ﯽﮔﮋﯾو ﻞﺴﻋ ﯽﺴﺣ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا رد يﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ
ﺮﻓ ﯽﻣﺎﻣا ﻮﯾرآ
1
،
ﯽﻫﺎﻨﭘ ﻦﯿﺴﺣ ﺮﺤﺳ
2
1 - ناﺪﻤﻫ ،ﺎﻨﯿﺳ ﯽﻠﻋﻮﺑ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ و مﻮﻠﻋ هوﺮﮔ
2 - جﺪﻨﻨﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ ﺪﺣاو دازآ هﺎﮕﺸﻧاد ،ﯽﯾاﺬﻏ ﻊﯾﺎﻨﺻ هوﺮﮔ
) رﺎﺗ ﯾ ﺦ رد ﯾ ﺖﻓﺎ : 24 / 12 / 98 رﺎﺗ ﯾ ﺦ ﺬﭘ ﯾ شﺮ : 13 / 02 / 99 (
هﺪﯿﮑﭼ
ﯽﮔﮋﯾو ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ )
،ﺖﺑﻮﻃر ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ و ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ،ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،زرﺎﮐﺎﺳ ،هﺪﻨﻨﮐءﺎﯿﺣا يﺎﻫﺪﻨﻗ ،ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ،pH
لارﻮﻓرﻮﻓ ( ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ ، )
و ﻞﮐ ﻞﻨﻓ ،يزﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ (
ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ ، ) ﮓﻧر و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو (
ﯽﺴﺣ و ) ﻢﻌﻃ ،ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ ،ﮓﻧر و ﺖﻓﺎﺑ ،
ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ (
108 هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻪﺳ ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا
ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﺷ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ناﺮﯾا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ و .
ﺰﻘﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ،هوﺮﻗ و جﺪﻨﻨﺳ يﺎﻫ
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو )
035 / 93 ﻪﯿﻧﺎﺛ لﺎﮑﺳﺎﭘ (
، ) pH لدﺎﻌﻣ 15 /4 ( ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ، ) 107 /0 ﺪﺻرد ( ﺎﮐﺎﺳ ، زر ) 86 /1
ﺪﺻرد ( ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ، )
26 /1 ( ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ، )
36 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﺮﺘﻣ
( رﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ، ﻮﻓ
لار ) 26 /9 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ رد مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ
ﻞﺴﻋ ( و ﯽﮔﺮﯿﺗ ) 32
= (L ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و )
22 / 25 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد نﻻاو ﯽﮐا ﻞﺴﻋ
( ﺖﺑﻮﻃر ، ) 96 / 13 ﺪﺻرد ( زﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ، ي
) 3/
11 ﺪﺣاو
زﺎﺘﺳﺎﯾد ( ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ، )
36 / 48 رد ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ 100
ﻞﺴﻋ مﺮﮔ ( ، ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ )
69 / 58 ﺪﺻرد ( ﺪﻨﻗ و هﺪﻨﻨﮐ ءﺎﯿﺣا يﺎﻫ )
9/
74
ﺪﺻرد ( داد نﺎﺸﻧ ار )
p <0.05 ( . جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ ،ﻪﯿﻘﺑ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد
ﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿ ءﺎﯿﺣا يﺎﻫﺪﻨﻗ هﺪﻨﻨﮐ
) 09 / 79 ﺪﺻرد ( ، ﺖﺑﻮﻃر ) 42 / 14 ﺻرد ﺪ ( ،
ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ) 35 / 29 ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد نﻻاو ﻞﺴﻋ
( ، زﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ي
) 26 / 15 زﺎﺘﺳﺎﯾد ﺪﺣاو (
زرﺎﮐﺎﺳ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و )
1/
1 ﺪﺻرد ( ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ، )
837 / 60
ﻪﯿﻧﺎﺛ لﺎﮑﺳﺎﭘ (
، ) pH لدﺎﻌﻣ 87 /3 ( ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ، ) 095 /0 ﺪﺻرد ( ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ، )
16 /1 ( ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ، )
22 /0 ﯽﻠﯿﻣ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﺮﺘﻣ
( ،
رﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻮﻓ
لار ) 63 /5 ﯽﻠﯿﻣ مﺮﮔ رد ﻞﺴﻋ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ (
ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ، )
22 / 34 رد ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ 100
ﻞﺴﻋ مﺮﮔ ( ، ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﺿ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا
) 23 / 41 ﺪﺻرد ( ﯽﮔﺮﯿﺗ و ) 46
= (L ار ﺖﺷاد ) p <0.05 .(
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ جﺪﻨﻨﺳ و هوﺮﻗ ،ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ ﯽﮔﮋﯾو زﺎﯿﺘﻣا ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ار ﯽﺴﺣ يﺎﻫ زا
بﺎﯾزرا ﺪﻧدﻮﻤﻧ ﺖﻓﺎﯾرد ﺎﻫ )
p <0.05 .(
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ﺮﻈﻧ زا نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ يﺎﻫ
ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮ رد
ﯽﻣ اﺬﻟ ،ﺖﺷاد راﺮﻗ ﺲﮐﺪﮐ و ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا هدوﺪﺤﻣ د راﺮﻗ ﺪﯿﯾﺎﺗ درﻮﻣ بﻮﻠﻄﻣ و دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻞﺴﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ار ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ ناﻮﺗ
دا .
ﺪﯿﻠﮐ ژاو نﺎﮔ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﻮﮑﯾﺰﯿﻓ صاﻮﺧ ،ﻞﺴﻋ :
تﺎﺒﺗﺎﮑﻣ لﻮﺌﺴﻣ
:
1 - ﻪﻣﺪﻘﻣ
ﻞﮔ ﺪﻬﺷ ﺮﯾﺬﭘ دﺎﺴﻓ و ﻖﯿﻗر و ﻦﯾﺮﯿﺷ ﯽﻌﯾﺎﻣ ﻪﮐ ﺎﻫ ﺖﺳا
ﻂﺳﻮﺗ
و هﺪﺷ ﺖﺷادﺮﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز زا ﺲﭘ
زرﺎﮐﺎﺳ ﻪﯾﺰﺠﺗ و بآ ﺮﯿﺨﺒﺗ
،
ﯽﻟﻮﺼﺤﻣ ﻪﺑ ﻆﯿﻠﻏ
ﺮﭘ و ﯽﻣ ﻞﯾﺪﺒﺗ ﻞﺴﻋ مﺎﻧ ﻪﺑ يژﺮﻧا دﻮﺷ
] 1 [ . ﺮﺑ
،ﺲﮐﺪﮐ ﻒﯾﺮﻌﺗ سﺎﺳا ﻞﺴﻋ
زا هﺪﺷ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻦﯾﺮﯿﺷ هدﺎﻣ
ﻞﮔ ﺪﻬﺷ و ﻞﻤﺣ ،يروآ ﻊﻤﺟ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز ﻂﺳﻮﺗ ﻪﮐ ،ﺖﺳا ﺎﻫ
نﺎﺷ رد و هﺪﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ نآ نﺪﺑ زا ﯽﺻﺎﺧ داﻮﻣ ﺎﺑ ﺎﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
نﺪﻧﺎﺳر فﺪﻫ يروآ ﻞﻤﻋ و
ﯽﻣ هﺮﯿﺧذ دﻮﺷ ] 2 [ . ﻞﺴﻋ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﮏﯾ ياﺬﻏ ﯽﮔﮋﯾو ﺎﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ يﺎﻫ
ﺪﺿ ﺑوﺮﮑﯿﻣ ﯽ ﺪﺿ ، ﺴﮐا ﯽﺸﯾﺎ ،
ﻧﺎﻃﺮﺳ ﺪﺿ ﯽ
ﺪﺿ و ﺎﻬﺘﻟا ﺑ ﯽ هراﻮﻤﻫ نﺎﻣرد رد زا يرﺎﯿﺴﺑ
يرﺎﻤﯿﺑ ﺎﻫ راﺮﻗ هدﺎﻔﺘﺳا درﻮﻣ ﺖﺳا ﻪﺘﻓﺮﮔ
. ﺪﺿ ترﺪﻗ ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ
نآ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ ار دﻮﺟو
ﺪﯿﺴﮐاﺮﭘ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﺗﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﺎﻫ
، ﻞﻨﻓ ﯽﻠﭘ ﺎﻫ و
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺧﺮﺑ داد ﺖﺒﺴﻧ يﺪﯿﺋﻮﻧوﻼﻓ
. ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ يﺰﻤﺳا رﺎﺸﻓ
ﻻﺎﺑ و يﺪﯿﺳا pH ر ﻂﯿﺤﻣ ﻞﺴﻋ ا
ياﺮﺑ ﺪﺷر زا يرﺎﯿﺴﺑ
ﯿﻧﺎﮔراوﺮﮑﯿﻣ ﻢﺴ
ﯽﻣ ﺪﻋﺎﺴﻣﺎﻧ ﺎﻫ
دزﺎﺳ ] 4 ، 3 .[
ﺶﯾرا نارﺎﮑﻤﻫ و
لﺎﺳ رد 2006 ﺖﻧﻮﻔﻋ ﺶﻫﺎﮐ ياﺮﺑ ﻞﺴﻋ زا ﺪﺷر زا ﯽﺷﺎﻧ يﺎﻫ
ﺮﻤﺨﻣ اﺪﯾﺪﻧﺎﮐ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﯾﺎﻫ هدﺎﻔﺘﺳا 1
ﺪﻧدﺮﮐ ] 5 .[
نارﺎﮑﻤﻫ و ﺪﻤﺤﻣ
لﺎﺳ رد ﺰﯿﻧ 2014
ﻞﺴﻋ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﻪﮐ ﺪﻧداد شراﺰﮔ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
يوراد ﺮﯿﻏ ﯽﺘﻧآ نﺎﻣرد رد يﺮﯿﮕﻤﺸﭼ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﮑﯿﺗﻮﯿﺑ ﻢﺧز
يﺎﻫ
داﺮﻓا يﺎﭘ ﯽﺘﺳﻮﭘ ﺖﺑﺎﯾد ﻪﺑ ﻼﺘﺒﻣ
دراد ] 6 .[
ياراد ﻞﺴﻋ ﺪﻨﻗ
يﺎﻫ
ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻋﺮﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ و ﺰﮐﻮﻠﮔ و زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺮﯿﻈﻧ هدﺎﺳ ،ﺎﻫ
ﻢﯾﺰﻧآ ﺎﻫ ) زﺎﺗﺎﻔﺴﻓ ، زﻻﺎﺗﺎﮐ، زاﺪﯿﺴﮐا ﺰﮐﻮﻠﮔ، زﺎﺗرﻮﻨﯾا (
يﺎﻫﺪﯿﺳا ،
،ﻪﻨﯿﻣآ ﯽﺑﺮﭼ ﻦﯿﻣﺎﺘﯾو ،ﺎﻫ ﺪﯿﺳا ،راﺮﻓ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ داﻮﻣ ،ﺎﻫ
يﺎﻫ
وﻼﻓ ،ﮏﯿﻟﻮﻨﻓ ﺪﯿﺋﻮﻧ
رد ﮏﯾ ﺮﻫ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ و ﺎﻫ
نآ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ ياﻮﻫ و بآ ،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻪﻧﻮﮔ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ
توﺎﻔﺘﻣ هﺮﯿﺧذ و ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻂﯾاﺮﺷ ﺪﻨﺘﺴﻫ
] 7 .[
ﻢﯾﺰﻧآ رد دﻮﺟﻮﻣ يﺎﻫ
ﯽﻣ ﺢﺷﺮﺗ رﻮﺒﻧز ﯽﻘﻠﺣ دﺪﻏ تﺎﺤﺷﺮﺗ و ﺪﻬﺷ زا ﻪﮐ ﻞﺴﻋ ﺪﻧﻮﺷ
ﻧراد ﯽﻤﻬﻣ ﺶﻘﻧ يﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ و ﯽﮔﺪﯿﺳر ناﺰﯿﻣ رد ﺪ
] 8 .[
بآ ياﻮﺘﺤﻣ ﻪﻠﻤﺟ زا ﯽﻔﻠﺘﺨﻣ ﻞﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ و
ﻪﻘﻄﻨﻣ ياﻮﻫ يﺎﻫﺪﻨﻗ ﺖﺒﺴﻧ و ﺎﻣد ،ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ عﻮﻧ ،
ﻞﯿﮑﺸﺗ يﺎﻫرﻮﺘﮐﺎﻓ زا نآ ﺶﺠﻨﺳ رد ﻪﮐ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ نآ هﺪﻨﻫد
و ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ دﺪﻌﺘﻣ ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ
ناﺰﯿﻣ يﺎﻫﺪﻨﻗ ﺪﺻرد ،ﺖﺑﻮﻃر
ءﺎﯿﺣا هﺪﻨﻨﮐ ،ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ،
،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،pH ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،
،لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ ،يزﺎﺘﺳﺎﯾد و ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
دﻮﺷ ﯽﻣ هدﺎﻔﺘﺳا ﮓﻧر ]
10 ، 9 [ . شراﺰﮔ رد يدﺪﻌﺘﻣ يﺎﻫ
ﯽﮔﮋﯾو زا هدﺎﻔﺘﺳا صﻮﺼﺧ ﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﯾ ياﺮﺑ ﯽ ﻢﯿﺴﻘﺗ
ﯽﻓﺮﻌﻣ و يﺪﻨﺑ ﻞﺴﻋ
يﺎﻫ رد يﺪﯿﻟﻮﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻒﻠﺘﺨﻣ
ﺖﺳا هﺪﺷ ﻪﺋارا
. و ﺞﯿﻠﺴﻧﻮﺗﺮﺑ
لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ 2011
ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
ﯽﮔﮋﯾو ﻞﻣﺎﻋ ،ﯽﻧﻮﻠﺳا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ﯽﮔﮋﯾو رد توﺎﻔﺗ ﯽﻠﺻا ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ ﻞﺴﻋ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ
ار
مﻼﻋا ﻞﮔ عﻮﻧ ﺪﻧدﺮﮐ
] 11 .[
رﺎﮑﻤﻫ و ﺎﭼﻮﺳ ا
لﺎﺳ رد ن 2011
زا
ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺮﯿﻣ ﻦﯿﺑ ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ دﻮﺟو ﻬﻟ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐاﺪﺿ ﺪﻧداد ﺮﺒﺧ نﺎﺘﺴ
] 12 [ .
لﺎﺳ رد نرﺎﮑﻤﻫ و يﺮﯿﻣا 2017
ناﺰﯿﻣ ﺺﯿﺨﺸﺗ هار ﻦﯾﺮﺘﻬﺑ
ناﺮﯾا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ رد ﺐﻠﻘﺗ ﯽﮔﮋﯾو زا هدﺎﻔﺘﺳا ،
يﺎﻫ
نآ ﯽﯾﺎﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﺪﻧدﺮﮐ نﺎﯿﺑ
] 13 .[
ﺎﺑ نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻓﻼﺧ
ﺮﺑ ﻞﮔ عﻮﻧ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ مﻼﻋا ناﺮﯾا يﺰﮐﺮﻣ طﺎﻘﻧ ﻞﺴﻋ ﯽﺳرﺮﺑ ا ﻞﺴﻋ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ﺮﺛ
ﻞﺴﻋ و ﻪﺘﺷاد ﻞﮔ
يﺎﻫ
ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و ﺮﺘﻤﮐ ﺖﺑﻮﻃر ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﯾﻮﺷ ﻞﺴﻋ ﺮﯾﺎﺳ يراﺪﻬﮕﻧ ﺮﻤﻋ ناﺮﯾا ﯽﺑﻮﻨﺟ و يﺰﮐﺮﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ يﺎﻫ
دراد يﺮﺘﺸﯿﺑ ]
14 .[
لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﻮﻠﺳﺎﻃﻮﻗ 2016
ﺎﺑ
ﻪﺳ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ مﻼﻋا نﺎﺠﯾﺎﺑرذآ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﻪﺳ ﯽﺳرﺮﺑ ﯾ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﻮ
و ﻪﻧﻮﺑﺎﺑ ،ﻪﺠﻧ ﮏﻟﻮﭘ
ﯽﺑوﺮﮑﯿﻣ ﺪﺿ ﺮﺛا ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ
ﺮﺑ
ﺑ يﺮﺘﮐﺎ اﺰﻨﺟوﺮﺋآ سﺎﻧﻮﻣودﻮﺳ ﺪﻧراد2
] 15 .[
و ﯽﮑﯿﻧﺎﺧ ﺪﻫﺎﺟ
لﺎﺳ رد رﺎﮑﻣﺎﮐ 2005
، ﯽﮑﺸﺧ و ﺎﻣﺮﮔ ار رﺎﺴﻣﺮﮔ ﻪﻘﻄﻨﻣ رد اﻮﻫ
ﺶﯾاﺰﻓا و دﺎﺴﻓ ﺶﻫﺎﮐ نآ ﻊﺒﺗ ﻪﺑ و ﺖﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎﮐ ﺮﺑ ﯽﻠﯿﻟد ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ ﻪﻘﻄﻨﻣ نآ ﻞﺴﻋ يراﺪﻬﮕﻧ ﺮﻤﻋ ]
16 .[
رﺎﻣآ سﺎﺳا ﺮﺑ
ﮐ دﺎﻬﺟ ﻪﻣﺎﻧ لﺎﺳ رد يزروﺎﺸ
1397 يﺎﻫرﻮﺸﮐ زا ﺲﭘ ناﺮﯾا ،
ﻪﻧﻻﺎﺳ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ﻪﯿﮐﺮﺗ و ﻦﯿﭼ 90495
ﻦﺗ
،ﻞﺴﻋ رﻮﺸﮐ ﻦﯿﻣﻮﺳ
ﺖﺳا نﺎﻬﺟ رد ﻞﺴﻋ هﺪﻨﻨﮐ ﺪﯿﻟﻮﺗ ]
17 [ . رد نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا
ﻪﻨﻣاد رد و ناﺮﯾا رﻮﺸﮐ بﺮﻏ زا ﺮﺛﺎﺘﻣ ،سﺮﮔاز لﺎﺒﺟ ﻪﻠﺴﻠﺳ
ﻪﻧاﺮﺘﯾﺪﻣ بﻮﻃﺮﻣ و مﺮﮔ ياﻮﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺎﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ و هدﻮﺑ يا
ﺮﺑ ﻞﻤﺘﺸﻣ 31
ﯽﻫﺎﯿﮔ ﭗﯿﺗ )
ﻞﻣﺎﺷ 4 نﻮﮔ ﯽﻫﺎﯿﮔ هوﺮﮔ ،ﺎﻫ
ﯽﻔﻠﻋ ،نﺎﯿﻣﺪﻨﮔ يا ﻪﭽﺘﺧرد و ﺎﻫ
ﺎﻫ ( ﺮﻈﻧ زا ﯽﺒﺳﺎﻨﻣ عﻮﻨﺗ ،
دراد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﺰﮐﺮﻣ ،جﺪﻨﻨﺳ
يﺎﻣد 12 ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ تﺎﺼﺘﺨﻣ و داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد 14
و ﻪﺟرد
35 و ﯽﻟﺎﻤﺷ ضﺮﻋ ﻪﻘﯿﻗد 46
ﺶﺨﺑ رد ﯽﻗﺮﺷ لﻮﻃ ﻪﺟرد
ﻣ دراد راﺮﻗ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﯽﺑﻮﻨﺟ و يﺰﮐﺮ .
زا ﺮﮕﯾد ﯽﮑﯾ ﺰّﻘﺳ
يﺎﻫﺮﻬﺷ ﯽﯾﺎﻣد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ نﺎﺘﺳا ﻦﯾا 11
و داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ تﺎﺼﺘﺨﻣ ﺎﺑ 46
و ﻪﺟرد 17 و ﯽﻗﺮﺷ لﻮﻃ ﻪﻘﯿﻗد 36
و ﻪﺟرد 14 هﺪﺷ ﻊﻗاو نﺎﺘﺳا لﺎﻤﺷ رد ﯽﻟﺎﻤﺷ ضﺮﻋ ﻪﻘﯿﻗد
ﺖﺳا . رد ﺰﯿﻧ هوﺮﻗ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ 35
و ﻪﺟرد 15
ﻪﻘﯿﻗد ضﺮﻋ
و ﯽﻟﺎﻤﺷ 47 و ﻪﺟرد 80 يﺎﻣد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﺑ و ﻪﻘﯿﻗد 12
ﻪﺟرد
دراد راﺮﻗ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا قﺮﺷ و بﻮﻨﺟ رد داﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ .
ﻦﯾا
لﺎﺳ رد نﺎﺘﺳا 1397
ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ًﺎﺒﯾﺮﻘﺗ 1345
ﻦﺗ ﻞﺴﻋ زا
230970 وﺪﻨﮐ
، دﻮﺧ ﻪﺑ ار رﻮﺸﮐ رد ﻞﺴﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﯽﺑﻮﺧ ﻪﺒﺗر
ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا .
ﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ نﺎﯿﻣ ﻦﯾا رد ﺪﯿﻟﻮﺗ ﺎﺑ ﺰﻘ
504
ﻦﺗ
،لﺎﺳ رد ﻞﺴﻋ لدﺎﻌﻣ
38 ار نﺎﺘﺳا ﻞﺴﻋ ﻞﮐ ﺪﺻرد ﺪﯿﻟﻮﺗ
ﺪﻨﮐ ﯽﻣ ] 18 .[
اﺬﻟ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺢﻄﺳ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ
ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﯽﻓﺮﻃ زا
ﻞﺴﻋ بﻮﻠﻄﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا رد
، مﺪﻋ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و
ﯽﺳرﺮﺑ ﻊﻣﺎﺟ ﯽﯾﺎﯿﻤﺷﻮﯿﺑ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو و
ﯽﺴﺣ ﻘﻣ رد نﺎﺘﺳا ﻦﯾا ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎ
،ناﺮﯾا ﯽﺑﺎﯾزرا ﺖﺧﺎﻨﺷ و تﺎﯿﺻﻮﺼﺧ
ﮑﯾﺰﯿﻓ ﯽ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ و و
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ ﯽﺴﺣ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا رد ﻞﺴﻋ يروﺮﺿ
ﯽﻣ ﺮﻈﻧ ﻪﺑ
ﺪﺳر .
2 - ﺎﻫ شور و داﻮﻣ
2 - 1 - ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا رد داﺪﻌﺗ
108 ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ يرﺎﮑﻤﻫ ﺎﺑ
ترﻮﺸﻣ و
و نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا يزروﺎﺸﮐ دﺎﻬﺟ نﺎﻣزﺎﺳ ﺑ
ﺎﻔﺘﺳا ﺎ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا هد
يﺮﯿﮔ ﯽﻓدﺎﺼﺗ زا 12 نﺎﺘﺳرﻮﺒﻧز ﺮﻫ
زا ﮏﯾ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ يﺎﻫ
،جﺪﻨﻨﺳ ﺰﻘﺳ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا هوﺮﻗ و راﺮﮑﺗ ﻪﺳ رد ماﺪﮐ ﺮﻫ و
رد
ﮓﻧر يا هﻮﻬﻗ يا ﻪﺸﯿﺷ يﺎﻫ يﺮﻄﺑ ﺪﺿ بآ رﺎﺨﺑ ﺎﺑ ﻞﺒﻗ زا ﻪﮐ
و ﺪﻧدﻮﺑ هﺪﺷ ﯽﻧﻮﻔﻋ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﮏﯾ ﺶﯾﺎﺠﻨﮔ ﺎﺑ
ﻊﻤﺟ يروآ و رد
ﻂﯿﺤﻣ يﺎﻣد )
دوﺪﺣ 35 ﺮﮔ ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد دا
( ﺖﻬﺟ هﺎﮕﺸﯾﺎﻣزآ ﻪﺑ
ﻞﻘﺘﻨﻣ ﯽﺳرﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ
. ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ هﺪﺷ يروآ ﻊﻤﺟ
ﻞﺴﻋ ناﻮﻨﻋ مﺎﻧ ﻪﺑ هﺪﺷ ﺮﮐذ ﻖﻃﺎﻨﻣ رد ﯽﻫﺎﯿﮔ عﻮﻨﺘﻣ ﺶﺷﻮﭘ رﻮﻬﺸﻣ هﺎﯿﮔ ﺪﻨﭼ دﻮﺑ
ﺪﻧ .
2 - 2 - نﻮﻣزآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ يﺎﻫ
ﺪﺻرد ،ﺖﺑﻮﻃر ءﺎﯿﺣا يﺎﻫﺪﻨﻗ ،ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
هﺪﻨﻨﮐ ﺮﯿﻏ يﺎﻫﺪﻨﻗ ،
هﺪﻨﻨﮐءﺎﯿﺣا )
زرﺎﮐﺎﺳ ( ، ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﮐﻮﻠﮔ
، ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
، ، pH
زﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ي
و راﺪﻘﻣ لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
زا شور دراﺪﻧﺎﺘﺳا ) AOAC, 2005 (
ﺪﻧﺪﺷ ﯽﺑﺎﯾزرا .
راﺪﻘﻣ
سﺎﺳا ﺮﺑ ﺖﺑﻮﻃر ﺮﻓر شور
ا يﺮﺘﻣﻮﺘﮐ ) AOAC 969.38 (
و
ﺮﺘﻣﻮﺘﮐاﺮﻓر زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )
Atago, ATC, Japan (
يﺎﻣد رد
20 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ا ﺖﺋاﺮﻗ ﺎﺑ داﺮﮔ
ﺲﭙﺳ و ﺖﺴﮑﺷ ﺲﯾﺪﻧ دﺪﻋ
نآ ﺮﻇﺎﻨﺘﻣ لوﺪﺟ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ هﮋﯾو
] 19 [ . راﺪﻘﻣ ﺎﺑ pH
زا هدﺎﻔﺘﺳا ﯽﻟﺎﺘﯿﺠﯾد ﺮﺘﻣ pH
) HI2211, Romania (
ﮏﯾ رد
لﻮﻠﺤﻣ 10 يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا ﯽﻤﺠﺣ ﯽﻧزو ﺪﺻرد و
ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ )
AOAC 994.16 (
] 19 [ . شور ﻪﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
ﯽﺜﻨﺧ زﺎﺳ ﻞﺴﻋ لﻮﻠﺤﻣ ي )
10 ﺴﻋ مﺮﮔ رد ﻞ 75 ﯽﻠﯿﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ
ﺮﻄﻘﻣ ( ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ﺎﺗ لﺎﻣﺮﻧ ﻢﻫد ﮏﯾ دﻮﺳ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ pH
لدﺎﻌﻣ 3/
8 زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﺘﻣ pH
ﯽﺑﺎﯾزرا دﻮﺳ ناﺰﯿﻣ و راﺪﻘﻣ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ رد ﯽﻓﺮﺼﻣ
نﻻاو ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
ﻞﺴﻋ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﺑ مﺮﮔ ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ
] 19 [ . شور ﻪﺑ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
نﺪﻧازﻮﺳ ﺎﺑ و ﯽﻧزو ﻪﻧﻮﻤﻧ
رد هرﻮﮐ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ) Excitonco,
(Iran دوﺪﺣ يﺎﻣد رد 600
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا داﺮﮔ
) AOAC 920.181 (
] 19 [ . ﻪﺑ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ﮏﻤﮐ
ﺞﻨﺳ ﺖﯾاﺪﻫ هﺎﮕﺘﺳد )
EC tester 11, China (
د ر لﻮﻠﺤﻣ
ﺮﻄﻘﻣ بآ رد ﻞﺴﻋ )
20 ﻢﺠﺣ رد ﻞﺴﻋ ﮏﺸﺧ هدﺎﻣ مﺮﮔ 100
ﺮﺘﯿﻟ ﯽﻠﯿﻣ ( يﺎﻣد رد 20 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ
يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا و
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﺮﺑ ﺲﻨﻤﯾز ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ شراﺰﮔ ﺮﺘﻣ
) AOAC
957.16 ( ] 19 [ . ءﺎﯿﺣا يﺎﻫ ﺪﻨﻗ هﺪﻨﻨﮐ
) 920.183 (AOAC
ءﺎﯿﺣا ﺮﯿﻏو هﺪﻨﻨﮐ
) 920.183 (AOAC
ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ و
ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﺰﮐﻮﻠﮔ نﻮﯿﻧآ ﻦﯿﻟ شور
) Lyne Eynon (
يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺪﺷ ] 19 [ . ر ﻪﺑ لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ شو
ﺖﯾاو
ندﺮﮐ ﻞﺣ زا ﻞﺻﺎﺣ لﻮﻠﺤﻣ اﺪﺘﺑا ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ 5 رد ﻞﺴﻋ مﺮﮔ 25
ﯽﻠﯿﻣ لﻮﻠﺤﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﻄﻘﻣ بآ ﺮﺘﯿﻟ
زرﺎﮐ ﺮﺒﮕﻧر يﺎﻫ )
Merck, Germany (
ﺲﭙﺳ و هﺪﺷ فﺎﻔﺷ
ﻢﯾﺪﺳ ﺖﯿﻔﻟﻮﺳ ﯽﺑ ندوﺰﻓا زا ﺲﭘ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ ناﺰﯿﻣ ) Merck, Germany (
رد يﺎﻫ جﻮﻣ لﻮﻃ 284
و 336
ﻣﻮﻧﺎﻧ ﺮﺘ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا .
رد لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ
100 هﺪﺷ هرﺎﺷا جﻮﻣ لﻮﻃ ود رد بﺬﺟ فﻼﺘﺧا زا ﻞﺴﻋ مﺮﮔ
ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ )
AOAC 980.23 (
] 19 .[
2 - 3 - ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﯿﺑ يﺎﻫ نﻮﻣزآ
زﺎﺘﺳﺎﯾد ﺪﺣاو ﺐﺴﺣ ﺮﺑ يزﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ )
(DN هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
ﺮﺘﻣﻮﺘﻓوﺮﺘﮑﭙﺳا زا )
Unico, 2100, China (
ﺮﺑ و سﺎﺳا
ﺶﺠﻨﺳ بآ مﺎﻤﺣ رد ﻞﺴﻋ و ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ لﻮﻠﺤﻣ بﺬﺟ راﺪﻘﻣ ﺎﺑ
يﺎﻣد 40 ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد ﺰﯿﻟورﺪﯿﻫ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ نﺎﻣز ﯽﻃ رد ﻪﮐ داﺮﮔ
ﻨﮐ ﯽﻣ ﺮﯿﯿﻐﺗ ﻞﺴﻋ يزﺎﺘﺳﺎﯾد يﺎﻫ ﻢﯾﺰﻧآ ﻂﺳﻮﺗ ﻪﺘﺳﺎﺸﻧ ،ﺪ
جﻮﻣ لﻮﻃرد 660
هزاﺪﻧا ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ
. ﺮﺑ بﺬﺟ رادﻮﻤﻧ
ﻪﺑ نﺪﯿﺳر ياﺮﺑ مزﻻ نﺎﻣز و ﺪﯾدﺮﮔ ﻢﯿﺳﺮﺗ نﺎﻣز ﺐﺴﺣ راﺪﻘﻣ
بﺬﺟ 235 /0 ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ .
ﻢﯿﺴﻘﺗ ﺎﺑ يزﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺲﭙﺳ
دﺪﻋ 300 هﺪﺷ هرﺎﺷا نﺎﻣز ﺮﺑ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
) AOAC
958.09 ( ] 19 .[
ﻦﯿﻟﻮﻓ شور ﻪﺑ ﻞﮐ ﻞﻨﻓ ياﻮﺘﺤﻣ -
ﻮﺘﻟﺎﮑﯿﺳ
هزاﺪﻧا ﻞﺴﻋ لﻮﻠﺤﻣ ﻪﮐ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻦﯾا ﻪﺑ ﺪﺷ يﺮﯿﮔ )
10 رد ﺪﺻرد
ﺮﻄﻘﻣ بآ ( ﺪﺳ تﺎﻨﺑﺮﮐ ﺲﭙﺳ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﻦﯿﻟﻮﻓ فﺮﻌﻣ لﻮﻠﺤﻣ ﺎﺑ ﻢﯾ
7/
0 جﻮﻣ لﻮﻃ رد نآ بﺬﺟ راﺪﻘﻣ و ﺪﺷ هدوﺰﻓا نآ ﻪﺑ رﻻﻮﻣ
760 ﺪﺷ هﺪﻧاﻮﺧ ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ .
راﺪﻘﻣ ﻞﮐ ﻞﻨﻓ ﯽﻨﺤﻨﻣ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ
ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا دراﺪﻧﺎﺘﺳا )
Merck, Germany (
ترﻮﺻ ﻪﺑ ،
رد ﮏﯿﻟﺎﮔ ﺪﯿﺳا مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ ﺪﺻ
مﺮﮔ ﻞﺴﻋ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ]
20 .[
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ هزاﺪﻧا شور زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺶﻫﺎﮐ يﺮﯿﮔ
ﮏﻤﮐ ﻪﺑ ﯽﻟﺎﮑﯾدار ﺖﯿﻓﺮﻇ 2،2
- ﻞﯿﻨﻓ يد - 1 - ﻞﯾﺮﮑﯿﭘ
ﻞﯾزارﺪﯿﻫ ) (DPPH ) Merck, Germany (
جﻮﻣ لﻮﻃ رد و
517 ﺮﺘﻣﻮﻧﺎﻧ ﺪﺻرد ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ و ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ ﯽﺑﺎﯾزرا درﻮﻣ
دازآ لﺎﮑﯾدار ندﺮﮐ ﯽﺜﻨﺧ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ ﻞﯾذ لﻮﻣﺮﻓ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و
ﺪﯾدﺮﮔ . ﻞﻧﺎﺘﻣ لﻮﻠﺤﻣ )
Merck, Germany (
ﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﻪﻧﻮﻤﻧ نا
ﺪﺷ هدﺎﻔﺘﺳا لﺮﺘﻨﮐ ]
21 .[
ﯽﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ نﻮﻣزآ - 4 - 2
ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﻞﺴﻋ
ﻠﯿﻔﮐوﺮﺑ ﺮﺘﻣﻮﮑﺴﯾو ﺎﺑ ﺪ
لﺪﻣ DV-II ﻂﺳﻮﺗ
هرﺎﻤﺷ لﺪﻨﯿﭙﺳا 3
ﺖﻋﺮﺳ ﺎﺑ و 30
رود ﻪﻘﯿﻗد رد يﺎﻣد رد و 25
ﯽﺘﻧﺎﺳ ﻪﺟرد داﺮﮔ
ﯽﺑﺎﯾزرا ﺪﯾدﺮﮔ ] 22 [ . يرادﺮﺑ ﺮﯾﻮﺼﺗ شور زا
ارﺎﮑﻤﻫ و ﺮﻓ ﯽﻣﺎﻣا شور سﺎﺳا ﺮﺑ و لﺎﺘﯿﺠﯾد ن
لﺎﺳ رد 2010
ﯽﻤﮐﺮﯾدﺎﻘﻣ و هدﺎﻔﺘﺳا ﮓﻧر ﯽﻤﮐ ﯽﺳرﺮﺑ رد ﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻤﮐ ﺎﺑ ﮕﻧر يﺎﻫ ﻪﺼﺧﺎﺷ ﯽ
ﻞﺴﻋ رد ) (L ، ) (a و ) ( b ﺪﯾدﺮﮔ ﻦﯿﯿﻌﺗ
] 23 .[
2 - 5 - ﯽﺴﺣ نﻮﻣزآ
هﺪﺷ يراﺬﮔ ﺪﮐ ﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ نﻮﻣزآ ﻦﯾا رد ﻒﻠﺘﺨﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ
ﮏﻤﮐ ﺎﺑ 20 ﯽﮔﮋﯾو صﻮﺼﺧ رد هﺪﯾد شزﻮﻣآ داﺮﻓا زا ﺮﻔﻧ يﺎﻫ
ﻢﻌﻃ ،ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ ،ﮓﻧر نﻮﻣزآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و ﺖﻓﺎﺑ ،
ﯽﺸﺨﺑ تﺬﻟ )
Hedonic Scale (
5 ﯽﺑﺎﯾزرا يا ﻪﻄﻘﻧ ﺪﻧﺪﺷ
.
دﺪﻋ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯾا رد 5
دﺪﻋ ،بﻮﺧ ﯽﻠﯿﺧ 4
دﺪﻋ ،بﻮﺧ 3
دﺪﻋ،ﻂﺳﻮﺘﻣ 2
دﺪﻋ و ﻒﯿﻌﺿ 1
داد نﺎﺸﻧ ار ﻒﯿﻌﺿ رﺎﯿﺴﺑ
] 24 .[
2 - 6 - يرﺎﻣآ شور
ﺞﯾﺎﺘﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ ﺮﺑ و ﻞﯾرﻮﺘﮐﺎﻓ تﺎﺸﯾﺎﻣزآ
سﺎﺳا حﺮﻃ
ﯽﺸﯾﺎﻣزآ
ًﻼﻣﺎﮐ ﯽﻓدﺎﺼﺗ ﺑ ﺎ ﯽﻠﺻا رﺎﻤﯿﺗ ﻪﺳ ﺳ رد و
ﺶﺷ و ﯽ
راﺮﮑﺗ راﺰﻓا مﺮﻧ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ و )
(SAS ﺪﯾدﺮﮔ ﯽﯾﺎﯾزرا .
ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ ﺎﻫ ﻪﻓﺮﻃ ﮏﯾ ﺲﻧﺎﯾراو ﺰﯿﻟﺎﻧآ زا هدﺎﻔﺘﺳا ﺎﺑ )
ANOVA (
نﺎﻨﯿﻤﻃا ﺢﻄﺳ رد و 95
ﺪﺻرد ﻦﯿﮕﻧﺎﯿﻣ و ﻞﯿﻠﺤﺗ و ﻪﯾﺰﺠﺗ ﻪﺑ ﺎﻫ
راد ﯽﻨﻌﻣ توﺎﻔﺗ ﻞﻗاﺪﺣ شور )
(LSD و ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﺪﻧﺪﺷ ﻞﯿﻠﺤﺗ .
3 - ﺚﺤﺑ و ﺞﯾﺎﺘﻧ
3 - 1 - و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺖﺑﻮﻃر
pH
راد ﯽﻨﻌﻣ تاﺮﺛا )
P <0.05 ( ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﺤﻣ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ
و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد ﺮﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ pH
رد هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻪﺳ ﻞﮑﺷ
1 هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ
ﺖﺳا . و ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ،ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺖﺑﻮﻃر ﺪﺻرد ﻪﺳ ﺮﻫ ﻞﺴﻋ pH
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ ،جﺪﻨﻨﺳ رد
رد هﺪﺷ ﻦﯿﻌﺗ ﺪﺣ ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا
ناﺮﯾا ] 25 [ ﻦﯿﺑ دراﺪﻧﺎﺘﺳا زﺎﺠﻣ ﺪﺣ و دﻮﺑ ﺲﮐﺪﮐ ﯽﻠﻠﻤﻟا
] 26 [.
ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﺻرد ﺖﺑﻮﻃر ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ رد
) 42 / 14 ( ،
هوﺮﻗ ) 1 / 14 ( ﺰﻘﺳ و ) 96 / 13 ( هزاﺪﻧا ﺪﺷ يﺮﯿﮔ ﻪﮐ ﺮﺘﻤﮐ ﯽﮕﻤﻫ
ﺖﺑﻮﻃر ﺮﺜﮐاﺪﺣ زا زﺎﺠﻣ
20 د ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا رد ﺪﺻر و دﻮﺑ
ﯽﻣ ﺪﻧاﻮﺗ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻦﯾا ﻞﺴﻋ بﻮﺧ ﺖﯿﻔﯿﮐ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﺪﺷﺎﺑ
) ﻞﮑﺷ 1 ( . لﺎﺳ رد ﺰﯿﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و ﻞﯿﻠﺧ 2010
ﻞﺴﻋ ﯽﺳرﺮﺑ ﺎﺑ
دوﺪﺤﻣ ﺮﯾاﺰﺠﻟا زا ﯽﻘﻃﺎﻨﻣ ه
ﺖﺑﻮﻃر نآ ﺎﻫ ار 11 ﺎﺗ 15 ﺪﺻرد
ﺪﻧدﺮﮐ مﻼﻋا ]
27 .[
ﺖﺑﻮﻃر ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا رد
دراد ﺖﯿﻤﻫا ﻪﮑﻠﺑ
ﺎﺗ نآ يراﺪﻬﮕﻧ ﺮﻤﻋ ﺮﺑ ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﺮﯿﺛ ﺰﯿﻧ
دراد .
ﺖﺑﻮﻃر رد ﻻﺎﺑ ياﺮﺑ ﺪﻋﺎﺴﻣ ﻂﯾاﺮﺷ دﺎﺠﯾا ﻞﯿﻟد ود ﻪﺑ ﻞﺴﻋ
ﺶﻨﮐاو مﺎﺠﻧا ﺮﻤﺨﻣ ﺪﺷر لﺎﻤﺘﺣا ﺶﯾاﺰﻓا و يﺮﯿﻤﺨﺗ يﺎﻫ
يﺎﻫ
ﯽﻓﺮﻃ زا و ﺪﻧراد لﻮﺼﺤﻣ ﻢﻌﻃ ﺮﺑ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣﺎﻧ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻪﮐ ﺪﯿﺳا ﺪﻟﻮﻣ بﻮﻠﻄﻣ ،يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻃ نآ نﺪﺷ ﻪﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ ﺪﻨﯾاﺮﻓ رد ﻊﯾﺮﺴﺗ ﺖﺴﯿﻧ ] 28 ، 14 .[
،ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز ﺮﯿﻈﻧ ﯽﻠﻣاﻮﻋ ﻪﺑ ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ،وﺪﻨﮐ رد ﻞﺴﻋ ﯽﮔﺪﯿﺳر ﻪﺟرد ﺖﺑﻮﻃر ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﻪﻘﻄﻨﻣ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ و ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺷادﺮﺑ نﺎﻣز رد ﻂﯿﺤﻣ ﻞﺴﻋ
ﺰﯿﻧ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ .
ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ
ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يﺮﺘﻤﮐ ﺖﺑﻮﻃر يﺮﯾﻮﮐ و ﯽﻧﺎﺑﺎﯿﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﯽﻧﺎﺘﺴﻫﻮﮐ
دراد ] 29 .[
ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﻞﮑﺷ 1 ﻪﺳ رد ،
جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ )
35 / 29 ( هوﺮﻗ ، ) 01 / 27 ( ﺰﻘﺳ و ) 22 / 24 ( نﺎﺘﺳا
نﺎﺘﺳدﺮﮐ
، ﺮﻫ رد نﻻاو ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ ﺐﺴﺣ ﺮﺑ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا راﺪﻘﻣ
ﻞﺴﻋ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ و هدﻮﺑ توﺎﻔﺘﻣ يراد ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ
ار ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ و ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ﺪﻨﺘﺷاد
) p
<0.05 .(
ﺎﻫ لﺎﺳ رد ﺰﯿﻧ نارﺎﮑﻤﻫ و هداز ﯽﻔﺗ 2018
ناﺰﯿﻣ
ﯽﯾوراد نﺎﻫﺎﯿﮔ ﻪﯾﺎﭘ ﺮﺑ ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺖﺸﻫ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
، رد ﻖﻃﺎﻨﻣ
ﻒﻠﺘﺨﻣ هدوﺪﺤﻣ رد ار ناﺮﯾا 36
/ 14 ﺎﺗ 44 / 36 نﻻاو ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ
ﻞﺴﻋ مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ
] 30 .[
زا ﯽﮑﯾ يﺎﯾاﺰﻣ
ﻞﺴﻋ ﺎﻫ نﺎﺘﺳدﺮﮐ ي ﺖﺒﺴﻧ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ ندﻮﺑ ﻦﯿﯾﺎﭘ ناﻮﺗ ﯽﻣ ار
ﻪﺑ ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا زﺎﺠﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ )
40 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد نﻻاو ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ
ﻞﺴﻋ ( و ﺲﮐﺪﮐ ) 50 مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ رد نﻻاو ﯽﮐا ﯽﻠﯿﻣ (
دﺮﻤﺷﺮﺑ
] 26 ، 25 .[
ﯽﻟآ يﺎﻫ ﺪﯿﺳا عﻮﻤﺠﻣ زا يﺪﻨﯾآﺮﺑ ﻞﺴﻋ ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
) ﮏﯿﺌﻟﺎﻣ ﺪﯿﺳا و ﮏﯾوﺮﯿﭘ ﺪﯿﺳا ،ﮏﯿﻧﻮﮐﻮﻠﮔ ﺪﯿﺳا (
نآ رد دﻮﺟﻮﻣ
هدﻮﺑ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻪﮐ و ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻫﺎﻣ ،
ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ توﺎﻔﺘﻣ
ﺪﺷﺎﺑ . يﺎﻫ ﺪﯿﺳا رﻮﻀﺣ
رآ ﯽﻟآ و راد ﻪﻘﻠﺣ ﮏﯿﺗﺎﻣ رد
ﻢﻌﻃ دﺎﺠﯾا ﻞﺴﻋ رد بﻮﻠﻄﻣ
ﺶﻘﻧ
ﻣ يﺮﺛﻮ ﺪﻧراد . راﺪﻘﻣ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ ﻞﺴﻋ رد ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا
زا نﺎﺸﻧ ﺐﻠﻏا
ﻪﮐ ﺖﺳا يﺮﯿﻤﺨﺗ يﺎﻫ ﺶﻨﮐاو ﺪﻧور رد ﻊﯾﺮﺴﺗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ
و دﺎﺴﻓ لﺎﻤﺘﺣا ﺶﻫﺎﮐ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد
رﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺮﻤﻋ ي
هاﺮﻤﻫ لﻮﺼﺤﻣ
دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ]
32 ، 31 .[
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ pH )
87 /3 ( ﺎﺑ
هوﺮﻗ ) 11 /4 ( و ﺰﻘﺳ ) 15 /4 ( يراد ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ د
ﺖﺷا ،
ﺎﻣا نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ pH يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ يﺎﻫ
ﻣ ﯽﻨﻌ يراد ﺪﻧ ﺖﺷا ) ﻞﮑﺷ 1 ( ) p <0.05 ( . نآﺮﺑ هوﻼﻋ pH
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ ﺳا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘ
ناﺮﯾا ) ﻞﻗاﺪﺣ 5/
3 ( دﻮﺑ ] 25 [ . ندﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ pH
و ﺖﺷادﺮﺑ ﺢﯿﺤﺻ نﺎﻣز ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ ار نﺎﺘﺳدﺮﮐ ﻒﻠﺘﺨﻣ رد
ﻪﺠﯿﺘﻧ داد ﺖﺒﺴﻧ ﻞﺴﻋ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺖﺑﻮﻃر ﺶﻫﺎﮐ .
و يﺰﻣر
لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ 2015
راﺪﻘﻣ ار نﺎﺘﺴﻠﮔ نﺎﺘﺳا يﺎﻫ ﻞﺴﻋ pH
هدوﺪﺤﻣ رد 12
/3 ﺎﺗ 91 /3 ﻼﻋا و ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ م
ﯽﻣ جاﺮﺨﺘﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻞﺴﻋ pH رد و ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺪﻧاﻮﺗ
ﻊﯾﺮﺴﺗ و ﻻﺎﺑ ﺖﺑﻮﻃر ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﻞﺴﻋ مﺎﮕﻨﻫ دوز ﺖﺷادﺮﺑ ترﻮﺻ ﺪﻨﯾاﺮﻓ مﺎﺠﻧا رد يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺎﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ يﺮﯿﻤﺨﺗ يﺎﻫ
ددﺮﮔ ﻪﺟاﻮﻣ ]
33 .[
لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻓﻼﺧ 2016
شراﺰﮔ
ﻪﮐ ﺪﻧداد ﻞﺴﻋ رد ﻪﮐ ﯽﯾﺎﻫ ﺑ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ،ﺪﻧراد يﺮﺘﺸﯿ دﺎﺠﯾا ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
يﺮﻓﺎﺑ ﺖﯿﻓﺮﻇ
،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﺶﯾاﺰﻓا pH
ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﺪﺑﺎﯾ دراد ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ]
14 .[
ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﮐ داد نﺎﺸﻧ ﺰﯿﻧ
ﻪﺘﯾﺪﯿﺳا ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ
ناﺰﯿﻣ يﺮﺗﻻﺎﺑ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺰﯿﻧ
ﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﺮﯾﺎﺳ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺖﺷاد ﻪﺑ
ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﺮﺘﻤﮐ يراد
دﻮﺑ . ﻞﺴﻋ رد ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ راﺪﻘﻣ
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ )
095 /0 ﺪﺻرد ( ﺰﻘﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ )
107 /0
ﺪﺻرد ( هوﺮﻗ و ) 110 /0 ﺪﺻرد ( ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ ﺮﻈﻧ زا يراد
يرﺎﻣآ ) p <0.05 ( ، دﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ . ﻞﺴﻋ رد ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ ﺎﻣا
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ توﺎﻔﺗ ﻢﻫ ﺎﺑ ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ يﺎﻫ ﻧ يراد
نﺎﺸ
داﺪﻧ . آﺮﺑ هوﻼﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ن هﺪﺷ ﯽﺳرﺮﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
ناﺮﯾا ﯽﻠﻣ دراﺪﻧﺎﺘﺳا هدوﺪﺤﻣ رد )
زا ﺮﺘﻤﮐ 6/
0 ﺪﺻرد ( راﺮﻗ
د ﺪﻨﺘﺷا . ﺮﺻﺎﻨﻋ و ﯽﻧﺪﻌﻣ داﻮﻣ ناﺰﯿﻣ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ ﻞﺴﻋ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ
ﺖﺳا ﻞﺴﻋ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺄﺸﻨﻣ ﺶﺠﻨﺳ ياﺮﺑ يرﺎﯿﻌﻣ و يا ﻪﯾﺬﻐﺗ .
عﻮﻧ ،كﺎﺧ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻞﺴﻋ عاﻮﻧا ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ناﺰﯿﻣ رد توﺎﻔﺗ ﮔ ﺶﺷﻮﭘ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ ﯽﯾاﻮﻫ و بآ ﻂﯾاﺮﺷ و ﯽﻫﺎﯿ
ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ .
نﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ ﻦﯿﯾﺎﭘ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ﺪﺻرد ﻻﻮﻤﻌﻣ
ﻞﺴﻋ ندﻮﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ هﺪﻨﻫد ﺪﺷﺎﺑ
ﻪﻧﺎﮔ ﻪﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ رد ﻪﮐ
دﻮﻬﺸﻣ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا دﻮﺑ
] 34 .[
Fig 1 Mean comparison of Moisture content (A), Acidity (B), pH (C) and Ash (D) in honey samples. Vertical bars represent standard deviation (n= 36). Mean values within a column followed by the same letter are not
significantly different (P<0.05).
3 - 2 - ﺪﻨﻗ ،زرﺎﮐﺎﺳ هﺪﻨﻨﮐ ﺎﯿﺣا يﺎﻫ
ﺖﺒﺴﻧ ،
ﻫ و ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪ
ﻞﮑﺷ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ 2
راﺪﻘﻣ ﻪﺳ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد زرﺎﮐﺎﺳ
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ )
10 /1 ﺪﺻرد ( هوﺮﻗ ، ) 57 /1 ﺪﺻرد ( ﺰﻘﺳ و
) 86 /1 ﺪﺻرد ( ﺲﮐﺪﮐ و ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻪﻨﯿﺸﯿﺑ زا )
ﺮﺜﮐاﺪﺣ 5
ﺻرد ﺪ ( دﻮﺑ ﺮﺘﻤﮐ رﺎﯿﺴﺑ ]
26 ، 25 .[
ﺪﺻرد ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻟﺎﺣرد ﻦﯾا
ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زرﺎﮐﺎﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
و جﺪﻨﻨﺳ ﻪﺑ ﺖﺒﺴﻧ ﺰﻘﺳ
هوﺮﻗ يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ )
p <0.05 (
ﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺑ . ﺖﺒﺴﻧ
ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ جﺪﻨﻨﺳ يﺎﻫ
) 16 /1 ( ﺰﻘﺳ ، ) 26 /1 ( هوﺮﻗ و ) 27 /1 ( زا ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﻞﻗاﺪﺣ
) 9/
0 ( ﺮﺗﻻﺎﺑ دﻮﺑ ) ﻞﮑﺷ 2 ( ] 25 .[
ﻦﯾا ﺖﺒﺴﻧ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد
ﺑ ﺖﺒﺴﻧ جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ ﻪﺑ هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ود ﻪ
ترﻮﺻ ﯽﻨﻌﻣ يراد ) p <0.05 ( ﺮﺘﻤﮐ دﻮﺑ . ﻞﮑﺷ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ 2
،
رد ﺎﯿﺣا يﺎﻫ ﺪﻨﻗ ﺪﺻ رد ء
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ )
09 / 79
ﺪﺻرد ( ، هوﺮﻗ ) 60 / 78 ﺪﺻرد ( و ﺰﻘﺳ ) 90 / 74 ﺪﺻرد ( توﺎﻔﺗ
ﯽﻨﻌﻣ يرﺎﻣآ ار يراد
ﻢﻫ ﺎﺑ نﺎﺸﻧ داد ﻪﮐ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ نآ ﻪﺑ طﻮﺑﺮﻣ
جﺪﻨﻨﺳ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ دﻮﺑ
) p <0.05 ( . ناﺰﯿﻣ ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺮﻫ ﻪﺑ
يﺎﻫﺪﻨﻗ ءﺎﯿﺣا هﺪﻨﻨﮐ رد مﺎﻤﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ زا هﺪﻣآ ﺖﺳﺪﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﺎﻫ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﻪﻧﺎﮔ ﻪﺳ ي زا ﺮﺘﺸﯿﺑ
دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﯽﻠﻣ
ناﺮﯾا ) ﻞﻗاﺪﺣ 65 ﺪﺻرد ( ﺲﮐﺪﮐ و ) يوﺎﺴﻣ ﺎﯾ و ﺮﺘﺸﯿﺑ 65
ﺪﺻرد ( دﻮﺑ ] 26 ، 25 .[
ﮏﻠﺴﻋ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﺒﻠﻘﺗ ﻞﺴﻋ ﯽﻋﻮﻧ
ﻂﺳﻮﺗ تاﺮﺸﺣ هﺮﯿﺷ زا ﻦﯾﺮﯿﺷ يﺎﻫ هﺪﻨﺒﺴﭼ و
يﺎﻬﮔﺮﺑ يور
ﻊﻤﺟ نﺎﺘﺧرد ﯽﻣ
ﻪﮐ ﯽﻟﺎﺣ رد دﻮﺷ ﺎﻬﻠﮔ ﺪﻬﺷ زا ﯽﻌﻗاو ﻞﺴﻋ
ﯽﻣ ﺖﺳﺪﺑ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز ﻂﺳﻮﺗ ﺪﯾآ
. يﺎﻫﺪﻨﻗ ناﺰﯿﻣ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺪﯿﻔﻣ رﺎﯿﺴﺑ ﮏﻠﺴﻋ زا ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻞﺴﻋ ﺺﯿﺨﺸﺗ رد هﺪﻨﻨﮐ ءﺎﯿﺣا ﺖﺳا . ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳﻮﮕﯿﻟا يوﺎﺣ ﮏﻠﺴﻋ و ﺮﺘﺸﯿﺑ يﺎﻫ
ﺪﯾرﺎﮐﺎﺳﻮﻧﻮﻣ ﺎﯿﺣا يﺎﻫ
ء ﺎﯿﺴﺑ هﺪﻨﻨﮐ ﻞﮔ ﺪﻬﺷ ﻞﺴﻋ زا ﺮﺘﻤﮐ ر
ﺖﺳا ] 35 .[
ﺪﻨﻗ ناﺰﯿﻣ ﺶﻫوﮋﭘ ﻦﯾا يﺎﻫ ﻪﺘﻓﺎﯾ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ءﺎﯿﺣا يﺎﻫ
ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ يﺎﻫ نﺎﺘﺳﺮﻬﺷ ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﺪﺣ زا دراﺪﻧﺎﺘﺳا زﺎﺠﻣ ﺪﺣ ﻞﻗا )
65 ﺪﺻرد ( دﻮﺑ ﯽﻣ ﻪﮐ ﯽﮑﯾ ﺪﻧاﻮﺗ
نﺎﺸﻧ و ندﻮﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ ﻞﯾﻻد زا زا ﻢﯿﻘﺘﺴﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ نآ ﺪﯿﻟﻮﺗ هﺪﻨﻫد
ﻞﮔ ﺪﻬﺷ ﺎﻫ ﺪﺷﺎﺑ . سﺎﺳا ﺮﺑ ﻞﺴﻋ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ
عﻮﻨﺗ ﺪﺷﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ .
ناﺰﯿﻣ زا ﯽﺼﺧﺎﺷ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﺖﺳا ﻞﺴﻋ ندﻮﺑ ﯽﻌﯿﺒﻃ و نﻮﯿﺳاﺰﯿﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ .
ﺖﺒﺴﻧ ندﻮﺑ ﻻﺎﺑ
زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﻪﺑ يﺮﺘﺸﻣ و يراﺪﻬﮕﻧ يروﺎﻨﻓ ﻪﺒﻨﺟود زا ﺰﮐﻮﻠﮔ
ﺳا ﻪﺟﻮﺗ درﻮﻣ يﺪﻨﺴﭘ ﺖ
. ﺶﻫوﮋﭘ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ دﺪﻋ زا ﺖﺒﺴﻧ ﻦﯾا رﺪﻘﭼﺮﻫ
1/
1 ﻪﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ لﺎﻤﺘﺣا ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ
دﺪﻋ زا رﺪﻘﭼﺮﻫ و ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ يراﺪﻬﮕﻧ ﯽﻃ ﻞﺴﻋ نﺪﺷ 5/
1
ﺮﺘﻤﮐ ندز كﺮﮑﺷ نﺎﻤﻫ ﺎﯾ و نﺪﺷ ﻪﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ لﺎﻤﺘﺣا ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ فﺮﻃ زا و دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﭼﺮﻫ ﺮﮕﯾد
ﻞﺴﻋ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﻫاﻮﺧ يﺮﺘﺸﯿﺑ يﺪﻨﺴﭘ يﺮﺘﺸﻣ و ﺮﺗ ﻦﯾﺮﯿﺷ
ﺖﺷاد ] 14 .[
ﻊﯾﺎﻣ زﺎﻓ ﺖﺑﻮﻃر ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻞﺴﻋ نﺪﺷ ﻪﻟﺎﺘﺴﯾﺮﮐ
ﺮﻤﺨﻣ ﺪﺷر ﻪﺑ ﮏﯾﺮﺤﺗ و ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ هاﺮﻤﻫ يﺎﻫ
ﺪﯿﺳا ﺪﯿﻟﻮﺗ و ﺖﺳود ﺪﻨﻗ ﺎﻬﻨﺗ ﻪﻧ ،
ﻞﺴﻋ ﯽﮔﺪﯿﺷﺮﺗ ﺐﺒﺳ
ﯽﻣ ﺪﻧﻮﺷ يﺰﻠﻓ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ فوﺮﻇ ﯽﮔدرﻮﺧ ﺐﺒﺳ ﻪﮑﻠﺑ ﺰﯿﻧ
ﯽﻣ دﻮﺷ ﮐ ﻪﺑ ﺮﺠﻨﻣ ﻪﮐ هﺪﺷ يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻞﺴﻋ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﺶﻫﺎ
ﯽﻣ ددﺮﮔ ] 37 ، 36 .[
ﻞﺴﻋ ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ ﺖﺒﺴﻧ ﻪﭼ ﺮﻫ
ﻪﯾﺎﻤﻧ ،ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ي
) ﺖﺒﺴﻧ ﺪﺻرد زا ﺖﺳا ترﺎﺒﻋ
نﻮﺧ ﺪﻨﻗ تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﯽﻨﺤﻨﻣ ﺮﯾز ﺢﻄﺳ دﺮﻓ ﮏﯾ
ندرﻮﺧ زا ﺲﭘ
يوﺎﺣ ياﺬﻏ ﮏﯾ 50
تاﺮﯿﯿﻐﺗ ﻪﺑ سﺮﺘﺳد رد تارﺪﯿﻫﻮﺑﺮﮐ مﺮﮔ
ﻮﺧ زا ﺲﭘ دﺮﻓ نﺎﻤﻫ نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ندر
50 ﺰﮐﻮﻠﮔ مﺮﮔ (
ﺮﺘﻤﮐ ﻞﺴﻋ
ًﺎﻤﻠﺴﻣ و دﻮﺑ ﺪﻫاﻮﺧ يوﺎﺴﻣ ﺮﯾدﺎﻘﻣ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد نآ فﺮﺼﻣ
ﯽﻣ زرﺎﮐﺎﺳ ﺮﺘﻤﮐ ﺮﺛا ﺪﻧاﻮﺗ
ي ﺪﺷﺎﺑ ﻪﺘﺷاد نﻮﺧ ﺪﻨﻗ ﺶﯾاﺰﻓا ﺮﺑ
] 38 .[
ﯽﺳرﺮﺑ ﻪﻧﺎﮔ ﻪﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﻪﮑﻨﯾا ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ رد هﺪﺷ
ﺰﮐﻮﻠﮔ ﻪﺑ زﻮﺘﮐوﺮﻓ زا ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺖﺒﺴﻧ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا
،ﺪﻨﺘﺷاد
ﺮﺑﺎﻨﺑ ﺎﺑ ﻦﯾا داﺮﻓا ﯽﺘﻣﻼﺳ ﺮﺑ ﻞﺴﻋ ﺪﯿﻔﻣ تاﺮﺛا ﻦﺘﻓﺮﮔ ﺮﻈﻧ رد
، ﻦﯾا
ﺎﻫ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﯽﻓﺮﻌﻣ ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ
هﺪﻨﻨﮐ ﻦﯾﺮﯿﺷ عﻮﻧ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ياﺮﺑ ﯽﯾاﺬﻏ ﻢﯾژر رد ﺎﯾ و ﯽﯾاﺬﻏ تﻻﻮﺼﺤﻣ ﺪﯿﻟﻮﺗ رد ﺐﺳﺎﻨﻣ ﻢﻟﺎﺳ داﺮﻓا ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ ار
. يﻮﺘﺤﻣ زرﺎﮐﺎﺳ
، ﺮﺘﻣارﺎﭘ ﻢﻬﻣ
يﺮﮕﯾد ياﺮﺑ ﮏﯿﮑﻔﺗ ﻪﻧﻮﻤﻧ يﺎﻫ زا ﻞﺴﻋ ﺮﮕﯾﺪﮑﯾ ﺖﺳا . ﺎﺑ
فﺪﻫ ﺖﺷادﺮﺑ ﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﺴﻋ زا ﻦﮑﻤﻣ ،وﺪﻨﮐ ﺖﺳا
ﻪﯾﺬﻐﺗ ﺶﯿﺑ زا
ﺪﺣ ﺎﻫرﻮﺒﻧز ﺎﺑ زرﺎﮐﺎﺳ و نآ تﺎﻘﺘﺸﻣ ترﻮﺻ
دﺮﯿﮔ ﻪﮐ ﻦﯾا
ﻪﻧﻮﻤﻧ ﺎﻫ زرﺎﮐﺎﺳ يﺮﺘﻤﮐ ﺖﺑﻮﻃر و ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺖﺒﺴﻧ
ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ﯽﻌﯿﺒﻃ
ﺖﺷاد ﺪﻨﻫاﻮﺧ .
يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد زرﺎﮐﺎﺳ ﻢﮐ رﺎﯿﺴﺑ ﺪﺻرد ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻞﮔ ﺪﻬﺷ فﺮﺼﻣ هﺪﻨﻫد نﺎﺸﻧ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﻞﺴﻋ ﺎﻫ
ﻂﺳﻮﺗ
ﻣ ﻞﺴﻋ ﻊﻗﻮﻣ ﻪﺑ ﺖﺷادﺮﺑ و رﻮﺒﻧز ﯽ
ﺪﺷﺎﺑ . نارﺎﮑﻤﻫ و كﻮﭼﻮﮐ
لﺎﺳ رد 2007 ﺖﺑﺮﺷ ﺎﺑ ﻞﺴﻋ يﺎﻫرﻮﺒﻧز ﺪﺣ زا ﺶﯿﺑ ﻪﯾﺬﻐﺗ
زا ار ﻞﺴﻋ ﺪﻋﻮﻣ زا ﺮﺗدوز ﺖﺷادﺮﺑ ﺎﯾ و ندﻮﺑ ﯽﺒﻠﻘﺗ ،زرﺎﮐﺎﺳ ﺪﻨﺘﺷاد نﺎﯿﺑ نآ زرﺎﮐﺎﺳ يﻮﺘﺤﻣ ندﻮﺑﻻﺎﺑ ﻞﯾﻻد ﻪﻠﻤﺟ مﻼﻋا و
ﺎﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ مﺎﮕﻨﻫ دوز ﺖﺷادﺮﺑ
،ﻞﺴﻋ رﺎﮐﺎﺳ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺖﺻﺮﻓ ز
ار ترﻮﻧا يﺎﻫ ﺪﻨﻗ ﻪﺑ ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺨﻧ
] 39 .[
رد ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ
ﻞﮑﺷ 2 عﻮﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ددﺮﮔ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ
هﺪﺷ دﺎﻬﻨﺸﯿﭘ ﺮﺜﮐاﺪﺣ زا ﺮﺘﻤﮐ هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ
) ms/cm 8 /0 ( دراﺪﻧﺎﺘﺳا رد راﺮﻗ ناﺮﯾا
ﺖﺷاد ] 25 [.
ﻦﯾﺮﺗﻻﺎﺑ
ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ رد
ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ و ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ ﻞﺴﻋ رد نآ ﻦﯾ
ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا جﺪﻨﻨﺳ )
p <0.05 .(
ﻞﺴﻋ ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ
ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﯽﮕﺘﺴﺑاو ﻪﮑﻤﻧ ﺖﻈﻠﻏ ﻪﺑ
ﯽﻧﺪﻌﻣ يا )
ﻞﮐﺮﺘﺴﮐﺎﺧ ( ،
ﻪﻨﯿﺌﺗوﺮﭘ و ﯽﻟآ يﺎﻫﺪﯿﺳا ا
دراد نآ ي ﺎﺑ ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ ﻪﻄﺑار ﻪﮐ
عﻮﻧ
ﻞﺴﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻪﻘﻄﻨﻣ و ﻞﮔ ﺰﯿﻧ
دراد . ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺮﻫ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ
، ﻼﻣا زا يا هدﺮﺘﺴﮔ ﻊﺑﺎﻨﻣ يوﺎﺣ ﺶﯿﺑ ﻪﮐ ﺖﺳا ﯽﻧﺪﻌﻣ ح
ﺖﺳا هداد صﺎﺼﺘﺧا دﻮﺧ ﻪﺑ ﻢﯿﺳﺎﺘﭘ ار نآ مﻮﺳ ﮏﯾ زا ]
40 .[
ﺮﺑ
ﻞﮑﺷ ﻖﺒﻃ يﺎﻫ 1 و 2 ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ رد
ﻞﺴﻋ ﯽﯾﺎﻫ ﺎﺑ ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﺪﯾدﺮﮔ ﻪﺒﺳﺎﺤﻣ
. دﻮﺟو
رد ﺮﺘﺴﮐﺎﺧ راﺪﻘﻣ و ﯽﮑﯾﺮﺘﮑﻟا ﺖﯾاﺪﻫ ناﺰﯿﻣ ﻦﯿﺑ ﯽﻄﺧ ﻪﻄﺑار ﺎﺳ ﺞﯾﺎﺘﻧ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﻦﺴﮐ لﺎﺳ
2010 ﺖﺳا هﺪﻣآ ﺰﯿﻧ ]
41 .[
Fig 2 Mean comparison of Sucrose content (A), Reducing sugars (B), Fructose/Glucose (C) and Electrical conductivity (D) in honey samples. Vertical bars represent standard deviation (n= 36). Mean values within a
column followed by the same letter are not significantly different (P<0.05).
3 - 3 - ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﮓﻧر و
ﻖﺒﻃ ﺮﺑ ﻞﮑﺷ 3
، جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ ﺮﻫ ﻞﺴﻋ ،
هوﺮﻗ ، ﺰﻘﺳ و
نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺮﻈﻧ زا
يراد ﯽﻨﻌﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ
) p <0.05 ( ﺎﺑ توﺎﻔﺘﻣ ﻢﻫ ﺪﻧدﻮﺑ
. ﻋ ﺰﻘﺳ ﻞﺴ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻞﺴﻋ و
جﺪﻨﻨﺳ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ ار
ﺖﺷاد ) p <0.05 .(
ﯽﮔﺪﻨﺒﺴﭼ
ﻞﺴﻋ دﺎﯾز ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو و
، و يﺪﻨﺑ ﻪﺘﺴﺑ فوﺮﻇ زا ار نآ ﻪﯿﻠﺨﺗ
نﺎﺷ زا ار ﻞﺴﻋ جاﺮﺨﺘﺳا ﻞﮑﺸﻣ
ﯽﻣ دزﺎﺳ . ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
ﻞﯿﺒﻗ زا ﯽﻠﻣاﻮﻋ
،ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻂﯾاﺮﺷ و ﺎﻣد
ﺪﯿﻟﻮﺗ
نآ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ .
ﻏا ﻞﺴﻋ ﺐﻠ ﻪﺑ ﻪﮐ صﺎﺧ دراﻮﻣ ﯽﺧﺮﺑ ﺰﺠﺑ ﺎﻫ
زا لﻮﮑﻟﻮﻣ ﺖﺷرد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﺘﺷاد ﻞﯿﻟد ﻦﯿﺌﺗوﺮﭘ ﻪﻠﻤﺟ
و ﺎﻫ ﮏﯿﭘوﺮﺗﻮﮑﺴﯿﺗ رﺎﺘﻓر ناﺮﺘﺴﮐد
ﯽﺴﻧﺎﺗﻼﯾاد ﺎﯾ و 1
ﺪﻧراد 2
، ﺮﻫ رد
ﺪﻨﻫد ﯽﻣ نﺎﺸﻧ دﻮﺧ زا ﯽﻨﺗﻮﯿﻧ رﺎﺘﻓر ﯽﯾﺎﻣد و ﺖﯾﻮﻃر ]
42 .[
ﻪﺑ
ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗ ﻢﻬﻣ زا ﯽﮑﯾ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺐﯿﺗﺮﺗ ﺮﻫ يژﻮﻟﻮﺋر يﺎﻫ
ﻞﺴﻋ ﺖﺳا ﺖﺑﻮﻃر ناﺰﯿﻣ ﺶﯾاﺰﻓا ﺎﺑ ﻪﮐ نآ
ﯽﻣ ﺶﻫﺎﮐ ﻪﮐ ﺪﺑﺎﯾ
رﺎﮑﻤﻫ و ﻞﺳﻮﻣ يﺎﻫ شراﺰﮔﺮﺑ ﺎﻨﺑ ان
لﺎﺳ رد 2003 ﯽﻣ نآ ناﻮﺗ
ﺪﺿ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﯽﮔﮋﯾو ﻪﺑ ار ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ناور
ﺖﺒﺴﻧ بآ ﺮﺑاﺮﺑ رد ﺎﻫ ﺪﻨﻗ 3
داد
، دراد ﯽﮕﻨﻫﺎﻤﻫ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا ﺞﯾﺎﺘﻧ ﺎﺑ ﻪﮐ ]
43 [.
توﺎﻔﺗ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﻪﻧﺎﮔ ﻪﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو رد ار نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا
1. Thixotropic Behavior 2. Dilatancy
3. Anti-plasticizing effect
ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﻂﯾاﺮﺷ و ﻖﻃﺎﻨﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺶﺷﻮﭘ عﻮﻨﺗ ﻪﺑ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﺖﺴﻧاد ﻂﺒﺗﺮﻣ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺮﻫ توﺎﻔﺘﻣ .
ﻼﺧ لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و ﯽﻓ
2014 رد ار ناﺮﯾا يﺰﮐﺮﻣ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
هدوﺪﺤﻣ 58 - 17 ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ ﻪﯿﻧﺎﺛ لﺎﮑﺳﺎﭘ ]
14 .[
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ
رد نارﺎﮑﻤﻫ و هداز ﯽﻔﺗﺎﻫ لﺎﺳ
2018 ﻞﺴﻋ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو ﺰﯿﻧ يﺎﻫ
هدوﺪﺤﻣ رد ار ﯽﯾوراد يﺎﻫﺎﯿﮔ ءﺎﺸﻨﻣ ﺎﺑ ناﺮﯾا 41
- 27 لﺎﮑﺳﺎﭘ
ﻪﯿﻧﺎﺛ مﻼﻋا ﺪﻧدﺮﮐ ] 30 .[
رد ﮓﻧر زا ﯽﮑﯾ ﻢﻌﻃ و ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ رﺎﻨﮐ
ﻢﻬﻣ ﯽﮔﮋﯾو ﻦﯾﺮﺗ يﺎﻫ
يﺪﻨﺴﭘ يﺮﺘﺸﻣ رد ﻪﮐ هدﻮﺑ ﻞﺴﻋ ﺶﻘﻧ نآ
راد يﺮﺛﻮﻣ د
. و عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﺎﻫ ﻞﺴﻋ ،ﯽﻧﺪﻌﻣ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ
ﯽﻫﺎﯿﮔ ءﺎﺸﻨﻣ ﺎﻫ نآ هدﺮﮔ عﻮﻧ و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ،ﻞﮔ عﻮﻧ و
ﻞﯾﺎﻣ ﯽﺘﺣ ﺎﯾ و هﺮﯿﺗ ﺰﻣﺮﻗ ﺎﺗ ﯽﯾﺎﺑﺮﻬﮐ درز ﮓﻧر ﻪﺑ ﺖﺳا ﻦﮑﻤﻣ ﺪﻧﻮﺷ هﺪﯾد هﺎﯿﺳ ﻪﺑ ]
44 .[
ﻪﺑ يدﺎﯾز راﺪﻘﻣ ﻪﺑ ﻞﺴﻋ ﮓﻧر تﺪﺷ
ﻪﻧاﺪﮕﻧر هﮋﯾو ﻪﺑ نآ ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷ ﺐﯿﮐﺮﺗ ،ﻞﯿﻓوﺮﻠﮐ ﺪﻨﻧﺎﻣ ﯽﯾﺎﻫ
ﯽﻠﭘ تﺎﻘﺘﺸﻣ ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧووﻼﻓ ،ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐ لﻮﻨﻓ
ﺎﻫ داﻮﻣ و ﯽﻧﺪﻌﻣ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ
] 45 [ . ﯽﮔﮋﯾو ﮓﻧر يﺎﻫ ،جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ ﻞﺴﻋ
ﻞﮑﺷ رد ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ 3
ﺖﺳا هﺪﺷ هداد نﺎﺸﻧ .
ﻪﻔﻟﻮﻣ ناﺰﯿﻣ
ﯽﯾﺎﻨﺷور ) (L ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ ﺰﻓا ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ ﺎﺑ
ﺶﯾا
ﯽﻨﻌﻣ نﺎﺸﻧ ار يراد داد
) p <0.05 (
ﺤﻧ ﻪﺑ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ﻪﮐ يﻮ
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷور جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ رد
) 2/
46 = (L ﺮﻗ ، هو ) 4/
39
= (L ﺰﻘﺳ و ، ) 5/
32 = (L ﺪﺷ يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا .
ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ﺶﯾاﺰﻓا
ﺰﻣﺮﻗ ﮓﻧر تﺪﺷ )
(a يدرز ﺶﻫﺎﮐ يﺪﺣ ﺎﺗ و )
(b ﻞﺴﻋ رد
هﺪﻫﺎﺸﻣ هوﺮﻗ و جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ود ﻞﺴﻋ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد ﺰﻘﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﺪﯾدﺮﮔ ) p <0.05 .(
ﺲﻟاﺰﻨﮔ لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫ و تﺮﯿﻣ 2005
ﻞﺴﻋ ود ﻪﺑ ﯽﯾﺎﻨﺷور ﻪﻔﻟﻮﻣ ﺮﻈﻧ زا ار ﺎﻫ هﺮﯿﺗ هوﺮﮔ
) 50 L<
( و
ﻦﺷور ) 50 L>
( يﺪﻨﺑ ﻢﯿﺴﻘﺗ عﻮﻧ ﻦﯾا ﺮﺑﺎﻨﺑ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﻢﯿﺴﻘﺗ
ﻦﺷور هوﺮﮔ رد هوﺮﻗ و جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ و هﺮﯿﺗ هوﺮﮔ رد ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ دﺮﯿﮔ ﯽﻣ راﺮﻗ ]
46 .[
Fig 3 Mean comparison of Viscosity (A) and Color characteristics (B) in honey samples. Vertical bars represent standard deviation (n= 36). Mean values within a column followed by the same letter are not significantly
different (P<0.05).
3 - 4 - ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ،لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ
ﯽﺸﯾﺎﺴﮐاﺪﺿ ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﻞﮐ ﻞﻨﻓ ،يزﺎﺘﺳﺎﯾد
ا و رﻮﻀﺣ مﺪﻋ ﺎﯾ و رﻮﻀﺣ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ناﺰﯿﻣ ﯽﻓﺮﻃ ز
ﻢﯾﺰ
ﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ و زﺎﺘﺳﺎﯾد فﺪﻫ ود ﺎﺑ ﻞﺴﻋ رد لارﻮ
ناﺰﯿﻣ ﺮﮕﯾد يﻮﺳ زا و ﻞﺴﻋ ﺮﺑ ﯽﺗراﺮﺣ ﺪﻨﯾاﺮﻓ لﺎﻤﻋا ﯽﺳرﺮﺑ ﮕﻨﻬﮐ هﺮﯿﺧذ و يراﺪﻬﮕﻧ نﺎﻣز تﺪﻣ ﺎﯾ و ﯽ رﺎﯿﺴﺑ نآ ندﺮﮐ
دراد ﺖﯿﻤﻫا .
جاﺮﺨﺘﺳا رد ﻊﯾﺮﺴﺗ ﺖﻬﺟ دراﻮﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ رد
ﺎﻔﺘﺳا تراﺮﺣ زا نﺎﺷ زا ﻞﺴﻋ ﯽﻣ هد
لﺎﻌﻓ ﺮﯿﻏ ﺐﺟﻮﻣ ﻪﮐ ددﺮﮔ
يزﺎﺘﺳﺎﯾد يﺎﻫ ﻢﯾﺰﻧآ نﺪﺷ )
زﻼﯿﻣآ ﺎﺘﺑ و ﺎﻔﻟآ طﻮﻠﺨﻣ (
ﺶﯾاﺰﻓا و
ﻫ ﺪﯿﻟﻮﺗ ﯽﻣ ﻞﺴﻋ رد لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿ ددﺮﮔ
. يﻮﺳ زا
ﻪﻘﻄﻨﻣ ،ﻞﮔ عﻮﻧ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ زﺎﺘﺳﺎﯾد ﻢﯾﺰﻧآ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﯽﻤﮐ ناﺰﯿﻣ ﺮﮕﯾد رﻮﺒﻧز ﻪﮐ يرﺎﺘﮑﻧ راﺪﻘﻣ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ هرود ﺮﻫ رد ﻞﺴﻋ
ﯾﺪﺒﺗ ﯽﻣ ﻞﺴﻋ ﻪﺑ ﻞ دراد ﯽﮕﺘﺴﺑ ﺰﯿﻧ ﺪﻨﮐ
] 41 ، 14 .[
ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ ﻞﺴﻋ رد لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ
ﺶﻨﮐاو ﻞﯿﻟد ﻪﺑ ﺪﻧاﻮﺗ ﯽﻣ يﺎﻫ
هﻮﻬﻗ يا
ﯽﻤﯾﺰﻧآ ﺮﯿﻏ نﺪﺷ ﻪﯾﺰﺠﺗ ﺎﯾ و يﺪﯿﺳا ﻂﯾاﺮﺷ ﺖﺤﺗ يﺮﯿﮕﺑآ ،
ددﺮﮔ دﺎﺠﯾا زﻮﺘﮐوﺮﻓ .
دﻮﺟو ﺎﯾ هزﺎﺗ ﻞﺴﻋ رد هدﺎﻣ ﻦﯾا راﺪﻘﻣ
ﺎﯾ و دراﺪﻧ هزاﺪﻧا كﺪﻧا رﺎﯿﺴﺑ ﺮﯾدﺎﻘﻣ رد
ﺷ يﺮﯿﮔ ﺖﺳا هﺪ ] 47 .[
ﻞﮑﺷ ﻖﺑﺎﻄﻣ 4
يزﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ، ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ و
رﻮﻓ ﻪﻧﻮﻤﻧ رد لارﻮﻓ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ ﺮﻫ رد ﻞﺴﻋ يﺎﻫ
ﺮﺗﻻﺎﺑ هوﺮﻗ )
3 (DN=
ﺮﺗ ﻦﯿﯾﺎﭘ و )
ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ ﺮﺜﮐاﺪﺣ
ﻞﺴﻋ رد لارﻮﻓﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ 40
مﺮﮔﻮﻠﯿﮐ ﺮﻫ رد مﺮﮔ ﯽﻠﯿﻣ (
ﺪﺣ زا
ﺘﺳا ﻂﺳﻮﺗ هﺪﺷ ﻦﯿﯿﻌﺗ دراﺪﻧﺎﺘﺳا دﻮﺑ ناﺮﯾا ﻞﺴﻋ دراﺪﻧﺎ
] 25 [ .
شراﺰﮔ ﯽﻣ نﺎﺸﻧ ﺎﻫ ﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﻪﮐ ﺪﻨﻫد
رد ﻻﺎﺑ رﺎﯿﺴﺑ يزﺎﺘﺳ
ﯽﻣ ﯽﻫﺎﮔ ﻞﺴﻋ ﺶﻨﮐاو ﺶﯾاﺰﻓا ﻪﻧﺎﺸﻧ ﺪﻧاﻮﺗ
يﺮﯿﻤﺨﺗ يﺎﻫ رد
ﺪﯿﺳا ﻞﯿﮑﺸﺗ نآ لﺎﺒﻧد ﻪﺑ و ﻞﺴﻋ ﺪﺷﺎﺑ ﯽﻟآ يﺎﻫ
] 14 .[
ﻦﯾا رد
راﺪﻘﻣ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻞﺴﻋ لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ
ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ يﺎﻫ
د نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا هدوﺪﺤﻣ ر
63 /5 ﺎﺗ 26 /9 و ﺖﺷاد راﺮﻗ
دﻮﺑ جﺪﻨﻨﺳ ﻞﺴﻋ رد نآ ﻦﯾﺮﺘﻤﮐ و ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ رد نآ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ ) p <0.05 .(
و يزﺎﺘﺳﺎﯾد ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﻦﯾاﺮﺑﺎﻨﺑ
ﯽﻣ لارﻮﻓرﻮﻓ ﻞﯿﺘﻣ ﯽﺴﮐورﺪﯿﻫ راﺪﻘﻣ ﻪﮐ ﻪﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯿﻨﭼ ناﻮﺗ
ﻣﺎﻤﺗ ﻞﺴﻋ ﯽ ﺪﻧدﻮﺑ ﯽﮔﺪﯾد تراﺮﺣ نوﺪﺑ و هزﺎﺗ ﺎﻫ .
عاﻮﻧا
ﻞﺴﻋ ﻒﻠﺘﺨﻣ ﯽﺗوﺎﻔﺘﻣ يﺪﯿﺋﻮﻧووﻼﻓ و ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ يوﺎﺣ
هزاﺪﻧا ﻪﮐ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﻞﺴﻋ رد تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﻦﯾا يﺮﯿﮔ
ﻒﻠﺘﺨﻣ يﺎﻫ رد
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﺻﺎﺧ ﺎﺑ ﻞﺴﻋ بﺎﺨﺘﻧا هار
ﺖﺳا ﺎﺸﮔ . راﺪﻘﻣ
ﯽﻣ ﻞﺴﻋ ﯽﻟﻮﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﺑﺎﯾزرا رد بﻮﻠﻄﻣ ﻞﻣﺎﻋ ﮏﯾ ﺪﻧاﻮﺗ
و ﺖﯿﻔﯿﮐ ﯽﺸﺨﺑ ﺮﺛا نﺎﻣرد ﯽﮔﺪﻨﻨﮐ ﺪﺷﺎﺑ نآ ] 48 .[
ﺪﺿ ﺖﯿﻓﺮﻇ
ﯿﺴﮐا دراد ﯽﻫﺎﯿﮔ ﺎﺸﻨﻣ و ﻞﮔ عﻮﻧ ﺎﺑ ﯽﻤﯿﻘﺘﺴﻣ طﺎﺒﺗرا ﻞﺴﻋ ﯽﻧاﺪ .
ﺎﻄﻣ زا يرﺎﯿﺴﺑ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ ناﺰﯿﻣ ﺖﺒﺜﻣ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ تﺎﻌﻟ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ﯽﮕﺘﺴﺒﻤﻫ ﻦﯿﻨﭽﻤﻫ و ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺎﺑ ﯽﻠﻨﻓ
ار ﻞﺴﻋ ﮓﻧر ﺎﺑ ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ بﻮﻠﻄﻣ ﺪﯿﯾﺎﺗ درﻮﻣ
هداد راﺮﻗ ﺪﻧا . ﺴﺑ ﻞﺴﻋ ﻪﻌﻟﺎﻄﻣ ﺎﺑ ناﺮﮕﺸﻫوﮋﭘ زا يرﺎﯿ ﺎﻫ
ﺎﺑ ﯽﯾ
ﮓﻧر ﻋا ﻦﺷور و هﺮﯿﺗ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﮓﻧر ﻪﭼ ﺮﻫ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ مﻼ
هﺮﯿﺗ ﺖﺳا ﺮﺘﺸﯿﺑ ﺰﯿﻧ نآ ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﺪﺷﺎﺑ ﺮﺗ
و هﺮﯿﺗ ﮓﻧر ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﺗ
رد يﺮﺘﺸﯿﺑ
ﻞﺴﻋ ﺎﺑ ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ ﻫ
ﺪﻧراد ﺮﺗ ﻦﺷور يﺎ ]
49 .[
نارﺎﮑﻤﻫ و فوﺪﻠﮔ
لﺎﺳ رد 2002 تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ زا ﯽﺧﺮﺑ ﻪﮐ ﺪﻧداد نﺎﺸﻧ ﻨﻓ
دﻮﺟﻮﻣ ﯽﻠ
دﺮﻓ ﻪﺑ ﺮﺼﺤﻨﻣ ترﻮﺻ ﻪﺑ صﺎﺧ ﯽﻫﺎﯿﮔ ﻖﻃﺎﻨﻣ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ رد ﯽﻣ دﻮﺟﻮﻣ ﺪﻨﺷﺎﺑ
هدﺎﻔﺘﺳا ﺖﯿﻠﺑﺎﻗ ﻪﮐ رد ﺮﮕﻧﺎﺸﻧ ﮏﯾ ناﻮﻨﻋ ﻪﺑ
ﺪﻧراد ار ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﺺﯿﺨﺸﺗ ]
50 .[
ﻞﮑﺷ ﻖﺒﻃ ﺮﺑ 4
ﺐﯿﺗﺮﺗ ﻪﺑ
ﺪﺿ ﺖﯿﻓﺮﻇ نآ يﺎﺘﺳار رد و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ راﺪﻘﻣ ﻦﯾﺮﺘﺸﯿﺑ جﺪﻨﻨﺳ ﺲﭙﺳ و هوﺮﻗ ،ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ رد ﯽﻧﻮﯿﺳاﺪﯿﺴﮐا يﺮﯿﮔ هزاﺪﻧا
ﺪﺷ ) p <0.05 ( . لﺎﺳ رد نارﺎﮑﻤﻫو ﺎﭼﻮﺳ 2011
ﯽﮔﮋﯾو يﺎﻫ
ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ و ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ ﺖﻔﻫ
ار يﺪﻨﻫ ﻞﺴﻋ ﻪﻧﻮﻤﻧ
ﯽﺳرﺮﺑ درﻮﻣ ﺪﻧدﺮﮐ مﻼﻋا و ﺪﻧداد راﺮﻗ
تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﻪﮐ ﻨﻓ
ﯽﻠ
ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ و ﺪﺿ ﯽﺸﯾﺎﺴﮐا ﻪﻧﻮﻤﻧ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺎﺑ ﯽﯾﺎﻫ ﻨﻓ
،ﺮﺘﺸﯿﺑ ﯽﻠ
دﻮﺑ ﺮﺗﻻﺎﺑ . ﻪﻧآ ﻦﯿﻨﭼ ﻢﻫ ا ﻪﻧاﺪﮕﻧر ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ شراﺰﮔ
ﺎﻫ ) ﺄﺗﺪﻤﻋ
ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻨﺗرﺎﮐو ﺎﻫﺪﯿﺋﻮﻧووﻼﻓ (
ﯽﻬﺟﻮﺗ ﻞﺑﺎﻗ ناﺰﯿﻣ ﻪﺑ رد
ﺶﯾاﺰﻓا
ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﻪﻧﻮﻤﻧ ﯽﻧاﺪﯿﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﻟﺎﻌﻓ ﺪﻨﺘﺴﻫ ﺮﺛﻮﻣ
] 12 [ .
Fig 4 Mean comparison of HMF (A), Diastase activity (B), Total Phenols (C), and Antioxidant activity (D) in honey samples. Vertical bars represent standard deviation (n= 36). Mean values within a column followed by
the same letter are not significantly different (P<0.05).
3 - 5 - ﯽﺴﺣ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو
ﻞﮑﺷ رد ﻪﮐ رﻮﻃ نﺎﻤﻫ 5
ﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ددﺮﮔ ﯽﻣ هﺪﻫﺎﺸﻣ ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐ
ﺮﺑ يراد ﯽﻨﻌﻣ ﺮﯿﺛﺎﺗ ﻞﺴﻋ رﻮﺒﻧز يﺎﻫوﺪﻨﮐ يﺮﯿﮔ راﺮﻗ ﻞﺤﻣ و دراد ﻞﺴﻋ ﯽﺴﺣ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو و يﺪﻨﺴﭘ يﺮﺘﺸﻣ ناﺰﯿﻣ )
p
<0.05 ( . ،جﺪﻨﻨﺳ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﻪﺳ ﺮﻫ ﯽﺴﺣ زﺎﯿﺘﻣا ﻪﭼﺮﮔا
ﯽﻟﻮﺒﻗ ﻞﺑﺎﻗ هدوﺪﺤﻣ رد ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ )
زا ﺮﺗﻻﺎﺑ 5 /2 ( ﺖﻓﺮﮔ راﺮﻗ
ﻪﺴﯾﺎﻘﻣ رد يراد ﯽﻨﻌﻣ رﻮﻃ ﻪﺑ ﺰﻘﺳ ﻞﺴﻋ ﺎﻣا ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ود ﺎﺑ
ﺮﻈﻧ زا ﺮﮕﯾد زا ار يﺮﺗﻻﺎﺑ زﺎﯿﺘﻣا ﯽﻠﮐ شﺮﯾﺬﭘ و هﺰﻣ ،ﻮﺑ و ﺮﻄﻋ
دﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﺎﻫ بﺎﯾزرا )
p <0.05 ( . ﯾو ﯽﻠﮐ رﻮﻃ ﻪﺑ ﮋ
يﺎﻫ ﯽﮔ
توﺎﻔﺘﻣ ﻞﮔ عﻮﻧ و ﺪﯿﻟﻮﺗ ﻞﺤﻣ ﻪﺑ ﻪﺘﺴﺑ ﻞﺴﻋ ﯽﺴﺣ دﻮﺑ
] 44 [.
Fig 5 Mean comparison of Sensory Characteristics in honey samples. Vertical bars represent standard
deviation (n= 36).
4 - يﺮﯿﮔ ﻪﺠﯿﺘﻧ
ﻪﺳ ﻞﺴﻋ ﻪﮐ ﺪﯾدﺮﮔ ﺺﺨﺸﻣ هﺪﻣآ ﺖﺳد ﻪﺑ ﺞﯾﺎﺘﻧ ﻪﺑ ﻪﺟﻮﺗ ﺎﺑ ﺐﻠﻏا ﺮﻈﻧ زا نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا رد هوﺮﻗ و ﺰﻘﺳ ،جﺪﻨﻨﺳ ﻪﻘﻄﻨﻣ و ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا هدوﺪﺤﻣ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ يﺎﻫ ﯽﮔﮋﯾو ﺪﮐ دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﮐ
اد راﺮﻗ ﺲ ﺪﻨﺘﺷ
. ﯾا ﻦﯾاﺮﺑ هوﻼﻋ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﻦ
زا ﺎﻫ
ﺸﯾﺎﺴﮐا ﺪﺿ ﺖﯿﻓﺮﻇ و ﯽﻠﻨﻓ تﺎﺒﯿﮐﺮﺗ ناﺰﯿﻣ ﺮﻈﻧ ﯽ
هدوﺪﺤﻣ رد
ﺪﻨﺘﺷاد راﺮﻗ ﯽﺑﻮﻠﻄﻣ رﺎﯿﺴﺑ .
زا ﻢﮐ ﺖﺑﻮﻃر و ﻻﺎﺑ ﻪﺘﯾزﻮﮑﺴﯾو
ﯾو ﻪﻠﻤﺟ ﮋ ﯽﮔ دﻮﺑ نﺎﺘﺳدﺮﮐ نﺎﺘﺳا ﻞﺴﻋ يﺎﻫ ﺶﯾاﺰﻓا رد ﻪﮐ
يﺮﺛﻮﻣ ﺶﻘﻧ نآ يرﺎﮔﺪﻧﺎﻣ ﺖﺷاد
. ﻪﻘﻄﻨﻣ ﻪﺳ يﺎﻫ ﻞﺴﻋ ﻪﯿﻠﮐ
ﯾو ﯽﻣﺎﻤﺗ رد ﺰﻘﺳ و هوﺮﻗ ،جﺪﻨﻨﺳ ﮋ
ﯽﮔ رﺎﯿﺴﺑ زﺎﯿﺘﻣا ﯽﺴﺣ يﺎﻫ
بﻮﻠﻄﻣ ﺖﯿﻔﯿﮐ ﻪﻧﺎﺸﻧ ﻪﮐ ﺪﻧدﺮﮐ ﺖﻓﺎﯾرد ﺎﻫ بﺎﯾزرا زا ار ﯽﯾﻻﺎﺑ ﺎﻫ ﻞﺴﻋ عﻮﻧ ﻦﯾا دﻮﺑ
. ﻪﮐ دﺮﮐ ﯽﺑﺎﯾزرا ﻦﯿﻨﭼ ناﻮﺗ ﯽﻣ ﻪﺠﯿﺘﻧ رد
نﺎﺘﺳدﺮﮐ ﻖﻃﺎﻨﻣ ﻞﺴﻋ ﺶﺷﻮﭘ و ﯽﯾﺎﯿﻓاﺮﻐﺟ ﺖﯿﻌﻗﻮﻣ ﻞﯿﻟد ﻪﺑ
ﯽﮔﮋﯾو ﺮﻈﻧ زا ،ﺐﺳﺎﻨﻣ ﯽﻫﺎﯿﮔ رد ﯽﯾﺎﯿﻤﯿﺷﻮﮑﯾﺰﯿﻓ و ﯽﻔﯿﮐ يﺎﻫ
درﻮﻣ و بﻮﻠﻄﻣ ﺢﻄﺳ اد راﺮﻗ نﺎﻬﺟ و ناﺮﯾا دراﺪﻧﺎﺘﺳا ﺪﯿﯾﺎﺗ
ﻪﺘﺷ
ﺶﯾاﺰﻓا و نﺎﺘﺳا ﻦﯾا رد ﻞﺴﻋ ﺪﯿﻟﻮﺗ يﺎﻫ ﺖﯿﻓﺮﻇ ﯽﯾﺎﺳﺎﻨﺷ اﺬﻟ و ،نآ ﺎﺻ ﺮﺑ هوﻼﻋ ارد
بﻮﻠﻄﻣ ت ﯽﻨﻌﻣﺮﯿﺛﺎﺗ
يراد دﺎﺼﺘﻗا ﺮﺑ ﻦﯾا
نﺎﺘﺳا ﺖﺷاد ﺪﻫاﻮﺧ .
5 - ﯽﻧادرﺪﻗ و ﺮﮑﺸﺗ
ﻪﺑ و ﺪﻨﺘﺷاد يرﺎﮑﻤﻫ ﺎﻣ ﺎﺑ ﻖﯿﻘﺤﺗ ﻦﯾا رد ﻪﮐ ﯽﻧاﺰﯾﺰﻋ ﻪﯿﻠﮐ زا ﮕﺸﻧاد هﮋﯾو ﺪﯾآ ﯽﻣ ﻞﻤﻋ ﻪﺑ ﺮﮑﺸﺗ لﺎﻤﮐ نﺎﺘﺳدﺮﮐ هﺎ
.
6 - ﻊﺑﺎﻨﻣ
[1] Abu-Jdayil, B., Ghazawi A. A. M., AlMalah, K. I. M., & Zaitoun, S. (2002).
Heat effect on rheology of light and dark – colored honey. Journal of Food Engineering.
51, 33-38.
[2] Boussaid, A., Chouaibi, M., Rezig, L., Hellal, R., Donsì, F., Ferrari, J. & Hamdi, S.
(2018). Physicochemical and bioactive properties of six honey samples from various floral origins from Tunisia. Arabian Journal of Chemistry. 11(2), 265-274.
[3] Alnaimat, S., Wainwright, M., Alarabi, K.
(2012). Antibacterial potential of honey from different origins: a comparison with Manuka honey. Journal of Microbiology, Biotechnology and Food Sciences.1(5), 1328-1338.
[4] Conti, M. E., Stripeikis, J., Campanella, L., Cucina, D., & Tudino, M. (2007).
Characterization of Italian honeys (Marche Region) on the basis of their mineral content and some typical quality parameters.
Chemistry Central Journal. 1,1-10.
[5] Irish, J., Carter, D. A., Shokohi, T., &
Blair, S. E. (2006). Honey has an antifungal effect against Candida species. Medical Mycology. 44, 289–291.
[6] Mohamed, H., El Lenjawi, B., Abu Salma, M., & Abdi, S. (2014). Honey based therapy for the management of a recalcitrant diabetic foot ulcer. Journal of Tissue Viability. 23, 29-33.
[7] Kabbani, D., Sepulcre, F., & Wedekind, J.
(2011). Ultrasound-assisted liquefaction of rosemary honey: Influence on rheology and crystal content. Journal of Food Engineering.
107, 173–178.
[8] Ma, T., Zhao, H., Liu, C., Zhu, M., Gao, H., Cheng, N. & Cao, W. (2019).
Discrimination of natural mature acacia
