻣ رد يﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺮﻴﺨﺴﺗ ترﺪﻗ ،ترذ يﺪـﺷر ﺪـﻨﻛ هﺎـﻴﮔ ﺎـﺑ ﻪـﺴ
ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ يﺮﺘﻤﻛ ﺮﻴﺛﺄﺗ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪﻧراد ﺎﻴﺑﻮﻟ نﻮﭽﻤﻫ ﺖﺷاﺬﮔ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ترذ ﺪﺷر .
يﺰﻛﺮﻣ و ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد،ترذ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺛا -1 ﻞﻜﺷ
يﺰﻛﺮﻣ و ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد،ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺛا -2 ﻞﻜﺷ
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ
ا ﺮﻈﻨﻓﺮﺻ ز ﻲﺒـﺴﻧ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮﺳ ،طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
دﻮﺧ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎﺑ رد ﺪﺷر ةرود ياﺪﺘﺑا رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ )
دوﺪـﺣ 09 / 0
زور رد مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
دوﺪـﺣ زا ،ﺪـﺷر ةرود نﺪﺷ ﻲﻃ ﺎﺑ ﺲﭙﺳ و دﻮﺑ 40
ا و ﻲﭘﻮﻧﺎﻛ نﺪﺷ ﻪﺘﺴﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ نﺪﺷ ﺰﺒﺳ زا ﺲﭘ زور هﺎـﻴﮔ نزو ﺶﻳاﺰﻓ
ﻪﻨﻳﺰﻫ ﺶﻳاﺰﻓا نآ ﻲﭘ رد و ﻪـﺑ عوﺮـﺷ ﺞﻳرﺪـﺗ ﻪـﺑ ،هﺎﻴﮔ يراد ﻪﮕﻧ يﺎﻫ
ﺪﻴﺳر ﺮﻔﺻ ﻪﺑ ﺪﺷر ةرود يﺎﻬﺘﻧا رد و دﺮﻛ ﺶﻫﺎﻛ )
ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 3 و 4 .(
ﺎﺑ
ﻪـﺑ ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻧﻮﮔ راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ رد ﻪﻛ يا 2
ﻲﻔﻳدر ) ياﺮـﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ
، 094 / 0 و 092 / 0 زور رد مﺮﮔ ﺮﺑ مﺮﮔ (
ﺮﻳﺎـﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد
و دﻮـﺑ ﻲﺒـﺴﻧ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ﻦﻳﺮﺗﻻﺎـﺑ ياراد طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ راﻮـﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ 5
ﻲـﻔﻳدر ) ﻪـﺑ
ﺎــﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮــﺑ ﺐــﻴﺗﺮﺗ
، 075 / 0 و 079 / 0 زور رد مﺮــﮔ ﺮــﺑ مﺮــﮔ (
ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ )
ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 3 و 4 .(
ﻒﻳدر ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ ﻲﺒـﺴﻧ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮﺳ ياراد يﺰﻛﺮﻣ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يا
ﻒـﻳدر ﺔﻠـﺻﺎﻓ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ ﻪﻛ يرﻮﻄﺑ ،ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ زا يﺰـﻛﺮﻣ يﺎـﻫ
ﺖـﻓﺎﻳ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ،رﺎﻤﻴﺗ ﺮﻫ ﺔﻴﺷﺎﺣ لوا ﻒﻳدر ) ﻞﻜﺷ 3 و 4 .(
ﻒـﻳدر رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﺒﺴﻧ ﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺜﻛاﺪﺣ يﺎـﻫ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد يا ﻲﻤﻛ رﺎﻴﺴﺑ ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸ
) ﻪﺑ
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ
، 4 / 13 و 4 / 10 ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد (
ﻒﻳدر ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ
يﺰـﻛﺮﻣ يﺎﻫ )
ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮـﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ
، 5 / 17 و 1 / 19 ﺪـﺻرد
ﺶﻫﺎﻛ ( ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﺖﺤﺗ .
ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ راﻮـﻧ ضﺮـﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ
ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ترذ ﻲﺒﺴﻧ
، يﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖـﺤﺗ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻒـﻠﺘﺨﻣ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ .
ﻲﻣ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا ﻲﮕﺘـﺴﺑاو ﺮـﺑ يﺪـﻴﻳﺄﺗ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻪﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ترذ ﺪﺷﺎﺑ هدﺎﻬﻧ ﺮﭘ يﺎﻫ
. ﺎـﺠﻧآ زا ﻲـﻠﻛ رﻮـﻄﺑ
يﺎـﻫ ﺺﺧﺎـﺷ ﻪـﻠﻤﺟ زا ﻲﺒـﺴﻧ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ﻒﻠﺘﺨﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ رد ﻪﻛ ﻲﻣ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﺔـﻨﻣاد ،نآ يدﺪـﻋ راﺪﻘﻣ ندﻮﺑ ﻦﻴﻳﺎﭘ ﻞﻴﻟد ﻪﺑ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ
ﻴﺗ رد نآ تﺎﻧﺎﺳﻮﻧ ﻲﻣ ﻢﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ تﺎﺸﻳﺎﻣزآ رد و ﻲﺑﺎﻳزرا درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤ
ﺪﺷﺎﺑ
، ﻲـﻤﻧ رﺎﻈﺘﻧا ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ رد ﻲﻧاﺪـﻨﭼ فﻼﺘـﺧا ﺺﺧﺎـﺷ ﻦـﻳا ﻪـﻛ دور
ﺪـﻫد نﺎـﺸﻧ دﻮـﺧ زا ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ ﻒـﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ) ﻞﻜﺷ يﺎﻫ 3 و 4 .(
يﺰﻛﺮﻣ و ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧرد،ﺖﺷﺎﻛ زا ﺪﻌﺑ يﺎﻫزور ﻲﻃ ترذﻲﺒﺴﻧﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺛا -3 ﻞﻜﺷ
يﺰﻛﺮﻣ و ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد،ﺖﺷﺎﻛ زا ﺪﻌﺑ يﺎﻫزور ﻲﻃﺎﻴﺑﻮﻟ ﻲﺒﺴﻧﺪﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺛا -4 ﻞﻜﺷ
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﻳﺎﻬﻧ دﺮﻜﻠﻤﻋ
فﻼـﺧ ﺮﺑ ترذ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖﺤﺗ يراد ﻲﻨﻌﻣ يرﻮﻄﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ يﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ
طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ راﺮـﻗ
ﺖﻓﺮﮔ
، ﻪﻧﻮﮕﺑ طﻮـﺑﺮﻣ ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ يا
ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ يا
2 ﻲﻔﻳدر ) و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
،ﺎﻴﺑﻮﻟ 4 / 690 و 4 / 212
ﻊـﺑﺮﻣ ﺮـﺘﻣ رد مﺮﮔ (
ﻪـﺑ طﻮـﺑﺮﻣ نآ ﻦﻳﺮـﺘﻤﻛ و
راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ 5
ﻲﻔﻳدر ) ،ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ
8 / 599 و 5 / 182 ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﺮﮔ (
دﻮﺑ ) ﻞﻜﺷ 5 .(
راﻮـﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد ﻢﻫ ﺶﻫﺎـﻛ ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ يﺰـﻛﺮﻣ طﻮـﻄﺧ رد ﻢﻫ و يا
راﻮـﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﻛ دﻮﺑ ﻲﻟﺎﺣ رد ﻦﻳا ،ﺪﺷ ترذ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﺪـﺷ ﺎـﻴﺑﻮﻟ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ رد ﺎﻬﻨﺗ .
ﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ترذ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻴـﺷﺎﺣ طﻮـﻄﺧ رد راﻮﻧ ض و يا
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ 2
/ 13 و 9 / 30
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ ﺪـﺻرد
، ﺎـﻣا دﺮـﻜﻠﻤﻋ ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ
و ﺮﻔـﺻ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ يﺰﻛﺮﻣ و يا 14
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد .
نارﺎـﻜﻤﻫ و نﺎﮕﻳﺎﺷ )
5 ( نﺎـﺸﻧ ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ رد ﺰـﻴﻧ
ﻲﻫﺎـﺑور مد نرزا و ترذ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ،ﺪﻧداد )
Setaria italica L.
(
ﻣ ﺖـﺸﻛ ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ يﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨ
ﺪﻳدﺮﮔ ﺺﻟﺎﺧ .
طﻮـﻄﺧ ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺰـﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺪـﻧدﻮﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا زا يا .
ﻲـﻣ ﺮـﻈﻧ ﻪـﺑ ﺪـﺳر
ﻞـﻴﻤﻜﺗ و ﻲﮔﺪـﻨﻨﻛ ﻞﻴﻬﺴﺗ تاﺮﺛا ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺪﺷ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ياﺰﺟا ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ .
رد ﻚـﻳ ﻲـﺳرﺮﺑ ﺖـﻬﺟ ﻪـﻛ ﺮـﮕﻳد
ﻲﺑﺎﻳزرا ﺖﺸﻛ طﻮﻠﺨﻣ نزرا )
miliaceum Panecum
( و ﺎـﻴﺑﻮﻟ ﻢـﺸﭼ
ﻲﻠﺒﻠﺑ )
Vigna unguiculata
( دﻮـﺑ هﺪﻣآ رد اﺮﺟا ﻪﺑ
، دﺮـﻜﻠﻤﻋ نزرا رد
ﺖﺸﻛ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ ﺺﻟﺎﺧ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﻓﺎﻳ ) 26 (.
ﻴـﻨﭽﻤﻫ ﺎـﺑ ﻦ
ﻪـﺑ ﺖﺒﺴﻧ ترذ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﻲﻣ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻓا زا ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺪﺷﺎﺑ
) ﻞﻜﺷ 5 ( ﺪﻳﺎـﺷ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﻛ
ﻪﺑ ترذ ﺮﺗﻻﺎﺑ زﺎﻴﻧ ﺖﻠﻋ ﻪﺑ نژوﺮﺘﻴﻧ
ﺪﺷﺎﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد )
1 ( . ﺎﺠﻧآ زا
زا رود ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻦـﻳا ﺪـﺷ اﺮﺟا هدﺎﻬﻧ ﻢﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ ﻚﻳ رد ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺎﻈﺘﻧا ر ﺖﺴﻴﻧ . ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺰﻴﻧ
ﺮﻴﺛﺄـﺗ ﺖﺤﺗ يراد ﻲﻨﻌﻣ يرﻮﻄﺑ
ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ
، ﻪـﻧﻮﮕﺑ ﻦﻳﺮﺘـﺸﻴﺑ ﻪـﻛ يا
ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ يا
راﻮﻧ 2 ﻲﻔﻳدر ) ،ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 5
/ 324 و 1 / 87 ﺮﺘﻣ رد مﺮﮔ
ﻊﺑﺮﻣ ( ﻤﻛ و راﻮـﻧ ضﺮـﻋ رﺎـﻤﻴﺗ يﺰـﻛﺮﻣ طﻮـﻄﺧ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ نآ ﻦﻳﺮﺘ 5
ﻲﻔﻳدر ) ،ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 7
/ 152 و 5 / 69 ﻊﺑﺮﻣ ﺮﺘﻣ رد مﺮﮔ (
دﻮﺑ ) ﻞﻜﺷ 5 .(
ﻪﻴـﺷﺎﺣ طﻮـﻄﺧ رد ﻢﻫ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا رد ﻢـﻫ و يا
ﻦـﻳا ﺎﻣا ،ﺪﺷ و ترذ يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻫﺎﻛ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ يﺰﻛﺮﻣ طﻮﻄﺧ ﺪﻳﺪﺷ ترذ يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﻛ دﻮـﺑ ﺮﺗ
. يدﺎـﺼﺘﻗا دﺮـﻜﻠﻤﻋ
ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ترذ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ يﺰـﻛﺮﻣ و يا
2 / 24 و 9 / 52 و ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد
ﻪـﻛ دﻮـﺑ ﻲﻟﺎـﺣ رد ﻦـﻳا دﺮـﻜﻠﻤﻋ
يدﺎﺼﺘﻗا ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪـﺑ يﺰﻛﺮﻣ و يا
4 / 1 و 2 / 20
ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد .
ﺎـﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد يﺰـﻛﺮﻣ طﻮـﻄﺧ رد ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ
ﺎﺣ طﻮﻄﺧ ﻪﻴﺷ
ﺪـﻧدﻮﺑ رادرﻮـﺧﺮﺑ يﺮﺘـﺸﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا زا يا .
و ﻦﻤﺒـﻴﻟ
ﺰﻳاود ) 20 ( رد ﻲﺳرﺮﺑ ﺮﺛا ﺖﺸﻛ طﻮﻠﺨﻣ و ترذ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻪﺑ ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻪﺑﺎـﺸﻣ يا
ﺖﺳد ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ،ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ ﺰﻴﻧ
ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ
دﻮـﺑ يﺮﺗﻻﺎـﺑ يدﺎـﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ياراد نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻦﻳا ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ .
ﺖـﻠﻋ
رﺮﺑ ﻦﻳا رد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا
،ﻲﺳ ﺶﻫﺎﻛ ترﺎﺴﺧ ﻒﻠﻋ يﺎﻫ تاﺮﺛا و زﺮﻫ
ﻲﻠﻤﻜﻣ نﺎﻫﺎﻴﮔ ﻲﻋارز رد دﻮﺑ طﻮﻠﺨﻣ نارﺎﻜﻤﻫ و ﻮﻴﻨﮕﮔا.
) 8 ( رد ﻲﺳرﺮﺑ
ﺖﺸﻛ ﻮﺟ طﻮﻠﺨﻣ )
Hordeum vulgare
( و ﻼﻗﺎـﺑ )
Vicia faba
( ﺰـﻴﻧ
ﺶﻳاﺰﻓا دﺮﻜﻠﻤﻋ ار رد ﺖﺸﻛ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺒـﺴﻧ ﻪـﺑ ﻚـﺗ ﻲﺘـﺸﻛ ود هﺎـﻴﮔ
شراﺰﮔ ﺪﻧدﺮﻛ . ﺧ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺖﻓا طﻮﻄ
زا ﺮﺗﺪﻳﺪـﺷ يﺰـﻛﺮﻣ
دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺑ ﻲﻜﻳژﻮﻴﻟﻮﻴﺑ .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪـﺴﻳﺎﻘﻣ رد يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺪﺳر
ﺪﺷﺎﺑ رادرﻮﺧﺮﺑ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ زا ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺑ .
ﻪـﻛ ﺎـﺠﻧآ زا
لﻮﺼﺤﻣ ﺪﺷر ةرود يﺎﻬﺘﻧا رد يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﻲﻣ ﻞﻜﺷ
دﺮﻴﮔ ) 14 ( و
ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ،ﺶﻳﺎـﻣزآ ندﻮـﺑ هدﺎـﻬﻧ ﻢـﻛ ﺖـﻠﻋ ﻪـﺑ نﺎـﻣز ﻦﻳا رد ﺎـﺑ
دﻮـﺒﻧ ﻦﻫذ زا رود ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻦﻳا ﺲﭘ ﺪﻧدﻮﺑ وﺮﺑور ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ ﺖﻳدوﺪﺤﻣ .
ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﺰـﻴﻧ ﺮـﮕﻳد نﺎـﻫﺎﻴﮔ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ﻪﻧاد دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺖﺳا هﺪﺷ شراﺰﮔ ﺎﻬﻧآ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﺖﻟﺎﺣ )
5 و 27 (.
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ و ترذ ﺖـﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ
ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺰﻴﻧ ﺖﺤﺗ ﻪـﺑ ﺖـﻓﺮﮔ راﺮـﻗ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻴﺛﺄﺗ
ﻪﻧﻮﮔ راﻮـﻧ ضﺮـﻋ رﺎـﻤﻴﺗ ﻪـﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﻴﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ ﻪﻛ يا 2
ﻲﻔﻳدر ) ،ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 47
و 41 ﺪﺻرد ( رد نآ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ و ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ رﺎﻤﻴﺗ
) ،ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 33
و 35 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ
،
ﻪﺑ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺞﻳرﺪﺗ
) ﻞﻜﺷ 5 .(
ﺖـﺸﻛ رد ار ﺖـﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد نﺎﻘﻘﺤﻣ
ﺪﻧدﺮﻛ شراﺰﮔ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ طﻮﻠﺨﻣ )
2 و 4 ( . ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻳاﺰﻓا
ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺖﺷادﺮﺑ ﻖـﻳﺮﻃ زا ﺐﻠﻏا ،طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫ
ﻪـﻧﻮﮔ ﺖـﻴﻓﺮﻇ دﻮﺒﻬﺑ فﺮـﺼﻣ و بﺬـﺟ ﺶﻳاﺰـﻓا ياﺮـﺑ طﻮـﻠﺨﻣ يﺎـﻫ
ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ ﻲﻣ ﻞﺻﺎﺣ ﺎﻬﻧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ
دﻮﺷ ) 17 ( . ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻳاﺰـﻓا
طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ﺖﺷادﺮﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ
ﻲﻣ ار ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ناﻮﺗ
ﻂﺳﻮﺗ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ ﺖﻴﺒﺜﺗ ﻖﻳﺮﻃ زا نژوﺮﺘﻴﻧ ﻲﻤﻫاﺮﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﻪﺑ داد ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻴﺑﻮﻟ .
ﺮـﺑ ﺮﺛﻮـﻣ ﻲﻳاﺬـﻏ ﺮـﺻﺎﻨﻋ زا ﻲـﻜﻳ نژوﺮﺘﻴﻧ ﻪﻛ ﺎﺠﻧآ زا
ﺳﻮﺘﻓ يﺎﻬﻤﻳﺰﻧآ ﺖﻴﻟﺎﻌﻓ ناﺰﻴﻣ ﻨ
نﺎـﻫﺎﻴﮔ دﺮﻜﻠﻤﻋ ناﺰﻴﻣ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و يﺰﺘ
ﻲﻣ ﺺﺧﺎـﺷ ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮﺠﻨﻣ ترذ رﺎﻨﻛ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ رﻮﻀﺣ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ﺪﺷﺎﺑ
ﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ .
ﻒﻳدر ،يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ مﺎﻤﺗ رد ﺖﺒﺴﻧ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
ﻒﻳدر ﻪﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ ﺪـﻧدﻮﺑ يﺮﺘﻤﻛ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ياراد يا
) ﻞﻜـﺷ
5 .(
ﻒﻳدر ﺔﻠﺻﺎﻓ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ زا يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
،رﺎﻤﻴﺗ ﺮﻫ ﺔﻴﺷﺎﺣ لوا ﻒﻳدر
ﻒﻳدر ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ يﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
، ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ يا
راﻮﻧ ضﺮﻋ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ رد ﻪﻛ 5
راﻮـﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ﻲﻔﻳدر 2
ﺎـﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮـﺑ ﺐـﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ناﺰﻴﻣ ،ﻲﻔﻳدر 9
/ 31 و
3 / 7 ﻒﻳدر ياﺮﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا ﺎﻣا ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ
ا ﻪـﺑ ي
ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ ياﺮﺑ ﺐﻴﺗﺮﺗ 7
/ 12 و 4 / 2 دﻮﺑ ﺪﺻرد )
ﻞﻜﺷ 5 .(
ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎﺑ
يﺮﺗﺪﻳﺪـﺷ ﺶﻫﺎﻛ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ رد ترذ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﻦﻳا يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺖﻴﺳﺎﺴﺣ ﺮﺑ يﺪﻴﻳﺄﺗ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺷاد ﺪـﺷﺎﺑ ﻲـﻣ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ هﺎﻴﮔ )
ﻞﻜـﺷ 5 .(
ﻲﺘﺧوﺪـﻴﺑ ناﻮـﺿر )
3 ( ﺰـﻴﻧ
دﺮﻛ شراﺰﮔ ﻪﭼﺮﻫ
ﺖـﺸﻛ ﺖﻤـﺳ ﻪـﺑ ﻲـﻔﻳدر طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﺖﻤﺳ زا
ﻚﻳدﺰﻧ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﻛ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ
ﻲـﻣ ﻚـﻳدﺰﻧ ﺖﺳا ﺮﺗ -
ﻲﻣ ﺶﻫﺎﻛ ﺞﻳرﺪﺗ ﻪﺑ ﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ ،ﻢﻳﻮﺷ ﺪﺑﺎﻳ
.
ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﺖﺒـﺴﻧ ،يراﻮـﻧ طﻮـﻠﺨﻣ يﺎـﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﺞﻳﺎﺘﻧ دﻮﺑ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ .
ﺑ ﺖﺒﺴﻧ راﺪﻘﻣ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ يﺮـﺑاﺮ
راﻮﻧ ضﺮﻋ رﺎﻤﻴﺗ رد ﻦﻴﻣز 2
ناﺰﻴﻣ ﻪﺑ ﻲﻔﻳدر 45
/ 1 ﻲﻨﻌﻣ ناﺪﺑ ﻦﻳا ،دﻮﺑ
ﻪﺑ زﺎﻴﻧ ،ءﺰﺟ ﺮﻫ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ ﺖﺳا 45
ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺘﺸﻴﺑ ﻦﻴﻣز ﺪﺻرد
ﻪﻟﺎـﺴﻣ ﻦﻳا و ﺪﻨﻛ ﺪﻴﻟﻮﺗ ار نآ ﺮﺑاﺮﺑ يدﺮﻜﻠﻤﻋ ﺎﺗ دراد طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﺑ
ﺖـﺳا طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻢﺘﺴﻴﺳ رد ﻦﻴﻣز زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺮﺘﺸﻴﺑ ﻲﻳارﺎﻛ ﺮﮕﻧﺎﻴﺑ .
ﻪﭼﺮﮔا ﻲـﻟو دﻮـﺑ ﺺﻟﺎـﺧ زا ﺮﺘﻤﻛ طﻮﻠﺨﻣ ءﺰﺟ ﺮﻫ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻞﻛ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ 1
دﻮﺑ . ﻦـﻳا راﻮـﻧ ضﺮـﻋ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﺑ
ﺖـﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎـﻛ ﺖﺒﺴﻧ .
ﻒـﻳدر رد زا ﺮـﺘﻤﻛ ﺖـﻓا ناﺰـﻴﻣ ،ﻪﻴـﺷﺎﺣ يﺎـﻫ
ﻒﻳدر دﻮﺑ ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ )
لوﺪﺟ 1 .(
و(side)ﻪﻴﺷﺎﺣ طﻮﻄﺧ رد (ب) ﺎﻴﺑﻮﻟ و (ﻒﻟا) ترذﺖﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎﺷ و يدﺎﺼﺘﻗا دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻜﻳژﻮﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ﺮﺑ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﺛا -5 ﻞﻜﺷ يﺰﻛﺮﻣ
) center (
راﻮﻧ ضﺮﻋ رد ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ 5
ﺪـﻣآ ﺖـﺳﺪﺑ ﻲﻔﻳدر
ﻒﻳدر رد نآ ﺶﻫﺎﻛ تﺪﺷ ﻲﻟو رد ﻪـﻛ يرﻮـﻃ ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴﺑ ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
ﻒﻳدر زا راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ 2
ﻪﺑ 5 ﺖﺒـﺴﻧ راﺪـﻘﻣ ﻒﻳدر
ﺑاﺮﺑ دوﺪﺣ ﻦﻴﻣز يﺮ 5
/ 7 ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ ﺪﺻرد
،
ﻒـﻳدر رد ﻪـﻛ ﻲﻟﺎﺣ رد -
ﻪﺑ ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ 2
/ 24 ﺪﻴﺳر ﺪﺻرد .
ترذ ءﺰﺟ رد ﺶﻫﺎﻛ ﻦﻳا
ﻒﻳدر رد ﺎﻴﺑﻮﻟ و و ﺮﻔﺻ ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ
2 / 13 ﺰـﻛﺮﻣ رد و ﺪـﺻرد
ﺐﻴﺗﺮﺗ ﻪﺑ 5 / 30 و 14 دﻮﺑ ﺪﺻرد . ترذ يﺮﻳﺬـﭘﺮﻴﺛﺄﺗ هﺪﻨﻫﺪﻧﺎﺸﻧ ﺮﻣا ﻦﻳا
ﻪﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻲﺘﻳﻮﻘﺗ تاﺮﺛا ﻪﺑ
ﻲـﻣ طﻮـﻠﺨﻣ رد نژوﺮـﺘﻴﻧ ﺖـﻴﺒﺜﺗ هﮋـﻳو ﺪـﺷﺎﺑ
) لوﺪﺟ 1 (.
نارﺎﻜﻤﻫ و نﺎﮕﻳﺎﺷ )
5 ( مد نزرا و ترذ يور ﻲـﺸﻳﺎﻣزآ رد
ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ هﺎﻴﮔ ود ﻦﻳا طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻲﻫﺎﺑور ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا رد ،ﺪﺷ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻴﻧ
نزرا ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ترذ ءﺰﺟ
دﻮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ياراد ﻲﻫﺎﺑور مد .
ﻧ ﺪﻨﺘـﺷاد رﺎـﻬﻇا نﺎﮔﺮﺒﻣﺎ
ﻪـﺑ ﺖﺒـﺴﻧ ﻲﻫﺎـﺑور مد نزرا تروﺎﺠﻣ رد ترذ دﺮﻜﻠﻤﻋ دﻮﺒﻬﺑ ﺖﻠﻋ ﻪﻛ ﻒــﻠﻋ لﺮــﺘﻨﻛ ،هﺎــﻴﮔ ﻦــﻳا ﺺﻟﺎــﺧ ﺖــﺸﻛ دﻮــﺑ زﺮــﻫ يﺎــﻫ
. تﺎــﻓﻼﺘﺧا
ﻮﻟﻮﻓﺮﻣ و تﻻﻮﻘﺑ ﻦﻴﺑ ﻚﻳژﻮﻟﻮﻳﺰﻴﻓ و ﻚﻳﮋ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد تﻻﻮﻘﺑﺮﻴﻏ
ﻲـﻣ ﺖـﺒﺜﻣ ﻪـﺒﻧﺎﺟ ود ﻲﺘﺴﻳﺰﻤﻫ ﻂﺑاور زوﺮﺑ ﻲﻠﺻا ﻞﻳﻻد زا ﻲﻜﻳ ﺪـﺷﺎﺑ
) 9 (.
ﻔﺗ لﻮـﻃ ﻢﻛاﺮﺗ و ﻪﺸﻳر ﻲﻋﺎﻌﺷ شﺮﺘﺴﮔ ،ﻲﻫد ﻪﺸﻳر ﻖﻤﻋ رد توﺎ
ًﻻﺎﻤﺘﺣا ﻪﺸﻳر طﻮـﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ رد ءﺰﺟ ود ﺖﺑﺎﻗر ﺮﺑ ﻪﻛ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻲﻠﻣاﻮﻋ زا
ياﺮﺑ بﺬﺟ ﻲﻳارﺎـﻛ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺚﻋﺎﺑ و ﻪﺘﺷاﺬﮔ ﺮﻴﺛﺄﺗ ﻲﻳاﺬﻏ ﺮﺻﺎﻨﻋ و بآ
ﻲـﻣ ﻦﻴـﻣز زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺪﻧﻮـﺷ
. نارﺎـﻜﻤﻫ و ﻲﻜﭼﻮـﻛ )
6 ( ﺖـﺸﻛ رد ﺰـﻴﻧ
ناﺮـﻔﻋز طﻮﻠﺨﻣ )
Crocus sativus
( نﺎـﻫﺎﻴﮔ و تﺎـﺑﻮﺒﺣ ،تﻼـﻏ ﺎـﺑ
راد و ﻪـﻛ ﺪﻨﺘﻓﺎﻳ ﺖﺳد ﻪﺠﻴﺘﻧ ﻦﻳا ﻪﺑ ﻲﻳ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ ﻲﺒـﺴﻧ ﺖـﻳﺰﻣ
رد ﺎـﻬﻨﺗ ﻲﺒـﺴﻧ شزرا عﻮـﻤﺠﻣ ظﺎﺤﻟ زا ﻲﻋارز نﺎﻫﺎﻴﮔ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ناﺮﻔﻋز ﻪــﻧاد هﺎﻴــﺳ ﺎــﺑ ناﺮــﻔﻋز طﻮــﻠﺨﻣ ﺖــﺸﻛ )
Nigella sativa
( نﺎــﻴﻧز و
)
Trachyspermum ammi
( ﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ .
لوﺪﺟ 1 - ﺰﺟ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻞﻛ ،ﻲﻳ
) طﻮﻠﺨﻣ ( ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺰﻛﺮﻣ و ﻪﻴﺷﺎﺣ رد ﺎﻬﻧآ ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ و
رﺎﻤﻴﺗ ترذ
ﺎﻴﺑﻮﻟ
ﻞﻛ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺰﻛﺮﻣ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺰﻛﺮﻣ
ﻪﻴﺷﺎﺣ ﺰﻛﺮﻣ
ﻦﻴﮕﻧﺎﻴﻣ
راﻮﻧ ضﺮﻋ 2 88a
/ 0 88 A / 0 57a
/ 0 57 A / 0 45 a / 1 45A / 1 45a / 1
راﻮﻧ ضﺮﻋ 3 84a
/ 0 81A
/ 0 47b
/ 0 50 B
/ 0 31 b / 1 31 B / 1 31b / 1
راﻮﻧ ضﺮﻋ 4 82b
/ 0 66B / 0 49b
/ 0 45 C / 0 30 b / 1 11 C / 1 23c / 1
راﻮﻧ ضﺮﻋ 5 76c
/ 0 61B
/ 0 58a
/ 0 40 C
/ 0 34 c / 1 10 C / 1 22c / 1
* - يرﺎﻣآ ظﺎﺤﻟ ﻪﺑ نﻮﺘﺳ ﺮﻫ رد ﻪﺑﺎﺸﻣ فوﺮﺣ ياراد داﺪﻋا )
ﻦﻜﻧاد 5 ﺪﺻرد ( ﻲﻨﻌﻣ ﻲﻤﻧ راد ﺪﻨﺷﺎﺑ .
ﻒﻳدر ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ يا
ﻒﻳدر ﺖﺒـﺴﻧ ياراد يﺰـﻛﺮﻣ يﺎـﻫ
زا ﺮﺘﺸﻴﺑ ترذ ﻲﻳﺰﺟ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ و ﺪﻧدﻮﺑ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ دﻮﺑ ﺎﻴﺑﻮﻟ . ﻪﻛ ﺖﺳﺎﻨﻌﻣ ﻦﻳﺪﺑ ﻦﻳا ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﺪﺳر ﺚﻋﺎﺑ هﺎﻴﮔ ود تروﺎﺠﻣ
داﻮـﻣ ،بآ ﺮـﻴﻈﻧ ﻲﻌﺑﺎﻨﻣ زا ﺮﺘﻬﺑ هدﺎﻔﺘﺳا و ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ تاﺮﺛا دﺎﺠﻳا ﺑ ترذ ﻦﻴﺑ ﻦﻳا رد و ﺖﺳا هﺪﺷ رﻮﻧ و ﻲﻳاﺬﻏ هدﺮـﺑ ﺎـﻴﺑﻮﻟ زا يﺮﺘﺸﻴﺑ هﺮﻬ
ﺖﺳا . ﻦﻴﻣز يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻳﺮﺘﻤﻛ ﻒﻳدر رد ﻞﻛ
رﺎـﻤﻴﺗ رد ﻪﻴﺷﺎﺣ يﺎﻫ
راﻮﻧ ضﺮﻋ 5
راﻮﻧ ضﺮﻋ رد نآ ﻦﻳﺮﺘﺸﻴﺑ و 2
ﺪـﻣآ ﺖـﺳﺪﺑ )
لوﺪـﺟ 1 ( .
ﻒﻳدر رد ﺪﻧور ﻦﻳا ﺰﻛﺮﻣ يﺎﻫ
ي ناﺰﻴﻣ ﻪﻛ توﺎﻔﺗ ﻦﻳا ﺎﺑ ﺪﺷ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﺰﻴﻧ
ﺑ نآ ﺶﻫﺎﻛ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﻪﻛ يرﻮﻃ ﻪﺑ دﻮﺑ ﺮﺘﺸﻴ
5 ﺎﺑ ﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﻴﻣز يﺮ
ﺮﺑاﺮﺑ 11 / 1 ﺪﻳدﺮﮔ ﻚﻳدﺰﻧ ﺺﻟﺎﺧ ﺖﺸﻛ ﻂﻳاﺮﺷ ﻪﺑ .
ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﺷ رﺎﻬﻇا
ﻲﻣ راﺮﻗ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ترﻮﺼﺑ ﻪﻠﻏ رﺎﻨﻛ رد تﻻﻮﻘﺑ ﻲﺘﻗو ﻞﻴﻟﺪﺑ ،ﺪﻧﺮﻴﮔ
نژوﺮـﺘﻴﻧ زا يﺮﺘـﺸﻴﺑ راﺪـﻘﻣ ﺖـﻴﺒﺜﺗ ﺖـﻬﺟ تﻻﻮـﻘﺑ ءﺰـﺟ ﻲﻠﻤﻜﻣ ﺮﺛا ﻲﻣ ﻚﻳﺮﺤﺗ ﺶﻳاﺰـﻓا ﺎـﻬﻧآ ﻞﻴﻜـﺸﺗ و لﺎﻌﻓ هﺮﮔ داﺪﻌﺗ ﻪﺠﻴﺘﻧ رد و ددﺮﮔ
ﻲﻣ ﺪﺑﺎﻳ ) 10 (.
نارﺎﻜﻤﻫ و ﭻﺴﺒﻴﻫ )
16 ( رد ﻲﺳرﺮﺑ ﻢﻛاﺮﺗ يﺎﻫ رد ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺖﺸﻛ طﻮﻠﺨﻣ ترذ و ود ﻢﻗر ﺎﻳﻮـﺳ )
Glycine max
( نﺎـﺸﻧ ﺪـﻧداد ﻪـﻛ
راﺪﻘﻣ ﺖﺒﺴﻧ يﺮﺑاﺮﺑ زا ﻦﻴﻣز 1 / 1 ﺎﺗ 4 / 1 ﺮﻴﻐﺘﻣ دﻮﺑ و ﻦﻳا ﺖﻠﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ار
ﺮﺘﻤﻛ ندﻮﺑ ﻒﻠﻋ زﺮﻫ رد ﺖﺸﻛ طﻮﻠﺨﻣ و ناﺰـﻴﻣ يراﺪـﻳﺎﭘ رد هدﺎﻔﺘـﺳا زا
ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺟﻮﻣ ﺮﻛذ ﺪﻧدﺮﻛ .
يﺮﻴﮔ ﻪﺠﻴﺘﻧ
ﻲﻠﻛ
رﻮﻄﺑ يراﻮـﻧ طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ ﻪﻛ داد نﺎﺸﻧ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺞﻳﺎﺘﻧ ﻲﻠﻛ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻲﻳارﺎﻛ دﻮﺒﻬﺑ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﺎﻬﻧآ ﻲﺘﺸﻛ ﻚﺗ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ
ﻲﻣ ﻦﻴﻣز و ﻊﺑﺎﻨﻣ دﻮﺷ
. ﺪـﺷر ﺖﻋﺮـﺳ ،لﻮـﺼﺤﻣ ﺪـﺷر ﺖﻋﺮﺳ ﺶﻳاﺰﻓا
و ﺖـﺷادﺮﺑ ﺺﺧﺎـﺷ ،يدﺎـﺼﺘﻗا دﺮـﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﻜﻳژﻮـﻟﻮﻴﺑ دﺮﻜﻠﻤﻋ ،ﻲﺒﺴﻧ يﺮﺑاﺮﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻲﻣ ﺐﻠﻄﻣ ﻦﻳا ﺮﺑ يﺪﻴﻳﺄﺗ ﺶﻳﺎﻣزآ ﻦﻳا رد ﻦﻴﻣز
ﺪـﺷﺎﺑ . رد
طﻮـﻠﺨﻣ ﺖـﺸﻛ رﺎـﻤﻴﺗ ﻲـﺳرﺮﺑ درﻮـﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻦﻴﺑ 2
و 3 رد ﻲـﻔﻳدر
ﻲـﮔﮋﻳو ﺮﻈﻧ زا ﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﺮﻳﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﻳﺎﻘﻣ ،ﺪﻨﺘـﺷاد يﺮـﺗﺮﺑ هدﺮﺒﻣﺎـﻧ يﺎـﻫ
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﻳاﺮﺑﺎﻨﺑ ضﺮﻋ ﺎﺗ ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ يراﻮﻧ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ ﻪﻛ ﺪﺳر
راﻮﻧ 3
ﺶﻳاﺰـﻓا ﻪـﺑ ﺮـﺠﻨﻣ ﻲﻔﻳدر ﻲﻓﺮـﺼﻣ ﻊﺑﺎـﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘـﺳا ﻲﻳارﺎـﻛ
ﻲﻣ دﻮﺷ . ﺮـﺜﻛا ،راﻮﻧ ضﺮﻋ ﺶﻳاﺰﻓا ﺎﺑ ﻲﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫرﺎﻤﻴﺗ ﻲﻣﺎﻤﺗ رد
ﻲﮔﮋﻳو ﺖﻓﺎﻳ ﺶﻫﺎﻛ هﺪﺷ يﺮﻴﮔ هزاﺪﻧا يﺎﻫ .
طﻮـﻄﺧ رد ﺶﻫﺎـﻛ ناﺰﻴﻣ
ﻪﻴﺷﺎﺣ زا ﺮﺘﺸﻴﺑ يﺰﻛﺮﻣ تاﺮـﺛا ةﺪـﻨﻫد نﺎـﺸﻧ ﻪـﺠﻴﺘﻧ ﻦـﻳا ﻪـﻛ دﻮﺑ يا
ﻲﻣ ترذ رﺎﻨﻛ رد ﺎﻴﺑﻮﻟ ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﻬﺴﺗ و ﻲﮔﺪﻨﻨﻛ ﻞﻴﻤﻜﺗ ﺪﺷﺎﺑ
. نﺎﻳﺎﭘ رد
ﻲﻣ دﺎﻬﻨﺸﻴﭘ ياﺮـﺑ ،ﺞﻳﺎـﺘﻧ ﻦﻳا زا ﻲﻓﺎﻛ نﺎﻨﻴﻤﻃا لﻮﺼﺣ ﺖﻬﺟ ﻪﻛ دﻮﺷ
ﻲـﻃ ﻲﺳرﺮﺑ ﻦﻳا ﺎﻴﺑﻮﻟ و ترذ طﻮﻠﺨﻣ ﺖﺸﻛ راﻮﻧ ضﺮﻋ ﻦﻳﺮﺘﻬﺑ ﻲﻓﺮﻌﻣ دﻮﺷ راﺮﻜﺗ ﺰﻴﻧ ﺮﮕﻳد ﻖﻃﺎﻨﻣ رد و لﺎﺳ ﺪﻨﭼ .
ﻊﺑﺎﻨﻣ
