3
ﺶﻳاﺮﮔ و ﺮﺴﻔﻣ ﺖﻳﻮﻫ ﺮﺛا يﺎﻫ
ﺮﺸﻧ مﺎﮕﻨﻫ ﻪﺑ ﻲﻨﻴﺘﻣ ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ
ار نآ طﺎﻴﺘﺣا ﺎﺑ ، نﺎـﻳﺎﭘ ﺎـﺗ مرﺎﻬﭼ نﺮﻗ ﺔﻤﻴﻧ زا
ﺦﻳرﺎﺗ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ ﺖﺴﺨﻧ ﺔﻤﻴﻧ و دﺮﻛ يراﺬﮔ
» ﺎـﺗ ﺮﺜﻛاﺪـﺣ ﻪـﻛ ﺖﺴﻧاد يرﺎﺛآ ةﺮﻣز رد
هﺪﺷ ﻒﻴﻟﺄﺗ يﺮﺠﻫ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ لوا ﺔﻤﻴﻧ نﺎﻳﺎﭘ
« ﺪﻧا
) ﻲﻨﻴﺘﻣ 1352 : ود و ﺖـﺴﻴﺑ
.(
ﻚـﻨﻳا ـ ﺎـﺑ
ﻲﭘﺎﻘﭘﻮﺗ ﺔﺨﺴﻧ ﺖﺑﺎﺘﻛ ﺦﻳرﺎﺗ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ياﺮﺳ
ـ ﺖﺳا ﻪﺘﺳﻮﻴﭘ ﻖﻴﻘﺤﺗ ﻪﺑ ًﺎﺒﻳﺮﻘﺗ وا سﺪﺣ .
ﺘﻣ ﻲﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻒﻟﺆﻣ ةرﺎﺑرد ﻲﻨﻴ ﺪـﺴﻳﻮﻧ
:
» ﻦـﻳا ﺰـﺟ يﺰـﻴﭼ بﺎـﺘﻛ ﻒـﻟﺆﻣ ةرﺎـﺑرد
ﻲﻤﻧ ناﺮﺴﻔﻣ ةﻮﻴﺷ ﻪﺑ ار ﺪﻴﺠﻣ نآﺮﻗ و ﺖﺳا هدﻮﺑ ﺖﻋﺎﻤﺟ و ﺖﻨﺳ ﻞﻫا زا يو ﻪﻛ ﻢﻴﻧاد
ﻲﺑ ﺎﺑ ﻢﺠﻨﭘ و مرﺎﻬﭼ و مﻮﺳ نوﺮﻗ رد ﻪﻗﺮﻓ ﻦﻳا ﺖﺳا هدﺮﻛ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﻓﺮﻃ
«
) نﺎﻤﻫ : هدﺰﻧﺎـﭘ
.(
ﻲﻓﺮﻌﻣ ﺮﮔا ﻲﭘﺎﻘﭘﻮﺗ ﺔﺨﺴﻧ نﺎﮔﺪﻨﻨﻛ
ﻋﻼﻃا ياﺮﺳ هﺎـﮕﻧآ ،ﺪﻨﺷﺎﺑ هداد ﻪﺨﺴﻧ زا ﻲﺘﺳرد تﺎ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺘﺧﺎﻨﺷ ﺰﻴﻧ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻦﻳا ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﻔﮔ ﺪﻳﺎﺑ :
ﻦـﺑ ﺪـﻤﺤﻣ ﻦـﺑ ﺪـﻤﺣا ﺮﺼﻧﻮﺑا
ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ناﺪﻤﺣ .
و ﺦﻳرﺎﺗ ﻊﺑﺎﻨﻣ ﺰﻴﻧ و ﻢﺟاﺮﺗ ﺐﺘﻛ رد شوﺎﻛ ﺎﺑ ﺚﻳدﺎﺣا دﺎﻨﺳا
مﺎﻧ و ﺔﻴﻨﻛ ﺎﺑ ار ﻲﺴﻛ ،
ﺐﺴﻧ و ناﺪﻤﺣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا ﺮﺼﻧﻮﺑا ﻪﻛ ﻢﻴﺘﻓﺎﻴﻧ
ـ ﻲﻧﺎﻣز ﺮﻈﻧ زا ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ و
ﻪﺨﺴﻧ ﺖﺑﺎﺘﻛ ﺦﻳرﺎﺗ ـ
ﻦﺑا ِﺦﻳﺎﺸﻣ زا ﻦﺗ ﻚﻳ ﺰﺟ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺛا ﻦﻳا ﻒﻟﺆﻣ ﺪﻧاﻮﺘﺑ ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ
) ﻪﻴﻘﻓ
م ،ﻪﻴﻣﺎﻣا راﺪﻣﺎﻧ ثﺪﺤﻣ و 381
ق ( مﺎﻧ ﺎﺑ
» ﺐﺘﻜﻤﻟا ناﺪﻤﺣ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا
« ،
) ﻚـﻧ :
ﻦﺑا ،ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ ﻲﻟﺎﻣﻷا : 249
1(
ﻲﻧﺎﮔﺪﻧز ﺮﺼﻋ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﻛ شا
) زا ﺶﻴـﭘ لﺎﺳ ﺪﺼﻜﻳ دوﺪﺣ رد
ﺖﺑﺎﺘﻛ ﻲﭘﺎﻘﭘﻮﺗ ﺔﺨﺴﻧ ياﺮﺳ
( ﻲﻣ ﻒﻟﺆﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﺮـﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ
ﺪـﺷﺎﺑ . ﻢـﻫ ﻦـﻳا ﻲﻣﺎـﻧ
، رد
ﻪﻨﻳﺮﻗ ﻪﺘﺒﻟا ﻒﻟﺆﻣ ﻲﻳﺎﺳﺎﻨﺷ ﺖﺴﻴﻧ ﺶﻴﺑ ﻒﻴﻌﺿ يا
2. ﻢﻫ ،نﺎﻴﻣ ﻦﻳا رد ﺖﻫﺎﺒﺷ و يﺮﺼﻋ
ﻲﻣاﺮﻛ ﻒﻟﺆﻣ ﺐﺴﻧ و مﺎﻧ ،ﻪﻴﻨﻛ ِ
جﺎﺗ ﺺﺼﻘﻟا ـ ﻦـﺑ ﺪـﻤﺣا ﻦـﺑ ﺪـﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا ﺮﺼﻧﻮﺑا
مود ﺪّﻠﺠﻣ ﻪﻛ يرﺎﺨﺑ ﻲﻨﻴﺠﻓرا ﺮﺼﻧ جﺎﺗ
ﺼﻘﻟا ﺺ لﺎـﺳ رد ار 475
ﺮـﻳﺮﺤﺗ ﺦـﻠﺑ رد ق
هدﺮﻛ
) ،يرﺎﺨﺑ ﺺﺼﻘﻟا جﺎﺗ :
2 / 456
ـ (
ﻒﻟﺆﻣ ﺎﺑ ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ
ﺖـﺳا ﻪـﺟﻮﺗ نﺎﻳﺎﺷ ﺰﻴﻧ .
ﺎـﻳآ
ﻒـﻟﺆﻣ ﺐـﺴﻧ و مﺎﻧ ﺮﻛذ رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻦﻜﻤﻣ ﺮـﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴـﺴﻔﺗ
) ﻲـﺧﺮﺑ زا ﻪـﻣادا رد ﻪـﻛ
ﻧﺎﺸﻧ ﻪ ﺖﻔﮔ ﻢﻴﻫاﻮﺧ ﻦﺨﺳ نآ ﻲﻣاﺮﻛ يﺎﻫ (
ﻒﻟﺆﻣ ﺎﻳ ﺺـﺼﻘﻟا جﺎـﺗ
هداد خر ﻲﻫﺎﺒﺘـﺷا
ﻳا و ﺪﺷﺎﺑ ؟ﺪﻨﺷﺎﺑ ﻦﺗ ﻚﻳ ود ﻦ
زا ﺎﻫرﺎﺑ ﺎﻣ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻒﻟﺆﻣ ،ﻲﻨﻴﺘﻣ ﺔﺘﺷﻮﻧ ﻪﺑ
» ترﺎـﺷا نﺎـﻣدﺮﻣ
« ،
» ترﺎـﺷا نﺎـﺑز
« ،
» ترﺎﺷا ﻞﻫا
«،
» ترﺎﺷا ﻪﺟو
« ،
» ترﺎـﺷا نﺎـﻳﻮﮔ
« ،
» ﻲﻧﺎـﻌﻣ ﻞـﻫا «
و
» ﻞـﻫا ناﺮـﻴﭘ
ﺖﻓﺮﻌﻣ « يرﻮﻧ ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑ و ﺪﻴﻨﺟ ،زاﺮﺧ ﺪﻴﻌﺳﻮﺑ لاﻮﻗا ﻲﻳﺎﺟ رد ،هدﺮﻛ دﺎﻳ /]
ﻦﻴـﺴﺤﻟاﻮﺑا
يرﻮﻧ [ ﻲﻧﺎﺴﻛ زا و هدروآ ار يﺮـﺼﻣ نﻮﻨﻟاوذ ،ﻲﻣﺎﻄﺴﺑ ﺪﻳﺰﻳﻮﺑ ،ﻲﻧاراد نﺎﻤﻴﻠﺳﻮﺑ نﻮﭼ
ﺖﺳا هدﺮﺑ مﺎﻧ يﺮﺘﺴﺗ ﻞﻬﺳ و
) ﻲﻨﻴﺘﻣ 1352 : هدﺰﻧﺎﭘ ـ هدﺰﻧﺎﺷ
.(
ﻲﻣ هرﺎﺷا ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ يو ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
هدروآ ناﺮﮕﻳد يارآ ﺮﻛذ زا ﺲﭘ ﺰﻴﻧ ار دﻮﺧ يأر ترﺪﻧ ﻪﺑ ﻒﻟﺆﻣ
) نﺎﻤﻫ : هدﺰﻧﺎﺷ
ﺎﻣا ،(
25
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ يدﺮﻣ زا رﺎﺑ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
و هدﺮﻛ دﺎﻳ ﻞﻘﻧ ار وا يارآ
ﻮـﻤﻧ ﺖـﺳا هد
) نﺎـﻤﻫ :
هدزﻮﻧ ،هدﺰﻧﺎﺷ
.(
،ﺖﺳا هدﺮﻛ يروآدﺎﻳ ﻲﻨﻴﺘﻣ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ
» درﻮـﻣ ﻚـﻳ رد ﻒﻟﺆﻣ ...
ﻲـﺳرﺎﻓ ﺖـﻴﺑ ﻪـﺳ
يﺮﮕﻳد ﺎﻳ ﺖﺳوا دﻮﺧ زا ﺖﺴﻴﻧ مﻮﻠﻌﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا هدروآ «
) نﺎﻤﻫ : هدﺰﻧﺎﺷ
.(
ﺔـﻣادا رد ﻒﻟﺆﻣ
ﺔﻳآ ﺮﻴﺴﻔﺗ 112
ﻲﻣ نﻮﻨﻣﺆﻣ ةرﻮﺳ ﺪﺴﻳﻮﻧ
:
ﺘﻔﮔ يزﺎﺘﺑ ﺪﻨﭼ ﻲﺘﻴﺑ ﻲﻨﻌﻣ ﻦﻳرﺪﻧا ﺖﺳا ﻲﺳرﺎﭘ ﻦﻳا ،نآ ﻲﻨﻌﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا هﺪﻣآ ﻪ
:
ﺎﻴﻧد ﻲﭘ زا شوﺮﻓ ﻦﻳد ﺎﻳ ﻪﺑ]
ﺎﻨﻤﺷد[ ن ﻲﻣ دﻮﺳ ﻪﻛ ﺎﻘﺣ
ﺎﻳز ﺮﮕﻣ ﺰﺟ ﻲﻨﻜﻧ ن
ﺪﻨﻧﺎﻣ ة] ﻦﺘﺸﻳﻮﺧ هﺪﻧزﻮﺳ ،ﻲﻏاﺮﭼ[ اﺮﮕﻳد ﻪﺑ هﺪﻴﺳر ﻊﻔﻧ ﻮﺗ شزﻮﺳ زا
ن
ﻦﺘﺸﻳﻮﺨﺑ ﻮﺗ ﻲﻨﻛ ﻪﭼ ﻲﻣ ﻪﻛ يﻮﺷ ﻪﮔآ ﺎﻬﺟ نآ ﻮﺗ يرآﺮﺑ رﻮﮔ ز ﺮﺳ ﻪﻛ ﻪﮕﻧآ
ن
) ﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﺮﺸﻋ ﺮ : 325
.(
3
،نﻮﻤـﻀﻣ ﺚﻴﺣ زا ،ﺪﻧراد هدﺎﺳ و ﻲﻳاﺪﺘﺑا يرﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﻛ ﺰﻴﻣآﺪﻫز ﻲﻧﺎﻓﺮﻋ رﺎﻌﺷا ﻦﻳا ِﻲﻣاﺮﻛ ِﻦﺘﻣ رد لﻮﻘﻨﻣ تﺎﻴﺑا روآدﺎﻳ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻆﻔﻟ ﻦﻴﺗﺎـﺴﺒﻟا ﻒﺋﺎـﻄﻠﻟ ﻊﻣﺎـﺠﻟا ﻦﻴﺘﺴﻟا
) ﻲـﺳﻮﻃ ﺪـﻳز ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا ﻒﻴﻟﺄﺗ ،ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ زا ﻒﺳﻮﻳ ةرﻮﺳ ﺮﻴﺴﻔﺗ (
رﺎﻌـﺷا و
يﺎﺟﺮﺑ ﻮﺑ رذﻮﺑا زا هﺪﻧﺎﻣ ﻲﻧﺎﺟز
) فرﺎـﻋ ﺮﻋﺎـﺷ و ﻲﻣاﺮﻛ ﺪﻫاز مرﺎـﻬﭼ نﺮـﻗ ﻚﻠـﺴﻣ
(
ﺖﺳا
4. ﺶﻳاﺮﮔ نآ رﺎﻨﻛ رد ،ﻪﻧاﺪﻫاز ﺖﻴﺑ ﻪﺳ ﻦﻳا ﻞﻘﻧ ﻞـﻘﻧ و صﺎـﺧ ﺔـﻧاﺰﻳﺮﮔﺎﻴﻧد يﺎﻫ
ﻪﻴﻓﻮﺻ يﺎﻣﺪﻗ لاﻮﻗا ـ
رد ًﺎﻘﻴﻗد ﻪﻛ ﻦﻴﺘﺴﻟا
ﻲـﻣ هﺪﻳد شور ﻦﻴﻤﻫ ﻪﺑ ﺰﻴﻧ دﻮـﺷ
ـ ﻦـﻳا ،
ﻲﻣ ﺖﻳﻮﻘﺗ ﻦﻫذ رد ار لﺎﻤﺘﺣا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ
ﺮـﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻖـﻠﻌﺘﻣ ﻲـﻨﺘﻣ ﺪـﻳﺎﺑ
نﺎـﻴﻣاﺮﻛ ﻪـﺑ
ﻲﻣ و ؛ﺪﺷﺎﺑ نﺎﺳاﺮﺧ ﻲـﺘﻴﻌﻤﺟ نﺎـﺳاﺮﺧ رد زﻮـﻨﻫ ﻢﺠﻨـﭘ نﺮـﻗ رد نﺎـﻴﻣاﺮﻛ ﻪـﻛ ﻢﻴﻧاد
ﻪﺘﺷاد ﻲﻧﺎـﻓﺮﻋ بﺮـﺸﻣ ﻪـﺑ ًﺎﺻﻮﺼﺨﻣ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻪﺑ و ﺪﻧا 5
ﻲﻫﺎﻔـﺷ ﻞﻜـﺷ رد ﻢـﻫ ـ
) ﺲﻠﺠﻣ ﻲﻳﻮﮔ ( بﻮـﺘﻜﻣ ترﻮـﺻ رد ﻢـﻫ و )
ﻒﻴﻨـﺼﺗ و ﻒﻴﻟﺄـﺗ (
6 ــ رﺎﻴـﺴﺑ مﺎـﻤﺘﻫا
ﻲﻣ هﺪﻳزرو ﺪﻧا
7. ﻲﻣ ﺰﻴﻧ ار ﻦﻳا ﻲﺳرﺎﻓ ﻪﻛ ﻢﻴﻧاد
ﻲﺳرﺎﻓ و ﻲﻳﻮﮔ نﺎـﻴﻣاﺮﻛ نﺎـﻴﻣ رد ﻲﺴﻳﻮﻧ
،ﻪﺘﺷاد جاور ًﻼﻣﺎﻛ ةﺪﻨـﺴﻳﻮﻧ ﺐـﺼﻌﺗ مﺪﻋ و 8
ﺮـﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴـﺴﻔﺗ ﻪـﺑ وا ﺔـﻗﻼﻋ ًﺎـﻧﺎﻴﺣا و
ﻞﻫا ﺮﺒﻣﺎﻴﭘ ﺖﻴﺑ
) ص
ﻲﮔﮋﻳو ﺎﺑ ﺰﻴﻧ (
ﻲـﻣ نﺎـﺳاﺮﺧ نﺎﻴﻣاﺮﻛ زا ﻪﻛ ﻲﻳﺎﻫ ﻢﻴـﺳﺎﻨﺷ
ﺖـﻘﺑﺎﻄﻣ9
نﺎﻨﭽﻤﻫ ؛دراد ﺎﺑ ﺰﻴﻧ تﺎﻴﺑا نآ ﺮﻋﺎﺷ مﺎﻧ ﺮﻛذ مﺪﻋ ﻪﻛ
» رد ﻪﻴﻣاﺮﻛ ﻲﻌﺳ ...
ﻨﭘ ندﺮـﻛ نﺎﻬ
ﺪﻌﺑ ﻪﺑ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ مود ﺔﻤﻴﻧ زا نﺎﺸﻧﺎﮔرﺰﺑ و دﻮﺧ نﺎﺸﻧ و مﺎﻧ «
) ﻲﻨﻛﺪـﻛ ﻲﻌﻴﻔـﺷ
ب1377 : 354 (
ﺖﺳا ناﻮﺨﻤﻫ .
ﻲﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻪﻴﻣاﺮﻛ ﻪﺑ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻦﻳا ﻖﻠﻌﺗ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﺋاﺮﻗ ﺎﻬﻨﻳا ﺔﻤﻫ ﻪﻛ ﺪﺳر
ﻲﻣ ﺪﻴﻳﺄﺗ ار ﺪﻨﻛ
10.
ﺎﻣا
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﻒﻟﺆﻣ ؟ﺖﺴﻴﻛ ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ
ترﺎـﺒﻋ ﺎﺑ ﺺﺨﺷ ﻦﻳا زا ﺎﺟ ﻪﻤﻫ
» ﻲﺿر مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻋ ﷲا
« ﻲﻣ لﻮﻗ ﻞﻘﻧ ﺪﻨﻛ
11. زا ﻒـﻟﺆﻣ رﻮـﻈﻨﻣ ﺎﻳآ
» ﺔـﺟاﻮﺧ
مﺎﻣا « يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ﻲﻧﺎﺘﺴﺠﺳ ماﺮﻛ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﷲاﺪﺒﻋﻮﺑا نﺎﻤﻫ )
م ،ﻪـﻴﻣاﺮﻛ ياﻮـﺸﻴﭘ 255
(
رﺎـﺛآ زا لﺎـﻣ و نﺎﺟ ﻢﻴﺑ زا ار وا مﺎﻧ ،ﺖﺴﻜﺷ و اوﺰﻧا ةرود رد ﻲﻣاﺮﻛ نﺎﻔﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻣ فﺬﺣ دﻮﺧ هدﻮـﻤﻧ
اﻮـﻨﻋ ﺎـﺑ وا زا و ن
» نﺎـﻴﻘﺘﻣ مﺎـﻣا «
ﺎـﻳ
» ﺪـﻫاﺰﻟا مﺎـﻣﻻا «
دﺎـﻳ
ﻲﻣ هدﺮﻛ
12؟ﺪﻧا ﻲﻤﻧ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ ﻦﻴﻨﭼ ﺪﺳر
. رد ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ زا رﺎﺑ ﻦﻳﺪﻨﭼ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﺎﺑ
ترﺎﺒﻋ
» ﻲﺿر مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻋ ﷲا
« ﺖﺳا هﺪﺷ لﻮﻗ ﻞﻘﻧ ، .
يﺮﺒﺧ ﺰﻴﻧ ﺎﺟ ﻚﻳ رد
ﺪﻨﺳ ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻦﻳا ﺎﺑ ،ﺖﺳا هﺪﺷ ﻞﻘﻧ وا زا ﺪﻨﺴﻣ :
ﺖﻔﮔ ] 1 [ مﺎـﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ـ
ر ﻪـﻳﺪﻟاو ﻦـﻋ و ﻪـﻨﻋ ﷲا ﻲـﺿ ـ
: زا مﺪﻴـﺳﺮﭘ ]
2 [ ﺦﻴـﺷ
ّﺰﻌﻟا بر شﺮﻋ ﺖﻔﺻ زا ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﻲﻠﻋ ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا ﺖﻔﮔ وا ،ه
: زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
3 [ ﻲﻠﻋﻮﺑا
ﻲﻧاﺪﻤﻬﻟا ﺪﻤﺣا ﻦﺑ ﻦﺴﺤﻟا ...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
4 [ ﺪـﻤﺤﻣ ﻦـﺑ ﻲـﻠﻋ ﻦـﺴﺤﻟاﻮﺑا
رﺎّﻔﺼﻟا ...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
5 [ ﻪﺑ ﻲﻠﺻﻮﻤﻟا ﺮﻀﻨﻟا ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺴﺤﻟاﻮﺑا ﻞﺻﻮﻣ
...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
6 [ ﷲاﺪﺒﻋ ﻲﺑا ﻦﺑ ﻲﻠﺻﻮﻤﻟا نﺎﻴﻔﺳ ...
ﺖـﻔﮔ وا : زا مﺪﻴـﺳﺮﭘ ]
7 [
ﻲﺑا ﻦﺑ ﻲﻴﺤﻳ ﺐﻟﺎﻃ
...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
8 [ فﺎـﻔﺨﻟا ﺎـﻄﻋ ﻦـﺑ بﺎﻫﻮﻟاﺪﺒﻋ ...
وا
ﺖﻔﮔ : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
9 [ ﻲﺑا ﻦﺑ ﺪﻴﻌﺳ وﺮﻋ
ﺔﺑ ...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴـﺳﺮﭘ ]
10 [ دﺎـﺘﻗ ة ...
وا
ﺖﻔﮔ : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
11 [ ﺲﻧا ـ ﻪﻨﻋ ﷲا ﻲﺿر ـ
...
ﺖﻔﮔ وا : زا مﺪﻴﺳﺮﭘ ]
12 [ لﻮﺳر ـ
ﻪﻴﻠﻋ ﷲا ﻲﻠﺻ ـ
...
ﺖﻔﮔ لﻮﺳر :
مﻼﺴﻟا ﻪﻴﻠﻋ ﻞﻳﺮﺒﺟ زا مﺪﻴﺳﺮﭘ . ...
) ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ :
326 ـ 327 (
ﻲﮔدﺎـﺘﻓا رﺎـﭼد ﺎـﻳ ﻲﮕﺘﺧﺎﺳ نﺎﻳوار تﺎﻘﺒﻃ رد ﺪﻨﺳ ﺔﻠﺴﻠﺳ ﻦﻳا ﻲﻠﻛ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺮﮔا ﺪﺷﺎﺒﻧ ) ﻲﺑ ﺮﺒﺧ ﻞﺻا و ﻦﺘﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﺪﻨﭼﺮﻫ دﺮﺗ
ﺖـﺳا ﻲﮕﺘﺧﺎـﺳ ﺪﻳ (
ﻲﻧﺎﮔﺪـﻧز نﺎـﻣز ،
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﻲﻣ دوﺪﺤﻣ ﻢﺠﻨﭘ نﺮﻗ ﻞﻳاوا ﺎﻳ مرﺎﻬﭼ نﺮﻗ ﺮﺧاوا ﻪﺑ دﻮﺷ
.
»
ِمﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﺑ ،
نﺎﻤﻫ ﺪﻳدﺮﺗ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﺮﻴﺴﻔﺗ
كﺎﭘ نآﺮﻗ ﻲﻣ لﻮﻗ ﻞﻘﻧ وا زا
ﺪﻨﻛ . ﻒﻟﺆﻣ كﺎﭘ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ ـ
ﻞﻤﺘﺤﻣ ﺖﺷﺬﮔ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ ﻪﻛ
ﺪﻠﺟ زا ﻲﺸﺨﺑ ﺖﺳا ﺖﺴﺨﻧ
ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ ﺪﺷﺎﺑ
ـ ﺔﺨـﺴﻧ ﻪﻧﺎﮕﻳ زا ﻪﻛ ﻲﻛﺪﻧا ﺶﺨﺑ رد
زا رﺎﺑ ﺪﻨﭼ ،هﺪﻧﺎﻣ ﻲﻗﺎﺑ نآ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ
« ترﺎﺒﻋ ﻦﻴﻤﻫ ﺎﺑ ﻢﻫ نآ ،
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﺖﻔﮔ
ﻲﺿر ﻪﻨﻋ ﷲا
« ﺖﺳا هدﺮﻛ لﻮﻗ ﻞﻘﻧ ،
) ﻚﻧ : كﺎﭘ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﻗاور پﺎﭼ ،
: 55 ] رﺎﺑ ود [ ، 56 ، 76
.(
13
تﻻﻮﻘﻨﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ و ﻦﻴﻣﺎﻀﻣ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ
« رد ﺮﺸﻋﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ و
كﺎـﭘ نآﺮـﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ ،
ﺪﻧراد ﺮﮕﻳﺪﻜﻳ ﺎﺑ مﺎﺗ ﻲﺘﻬﺑﺎﺸﻣ .
زا ﻲﻳﺎﺟ رد ﻪﻜﻧآ ﺮﺘﻤﻬﻣ ﺮـﺸﻋ ﺮـﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ
،
» ﺔـﺟاﻮﺧ
مﺎﻣا « ﻲﻣ ﺪﻳﻮﮔ :
» يﺮﻣﺎﻋ ﻢﺻﺎﻋﻮﺑ ﻲﺿﺎﻗ زا مدﻮﻨﺷ ـ
ﻪﻤﺣر ﻪﻴﻠﻋ ﷲا ـ ﺖـﻔﮔ يو ﻪﻛ ... :
«
) ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ :
48
،(
رد و كﺎﭘ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ لﻮﻗ زا ﺰﻴﻧ
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﺪﻣآ ﺖـﺳا ه :
» زا
ﻢﺻﺎﻋﻮﺑ ﻲﺿﺎﻗ ـ
ﻪﻴﻠﻋ ﷲا ﻪﻤﺣر ـ
ﻲﺘﻔﮔ وا ﻪﻛ مﺪﻴﻨﺷ ...
«
) ﻚﻧ : كﺎـﭘ نآﺮـﻗ ﺮﻴـﺴﻔﺗ پﺎـﭼ ،
ﻲﻗاور : 55
.(
،ﺪﺷﺎﺑ ﻪﻛ ﺮﻫ ﻢﺻﺎﻋﻮﺑ ﻲﺿﺎﻗ ﻦﻳا يرﺎﺑ14
» مﺎـﻣا ﺔـﺟاﻮﺧ «
ﻦﺘـﻣ ود ﻦـﻳا رد
) ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ و
كﺎﭘ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ (
ﺖﺳا ﻲﻜﻳ .
ﻲﻨﻴﺘﻣ
) 1352 : هﺪﺠﻴﻫ
ـﺳا ﻞﻤﺘﺤﻣ ﻪﻛ ار ﻦﺗ ﺪﻨﭼ نﺎﺸﻧ و مﺎﻧ(
نﺎـﻤﻫ ﺖ
» مﺎـﻣا ﺔـﺟاﻮﺧ «
مﺎﻧ نﺎﻧآ رﺪﺻ رد ﻪﻛ ،هدﺮﻛ ﺖﺳﺮﻬﻓ ﺪﻨﺷﺎﺑ
» يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ دﻮﻤﺤﻣ مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
لﻮـﻗ ﻪـﺑ ﻪـﻛ
ﻒﻟﺆﻣ ﻲﻨﻴﻤﻳ ﺮﺋﺎﺼﺑ ﺮﻴﺴﻔﺗ ﻲﻣ ﻢﺸﭼ ﻪﺑ ،هدﻮﺑ ﺪّﻠﺠﻣ ﻲﺳ رد گرﺰﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ ﺐﺣﺎﺻ
درﻮﺧ .
ﻦﻳا ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻤﺘﺤﻣ ،ﺮﮕﻳد يﻮﺳ زا
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ
« نﺎﻤﻫ ،
» ﻲﺴﺧﺮﺳ ﺮﺴﻔﻣ مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ «
ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺪﺷﺎﺑ ﺗ
ﺺﺼﻘﻟا جﺎ ﻲـﻣ ﻞـﻘﻧ وا زا ﻲﻳﺎﺟ رد
ﺪـﻨﻛ
) يرﺎـﺨﺑ ، جﺎـﺗ ﺺـﺼﻘﻟا : 1 / 100
.(
تﻻﻮﻘﻨﻣ ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ
و كﺎﭘ نآﺮﻗ ﺮﻴﺴﻔﺗ زا
» مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ
« ﻪﻧﻮﮔ ﻪﺑ ، ﻪـﻛ ﺖﺳا يا
ﻲﻣ هﺪﻴﻨﺷ ار ﺎﻬﻧآ ﻲﮕﻤﻫ ناﻮﺗ ﺖﺴﻧاد وا زا ﻒﻟﺆﻣ ﻢﻴﻘﺘﺴﻣ و ﻲﻫﺎﻔﺷ يﺎﻫ
.
ﻲﭘ ﺖﺷﻮﻧ ﺎﻫ :
1 . ﻦﺑا ﻪﻛ ﻲﺘﻳاور ﻲﻠﻋ ﺖﻠﻴﻀﻓ رد هدﺮﻛ ﻞﻘﻧ ﺺﺨﺷ ﻦﻳا زا ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ
) ع
ﻲـﮕﻨﻫﺮﻓ ﻂﻴـﺤﻣ ﻪـﺑ ﻪـﺟﻮﺗ ﺎـﺑ ﺎﻣا ،ﺖﺳا(
ﺪﺷﺎﺑ هدﺮﻛ ﻞﻘﻧ ار نآ ﻲﻣاﺮﻛ ﻲﻨﺳ ﻢﻟﺎﻋ ﻚﻳ ﻪﻛ ﺖﺴﻴﻧ ﺪﻴﻌﺑ نﺎﻣز نآ نﺎﺳاﺮﺧ )
هرﺎﺷا ﻦﻳا زا ﺲﭘ ﻪﻜﻧﺎﻨﭼ يا
ﻪﺑ دﺮﻛ ﻢﻴﻫاﻮﺧ عﻮﺿﻮﻣ ﻦﻳا (
ﻪﻜﻧآ ﺮﺑ نوﺰﻓا ، ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ
ﺖـﻳاور نﻮﻤﻀﻣ ﺮﻴﻈﻧ ﻲﻨﻴﻣﺎﻀﻣ زا ﺰﻴﻧ ﻲﻟﺎـﻣا
ﻦﺑا ﺖﺴﻴﻧ ﻲﻟﺎﺧ ﻪﻳﻮﺑﺎﺑ .
2 . ﻲﻔﺴﻧ ﻪﻛ دوﺰﻓا ﺪﻳﺎﺑ ﻦﻴﻨﭽﻤﻫ )
ﺪﻨﻘﻟا : 77 ( ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ ﻲﻤﻟﺎﻋ زا
» يﺪﻨﻗﺮﻤﺴﻟا ﻲﺷﺮﻘﻟا ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا ﺮﺼﻧﻮﺑا «
ﻲﻣ دﺎﻳ ﻲﻣ ﻪﻘﺒﻃ ﺮﻈﻧ زا ﻪﻛ ﺪﻨﻛ ﺴﻔﺗ ﻦﻳا ﻒﻟﺆﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
هﮋـﻳو ﻪـﺑ ،ﺖﺴﻴﻧ ﺶﻴﺑ ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﺰﻴﻧ ﻦﻳا ﺪﻨﭼﺮﻫ ؛ﺪﺷﺎﺑ ﺮﻴ
هرﺎﺷا ﭻﻴﻫ ﻲﻔﺴﻧ ﻪﻜﻧآ ﻲﻤﻧ وا رﺎﺛآ ﻪﺑ يا
رود ﺪﺷﺎﺑ يﺪﻠﺟ هد يﺮﻴﺴﻔﺗ ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﻲﺴﻛ ةرﺎﺑرد ﺮﻣا ﻦﻳا و ﺪﻨﻛ
ﺖﺳا رﺎﻈﺘﻧا زا .
3 . هدوﺰﻓا ﺖﺳا ﻲﻨﻴﺘﻣ ِﻲﺳﺎﻴﻗ تﺎﺤﻴﺤﺼﺗ ﻪﺷوﺮﻛ نورد يﺎﻫ .
4 . ةرﺎﺑرد ﻦﻴﺘﺴﻟا ﺦﻳرﺎﺗ ، ﺶﻳاﺮﮔ ﻦﻴﻴﺒﺗ و يراﺬﮔ ﻚﻧ ،نآ ﻲﻣاﺮﻛ يﺎﻫ
: ﻲﻨﻛﺪﻛ ﻲﻌﻴﻔﺷ
ب1377 رذﻮـﺑا ةرﺎـﺑرد ؛
ﻚﻧ ،وا رﺎﻌﺷا و لاﻮﺣا ،ﻲﻧﺎﺟزﻮﺑ :
ﻮﻤﻫ 1376 .
5 . ﺶﻳاﺮﮔ ةرﺎﺑرد ﻚﻧ ،ﻪﻴﻣاﺮﻛ ﻲﻧﺎﻓﺮﻋ يﺎﻫ
: ﻮﻤﻫ
ﻒﻟا1377 : 107 ـ 112 .
6 . ﻢﻴﺴﻘﺗ ةرﺎﺑرد ﻚﻧ ،بﻮﺘﻜﻣ و ﻲﻫﺎﻔﺷ ﻪﺑ ﺮﻴﺳﺎﻔﺗ يﺪﻨﺑ
: يﺮﺋﺎﺣ يدﺎﻤﻋ 1386
: 36 ﺖﺷﻮﻧﺎﭘ ، 3 .
7 . ،ﻪﻧﻮﻤﻧ ياﺮﺑ ا
لﻮﺼﻔﻟ و ﻲﻔﻨﺣ بﺎﻫﻮﻟاﺪﺒﻋ ءﺎﻨﻐﺘﺳﻻا
و ،ﻲـﺑﺮﻋ ﻪﺑ ﻮﻤﻫ يدﺎﺑارﻮـﺳ ﺮﻴـﺴﻔﺗ
ﻖـﻴﺘﻋ ﺮﻜﺑﻮـﺑا زا
،يرﻮﺑﺎﺸﻴﻧ ﻦﻴﺘﺴﻟا
و ﻲﺳﻮﻃ ﺪﻳز ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا ﺺﺼﻘﻟا جﺎﺗ
زا ،ﻲـﺳرﺎﻓ ﻪـﺑ يرﺎـﺨﺑ ﺪﻤﺤﻣ ﻦﺑ ﺪﻤﺣا
ﺖﺳا نﺎﺳاﺮﺧ نﺎﻴﻣاﺮﻛ يﺮﻴﺴﻔﺗ رﺎﺛآ ﺔﻠﻤﺟ .
8 . ﻲﺳرﺎﻓ ةرﺎﺑرد ماﺮـﻛ ﻦـﺑ ﺪـﻤﺤﻣ ﺺﺨـﺷ ًﺎـﺻﻮﺼﺨﻣ و ﻪـﻴﻣاﺮﻛ ﻲﻳاﺮﮔ
ﻚـﻧ ، : ﻲﻨﻛﺪـﻛ ﻲﻌﻴﻔـﺷ
ﻒـﻟا1377 :
105 ـ 107 .
9 . ﻞﻫا ﻪﺑ ﻪﻴﻣاﺮﻛ ﺔﻗﻼﻋ ةرﺎﺑرد
)ﺖﻴﺑ
ع
ﻚﻧ ،(
: نﺎﻤﻫ : 112 ـ 113 .
10 . ﻒﻟﺆﻣ ﻪﻛ ﺖﺳا ﻞﻤﺘﺤﻣ ﺮﺼﻧﻮﺑا ﺮﻴﺴﻔﺗ
وﺮـﻴﭘ ﻲﺗﺪـﻴﻘﻋ ﺮﻈﻧ زا و ﺪﺷﺎﺑ هدﻮﺑ ﻲﻔﻨﺣ ﺐﻫﺬﻣ وﺮﻴﭘ ﻲﻬﻘﻓ ﺮﻈﻧ زا
هزﻮﻣآ ﻪﻴﻣاﺮﻛ يﺎﻫ .
ﻲﻬﻘﻓ ﺐﻫﺬﻣ ﺎﺑ ﻲﻔﻨﺣ ﻪﻘﻓ ﺪﻧﻮﻴﭘ ةرﺎﺑرد ـ
ﻦـﺑ ﺪـﻤﺤﻣ ﻲﻣﻼﻛ ﻚـﻧ ،ماﺮـﻛ
: نﺎـﻤﻫ : 75 و
ﺖﺷﻮﻧﺎﭘ 3 نﺎﻤﻫ ﺎﺟ .
11 . ﻚﻧ ،وا زا ﻞﻘﻧ دراﻮﻣ ياﺮﺑ :
ﺮﺸﻋ ﺮﺑ يﺮﻴﺴﻔﺗ :
479 مﻼﻋا ﺖﺳﺮﻬﻓ ، .
12 . ﻚﻧ ،هرﺎﺑ ﻦﻳا رد :
ﻲﻨﻛﺪﻛ ﻲﻌﻴﻔﺷ
ﻒـﻟا1377 : 76 ﻮﻤﻫ ؛
ب1377 : 354 . ﻲﻣاﺮﻛ ﻦﺘﻣ رد ﺺﺼﻘﻟا جﺎﺗ
زا ﺰﻴﻧ
ماﺮﻛ ﻦﺑ ﺪﻤﺤﻣ ـ
وا مﺎﻧ ﻪﺑ هرﺎﺷا نوﺪﺑ ـ
ناﻮﻨﻋ ﺎﺑ
» ﻫاﺰﻟا مﺎﻣﻻا ﺪ « ﺖـﺳا هﺪـﺷ دﺎـﻳ )
ﻚـﻧ : ،يرﺎـﺨﺑ جﺎـﺗ
ﺺﺼﻘﻟا : 1 / 81 ، 86 .(
13 . ص رد ﻪﻛ ﺖﺳا ﻲﻨﺘﻔﮔ 21
) ةژاو ﻪﻛ
» مﺎﻣا « ﺖﺳا هﺪﺷ طﺎﻘﺳا نآ زا ﺰﻴﻧ (
، 27 ) رﺎـﺑ ود ( و 36 يﺎـﺟ ﻪـﺑ ،
ترﺎﺒﻋ
» ﻲﺿر مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻋ ﷲا
« ترﺎﺒﻋ ،
» ﻲﺿر ﺖﻔﮔ مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﻪﻨﻋ ﷲا
« ﺖﺳا هﺪﻣآ . ﻲﺘﺣار ﻪﺑ
ﻲﻣ ﻳا رد ﻪﻛ دز سﺪﺣ ناﻮﺗ ﻞﻴﺻا ﻦﺘﻣ ﺰﻴﻧ دراﻮﻣ ﻦ
» ﻲﺿر مﺎﻣا ﺔﺟاﻮﺧ ﺖﻔﮔ ﻪﻨﻋ ﷲا
« يﻮـﺳ زا ًاﺪﻌﺑ و هدﻮﺑ
ﺖﺳا هﺪﻣآرد ﺪﻌﺑ راودا لﻮﻤﻌﻣ رﺎﺘﺧﺎﺳ ﻪﺑ نﺎﺒﺗﺎﻛ .
14 . ﺖﺳا هدﺮﻛ حﺮﻄﻣ ار ﻲﻟﺎﻤﺘﺣا ﻢﺻﺎﻋﻮﺑ ﻦﻳا ﺖﻳﻮﻫ ةرﺎﺑرد ﻲﻧاﺮﻴﺷ .
ﻚﻧ : ﻲﻧاﺮﻴﺷ 1383 : ﻚﻳ و ﺖﺴﻴﺑ .
