Iranian Journal of Soil and Water Research ISNN: 2423-7833 Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
A Review of Fundamentals and Applications of Sediment Connectivity Index in Soil Erosion Studies
Zahra Gerami1, Mahmood Arabkhedri2, Ahmad Karimi3, Hossein Asadi4
1. Department of Soil Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. Email: [email protected] 2. Corresponding Author, Soil Conservation and Watershed Management Research Institute, Agricultural Research, Education and Extension
Organization (AREEO), Tehran, Iran. Email: [email protected]
3. Department of Soil Science and Engineering, Faculty of Agriculture, Shahrekord University, Shahrekord, Iran. Email:
4. Department of Soil Science and Engineering, College of Agriculture and Natural Resources, University of Terhran, Karaj, Iran. Email:
Article Info ABSTRACT
Article type: Review Article
Article history:
Received: July. 4, 2022 Revised: Sep. 21, 2022 Accepted: Oct. 2, 2022
Published online: Nov. 22, 2022
Keywords:
Structural connectivity, Functional connectivity, Temporal variation, Spatial variation, Weight factor.
Identification of sediment production areas, patterns of its delivery from sources to the transport network and the location of deposition sinks are necessary to manage soil erosion.
The term connectivity describes the relationship between the sources of runoff and sediment production in the upstream of the watershed and the corresponding sedimentation areas in the downstream. Based on the approach used, there are two types of structural connectivity and functional connectivity. Connectivity index (IC) is one of the most widely used indices to quantify sediment connectivity. The selection of an appropriate weighting factor is one of the challenging issues in IC calculation and it is chosen according to the conditions of each region, the characteristics of the soil surface and available data as well. Therefore, this study was conducted with the aim of reviewing, analysis and collecting past studies so far in order to have a comprehensive look at the methods of quantification of IC and introducing more appropriate approaches for future research in this field. This study reviewed 90 studies related to different dimensions of IC. The review of 25 studies on IC weighting factor published between 2008 to 2022 showed that the two frequently used variables are the C factor of USLE and surface roughness (31% and 25% respectively).It is also suggested that sediment connectivity can be investigated at different time scales, taking into account both structural and functional connectivity. As a result, with better understanding of sediment connectivity, it can be used as a tool for sustainable management of watersheds.
Cite this article: Gerami, Z., Arabkhedri, M., Karimi, A., Asadi, H. (2022). A review of fundamentals and applications of sediment connectivity index in soil erosion studies, Iranian Journal of Soil and Water Research, http//doi.org/
10.22059/ijswr.2022.345385.669310 , 53 (9), 2191-2208.
© The Author(s). Publisher: University of Tehran Press.
DOI: https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.345385.669310
Homepage: http://ijswr.ut.ac.ir
و ینابم رب یرورم دربراک
یبوسر لاصتا صخاش کاخ شیاسرف تاعلاطم رد
یمارگ ارهز ،1
دومحم برع
2یردخ
،
یمیرک دمحا یدسا نیسح و3
4
1 . سدنهم و مولع هورگ ی
زرواشک هدکشناد ،کاخ
،ی درکرهش هاگشناد ،
:لیمیا .ناریا ،درکرهش [email protected]
2 . ،لوئسم هدنسیون قحت نامزاس ،یرادزیخبآ و کاخ تظافح هدکشهوژپ
،تاقی ورت و شزومآ جی
زرواشک ی نارهت .
، :لیمیا .ناریا [email protected]
3 . مولع هورگ یسدنهم و کاخ
، درکرهش هاگشناد ،یزرواشک هدکشناد
، ناریا ،درکرهش .
:لیمیا [email protected]
4 . کاخ یسدنهم و مولع هورگ
، زرواشک ناگدکشناد
،یعیبط عبانم و ی نارهت هاگشناد
:لیمیا .ناریا ،جرک ، [email protected]
هلاقم تاعلاطا هدیکچ
:هلاقم عون ةلاقم
یرورم
رات ی خ رد ی تفا : 13 / 4 / 1401
رات ی خ یرگنزاب : 30 / 6 / 1401
رات ی خ ذپ ی شر : 10 / 7 / 1401
رات ی خ راشتنا : 1 / 9 / 1401
هژاو :یدیلک یاه
لاصتا راتخاس ی
،
لاصتا یدرکراک
،
غت یی تار نامز ی
،
غت یی تار ناکم ی
،
لماع نزو ی . اسانش
یی قطانم لوت ی د وگلا ،بوسر اه
ی وحت ی ل نآ عبانم زا دیلوت هکبش هب لاقتنا و رد نآ نتشهن تیاهن رد
،نزاخم
ارب ی دم ی ر ی ت اسرف ی ش .دراد ترورض کاخ هژاو
لاصتا فیصوت عبانم نیب طابترا هدننک د بوسر و باناور دیلوت
بارس ر
هزوح لاصتا عون ود ،درکیور عون ساسا رب .تسا بایاپ رد هطوبرم نزاخم و زیخبآ یاه راتخاس
دوجو یدرکراک و ی
.دراد صخاش بوسر لاصتا (
) IC
زا پ دربراکر نیرت صخاش یارب اه مک ی زاس ی لاصتا بوسر تسا . ینزو لماع باختنا
زیگنارب شلاچ تاعوضوم زا یکی د
هبساحم ر تساIC
و بسانتم اب طیارش ره
،هقطنم و ی گژ ی اه ی کاخ حطس و
هداد اه ی
،دوجوم یم باختنا دوش شهوژپ نیا . ،یسررب فده اب
رورم لیلحت و هتشذگ تاعلاطم هنیمز رد
دش ماجناIC
ناوتب ات یانبم رب عماج یهاگن نآ هب
ویش ه یاه یمک تفایهر و تشاد بوسر لاصتا یزاس بسانم یاه
ار رت ب یار
هنیمز نیا رد هدنیآ تاقیقحت درک یفرعم
. رد هعلاطم نیا 90
فلتخم داعبا اب هطبار رد عجرم .تسا هدش رورمIC
سررب ی
25 شهوژپ ور ینزو لماع ی هزاب رد هدش رشتنمIC
لاس ینامز یاه 2008 ات 2022 هک داد ناشن لماع ریغتم ود
C
لدم ربز وUSLE
ی حطس ی
، هب ترت ی ب اب 31 و 25 ناوارف دصرد ی
، بی ش رت ی ن ار دربراک هداد صاصتخا دوخ هب دنا
. اب
،شهوژپ نیا جیاتن هب هجوت یسررب
لاصتا بوسر اب رد رظن نتفرگ نامزمه لاصتا راتخاس ی و یدرکراک رد قم ی سا اه ی
نامز ی توافتم ، پی داهنش م ی دوش . رد تن ی هج اب تخانش رتهب یم ،IC
نآ زا ناوت هب
رازبا ناونع ی یارب دم ی ر ی ت اپ ی راد
خبآ ی اهز ا هدافتس رک .د
دانتسا : مارگ ی
؛ برع ،ارهز ردخ ی
؛ دومحم
، رک ی م ی
؛ دسا ،دمحا ی
؛ سح ی
،ن ( 1401 ).
رورم ی نابم رب ی بوسر لاصتا صخاش دربراک و ی
اسرف تاعلاطم رد ی
ش کاخ تاقیقحت هلجم ،
ناریا کاخ و بآ
، http//doi.org/ 10.22059/ijswr.2022.345385.669310 53،
( 9 ،) 2208 - 2191 .
https://doi.org/10.22059/ijswr.2022.345385.669310 DOI:
.نارهت هاگشناد تاراشتنا هسسؤم :رشان .ناگدنسیون©
قم همد
اسرف ی ش کاخ هدیدپ یا لوا لحم زا ار کاخ تارذ هک تسا ی
ه رف اب سپس و ادج دوخ یا
اهدن ی د ناکم هب فلتخم ی
رگ ی لاقتنا هتفای و سپس
بوسر م ی هد ( د
Poesen, 2018
اسرف .) ی ش بولطمان تارثا کاخ ی
اسرف عوقو لحم رد ی
ش هدبوسر هک دراد نآ زا جراخ و
1ی نیرتمهم زا
پی اهدما ی فنم ی ا ی ن دپ ی هد اسرف عوقو لحم زا جراخ رد ی
ش ( تسا
Refahi, 2016
) و رد ا ی ن صوصخ تبسن وحت ی ل
2بوسر و لماوع رثوم
رب نآ شقن مهم ی دراد (
Bayat and Moradi, 2014
) سررب . ی و رادقم اسانش یی قطانم دعتسم لوت ی د هب بوسر لد ی ل تارثا نآ رب حم ی ط
زی
،تس مز ی ن اه ی زرواشک ی هکبش ، اه ی بآ ی را ی
، بآ نزاخم و
دشت ی د تارثا س ی بلا اه هجرد زا ی مها ی ت لااب یی تسا رادروخرب (
Gerami
et al. 2017; FAO and ITPS, 2015
.)
ناققحم صوت ،کرد لابند هب ی
ف مک و ی ندرک رج ی نا قم رد ،بوسر و بآ ی
سا اه ی فلتخم نامز ی زا دننام ی ک ور ی داد گدنراب ی ات
مشچ لماکت نامز تدم قم و زادنا
ی سا ناکم ی رد هزادنا هنادکاخ و کاخ تارذ اه
هراق ات ه دنتسه ا (
Renschler and Harbor, 2002;
Kirchner et al. 2001
) . ارب ی دم ی ر ی ت اسرف ی ش کاخ و دیلوت بوسر رب هولاع ، اسانش
یی هصرع یاه عبنم دیلوت
،بوسر دیاب لا وگ ی
وحت ی ل هوقلاب بوسر هکبش هب ههاربآ زین اه هیهت دوش (
. 2021 et al Najafi
دج موهفم ،هتشذگ ههد ود رد .) ی
د ی مان هب لاصتا ارب3
ی فیصوت
هزوح تسدلااب رد بوسر و عبنم نیب یلخاد طابترا رد هطوبرم نزاخم و زیخبآ یاه
اپ یی ن تسد ( دش یفرعم
Borselli et al. 2008
هک )
قم رد تسا نکمم ی
سا اه ی ددعتم ی هلمج زا لاصتا نوتس
،کاخ
،هنماد هنماد - ههاربآ
، بی ن ههاربآ اه ی ددعتم اب ی دک ی
،رگ ز ی وحر ز ه یخبآ ز و
خبآ هزوح ی ز رارق هدافتسا دروم گ
ی در (
Arabkhedri et al. 2021; Parsons et al. 2015
).
ادتبا موهفم لاصتا سپس و یفرعم کیزیف و یضایر مولع رد مز مولع رد
ی ن هب .دش هدربراک مز مولع رد
ی ن لاصتا موهفم ، ت
ز طسو ی تس
ناسانش هنوگ نیب طابترا یسررب یارب کچوک نارادناتسپ فلتخم یاه
پ هب و حرطم ی
تفرش سانشاوه رد ی
ههد رد 1950 ن ی ز و درک کمک
ارب کاخ نادنمشناد طسوت اهدعب ی
صوت ی ف ش تلااعفنا و لعف ی
م یا یی تفرگ رارق هدافتسا دروم کاخ نوتس رد (
Keesstra et al. 2018
) .
سپس
، موهفم لاصتا هب اس ی ر وح ز ه اه ی مز دننام ملع ی
ن سانش ی
، ش ی م ی ژولوفروموئژ و ی
ه و ی ژولورد ی ن ی ز شرتسگ ی تفا (
Burt and
Gardiner, 1982; Bonham, 1980; Grisak et al. 1980
) رق زاغآ . ن ب ی تس و ی
،مک اب موهفم ندش حرطم لاصتا
ه رد ی ژولورد ی و
ژولوفروموئژ ی
هارمه دوب (
Keesstra et al. 2018; Bracken and Croke, 2007
) . لاصتا بوسر ناشن هدنهد لاصتا و(
یا مدع لاصتا )
سم ی اهر ی رد بوسر و باناور ی
ک نامز هطقن ی عم ی ن و رد ی ک رف تحت هناماس یا
اهدن ی ادج ی
،ش و لاقتنا یراذگبوسر ( تسا
Najafi et
al., 2021
.) یهدبوسر و کاخ شیاسرف تاعلاطم رد ًاریخا بوسر لاصتا موهفم هزوح
راک دروم زیخبآ یاه هک تسا هتفرگ رارق یرتشیب درب
هب هزوح رد لاصتا میهافم ندوب دیدج لیلد دراد ترورض زیخبآ یاه
، .دریگ رارق رتشیب یسررب دروم نآ اب طبترم میهافم و بوسر لاصتا د
ر
همادا و هب ترت ی ب ، ثحابم ی لماوع لماش رثؤم
، هعسوت لحارم و تلع ،عاونا
،
،ازجا سایقم ناکم ی نامز و ی بوسر لاصتا صخاش
، نزو لماع ی و
نآ یامنرود دروم
سررب ی م رارق ی گ ی دنر .
لماوع رثؤم رب لاصتا بوسر
قحت ی تاق لاصتا ه رد ی ژولورد ی ژولوفروموئژ و ی
لباق دشر هتشذگ ههد رد هجوت
ی تسا هدرک هبرجت ار لاصتا هک
هناماس اه ی ه ی ژولورد ی ک ی
اسرف و ی ش ی هب هلیسو بط لماوع یع
ی ناسنا و ی یم رارق ریثأت تحت .دریگ
لماوع بط یع ی ارش لماش ی
ط مز ی ن سانش ی
، فروموئژ ژولو ی اوه و بآ ،
،
تادوجوم
،هدنز وی گژ ی کاخ اه ناسنا لماوع و ی
غت لماش یی تار شان ی زا لاعف ی ت اه ی ناسنا ی رب ور ی مز ی ن تسا (
Zhang et al. 2021;
Keesstra et al. 2018; Heckmann et al. 2018
).
وی گژ ی مز ی ن سانش ی ژولوفروموئژ و ی
ردام داوم لماش ی
، مز ی ن شزغل اه و تسپ ی و دنلب ی اه تسا هک لاصتا ار تحت ثأت ی ر ق رار م ی دنهد
(
Zhang et al. 2021
.) تدش
، تدم یناوارف و گدنراب
ی مهم زا رت ی ن یگژیو یاه اوه و بآ هب هک تسا یی نآ ینامز و یناکم تارییغت لیلد
لاصتا رب ه
ی ژولورد ی ک ی ثأت ی ر م ی دراذگ (
Liu et al. 2022; Bracken and Croke, 2007
) لوا هلحرم رد . ی
ه کاخ حطس ادتبا ،شراب
همادا اب و هدش بوطرم ی
شراب کاخ
،عابشا هنادکاخ اه هتسکش و اب ا ی داج
،هلس باناور لوت ی د م ی دوش (
Bracken and Croke, 2007
.)
هاگ ی دوجو ی ک ور ی داد شراب دح
4ی ( لااب باناور بیرض اب هارمه
, 2015 Arabkhedri
،) هب رجنم لاصتا م لااب ی دوش هک ور ی اهداد ی دیدش
1 - Sediment yield 2 - Sediment delivery ratio 3 - Connectivity
4 - Extreme event
تدم اب و زوت ی ع ناکم ی توافتم زا مهم رت ی ن لرتنک لماوع هدننک
لاصتا ه ی ژولورد ی ک ی قم رد ی سا وح و هنماد ز
ه زیخبآ دنتسه (
Zhang et
al. 2021; Borselli et al. 2008; Bracken and Croke, 2007
.)
گنس رادقم ،کاخ تفاب ،کاخ رد بآ ذوفن هنادکاخ یرادیاپ ،هزیر
یگژیو ،کاخ یربز و تبوطر ، هک دنتسه کاخ زا ییاه
هب لباق روط
هجوت ی رب لاصتا ه ی ژولورد ی ک ی ثأت ی ر م ی راذگ ن د (
Borselli et al. 2008; Cavalli et al. 2013
) ارش رد لاصتا . ی
ط کشخ کاخ و
بوطرم
توافت ز ی دا ی دراد . هب روط ی هک ازفا اب ی ش رادقم تبوطر پ ی ش ی ن لوت تلع هب ،کاخ ی
د ب ،باناور ی ن سم ی اهر ی رج ی نا هنماد هب لصتم
، امتحا ل
داجیا لاصتا لااب یی م مهارف ی دوش (
Zanandrea et al. 2021
.) ذوفن رد بآ کاخ ،لاصتا رب رثؤم لماوع رگید زا یکی تسا
نایرج رب هک
باناور لصتم هنماد حطس رد
ینگمهان داجیا ثعاب و هتشاذگ ریثأت رد یناکم
لاصتا وح و هنماد ز
ه یم زیخبآ ( دوش
Bracken and Croke,
2007; Bracken et al. 2015
)
.
ربز ی حطس ی اخ ک د زا ی رگ ثأت لماوع ی
راذگر تسا لاصتا رب (
Borselli et al. 2008; Cavalli et al. 2013
) هک دیلوت یسررب
تابوسر تشهن و باناور هب
کمک یربز کاخ یحطس یم ماجنا زین
دوش هب . نیا رتشیب تمواقم و عناوم اب باناور هک تروص ی
رثا رد دوجو
یربز یحطس یراج یارب نآ زا روبع یارب و هدرک دروخرب ندش
هدمع شخب اه ییاجباج ییاناوت هجیتن رد و هداد تسد زا ار دوخ یژرنا زا یا
تارذ درادن ار بوسر (
Zheng et al. 2012
) بجوم و هلت لقتنم تابوسر نتخادنا یگتسجرب زا هدش
یگتفرورف رد یزروکاخ زا لصاح یاه ه
یا
یم نآ دوش یحطس یربز نینچمه . هب
هلیسو ش ی ب م لرتنک ی دوش . نیا هب ،هک تروص رد
حوطس راومهان و
،ربز ش ی ب م ی دناوت رب ن تشه
تابوسر و لوت ی د باناور ثأت ی ر دراذگ (
Ding and Huang, 2017
رد ،) یتروص هک باناور دیلوت و تشادرب و تشهن نودب و فاص حوطس
لباق یربز یمن رارق نیمز بیش ریثأت تحت یدایز نازیم هب ،هجوت
( دریگ
Zhang et al. 2021; Heckmann et al. 2018
.)
مهم زا کاخ تفاب یگژیو نیرت
یارف رد رثؤم کاخ یاه بآ ذوفن نازیم هلمج زا .تسا بوسر لاقتنا و شیاسرف و یژولوردیه یاهدن
یم ریثأت کاخ تفاب زا کاخ رد ( دریذپ
Morgan, 2005
تارذ ندش ادج هب تیساسح رد یساسا شقن کاخ تفاب نینچمه .) طسوت کاخ
هب هک دراد ناراب تارطق سر رادقم اب ناراب تارطق نامشاپ طسوت تارذ ندشادج لاثم روط
( دراد میقتسم طابترا ،کاخ
Jourgholami
and Labelle, 2020
هب .) تشرد یلیخ کاخ تارذ دروم رد شیاسرف ربارب رد تمواقم نیرتشیب یلکروط ناشتمواقم هک تسا زیر یلیخ و
هب لاد تفاب تشرد .تسا یتوافتم لئ هب اه
ب هزادنا لیلد گرز
کاخ و رت هب زین تفابزیر یاه
چ یاهورین دوجو لیلد نیب ییایمیش دنویپ ای هدنبس
ب ندش ادج هب تبسن یسر تارذ زا هدش لیکشت یندعم داوم ه
یم تمواقم دوخ لحم زا تکرح و ناراب تارطق هلیسو قم رد .دننک
تمواقم ،لبا
زیر نش و تلیس تارذ تشرد داوم و تسا مک ًاتبسن یگدنبسچ رظن زا مه و هزادنا رظن زا مه
هب نآ زا رتزیر و رت ا لیلد
رد یگدنبسچ و هزادن
( دنمواقم شیاسرف ربارب
Wischmeier and Smith, 1978; Morgan, 2005
.)
عون و رادقم گ ششوپ
ی ها ی زا رگید لصا لماوع ی
رب رثؤم تسا لاصتا هک
رف رب یا اهدن ی دشادج
،ن بوسر و لمح یراذگ
ت تارذ أث ی ر
م ی دراذگ (
Zanandrea et al. 2021; Li et al. 2021; López-Vicente et al. 2021; Llena et al. 2019
) گ ششوپ . ی
ها ی ت أث ی ر
م شهاک ار ناراب تارطق ی
و دهد رادقم ذوفن رد بآ ازفا ار کاخ ی
ش م ی ( دهد
Morgan, 2005
ور .) ی اهداد ی گدنراب ی ،لااب تدش اب هب
راج ی
ز رادقم ندش ی
دا ی مز رد باناور ی
ن اه ی نودب ششوپ رجنم م ی
،دوش اما نامز ی قطانم هب باناور هک ی
گ ششوپ اب ی
ها ی م ی
،دسر ذوفن کاخ هب
هدرک و لاصتا ار شهاک م ی دهد (
Bracken and Croke, 2007
ا رب هولاع .) ی
،ن ح ی تاناو رافح ثات ی ر توافتم ی دنراد لاصتا رب اهزارگ .
ی
شحو ی اب مهب ندز حطس
،کاخ تارذ ار ارب ی اجباج یی هدامآ م ی
،دننک رد تروص ی هک هچروم هنلا مع ذوفن هب اه
ی ق رج ندش عطق و ی
نا س حط ی
م کمک ی ( دننک
Keesstra et al. 2018
.)
ناسنا اب ا ی داج غت یی تار رد حطس مز ی ن و لوت اب ی د رد بوسر هزوح
یاه خبآ ی ز هک ربراک ی زرواشک ی
،دنراد رب لاصتا رثا م ی گ دراذ . هب لد ی ل
ثأت ی تار لباق اسرف هجوت ی
ش کاخ و لوت ی د رب بوسر هرهب
رو ی مز کاخ ی ن اه ی زرواشک ی ثأت و ی تار لامتحا ی رضم جراخ زا هصرع نآ ،اه
قحت ی تاق سب ی را ی (
Sun et al. 2021; Nouwakpo et al. 2021; Wang et al. 2021; Liu et al. 2021; Liu et al. 2020; He
et al. 2016; Houben, 2008; Ventura et al. 2002
) رف رب یا اهدن ی اسرف ی ش کاخ رد هنماد اه ی عارز ی تسا هدش ماجنا هک
شقن
لماع ناسنا ی رد لوت ی د بوسر رد مز ی ن اه ی عارز ی ار تابثا م ی دنک هبنج هب هنافساتم . اه
ی ثأت فلتخم ی
تار ناسنا ی
، رد رف یا اهدن ی ؤم ماد رث هن اه
رط زا ی ق ا ی داج ز ی تخاسر اه ی زرواشک ی هداج(
اه ی کاخ ی
، کاخ ری اهز ،) زروکاخ لمع ی
دم و ی ر ی ت مز ی ن هک غ ندوزفا ثعاب ی
بطر یع ی ابوسر ت
رج هب ی نا اه ی هنماد ا ی تسا هدش
، تسا هدش هجوت رتمک (
McCool and Williams, 2008
).
زا بوسر لاصتا یسررب قم
ی سا هب هنماد
وح ز ه یم ناشن زیخبآ
،دهد لاعف ی ت اه ی ناسنا ی دننام غت یی تار ششوپ مز ی ن لگنج(
ادز یی و شنرهش ین ی ،) سدنهم ی فارگوپوت ی دنبوکس(
1ی
،
1 - Terracing
هداج
،اه لاناک
،اه کاخ و اهدس ری
اهز ،) شکهز اه ی عونصم ی و اهن ی
ًات غت یی تار ربراک ی ضارا ی زرواشک ی لماش کاخ زرو
،ی رط زا ی ق ثأت ی ر رب
لوت ی د تسا رثؤم بوسر لاصتا رب ،باناور و بوسر (
Heckmann et al. 2018
)
.
عاونا لاصتا بوسر
هک تسا یدرکراک و یراتخاس عون ود یاراد بوسر لاصتا عون
راتخاس ی
،نآ یکیزیف طابترا مدع و طابترا نیب
مشچ یاهدحاو ر زادنا
اب ا
سایقم رد رگیدکی نامز
ی و ناکم ی و ی ا ره ود یم یسررب ( دنک
Najafi et al. 2014
.) لاصتا یدرکراک رف
ا بوسر دیلوت و شیاسرف یاهدنی ،
هوحن ،تشادرب ی بوسر تشابنا و لاقتنا
زین ار ازجا رد ی فلتخم رد زیخبآ هزوح سایقم
ینامز و یناکم بسانم رظندم یم رظن رد دریگ
(
Turley et al. 2021
.) هب و تسا یرازفا تخس ساسا یاراد یراتخاس لاصتا ،رگید ترابع هب دراوم
یکیزیف زیخبآ
،بیش دننام ش
لک
هنماد و هلصاف زا ههاربآ یم طوبرم یلاحرد .دوش
هک
،یدرکراک لاصتا روحمدنیآرف
تسا هک رد نآ غراف زا دراوم
،زیخبآ هزوح یکیزیف رف
ا نی یاهد
هدیدپ دروم ی دیلوت نازیم دننام رظن شیاسرف
یشان زا عون
،کاخ شیاسرف یریذپ
،کاخ نازیم
،کاخ رد بآ ذوفن یگدنیاسرف
ب و نارا عون
یربراک یضارا و نییعت رف ا رجنم یاهدنی هب
و داجیا بوسر هریخذ رد
ریسم لاقتنا
،بوسر دروم یسررب رارق یم دریگ (
Najafi et al. 2014
.)
هافم ی م راتخاس لاصتا ی
و یدرکراک سرت رد
ی م اهوگلا ی ناکم ی زوت ی ع ،بوسر ندش ریزارس
1بوسر خت و عمجت قطانم و لی
ه
2بوسر فم ی د
لع .دنتسه ی
مغر ازفا ی ش لباق قحت هجوت ی
تاق لاصتا ب ،بوسر ی ش رت رب زورما هب ات تاعلاطم لاصتا
راتخاس ی ف(
ی ز ی ک ی متم ) هجوت و هدوب زکر
رتمک ی هب لاصتا یدرکراک نتبم(
ی رف رب یا دن ( تسا هدش )
Heckmann et al. 2018
) هک ارب ی مک ی زاس ی لاصتا ،بوسر شور یاه فلتخم ی
صخاش هلمج زا گ راک هب اه
هتفر ( تسا هدش
Najafi et al. 2021
.)
صخاش اه ی لاصتا
ارب ی عت یی ن مک ی ت و زرا ی با ی لوا ی ه زا لاصتا رد قم ی سا ترک
، هنماد و وح ز ه زیخبآ م ی ناوت زا عباوت ی دننام هجدوب
،بوسر تبسن وحت ی ل ،بوسر
لدم اه ی دوجوم
، هیرظن صخاش و فارگ اه
ی توافتم ی هک ارب ی زرا ی با ی لاصتا ا ی داج هدش
،دنا درب هرهب (
Heckmann et al. 2018;
Fressard and Cossart, 2019; Di Stefano and Ferro, 2018; Heckmann et al. 2014; Borselli et al. 2008
) هزورما هک
یارب تاعلاطم رد بلغا زرا
ی با ی و بوسر لاصتا مک
ی زاس ی نآ زا ، صخاش اه یم هدافتسا .دوش
صخاش اه ی لاصتا
،بوسر یراکهار رورض
ی
ارب ی زرا زا تکرح ی
با ی ک یف ی زرا هب ی با ی ن(
ی هم مک ) ی لاقتنا باناور و رد تابوسر ی
ک هناماس خبآ ی ز دنتسه هک زا رط ی ق هس ر وی درک لک ی
ماجنا م ی دوش هک لماش صخاش اه ی تبم ین رب
3رتسر
، ور ی درک حطس خبآ ی ز
4رثؤم زرا و ی با ی لاصتا نتبم ی ش رب ی ء هکبش و ( تسا5
Heckmann
et al. 2018
.) صخاش اه ی نتبم ی رب رتسر رب موهفم هقطنم تکراشم هدننک ی لوت ی د
6بوسر ت کأ ی د دنراد و ا هب ی ن نعم تسا ی لوت قطانم همه هک ی
دننکد ه
هکبش اب )لاعف قطانم( باناور ههاربآ
اه هارمه من ی دنوش اربانب و ی ن تکراشم دنتسه هدننک (
Borselli et al. 2008
نیا رد ،رگید ترابع هب .)
درکیور رد هک یقطانم یمامت ههاربآ هب هک یقطانم هچ ،دنتسه رثؤم باناور دیلوت
یم اه یمن لصتم ههاربآ هب ای و دنسر رد ار ،دنوش
یم رظن
ریگ .د صخاش هلمج زا یم ،رتسر رب ینتبم درکیور رد لاصتا یاه
صخاش هب ناوت
7 یاه ،SPI DEBAS8
(
Marchi and Dalla Fontana,
،)2005 area - Slope
(
000 Wilson and Gallant, 2
و )
IC9
(
. 2008 et al Borselli
لکش و ) هتفایرییغت یاه
ی .درک هراشا IC
صخاش یم هدش رکذ یاه نآ رد دوجوم ءازجا هب هتسب دنناوت
.دنشاب ود ره ای و یدرکراک ،یراتخاس ،اه
ور رد ی درک ( مود سرت فده ،)ECA
ی م نتفرگ رظن رد و شخب
ی وح زا ز ه زیخبآ م روط هب هک تسا ؤ
هب رث بوسر لاقتنا ناور دیلوت و
با زا
هب فلتخم عبانم ههاربآ
م کمک ی .دنک نآ رد هک یقطانم طقف درکیور نیا رد ههاربآ هب هدش دیلوت باناور اه
یم لصتم اه یسررب ار ،دنوش
یم هلاچ رد یلو دنراد شقن باناور دیلوت رد هک یقطانم زا یخرب هک ینعم نیا هب .دنک یم ذوفن ای و فقوتم یا
ک ههاربآ هب و دنن ه
متخ ا
یمن یمن رظن رد ار دنوش .دریگ
تن ی هج ور ی درک
، ECA
عت یی ن تعسو و ناکم حطس
خبآ ی ز رثؤم بوسر و باناور دیلوت رد قتسم هک تسا
ی
ًام اب
1 - Sediment cascades
2 - Sediment aggradation and degradation areas 3 - Raster-based connectivity indices
4 - Effective catchment area approaches (ECA) 5 - Object- and network-based connectivity assessment 6 - Sediment contributing area
7 - Simple Stream Power Index (SPI)
8 - stream power DEficit on BASin slopes (DEBAS) 9 - Index of connectivity
روگلا زا هدافتسا ی
مت اه ی سم ی ر ی با ی رج ی نا ور رب ی هب اهDEM
م تسد ی آی د هزادنا و گ ی ر ی ی ا صاخ صخاش ی
زا لاصتا نامه لااب رد هک روط
رعت ی ف دش
، ( درادن دوجو
Babbie, 2013
ب .) ی رتش صخاش اه ی لاصتا هداد ساسا رب اه
ی رتسر ی و دنتسه رد سب ی را ی نآ زا اه لاصتا ارب ی
ره ی ک لولس زا اه ی رتسر م هبساحم ی
ا اب .دنوش ی ن ،لاح لاصتا ( مدع لاصتا لولس رد هن ) رتسر
ی
، قم رد هکلب ی
سا مرفدنل م لمع1
ی دنک و
لولس اه ی رتسر هب اهنت یی ه ی چ مها ی ت ژولوفروموئژ ی
ک ی .دنرادن هب مه ی ن ور رد تلع ی
درک موس
، لاصتا ه ی ژولورد ی ک ی بوسر و ی ار اب رد رظن
نتفرگ شخب نیمز فلتخم یاه مرفدنل دننام
اه ( نزاخم ،بوسر قطانم شاح ی ها ی ، اهدنب زرواشک عرازم ،) ی
هناخدور ، شخب و اه اه
ی ی ک
هرد
، هب روط پ ی هتسو ش و ی ء رگن رارق هجوت دروم م
ی نهد د و ازجا ی مز ی ن ار هب تهج هدافتسا زا لولس اه ی رتسر اب نتشاد وی گژ ی اه ی فارگوپوت ی
کفت ی
2ک ن م ی دننک (
. 2018 et al Heckmann
.)
تلع هعسوت صخاش لاصتا بوسر
صخاش هعسوت هدافتسا و بوسر لاصتا یاه
یفلتخم لیلاد هب نآ زا رتشیب هچ ره ی یم نایب نآ مهم للع هلاقم نیا رد هک هداتفا قافتا
وش لدم .د ان شیاسرف ًامومع اه یم نیمخت ار صلاخ
یراوشد و دننز هزادنا
گ ی ر ی قتسم ی م وحت تبسن ی
ل ( بوسر
Bayat and Moradi,
هزادنا اب هسیاقم رد لاصتا طابنتسا ندوب ناسآ و )2014
بوسر یریگ ،زیخبآ هزوحریز کی یجورخ رد یهد
صخاش هعسوت تلع نیلوا ه
یا
نیا رگید تلع .تسا لاصتا شیپ لباق ریغ راتفر ،هک
ینیب هزوح یاه خبآ ی ز هزادنا هک یقطانم رد ای هدنیآ رد یریگ
سرتسد رد بسانم یاه
شیپ هب زاین و تسین صخاش دربراک شیازفا بجوم ،دراد ینیب
( تسا هدش لاصتا یاه
Heckmann et al. 2018
.)
صخاش لاصتا هب عون ناونع ی
هزادنا یبیکرت یریگ رعت
ی ف هدش دنچ هک تسا ی
ن دهاشم ه بترم و هصلاخ ار صاخ هدرک
و
ُبع لک د ی رت ی
م ناشن ار ی
هب .دهد لاصتا صخاش ،صاخ روط لماش
دنچ ی ن غتم ی ر موهفم رظنزا هک تسا
،ی یوگلا ناکم ی تدش و رج ی نا رد بوسر ی
ک
مشچ زادنا ار بت یی ن م ی دنک (
Babbie, 2013
.) ا اب ی ن هزادنا ،لاح گ
ی ر ی خرب ی ا زا ی ن غتم ی اهر قم رد ی سا اه ی ناکم ی نامز و ی ن دروم ی زا راوشد
.تسا هاگ ی ن ی ز ارب ی سررب ی مک ی لاصتا
، صخاش عاونا اه
ی پ ی چ ی هد ا ی داج پ هک تسا هدش ی
چ ی گد ی موهفم لاصتا م سکعنم ار ی
نک ن .د
شلات اه ارب ی مک ی ندرک لاصتا پ هب هجوت اب بوسر ی
چ ی گد ی وح و هنماد ز
ه زیخبآ فاک ی ن ی تس پ مزلتسم و ی
تفرش عسوت رد صخاش ه اه
ی
بسانم و سررب ی ددجم صخاش اه ی ( تسا دوجوم
Heckmann et al. 2018
.)
فرعم یگتسویپ صخاش ی وIC
ازجا ی نآ
هب یسرتسد شیازفا هداد
اه ی فارگوپوت ی لااب حوضو اب رد
لاس اه ی خا ی ر و نی زا هب کرد اهوگلا ی لاصتا بوسر ب ی ن اهدحاو ی مشچ ،زادنا
ثعاب هدش ات صخاش اه ی رتموفروموئژ ی
ک لاصتا بوسر هعسوت پ ی اد دننک . ی ک ی زا ا ی ن صخاش
،اه لاصتا صخاش مز ردIC
ی هن تاعلاطم
اسرف ی ش کاخ تسا وح رد و ز بآ ه زیخ اب ربراک ی زرواشک بلاغ ی
ا رد ی لات یا طسوت
Borselli et al. (2008)
فرعم ی و دروم هدافتسا رارق
تفرگ . ،IC
لاصتا صخاش یراتخاس
، ور اب ی درک نتبم ی ثأت رب و تسا رتسر رب ی
ر فارگوپوت ی خرب نتفرگ رظن رد اب ،بوسر لاصتا رب ی
زا
مز حطس هب طوبرم تاعلاطا ی
ن ارب و دراد زکرمت ی
رف شقن نداد ناشن یا
اهدن ی لاصتا بوسر یدرکراک طسوت
Borselli et al. (2008)
حارط ی ( تسا هدشن
Heckmann et al. 2018
.) صخاش اپ و تسدلااب لماع شخب ود زاIC
یی ن تسد یم لیکشت هبساحم یارب .دوش
یگژیو ،)یلصا ههاربآ هب لاصتا لحم ای هنماد یاهتنا ای( بوسر نزخم زا هلصاف ،صخاش لماوع ،بوسر تکرح ریسم یاه
رثؤم یرج رب نا
نایرج زا تمسق ره رد یلحم طیارش و باناور یعمجت هب
ینزو لماع تروص هتفرگ رظن ردW
م ی دوش (
Borselli et al. 2008; Cantreul
et al. 2018
یم نایب تسدلااب ءزج .) هک ،دراد یگتسب هرذ نآ لاقتنا یارب باناور دوجو مدع ای دوجو هب بوسر تارذ لاقتنا لامتحا دنک
یم زج .دوش یشان تسدلااب زا ای و دوش دیلوت لحم رد باناور دناوت نییاپ ء
یم نایب زین تسد یرتکیدزن هب هرذ ندیسر لامتحا هک دنک
نزخم ن
یگژیو ،نزخم ات هلصاف هب یگتسب اه
ی سم ی ر و باناور ی هک رد لوط سم ی ر اپ یی ن تسد دیلوت و ی ا زا یم جراخ ریسم دوش
، دراد (
Borselli et
al. 2008
.) صخاش لاصتا (
)IC
زا هدافتسا اب هطبار
1 هبساحم م ی دوش .
هطبار 1 )
IC𝑘 = log10(𝐷𝑢𝑝,𝑘
𝐷𝑑𝑛,𝑘) = log10( 𝑊̅̅̅̅ 𝑆𝐾̅̅̅̅√𝐴𝐾 𝐾
∑ 𝑑𝑖
𝑊𝑖 𝑆𝑖
𝑖=𝑘,𝑛𝑘
)
1 - Landform 2 - Discretization
نآ رد هک
؛ Dup
،تسدلااب ءزج :
𝑊𝐾
،)دعب نودب( هنماد تسدلااب تکراشم حطس ینزو لماع نیگنایم :̅̅̅̅
𝑆𝐾
حطس بیش یدنت نیگنایم :̅̅̅̅
،)رتم رب رتم( هنماد تسدلااب تکراشم
Ak
،)عبرم رتم( تسدلااب یتکراشم حطس :
Ddn
ءزج : ،تسد نییاپ
di
نییاپ تمس هب ریسم لوط : تسد
لولس رد هنماد هکبش هشقن ماi
،)رتم هب( هدافتسا دروم یا
Wi
نزو لماع : ی
لولس ،)دعب نودب( ماi Si
دنت : ی ش ی ب لولس هب طوبرم رتم( ماi
)رتم رب .تسا سیدنا یم ناشن k
رادقم لولس ره هک دهد هطبار ساسا رب هک دراد ار دوخ IC
1 ( تسا هدش هبساحم
Borselli et al.
2008; Cantreul et al. 2018; Zanandrea et al. 2021
رادقم لقادح .) یارب .تسا )لولس هزادنا( عجرم لولس حطس اب تسا رباربA
رد یعقاوریغ جیاتن زا یریگولج بیش رثکادح و لقادح ،IC
005 / 0 و 1 ( تسا هدش هتفرگ رظن رد هلداعم رد رتم رب رتم
Cavalli et al.
2013; Arabkhedri et al. 2021
).
( لاصتا صخاش یازجا
)IC
لکش رد کیتامش تروص هب 1
.تسا هدش هداد ناشن هنماد کی رد
لاصتا صخاش داقم
ی ر ب ی ن فنم ات تبثم ی
ب ی اهن ی ت ار رد مرب ی گ ی در داقم و ی ر رتگرزب
، IC
ازفا ی ش لاصتا بوسر ار ناشن م ی دهد ارب . ی
هبساحم هت وIC
ی ه هشقن ی رازبا زا نآ ی
رازفا مرن رد هک
Arc/GIS10.7.1
(
Connectivity Toolbox for ArcGIS10.3
ندوزفا لباق )
طسوت و تسا
. (2013) et al
Cavalli
هدافتسا ،تسا هدش رشتنم یم
وش د دورو . ی ا ی ن موقر لدم لماش رازبا ی
ظن زا ه ر ی ژولورد ی ک ی صت ح ی ح
هلاچ فذح اب هدش
1اه هزادنا ، رد لسکیپ ی هک تسا ینزو لماع و یدوروDEM
. (2013) et al
Cavalli
یربز صخاش زا هب2
لماع ناونع
هدرک هدافتسا هیلوا ینزو .دنا
یم ،یباختنا ینزو لماع عون هب هتسب لاصتا صخاش یراتخاس ای و یراتخاس صخاش دناوت
- کراک رد یدر رظن
هب .دوش هتفرگ هب یحطس یربز نتفرگ رظن رد اب لاثم روط
ناراب یگدنیاسرف ینزو لماع رگا و یراتخاس لاصتا صخاش ،ینزو لماع ناونع
یراتخاس لاصتا صخاش ،دوش هتفرگ رظن رد -
.تسا یدرکراک هب ینزو لماع
ثحب هناگادج ،بوسر لاصتا صخاش رد مهم ءزج کی ناونع
.دش دهاوخ
لکش 1 - ا نییاپ و )بوسر عبنم( تسدلااب یازج صخاش هطبار )بوسر نزخم( تسد
ریغتم وIC هنماد رد نآ هب طوبرم یاه
زا هتفرگرب(
Borselli et al. 2008 )
سایقم ناکم ی لاصتا بوسر
قم ی سا ناکم ی زا ود هبنج ی حوضو ناکم
3ی و هزادنا هقطنم ی عجرم
4ی ارب هک ی م هبساحم لاصتا صخاش نآ ی
،دوش سررب ی هدش تسا
(
Najafi et al. 2021
گتسباو .) ی ناکم حوضو هب بوسر لاصتا ی
فارگوپوت تاعلاطا و ی
کاخ حطس (
Balaguer-Puig et al. 2017
) هب
1 - Pits Removed 2 - Roughness Index (RI) 3 - Resolution
4 - Area of reference
ای ن رثکا هک تسا تلع لماع
اه ی رط زا IC
ی ق هکبش ی هداد اه ی مز ین
1ی موقر لدم زا هدافتسا اب ی
عافترا (2
)DEM
هبساحم م ی دنوش
(
Heckmann et al. 2018
.)
سایقم رد عافترا یموقر لدم هیهت زا هدافتسا اب یفارگوپوت تیعضو نییعت اب ،یهاگشیامزآ و ییارحص ترک ،هنماد ،زیخبآ هزوح یاه
یم تروص یفلتخم تازیهجت ( دریگ
Florinsky, 2016
هراوهام ریواصت زا زیخبآ هزوح سایقم .) هداد هعومجم و یا
حوضو اب یفارگوپوت یاه
کمک هب لااب ییاوه نکسا رزیل
اب زیخبآ هزوحریز و هنماد سایقم رد و ،داپهپ ای و امیپاوه هب لصتم 3
نکت ی ک اه ی ل نکسا ی رز ی مز ین
4ی ی ا
رتمارگوتف ی دی ج ی لات نتبم ی داپهپ رب هب متیروگلا لاثم ناونع انبم تکرح راتخاس یاه
شزادرپ یارب هک5
داپهپ زا هدافتسا اب هک یریواصت
هب یم راک هب ،دور یم تسد ( دیآ
Heckmann et al. 2018
.) هداد ،یهاگشیامزآ ای ییارحص ترک هزادنا رد کچوک سایقم یاه
کینکت اب کاخ یحطس یفارگوپوتورکیم یم هیهت یسامتریغ و یسامت یاه
( دوش
Balaguer-Puig et al. 2017
کینکت .) هب یسامت یاه
( یکتلغ ریجنز دننام یصاخ یاهرازبا
Saleh, 1993
نیپ ای ) ( رتم
Jester and Klik, 2005
کینکت و دنراد زاین ) ریغ یاه
هدافتسا هب یسامت
( یرتمارگوتف لماش هک دنراد یگتسب یکینورتکلا هاگتسد یعون زا
Hohle, 2009
،) عاونا اهرنکسا ی ل ی رز ( ی
Favey et al. 2003
) و
فورپ ی ل اهرتم ی ل ی رز ی (
Bertuzzi et al. 1990
) م ی دنوش هک هتسب هب تاناکما رد سرتسد و قم ی سا دروم رظن ارب ی سررب ی فارگوپوت ی
ی ک ی زا شور اه ی رکذ هدش باختنا م ی دوش هک هزورما هدافتسا زا شور اه ی رتمارگوتف ی (
Laburda et al. 2021
و )
LiDAR
(
Turley
et al. 2021
هدرک ادیپ یهجوت لباق شرتسگ ) .تسا
حوضو ناکم ی هب نعم ی هزادنا پی لسک رد لدم موقر ی عافترا و 6
یا مز ی
7ن هک تسا هدافتسا دروم عبنم
تاعلاطا ی مهم ی ارب ی عت یی ن
لاصتا راتخاس ی تسا (
Heckmann et al. 2018
.) هزادنا پ ی لسک لدم موقر ی عافترا رد خرب ی زا تاعلاطم (
Gerami et al. 2022;
Cantreul et al. 2018; Kedich et al. 2021; Goldin et al. 2016; Lu et al. 2019; Lopez-Vicente et al. 2021
)،
رد
هدودحم ی ی ک ات 75 تناس ی رتم ( 1
، 2
، 5
، 20
، 25
، 27 ، 50 و 75 تناس ی رتم و ) رد خرب ی دی رگ (
Wang and Zhang, 2022; Zingaro
et al. 2020; Cantreul et al. 2018; Gay et al. 2016; Batista et al. 2020; Borselli et al. 2008; Grauso et al. 2018;
Fernández et al. 2020; Upadhayay et al. 2020; Uber et al. 2020; Llena et al. 2019; Liu et al. 2022; Liu et al.
2021; Arabkhedri et al. 2021; Zhao et al. 2020; Wu et al. 2021; Zingaro et al. 2019; Lizaga et al. 2016; Turley et al. 2021; Buter et al. 2020; Zanandrea et al. 2021; Mishra et al. 2019; Cavalli et al. 2016; Persichillo et al.
2018; Andreazzini et al. 2021; Ortíz-Rodríguez et al. 2017; Foerster et al. 2014; Mahoney et al. 2020; Najafi et al. 2017
) رد هدودحم ی ی ک ات 250 ( رتم ی
،ک 5 / 1 ، 2 ، 5 / 2 ، 4
، 5
، 10
، 20 ، 30 ، 50 ، 100 ، 200 و 250 )رتم کمک هب وصت رازبا ی رادربر ی
لماش رادار ریواصت ،ییاوه ریواصت
SRTM8
داپهپ ،
، واصت ی ر هراوهام ا
،ی
LiDAR
ییاوه و ینیمز رنکسا رزیل و .تسا هدوب
تاعلاطم بلغا
،هدش ماجنا هتسب
هب دروم حطس
،شهوژپ تاناکما ،یئزج ضراوع یسررب فده وصت
ی ر رادرب ی تعرس و عافترا یموقر لدم یبسن تحص ،
لسکیپ هزادنا ،تاعلاطا شزادرپ هداد رارق هدافتسا دروم ار یفلتخم یاه
هب دیاب لسکیپ هزادنا ناکما تروص رد .دنا هنوگ
ش باختنا یا هک دو
چوک لسکیپ هزادنا اب هسیاقم رد و دشاب دوجوم لسکیپ هزادنا نیرتک .دنک دیلوت یرتشیب تاعلاطا رتگرزب یاه
موهفم لاصتا قم و ی سا هزادنا گ ی ر ی نآ تسه طبترم مه هب
،دن ز ی ار قم ساسا رب ی
سا دروم
،شهوژپ اب غت یی ر
،لاصتا رادقم نا و بآ لاقت
بوسر نی ز غت یی ر م ی ( دنک
Keesstra et al. 2018
م ار لاصتا .) ی
ناوت رد قم ی سا اه ی فلتخم دننام ترک ، هنماد وح و ز ه زیخبآ دروم سررب ی
.داد رارق هنماد
هک دنراد یدیلک شقن زیخبآ متسیس رد اه پی
ش بی ن شلاچ زا هنماد سایقم رد بوسر دیلوت ی قیقحت یلصا یاه
ه یا
،تسا یژولوفروموئژ هب
ای ن تلع هنماد هک نیزاغآ لحم اه یلوت
د و لاقتنا بوسر رد رف یا دن اسرف ی ش و وحت ی ل بوسر هب اپ یی ن د تس دنتسه
(
Poesen, 2018
.) وی گژ ی اه ی ره هنماد رد م ی ناز وحت ی ل بوسر صلاخ هب هناخدور اه و رتسب هرد اه رثوم شقن ی
،دنراد زی ار هت رب تسشن
م رثا لاصتا و تابوسر ی
دنراذگ (
Houben, 2008
) . مهس هنماد اه مأت رد ی ن جورخ بوسر ی
زا هزوح خبآ ی ز بوخ هب ی و تسا هدشن نشور
سب ی را ی تاعلاطم زا لاصتا
،بوسر رد هجرد ی لوا هب کرد گنوگچ ی لاصتا بوسر دننام تکرح بوسر ب ی ن هنماد ههاربآ و یا رد ی ک هکبش
رج ی نا م ی دزادرپ (
Wohlet al. 2019
.)
1 - Geodata grided
2 - Digital Elevation Model (DEM) 3 - Light Detection and Ranging (LiDAR) 4 - Terrestrial Laser Scanning (TLS) 5 - Structure-from-Motion (SFM ( 6 - Digital Elevation Model (DEM) 7 - Digital Terrain Model (DTM) 8 -Shuttle Radar Topographic Mission
لاصتا قم رد بوسر ی
سا وح ز ه زیخبآ پ زا ی دنو ازجا ی کشت ی ل هدنهد ی وح ز ه زیخبآ دننام دپ بوسر لاقتنا هب هجوت اب ههاربآ و هنماد ی
د
م ی آی د لماش هک لاصتا
ضرع ی و هنماد رد لاصتا(
هنماد هب ههاربآ )،
لاصتا لوط ی ( ی نع ی هکبش نورد ههاربآ
دومع لاصتا و ) ی
لاصتا(
حطس ی
ز هب ی ر تسا )حطس (
Poeppl et al. 2020; Keesstra et al. 2018; Bracken et al. 2015; Fryirs et al. 2007
) رج . ی نا موادم
باناور اناوت و یی نآ رد ب داوم لاقتنا ی
ن اپ و تسدلااب یی
ن سم و تسد ی
اهر ی رج ی نا پ ی هتسو م هک ی رج روبع دناوت ی
نا مضت ار بآ ی
ن دنک
،
بجوم لاصتا لااب ی لوط ی رد ههاربآ اه م ی دوش (
Zhang et al. 2021
) لاصتا . اه ی ضرع ی
، لوط ی و دومع ی قم رد ی سا وح زیخبآ هز مه اب
کرت ی ب م ی دنوش یا جورخ هب بوسر لاقتنا و دنراد شنک مهرب ی
وح ز ه زیخبآ عت ار یی ن م ی نچمه .دننک ی
ن وح زیخبآ هز م ار ی ب ناوت ه ازجا یی
سقت ی م رد ار لاصتا و درک نآ
اه سررب دروم ی
.داد رارق ارب ی لاثم پ ی لسک اه ی
، DEM
مرفدنل اه و هدودحم اه ی صخشم هدش ور رب ی هشقن
ژولوفروموئژ ی
، ش ی
،ب اهدحاو ی ه ی ژولورد ی ک و ی زی وحر ز ه اه زیخبآ ی ازجا ی پ ی داهنش ی دنتسه (
Heckmann et al. 2018
).
نارگشهوژپ سررب هب
ی صخاش لاصتا اهوگلا و دنتخادرپ فلتخم قطانم رد بوسر ی
ناکم ی فلتخم ی زا لاصتا راتخاس ی ر ا اب هب هجوت
وی گژ ی سررب دروم قطانم ی
سکعنم هدرک دنا (
Gerami et al. 2022; Wang and Zhang, 2022; Liu et al. 2022; Zhang et al.
2021; Andreazzini et al. 2021; Turley et al. 2021; Zanandrea et al. 2021; Upadhayay et al. 2020; Wu et al.
2021; Gay et al, 2016; Baartman et al. 2013; Najafi et al. 2017
.)
بلغا ققحم ی ن کأت اب ی د رب گتسباو ی فارگوپوت هبIC
ی
، بی نا دندرک هک رتلااب ی ن ش اب قطانم رد بوسر لاصتا ی
ب ز ی دا دی هد ش هد تسا
،
زی ار ش دصرد ی ب ثأت اب ی ر م رب ی ناز ژرنا ی ارب سرتسد رد ی
رج ی نا حطس ی
، رج تعرس ی
نا ازفا ار ی ش م ی دهد و رب لاصتا راتخاس ی ا رث
م ی دراذگ (
Liu et al. 2022; Turley et al. 2021; Zhang et al. 2021; Heckmann et al. 2018; Reaney et al. 2014
) اب .
ازفا ی ش پ ی چ ی گد یراومهان و ی یاه
مز حطس ی
1ن
، لاصتا غ طابترا و شهاک بوسر ی
طخر ی ب ی ن پ ی چ ی گد ی م ژولوفرو ی مز ی ن و لاقتنا وسر ب
دوجو دراد (
Baartman et al. 2013
.) رد شهوژپ ی دی رگ
Wang and Zhang (2022)
یناکم تارییغت هک دنداد ناشن ششوپ طسوتIC
یم لرتنک یمیلقا لماوع و یهایگ .دوش
Jing et al (2022)
و هداج رثا یسررب رد ههاربآ هکبش
هک دندرک نایب بوسر لاصتا یور رب اه
یم شهاک هداج زا هلصاف شیازفا اب بوسر لاصتا و دبای
یم لاصتا شیازفا هب رجنم ،هداج دوجو تلع هب نایرج ریسم رد رییغت ش
هعلاطم .دو ی
طسوت هضوح سایقم رد لاصتا
Liu et al (2022)
ناشن داد هک رادقم نیرتلااب اهدنکبآ لوط رد IC
نییاپ ریداقم و دوب رد نیگنایم زا رت
هنماد نایب هجیتن نیا هک دش هدید اه هدننک
فرظ ی ت ب هوقلاب شی رت لوت ی د رد بوسر دنکبآ
اه هب تبسن هنماد اه .تسا داد ناشن نیققحم نیا جیاتن
هک وگلا ی زوت ی ع ناکم ی و ربراک عون ی مز ی ن سم رب هکلب ،بوسر ندش ادج رب اهنت هن ی
ر و هلصاف ،هوقلاب لاقتنا تعرس
تنا ن بوسر لاق ی
ز ثأت ی ر
م ی .دراذگ قطانم اب لاصتا م ار مک ی دوجو هب ناوت غت
یی تار رد مز ی ن گ ششوپ و ی
ها ی رظنم رد ی ش اب ی ب هب هک داد تبسن مک م روط
ؤ رث
درکلمع ه ی ژولورد ی ک ی هنماد عضت ار اه ی ف م بوسر لاقتنا زا عنام و ی
.دوش نامه لکش رد هک روط 2
- یم هدهاشم پ و فلا دوش
مک رادقم ، رت
ینعم هب هک تسا هتفرگ تروص )ب( هنماد و )فلا( زیخبآ هزوح تسدلااب ردIC
مک لامتحا .تسا یجورخ هب هتفای شیاسرف تارذ ندیسر رت
یم ،رگید ترابع هب نیا ناوت
یم بیسرت لحم نامه رد هتفای شیاسرف تارذ زا یدایز مهس هک درک نایب هنوگ کرح اب ،لباقم رد .دنوش
هب ت
رادقم ،هنماد ای زیخبآ هزوح یجورخ تمس شیبIC
یم رت شیب لامتحا ینعم هب هک دوش نا رت
.تسا یجورخ هب هتفای شیاسرف تارذ لاقت ع
تل
تحار باناور نایرج هچره هک تسا نآ هب بوسر نزخم و عبنم ،دسرب یجورخ هب رت
یم لصتم مه نیا زا ،دنوش
رد بوسر لاصتا صخاش ،ور
شیب نزخم ههاربآ ریسم رد ،نیا رب هولاع .تسا رت
هب اه رد تلوهس تلع اج
ییاج هب م بوسر لاصتا ،تابوسر لکش( دراد ییلااب رادق
2 - ب
ت و لکش( تسا هتفرگ تروص یراذگبوسر هک یطاقن رد و )a
2 - ت رادقم ،)b
.تسا رتمکIC Gerami et al (2022)
هعلاطم رد ی
مک رادقم ،دنداد ناشن زین یهاگشیامزآ مولف رد بوسر یگتسویپ یسررب رت
رادقم مولف یجورخ تمس هب و مولف یلااب رد IC
شیب IC
رت
یم .دوش قتسم طابترا صوصخ رد ی
م م ی ناز لاصتا و شراب
، تاقیقحت جیاتن
Zanandrea et al (2021)
هک دنداد ناشن م
ی ناز رظن زا طابترا
ناکم ی ثأت تحت هقطنم هب ی
ر گتسب شراب ی
قطانم .دراد لگنج
ی اپ شخب رد عقاو یی
ن ی وح ز بآ ه خ ی ز دزن ی ک لصا هناخدور هب ی
، نامز اهنت ی هک
تحت تأ ثی ر ور ی اهداد ی گرزب زا رت 50 م یل ی رتم رد تعاس و پ تبوطر ی ش ی ن لااب م رارق ی گ ی
،دنر اراد ی رادقم لاصتا لااب هدوب دنا نچمه . ی ن
Gay
(2016) et al
بی نا دندرک لماع اه ی فارگوپوت ی رد دوجوم
، IC
ش دننام ی
،ب یربز بیرض و ریسم لوط ،2
لاصتا بوسر عقاو ی ار رد ضارا ی
تسپ هب بوخ ی سکعنم من ی دننک و لماع اه ی دروم هدافتسا رد هبساحم لاصتا بوسر رد سارت
،اه هرد اه ی تشد و لکشV
اه ی س ی بلا ی
اب ی د اب ی دک ی رگ .دنشاب توافتم
1 - Morphological Complexity 2 - Roughness Index (RI)
