DO TỔ CHỨC KINH DOANH TRÕ CHƠI (ĐÁNH BẠC) BẤT HỢP PHÁP Ở NƢỚC CỘNG HÒA KAZAKHSTAN
Alipbaev D. Amurtaeva D.T.
Tóm tắt: Bài báo đề cập đến vấn đề về trách nhiệm do tổ chức kinh doanh trò chơi (cờ bạc) bất hợp pháp ở nƣớc Cộng hòa Kazakhstan. Các tác giả xem xét các vấn đề chung về tổ chức kinh doanh cờ bạc ở Cộng hòa Kazakhstan, quy định lập pháp và các khía cạnh pháp lý điều chỉnh các vấn đề trong lĩnh vực này. Đặc điểm của trách nhiệm pháp lý khi tham gia đánh bạc, vi phạm pháp luật về kinh doanh cờ bạc theo Bộ luật vi phạm hành chính của nƣớc Cộng hòa Kazakhstan. Trên cơ sở phân tích thực tiễn áp dụng, bài báo xem xét các vấn đề về năng lực chịu trách nhiệm hình sự, ghi nhận các hành vi vi phạm khác nhau trong lĩnh vực đánh bạc. Các vấn đề về trách nhiệm hình sự đối với tội tổ chức kinh doanh cờ bạc trái phép theo luật hình sự ở nƣớc Cộng hòa Kazakhstan đƣợc phân tìch và đề xuất cách giải quyết.
Từ khóa: kinh doanh cờ bạc, cờ bạc, điều chỉnh, trách nhiệm hình sự, vấn đề định danh tội phạm, con bạc, giấy phép, nhà cái, kinh doanh ngầm.
Vào năm 2022, kinh doanh cờ bạc ở Kazakhstan đã "tổ chức" lễ kỷ niệm 15 năm sau khi nó đƣợc công nhận là hợp pháp. Vào tháng 1 năm 2007, Tổng thống Kazakhstan đã ký một đạo luật nhằm hợp pháp hóa và điều chỉnh hoạt động kinh doanh cờ bạc [1].
Các khu đánh bạc ―Bắc‖ và ―Nam‖ lập tức bắt tay vào hoạt động. Một nằm ở quận Shchuchinsky (vùng Akmola), và một nằm trên bờ biển của hồ chứa Kapchagai (vùng Almaty).
Học viện các Cơ quan thực thi pháp luật thuộc Văn phòng Tổng công tố Cộng hòa Kazakhstan (Nur-Sultan, Kazakhstan); Email: [email protected]
Học viện Cơ quan thực thi pháp luật thuộc Văn phòng Tổng công tố Cộng hòa Kazakhstan (Nur-Sultan, Kazakhstan); Email: [email protected]
25
Kể từ khi thị trƣờng cờ bạc chính thức đƣợc hợp pháp hóa, mỗi nhà điều hành ở Kazakhstan có hai cách: hoặc làm việc tuân thủ tất cả các luật hoặc vận hành một sòng bạc trực tuyến có máy chủ ở một quốc gia khác và làm trái các quy định của pháp luật có lợi cho họ.
Một lần nữa, những ngƣời tham gia thị trƣờng chứng minh rằng hầu hết các sòng bạc trên đất liền ở Kazakhstan đều thuộc sở hữu của công dân nƣớc ngoài. Phần lớn "chợ đen" do các cá nhân đến từ Uzbekistan kiểm soát. Đây là một nghịch lý: bạn có thể mở sòng bạc, điều đó là hợp pháp, nhƣng thị trƣờng ngầm đã bị ngƣời nƣớc ngoài chiếm giữ.
Tất cả những ngƣời chơi cờ bạc ở Kazakhstan có thể đƣợc chia thành hai nhóm:
nhóm thứ nhất là những ngƣời giàu có ở độ tuổi trung niên thìch chơi trong các sòng bạc trên đất liền để có đƣợc cảm giác hƣng phấn, và nhóm thứ hai là những ngƣời chơi thìch chi tiêu ìt hơn hoặc thua trong các sòng bạc trực tuyến.
Xét trên thực tế là các sòng bạc trực tuyến không có hạn chế nếu máy chủ đƣợc đặt ở một quốc gia khác, ngƣời chơi địa phƣơng có thể chọn hầu hết mọi trang web mà họ muốn chơi (và họ rõ ràng là đang làm nhƣ vậy).
Cho đến nay, theo Bộ Văn hóa Kazakhstan, hơn 200 nhà cái đã nhận đƣợc giấy phép kinh doanh cờ bạc. Có hàng nghìn nhà cái hoạt động trong nƣớc, nhƣng các sòng bạc trực tuyến vẫn coi bất hợp pháp, buộc ngƣời chơi Kazakhstan phải đăng ký trên các nền tảng ở nƣớc ngoài, nơi họ có thể gửi và rút tiền thành công.
Nhƣ đã nói, một trong những công cụ để điều chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực này là Luật của Cộng hòa Kazakhstan ―Về kinh doanh cờ bạc‖ đƣợc thông qua vào ngày 12 tháng 1 năm 2007, trong đó có nhiều điều khoản hạn chế hơn so với giấy phép. Tình hính đã không đƣợc cứu vãn bởi Luật của Cộng hòa Kazakhstan đƣợc thông qua ngày 2 tháng 7 năm 2020 ―Về việc sửa đổi và bổ sung một số đạo luật nhất định của Cộng hòa Kazakhstan về các vấn đề kinh doanh cờ bạc‖, lần thay đổi cuối cùng của luật này, chỉ có nhiều thay đổi và bổ sung cho các văn bản lập pháp hiện có, không đƣa ra các quy phạm mới và không giải quyết đƣợc đáng kể các vấn đề trong lĩnh vực này [2].
Các yếu tố khác khuyến khìch các nhà đầu tƣ từ khắp nơi trên thế giới đầu tƣ vào thị trƣờng cờ bạc của Kazakhstan là giấy phép rẻ và một số lƣợng lớn ngƣời chơi ổn định.
26
Đồng thời, Kazakhstan là nơi hấp dẫn đối với các nhà khai thác kinh doanh sòng bạc trực tuyến. Thống kê thực tế các sòng bạc trực tuyến ở quốc gia này là vƣợt ra ngoài khả năng, hàng nghín ngƣời dùng vẫn đang tím kiếm một nhà cung cấp dịch vụ cờ bạc chất lƣợng và đáng tin cậy. Một sự kết hợp lý tƣởng cho các nhà khai thác muốn kinh doanh thêm.
Quy định pháp lý về trách nhiệm hành chình đối với việc tổ chức kinh doanh cờ bạc đƣợc quy định tại Chƣơng 25 của Bộ luật về các hành vi vi phạm hành chính của nƣớc Cộng hòa Kazakhstan (sau đây gọi là Bộ luật về các hành vi vi phạm hành chính của nƣớc Cộng hòa Kazakhstan), đƣợc đề cập đến là ―Vi phạm hành chính xâm phạm trật tự xã hội và đạo đức‖ [3].
Trật tự xã hội và đạo đức đƣợc xác định là khách thể chính của hành vi xâm phạm.
Hai điều khoản quy định các vi phạm trong lĩnh vực cờ bạc - đó là điều 444, đƣợc gọi là
"Tham gia, lôi kéo hoặc cho phép tham gia vào cờ bạc" và điều 445, đƣợc gọi là "Vi phạm luật pháp của Cộng hòa Kazakhstan về cờ bạc." Theo quy định của khoản 1, điều 444 của Bộ luật về vi phạm hành chính của Cộng hòa Kazakhstan, những ngƣời tổ chức đánh bạc, đƣợc thực hiện dƣới hình thức chấp nhận đặt cƣợc vào các môn thể thao và các cuộc thi đấu khác, phải chịu trách nhiệm pháp lý, mặc dù đặc biệt đƣợc tiến hành ở những nơi đƣợc chỉ định, nhƣng không có giấy phép đặc biệt.
Do đó, khoản 1, Điều 444 của Bộ luật vi phạm hành chính của Cộng hòa Kazakhstan quy định việc tuân thủ pháp luật về kinh doanh cờ bạc về nơi tổ chức đánh bạc và những ngƣời đã nhận đƣợc quyền tổ chức đánh bạc theo pháp luật. Hơn nữa, đối với những vi phạm tại địa điểm, trách nhiệm không chỉ thuộc về ban tổ chức, mà còn của những ngƣời tham gia, theo chúng tôi, điều này là đúng. Sự vắng mặt của những ngƣời muốn dành thời gian giải trí của họ trong một cơ sở đánh bạc đƣợc tổ chức bất hợp pháp sẽ góp phần vào việc ngăn chặn chính hoạt động tổ chức kinh doanh cờ bạc tại một địa điểm không xác định.
Điều 445 của Bộ luật vi phạm hành chính của Cộng hòa Kazakhstan bao gồm mƣời hai phần, quy định trách nhiệm hành chình đối với các vi phạm khác nhau đƣợc thực hiện trong quá trình tổ chức và thực hiện hoạt động kinh doanh cờ bạc.
27
Mặt khách quan của hành vi vi phạm này nằm ở một điều - đó là vi phạm quy định của pháp luật về địa điểm kinh doanh cờ bạc.
Đối tƣợng thực hiện hành vi vi phạm là chủ cơ sở đánh bạc, trang bị đánh bạc.
Thông qua quy định này, nhà lập pháp ngăn chặn mong muốn của những công dân vô đạo đức tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp bên ngoài những nơi đƣợc chỉ định cho việc này. Tuân theo luật kinh doanh, các nhà kinh doanh xác định một cách chính xác rằng lợi nhuận lớn nhất có thể thu đƣợc ở những nơi công cộng, đƣợc ghé thăm nhiều nhất. Về vấn đề này, họ đã vi phạm pháp luật và đặt các cơ sở đánh bạc ở những nơi đông ngƣời. Chúng tôi nhận thấy rằng các máy đánh bạc, hiện đang đƣợc đặt ở những nơi công cộng đông đúc nhất bên ngoài các khu trò chơi, đã "bỏ" quy định quản lý.
Theo chúng tôi, thực tế là tình trạng nói trên đã phát triển ở nƣớc cộng hòa đƣợc tạo điều kiện bởi sự thiếu chính xác của nhà lập pháp. Vì vậy, ví dụ, luật về cờ bạc nói rằng sòng bạc và máy đánh bạc phải đƣợc đặt ở những nơi đƣợc chỉ định đặc biệt. Và quy định của khoản 1 điều 445 của Bộ luật vi phạm hành chính của Cộng hòa Kazakhstan không chỉ ra máy đánh bạc.
Do đó, chúng tôi đề xuất bổ sung điều 445 của Bộ luật vi phạm hành chính của Cộng hòa Kazakhstan bằng các từ: ―máy đánh bạc‖ và nêu rõ nhƣ sau: ―Mỗi máy đánh bạc là một phần của khu phức hợp giải trì trò chơi phải tuân theo đăng ký theo cách thức quy định với cơ quan thuế của Cộng hòa Kazakhstan, và cũng là một đối tƣợng đánh thuế riêng đối với hoạt động kinh doanh cờ bạc.
Điều này là do sự kết hợp giữa các máy đánh bạc với nhau thành một khu phức hợp chơi trò chơi và việc sử dụng bảng điều khiển trung tâm (máy tình điều khiển tập trung) là một nguồn tăng thêm hứng thú khi chơi máy có trong khu phức hợp trò chơi, bởi cả hai đều tăng khả năng kết hợp chiến thắng cho ngƣời chơi và khả năng thắng lớn hơn so với trên một máy không đƣợc kết nối với mạng cục bộ và mỗi máy đánh bạc nên đƣợc coi là một máy đánh bạc độc lập và riêng biệt.
Trách nhiệm hình sự đối với tội tổ chức kinh doanh cờ bạc trái phép lần đầu tiên đƣợc đƣa ra vào năm 2011.
28
Theo quy định của Luật Cộng hòa Kazakhstan ngày 9 tháng 11 năm 2011, điều 269-1 mới của Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan ―Tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp‖ đã đƣợc quy định [4], [5]. Nó quy định trách nhiệm hình sự đối với việc mở hoặc duy trì bất hợp pháp cơ sở đánh bạc hoặc tổ chức các hoạt động trong lĩnh vực cờ bạc, cũng nhƣ cung cấp cơ sở để cố ý đánh bạc hoặc tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp.
Vào ngày 1 tháng 1 năm 2015, Bộ luật Hình sự mới thứ hai của Cộng hòa Kazakhstan (sau đây gọi là Bộ luật Hình sự của Cộng hòa Kazakhstan) đã có hiệu lực. Bộ luật Hình sự mới của Cộng hòa Kazakhstan quy định Điều 307 ―Tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp‖ [6].
Khách thể trực tiếp chính của tội phạm theo điều 307 của Bộ luật Hình sự của Cộng hòa Kazakhstan là các quan hệ xã hội phát triển liên quan đến việc tổ chức và thực hiện hành vi đánh bạc của các pháp nhân trên lãnh thổ của Cộng hòa Kazakhstan theo các quy định của pháp luật. Nhƣ các bạn đã biết, trong phần riêng của Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan, các tội danh đƣợc nhóm thành các chƣơng phù hợp với khách thể bị xâm phạm. Do đó, Điều 307 của Bộ luật Hình sự của Cộng hòa Kazakhstan đƣợc xếp vào Chƣơng 11 ―Tội phạm hình sự chống lại sức khỏe và đạo đức‖. Điều này có nghĩa là khách thể chính của hành vi tổ chức kinh doanh cờ bạc trái phép là sức khỏe của nhân dân và đạo đức. Với tƣ cách là khách thể trực tiếp bổ sung, có các quan hệ trong lĩnh vực trích nộp ngân sách các khoản liên quan đến việc thực hiện thủ tục đăng ký pháp nhân và cấp giấy phép tổ chức và thực hiện đánh bạc trong khu đánh bạc, cũng nhƣ thuế và các khoản khác thanh toán cho các hoạt động hợp pháp của cơ sở cờ bạc.
Theo chúng tôi, khách thể trực tiếp chính của hành vi vi phạm pháp luật đang đƣợc xem xét là các quan hệ xã hội điều chỉnh hoạt động bính thƣờng, phù hợp với các quy tắc đã đƣợc thiết lập, chức năng hoá của hoạt động kinh doanh cờ bạc. Phân tích thực tiễn áp dụng cho thấy Cơ quan Điều tra Kinh tế của Сục Điều tra Kinh tế ở Astana đã gửi hồ sơ vụ án hình sự số 187100121000021 ngày 31/01/2018 đến tòa án, với lý do phạm tội theo khoản 1 điều 262, khoản 2 điều 262, đoạn 1,2 khoản 3 điều 307, 2) của Bộ luật Hình sự
29
Cộng hòa Kazakhstan, về tội tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp trên lãnh thổ Astana.
Theo quyết định của tòa án, ngƣời tổ chức bị kết tội phạm các tội hình sự quy định tại khoản 1 điều 262, đoạn 1, 2 khoản 3 điều 307; Bộ luật Hình sự nƣớc Cộng hòa Kazakhstan và anh ta bị kết án theo khoản 1 điều 262 của Bộ luật Hình sự nƣớc Cộng hòa Kazakhstan - 7 (bảy) năm tù, theo đoạn 1, khoản 3 điều 307 Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan - 4 (bốn) năm tù.
Đồng phạm trong việc tổ chức kinh doanh cờ bạc trái phép đã bị kết tội hình sự theo khoản 2 điều 262, đoạn 1, 2 khoản 3 điều 307 Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan và bị kết án theo khoản 2, điều 262 Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan - 5 (năm) năm tù, theo đoạn 1,2 khoản 3, điều 307 Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan - 4 (bốn) năm tù.
Do kinh doanh đánh bạc là một loại hình hoạt động kinh doanh nên khách thể của Điều 307 Bộ luật Hình sự sẽ là các quan hệ xã hội nhằm đảm bảo lợi ích của hoạt động kinh tế trong lĩnh vực kinh doanh. Sức khỏe nhân dân và đạo đức sẽ đóng vai trò là khách thể bổ sung của tội hình sự này. Dựa trên những điều đã nói ở trên, với thực tế là các hành vi phạm tội đƣợc quy định tại Điều 307 Bộ luật Hình sự Cộng hòa Kazakhstan, chủ yếu gây tổn hại đến an ninh kinh tế của quốc gia, chúng tôi cho rằng việc đƣa quy định này vào Chƣơng 8 ―Tội phạm hình sự trong lĩnh vực hoạt động kinh tế ‖.
Tuy nhiên, về việc tách khách thể chính và khách thể bổ sung của tội danh đang đƣợc thảo luận, ý kiến của chúng tôi không trùng với ý kiến của các nhà lập pháp trong nƣớc.
Mặt khách quan của hành vi tổ chức kinh doanh đánh bạc trái phép có thể đƣợc thể hiện dƣới 5 hình thức độc lập:
1) việc mở hoặc duy trì bất hợp pháp cơ sở cờ bạc;
2) tổ chức bất hợp pháp các hoạt động trong lĩnh vực cờ bạc;
3) cung cấp mặt bằng để kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp;
4) tổ chức và thực hiện đánh bạc bên ngoài những địa điểm đƣợc quy định bởi luật pháp của Cộng hòa Kazakhstan về kinh doanh cờ bạc;
30
5) Hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh cờ bạc mà không có giấy phép.
Cấu thành của tội này là hình thức, tức là thời điểm bắt đầu phải chịu trách nhiệm hình sự đối với tội này không phụ thuộc vào việc gây hậu quả nguy hiểm cho xã hội.
Hành vi phạm tội đƣợc coi là hoàn thành kể từ thời điểm một trong các hành vi đƣợc quy định bởi quy phạm này đƣợc thực hiện, bất kể hậu quả đã xảy ra hay chƣa.
Cấu thành tăng nặng hình phạt của tội hình sự này quy định cho các hành vi tƣơng tự đƣợc thực hiện:
1) sử dụng trẻ vị thành niên hoặc thực hiện với trẻ vị thành niên tham gia đánh bạc;
2) bởi một nhóm ngƣời theo thỏa thuận trƣớc;
3) với việc khai thác thu nhập với quy mô lớn;
4) bởi một ngƣời sử dụng vị trí công vụ của mình.
Cấu thành tăng nặng hình phạt đặc biệt của tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp quy định cho các hành vi trong khoản 1 và 2 của điều này, đƣợc thực hiện bởi:
1) một nhóm tội phạm;
2) với việc khai thác thu nhập với quy mô đặc biệt lớn;
3) bởi một ngƣời có thẩm quyền thực hiện các chức năng nhà nƣớc, hoặc một ngƣời ngang hàng với anh ta, hoặc một quan chức, hoặc một ngƣời giữ chức vụ nhà nƣớc có trách nhiệm, với tƣ cách cá nhân hoặc thông qua một ngƣời đƣợc ủy quyền, trái với quy định của pháp luật, nếu những hành vi này liên quan đến việc cung cấp các lợi ích và lợi thế của các hoạt động đó hoặc với sự bảo trợ dƣới một số hình thức khác.
Phân tích mặt chủ quan của tội tổ chức đánh bạc trái phép cho thấy chủ thể tội phạm có thể là chung, tức là ngƣời đủ 16 tuổi vào thời điểm phạm tội, cũng nhƣ chủ thể đặc biệt.
Trong trƣờng hợp tổ chức kinh doanh đánh bạc tại các đặc khu theo quy định của pháp luật mà không có giấy phép đặc biệt thí ngƣời thực hiện chức năng quản lý hành chính sẽ bị coi là chủ thể của tội phạm do chình ngƣời này phải xin phép tổ chức kinh doanh cờ bạc.
31
Tất cả những ngƣời bị truy tố trách nhiệm hình sự về tội tổ chức kinh doanh cờ bạc trái phép đều có ý định trực tiếp, vì họ đã nhận thức đƣợc mức độ nguy hiểm cho xã hội do hành vi của mính gây ra, nên đã thấy trƣớc đƣợc hậu quả nguy hiểm cho xã hội dƣới hình thức thiệt hại cho nhà nƣớc, sức khỏe nhân dân và đạo đức của Cộng hòa Kazakhstan và mong muốn hậu quả xảy ra [7].
Mục đìch của loại tội phạm này là thu nhập tối đa trong khi giảm thiểu chi phí liên quan đến việc thực hiện loại hoạt động này. Khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm, luật tố tụng hình sự yêu cầu phải xác lập tất cả các tình tiết của vụ án trên quan điểm đầy đủ, toàn diện và khách quan (Điều 24 Bộ luật Tố tụng hình sự Cộng hòa Ca-dắc-xtan).
Một trong những tình tiết chính cần đƣợc chứng minh là câu hỏi ai đã thực hiện hành vi phạm tội (Điều 113 Bộ luật Tố tụng Hình sự của Cộng hòa Kazakhstan).
Đối với hành vi phạm tội đƣợc quy định tại Điều 307 Bộ luật Hình sự của Cộng hòa Kazakhstan - một tổ chức kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp - sẽ có câu trả lời cho câu hỏi này. Và điều này gây ra những khó khăn nhất định.
Thực tế là ngay cả khi tìm ra ngƣời phải chịu trách nhiệm hình sự, cả về cấu thành tội phạm chính và cấu thành tội phạm tăng nặng hình phạt, chúng tôi vẫn phải đối mặt với câu hỏi: ai là ngƣời trực tiếp tổ chức đánh bạc trái phép? Điều tra vấn đề này, chúng tôi đi đến kết luận rằng ngƣời tổ chức phải đƣợc công nhận là ngƣời có ý định phạm tội, để thực hiện việc phạm tội đối tƣợng đã phân bổ nguồn lực vật chất và thuê một "ngƣời tổ chức giả". Cũng ủng hộ điều này vì thực tế là tất cả số tiền thu đƣợc từ việc kinh doanh cờ bạc bất hợp pháp đều thuộc quyền sử dụng của ngƣời tổ chức thực sự, ngƣời phân phối chúng và chi tiêu theo quyết định của riêng mình. Những ngƣời tổ chức giả và hƣ danh nên bị truy tố là ngƣời thực hiện tội phạm.
Do đó, các quy phạm quy phạm trách nhiệm hình sự đối với hành vi tổ chức bất hợp pháp kinh doanh cờ bạc ở Cộng hòa Kazakhstan, trong thời kỳ hiện đại, là phù hợp với Luật của Cộng hòa Kazakhstan về kinh doanh cờ bạc và các văn bản pháp lý điều chỉnh khác và là các biện pháp có tính pháp luật hình sự để chống lại các loại lạm dụng trong lĩnh vực này.