University of Tehran Press
Journal of Philosophy of Religion
Home Page: https://jpht.ut.ac.ir
Online ISSN: 2423-6233
Ghazali's critique on the doctrine of teaching - the basis of Ismaili Shia religious epistemology with the narration of Nasser Khosrow
Azam Ghasemi
Department of Philosophy of Religion, Research Institute of Philosophical Studies and History of Science, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, Tehran, Iran. Email: [email protected]
ARTICLE INFO ABSTRACT
Article type:
Research Article
One of the important topics in contemporary philosophy of religion is religious epistemology. This issue is predominantly discussed with an analytical approach. Of course, attempts have been made to infer the views of philosophers regarding this matter by referring to continental philosophies. Similarly, insights from thinkers in the Iranian-Islamic tradition have been utilized to gain a better understanding of this topic. In this article, I will discuss the doctrine of education, which is considered one of the most crucial foundations of Ismaili Shia religious epistemology. There is a notable difference between Ismailiyyah (Batinyyah, didacticism) and Imamiyyah.
However, they share an opinion in one of the most important beliefs, i.e., believing in the infallible Imam and obeying him. Analyzing the theory of education and the criticisms included in it can help to better understand the theory of Imamate among the Imams. Moreover, understanding the doctrine of education is of fundamental importance in comprehending the religious epistemology of Ismailia. The problem addressed in this research is the analysis of Ghazali's criticism of the doctrine of education.
Article History:
Received November16, 2022 Revised June 19, 2023 Accepted July 10,2023
Published online 05 Augudt 2023
Keywords:
Religious epistemology, Shia Ismailia,
Ghazali,
Doctrine of education, Imitation.
Nasser Khosrow
Cite this article: Ghasemi , A. (2023). Ghazali's critique on the doctrine of teaching - the basis of Ismaili Shia religious epistemology with the narration of Nasser Khosrow. Philosophy of Religion. 20(2). 133-144. DOI: http//doi.org/
10.22059/jpht.2023.351125.1005938
© Azam Ghasemi. Publisher: University of Tehran Press.
DOI: http//doi.org/10.22059/jpht.2023.351125.1005938
تاراشتنا نارهت هاگشناد
يرشن ۀ نيد هفسلف
:هيرشن تياس https://jpht.ut.ac.ir
:يكينورتكلا اپاش 6233
- 2423
لازغ دقن ی
زومآ رب ۀ
لعت ی
؛م انبم ی تفرعم سانش ی د ین ی ش ی ع ۀ عامسا ی ل ی ه اور اب ی ت ورسخرصان
یمساق مظعا
فسلف هورگ ۀ دکشهوژپ ،نید ۀ
ناریا ،نارهت ،یگنهرف تاعلاطم و یناسنا مولع هاگشهوژپ .
:همانایار [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون یشهوژپ خیرات :هلاقم یاه
رات ی خ رد ی تفا : 25 / 08 / 1401
رات ی خ یرگنزاب : 29 / 03 / 1402
رات ی خ ذپ ی شر 19 : / 04 / 1402
رات ی خ راشتنا : 14 / 05 / 1402 ی
ک ی وانع زا ی ن فسلف رد مهم ۀ
دی ن تفرعم رصاعم سانش
ی دی ن ی ا .تسا ی ن ب عوضوم ی ررتش ور اتب ی درتک لحت ی تل ی
هفسلف هب عوجر اب هربلا .تسا هرفرگ رارق ثحب دروم اه
ی هراق ا ی ن ی ز د هدش شلات ی
هاگد اه ی ف ی نافوتسل ا رد تی ن
ا تنس رد نارکفرم راثآ هب عوجر اب .دوش طابنرسا صوصخ ی
نار ی ت ملاسا ی م ی ناوت ا ی ن هتب ار ثحبم بوتخ
ی تپ ی
ا رد .تفرگ ی ن صوت شور اب هلاقم یف
ی ت لحت یل ی زومآ هب ۀ لعت ی م هک ی ک ی مهم زا رت ی ن نابم ی تفرعم سانش ی دی تن ی
ش یع ۀ عامسا یل ی ه م بوسحم ی دوش م هرخادرپ ی دوش ب . ی ن عامسا یل ی ه نطاب(
ی
،ه لعت ی م ی ه ماما و ) ی ه سب توافت ی را .تسا
رد اما ی ک ی لک زا ی د ی رت ی ن اقع ی
،د ی نع ی عبت و موصعم ماما هب رواب ی
ت واتکاو .دتنراد رظن کاررشا ،وا زا ی
رظن ۀتی
لعت ی م اهدقن و یی م تسا دراو نادب هک ی
دناوت رظن ررهب مهف هب ۀی
ماما دزن تماما ی
ه تن مه .دتشاب ناتسرددم ی
ن
ارب ی تفرعم مهف سانش
ی دی ن ی عامسا یل ی ه زومآ مهف ۀ لعت ی م مها یر ی ساسا ی لئسم .دراد ۀ ا تی واتکاو هوژتپ ن ی
لازغ دقن ی زومآ رب ۀ لعت ی م تسا
1.
:هژاودیلک زومآ ۀ لعت ی
،م لقت ی
،د عیش ۀ
،هیلیعامسا
،یلازغ تفرعم
،ینید یسانش ورسخرصان
:دانتسا مساق ی
، ( مظعا 1402 لازغ دقن .) ی زومآ رب ۀ لعت ی
؛م انبم ی تفرعم سانش ی دی ن ی ش یع ۀ عامسا یل ی ه اور اب ی ت ورسخرصان لجم. ۀ فسلف ۀ د ی ن . 20 ( 2 ) 133 - 144 .
DOI: http//10.22059/jpht.2023.351125.1005938
یمساق مظعا© .
:رشان
.نارهت هاگشناد تاراشرنا هسسؤم
DOI: http//doi.org/10.22059/jpht.2023.351125.1005938
1 . ای ن قحت ی ق شهوژپ تارابرعا زا هدافرسا اب ی
ناسنا مولع هاگشهوژپ ی
گنهرف تاعلاطم و ی
شهوژپ حرط بلاق رد و ی
هب ۀرامش 933 ماجنا هدش تسا .
The authors would like to acknosledge the financial support of Institute for Humanities and Cultural Studies for this research under grant number 933.
همدقم
یلازغ تسد یارب ریس رد یم هینطاب غارس هفسلف و ملاک زا سپ تقیقح هب یبای
للادرسا و دور یتسررب تماک روط هب ار نانآ یاه
یم دنک . یو راهظا هب انب فرط زا
یم رومأم تقو ۀفیلخ دوش
رابرد ۀ یبارک هینطاب بهذم تقیقح دنک فیلأت
. هب شدوخ یاعدا هب انب
،دوخ بارک رد ار نانیا بهذم یردق هینطابلا حیاضف
، یورتت ثعاب راک نیا اب هک تفرگ رارق یخرب دقن دروم هک درک نییبت تسرد
یم هینطاب یارآ یم یلازغ .دوش
:دسیون
« نم رب یم یرسود زا ار تلااکشا زا یخ قرف رد یتدم هک مدیسرپ
ۀ یتم و دوتب هینطاب تتفگ
بارک هرشون هینطاب ّدر رد هک ییاه یام دنا
ۀ تسا نانآ ۀکحضم
؛ بارک نآ ناگدنسیون اریز یتپ تیلاد و دتیاقع حور هتب تتسرد اه
هدربن دنخ و هرخسم ۀیام زین نم فیلأت مدوبن یضار نم .دنا ۀ
نآ دنهدب ینادان تبسن مه نم هب و دوش اه .
نآ بلاطم هک دوب نیا اه
هب ار مدرک ریرقت یبوخ .
سف دعب مدرک راکشآ ار نآ نلاطب و دا ».
،یلازغ(
1325 : 62 ت 64 .)
ناونع اب یرگید بارک یلازغ میقرسملا ساطسقلا
یم هینطاب یواعد ّدر یارب دتنک تتباث هتکنیا یارب بارک نیا رد یو .دراگن
یب ماما زا دراد ماک ۀطاحا نازیم نیا هب هک یسک یم مولع نازیم نییبت هب تسا زاین
.دزادرپ ین مه هتب رداتق هینطاب یو رواب هب ن
یمن و تسین تقیقح تمس هب ناسنا تیاده ،یلازغ( دنک هماقا ماما زا میلعت موزل رب یناهرب دناوت
1325 : 71 .)
یدیلک زا یکی رد ،تسا رایسب توافت هیماما و هینطاب نیب دنچره کاررتشا ،وا زا تیعبت و موصعم ماما هب رواب ینعی ،دیاقع نیرت
.دنراد رظن یم تسا دراو نادب هک ییاهدقن و میلعت ۀیرظن یواکاو
.دتشاب ناتسرددم هتیماما دزتن تتماما ۀتیرظن ررهب مهف هب دناوت
تفرعم مهف یارب نین مه یاتنبم بتی ناوتنع هتب هیرظن نیا اریز .دراد یساسا یریمها میلعت ۀزومآ مهف هیلیعامسا ینید یسانش
تفرعم .دراد یفسلف یسررب هب زاین یرخانش
بی نا هلئسم
چیه قع و تسا نآ مهف هب رداق موصعم ماما اهنت ربمایپ زا دعب هک تسا ینطاوب یاراد نآرق هک تسا نیا )هینطاب( هیمیلعت یاعدا یتم هداد شزومآ وا ناوریپ هب موصعم ماما زا میلعت قیرط زا قیاقح نیا .درادن یسررسد قیاقح نیا هب یموصعم ریغ یتلازغ .دوتش
هب ار اعدا نیا یم لاچ
ناسنا زا یخرب هک تسا رواب نیا رب یلازغ .درادن موصعم ماما زا میلعت هب یرواب و دشک توبن تاکشم زا اه
هرهب نآ هب قیرط نیا زا یهلا قیاقح و دندنم یم هضافا اه
تقف نتیا اتما .تتسین موتصعم ماتما تطاتسو هب یزاین ،نیاربانب .دوش
.دنرسه صاوخلا صاخ هک تسا نایفوص صوصخم بوتسحم یماتع صاوتخلا صاتخ اب تبسن رد هک دنرسه صاوخ دعب ۀلحرم
یم یم ناهرب قیرط زا هک دنرسه ناملکرم هورگ نیا .دنوش یب ینافرع قوذ زا اما .دنبای تسد یروما هب دنناوت
هرهب موتس هورتگ .دنا
نک دیلقت دیاب هورگ نیا .تسین مهف باق ناشیارب مه یملاک نیهارب یرح هک دنرسه ماوع یمن کرد ار روما دنچره ینعی .دن
و دننک
یمن یم تفرعم هب صاوخلا صاخ سپ .دنروایب نامیا نادب ،دنمهف یم ناد هب صاوخ ،دنسر
یتم نامیا ماوع و ،دنسر هتربلا .دتنروآ
راورسا ناد رب مود هورگ و تفرعم رب تسخن هورگ نامیا هک توافت نیا اب .تسه صاوخ زین و صاوخلا صاخ یارب نامیا .تسا
یم قع یطعت هب میلعت ۀزومآ یلازغ رواب هب .دراد نامیا اهنت موس هورگ اما هراچ زین صاوخلا صاخ یرح اریز .دماجنا
دتیلقت زج یا
؛دنرادن ماما زا هتب دانرتسا اتب ،هلاقم نیا .دوب دهاوخن تقیقح کرد هب رداق یناسنا چیه قع هیرظن نیا شریذپ اب هک یلد نیا هب1
لازغ یارآ هتنیمز هتک میتلعت ۀزوتمآ دقن و یواکاو یارب تسا یششوک ،ورسخرصان و ی هوژتپ یارتب یا
ثتحبم رد یدتعب یاته
تفرعم یم مهارف یملاسا تنس رد ینید یسانش .دروآ
هاگدید ورسخرصان باب رد
زومآ ۀ ( میلعت نید مهف رد دیلقت )
لوا رارفگ رد ورسخرصان نید هجو
یم رما نیا تابثا هب جح هک دزادرپ
،ورتسخ رتصان( تتسا ماتما یناتمز رته رد قتلخ رتب ادخ ت
8:1393 یم تماما تابثا هب یصفت هب سپس .) یم نایب هک اجنآ ات دزادرپ
دیوگب تماما ّدر رد یسک رگا دنک
« دوتخ نید حلاص نم
یم ار مناد » یم توبن و ادخ راکنا هب وا نخس نیا ب هک دشاب هرشاد ار ییاناوت نیا رشب رگا نوچ .دماجنا
تتسار هار هتب دوتخ تقع ا
،ورسخ رصان( تسین اور ایبنا لاسرا تروص نیا رد دوش تیاده 1393
: 20 - 14 )
1 ۀژاو یلازغ .
« دیلقت » ۀخسن ود ره رد هملک نیا .هدرب راک هب میلعت ۀزومآ یارب ار دقنملا
نم للاضلا ص( یقفلا میرک دعس حیحصت 5
ص( هلیلوبا حیحصت و ) 157
.تسا دوجوم )
رد ا روکذم للادرس ناشن دبایب ار تقیقح دناورب ماما نودب ناسنا رگا
ربماتیپ هتب رگید تروص نیا رد و تسوا قع لامک ۀدنهد
یم هدرخ هلزرعم رب یو .دوب دهاوخن یزاین مه لقت هک دریگ
یم راکنا ار دیحوت رد دی یتهارمگ هتب ار هتلزرعم هت نآ وا رتظن زا .دتننک
نیب لخ تسا هرخادنا
« تداع » و
« دیلقت » دشاب قح دیلقت رگا هک تسا نیا دنرکنم ار دیحوت رد دیلقت هک یناسک یلاد اریز .تسا
نآ هکنیا زا دیلقت هاگ
« تسا ثدحم ملاع »
دیوگب هک یسک زا دیلقت ۀزادنا نامه هب
« تسا میدق ملاع »
.دوب دهاوخ یرورض و ربرعم
یم ادج تداع زا ار دیلقت مه وا تهج بی زا .دراد هجو دنچ هلئسم نیا در یارب ورسخرصان یلد دهاتش ینید صوصن زا مه و دنک
یم لاثم تسا بجاو دیلقت هک دهد ناشن ات دروآ ،ورسخرصان(
1363 : 60 .)
رد و هلزرعم زا داقرنا رد ورسخرصان یم دیلقت ۀدیاف نییبت
:دسیون
« تب و یسک ناربماغیپ نیزا .دیلقت رب هن دندوب تداع رب نارسرپ
هدوب ار ادخ نید دیلقت ناربماغیپ زا ب .تسا هدرکن دیلقت ندیرسرپ تب ار قلخ نتید رهاتظ رب زورما هک ره و .قلخ ندرگ ردنا تس
یب تسا ملاسا یب دیحوت و تسا ّقح نید ارچ هک دنادب بنآ
یب و هیبشت دتّلقم عبارم و تسا نیشیپ نادّلقم تداع رب وا دراد یطعت
.دشاب دلقم »
،ورسخرصان(
1363 : 60 .)
نآ هتکنیا ؛دتنراد نتید هتنوگچ مدرتم رتثکا هتکنیا و تسا یرادنید یلومعم رادیدپ تسا هدش فصو اجنیا رد ه نآ و یتگمه اته
بت هب ققحم و ناملاع دلقم هکلب ،دنرسین قیقحت ها بت یتم صخشم نآ زا سپ ۀعطق رد ورسخرصان بلطم ّبل اما .دنرسه نا
دوتش
یم نآ اب بترم و ّقح ۀمدقم ار دیلقت هک :دناد
« قتیقحت دریذتپن دتیلقت هک ره و دنیآ صاح یمه نادّلقم زا نادحوم و ناققحم نیا و
و . طاب هن دشاب ّقح دیلقت ندیسر دیاش دیلقت زا قیقحت هب و دیحوت هب وچ .دسرن هتن ،تتسا ثدحم ملاع دیوگ بنآ دیلقت هک تسادیپ
نآ .دتشاب ّقح ّقح ۀمدقم و تسا ّقح ۀمدقم دیلقت نیا ب .تسا میدق ملاع دیوگ هک تسا سک نآ دیلقت وچ لوتسر زا هتک رته هاتگ
ت
ملاّسلا هیلع درک بجاو تعیرش و بارک یوأت نرخومآ ناشیا رب تفریذپ دیلقت هب تعیرش و بارک ت
»...
رصان(
،ورسخ 1363 : 60 .)
یتمن تتقیقح هتب ندیتسر عناتم ار دتیلقت وا .تتسیچ ورسخرصان روظنم هک تسا صخشم ًاقیقد هعطق نیا رد رتظنم زا .دتناد
یمن ییاج هب هار شرورپ نودب ،اما .تسا دنوادخ ۀدیرفآ نیررهب قع ورسخرصان دتنیایب یناربمایپ ات تسا مزلا یلد نیمه هب .درب
دنهد شرورپ ار نآ هک ،ورسخرصان(
1393 : 11 .) هتب دتیاب هتک تسا هوق بی قع هک تسا ینعم نیا هب ررشیب ورسخرصان نخس
و یتنوریب یزتیچ هتکلب ؛دوب دهاوخن مولع بسک سوت و نافوسلیف رظنم زا نآ ندمآ عف هب دننام ندمآ عف هب نیا و دیایب عف ب مولع اب ار نآ هک تسا ربمایپ نآ و تسا زاین نآ اب توافرم یم شرورپ یحو زا هرفرگر
ها ناملکرم عضوم اب یعضوم نینچ .دهد
نآ هک تنس یم یفاکان ار یحو نودب قع زین اه
نتید یتلک لوتصا رد و ادتربا رد اهنت قع تیافک مدع نوچ .تسا توافرم دنناد
ورف رد قع یعقاو درکراک ورسخرصان رظنم زا ،عقاو رد .تسین عورف رد تیافک یفن نیا یلو .تسا هک داد ناشن ًلابق نوچ .تسا ع
ناس نیدب .تخادرپ عورف رد قیقحت هب سپس و دبارب رشب رب یهلا رون ات درک دیلقت دیاب ادربا لوصا رد لوصا رد ار قع ورسخرصان
نید فن ماما زا تعبارم نودب ی
م ی دنک .
یلازغ تیاور هب میلعت ۀزومآ
رد یلازغ داقرعلاا یف داصرقلاا
ثحب زا سپ اب هب توبن و دیحوت رد یرظن یاه
تماما رد موس ب یم
هب باب نیا .دسر ناتیب راصرخا
یم یمن تلاوقعم و مهم روما زا ار تماما اریز .دوش ،یلازغ( دناد
1409 : 47 هقرف یو رواب هب .) هتک یملاتسا یاته
تمتصع یعدتم
هدش ناماما دنا
رگید یوس زا زین ، هک یناسک
مذ ار هباحص یخرب هدرک
چیه دنا بی .دنرسین داقرعا رد داصرقا قیرط رد نوتچ
باترک
ادخ ماش و تسا راصنا و نارجاهم یارس ،یلازغ( تسا رتاورم نانآ زا ربمایپ یارس هب طوبرم رابخا
1409 : 152 ثتحب دنچره .)
ماما هب نادنمرواب زا یهورگ هک ،هیمیلعت هاگدید ،تسین یمهم رما یلازغ هاگدید زا تماما ماتما زا میلعت و دیلقت هب داقرعا و دنرسه
یم یطعت ار قع و دنراد هب ار ،دننک
یم دقن تدش هک تسا رواب نیا رب یلازغ .دنک
و هفسلاف و هیونث قفاوم نطاب رد هینطاب بهذم
ضفاور و هعیش دننام یرهاظ ثیح زا ،یلازغ( تسا
1964 : 46 .)
ناسنا یلازغ هب ار اه
هرسد ود یم میسقت دنک
: یمن دیلقت بشزپ زا هک دنرسه ینارامیب دننام یهورگ و دندیلقت هب عناق یهورگ دتننک
یم و یم ییانثرسا دارفا بیصن اهنت هک تسا زارد یهار نیا و .دنوش بشزپ ناشدوخ دنهاوخ .دوش
یتم مود هورگ زا ار دوخ وا هتک دتناد
یم ،یلازغ( دناهرب دیلقت زا زین ار نارگید دناوت 1374
: 31 ت 32 تها ؛تتسین هتینطاب هتب رتصحنم اهنت دیلقت صوصخ رد یلازغ دقن .)
،یلازغ( دنرسین ناما رد دقن زا زین دنشاب یلقع للادرسا و قع هب مزرلم دیاب هدعاق ساسا رب هک هفسلف 1927
: 37 ت 38 .)
رفگ هب یزار رخف ۀ ثک و اهقف روهمج و تسادخ تفرعم بجاو نیلوا هک دنراد رظن قافتا ناملکرم
یری زا یتم ناتملکرم دتنیوگ
تسا حیحص دلقم نامیا ،یزار نیدلارخف(
1386 ج ، 32 : 15 و 156 .) ،تتعامج و تنتس تها ناملکرم اما هتب
ناتملکرم صوتصخ
رعشا ی
، هب لقت اب تدش ی
د رد لوصا دی ن هب تفلاخم دنرخادرپ . لد ی ا ی ناش ی ب للادرسا تنلاقع ی تتسا : ناتمز ی تم ی ناوتت تتسناد
لوسر تسار م ی وگ ی د هک لوا ادخ ار سانشب ی م دعب نادب ی م هک وا مزلا رود دشاب لوسر نخس اب ادخ نرخانش رگا سپ .تسادخ لوسر
م ی آ ی د ا و ی ن حنلاو لملاو نیدلا لوصا ،یزار نیدلارخف( تسا طاب :
315 ).
مشش صف رد یزار
،
« دتّلقم ناتمیا هتکنیا نایب رد
دوبن تسرد
»
، یم :دسیون
« نادب نینچ نایوشح یرعامج هک یتم یرعامج و دشاب تیافک تفرعم هار رد دیلقت هک دنیوگ
هتک دتنیوگ
طساو هب زج تفرعم ۀ
.تسا رایسب نیهارب ]مود[ بهذم نیا یرسرد هب ار ام و دوشن صاح تجح و یلد
» خسن ،یزار نیدلارخف(
ۀ
ش یطخ 78702
، 30 )ر .
رخف یزار یم هیآ نیا ار میلعت ها و دیلقت ها یلقن یلد :دناد
« لاق قحتسا و یعمسا و میهاربا بئابآ هلا و بهلا دبعن او
» و .
هدرک نایب راک نیا بوقعی و دندرک هدنسب دیلقت هب بوقعی نارسپ ار
یم تللاد نیمه و درکن راکنا ناشیا رب یفاتک دتیلقت هتک دتنک
یم هک میلعت ها نین مه .تسا نیمه نآ یلد تسا ماما و لوسر میلعت اب اهنت ادخ تخانش دنیوگ
تسا هیآ . بوتقعی نارسپ اریز
یم ار یدوبعم دنرفگن یم تللاد نآ رب قع هک میرسرپ
یم ار یدوبعم دنرفگ هکلب دنک یتم تناردتپ و وت هک میرسرپ
رتخف .دیرتسرپ
هب یم خساپ میلعت ها و دیلقت ها نخس نیا هب یصفت هد
،یزار رخف( د 1385
ج ، 4 : 1759 ت 1780 .)
یم حرطم یشسرپ اجنیا رد وش
هنوگچ هکنیا نآ و د یلازغ
یرعشا
، اما ،تسا نید لوصا رد دیلقت دقرنم اینطاب
ن هک یو معز هب
یمن ینلاقع ار دیحوت هب تفرعم دنرسه نافوسلیف هباشم نطاب رد .دنراد رواب ماما زا دیلقت هب هکلب دنناد
نیا خساپ هتک تسا
رتظن زا
ناینطاب قع ما تیاده نودب و درادن مهف رد یللاقرسا یم اطخ موصعم ما
یم هارمگ و دنک .دراد ماتما میتلعت هتب زاتین و دوش
داتقرنا
یتم قع یطعت هب هک تسا ماما زا میلعت ۀیرظن هب رواب رطاخ هب هکلب تماما هب رواب تهج هب هن هینطاب هاگدید رب یلازغ .دتماجنا
1
اما سوت قف نآ مهف هک تسا ینطاوب یاراد نآرق هک تسا نیا هینطاب رواب یم ماجنا موصعم م
ار هتقرف نیا یلد نیمه هب .دوش
یم زین هینطاب هب یلازغ .دنمان
زا دوخ زاجزنا یلد تحارص شور
میلعت ها یاه یم نیا ار
هک دناد کرد زا ماتما زا دتیلقت تتهج هب
ناوتان تقیقح ا
دن هدرک رصحنم موصعم نخس رد ار تفرعم هب یبایرسد شور و رداق ار ناسنا قع و دنا
هرسنادن تقیقح کرد هب دنا
،یلازغ(
1325 : 29 ،یلازغ ؛ 1964 : 50 ، 7 .)
للادتسا )دیلقت( میلعت ۀزومآ رد )هینطاب( هیمیلعت لیلاد ّدر رب یلازغ یاه
میلعت ۀیرظن ساسا رب نآرق
هک تسا ینطاوب یاراد یم موصعم ماما قف
و دمهف یتم وا زا میتلعت قیرط زا نارگید دتنزومآ
. یتلازغ
یم یوگ ای ماما زا میلعت د ماما بلق رد هدهاشم قیرط زا
ای تسا ظفل اب ای مشچ اب .تتسا یرادینتش ای
اتجنیا رد وا
رایتسب ۀترکن هتب
یم هراشا یمهم دنک
: میقرسم روط هب انعم مهف اب هن میراد راکورس ظفل اب ام یمن نیاربانب .
ناوتت هدهاتشم یوتعد هراتچ و درتک
یا
ظفل ندینش هب هکنیا زج تسین .مینک دانرسا ماما زا
یم نانیمطا هنوگچ ینطاب هک تساجنیا یلازغ سرپ لاح زا هتک یتظفل دبای
یم ماما یم ماک تفرعم نآ تقیقح هب وا و درادن ینطاب چیه دونش یلا دشاب هرشاد ینطاب یرهاظ ره هکنیا دیوگب ینطاب رگا .دبای
یم یپ هیاهنلا ریغ و دور
یم هرسب میهفت باب دوش
لازغ ، یم خساپ ی هینطاب دهد
رتب ار میتهفت باب دوخ ؛تتسا هرتسب ربماتیپ
ارتیز
یم یوأت ار تشهب رد ینامسج تاذل ثم نآرق رهاوظ ،یلازغ( دننک
1964 : 50 ت 53 ).
یم رظن هب للادرتسا نتیا رد یتلازغ دتسر
.تسا هدرکن یسررب ار تلاامرحا زا یکی دیوگب ینطاب تسا نکمم
تسه ملع ۀضافا ناکما ب
نود دوش لدب و ّدر یظفل هکنآ .
یم نایب میلعت ۀیرظن تابثا رد ار هینطاب یلاد تسخن یلازغ یم یلاد نیا ّدر هب سپس و دنک
.دزادرپ
.تسخن یلد سم چیه
ئ هکنیا رگم تسین یرظن ۀل یم تابثا یلقع یلد اب ار نآ ضیقن رگید درف
.دنک قع رگا یقداتص مکاح
دشاب نیا زین وت مصخ قع سپ روط
دراد ضقانت تملاک تسین قداص نم مصخ ییوگب رگا .تسا .
مه اریز :( تقع قدتص ناتمز
هدرک تابثا مه ار ) قع تیجح هدرک یفن مه و )تدوخ یارب( یا
)تمصخ یارب( یا .
نتم و درادن قع نم مصخ ییوگب رگا لاح
تسه مه وت مصخ یوعد نیا مراد قع .
یم هداد زیمت روطچ سپ دراد قع مادک دوش
؟ ،یلازغ(
1964 : 76 .) یلازغ للادرتسا نیا
1 . ًلاثم( درادن لوبق ار قع ًاقلطم هینطاب هک تسانعم نیا هب بلطم نیا هک دوش روصت دیابن ،ورسخرصان←
1363 : 5
؛ ،ورسخرصان 1393 : 11 ،ورسخرصان ؛ 1338
: 225 .)
یم نییبت نینچ رگید یعضوم رد ار هک دنک
یم هرخانش ضحم یأر قیرط زا ای قح تطاب ضتحم یأر .ضتحم میتلعت اب ای دوش
تسا . قع اریز یم تباث میلعت بهذم سپ .دنراد ضراعت مه اب بهاذم و اه .دوش
یم للادرسا نیا دقن رد دیوگ
نازتیم نتیا دتناعت
ا موس مسق اجنیا رد هکنیا تهج هب .تسا یناطیش ینازیم و تس دوتشب میتلعت اتب مته و تقع اب مه هکنیا نآ و تسا روصت باق
تفای ار تقیقح ،یلازغ(
ساطسقلا قرسملا
ی م : 212 ت 213 ).
د یل ود م . تسا دحاو قح و
تسا ریثک طاب .
هداد میلعت ماما قیرط زا یدحاو ۀزومآ میلعت بهذم اب قباطم یم
دوش . یلاحرد هک
یأر ها هاگدید
یم هجیرن بیترت نیا هب .دنراد رثکرم یاه ،یتلازغ( تتسا قتح میتلعت بهذتم هک دوش
1964 : 77 ).
نتیا یتلازغ
نازیم زا ار للادرسا یم ناطیش یاه
.دناد ا زا یلاثم یو یم میهاربا رب ناطیش جاجرح
دروآ . رزتب دیشروخ تفگ میهاربا تتسا رتت
،
رد .تسا هلا سپ یلاح
یتم قلاتطا دیتشروخ و هتلا هب هک تسا یدحاو فصو ربکا فصو .تسا ناطیش زا نازیم نیا هک دوتش
. اتما
همزلا نیا شا ین دشاب هلا دیشروخ هک تس ،یلازغ(
ساطسقلا قرسملا
ی م : 213 ).
یلد وس یم قافتا رایسب .م یم دقرعم یرما هب دوخ قع اب درف هک درفا
پ نآ نلاطب هب یتدم زا سپ و دوش یم ی
تقع رگا .درب
هب یم حیحص بلطم دیسر
یمن قافتا نیا دارفا
.
یلد هتینطاب رتظن زا تنتس تها و هرسناد تعامج و تنس ها ار هیجان ۀقرف هک تسا ربمایپ لوق هب دانرسا اب هینطاب .مراهچ
،یلازغ( قع هن و دنرسه تنس عبات هک دنرسه یناسک 1964
: 78 ت 79 عقاو رد هک یلد نیا .) یتم بوتسحم یلقن یلیلد
رد دوتش
هقرف ره اریز .دوش هرفریذپ هینطاب نخس هک تسا هئارا باق یتروص فرتص یاتعدا و تتسا هتیجان ۀتقرف هتک تسا نآ یعدم یا
تابثا .تسین یرما ۀدننک هک تسا نیا هینطاب یلاد هب یلازغ یلامجا خساپ رظن ندوب طاب
یمن )للادرسا(
یرورض دناوت )یهیدب(
دشاب . ز یرورتض ارتی
یمن مه یرظن .تسا ناسکی رشب دارفا ۀمه دزن دشاب دناوت
. یمن اریز مزلرتسم نتیا و دتش تسورم رتظن هب رظن نلاطب یارب ناوت
.تسا ضقانت زین ماما تمصع مهف
یمن یرورض یمن مه یرظن و دشاب دناوت
دتنرادن لوتبق ار رظن هینطاب نوچ .دشاب دناوت ،یتلازغ(
1964 : 79 ت 80 .)
یلازغ یم خساپ هینطاب ردقم لاکشا نیا هب یرورتض ار رتظن تحتص هتک تتسا تسرد دنراد لوبق ار رظن هک یناسک هک دهد
یمن اریز .دماجنیب سلست هب دهاوخب هک تسین یرظن للادرسا رب ینربم رظن تیجح ،دنناد نامه
ًلاثتم هتک روط هتبعک هتب یترقو
یم یم ینیعم هار زا میور یم میدیسر یرقو و میور
هف نیمه مه یلقع للادرسا رد هدوب تسرد قیرط نیا هک میم تسا روط
. یزاین
میروایب یلقع یلد تابثا یارب تسین .
رد اریز یلقع روما یم هدافرسا للادرسا زا زین
قیرط رظن نوچ .میسرب تلاوقعم هب ات مینک
یمن هجاوم ضقانت اب تسا میوش
،یلازغ(
1964 : 80 ).
یم عقاو رد یا رد تفگ ناوت
ناونع هب ار قع تیجح هدرک فاررعا یلازغ اجن
یم یلقع للادرسا نآ ساسا رب و تسا هرفریذپ عوضوم صا بی .دنک
موصعم ماما زا میلعت ۀیرظن ربارب رد داهتجا ؛میلعت ۀرابرد یلازغ هاگدید
یم ار میلعت یلازغ .ار موصعم ماما زا میلعت هن ار ربمایپ زا میلعت اما ؛دریذپ
ره وا رگا یتم طاب ار یمیلعت عون
یتمن تتسناد تتسناوت
ناسنا اریز .دنک هیجوت ار توبن یم میلعت ربمایپ سوت اه
،یتلازغ( درادتن هزجعم ماما و دراد هزجعم ربمایپ .دننیب 1964
: 50 یتلازغ .)
یم شلات ،یلازغ( دهد خساپ صوصخ نیا رد هینطاب ردقم تلااکشا ۀمه هب دنک
1325 : 64 ت 66 ).
زغ للادرسا یمن ار میلعت باق روما نوچ هک تسا نیا میلعت ربارب رد داهرجا یارب یلا
هتشیمه ماتما نین مه و درک اصحا ناوت
و تسین سررسد باق دودحمریغ ئاسم و عیاقو اب قابطنا باق دودحم صوصن
،تسین سپ
، دوتش یأر هب داهرجا دیاب یدراوم رد
،یلازغ(
1964 : 88 ت 89 ،یلازغ ؛ 1325 : 66 ).
پس هک هینطاب یلامرحا لاکشا نیا هب س
« رد راتکاطخ میراذتگب داتهرجا رب ار انب رگا
تسا روذعم عورف رد داهرجا .
هار دیاقع لوصا رد اما تسیچ ح
»
؟،
یم خساپ نینچ هک دهد
دیاقع لوصا یلامجا تروص هب
نآرق رد
تسا دوجوم تنس و رگا و
یفلارخا یلیصفت ئاسم رد دمآ دوجو هب
یم ار قح نآ و تخانش تسار یوزارت و تسرد نیزاوم اب ناوت
هناگجنپ نیزاوم بارک رد و هدومرف نآرق رد ادخ هک تسا یا
لا میقرسملا ساطسق نایب
،یلازغ( تسا هدش 1325
: 67 ت 68 ،یلازغ ؛
ساطسقلا قرسملا
ی م : 218 .)
یم هراشا یبوخ ۀرکن هب کشرسم اجنیا رد یم و دنک
ًاعقاو رگا دیوگ م
ارتچ تتسا دیدرت باقریغ و مکحم یلازغ بحم و نازی
یگمه ناناملسم ار نازیم نیا
یمن لوبق فلارخا زونه و دننک
؟دراد دوجو ناوارف رظن نیتمه ًلاوا ییوگختساپ یاتج هتب یلازغ اما
یم دراو نانآ دوخ هب ار لاکشا هرسناورن نانآ ناماما ارچ هک دنک
ًایناث و دنربب نیب زا ار فلارخا دنا یم نایب
نازیم زا لاکشا دنک یاته
یتم یتلازغ ثم مه هینطاب هک تساجنیا هرکن .دنرادن اونش شوگ مدرم مومع هکلب ،تسین نم نیتمه موتصعم زا عاتفد رد دتنناوت
.دنرادن موصعم نخس ندینش یارب ییاونش شوگ مدرم مومع دنیوگب و دننک نایب ار بلطم هینطاب مود لاکشا .
رخم بهاذم نیب هک یسک نخس دیاب ساسا هچ رب تسا ناریح فل
یلازغ فلاتخم نختس و دونشب ار وا
ار
یلازغ .دونشن یم خساپ
دهد ا دوخ هب لاکشا نی .تسا دراو مه امش
هقرف چیه شریذپ دروم ماما رب ّصن یاعدا رتگا اتما .تسین یا
یم یلقع للادرسا اب اهنت دراد هزجعم ماما دشاب یعدم هینطاب لد ار وا ۀزجعم ناوت
هتب هتینطاب هتکنآ لاتح و تتفرگ وا قدص رب ی
دیاب ناریح درف .درادن رواب للادرسا دهد حرش ار دوخ ریحت عوضوم
، زا یتکی اتب ار قتح نتم هاتگنآ .بشزپ یارب رامیب حرش ثم
نپ نیزاوم یم ناشن وا هب هناگ
مهد ،یلازغ(
1325 : 68 ت 70 ).
،دوخ رگید رثا رد یلازغ میقرسملا ساطسقلا
، هب زین یم میلعت ۀزومآ تلااکشا صیختشت یارتب دوتخ نیزاوتم ادربا یو .دزادرپ
یم نییبت نآرق زا ار تقیقح یم نایب ار میلعت ها نیزاوم تلااکشا سپس .دنک
،یلازغ( دنک ساطسقلا
قرسملا ی م : 211 ).
نازیم رد ار اطخ ناکما ،یلازغ ندوب موصعم ریغ یلد هب ،ینطاب یم مرحم یو یاه
بانب و دناد میتلعت ۀیرظن رب نان مه نیار
یم دیکأت موصعم ماما زا .دنک
یم یمیلعت اجنیا رد یم هک دریذپ
دیسر یروما هب قع اب ناوت .
رما نیا دیاش دتشاب رسیم یلازغ یارب ،
اما ره یارب و تسین رسیم یسک ماوع
دنرسه دیلقت زا راچان .
ًلاثم هک ررهب هچ سپ دیلقت موصعم ماما زا یلازغ یاج هب
دننک .
یم لاکشا نیا هب خساپ رد یلازغ اب ای هکلب ؛تسین یرورض قداص ماما هب تفرعم دیوگ
نیدلاو زا دیلقت هدمآ تسد هب
اتی تسا
هدش هدیجنس ینازیم هب میجنسب ار نآ ینازیم اب میناورن و دشاب هرشاد تیجح نیدلاو زا یدیلقت تفرعم نیا رگا .تسا
یزتیمت چیه
وجم و یراصن و دوهی نیب س
یمن یقاب نآ اریز .دنام هدرک دیلقت دوخ نیدلاو زا مه اه
،یلازغ( دنا ساطسقلا
قرسملا ی م : 215 .)
یم ضرف هک تسا نیا یلازغ ربارب رد ینطاب للادرسا مینک
و تسا یبن نامه ماما رد .تسا نازیم هب زاین یبن زا ملع نرفرگ یارب
نازیم نیا هب تسا یعدم یلازغ رگا تروص نیا یم ماما ار دوخ ییوگ دراد تفرعم اه
یلاحرد .دناد هزتجعم دتیاب ای یو تماما یارب هک
،یلازغ( دنک یو تماما رب تللاد یّصن ای دشاب ساطسقلا
قرسملا ی م : 216 یم خساپ یلازغ .) :دهد
« نیا وط تسین ر . هتک مراد دتیما نتم
دنوش بیرش تفرعم نیا رد نم اب نارگید .»
میلعت هب دقرعم هک تسا نیا ملاک نیا زا یو روظنم
ًاعمس دیاب
ًارعاط و و تتیعبت ماتما زا
نک دیلقت یو دوخ اما .د یم دای ار شور
هد د یم نارگید و دنناوت
نازیم دنزومایب وا زا ار اه هتب یزاین رگید و
یو هرتشادن .دنتشاب
« ستپ
یم مداد شزومآ یسک هب ار روما نیا نم یرقو وت
ا تخومآ وا زا ن
؛ نامه یم هک روط نیا و تخومآ نم زا ناوت
ار میتلعت هتک تسین روط
یم هکنیا اما .منادب مدوخ صاخ هدرک تماما یاعدا تدوخ یارب ییوگ
سک ماما نادب سپ یا ی
تلعت ادتخ زا هتک تتسا ی
م تم ی ب ی دتن هتب
طساو ربج ۀ یی هاگ و مرادن ییاعدا نینچ نم و ی
سک ماما ی غ اب ادخ زا هک تسا ی
ر ربج یی و هب طساو لعت لوسر ۀ ی
م م ی ب ی دن و هب ا تی ن
لد ی لع ی ماما مان ی هد م ی لع .دوش ی لعت لوسر زا ی
م د ی هد ربج زا هن یی ا هب نم و ی ن ارب انعم ی اعدا مدوخ ی
تماما م ی منتک
» نیارباتنب .
چیه زا یلازغ را یافلخ زا بی
یمن دیلقت هعب نآ قف و دنک
یم هفیلخ ار اه بجاو هک یماما هن و دناد
دنرسه هعاطلاا صوتصخ رد یلازغ .
نازیم تحص رب ناهرب یم دوخ یاه
دیوگ حضاو نآ رب نم ناهرب تسا ّصن زا رت
. ...«
نامه یدیمهف و یرخانش ار نیزاوم نیا هک روط
تماما هب هک دش مزلا سپ دش یاز تبلق زا بش و یروایب نامیا نم
».
،یلازغ(
ساطسقلا قرسملا
ی م : 217 .)
یلازغ یم هیمیلعت ۀقرف هب هک یددعرم تلااکشا زا سپ دریگ
هتب هتیمیلعت راتکفا رد یتگرزب بلاقنا تلااکشا نیا تسا یعدم
یم دوجو چیه هک دروآ بی
یمن دنهد خساپ دنناوت ،یلازغ(
1325 : 70 .)
دیلقت ۀرابرد یلازغ هاگدید
غ راثآ رد دیلقت یلازغ هکنیا یلد .تسین لوبق باق هک یدیلقت و تسا شریذپ باق هک یدیلقت :میرسه هجاوم دیلقت عون ود اب یلاز
یمن لوبق باق ار هینطاب یم یرقیقح عون ره کرد زا ناوتان ار قع هقرف نیا هک تسا نیا دناد
ار موصعم ماما زا میلعت اهنت و دنناد
یم رب یلازغ اما .دنریذپ یم دوخ املع هک تسا رواب نیا
یم دیلقت هک دنرسه ماوع نیا اهنت و دنسرب مهف هب دنناوت تراتبع هتب .دننک
یم ماما زج هب یناسنا ره یارب ار دیلقت لومش هینطاب رگید یلاحرد ،دنناد
یم جراخ لومش نیا زا ار نادنمشناد یلازغ هک .دناد
رد یلازغ ذقنملا
یم حرش ک ناوا نامه زا دهد یکدو
ار دیلقت یم هک یحیضوت رد و تشاذگ رانک یم صخشم دهد
روتظنم دوتش
یاهرواب زا یوریپ یو یثوروم
،یلازغ( تسا 1325
: 31 یم نایب یو .) هک تسا نیا ندوب دلقم طرش دنک
تسا دلقم دنادن .
ره سپ
یم شدیلقت ۀشیش دنادب ار نآ هاگ دنکش
،یلازغ(
1325 : 34 ).
مدقم رد یلازغ داصرقلااۀ
داقرعلاا یف یم
راکنا ار رظن و ثحب هنم و دنرسه دیلقت ها هک تسا یناسک داشرا یو دصق دیوگ
یم دننک ،یلازغ(
1409 : 3 ).
یم رب رد ار مدرم زا یصاخ هورگ اهنت داشرا نیا لاح نیا اب اما ناسنا یو .دریگ
هتب ار اته راتهچ
هورتگ
یم میسقت دنک
لوا :
، هدروآ نامیا ادخ هب هک یناسک ا
هدرک قیدصت ار لوسر و دن دنراد لاغرشا تعانص ای تدابع هب و دنا
. دارتفا نتیا
اب ناشدیاقع هک تسا راوازس یرظن ثحابم
دوشن بیرحت نامه ؛
هک روط دوب قیدصت تساوخ برع زا هک یزیچ اهنت عرش بحاص
یمن یقرف و مود .یناهرب نیقی اب ای تسا یدیلقت دقع ای نامیا اب قیدصت نیا هک درک
، اط ی هف هتک یا ریتشمش اتب هدروآ ناتمیا
.دتنا
ناهرب .تسین زاسراک مه دارفا نیا یارب موس
هک یناسک ، دنرتسه شوهاب ،دنراد نامیا یعامس تروص هب و دیلقت قیرط زا دنچره
.دوش هداد خساپ ناشتلااکشا هب دیاب ترورض ردق هب هک هدمآ دوجو هب ناشیارب یتلااکشا و مراهچ
، اط ی هف ها زا یا هتک یتهارمگ
دنراد ءاکذ و شوه و
دوش فرطرب ناشکوکش درک بمک دیاب یلازغ رظن زا .
اتب نتیا و تتسا مزاتج قیدصت و حیحص داقرعا صا
یم صاح دیلقت اقد و ناهرب هب زاین و دوش
ی تسا ردان لدج ق ،یلازغ(
1409 : 9 ت 12 ).
هن ماوع یارب ار دیلقت هک تسا دوجوم یلازغ راثآ رد یرایسب دهاوش یمن یفن اهنت
یتم زیاتج و دتنک رد یو ۀیتصوت هتکلب دتناد
یمن هیصوت ار رکفت زین دنرسه هار یادربا رد هک ناکلاس صوصخ رد یرح .تسا ماوع دیلقت رب دراوم یرایسب یو .دنک
زا یشخب رد
معلا نازیم نییبت هب دراد صاصرخا هنایفوص کولس رما هب هک
تداعس مولع رد ملعم و ملعرم فیاظو خب
یم یم و دزادرپ :دتیوگ
« و دنک یوریپ ملعم زا و دنک مهرم ار دوخ سفن دیاب تسناد اطخ نیع ار یرما ملعت قیرط رد ملعرم یرق .
وا ملعم یاطخ هکارچ
س زا ملعم رگا .تسوا دوخ سفن باوص زا ررهب ؤ
.دسرپب دیابن ملعرم درک عنم یلا هقرف فلارخا هب یرظن مولع رد ادربا دیابن ملعرم
اه
ههبش هب و دهد شوگ بش یاه
دنک هجوت زیگنا ».
،یلازغ(
1374 : 125 ت 128 .)
رد یلازغ دئاقعلا دعاوق
نیدلا مولع ءایحا زا یم نایب هکنآ زا سپ
هرازگ هچ هب دنک یم تشاد نامیا دیاب ییاه
دتیاب روما نیا دیوگ
ات دوش هرفگ کدوک هب ادربا نامه زا دنک ظفح
؛ یارب رزب رد هکنیا یلاس
تسا ظفح نآ یادربا سپ .دنکن شومارف
، متهف سپس
،
قیدصت و ناقیا و داقرعا سپس یم نین مه .
دیوگ ار ناتمیا ناتهرب هتب زاتین نودتب ادتربا رد هک تسا ناسنا بلق رب ادخ ضف زا
یم راکنا ار یزیچ نینچ روطچ و .دنکفیب یلاحرد دنک
دیلقت و درجم نیقلت شزاغآ و یدابم ماوع یاهرواب ۀمه هک هلب .تسا ضحم
،
یم یاز دیایب نآ ضیقن رگا هک دراد یفعض دیلقت درجم هب صاح داقرعا دوش
. دیاب راچان سپ یماتع و کدوتک سفن رد
و تتیوقت
هتکلب دوتش هترخومآ ملاتک و لدج تعنص هک تسین نیا تابثا و تیوقت قیرط و .دوشن لزلزرم و دوش خسار هکنیا ات دوش تابثا و نآرق تولات لوغشم دوتشن یاز شداقرعا هکنیا ات دوش لوغشم تادابع فیاظو هب و دوش نآ یناعم و ثیدح تئارق و نآ ریسفت
تجح و نآرق ۀلدا زا ه نآ اب و یم یاه
نآ اب تسلاجم و ناحلاص ۀدهاشم اب و دوش خسار دونش نآ عوضخ ندینش و اه
ربارب رد اه
ادخ ،یلازغ(
1426 : 111 .)
عت یرایسب عضاوم رد یلازغ یم یرظن ثحب هب هک ،ملاک میل
یمن زیاج ماوع یخرب یارب ار ،دزادرپ ار ئاتسم نتیا نوتچ .دتناد
یمن کرد یم ررض ناشدوخ هب نیاربانب و دننک
،یلازغ( دننز 1426
: 39 ،یلازغ ؛ 2010 : 78 ؛) رگم یسک و دراد ههبش هک یسک یارب
و تسا ماک لقع هک تباث نید رد
راونا اب نامیا و تسا مدق یم و تسا تباث نیقی
ار ضیرم ات دریگب دای ار تعنص نیا دهاوخ
دنک ینابهگن تاداقرعا زا و دنک اوادم ،یلازغ(
1413 : 78 دتیلقت تتسین زیاتج ملاتک میتلعت هتک یدارفا یارب هک تسا نیا هجیرن .)
یم زیوجت نیا .دوش
هچ دارفا هنوگ دنربب عفن روما زا یضعب هب هج زا یخرب اسب
،یلازغ(
1426 : 40 و 115 ت 116 .)
یم یلازغ دیوگ
یم مدرم ماوع هب هک یثیدح ره :دوش تیاعر نآ رد رما تفه دیاب دسر
سیدتقت
، ،زتجع هتب فارترعا ،قیدتصت
تسا تینامسج زا ادخ هیزنت سیدقت زا روظنم .ندش تفرعم ها میلست ،فک ،کاسما ،توکس
، تتسا یزیچ نآ هب نامیا قیدصت
هدروآ ادخ هک
،تسا اررعا زجع هب ف ینعی
تسین وا تقاط ۀزادنا رب ادخ دارم تفرعم دنک رارقا هکنیا
، نآ یاتنعم زا یتنعی توکتس
تسا نید یارب رطخ ثعاب وا ضوخ و تسا تعدب وا سرپ هک دنادب و دنکن ضوخ نآ رد و دنکن سرپ
، چیته ینعی کاسما
ناصقن و هدایز و دنکن یدبت یرگید ۀملک هب و دنکن ظافلا رد یفرصت درواین ظفل رب ی
، فک کاسما زا دعب ثتحب زا ار نطاب ینعی
دنک ظفح نآ صوصخ رد رکفت و نیگنس نیا و
،تسا بجاو نیرتدیدش و هفیظو نیرت تقرعا یتنعی ها رب میلست
ا هتک دتنک ادتیپ د
نیا لوسر رب وا یناوتان رطاخ هب تسا ناهنپ وا رب عوضوم نیا رگا هک تسین روط للها
و ایلوا و نیقیدص .تتسا هدوب ناهنپ مه
نتیا
تفه فیاظو نآ دنک ضوخ نآ رد دیابن هک یروما هب یماع نهذ لاغرشا مدع .تسا بجاو ماوع رب هناگ
رواب هب هک دراد تیمها ردق
مه بعل و وهل هب لاغرشا یرح یلازغ دنک قیمع یایرد نیا رد ضوخ هکنیا زا تسا ررهب
؛ هچ هکلب یندتب یصاعم هب یماع رگا اسب
لوغشم ملاس دوش یم رت
تتفرعم رد ضوخ و تسا قسف یندب یصاعم تیاهن اریز .دنک ضوخ ادخ تفرعم زا ثحب رد هکنیا ات دنام
تسا کرش ربقاع ادخ ،یلازغ(
2010 : 42 ت 57 .)
یلازغ رواب هب تسین راوازس
یماع دنک هسیاقم ناگرشرف و نارگید اب ار شدوخ .
ناسنا اریز هدش قلخ توافرم اه
دنا
؛ نداعم ثم
.نداعم ریاس و رهاوج و لاط
« یضعب و دنرسه ادخ تفرعم و مع و تیلاو و توبن ندعم یضعب سپ مه
و یناویح تاوهش ندعم
یم هکلب .یناطیش قلاخا هفرح رد یرح مدرم ینیب
تعانص و اه اب اه
مه دنراد قرف ».
،یلازغ(
2010 : 61 و دروایب نامیا دیاب یماع .)
هب دنک قیدصت هکنیا
تسا قداص ادخ فصو رد ادخ لوسر
؛ .دشاب هرشادن یهاگآ نآ تقیقح هب دنچره لاکتشا نتیا سپتس یلازغ
یم حرط ار ردقم هک دنک
روتطچ دتمهفن ار نآ یناتعم هدنب یرقو ار ظافلا نیا و تسا مهف زا دعب نامیا و تسا روصت زا دعب قیدصت
؟دشاب هرشاد رواب نآ قیدصت هب دیاب هک تسا نیا یو خساپ
روما هب قیدصت یلامجا تروص هب
تسین لاحم
؛ ناتمه رتگا هتک روتط
ب دنک قیدصت ار نآ تسا نکمم تسا یناویح هناخ رد دوش هرفگ نود
هریغ ای بسا ای تسا ناسنا دنادب هکنآ ،یتلازغ(
2010 : 44 ت
45 ).
نیا لاکشا نیا رگید یعضوم رد یم حرط هنوگ
.دتشاب تفرعم اب تدابع هدرک رما ادخ :دوش تمیا
و وا دوتجو هتب قیدتصت و نا
رعم و وا سیدقت تف
یم هرسناد للادرسا اب تسین یهیدب نوچ تافص .دوش
نیمه دیاب یماع روط ار لوسر نانخس
قیدصت و دنک
یم یفاک یبن قدص یارب ار هزجعم ماوع یارب خساپ رد یلازغ .دراد للادرسا هب زاین زین نیا صوصخ رد یو .دناد
لدج ها یماع
لاد اب هک یم دنکن دیلقت و دوشن عناق ینآرق ی رتثا رتگا .تتسا رود تملاس و تحص زا وا تعیبط و تسا ضیرم یسک نینچ دیوگ
دتننک کاتپ وا دوتجو زا ار نیتمز هتجو درک دحج نید لوصا زا یلصا رد رگا و دوشن لدج وا اب دش هدید وا رد لدج و ندوب جوجل ،یلازغ(
2010 : 74 ت 83 .)
هک یرگید ردقم لاکشا یم حرطم
هک تسا نیا دنک یمن هک یرما رد قلخ نداد رارق بطاخم ۀدیاف سپ
؟تسیچ دنمهف خساپ
یو ملع رد نوخسار و ایلوا میهفت باطخ نیا زا دصق هک تسا نیا تسا
یم رارق بطاخم ار لاقع هک یسک زا تسین طرش و دتهد
نآ هنوگ هب ار اه فب ماوع و ناکدوک ار ملاک هک دهد رارق بطاخم یا
دنمه
؛ تس ملاتک متهف یارب ناغلاب زا دیاب ناکدوک هکلب ؤ
لا
دننک تسین امش نأش نیا دنیوگب ناغلاب و
، دینکن ضوخ ثیدح رد سپ .
باوتج رتبنم رد هتک تتسا مارتح ناظعاو رب نیمه یارب
س ؤ لا اه ی ی دنهدب ار دراد یصفت و یوأت رد ضوخ هب زاین هک ،یلازغ(
2010 : 46 ).
سد نیا هب بسانم خساپ یو خساپ ار ماوع زا هر
یم شرع رب یاورسا زا سرپ ربارب رد بلام هک دناد
تسا مولعم ءاورسا تفگ و
تس و تتسا لوهجم نآ تیفیک ؤ
.تتسا تعدتب لا
س ره سپ ؤ
داد ار باوج نیمه دیاب دنسرپب ماوع هک یلا ،یلازغ(
2010 : 73 ).
یم حرطم یلازغ هک یرگید ردقم لاکشا هک تسا نیا دنک
یماع رگا للادرسا ایآ دنک یلد بلط ینید یاهرواب شریذپ یارب
سپ دشاب زیاج للادرسا رگا ؟تسا زیاج هدش هداد رظن و رکفت ۀزاجا وا هب
یلاحرد ؛ .درک للادرسا ماوع یارب دیابن یو رظن قبط هک
ب یماع یارب للادرسا یارش نیا رد هک تسا نیا یلازغ خساپ طرش ود ه
تسا زاجم هکنیا لوا .
ا اهنت للادرس نیتیبت یتنآرق یاته
هکنیا مود و دوش .دریگن تروص قیمع رکفت و دوش ثحب یرهاظ ئاسم اهنت
رد هک تسا یلیلاد نامه یو دید زا ینآرق للادرسا
.تسا هدمآ نآرقلا رهاوج رد هیآ هاجنپ دهد همادا کشرسم تسا نکمم رد
رتب قتلطم روتط هب باب نیا دوش زاب یماع یارب رظن باب هک یتروص یتم زاتب یا
دوتش
یمن نیاربانب(
)درک نییعت یطورش و طرش ناوت .دتنک دتیلقت تیلد نودتب هدش فیلکت وا هب تروص نیا رد دوش ّدس باب نیا رگا و
للادرسا هک تسا نیا یلازغ خساپ للادرتسا ،مود تروتص رد .تتسا مهف باق وا یارب ای تسا یماع ناوت و دادعرسا زا رتارف ای اه
سا لاکشا نودب .ت
اذغ ثم نآرق یلاد س
هرهب نآ زا یناسنا ره هک ت یم دنم
یضعب قف هک تسوراد ثم ناملکرم یلاد و دوش
ناسنا زا یم دوس اه یم بیسآ نآ زا ناشررشیب و دنرب
.دننیب یم یرح تفگ ناوت و راوخریتش کدوتک هک تسا بآ ثم نآرق یلاد
هرهب نآ زا یوق درم یم دنم
و دنوش ثم یلاد ریاس یم عفن نآ زا یوق دارفا زا یخرب هک تسا ییاهاذغ
رامیب نآ زا نارگید و دنرب
یم
ًلاصا ناکدوک و دنوش یمن عفن
دنرب . لوسر هدرکن هدافرسا ناملکرم یلاد زا هباحص و للها یناوتاتن تیلد هتب هتن دتنا
، رتگا هتکلب
یم یم یلاد نیا رد هک یضوخ تسا دیفم یلاد نیا دنرسناد یب دندرک
.دوب ضیارف زا نآ
رد اه رد یراتصن و دوتهی اتب هجاحم
توبن تابثا یم دانرسا نآرق هب ربمایپ
.دندرک یم عناق یلاد نیا اب هک یسک سپ یم لوبق ار وا دش
یتمن عناق رگا و دندرک ار وا دتش
یم رق هب سایقم جوجل درف یارب و دندناسر
یمن یلقع یاه نآرق یلاد اب هک یسک اریز .دندروآ
ریتشمش اتب اهنت دوشن عناق دتیاب
،یلازغ( دوش عناق 2010
: 57 ت 61 .)
ماوعلا دیلقت ۀرابرد یلازغ هاگدید یسررب و دقن
یم یرورض ای ار تمصع هب ملع یلازغ .مکی یم .یرظن ای دناد
تفگ ناوت هعیش
هب ئاق ّصن رد تمصع مته ینطاتب ستپ .تتسا
یم ب ئاق ار تمصع هب یبایرسد شور نیا دناوت رد یتلازغ هتربلا .تتسا یفاتکان هتینطاب هاگدتید ّدر رب یو یلد نیا نیاربانب .دشا
یم لاطبا ار ّصن رگید عضاوم .دنک
.مود راکان تابثا یارب قع زا هینطاب آ
یم هرهب قع یدم دریگ
هرهب نیا هک نیتنچ هک تسا یلازغ اب قح و تسین تسرد یریگ
یم ضقانت مزلرسم ار یزیچ .دناد
زن قع رگا یم روطچ درادن تیجح نانآ د
دریگب هرهب یلقع یلد زا دناوت
؟ دیاب اهنت تروص نیا رد
یلقن یلد هب افرکا
.دنک سرپ رگید ییوس زا تروص نیا رد تسا طاب رظن هک دوب هدش نایب نآرق رد رگا هک تسا نیا یلازغ زا
یم ار بلطم نیا ایآ یم هک تسا یعیبط .ریخ ای تفریذپ
تفریذپ . یم نوچ یم ررهب ربمایپ ایآ تفگ .هن ای دمهف
یلاتمجا دتقن ،ستپ
هینطاب رب یلازغ صوصخ رد
هینطاب یلقع یلاد .تسا شریذپ دروم
یم ناسنا زا ار تیعبت نید هکنیا اما تیلد بتی نیا و دهاوخ
س ریز تسا یلقن ؤ
یمن لا دور نامه ؛ رد هک روط یم نآرق
:دیامرف
« اهیا ای وتعیطا اوتنمآ نیذلا ا
وتعیطا و للها ا
رتملاا یتلوا و لوتسرلا
مکنم
» . یم ار رظن نلاطب هینطاب نو مه زین یلازغ ،دوب رظن نلاطب رب یلقن رگا رگید ترابع هب .تفریذپ
.موس یم فاررعا یلازغ یداع ناسنا بی دنک
یماع وا ریبعت هب و نتید رتکنم تتسا نتکمم دنک قیقحت نید صوصخ رد رگا
دوش . سپ یم نیا هجیرن دوش
مدرم تیرثکا نید هک یقیقحت هن و تسا یدیلقت
؛ ینلاقع هن و تسا ینلاقع ریغ .
یارب هکنیا روظنم
تسین لوبق باق مدرم تیرثکا قع .
رگا یتروص رد دنوادخ
ربمایپ ی یم ثوعبم هک درک
نانخس قع اب مدرم تیرثکا دوب راگزاس
هن همهاو وا نانخس رد ضوخ زا تشادن یلیلد اهنت دشاب یا
، یم ضوخ وا نانخس رد دیاب هکلب .دندرک
نتیا یتلازغ زا یلصا سرپ
هک تسا هرسد تسانب رگا مدرم زا یا
یم یکشت ار مدرم تیرثکا عقاو رد هک ،
،دنهد و دنمهفن یزیچ و دنشاب ماوع ،دننک دیلقت قف
ًلاصا نآ رب لوسر ارچ یم ثوعبم اه
دوش لقت رگا یرح ماوع هک تسا نیا یو خساپ هربلا ؟ یم تداعس هب دننک مه دی
یرقو اما .دنسر
.دوب دهاوخن یقیقح تداعس زین وا تداعس ،دبای تسد یقیقح تفرعم هب دناورن یماع خساپ رد .مراهچ سرپ هب یلازغ یاه
هکنیا تسخن :تسا حرط باق بلطم دنچ تلااکشا و اه دشاب انب رگا
اتهنت یماتع یارب
ا یلقن یلاد نیا دوش دروآ ینآرق یلد صاح رود دنک دیدرت قن دوخ هب یماع رگا و تس
یم هتب زاتین یماتع رگا لاح ،مود .دوش
یم بوسحم جوجل یلازغ رظن زا دشاب هرشاد یلقع یلد یم یپ ار ریشمش هار اهنت و دوش
یلاحرد .دهن هتب زاتین هتلدا نرفریذپ هک
یناسک دروم رد یلازغ .تسین دانع یانعم هب ًامازلا و دراد ندش عناق هک
یم ملاسا ریشمش غیت ریز روآ
ن دنچره د تهارک اب رواب دشاب
نید اب سنا زا سپ هک دراد یم عناق یلد نودب ادخ ملاک ندینش و ناراد
.دنوش
نیا ربمایپ رگا هک تسا حرط باق یلازغ زا سرپ نیا .مجنپ هتچ هتب ستپ ،درک تعاطا وا زا دیاب یلازغ رظن قبط هک دشاب هنوگ
یم داریا هینطاب رب موصعم ماما زا تعاطا رطاخ هب یلد نآ ؟دریگ
یم یلازغ یانبم نامه رب اه وا یاتفلخ زا دیاب مه ربمایپ زا دعب دنیوگ
رگم و درک تعاطا نوچ نودب ار ربمایپ نانخس ۀمه یلازغ هکنیا هن
یم ارچو حیجرتت ار ربماتیپ نخس ربمایپ نخس و قع نیب و دریذپ
یم یم نینچ زین هینطاب ؟دهد هراچ تفریذپ ار توبن هک یسک لاح ره هب .دننک
تتسا نتکمم هتربلا .درادتن مته تماما شریذپ زج یا
هدع هب مدرم ربمایپ رصع رد دننک للادرسا یا هدیسر یفاک غولب
یم نآرق بارک اب و دنا ناتمه ؛دتنبای تتسد تیاده هب دنناوت
هتک روتط
یم همه ایآ اما .دش ئاق تماما انعم نیا هب دوخ یارب یلازغ تتساجنیا ؟دتنبای تسد تیاده هب میقرسم روط هب و نآرق قیرط زا دنناوت
م ترورض زین ماما دوجو دوش للادرسا یبن تثعب ترورض رب رگا هک ی
یم رهاظ اوشیپ هاگیاج رد دوخ زین یلازغ یرح و دبای .دوش
مهم .مشش دتننک دیلقت ینلاقع یلد چیه نودب ماوع دشاب انب رگا هک تسا نیا تسا دراو یلازغ ماوعلا دیلقت هب هک یدقن نیرت
تیلقت اتب یماوع .دوب دهاوخن ینید چیه رد ماوع نیب یزیمت چیه یرلاح نینچ رد دنروایب نامیا و یتم واتگ د
تتب یماوتع ،دنرتسرپ
